ĆWICZENIE VIII ROBACZYCA ŻOŁĄDKOWO … · Bunostomoza łac. bunostomosis Tęgoryjce rodzaj Bunostomum Duża torebka gębowa 2 półksiężycowate listewki tnące, u wejścia do

ĆWICZENIE VIII

ROBACZYCA ŻOŁĄDKOWO-

JELITOWA PRZEŻUWACZY ,

INWAZJA TĘGORYJCÓW

Rodzina Strongylidae -Chabertia ovina Oesophagostomum radiatum

Oesophagostomum venulosum-

Oesophagostomum columbianum Rodzina

Trichostrongylidae - Ostertagia-

,Haemonchus -Trichostrongylus -Cooperia

- Nematodirus

Rodzina Ancylostomatidae -Bunostomum

trigonocephalum -Bunostomum phlebotum-

Ancylostoma duodenale -Ancylostoma

caninum -Ancylostoma tubaeformae -

Uncinaria stenocephala

Rodzina Strongylidae

• Rodzaj : Chabertia – Chabertia ovina (0WCE, KOZY, BYDŁO)

• Rodzaj : Oesophagostomum –

Oesophagostomum radiatum (BYDŁO)

Oesophagostomum venulosum (OWCE, BYDŁO)

Oesophagostomum columbianum

RODZAJ Oesophagostomum GATUNEK ŻYWICIEL UMIEJSCOWIENIE

Oesophagostomum

radiatum bydło Jelito grube

Oesophagostomum

columbianum

Owce i kozy Jelito grube

Oesophagostomum

venulosum Owce i kozy Jelito grube

RODZAJ Oesophagostomum

GATUNEK ŻYWICIEL UMIEJSCOWIENIE

Oesophagostomum

dentatum świnia domowa

i dzika

jelito grube

Oesophagostomum dentatum

• Samica 10-14 mm

• Samiec 6.5-9mm

• Forma inwazyjna L3 po 5-6 dniach

• Zarazenie per os

• Rozwój bez wędrówki somatycznej

z FAZĄ HISTOTROPOWĄ

• Okres prepatentny 5-7 tygodni

Rodzina Trichostrongylidae

1. Małe ,włosowatego kształtu nicienie

2. Słabo wykształcona torebka gębowa pozbawiona elementów tnących

3.Torebka kopulacyjna samców ma dobrze wykształcone płaty boczne i słabo zaznaczony płat grzbietowy

4. Obecnośc jajomiotu u samic 5. Jaja owalne z licznymi blastomerami 6.Cykl rozwojowy prosty ,bez wedrowek

somatycznych z fenomenami


• Schorzenie trawieńca Ostertagia /bydło/,Haemonchus /owce/

• Schorzenie j. cienkiego Trichostrongylus Cooperia Nematodirus


• Rodzaj: Trichostrongylus

Trichostrongylus axei

(przeżuwacze, konie,

świnie – trawieniec,

żołądek)

• Rodzaj: Ostertagia

Ostertagia ostertagi

(bydło - trawieniec)

Trichostrongylus sp.

Rodzina Trichostrongylidae • Rodzaj: Cooperia

Cooperia curticei

(owce, kozy, jelito cienkie)

• Rodzaj: Haemonchus

Haemonchus contortus

(owce, kozy, bydło,

trawieniec)

• Rodzaj: Nematodirus

Nematodirus filicollis

(owce, kozy, bydło, jelito cienkie)

Biologia Trichostrongylidae

• Okres prepatentny

Ostertagia sp. 17-21 dni

Haemonchus sp.2-3 tyg.

Cooperia sp. 15-18 dni

Trichostrongylus sp.

7-25 dni

cykl życiowy całej rodziny jest podobny

- geohelminty

Trichostrongylidae inwazjologia

• Inwazja pastwiskowa

• Larwy wrażliwe na temp. i wysychanie

• Najbardziej wrażliwe są zwierzęta pierwszy raz wypasane

Inwazjologiczne fenomeny trichostrongylidozy

• Zahamowanie rozwoju larw (inhibition phenomenon)

• Skok wiosenny (spring rise)

• Samowyleczenie (self cure)

Rodzina Ancylostomatidae

Rodzaj Bunostomum

Bunostomum trigonocephalum

Bunostomum phlebotum

Rodzaj Ancylostoma

Ancylostoma duodenale

Ancylostoma caninum

Ancylostoma tubaeformae

Rodzaj Uncinaria


Bunostomoza łac. bunostomosis Tęgoryjce rodzaj Bunostomum

Duża torebka gębowa

2 półksiężycowate listewki tnące, u wejścia do torebki

na jej dnie liczne ząbki

U samców dobrze rozwinięta torebka kopulacyjna

Bunostomum trigonocephalum samiec 11-17 mm

samica 14-26 mm

Bunostomum phlebotum samiec10-18 mm

samica 16-25 mm

Bunostomoza łac. bunostomosis występowanie

Pasożyty kosmopolityczne w Polsce często spotykane

• Bunostomum trigonocephalum – owce, kozy

• Bunostomum phlebotum - bydło

Bunostomoza łac. bunostomosis biologia

Drogi inwazji:

1. per cutis

2. per os

3. śródmacicznie ?

Okres prepatentny

B.phlebotomum 57-79 dni

B.trigonocephalum 49-53

dni 6-8 dni

Rozwój w środowisku

zewnętrznym

Bunostomoza łac. bunostomosis inwazjologia

• Inwazyjne larwy Bunostomum

wrażliwe na czynniki

środowiska zewn.

• Inwazja głównie na pastwisku,

również w pomieszczeniach dla

zwierząt

• Szczególna wrażliwość jagniąt

Bunostomoza łac. bunostomosis patogeneza i objawy kliniczne

LARWY

stany zapalne skóry i płuc

DOJRZAŁE NICIENIE

hematofagi

1. niedokrwistość

2. utrata apetytu

3. wychudzenie

Bunostomoza łac. bunostomosis rozpoznawanie

• Badanie świeżego kału met flotacji

• Kał przetrzymywany w temp. pokojowej – brak możliwości rozróżnienia od jaj nicieni żołądkowo-jelitowych

Ancylostomoza i uncinarioza (syn. tęgoryjczyca, łac. ancylostomosis et uncinariosis)

zwierząt mięsożernych

Nicienie małe, z dobrze wykształconą torebką gębową, w której znajdują się ząbki lub

listewki tnące

Ancylostoma caninum samiec 9-12 mm, samica 15-21 mm

Ancylostoma tubaeformae samiec 7-12 mm

samica 9-13 mm

Uncinaria stenocephala samiec 5-11 mm

samica 9-16 mm

Ancylostomoza i uncinarioza występowanie

Pasożyty kosmopolityczne. W Polsce pospolite

Żywiciel ostateczny:

• Ancylostoma caninum i Uncinaria stenocephala – pies

• Ancylostoma tubaeformae i Uncinaria stenocephala - kot.

Ancylostomoza

Cykl rozwojowy

Okres prepatentny pies- p.c. 15-18 dni laktogenna 12-16 dni ,kot – 18-23 dni

RODZAJ UNCINARIA BIOLOGIA

lokalizacja

j.cienkie

rozwój jaj w

środowisku zewn.

temp. 20-260C

wilgotność 70-90 %

ok. 24h

Stadium inwazyjne po

5-10 dniach

Ancylostomoza i uncinarioza Inwazjologia i drogi inwazji

Ancylostoma caninum

• przez skórę

• drogamą pokarmową

• laktogenną

• śródmacicznie


• drogą pokarmową

• przez skórę

Nie jest jasna rola żywicieli paratenicznych

Ancylostomoza i uncinarioza

Objawy kliniczne 4 postacie intensywnej inwazji

1. nadostra

u szczeniąt w wyniku zarażenia śródmacicznego

objawia się silną niedokrwistością

powodowana głównie przez niedojrzałe nicienie

2. ostra

objawia się niedokrwistością

jest powodowana przez niedojrzałe lub dojrzałe nicienie

3. przewlekła

brak niedokrwistości lub słabo zaznaczona

4. wtórna

jest rozwinięciem postaci przewlekłej

objawy niedokrwistości u zwierząt utrzymywanych w złych warunkach, wyniszczonych

Ancylostomoza i uncinarioza Objawy kliniczne

Częste ( co kilkanaście minut ) zmiany miejsca przyczepu nicieni powodują

rozległe obrażenia jelita ( uszkodzenia błony śluzowej i włosowatych naczyń

krwionośnych ). Wydzielane toksyny ( hemolityczne ) powodują rozpad erytrocytów i spadek

hemoglobiny, pogłębiając obraz niedokrwistości.

Ancylostomoza i uncinarioza Objawy kliniczne

niedokrwistość

niedobór żelaza.

utratę apetytu, wychudzenie, osłabienie,

zmatowienie sierści oraz wyraźną bladość

błon śluzowych

Może występować biegunka, nawet

z domieszką krwi

Zmiany skórne

ĆWICZENIE IX

ROBACZYCA PŁUC PRZEŻUWACZY,

KONI, ŚWIŃ, PTAKÓW

Rodzina Dictyocaulidae Dictyocaulus viviparus

-Dictyocaulus filaria -Dictyocaulus arnfieldi

Rodzina Protostrongylidae

Rodzaj Protostrongylus – Muellerius –Cystocaulus

– Neostrongylus

Rodzina Metastrongylidae Metastrongylus

elongatus -Metastrongylus salmi-Metastrongylus

pudendotectus

Rodzina Syngamidae -Syngamus trachea

Rodzina Dictyocaulidae

Rodzaj Dictyocaulus

Dictyocaulus viviparus Dictyocaulus filaria

Dictyocaulus arnfieldi

Rodzina Protostrongylidae Rodzaj Protostrongylus – Protostrongylus spp.

Rodzaj Muellerius – Muellerius spp.

Rodzaj Cystocaulus – Cystocaulus spp.

Rodzaj Neostrongylus – Neostrongylus spp.

Diktiokauloza (łac. dictyocaulosis)

żywiciele

Dictyocaulus viviparus

Bydło

Żubr

Sarny

Daniele

Łosie

Jelenie

Dictyocaulus filaria

Owce, kozy

muflony



Samiec 30-55 mm

• Dobrze rozwinięta

torebka kopulacyjna

• Szczecinki

kopulacyjne:

równe, krótkie

gąbczaste, ciemne

Samica 60-80 mm

• Otwór płciowy w

połowie ciała

Nicienie szaro białawe, długie, nitkowate

Diktiokauloza (łac. dictyocaulosis) Dictyocaulus filaria

Samiec 20 – 80 mm

• Torebka kopulacyjna

krótka dobrze

wykształcona

• Szczecinki

kopulacyjne:

krótkie, gąbczaste

równe, żółtawe

Samica 30-112 mm

• Otwór płciowy w

połowie ciała


Morfologia jaj


85 x 51 um

Dictyocaulus filaria

98-142 x 62-90 um

wydalane przez samice zawierają wykształconą larwę


występowanie

Pasożyty kosmopolityczne

W Polsce inwazja występuje regionalnie


cykl rozwojowy

oskrzela

p.pokarmowy

Środowisko

p.pokarmowy

ww. chłonne

krezkowe

krwiobieg

płuca

Jaja

L1

L1 L2 L3

L3

L3 L4

L4

Okres prepatentny 21-56 dni

Okres patentny 6 miesięcy


inwazjologia

• Inwazja głównie pastwiskowa

(tereny wilgotne)

• Larwy: nie pobierają pokarmu

podatne na warunki

pogodowe

część może zimować

mało ruchliwe

• Rozprzestrzenianie z wodą deszczową

lub z pomocą grzybni philobolus spp.

• Dwa szczyty choroby jesienny i

wiosenny

Patogeneza diktiokaulozy

• 1.Faza przenikania larw i migracja do płuc

• ( 1 - 7 dni )

• 2. Faza prepatentna – rozwój larw w płucach

• ( 7 - 25 dni )

• 3. Faza patentna – dojrzałość robaków i

wydalanie jaj ( 25 – 55 dni )

• 4. Faza postpatentna – końcowa, okres

zdrowienia ( od 55 dnia po zarażeniu )

Diktiokauloza

W przebiegu diktiokaulozy u bydła dużą rolę

odgrywa odporność śródzakaźna –

u jednorocznych cieląt rozwija się ona

po 6 tygodniach, a u jałowizny po

21 tygodniach.

Pełną odpornością odznaczają się zwierzęta dopiero

w wieku 2 lat. Nabyta odporność może być jednak

przełamana masową inwazją.


objawy kliniczne Bydło

• Ciężki przebieg włącznie

ze śmiercią zwierząt u

cielaków.

• Duszność, kaszel,

• Wypływ z nosa

• Wyniszczenie

• Niedorozwój


Szczyt jesienny

Od IX do XII, choroba przebiega z objawami klinicznymi,

dotyczy młodych cieląt w 1 roku życia lub stykających się

z pasożytem po raz pierwszy.

Szczyt wiosenny Od IV do V – w okresie wypędzania cieląt po raz drugi

na pastwisko, występuje intensywne wydalanie larw przez

zwierzęta, ale bez klinicznych objawów choroby.


objawy kliniczne owce

• Szczególnie wrażliwe pierwszy raz

wypasane jagnięta

• Przebieg głównie przewlekły

• Suchy kaszel (wzmagający się nocą

i przy przepędzaniu)

• Utrudnione oddychanie

• Niedokrwistość

• Obrzęki

• Ogólne wyniszczenie

• Występuje odporność na reinwazje


Nicień płucny koni i osłów

• Występowanie – kosmopolitycznie

• Samiec 2,6-4,3 cm dł.,

• Samica 3,8-8,5 cm dł.

• Jaja 74-96x46-58 um zawierają larwę

• L1 z charakterystycznym kolcem

• Lokalizacja oskrzela i oskrzeliki

• L1 wykluwają się z jaj

• –oskrzela

• – jelita

• – środowisko zewnętrzne


• Osły bardziej wrażliwe niż konie – są źródłem inwazji

• Wrażliwe konie do 9 miesiąca i osły do 2 lat

• Zwierzęta starsze po przechorowaniu nabywają odporności

• Okres prepatentny pierwotnych inwazji 6-53 tygodni

• U starszych koni inwazje impatentne – samice nie wydalają jaj

• Odporność zwierząt starszych może być przełamana masową inwazja lub załamaniem odporności


objawy • Bronchopneumonia

• Kaszel , utrudnione oddychanie,wychudzenie

• Rozpoznanie koproskopia - flotacja -jaja z larwą

• Inwazja szerzy się poprzez pastwiska, zwłaszcza

użytkowane przez osły i konie.

Protostrongylidoza

łac. protostrongylidosis

choroba wywoływana

przez rodzaje:

Rodzaj Protostrongylus

Rodzaj Muellerius

Rodzaj Cystocaulus

Rodzaj Neostrongylus

Protostrongylidoza

łac. protostrongylidosis

1. Tchawica oskrzela

2. Średnie i małe oskrzeliki

3. Oskrzeliki i pęcherzyki płucne

lokalizacja

Protostrongylus biologia

Żywiciel ostateczny

owce i kozy

Żywiciel pośredni

ślimaki lądowe i

wodno-lądowe

Protostrongylidoza

łac. Protostrongylidosis

rozpoznawanie

• Objawy kliniczne

• Badanie kału – metody:

VAJDY

BAERMANNA

• Badanie pośmiertne

Rodzina Metastrongylidae

Rodzaj Metastrongylus

Metastrongylus elongatus

Metastrongylus salmi

Metastrongylus pudendotectus

METASTRONGYLOZA robaczyca płuc, łac. metastrongylosis

Metastrongylus elongatus, Metastrongylus salmi,

Metastrongylus pudendotectus

• nicienie nitkowate

• samice 23-50 mm

• samce 11-23 mm

• torebka płciowa z dobrze rozwiniętymi płatami

bocznymi i zredukowanym grzbietowym

• szczecinki kopulacyjne długie (4.5 mm)

charakterystycznie zakończone

METASTRONGYLOZA

jaja • Wymiary 40-57 x 32-42

um

• Grube skorupki

• Pofałdowana

powierzchnie zewnętrzna

• W momencie wydalenia

zawierają larwę

METASTRONGYLOZA


Świnia

Dzik

Żywiciel pośredni:

dżdżownice

Umiejscowienie –

Oskrzeliki i oskrzela

Syngamoza (łac. syngamosis)

• Syngamus trachea. Są to nicienie barwy krwistoczerwonej, z dobrze rozwiniętymi torebkami gębowymi, o zgrubiałych brzegach. Samce znacznie mniejsze od samic, występują zawsze parami, połączone tworzą kształt litery Y.

Syngamoza (łac. syngamosis) • Samiec długości 2-6

mm, zaopatrzony jest

w słabo rozwiniętą

torebkę kopulacyjna

którą jest

przytwierdzony do

okolicy otworu

płciowego samicy

• Samica długości 5-30

mm z otworem

płciowym położonym

w przedniej piątej

części ciała.


• Jaja owalne, o

wymiarach 70-

125x36–55 µm,

zaopatrzone na

każdym biegunie w

guziczek, w momencie

wydalenia zawierają

co najmniej 8

blastomerów.


• Żywiciel. Kury,

bażanty, kuropatwy,

wrony, gawrony,

szpaki i inne ptaki

wolno żyjące.

• Umiejscowienie.

Tchawica.


Inwazjologia

• Rezerwuarem ptaki wolno

żyjące

• oporność jaj na działanie

czynników środowiska (jaja z

larwami mogą przezimować).

• Larwy chronione tkankami

żywicieli paratenicznych.

• W dżdżownicach larwy mogą

przeżyć ponad 4 lata..


• Szczególny problem może

stanowić syngamoza w fermach

bażantów i kuropatw, będąc

przyczyną dużych upadków

• Ostatnio często opisywane są

przypadki syngamozy u strusi.


Patogeneza

migracji larw przez

płuca

dojrzałe nicienie

hematofagi

uszkodzenia mechaniczne ścian naczyń krwionośnych i pęcherzyków

naruszają ciągłość błony śluzowej tchawicy, która wykazuje oznaki zapalenia

powodują anemię


Objawy kliniczne

• Szczególnie wrażliwe są ptaki młode

• stwierdza się osowienie, nastroszenie piór,

niechęć do ruchu i osłabienie apetytu.

• występuje duszność świszczący kaszel.

• charakterystyczne ziewanie - ptaki wyciągają

szyje i szeroko otwierają dzioby

• W jamie dzioba może pojawić się krwisty śluz

• Śmierć następuje w wyniku uduszenia lub

ogólnego wyniszczenia

ĆWICZENIE X

WŁOŚNICA WŁOSOGŁÓWCZYCA

KAPILARIOZA SETARIOZA

Rodzina Trichinellidae

Trichinella spiralis sensu stricto - Trichinella britovi

- Trichinella nativa - Trichinella pseudospiralis

Rodzina Trichuridae -Trichuris trichiura-

Trichuris ovis -Trichuris suis -Trichuris vulpis Rodzina Capillaridae

Rodzina Trichinellidae • Rodzaj Trichinella

Trichinella spiralis

Rodzina Trichuridae • Rodzaj Trichuris

Trichuris trichiura

Trichuris ovis

Trichuris suis

Trichuris vulpis

Rodzaj Capillaria

• Capillaria annulata,

• C. contorta

• C. caudinflata

• C. bursata

• C. obsignata

• C. anatis

• Capillaria bovis

• C. longipes

• C. putorii

• C. aerophila

• C. plica

• C. hepatica

• Ptaki

• Ssaki

Rodzina Setariidae

• Rodzaj Setaria

Setaria equina

Setaria labiato-papillosa

Poznane gatunki Trichinella

Dotychczas wyodrębniono 9 typów genetycznych

Trichinella (T1 – T9 )

• - Trichinella spiralis sensu stricto ( w Polsce ! )

• - Trichinella britovi ( w Polsce ! )

• - Trichinella nativa ( Europa )

• - Trichinella pseudospiralis ( Europa ptaki )

• - Trichinella nelsoni

• Trichinella murrelli

• Trichinella papuae

• Trichinella zimbabwensis

T. spiralis jest pasożytem

poliksenicznym(wielodomowym)

Lista żywicieli obejmuje 149

ssaków należących do 33 rodzin

i 10 rzędów taksonomicznych !

Włosień jest jednym z nielicznych robaków

pasożytniczych zdolnych do odbycia pełnego cyklu

rozwojowego w ustroju tego samego żywiciela.

Cykl rozwojowy Trichinella spiralis

Larwy uwalniają się z torebek w jelicie cienkim po

kilku godzinach od zarażenia.

Dojrzewają płciowo ( L1 – L4 – dorosłe )

po 24 – 48 – 72 godzinach.

Kopulacja form dojrzałych następuje

po 33 – 40 godzinach od chwili inwazji

Samice rodzą larwy po 4 – 5 dniach po kopulacji

Jedna samica rodzi około 1500 larw.

Pierwsze larwy pojawiają się we krwi człowieka

po 5 dniach od zarażenia.

Larwy w mięśniach poprzecznie prążkowanych człowieka

pojawiają się już 7 dnia ( zakres 12 – 15 dni ) po zarażeniu.

Pierwsze skręcające się larwy w mięśniach człowieka pojawiają

się 17 – 20 dni po zarażeniu.

Torebka larwy zaczyna się kształtować ok.

4 tygodnia po zarażeniu,

a ostatecznie formuje siępo 6 – 9 tygodniach po

zarażeniu.

Proces wapnienia torebek larw zaczyna się po 6

miesiącach.

Postacie rozwojowe Trichinella spiralis :

1. Samica – długości 3 – 4,8 mm

2. Samiec – długości 1,5 – 1,6 mm

3. Nowo urodzona larwa – długości

100 – 120 µm i średnicy 6 µm (!)

4. Larwa wędrująca – długości

800 – 1300 µm

5. Larwa otorbiona – wymiary

torebki larwy 200 x 600 µm

Patologia włośnicy :

Faza I – jelitowa, trwa około

2 tygodni po zarażeniu, występuje ostry stan zapalny

błony śluzowej jelita cienkiego, 10-12 dnia stan ostry

przechodzi w podostry

Faza II – migracji larw, początek fazy w końcu 1

tygodnia inwazji

Faza III – otorbiania larw,

rozpoczyna się ok. 4 tygodnia inwazji

– inaczej faza mięśniowa lub

transformacji bazofilnej

( nursing cell – komórki piastunki)

Objawy zarażenia się ludzi larwami włośnia krętego :

Objawy zaczynają się od 7 dnia po spożyciu zarażonego

mięsa i trwają 5 tygodni.

Występuje – sztywność mięśni, zmęczenie, wyczerpanie,

11 – 22 dnia po zarażeniu

występują u człowieka –obrzęki twarzy i powiek,

podwyższona temperatura, zmiany we krwi ( eozynofilia

Objawy:

1. ZESPÓŁ BIEGUNKOWY – związany z

pasożytowaniem dorosłych nicieni w

jelicie cienkim: bóle brzucha, nudności,

wymioty, biegunka, gorączka.

2. OBJAWY ZWIĄZANE Z PENETRACJĄ

NACZYŃ LIMFATYCZNYCH I ŻYLNYCH:

• charakterystyczne obrzęki twarzy i

powiek na tle alergicznym;

• linijne wybroczyny pod paznokciowe,

• objawy zapalenia płuc, opłucnej,

zapalenia opon mózgowych,

uszkodzenie nerek i mięśnia

sercowego.

Badanie mięśni w celu wykrycia

larw włośni

w Polsce na dzień dzisiejszy obowiązkowemu badaniu na włośnice podlega mięso: świń, dzików, koni, nutrii i niedźwiedzi

włosogłówki • Charakterystyczna budowa

nicieni oraz ich jaj

• Przednia część ok. 4/5

długości włosowata zawiera

gardziel

• Dymorfizm płciowy słabo

zaznaczony

• Samce - jedna szczecinka kopulacyjna

• Samice - szpara sromowa na granicy przedniej części ciała i tylnej, pojedynczy narząd rozrodczy

Trichuris trichiura czlowiek i naczelne

Trichuris suis świnia domowa i dzika

Trichuris vulpis pies i canide (sporadycznie u człowieka)

Trichuris ovis, T.globullosa T. scriabini przeżuwacze

małe ,duże, domowe, dzikie

Trichuris leporis ,T. sylvilagi zające,króliki

Trichiris felis, T.serrata, T.campanulla koty i kotowate

(rzadkość)

gatunek samiec samica jajo

Trichuris

trichiura

30-48 mm 35-52 mm 49-65x20-29

um

Trichuris suis 35-48 mm 33-46 mm 55-63x26-32

um

Trichuris

ovis

50-80 mm 41-70 mm 70-79x30-37

um

Trichuris

vulpis

45-60 mm 60-75 mm 88-93x37-49

um

Najczęstsze włosogłówki

gatunek żywiciel umiejscowienie Występowanie

w Polsce

Trichuris

trichiura

człowiek j. grube występuje

Trichuris

suis

Świnia dzik j. grube pospolite

Trichuris

ovis

Małe

przeżuwacze

j. grube spotykane

Trichuris

vulpis

Pies lis j.grube Często

spotykane

Gatunek Okres prepatentny ok.

Trichuris

trichiura

46 dni (6 tyg.)

Trichuris suis 42 - 49 dni

Trichuris ovis 46 - 55 dni (6-7 tyg.)

Trichuris vulpis 77 – 105 dni (11-15 tyg.)

Okres patentny około 16 miesięcy T. vulpis

4-5 miesięcy T. suis

Włosogłówka – objawy kliniczne

INWAZJA CZĘSTO DOTYCZY

ZWIERZĄT STARSZYCH !

• Biegunka

• Utrata apetytu

• Niedokrwistość

• Zahamowanie rozwoju

KAPILARIOZY • Pasożyty wielu gatunków ptaków i ssaków

Długie włosowate nicienie / 7-80 mm/

• Samce z jedną długą szczecinką

kopulacyjną

• Jaja żółtawe z wąskimi, płaskimi czopkami

na biegunach

• Rozwój prosty lub złożony w zależności od

gatunku pasożyta

Kapilariozy ptaków

gatunek żywiciel Umiejscowienie

zarażenie

Występowanie w

Polsce

Capillaria

annulata,

ptaki grzebiące i

wodne

przełyk

przez dżdżownice

spotykane

C. contorta wodne i grzebiące przełyk

bezpośrednio

spotykane

C. caudinflata grzebiące i wodne j. cienkie

przez dżdżownice

spotykane

C. bursata grzebiące i wodne j.cienkie

przez dżdżownice

spotykane

C. obsignata Grzebiące i wodne j. cienkie

bezpośrednio

spotykane

C. anatis Wodne i grzebiące J ślepe i cienkie

bezpośrednio

spotykane

Kapilariozy ssaków

gatunek żywiciel Umiejscowienie zarażenie Występowanie

Capillaria bovis Bydło i małe

przeżuwacze

j.cienkie

bezpośrednio

kosmopolicznie

C. longipes owce j.cienkie

bezpośrednio

kosmopolicznie

C. putorii Kot, szop pracz j. cienkie , żołądek

przez dżdżownice

i bezpośrednio

kosmopolicznie

C. aerophila Lisy .psy ,koty,

jeże , wyjątkowio

czlowiek

tchawica ,oskrzela

przez dżdżownice

i bezpośrednio

kosmopolicznie

C. plica Lisy ,psy ,koty pęcherz moczowy

Przez dżdżownice

kosmopolicznie

C. hepatica gryzonie rzadko

inne ssaki/koń,

pies,kot, czlowiek

wątroba

bezpośrednio

kosmopolicznie

KAPILARIOZY - rozwój

• Forma inwazyjna

• Rozwój prosty Jajo z L1 ( inkubacja 1-2 tygodnie )

• Rozwój złożony Dżdżownica z L1 (2-4 tygodnie)

• Zarażenie per os

• Rozwój bez wędrówek (wyjątek C. plica, C. hepatica C. aerophila )

• Okres prepatentny2-6 tygodni

• Okres patentny ?

KAPILARIOZY patogeneza

• Intensywny stan zapalny błony śluzowej w miejscu lokalizacji pasożyta \

• Objawy : Biegunki , zwracanie treści żołądka i wola, utrata apetytu, wychudzenie

C. plica - zapalenie pęcherza moczowego

C. hepatica - zwyrodnienie wątroby

C. aerophila - zapalenie oskrzeli

KAPILARIOZY rozpoznanie

• Koproskopia -Flotacja - jaja z płaskimi

czopkami

• C. plica – badanie moczu

• C. hepatica - sekcja

• C. aerophila – śluz dróg oddechowych

• Leczenie trudne - podwyższone dawki

leków

SETARIOZY

• Długie cienkie nicienie

• Otwór gębowy z czterema wargami

• Ogon samca spiralnie skręcony

• Samice larworodne

• Larwy –mikrofilarie -we krwi

• Żywiciele pośredni –owady

krwiopijne -komary

SETARIOZY gatunek samiec samica mikrofilarie

Setaria

equina

50-80 mm 70-120 mm 240-260 um

Setaria

labiato-

papillosa

48-52 mm 70-100 mm 300-315 um

SETARIOZY

gatunek żywiciel umiejscowienie Występowanie

Setaria

equina

koniowate jama brzuszna, piersiowa,

powierzchna wątroby,

przestrzeń nadoponowa,

osierdzie , przednia komora oka

Rzadko moszna

Kosmopolitycznie

W Polsce występuje

Setaria

labiato-

papillosa

bydło i

dzikie

przeżuwacze

na powierzchni trzewi, jama

brzuszna

Kosmopolitycznie

W Polsce występuje

CYKL ROZWOJOWY

• Okres prepatentny 8-10 miesięcy

• Okres patentny miesiące lub lata

ĆWICZENIEXI

WĘGORKI , AMIDOSTOMUM, NICIENIE

EGZOTYCZNE, KOLCOGŁOWY

Rodzina Strongyloididae

Strongyloides stercoralis Strongyloides ransomi -

Strongyloides papillosus -Strongyloides westeri

Rodzina Trichostrongylidae Amidostomum

anseris - Dioctophyma renale-Dirofilaria immitis-

Wuchereria bancrofti-Onchocerkozy-Loa loa-

Dracunculus medinensis

Typ Acanthocephala Macracanthorhynchus spp. -

Filicollis anatis -Polymorphus spp.

Rodzina Strongyloididae

Rodzaj Strongyloides

Strongyloides stercoralis

Strongyloides ransomi

Strongyloides papillosus

Strongyloides westeri


Rodzaj Amidostomum

Amidostomum anseris

NICIENIE

EGZOTYCZNE

Dioctophyma renale

Dirofilaria immitis

Wuchereria bancrofti

Onchocerkozy

Loa loa


Typ Acanthocephala

Macracanthorhynchus spp.

Filicollis anatis

Polymorphus spp.

Rodzaj Strongyloides - węgorki

• Złożony cykl rozwojowy

• Występują dwa pokolenia:

partenogenetyczne pasożytnicze samice

Gardziel filarioidalna larwa L3 i dorosłe osobniki

wolno żyjące rozdzielnopłciowe

• Gardziel rabditoidalna larwy L1, L2 oraz formy

wolnożyjące


larwa larwa

rabditoidalna filarioidalna


gatunek Długość samicy Jajo/larwa

Strongyloides

stercoralis Do 2.2 mm Larwy 220 – 380 um

Strongyloides

ransomi 3 – 5 mm 46-57 x 30-32 um

Strongyloides

papillosus 3 – 8 mm 40-60 x 24-36 um

Strongyloides

westeri 8 – 9 mm 40-52 x 32-40 um

Rodzaj Strongyloides - węgorki gatunek żywiciel umiejscowienie występowanie

Strongyloides

stercoralis

mięsożerne

człowiek

Jelito cienkie Europa

sporadycznie

Strongyloides

ransomi

świnia Jelito cienkie

Śluz na błonie

śluzowej

Kosmopolityczny,

w Polsce często

Strongyloides

papillosus

Przeżuwacze

króliki szczury

Jelito cienkie

Śluz na błonie

śluzowej

W Polsce

najczęściej u owiec

Strongyloides

westeri

koń Jelito cienkie

Śluz na błonie

śluzowej

Kosmopolityczny,

w Polsce często

Rodzaj Strongyloides – węgorki

cykl rozwojowy


możliwe drogi inwazji 1. Per cutis – najczęstsza droga

2. Per os – larwy wnikają w błonę śluzową

wędrówka jak w inwazji p.c.

3. Inwazja laktogenna – notowana u

S.papillosus , S. ransomi,

S. westeri

4. Śródmaciczna - możliwa u S.papillosus


patogeneza

• Wędrujące larwy uszkodzenie

-skóry,

-mięśni

- tkanki płucnej

• Dorosłe osobniki błona śluzowa jelita cienkiego


objawy kliniczne

• Lokalne zmiany skórne

• Kaszel, duszność

• Biegunka czasem z

domieszką krwi, zmniejszony

apetyt, wychudzenie


rozpoznawanie • Wywiad i objawy kliniczne

• Badanie kału:

S. stercoralis – poszukiwanie larw w kale

S. ransomi, papillosus, westeri – jaja

• Badanie śluzu z jelita cienkiego, zmiany anatomopatologiczne wybroczyny błony śluzowej, zmiany zapalne w płucach

Amidostomum anseris

• Budowa :

• samica długości 13 – 24 mm, samiec 9 – 15 mm,

• smukłej budowy, barwy żółtawej lub czerwonawej,

• na dnie torebki gębowej 3 zęby.

• Hematofag – jeden nicień spożywa w ciągu doby 375 – 444 mg krwi (!)

• Żywiciel ostateczny : gęś domowa (kaczki i inne)

Amidostomum anseris

• Umiejscowienie : pod błoną rogową

żółądka mięśniowego oraz na pograniczu żółądka gruczołowego i mięśniowego.

• Rozwój :Forma inwazyjna L 3, po opuszczeniu jaj są bardzo ruchliwe ( wpełzają na wierzchołki traw lub swobodnie pływają

• Zarażenie : per os i per cutis.

• Okres prepatentny wynosi 15 – 18 dni.

Dioctophyma renale

nerkowiec olbrzymi

Samica długości od 20 cm do ponad 1 metra, samiec od 14 do 45 cm.

• Nicienie ciemnokrwistej barwy.

• Żywiciel ostateczny – pies, kot, lis, koń,

świnia, szczur, człowiek.

• Umiejscowienie – głównie w prawej

miedniczce nerkowej i jamie brzusznej

• ( czasami w innych narządach ).

nerkowiec olbrzymi

• Rozwój nerkowca olbrzymiego

Rozwój złożony II żywiciele pośredni.

I- skąposzczety,

II ryby ( mogą być tylko żywicielem paratenicznym ).

• Pasożyt zanim dostanie się do miedniczki nerkowej przebywa przez pewien czas

w wątrobie i jamie brzusznej.

• Pierwsze jaja w moczu pojawiają się po 198 dniach od zarażenia.

Dirofilaria immitis

robak sercowy

Nicienie włosowate 1mm gr.

-długość do18 cm samiec

do 30 cm samica

Mikrofilarie 220-340 um

długości

Dirofilaria immitis

• Żywiciel ostateczny – pies, kot, lis i inne.

• Żywiciel pośredni - komary

• Umiejscowienie – prawa komora serca i tętnica płucna, niekiedy jama piersiowa, oskrzela i inne narządy.

• Dirofilarioza -objawy

• Dorosłe pasożyty wywołują zapalenie wsierdzia i tętnicy płucnej.

• Psy stają się osowiałe, szybko się męczą ( zwłaszcza po biegu ), występują objawy duszności. Dalej : wodobrzusze, rzucawka i śmierć na skutek zatoru.


(Filaria nocturna)

• Nicienie włosowate 4-10 cm

długości

• Lokalizacja - naczynia i węzły

chłonne

• Formy larwalne mikrofilarie w

naczyniach chłonnych i

krwionośnych człowieka


• Żywiciel ostateczny

– człowiek.

• Żywiciel pośredni

owady krwiopijne

Wuszererioza

• Nazwą tą obejmujemy schorzenie wieloobjawowe,

często o niewyjaśnionej etiologii.

• Dotyczy to szczególnie słoniowatości ( elephantiasis ),

polegającej na zgrubieniu skóry i tkanki łącznej

podskórnej najczęściej kończyn dolnych, moszny,

prącia, sromu, piersi itd.

Onchocerkozy

• Parazytozy wywoływane przez nicienie z rodzaju Onchocerca.

• Żywiciele ostateczni – człowiek, koń, osioł, muł, bydło.

• Żywiciele pośredni- owady dwuskrzydłe, kłująco-ssące.

• Umiejscowienie – więzadła szyjne i karkowe, ścięgna dolnej części kończyn, tkanka łączna w więzadle stawu kolanowego

Onchocerkozy

• ostre surowiczo-wysiękowe procesy zapalne

• ogniska martwicy

• bujanie tkanki ziarninowej

• zbliznowacenia

• stwardnienia

• przetoki, w których widać fragmenty skłębionych

dojrzałych pasożytów.

Żywiciel ostateczny – człowiek.

Umiejscowienie – w tkance podskórnej, pod spojówką oka.

Rozwój u człowieka trwa 2 – 3 lata.

Loaza •Pasożyty odznaczają się dużą ruchliwością,

•wędrują pod skórą z jednego miejsca do drugiego

• powodują przejściowe obrzęki ( pod

skórą policzków, piersi, pleców,

kończyn, napletka, powieki itp. )

Loa loa

Loa loa - rozwój

Żywiciel pośredni, agresywne muchówki

z rodzaju Chrysops – ślepaki.

• Samice nicienia rodzą mikrofilarie

(wielkości około 300 µm)

• mikrofilarie migrują do naczyń

krwionośnych – pojawiają się we krwi

obwodowej w dzień. Związane jest to

z aktywnością żywiciela pośredniego.

Dracunculus medinensis –

robak z Medyny

• Pasożyt tkanki podskórnej człowieka,

małp, psów, koni i innych zwierząt.

• Samice osiągają długość ciała do 120 cm i są najdłuższymi nicieniami pasożytującymi u człowieka.

• Samce, długości 10 – 40 mm, posiadają zagięty tylny koniec ciała; giną po kopulacji.

Dracunculus medinensis • Żywiciel ostateczny : człowiek, pies,

koń, bydło i inne.

• Umiejscowienie : w tkance podskórnej.

• Rozwój : przedni koniec ciała

ciężarnej samicy, po przedostaniu się do tkanki podskórnej kończyn i innych części ciała żywiciela wysuwa się na zewnątrz przez powstały wrzód.

• Następnie oskórek pasożyta pęka, a przez utworzoną szczelinę wypukla się macica.


Ścianka macicy w zetknięciu się

z wodą pęka, a wypełniające

ją larwy opuszczają macicę,

dostając się do wody.


• Żywicielem pośrednim są oczliki.

• Człowiek i zwierzęta zarażają się przez picie wody z

zarażonymi oczlikami.

• W ciele żywiciela ostatecznego larwa migruje, osiągając

tkankę podskórną już jako samica ciężarna,

• Okres prepatentny - jeden rok

KOLCOGŁOWY

Acanthocephala - kolcogłowy

• Pasożyty przewodu pokarmowego

kręgowców

• Obły kształt wielkość od kilku mm do

50 cm.

• Ryjek kształtu walcowatego lub kuli,

odgrywa rolę narządu czepnego,

pokryty rzędami haków

• szyja

• tułów

Acanthocephala - kolcogłowy

Acanthocephala – kolcogłowy

pokrycie ciała

• Wór skórno-mięśniowy:

• Oskórek , zewnętrzna część ciałapoprzecznie

pomarszczona

• Gruba warstwa hypodermalna

• Dwie warstwy mięśni

• Lemniski – taśmowate wyrostki hypodermy

po bokach ciała


jama ciała

• Ma charakter

pierwotnej jamy ciała


przewód pokarmowy

• całkowicie uwsteczniony, odżywianie

na drodze osmozy


układ wydalniczy Dwie krzaczasto

rozgałęzione

cewki,

zakończone

komórkami

płomykowymi


układ nerwowy

• Węzeł mózgowy w

pochwie ryjka

• Gałązki unerwiające

ryjek

• Biegnące po bokach

ciała pnie nerwowe


cewka więzadłowa • Jedno lub dwa pasma więzadeł

• przedni koniec przyczepione do

pochewki ryjka, tylny do dzwonu

macicy, lub torebki kopulacyjnej

• Układ rozrodczy zawieszony na

więzadłach

• Zwierzęta rozdzielnopłciowe

• Dymorfizm płciowy

Acanthocephala

– kolcogłowy

1. Dwa jądra

2. Dwa nasieniowody

3. Przewód wytryskowy

4. Stożkowate prącie

5. Torebka kopulacyjna

6. Gruczoły cementowe

Acanthocephala

– kolcogłowy


rozwój


kręgowce

Jajo z larwą

acanthor

Żywiciel pośredni:

Skorupiaki, owady

Acanthella – otorbiona larwa

z rozwiniętymi narządami

W cyklu rozwojowym występować może więcej niż

jeden żywiciel pośredni

akantella może przechodzić do poszczególnych stadiów

rozwojowych owada

Inwazja kolcogłowów

makrakantorynchoza

• Kolcogłów olbrzymi –

Macracanthorhynchus

hirudinaceus • Samce 5-15 cm

• Samice do 45 cm

• Brudnobiałe z ryjkiem

• pierścieniowate przewężenia oskórka


makrakantorynchoza

gatunek Żywiciel

ostateczny

Żywiciel

pośredni występowanie

umiejscowienie

M.hirudinac

eus

świnia

dzik

pies

naczelne

chrząszcze

i ich larwy

obecnie

rzadko

j. cienkie

rzadziej

j. grube

żołądek


makrakantorynchoza

cykl rozwojowy

1. Żywiciel ostateczny

2. Jajo z larwą akantor

3. Żywiciel pośredni

4. Stadium inwazyjne akantella

• Okres prepatentny 2-3 miesiące

• Okres patentny ok. 10 m.


makrakantorynchoza Inwazjologia

Inwazja systemów hodowli z nieutwardzonym

wybiegiem

Oporne na czynniki zewnętrzne jaja – żywotność w

glebie do 3 lat

Samica 200 000

jaj / dobę


patogeneza Wnikanie w ścianę ryjka

powoduje powstanie

• guzów

• stanów zapalnych

• perforacji ściany jelita


makrakantorynchoza

objawy kliniczne

• Zwykle brak objawów

• Intensywna inwazja

biegunka, zahamowanie

wzrostu


makrakantorynchoza

rozpoznawanie

• Przyżyciowo – stwierdzenie dużych

jaj o grubej skorupce z larwą w

środku

• Sekcyjnie – wykrycie dużych

pasożytów w jelicie wbitych w błonę

śluzową ryjkiem, widoczne od strony

otrzewnej

Inwazje innych

gatunków

kolcogłowów

Filicollis anatis

Polymorphus

minutus

Inwazje innych

gatunków

kolcogłowów

Neoechinorhynchus

rutili

Acanthocephalus

anguillae

ĆWICZENIE VIII ROBACZYCA ŻOŁĄDKOWO … · Bunostomoza łac. bunostomosis Tęgoryjce rodzaj Bunostomum Duża torebka gębowa 2 półksiężycowate listewki tnące, u wejścia do

Documents