CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI (1923- …sofuluanadoluihl.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/01/18/... · 2017-10-01 · CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI SANATÇILARI ŞİİR:

İsmail Şekeroğlu Türk Edebiyatı/Dil ve Anlatım Öğretmeni Sayfa 1

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

EDEBİ ANLAYIŞLAR HALK ŞİİRİ EDEBİ TOPLULUKLAR

1.Memleketçiler 1.Beş Hececiler

2.Mistik-Ruhçu Edebiyat Anlayışı 2.Yedi Meşaleciler

3.Serbest Nazım ve Toplumcu (Sosyal) Gerçekçiler 3.Garipçiler (I.Yeniciler)

4.Hisarcılar 4.II.Yeniciler

5.Maviciler

ŞİFRELER:

BEŞ HECECİLER:

Şifre: HEYFO

Okunuşu: HEYFO

Açılımı: Halit Fahri Ozansoy, Enis Behiç Koryürek, Yusuf Ziya Ortaç, Faruk Nafiz Çamlıbel, Orhan Seyfi Orhon

YEDİ MEŞALECİLER:

Şifre: CZVS YMK

Okunuşu: CeZVeSi YaMuK

Açılımı: Cevdet Kudret Solok, Ziya Osman Saba, Vasfi Mahir Kocatürk, Sabri Esat Siyavuşgil, Yaşar Nabi Nayır, Muammer Lütfi Bahşi, Kenan Hulisi Koray

GARİPÇİLER(I.YENİ):

Şifre: OMO

Okunuşu: OMO

Açılımı: Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday, Oktay Rifat Horozcu

II. YENİCİLER:

Şifre: ECE SÜT İ

Okunuşu: ECE SÜT İç

Açılımı: Edip Cansever, Cemal Süreyya, Ece Ayhan, Sezai Karakoç, Ülkü Tamer, Turgut Uyar, İlhan Berk


ŞİFRELER:

MEMLEKETÇİLER (Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir)

Şifre: OHA KÖZ FENA

Okunuşu: OHA KÖZ FENA

Açılımı: Orhan Şaik Gökyay, Halit Fahri Ozansoy, Ahmet Kutsi Tecer, Kemalettin Kami Kamu, Ömer Bedrettin Uşaklı, Zeki Ömer Defne , Faruk Nafiz Çamlıbel, Enis Behiç Koryürek, Necmettin Halil Onan, Arif Nihat Asya

MİSTİK-RUHÇU EDEBİYAT ANLAYIŞI Şifre: SAPN

Okunuşu: SAPaN

Açılımı: Sezai Karakoç, Asaf Halet Çelebi, Peyami Safa, Necip Fazıl Kısakürek

SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU ŞİİR

Şifre: SNR HNCS F K³

Okunuşu: SıNıR HaNCıSı Fakir Kemal³

Açılımı: Sabahattin Ali, Nazım Hikmet Ran , Rıfat Ilgaz , Haldun Taner, Necati Cumalı, Ceyhun Atuf Kansu, Samim Kocagöz, Fakir Bayburt, Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Orhan Kemal

HİSARCILAR

Şifre: YMİM

Okunuşu: YeMİM

Açılımı: Yavuz Bülent Bakiler, Munis Faik Ozansoy, İlhan Geçer, Mehmet Çınarlı

MAVİCİLER

Şifre: H FACE

Okunuşu: Hadi FACE’ye

Açılımı: Hilmi Yavuz, Ferit Edgü, Attila İlhan, Cahit Zarifoğlu, Erdem Bayazıt

HALK ŞİİRİ

Şifre: MAŞA FM

Okunuşu: MAŞA FM

Açılımı: Mahsuni Şerif, Aşık Veysel, Şeref Taşlıova, Abdurrahim Karakoç, Feymani, Murat Çobanoğlu


CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI SANATÇILARI

ŞİİR:

A- Hece Ölçüsüyle Yazanlar:

Ahmet Hamdi Tanpınar, Necip Fazıl Kısakürek, Ahmet Kutsi Tecer, Ahmet Muhip Dıranas, Ziya Osman Saba, Kemalettin Kamu, Mehmet Çınarlı, Yahya Akengin, Cahit Sıtkı Tarancı (bazı şiirlerinde)...

B- Serbest Ölçüyle Yazanlar:

Fazıl Hüsnü Dağlarca, Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday, Oktay Rifat Horozcu, Nazım Hikmet, İlhan Berk, Edip Cansever, Cemal Süreya, Turgut Uyar, Ece Ayhan, Sezai Karakoç, Behçet Necatigil, Cahit Külebi, Attila İlhan, Ataol Behramoğlu, İsmet Özel, Ahmet Erhan, Yaşar Miraç, Refik Durbaş, Salih Bolat, Şükrü Erbaş, Murathan Mungan, Arif Ay, Akif Kurtuluş, Enis Batur, Haydar Ergülen, Gülten Akın...

ROMAN:

Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Orhan Kemal, Peyami Safa, Ahmet Hamdi Tanpınar, Sabahattin Ali, Rıfat Ilgaz, Nihal Atsız, Fakir Baykurt, Kerime Nadir, Yusuf Atılgan, Ferit Edgü, Oğuz Atay, Adalet Ağaoğlu, Selim İleri, Bilge Karasu, Vedat Türkali, Mehmet Şeyda, Mahmut Makal, Tarık Buğra...

HİKÂYE:

Memduh Şevket Esendal, Sait Faik Abasıyanık, Halikarnas Balıkçısı, Sabahattin Ali, Oktay Akbal, Orhan Kemal, Yaşar Kemal, Kemal Tahir, Nezihe Meriç, Selim İleri, Nedim Gürsel, Füruzan, Mustafa Kutlu, Rasim Özdenören, Emine Işınsu, Sevinç Çokum, Leyla Erbil, Murathan Mungan, Kürşat Başar, Feride Çiçekoğlu…

TİYATRO:

· Haldun Taner, Turgut Özakman, Turan Oflazoğlu, Güngör Dilmen, Refik Erduran, Orhan Asena, Recep Bilginer, Necati Cumalı...

DENEME:

Nurullah Ataç, Suut Kemal Yetkin, Sabahattin Eyüboğlu, Salah Birsel, Vedat Günyol, Cemil Meriç, İlhan Selçuk.

ELEŞTİRİ:

Abdulhak Şinasi Hisar, Nurullah Ataç, Vedat Günyol, Tahir Alangu, Asım Bezirci, Rauf Mutluay, Fethi Naci, Semih Gümüş, Akşit Göktürk, Doğan Hızlan, Memet Fuat, Mehmet H. Doğan, Enis Batur, Füsun Akatlı, Berna Moran...

ANI:

Halikarnas Balıkçısı, Şevket Süreyya Aydemir, Aziz Nesin...

GÜNCE(GÜNLÜK):

Nurullah Ataç, Salah Birsel, Oktay Akbal, Tomris Uyar, Cahit Zarifoğlu...

FIKRA:

Çetin Altan, İlhan Selçuk, Falih Rıfkı Atay...

MEKTUP:

Halikarnas Balıkçısı, Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı...

BİYOGRAFİ VE OTOBİYOGRAFİ:

• Abdulhak Şinasi Hisar, Behçet Necatigil, Hilmi Yücebaş, Muzaffer Uyguner, Hasan Ali Yücel, Mehmet Kaplan, Nazım Hikmet...

RÖPORTAJ:

Yaşar Kemal, Fikret Otyam, Işıl Özgentürk...

GEZİ:

Falih Rıfkı Atay, Reşat Nuri Güntekin, Melih Cevdet Anday, Oktay Akbal...


CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI (1923- …)

GENEL ÖZELLİKLERİ:

1. Cumhuriyetin ilk yıllarında ölen bazı sanatçılar dışında Milli Edebiyatçılar, Beş Hececiler ve Bağımsızlar olarak nitelendirilen şair ve yazarlar sanat hayatlarına Cumhuriyet döneminde de devam etmişlerdir.

2. 1923’ten 1940’a kadar devam eden dönemde Kurtuluş Savaşı’nın yarattığı birliğin, yapılan inkılap ve reformların etkisiyle sanatçılar, yerli ve halka doğru bir ‘’memleket edebiyatı’’ anlayışıyla Anadolu’yu ve Anadolu halkını konu edinmişlerdir.

3. Milleti oluşturan değerler farklı yönleriyle edebi metinlerde yer almıştır.

4. Batı kültür ve medeniyeti örnek alınmakla beraber Tanzimat’ta olduğu gibi yanlış Batılılaşma eleştiri konusu olmuştur.

5. 1940’lı yıllardan sonra bireysel duygu ve sorunlar ele alınmıştır. Bunun yanında bireye ‘’bireysel bilinç’’e önem verilmiştir.

6. Roman , hikaye, tiyatro ve deneme gibi Batı’dan alınan türlerde teknik bakımdan olgunlaşmış eserler verilmiştir.

7. Cumhuriyet dönemi edebi ürünleri dil ve zevk bakımından gelenekten ayrılmıştır.

8. Bu dönemde öz Türkçecilik anlayışının etkisiyle açık ve anlaşılır bir dil kullanılmıştır.

9. Dünya edebiyatı yakından takip edilmeye başlanmış, bunun etkisiyle de Toplumcu Gerçekçilik, Sezgicilik, Varoluşçuluk ,Gerçeküstülük, Dadaizm gibi edebi akımlardan etkilenilmiştir.

10.Bireyin iç dünyasını anlatmaya çalışan edebiyatçılar psikoloji ve psikiyatri alanlarındaki gelişmelerden yaralanmışlardır.

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI EDEBİ TOPLULUKLARI:

BEŞ HECECİLER

Şifre: HEYFO

Okunuşu: HEYFO

Açılımı: Halit Fahri Ozansoy, Enis Behiç Koryürek, Yusuf Ziya Ortaç, Faruk Nafiz Çamlıbel, Orhan Seyfi Orhon

1-Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatının “milli romantik açılımın ”öncülerindendir. 2-Milli edebiyattan etkilenen bu akım başlangıçta aruzla şiir yazarken daha sonra Ziya Gökalp’la tanıştıktan aruzu bırakıp hecenin beş şairi olarak karşımıza çıkmışlardır. 3-Şiirde sade ve özentisiz olmayı ve süsten uzak olmayı tercih etmişlerdir. 4-I.Dünya savaşı yıllarını ve Kurtuluş Savaşı yılarında Anadolu insanını konu edinmişlerdir. 5- Realizme yazmak istedilerse de duygusallığa kaçıp yer yer romantizmin etkisinden kurtulamadılar. 6-Şiirde memleket sevgisi, yurdun güzellikleri, kahramanlıklar ve yiğitlik gibi temaları işlemişlerdir. 7-Halk şiiri nazım biçimlerini kullanan Beş Hececiler , nazım birimi olarak dörtlüğü benimsediler. 8-Nesir cümlesini şiire aktardılar ve düzyazıdaki söz dizimini şiirlerde de görülmesi beş hececiler de çok rastlanan bir özelliktir. HALİT FAHRİ OZANSOY (1891-1971) 1-Edebiyat yaşamına ilk önce “Nayiler” adlı toplulukla girmiştir.Bu şairimizde önce aruzla başlamış ve ‘’Aruza Veda’’ kitabıyla da ün kazanmıştır. 2-Şiirlerinde çoğunlukla egzotik sahnelere, yaşlılık ve ölüm, hüzün ve melankoli gibi bireysel duygulara rastlanır. 3-Şiirlerinde konuşulan Türkçeyi başarıyla kullanmıştır. 4-Şiir, roman ve tiyatro türlerinde eserler vardır. ESERLERİ:

Şiir:

Rüya, Cenk Duyguları, Efsaneler, Zakkum, Bulutlara Yakın, Gülistanlar Harabeler, Paravan, Balkonda Sesler,


Sulara Dalan Gözler, Hep Onun İçin, Sonsuz Gecelerin ötesinde

Tiyatro:

Baykuş, ilk Şair, Sönen Kandiller, Nedim, On Yılın Destanı, Hayalet, Bir Dolaptır Dönüyor

Anı:

Edebiyatçılar Geçiyor, Edebiyatçılar Çevremde, Darülbedayi Devrinin Eski Günleri, Eski İstanbul Ramazanları ENİS BEHİÇ KORYÜREK(1892-1949) 1-Konularını deniz savaşlarından alan “Eski Korsan Hikayeleri” başlığında topladığı şiirleri ile tanınmıştır. 2-O da önceleri aruzla yazarken Ziya Gökalp’le tanıştıktan sonra heceye geçmiştir. 3-İlk şiirlerini Servet-i Fünun etkisinde yazdı. 4-Şiire aruz vezniyle başlamıştır. 5-Hece ile yazdığı ilk şiirlerinde aşk duygularına yer vermekle beraber, daha sonra Kurtuluş Savaşı yıllarında milli duyguları ve tarihi kahramanlıkları işleyen heyecan yüklü epik şiirler yazmıştır. ESERLERİ: Miras , Varidat- Süleyman, (Bütün şiirlerini Miras ve Güneşin Ölümü kitabında toplamıştır)

YUSUF ZİYA ORTAÇ(1895-1967)

1-Yusuf Ziya da diğerleri gibi şiire aruzla başlamış daha sonra heceye geçmiştir.

2-Şiirlerinde günlük hayatın çeşitli görünümlerini sade bir dille işlemiştir.

3-Şiirleriyle ünlendikten sonra düzyazı türüne geçmiş ve özellikle ince , nükteli ve esprili anlatımla okuyucunun karşısına çıkmıştır.

4- ‘’Akbaba’’ adlı mizah dergisini çıkarmıştır.

5-Binnaz adlı eseri Cumhuriyet Döneminde heceyle yazılan ilk manzum tiyatrodur. (Aruzla ilk manzum tiyatro eseri yazan :A.Hamit /Eşber veya Sardanapal. *Heceyle yazılan ilk manzum tiyatro eseri:A.Hamit/Nesteren)

ESERLERİ:

Şiir: Akından Akına, Bir Rüzgar Esti, Yanardağ, Aşıklar Yolu,Cenk Ufukları

Tiyatro: Binnaz, kördüğüm

Gezi-Anı –Biyografi: Bizim Yokuş , Portreler

ORHAN SEYFİ ORHON(1890-1972) 1-Şiire aruzla başlar daha sonra heceyle devam eder. Aruzla yazdığı “Fırtına ve Kar” adlı uzun şiiriyle tanındıktan sonra hece ölçüsüyle ve sade dille yazdığı “Peri Kızı ile Çoban Hikayesi” adlı manzum masalı yazarak heceye geçmiştir.

2-Şiirlerinde daha çok şahsi konuları işler.

3-Bazı şiirlerinde halk şiirinin şekillerini de kullanmıştır.

4-Bireysel duyguları işleyen ,ahenkli,ve zarif şiirlerinde temiz duru bir Türkçe kullanmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Fırtına ve Kar, Gönülden Sesler, Peri Kızı İle Çoban Hikayesi , O Beyaz Bir Kuştu, Kervan

FARUK NAFİZ ÇAMLIBEL(1887-1973) 1-Beş Hececilerin milli kaynaklara yönelişleri içinde ilkelerini başarıyla uygulayan topluluğunu önde gelen şairidir. 2-Şiire I.Dünya Savaşı’nda aruzla başladı. Daha sonra da hece vezniyle şiirler yazmaya başladı. 3-Heceyle şiirler yazarken aruzla da yazmaya devam etti. 4-Heceyle yazdığı şiirlerinde halkın yaşantılarından çıkardığı konuları halkın söyleyiş biçimiyle dile getirdi. 5-Aruzla yazdığı şiirlerini iki kitapta toplamıştır: “Şarkın Sultanları , Gönülden Gönüle” 6-Duygu ve düşünceyi bir arada yürüten, romantik ve realist konu ve hayatları işleyen şiirleriyle ün yapmıştır. 7-Şiirlerinde Anadolu’yu ve memleket sevgisini anlatır. 8-‘’Sanat’’ adlı şiiri memleket edebiyatının nasıl olması gerektiği üzerine bir bildiridir. 9-Şiirlerindeki başlıca temalar aşk, hasret, tabiat, ölüm, kahramanlık ve ihtirastır. 10-Dili sade ve akıcıdır. Söz sanatlarına yer veren güçlü bir üslubu vardır. ESERLERİ: Şiir: Han Duvarları, Dinle Neyden, Çoban Çeşmesi, Gönülden Gönüle, Bir Ömür Böyle Geçti, Elimle Seçtiklerim, Heyecan ve Sükun Tiyatro: Özyurt, Canavar, Akın, Kahraman


Mensur Tiyatro: Yayla Kartalı Roman: Yıldız Yağmuru

YEDİ MEŞALECİLER

Şifre: CZVS YMK

Okunuşu: CeZVeSi YaMuK

Açılımı: Cevdet Kudret Solok, Ziya Osman Saba, Vasfi Mahir Kocatürk, Sabri Esat Siyavuşgil, Yaşar Nabi Nayır, Muammer Lütfi Bahşi, Kenan Hulisi Koray

1- 1928’de ‘’Yedi Meşale’’ adlı ortak bir kitap yayımlayan biri öykücü altısı şair yedi kişinin oluşturduğu bir topluluktur.(Kenan Hulisi Koray öykücü) 2-Cumhuriyet Dönemi’nin ilk edebi topluluğudur. 3-Bir bildiriyle ortaya çıkmışlardır.(Fecr-i Ati gibi) 4-‘’Sanat sanat içindir.’’ ilkesini benimsemişler. 5-Temel ilkeleri canlılık, yenilik, samimiyet ve içtenliktir. 6-Beş Hececiler’in sürdürdüğü memleketçi edebiyat anlayışına karşı çıkmışlar.Batılı ilkelerin savunucusu olmuşlardır. 7-Hece ölçüsüyle özellikle Fransız sembolistlerini örnek alarak şiir yazmışlardır. 8-Bu topluluk da Fecr-i Ati gibi etkili olamamış. Meşale adlı dergiyi sekiz sayı yayımladıktan sonra dağılmışlardır. Bu yüzden eleştirdikleri Beş Hececiler’in devamı gibi olarak tam bir topluluk olamadan yayın hayatını bitirdiler.

Yedi Meşaleciler şu maksatlarla yola çıkmıştır:

A-Edebiyatın öldüğünü savunanların yanıldıklarını ortaya koymak. B-Geçmişin mistik ve kişisel duygularının dar çerçevesini aşarak, konuları genişletmek. C-Anadolu’yu, Türk köyünü ve köylüsünü tanımadan masa başında uydurulan yapmacık köy edebiyatının karşısına çıkmak. D-Canlı, samimi ve daima yenilikçi olmak.

CEVDET KUDRET SOLOK (1907 – 1992)

1- İlk şiirlerinde bireysel duygularını ve karamsar iç dünyasını dile getirmiş, sonraları ise ölçüsüz fakat uyaklı şiirler yazmıştır.

2- Daha çok edebiyat ile ilgili ortaya koyduğu inceleme-araştırma eserleriyle tanınmıştır.

3-Eserlerinde kendi yaşamından izler görünmektedir.

ESERLERİ:

Şiir: Birinci Perde

Oyunlar: Tersine Akan Nehir, Rüya İçinde Rüya

Roman: Sınıf Arkadaşları, Havada Bulut Yok...

Öykü: Sokak

İnceleme: Örnekleriyle Edebiyat Bilgileri

Antoloji: Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman

ZİYA OSMAN SABA (1910 – 1957)

1-Yedi Meşalecilerin şiire en sadık şairi olmuştur.

2-Çoğunu hece ölçüsü ile yazdığı şiirlerinde Batı nazım biçimlerini kullanmış; ancak içerikte 19. yy. edebiyat anlayışına bağlı kalmıştır.

3-Şiirlerinde çocukluk özlemi, anılara düşkünlük, yoksul yaşamlara karşı utanç ve acıma, küçük mutluluklarla yetinme gibi konuları işlemiştir.

4-Yalın dili, lirik ve içten söyleyişi ile tanınmıştır.

5-En çok bilinen şiiri "Sebil ve Güvercinler’’dir. ‘’Mesut İnsanlar Fofoğrafhanesi’’ de ünlü bir eseridir.

ESERLERİ:

Şiir: Sebil ve Güvercinler, Geçen Zaman, Nefes Almak...

Öykü: Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi, Değişen İstanbul

VASFİ MAHİR KOCATÜRK (1907-1961)

1-Hece ile ulusal, epik ve doğadan etkilenen duygusal şiirler yazmıştır. Epik konulu şiirlerden sonra aşık tarzı şiire yönelmiş, kahramanlık ve millet sevgisi konulu şiirler de yazmıştır.

ESERLERİ:

Şiir : Dağların Derdi, Tunç Sesleri, Geçmiş Geceler, Ergenekon

SABRİ ESAT SİYAVUŞGİL (1907 – 1968)

1-Şiirlerinde yaşamla ilgili eşyayı, bu yaşamı çerçeveleyen mekânları dışavurumcu ve yer yer alaycı bir anlatımla dile getirmiştir.


2-Ruhbilim, eğitim ve folklor konularındaki çalışmalarının yanı sıra fıkra yazarlığı da yapmıştır.

3-Fransız edebiyatından yaptığı çeviriler ile ün yapmıştır.

4-Ömer Seyfettin'in şiirlerini Fransızcaya çevirmiştir.

ESERLERİ:

Şiir: Odalar ve Sofalar

İnceleme: İstanbul'da Karagöz Karagöz'de İstanbul, Psikoloji ve Terbiye Bahisleri

Çeviri: İki Başlı Kartal

YAŞAR NABİ NAYIR (1908 – 1981)

1-Yazınsal türlerdeki yapıtlarından çok yayıncılığıyla edebiyatımızda unutulmayacak bir yer edinmiştir.

2-Varlık yayınevini kurmuş, Varlık dergisini çıkarmıştır.

3-Güncel ve geleceğe dönük sanat ve edebiyat politikasına katkı yapmıştır.

4-Türkçenin yalınlaşması ve Atatürkçülük doğrultusundaki çabalarıyla iz bırakmıştır.

5- Sözlük çalışmaları yapmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Yedi Meşale (Ortak kitap) Kahramanlar, Onar Mısra...

Roman: Bir Kadın Söylüyor, Âdem ve Havva

Biyografi: Ahmet Haşim, Ömer Seyfettin, Tevfik Fikret, Homeros, Moliere

Oyun: Beş Devir, İnkılâp Çocukları, Köyün Namusu...

Makale -İnceleme: Atatürkçülük Nedir, Atatürk Yolu, Edebiyat Dünyamız, Edebiyatımızın Bugünkü Meseleleri...

Derleme: Başlangıcından Bugüne Türk Şiiri, Günümüz Türk Hikâyeleri, Türk Nesir Antolojisi

MUAMMER LÜTFİ BAHŞİ (1927 – 1947)

1-Yedi Meşaleciler'in varlık gösteremeyen şairlerindendir.

2- Aruz ölçüsü ve serbest ölçü ile yazdığı şiirlerinde önemli bir başarı gösterememiştir.

Uyarı: Şiirlerini ve yazdıklarını kitaplaştırmamıştır.

KENAN HULİSİ KORAY (1906 – 1943)

1-Yedi Meşaleciler'den şiir yazmayan tek sanatçıdır.

2- Cumhuriyet Döneminde korku konusunda örnekler veren ilk hikâyecidir.

3-Beş hikâye yayımlamış; fakat bunlar gazete sayfalarında kaybolup gitmiştir.

4-Hikâyelerindeki kurgu sağlamdır.

ESERLERİ:

Öykü: Bir Yudum Su, Bahar Hikâyeleri, Bir Otelde Yedi Kişi

Roman: Osmanoflar, Son Öpüş, Büyük Öykü

GARİPÇİLER ( I.YENİCİLER)

Şifre: OMO

Okunuşu: OMO

Açılımı: Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet Anday, Oktay Rifat Horozcu

1- Şiire lise yıllarındayken başlayan Orhan Veli, Oktay Rifat ve Melih Cevdet, başlangıçta ölçülü ve uyaklı; geleneksel şiire uygun, şairane, romantik şiirler yazmışlar; fakat yazdıkları şiirden memnun olmayan gençler, şiir üzerine tartışmalar ve düşüncelerle geçirdikleri kısa bir suskunluğun ardından 1937’de varlık dergisinde ölçüsüz, uyaksız, günlük dile dayalı kısa şiirler yayımlamışlardır.

2- Kendilerini edebiyat dünyasında kabul ettirmeye çabalayan Garipçiler, bir güç birliği içinde olduklarını göstermek amacıyla şiirlerini dergilerde hep beraber yayımlamışlar, Orhan Veli’nin ‘’Kitabe-i Seng-i Mezar’’ şiirinde geçen ‘’hiçbir şeyden çekmedi dünyada/ nasırda çektiği kadar’’ dizesinde olduğu gibi alaylara, eleştirilere, tartışmalara yol açacak aykırı şiirlere yer vermişlerdir.

3- 1941 yılında üç şairin Garip hareketine uygun şiirlerinden oluşan ortak kitapları olan ‘’Garip’’ yayımlanır. ‘’Garip’’ kitabı Orhan Veli’nin yazdığı bir ön sözle başlar.

4- Garip akımı; nazım hikmet’in öncülüğünü yaptığı Toplumcu (sosyalist gerçekçi) Şiir’e, Ahmet Haşim ve Yahya kemal’in sembolist şiirine ve hece şairlerine tepki olarak doğmuştur.

5- Sıradan insanların yaşamlarını ilişkilerini temel alan imgeden ve şairane söyleyişlerden mümkün olabildiğince uzaklaşan, konuşma dilinin olanaklarından yararlanan öykülemeyi ön plana çıkaran, dolayısıyla yaşantıya önem veren, kafiye ölçü gibi şiir unsurlarını şiirselliğin temel ölçütü olmaktan çıkaran bir akımdır.

6- Şiirimizde en köklü değişimleri Garipçiler yapmıştır.


7- Şiirin diğer sanatlarla (resim, müzik) ilişkisine karşı çıkmışlardır.

8- Basit, sade, imgesiz şiirler yazmayı savunmuşlardır.

9-Biçimden çok anlamı, duygudan çok ‘’aklı’’ öne çıkaran bir şiir yazmışlardır.

10- Günlük konuşma diline uygun bir şiir diliyle yazmışlardır.

11-Sözcükleri daha çok gerçek anlamlarıyla kullanmışlardır.

12- Şiirde espriyi, nükteyi kullanmış ve şaşırtmayı dayalı şiirler yazmışlardır.

13- Günlük hayattaki her konunun şiirde yer alması gerektiğini savunmuşlardır.

14- Sıradan insanları ve onları dünyalarını şiirleştirmeyi esas almışlardır.

15- Anlatımları açık ve yalındır.

16- Ölçüye, uyağa, söz sanatlarına karşı çıkmışlardır.

17- Toplumsal aksaklıkları şiirin doğal akışını bozmadan ve bir mesaj iletme kaygısı duymadan yansıtmışlardır.

18- Sürrealizm (gerçeküstücülük) ve Dadaizm akımlarından etkilenmişlerdir.

19-1950’de Orhan Veli’nin ölümüyle akımın diğer sanatçıları Oktay Rifat ve Melih Cevdet zamanla farklı şiirlere yönelmişlerdir.

ORHAN VELİ KANIK (1914-1950)

1-Garip akımının en önemli şahsiyetidir. 2-Şiiriyle eski şiir geleneğini yıkmış bir şairdir. 3-Şiirde kişilere, şairaneliğe, benzetmelere, ölçü ve uyağa karşı çıkmıştır. 4-Sokaktaki sade vatandaşı, onların dilini kullanarak anlatmıştır. 5-Garip dönemi öncesinde klasik şiirler yazmış olan şair, ömrünün son yıllarında şiirlerinde halk şiirinden yararlanmıştır. 6- Kitabe-i Seng-i Mezar, Anlatamıyorum, Hürriyete Doğru, İstanbul’u Dinliyorum vb. şiirleriyle tanınmış ve sevilmiştir. 7-Garip ön sözünü kaleme almıştır. 8-Sürrealizmden etkilenmiştir. 9-‘’Yaprak’’ dergisini çıkarmış ve bu dergi ile eski şiire bayrak açmıştır.(1 Ocak 1949-15 Haziran 1950, 28 sayı)

10-La Fontaine'in fabllarını şiir şeklinde Türkçeye çevirmiştir.

11- Nasrettin Hoca Hikâyeleri adlı kitabında Nasrettin Hoca'nın 72 fıkrasını şiir haline getirmiştir.

12.10 Kasım 1950 yılında Ankara’da belediyenin kazdığı bir çukura düştükten sonra ayağı kırıldı. İstanbul’a döndükten sonra ise 14 Kasım 1950 yılında öldü.

ESERLERİ:

Şiir:

Garip, Vazgeçemediğim, Destan Gibi, Yenisi, Karşı Bütün Şiirler

Düzyazılar:

Denize Doğru ( Düzyazılarını topladığı eser.)

Çocuk kitapları: La Fontaine Masalları (manzum fabl çevirileri), Nasrettin Hoca hikâyeleri (manzum)

MELİH CEVDET ANDAY(1916-2002)

1-Garip akımının öncülerindendir. 2-Şiirin dışında roman, oyun, deneme, gezi, türlerinde önemli eserler vermiştir. 3-Garip tarzı şiirlerinin ardından ‘’zaman’’ sorunu etrafında, mitoloji ve tarihten beslenen bir şiire yönelmiştir.

ESERLERİ:

Şiir:

Garip, Rahatı Kaçan Ağaç, Telgrafhane, Kolları Bağlı Odysseus, Yan Yana, Göçebe Denizin Üstünde, Teknenin Ölümü, Ölümsüzlük Ardında Gılgamış, Tanıdık Dünya, Güneşte, Sözcükler (Bütün şiirleri)

Oyun:

Mikado’nun Çöpleri, İçeridekiler

OKTAY RİFAT HOROZCU (1914-1988)

1-Garip akımının öncülerindendir. 2-Garip döneminden sonra ‘’Perçemli Sokak’’ kitabıyla II. Yeni tarzı şiirler yazmıştır. 3-Folklordan yararlandığı toplumcu çizgiye yakın durduğu eserler de ortaya koymuştur. 4-Romanlar ve tiyatro eserleri yazmış, çeviriler yapmıştır.

ESERLERİ:

Şiir:


Garip, Yaşayıp Ölmek, Aşk ve Avarelik Üzerine Şiirler, Aşağı Yukarı, Karga ile Tilki, Perçemli Sokak, Aşı Merdiveni, Elleri Var Özgürlüğün, Şiirler, Yeni Şiirler, Çobanlı Şiirler, Bir Cigara İçimi, Elifli, Denize Doğru Konuşma, Dilsiz ve Çıplak, Bütün Şiirleri, Koca Bir Yaz.

Düzyazı:

Şiir Konuşması.

II.YENİCİLER Şifre: ECE SÜT İ

Okunuşu: ECE SÜT İç

Açılımı: Edip Cansever, Cemal Süreyya, Ece Ayhan, Sezai Karakoç, Ülkü Tamer, Turgut Uyar, İlhan Berk

1955 ile 1965 yılları arasında varlığını sürdürmüş geçici bir akımdır.

BİÇİM ÖZELLİKLERİ:

1- Akımın en önemli özelliği, biçim ustalığıdır.

2- Türkçenin sözdizimini ve anlam özelliklerini değiştirmişlerdir.

3- Halk şiirinin anlatım olanaklarına sırt çevirmişlerdir.

4- Yeni mecazlar ve sözcük oyunlarına başvurmuşlardır.

5- Sürrealizmin temsilcisi sayılmışlardır.

6- Değişik imgeler, çağrışımlar ve soyutlamalarla özgün bir söyleyiş yaratmışlardır.

7- Büyük ve küçük harfleri kullanmada titizlik göstermemişler; noktalama işaretlerini ise kullanmamışlardır.

İÇERİK ÖZELLİKLERİ:

1- Garip akımına tepki olarak doğmuştur.

2- "II. Yeni" adını Muzaffer İlhan Erdost vermiştir.

3- II. Yeni şiirini ortalama kültür düzeyindeki insanın anlaması çok zordur. Kültür ve sanata ilgi duyan, sanatın sorunlarına, anlamın inceliklerine, dilin anlatım olanaklarına ve dünya edebiyatının gelişimine yakın olan insanlara seslenmişlerdir.

4- II. Yeni şiiri daha çok yorum şiirleridir, izlenim şiirleridir.

5- "Şiir için şiir" anlayışı ile hareket ederek aydınlara seslenmek istemişlerdir.

6- Şiirde anlama değil söyleyişe önem vermişlerdir.

7- Konuyu ve olayı şiirden atmışlardır.

8- Onlara göre şiir dili konuşma dilinden ayrılmalıdır.

9- Yalın, rahat ve anlaşılır olmak yerine, anlamca kapalı ve soyut bir anlatımı tercih etmişlerdir.

10- İnsanın bilinçaltı dünyasını aktarmaya çalışmışlardır.

EDİP CANSEVER (1928-1986)

1- II. Yeniciler içinde en çok ve en uzun dönem şiir yazan şairdir.

2-Sürekli yazan ve yayımlayan bir şair olarak, otuz yıla yakın bir süre ilgileri hep üstünde tutmuştur.

3-Şiirlerin yanı sıra şiir üzerine yazdıkları ve söyledikleriyle de tartışmalara neden olmuştur.

4-Kapalı ve anlaşılması güç ancak anlamdan büsbütün ayrılmayan bir şiire yönelmiştir. Yani II. Yeni içindeki bazı şairler gibi anlamsızlığı savunmamıştır.

5-Toplumsal sorunlara ve düşüncelere yönelen bir sanatçıdır.

6-Onu okuyanlar şiirini yorumlamada güçlük çekmişlerdir.

7-İlk şiirlerinde büyük şehirde varlıklı bir delikanlının yaşama sevincini ve tatlı avareliklerini dile getirmiştir.

8-1950'lerden başlayarak varoluşçuluk akımı etkisinde, kişinin sınırlı, tekdüze dünya karşısında yerini araştıran ve düşünce yanı ağır basan şiire geçmiştir.

9-İlk gençlik yıllarının duygu dünyasını ve Garip etkisini taşıyan ilk kitaplarının ardından ‘’Yerçekimli Karanfil’’ kitabıyla bireyin yağızlığını ve yabancılaşmanın yarattığı arayışı yansıtan şiirlerinin temelini atmıştır. 10-Özelikle tiyatronun olanaklarından yararlandığı uzun soluklu ‘’dramatik şiirler’’ yazmıştır. 11-Bireysellik, yalnızlık şiirlerinin dışında 1970’li yıllarda yer yer destansı boyutlar da kazanan siyasal toplumsal şiirler de yazmıştır. 12-‘’Masa da Masaymış ha’’ ve ‘’ Yerçekimli Karanfil’’ şiirleriyle geniş kesimler tarafından sevilmiştir.

ESERLERİ:

Şiir:

İkindiüstü, Dirlik Düzenlik, Yerçekimli Karanfil, Umutsuzlar Parkı, Petrol, Nerde Antigone, Tragedyalar. Çağrılmayan Yakup, Kirli Ağustos, Ben Ruhi Bey Nasılım, Sevda ile Sevgi, Şairin Seyir Defteri, ,Bezik Oynayan Kadınlar, İlkyaz Şikâyetçileri, Oteller Kenti,


Sonrası Kalır( bütün şiirleri2. Cilt), Öncesine Kalır ( kitaplarına girmeyen şiirleri)

Düzyazı:

Şiiri Şiirle Ölçmek (şiir üzerine yazıları, söyleyişiler soruşturmalar)

CEMAL SÜREYA (1931-1990)

( CEMALETTİN SEBER)

1-Asıl adı Cemalettin Seber’dir. 2-İkinci yeni hareketinin önde gelen şair ve kuramcılarından sayılan Cemal Süreya’nın ilk şiiri ‘’Şarkısı Beyaz’’ Mülkiye dergisinde yayımlanmıştır. 3-Kendine özgü söyleyiş biçimi ve şaşırtıcı buluşlarıyla zengin birikimi ile duyarlı, çarpıcı, yoğun imgeleriyle İkinci Yeni şiirinin başaralı örneklerini vermiştir. 4-Aşk, özgürlük odağında şiirler yazmıştır. 5-Şiirlerinde zekâdan ve ince mizahtan ustaca yararlanmıştır. 6-Şiirleri kadar şiir üzerinde yazıları ve diğer düzyazıları da önem taşır. 7-Papirüs dergisini çıkarmıştır.

ESERLERİ:

Şiir:

Üvercinka, Göçebe, Beni Öp Sonra Doğur Beni, Sıcak Nal ve Güz Bitiği, Sevda Sözleri (bütün şiirleri)

Deneme:

Şapkam Dolu Çiçekle, Günübirlik, Folklor Şiire Düşman...

Antoloji:

100 Aşk Şiiri, Mülkiyeli Şairler

ECE AYHAN (1931 – 2002)

1- "İkinci Yeni" tanımı yerine "Sivil Şiir"i önerdi ve kullandı.

2-Günümüz Türk şiirinin "modern ustalarından biri" olarak adlandırılmaktadır.

3-İkinci Yeni akımının en çok tartışma yaratan şairlerinden biri olmuştur.

4-Sivil şiir, sıkı şiir, marjinallik ve etik gibi kavramlar üzerine de sıklıkla durmuştur.

5-Şiirlerinde dünyaya karanlık bir bakış açısı; aklın sınırlarını zorlayan ve sürrealizmi çağrıştıran bir kurgu; tarihe, coğrafyaya, sokak yaşantısına, ekonomiye göndermeler; ölüm ve arzu iç içeliğiyle örülmüş bir lirizm vardır.

6-Çaba harcayarak yorumlanabilecek, toplumsal ve bireysel eleştiriyi, gülmeceyi içeren şiirler yazmıştır.

7-Her şiirinde, hem şiir hem Türkiye üzerine görüşlerini anlatmıştır.

8-Ona göre "Şiirin kilit noktası dildir."

9-Şiir kitaplarından başka günceleri ve denemeleri vardır.

10-"Devlet ve Tabiat" kitabıyla dikkat çekmiş, gençlere öncülük yapmıştır.

11-‘’Meçhul Öğrenci Anıtı’’ adlı şiiriyle geniş kesimlerce sevilmiştir.

ESERLERİ:

Şiir:

Yort Savul, Bakışsız Bir Kedi Kara, Devlet ve Tabiat ya da Orta İkiden Ayrılan Çocuklar İçin Şiirler, Sivil Şiirler, Çok Eski Adıyladır, Kınar Hanımın Denizleri, Zambaklı Padişah

Deneme:

Aynalı Denemeler, Bir Şiirin Bakır Çağı, dip Yazıları, Sivil Denemeler Kara

Günlük:

Başıbozuk Günceler,

Anlatı:

Morötesi Reguem

Mülakat ve söyleşiler:

‘’hay hak! Söyleşileri’’

Mektup: Hoşça Kal ( İlhan Berk’e mektuplar)

SEZAİ KARAKOÇ (1933 - ...)

1-İlk şiirlerini İkinci Yeni akımı doğrultusunda yazmış, daha sonra kendi şiir tarzını oluşturmuştur.

2-Yeni biçim araştırmalarıyla, değişik imgelerle kendine özgü mistik ve islami içeriğe yer veren eserleriyle kuşağının en iyi şairleri arasına girmeyi başarmıştır.

3-Şiirlerinde mistisizme ve içselliğe önem vermektedir.


4-Düşüncelerini ulusal değerlerden oluşturmasıyla klasik, düşüncelerini yeni ve kapalı bir üslupla vermesiyle İkinci Yeni kabul edilmektedir.

5-Öze önem vermekte; her özün yeni bir biçim yaratacağına inanmaktadır.

6-Öğrencilik yıllarında ‘’Şiir Sanatı’’ adlı iki sayılık kısa ömürlü bir dergi çıkarmış; sonra adı kendisiyle özdeşleşen ‘’Diriliş’’ adlı dergiyi çeşitli aralıklarla yayımlamıştır.

7-"Monna Roza" adlı şiiri ile tanınmaktadır.

ESERLERİ:

Şiir:

Körfez, Şah Damar, Hızıyla Kırk Saat, Sesler, Taha’nın Kitabı, Gül Muştusu, Zamana Adanmış Sözler, Ayinler, Leyla ile Mecnun, Ateş Dansı, Alınyazısı Saati, Monna Roza, Gün Doğmadan (bütün şiirleri)

İnceleme:

Yunus Emre, Mehmet Akif, Mevlana

Öykü:

Meydan Ortaya Çıktığında, Portreler

Deneme:

Edebiyat Yazıları 1-2, Yazılar, Ölümden Sonra Kalkış

ÜLKÜ TAMER (1937-…)

1-İkinci Yeni şiir akımının önde gelen isimlerindendir.

2-İkinci Yeni’ye, bu akımın ana karakteristikleri oluştuktan sonra dahil olduğu halde, kendine özgü imge dünyası ve süssüz, sade söyleyişiyle dikkat çeker.

3- Çoğunlukla keskin bir ironiyle (inceden, çaktırmadan alay) örülmüş derin acıların ve beşeri trajedilerin dile geldiği şiirlerinde 1970’lerden sonra toplumsal duyarlılıklar da öne çıktı.

ESERLERİ:

Şiir:

Soğuk Otların Altında, Gök Onları Yanıltmaz , Ezra ile Gary ,Virgülün Başından Geçenler , İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür , Sıra göller , Seçme Şiirler, Yanardağın Üstündeki Kuş (1986, toplu şiirler) Öykü:

Alleben Öyküleri (1991 Yunus Nadi Öykü Armağanı) Anı:

Yaşamak Hatırlamaktır

Antoloji: Çağdaş Latin Amerika Şiiri Antolojisi ÖDÜLLERİ 1965 Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü- Edith Hamilton’dan Mitologya çevirisi ile 1967 Yeditepe Şiir Armağanı- İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür ile

TURGUT UYAR (1927 – 1985)

1-İlk dönem şiirlerinde kişisel yaşantılarının ve çevresinin izdüşümleri üzerinde durmuştur.

2-1952'den sonra toplum ve törelerle çatışan bireyin yenilgisine yakılmış ağıtlar denilebilecek şiirler yazmıştır.

3-Büyük kent yaşamının karmaşıklığını ve sarsıntılarını içeren bir şiir oluşturmuştur.

4-Lirik şiirin geleneksel sınırlarını zorlamıştır.

5-Şiirle düzyazı arasındaki ayrımı ortadan kaldırmıştır. Günümüz Türkçesinin en iyi kullanan şairler arasındadır.

6-Türk şiiri ile ilgili eleştirileriyle de dikkat çeken sanatçının şiirleri İngilizce, Fransızca ve Sırpçaya çevrilmiştir.

7-1970’li yıllarda geleneksel divan şiiri kalıpları içerisinde sınıfsal, siyasal mücadeleyi yansıtmıştır. 8-‘’Göğe Bakma Durağı’’ adlı şiiriyle sevilmiştir.

ESERLERİ:

Şiir:

Arz-ı Hal, Türkiye’m, Dünyanın En Güzel Arabistan’ı, Tütünler Islak, Her Pazartesi, Divan, Toplandılar, Kayayı Delen İncir, Büyük Saat (bütün şiirleri)

İnceleme:

Bir Şiirden (çeşitli Türk şairlerini, onların bir şiirinden hareketle değerlendirmiştir.)

Düzyazıları:

Korkulu Ustalık (bütün yazıları)


İLHAN BERK (1916-2008)

1-İlk dönemlerinde destansı yönü ağır basan gerçekçi şiirler yazdı. 1953’te yayımladığı ‘’Saint-Antoine’in Güvercinleri’’ şiiriyle ileride ikinci yeni adını alacak şiir akımının habercisi olmuştur. 2-İkinci Yeni şiirinin öncüsü ve en güçlü savunucusu olarak tanınmıştır. 3-Şiirlerinde aşk(cinsellik) ve tarih ana temalar olarak belirmiştir. 4-Çeşitli nesneleri, kent, sokak gibi olguları ayrıntılı bir ‘’kimlik kartı’’ somutluğu taşıyan bir biçimde şiirleştirmiştir. 5-Düzyazı (mensur) şiirlerinden aforizmalar (özdeyiş) harfleri, nesneleri ve semtleri anlatan çok kollu bir şiir ortaya koymuştur. 6-Arthur Rimbaud ve Ezra Pound’un şiirlerini çevirerek kitaplaştırmıştır.

ESERLERİ:

Şiir:

Güneşi Yakanların Selamı, İstanbul, Günaydın Yeryüzü, Türkiye Şarkısı, Köroğlu, Galine Denizi, Çivi Yazısı, Otağ, Mısırkolyoğniğne, Aşıkane, Şenlikname, Taşbaskısı, Atlas, Kül, İstanbul Kitabı, Deniz Eskisi, Şiirin Gizli Tarihi, Delta ve Çocuk, Galata, Güzel Irmak, Pera, Dün Dağlarda Dolaştım Evde Yoktum, Şeyler Kitabı, Kuşların Doğum Gününde Olacağım, Adlandırılmayan Yoktur, Tümceler Geliyorum, Eşik (toplu şiirler 1), Aşk tahtı (toplu şiirler 2) , Akşama Doğru (toplu şiirler 3)

Otobiyografi:

Uzun Bir Adam

Günlük:

El Yazılarına Vuruyor Güneş

Deneme:

İnferno, Şiirin Toprağı, Poetika, Logos, Şifalı Otlar Kitabı

Mülakat (konuşma)- söyleşi:

Kanatlı At

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI EDEBİ ANLAYIŞLAR:

MEMLEKETÇİLER (Milli Edebiyat Zevk ve Anlayışını Sürdüren Şiir) Şifre: OHA KÖZ FENA

Okunuşu: OHA KÖZ FENA

Açılımı: Orhan Şaik Gökyay, Halit Fahri Ozansoy, Ahmet Kutsi Tecer, Kemalettin Kami Kamu, Ömer Bedrettin Uşaklı, Zeki Ömer Defne , Faruk Nafiz Çamlıbel, Enis Behiç Koryürek, Necmettin Halil Onan, Arif Nihat Asya

1-Bu gruba dahil olan sanatçıların şiirleri Kültür Haftası, Ağaç, Çınaraltı ve Hisar gibi dergilerde yazmışlardır. 2-Bu şiir anlayışı hece ölçüsünü, yalın bir Türkçeyi kullanmayı ve memleket meselelerini konu edinmeyi esas alır ve Yeni Lisan kurallarına bağlıdırlar. 3-Bu anlayış Cumhuriyetin ilanından sonra ‘’Memleket Şiiri’’ olarak adlandırılan bir sürece girer. 4-Türk tarihi, milliyetçilik anlayışı, milli kültür unsurları, memleket manzaraları ve Anadolu insanı gibi konular işlenmiştir. 5-Sözcükleri genellikle gerçek anlamlarıyla kullanmışlardır. 6-Hece ölçüsünü, nazım birimi olarak dörtlüğü, ve halk şiiri nazım şekillerini kullanmayı esas almışlardır. 7-Hisarcılar da bu anlayışa yakın şiirler yazmışlardır. 8-Mehmet Emin Yurdakul ve Ziya Gökalp’in izinden gidip halk şiirini temel kaynak olarak seçen, hece ölçüsünü kullanan ve temelde memleket sorunlarını dile getirmeye çalışan şairlerden oluşur. Sade bir dil kullanıp halk söyleyişlerine de yer vermişlerdir.

ÖNEMLİ TEMSİLCİLERİ:

ORHAN ŞAİK GÖKYAY (1902-1994)

1-Edebiyat tarihi alanındaki çalışmaları ile özellik Dede Korkut, Katip Çelebi ilgili araştırmalar yapmıştır. 2-İlk dönemlerinde aruzla daha sonra heceyle yazmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Bu Vatan Kimin, Yas

Edebiyat Tarihi: Dede Korkut Katip Çelebi

HALİT FAHRİ OZANSOY (1891-1971)


1-Edebiyat yaşamına ilk önce “Nayiler” adlı toplulukla girmiştir.Bu şairimizde önce aruzla başlamış ve ‘’Aruza Veda’’ kitabıyla da ün kazanmıştır. 2-Şiirlerinde çoğunlukla egzotik sahnelere, yaşlılık ve ölüm, hüzün ve melankoli gibi bireysel duygulara rastlanır. 3-Şiirlerinde konuşulan Türkçeyi başarıyla kullanmıştır. 4-Şiir, roman ve tiyatro türlerinde eserler vardır. ESERLERİ:

Şiir:

Rüya, Cenk Duyguları, Efsaneler, Zakkum, Bulutlara Yakın, Gülistanlar Harabeler, Paravan, Balkonda Sesler, Sulara Dalan Gözler, Hep Onun İçin, Sonsuz Gecelerin ötesinde

Tiyatro:

Baykuş, ilk Şair, Sönen Kandiller, Nedim, On Yılın Destanı, Hayalet, Bir Dolaptır Dönüyor

Anı:

Edebiyatçılar Geçiyor, Edebiyatçılar Çevremde, Darülbedayi Devrinin Eski Günleri, Eski İstanbul Ramazanları

AHMET KUTSİ TECER (1901–1967) 1-Şiire Dergâh dergisinde başlamıştır. 2-Şiir ve oyun türündeki eserleriyle tanınır. 3-Çağdaşları olmasına karşılık Beş Hececilere katılmayarak sanatını tek başına kurdu. 4-İçtenlikli duygusal memleket şiirleriyle tanınır. 5-Genellikle hece ölçüsünü kullanmış, halk şiiri geleneğinden yararlanmıştır. 6-Halk edebiyatıyla ilgili çalışmalar yapmış, Aşık Veysel’i sanat dünyasına kazandırmıştır. 7-‘’Neredesin’’ şiiriyle tanınmıştır. ESERLERİ: Şiir: Şiirler

Oyun:

Koçyiğit Köroğlu, Köşebaşı, Satılık Ev, Bir Pazar Günü

KEMALETTİN KÂMİ KAMU (1901–1948)

1-Okulunu yarıda bırakıp Milli Mücadele'ye bizzat katılmıştır. Mütareke günlerinde şiire başlamışsa da asıl ününü Cumhuriyet döneminde sağlamıştır.

2-Şiirleri önce Büyük Mecmua'da daha sonra "Dergah, Varlık" ve "Oluş" dergilerinde yayımlanmıştır.

3-Kemalettin Kamu, şiirde Faruk Nafiz'in izinde yürümüştür. "Gurbet şairi" olarak tanınır. Onun şiirindeki konularını "vatan sevgisi, savaş, aşk, köyünde, siperde ve daima gurbette olan Mehmetçik" oluşturur. Gurbet duygusunu bizzat yaşamış biridir.

4-Şiirlerinde hece ölçüsünün özellikle on birli kalıbını kullanmıştır. Halk şiiri geleneğinden yararlanmıştır. Sade, akıcı dili ve lirik şiirleri ile memleket edebiyatının önde gelen şairleri arasındadır. Şiirleri, ölümünden sonra bir kitapta toplanmıştır.

5-‘’Bingöl Çobanlarına’’ adlı şiiri edebiyatımızdaki en önemli pastoral şiirlerdendir.

ESERLERİ:

Şiir:

Bingöl Çobanlarına, Gurbet

ÖMER BEDRETTİN UŞAKLI (1904 -1946)

1-Halk şiiri tarzından yararlanarak hece ölçüsüyle şiirler yazmıştır. Bu yönden Beş Hececilerin devamı gibidir. Anadolu ve doğa güzelliklerini, denizi, tarihi konuları işleyen şiirleriyle dikkat çeker.

ESERLERİ:

Şiir:

Deniz Sarhoşları, Yayla Dumanı, Sarıkız Mermerleri

ZEKİ ÖMER DEFNE (1903 -1992)

1-Hece ölçüsüne bağlı kalmış, ama modern şiire geçmeyi, halk şiiri geleneğini çağdaş şiirle bağdaştırmayı başarmış bir şairdir. Bu bakımdan Beş Hececilerin devamı gibidir.

2-Anadolu’nun çeşitli illerine güzellemeler yazdı. 3-‘’Ilgaz’’ adlı şiiriyle çok sevildi.

4-Destanlardan, genel anlamda folklordan yararlanarak romantik ve lirik şiirler yazmıştır.

ESERLERİ:

Şiir:


Denizden Çalınmış Ülke, Sessiz Nehir, Kardelenler, Fulyalar

FARUK NAFİZ ÇAMLIBEL(1887-1973) 1-Beş Hececilerin milli kaynaklara yönelişleri içinde ilkelerini başarıya uygulayan topluluğunu önde gelen şairidir. 2-Şiire I.Dünya savaşında aruzla başladı. Daha sonra da hece vezniyle şiirler yazmaya başladı. 3-Heceyle şiirler yazarken aruzla da yazmaya devam etti. 4-Heceyle yazdığı şiirlerinde halkın yaşantılarından çıkardığı konuları halkın söyleyiş biçimiyle dile getirdi. 5-Aruzla yazdığı şiirlerini iki kitapta toplamıştır: “Şarkın Sultanları , Gönülden Gönüle” 6-Duygu ve düşünceyi bir arada yürüten, romantik ve realist konu ve hayatları işleyen şiirleriyle ün yapmıştır. 7-Şiirlerinde Anadolu’yu ve memleket sevgisini anlatır. 8-‘’Sanat’’ adlı şiiri memleket edebiyatının nasıl olması gerektiği üzerine bir bildiridir. 9-Şiirlerindeki başlıca temalar aşk, hasret, tabiat, ölüm, kahramanlık ve ihtirastır. 10-Dili sadece akıcıdır. Söz sanatlarına yer veren güçlü bir üslubu vardır. ESERLERİ: Şiir: Han Duvarları, Dinle Neyden, Çoban Çeşmesi, Gönülden Gönüle, Bir Ömür Böyle Geçti, Elimle Seçtiklerim, Heyecan ve Sükun Tiyatro: Özyurt, Canavar, Akın, Kahraman Mensur Tiyatro: Yayla Kartalı Roman: Yıldız Yağmuru

ENİS BEHİÇ KORYÜREK(1892-1949) 1-Konularını deniz savaşlarından alan “Eski Korsan Hikayeleri” başlığında topladığı şiirleri ile tanınmıştır. 2-O da önceleri aruzla yazarken Ziya Gökalp’le tanıştıktan sonra heceye geçmiştir. 3-İlk şiirlerini Servet-i Fünun etkisinde yazdı. 4-Şiire aruz vezniyle başlamıştır. 5-Hece ile yazdığı ilk şiirlerinde aşk duygularına yer vermekle beraber, daha sonra kurtuluş savaşı yıllarında milli duyguları ve tarihi kahramanlıkları işleyen heyecan yüklü epik şiirler yazmıştır.

ESERLERİ:

Miras , Varidat- Süleyman, (Bütün şiirlerini Miras ve Güneşin Ölümü kitabında toplamıştır)

NECMETTİN HALİL ONAN ( 1902-1968)

1-Yazın yaşamına aruz ölçüsünde şiirler yazarak başladı. İlk şiirleri Nedim dergisinde yayımlandı. Aruzu bırakıp hece ölçüsünde şiirler yazmaya başladığında şiirlerini Dergah ve Hayat dergilerinde yayımladı. Şiirlerini 1927'de ve 1933'de bastırdığı iki kitapta topladı. Aşk, doğa ve ulusal duygular ile ilgili şiirler yazdı. Son dönem şiirlerinde Yahya Kemal Beyatlı etkisi görülür.’’İşleyen Yara’’ adlı romanı, kitap olarak basılmamış ancak 1932 yılında Vakit Gazetesi'nde tefrika edilmiştir. Ortaokullar için dil bilgisi kitapları da hazırlamıştır.

2- ‘’Dur Yolcu’’ şiiriyle sevilmiştir.

Bilmeden gelip bastığın bu toprak, Bir devrin battığı yerdir. Eğil de kulak ver, bu sessiz yığın, Bir vatan kalbinin attığı yerdir(…)

ESERLERİ:

Şiir:

Çakıl Taşları (1927) Bir Yudum Daha (1933)

Diğer Kitapları:

Dilbilgisi (1928), 2 cilt Dilbilgisi (1934) Dilbilgisi (1943), İlkokullar için İzahlı Divan Şiiri Antolojisi (1940, 1946) Namık Kemal' in Talim-i Edebiyatı üzerine bir Risalesi (1950) Leyla ve Mecnun (1956), Fuzuli'nin eserinin tenkidi Romanları:

İşleyen Yara (yayımlanmadı) Kolejli Nereye (1977)

ARİF NİHAT ASYA (1904 – 1975)

1-Hem aruzla hem heceyle hem de serbest ölçüyle şiir yazmıştır. 2-Halk ve divan şiiri nazım biçimlerinin yanında modern nazım biçimlerinden de yararlanmıştır. 3-Rubai nazım biçiminin son ustası kabul edilir.


4-Milli konularda, din ve kahramanlık konularında yazmış, ‘’Bayrak Şairi’’ olarak tanınmıştır.

5-"Ey mavi göklerin beyaz ve kızıl süsü" dizesi ile başlayan "Bayrak" şiiri bayrak sevgisinin dile getirildiği şiirlerin en güzel örneklerindendir.

ESERLERİ:

Şiir:

Bir Bayrak Rüzgâr Bekliyor, Dualar ve Âminler, Heykeltıraş, Yastığımın Rüyası, Kökler ve Dallar, Aynalarda Kalan...

Rubailer:

Rübaiyyat-ı Arif, Kıbrıs Rubaileri, Kova Burcu, Avrupa'dan Rubailer

Düzyazı:

Enikli Kapı,

Özdeyiş:

Kanatlar ve Gagalar

MİSTİK-RUHÇU EDEBİYAT ANLAYIŞI Şifre: SAPN

Okunuşu: SAPaN

Açılımı: Sezai Karakoç, Asaf Halet Çelebi, Peyami Safa, Necip Fazıl Kısakürek

Maddeci dünya görüşüne karşı çıkıp manevi değerleri ve ruhun üstünlüğünü savunan sanatçılardan oluşur.


SEZAİ KARAKOÇ (1933 - ...)

1-İlk şiirlerini İkinci Yeni akımı doğrultusunda yazmış, daha sonra kendi şiir tarzını oluşturmuştur.

2-Yeni biçim araştırmalarıyla, değişik imgelerle kendine özgü mistik ve islami içeriğe yer veren eserleriyle kuşağının en iyi şairleri arasına girmeyi başarmıştır.

3-Şiirlerinde mistisizme ve içselliğe önem vermektedir.

4-Düşüncelerini ulusal değerlerden oluşturmasıyla klasik, düşüncelerini yeni ve kapalı bir üslupla vermesiyle İkinci Yeni kabul edilmektedir.

5-Öze önem vermekte; her özün yeni bir biçim yaratacağına inanmaktadır.

6-Öğrencilik yıllarında ‘’Şiir Sanatı’’ adlı iki sayılık kısa ömürlü bir dergi çıkarmış; sonra adı kendisiyle özdeşleşen ‘’Diriliş’’ adlı dergiyi çeşitli aralıklarla yayımlamıştır.

7-"Monna Roza" adlı şiiri ile tanınmaktadır.

ESERLERİ:

Şiir:

Körfez, Şah Damar, Hızıyla Kırk Saat, Sesler, Taha’nın Kitabı, Gül Muştusu, Zamana Adanmış Sözler, Ayinler, Leyla ile Mecnun, Ateş Dansı, Alınyazısı Saati, Monna Roza, Gün Doğmadan (bütün şiirleri)

İnceleme:

Yunus Emre, Mehmet Akif, Mevlana

Öykü:

Meydan Ortaya Çıktığında, Portreler

Deneme:

Edebiyat Yazıları 1-2, Yazılar, Ölümden Sonra Kalkış

ASAF HALET ÇELEBİ (1907-1958)

1-Hiçbir akıma girmeyen, kendine has bir şairdir. Modern gelenekçi, mistik edebiyat anlayışa uygun eserler vermiştir.

2-Doğu-Batı kültürlerini bağdaştırarak ilhamını tasavvuftan ve dinler tarihinin ünlü kişilerinden, eski doğu medeniyet ve masallarından alan, egzotik şiirler yazmıştır. 3-Önceleri gazel ve rubailer yazmış, asıl kişiliğini de serbest nazımlı şiirlerde bulmuştur. 4-Somut malzemeyle soyut bir alem yaratmış bir hayal ve duygu şairi değil, bir sezgi şairi olmuştur.

ESERLERİ:

Şiir:

He, Lamelif, Om Mani Padme Hum

Araştırma-İnceleme:

Mevlana, Ömer Hayyam

Antoloji:

Divan Şiirinde İstanbul


PEYAMİ SAFA (1889-1961)

(SERVER BEDİİ)

1-Psikolojik roman türünün usta ismidir. 2-Batılı olamayan ama Doğulu da kalamamış Türk toplumunu konu edinmiştir; bu konu Fatih - Harbiye (Fatih:Doğu-Harbiye:Batı)romanında daha da öne çıkar. 3-Dokuzuncu Hariciye Koğuşu hasta bir gencin psikolojisini anlattığı, yazarın otobiyografik romanıdır. 4-Ekonomik nedenlerle Server Bedii takma adıyla Cingöz Recai adlı polisiye romanlar yazmıştır. 5-"Kültür Haftası" adlı bir dergi ve "Yirminci Asır" adlı bir gazete çıkarmıştır. 6-Fıkra, öykü, roman yazarı olarak tanınmıştır. Türkçeyi en iyi kullanan yazarlardandır.

7-Hemen her romanında dönemler, anlayışlar, gelenekler, karşılaştırmalar üzerinde durmuştur.

ESERLERİ:

Roman:

Dokuzuncu Hariciye Koğuşu, Matmazel Noralya'nın Koltuğu, Bir Tereddüdün Romanı, Sözde Kızlar, Fatih-Harbiye, Yalnızız, Mahşer

Deneme:

Eğitim - Gençlik - Üniversite

Makale:

Sanat, Edebiyat, Tenkit

NECİP FAZIL KISAKÜREK (1904 – 1983)

1-Roman, tiyatro ve öykü türlerinde de eser vermekle beraber şairliğiyle bilinir. Düşünce yazılarıyla da etkili olmuştur. ( Büyük Doğu ) 2-İlk şiirlerinde halk şiirinden yararlanarak bireysel konularda yazmıştır. Daha sonra giderek mistik bir anlayışa kaymış, düşünceyle duyguyu, gözlemle fizikötesini birleştirerek sanattan ödün vermeden “toplum için sanat” anlayışıyla eser vermiştir.

3-Hece ölçüsüyle çok başarılı bir ahenk yakalamıştır. 4-Sembolistlerden etkilenmiştir. 5-Büyük Doğu ve Ağaç dergilerini çıkarmıştır. 6-‘’Kaldırımlar’’ şiiri çok büyük ilgi görmüştür. 7-Şiirlerini ‘’Çile’’ adlı bir kitapta toplamış ve bu kitabın girişinde ‘’Poetika’’(Şairin kendi şiir anlayışını anlattığı yazılar) başlığıyla şiir anlayışını anlatmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Çile, Örümcek Ağı, Ben ve Ötesi, Kaldırımlar, Sonsuzluk Kervanı

Oyun: Tohum, Bir Adam Yaratmak, Künye, Sabırtaşı, Para, Abdülhamit Han, Ahşap Konak, Reis Bey, Yunus Emre, Nam-ı Diğer Parmaksız Salih

Öykü: Hikayelerim

Roman: Aynadaki Yalan

Anı: Yılanlı Kuyudan

SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU ŞİİR

Şifre: SNR HNCS F K³

Okunuşu: SıNıR HaNCıSı Fakir Kemal³

Açılımı: Sabahattin Ali, Nazım Hikmet Ran , Rıfat Ilgaz , Haldun Taner, Necati Cumalı, Ceyhun Atuf Kansu, Samim Kocagöz, Fakir Bayburt, Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Orhan Kemal

1-Serbest nazım: Divan, Halk ve Batı nazım şekillerinin vezin, kafiye, mısra kümelenmesi gibi kurallarını dikkate almayan, Tanzimat’tan sonra kullanılmaya başlanmış bir nazım şeklidir. 2-Toplumcu şairler , toplumu esas alan, insan problemlerine eğilen ve memleket gerçeklerini dile getiren bir gruptur. Bu grubun öncüsü Nazım Hikmet’tir. Serbest nazımı kullanmışlardır. Nazım Hikmet dize kırılmalarına, basamaklı dizilişe, görselliğe, serbest şiir örneklerine, ilk olarak Füturist Rus şair Mayakovski’nin şiirlerinden etkilenerek başlanmıştır. 3-Toplumcu gerçekçi şiir denince genellikle bir düşünceye ve ideolojiye bağlı kalarak halkın çektiği sıkıntılara değinen, kimi zaman çözüm gösteren, tüm insanlığın mutlu olacağı güzel bir geleceğe, bir ütopyaya işaret eden metinlerdir.


4-Toplumcu gerçekçi şiirde söylevci bir eda hakimdir. Şiirler geniş kitlelere hitap etmek ve onları harekete geçirmek için yazılmıştır. 5-Toplumcu gerçekçi şairler şiirde o güne dek işlenmemiş konulara ve kavramlara yer vermiştir. Marksizme, sosyalizme, materyalizme bağlı olan bu sanat akımı daha çok işçi sınıfına(proletarya) ve köylünün sıkıntılarına yer ver verir. Marksizmi tek yol olarak görürler.


SABAHATTİN ALİ (1907 -1948)

1-Toplumcu gerçekçi bir sanatçıdır. 2-Şiirler, hikâyeler, romanlar yazmış, çeviriler yapmıştır. 3-Sabahattin Ali, 1930'lu yıllarda öyküye gerçekçi ve yeni bir soluk getirmiştir. 4-İnsanın zavallılığını ve gücünü aynı sarsılmaz üslupla, zaman zaman masalsı ve destansı bir biçimde yansıtmayı başarmıştır. 5-Şiirlerini halk şiirinden esinlenerek yazmıştır. 6-‘’Markopaşa’’ adlı mizahi dergiyi çıkaranlar arasında (Aziz Nesin ve Rıfat Ilgaz'la birlikte) yer almış, bu dergide başyazılar yayımlamıştır. ESERLERİ:

Öykü:

Değirmen, Kağnı, Ses, Yeni Dünya, Sırça Köşk

Şiir:

Dağlar ve Rüzgâr

Roman:

Kuyucaklı Yusuf, İçimizdeki Şeytan, Kürk Mantolu Madonna

NAZIM HİKMET RAN (1902–1963)

1-Toplumcu gerçekçi edebiyatın öncüsüdür. 2-İlk şiirleri ölçülü ve uyaklıdır. 3-Füturist Rus şair Mayakovski’den etkilenerek ölçülü ve uyaklı şiiri bırakmıştır. 4-Rusya’dan döndükten sonra öz ,biçim ve tema bakımından yeni şiirleriyle serbest nazmın ve toplumcu şiirin ilk örneklerini vermiş ,bu yönüyle pek çok şairi etkilemiştir.

5-Şiir dışında roman, tiyatro, masal ve mektup gibi türlerde de eser vermiştir.

6- Lakabı "Güzel Yüzlü Şair" veya "Mavi Gözlü Dev"dir. Yasaklı olduğu yıllarda Orhan Selim adını da kullandığı olmuştur. Hatta İt Ürür Kervan Yürür kitabı Orhan Selim imzasıyla çıkmıştır.

ESERLERİ:

Şiir:

Memleketimden İnsan Manzaraları, Kuvayı Milliye Destanı,835 Satır, Simavna Kadısı Oğlu Şeyh Bedrettin Destanı, Saat 21-22 Şiirleri, Jakond ile Si-Ya-U, Benerci Kendini Niçin Öldürdü, Taranta Babuya Mektuplar

Tiyatro:

Yusuf ile Menofis, Kafatası

Roman:

Kan Konuşmaz

Masal:

Sevdalı Bulut

Mektup:

Kemal Tahir’e Mahpushaneden Mektuplar

RIFAT ILGAZ (1911-1993)

1-1940’lı yıllarda yoksulların yaşamlarını anlattığı şiirleriyle, toplumcu gerçekçi şairlerin ön saftaki temsilcilerinden biri olmuştur. 2-Markopaşa dergisinde mizah yazıları yazmıştır. 3-‘’Hababam Sınıfı’’ yazarı ve ‘’Sınıf ‘’ şairi olarak bilir. 4-Hababam Sınıfı adlı eser başlangıçta tiyatro eseri olarak yayımlanmıştır.

ESERLERİ:

Şiir:

Sınıf, Yaşadıkça, Devam, Bütün Şiirleri

Roman:

Hababam Sınıfı, Karartma Geceleri, Sarı Yazma, Yıldız Karayel

Hikaye:


Don Kişot İstanbul’da, Radarın Anahtarı

HALDUN TANER ( 1915 – 1986 )

1-Gazetecilik de yapmakla beraber öykü ve oyun türündeki eserleriyle tanındı. 2-Epik tiyatronun kurucusu ve edebiyatımızdaki önemli temsilcisidir. 3-Tiyatrolarında güncel olayları eleştirel bir yaklaşımla ele aldı. Kabare tiyatrosunun kuruluşuna öncülük etti. Dört arkadaşıyla birlikte Devekuşu Kabare Tiyatrosu'nu kurdu. 4-Öykülerinde kent yaşamını eleştirel ve alaylı bir tutumla anlattı.

ESERLERİ:

Öykü: Yaşasın Demokrasi, Şişhane'ye Yağmur Yağıyordu , On İkiye Bir Var, Sancho'nun Sabah Yürüyüşü, Ayışığında Çalışkur, Konçinalar

Tiyatro: Günün Adamı, Dışarıdakiler, Huzur Çıkmazı, Keşanlı Ali Destanı, Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım, Fazilet Eczanesi, Zilli Zarife

Portre/Anı: Ölür İse Ten Ölür Canlar Ölesi Değil

NECATİ CUMALI (1921–2001)

1-Roman, hikâye, tiyatro türlerinde eserleri vardır.

2-Şiirde belli bir süre Birinci Yeni (Garipçiler) çizgisini sürdürmüştür.

3-Şiirlerinde yaşama sevincini dile getirmiştir.

4-Kendini tekrarlamaktan çekindiği için çok çeşitli türleri denemiştir.

5-Öykü ve romanlarında toplum yaşantısını işlemiştir. Tipleri oluştururken çevresinden ve gözlemlerinden yararlanmıştır.

6-Toplum yaşamındaki aksaklıklara, geleneklerle ilgili yanlışlıklara değinmiştir. Köy ve kasabalarda yaşananları işlemiştir. "Kasaba kültürü"ne önem vermiştir. Mizah öğesinden yararlanır.

7-Köyde yaşayan insanların doğa ile savaşını işlemiştir.

8-Konuşma dilinin tüm olanaklarından yararlanır.

9-Ege bölgesinin kırsal insanının yaşantısını anlatmıştır.

10-Sinemaya da uyarlanmış olan "Susuz Yaz" adlı eserini hem tiyatro hem de hikâye biçiminde kaleme almıştır.

ESERLERİ:

Şiir:

Harbe Gidenin Şarkısı, Mayıs Ayı Notları, Güneş Çizgisi, Yağmurlu Deniz, Aşklar Yalnızlıklar...

Öykü:

Susuz Yaz, Yalnız Kadın, Ay Büyürken Uyuyamam, Dilâ Hanım, Kente İnen Kaplanlar, Uzun Bir Gece...

Roman:

Tütün Zamanı, Acı Tütün, Viran Dağlar, Yağmurlar ve Topraklar, Üç minik Serçem...

Oyun:

Nalınlar, Mine, Derya Gülü, Yaralı Geyik

Deneme:

Niçin Aşk, Senin İçin Ey Demokrasi, Etiler Mektupları, Ulus Olmak, Şiddet Ruhu, Niçin Af

Günlük:

Yeşil Bir At Sırtında

CEYHUN ATIF KANSU (1919 – 1978)

1-Öksüz, bakımsız ve kimsesiz çocukların şairi olmuştur.

2-Halk söyleyişini andıran bir dili sahiptir.

3-Şiirlerinde toplumsal sorunları dile getirmiştir.

4-Şiirin yanında makale, deneme ve hikâye türlerinde de eserler vermiştir.

5-‘’Dünyanın Bütün Çiçekleri, Kızamuk Ağıdı’’ gibi şiirleriyle geniş kitlelerce sevilmiştir.

ESERLERİ:

Şiir:

Bir Çocuk Bahçesinde, Çocukluk Gemisi, Sakarya Meydan Savaşı, Haziran Defteri, Yanık Hava, Buğday, Tüm Şiirleri

Makale-Deneme:


Atatürkçü Olmak, Atatürk ve Kurtuluş Savaşı, Devrimcinin Takvimi, Cumhuriyet Ağacı, Sevgi Elması

SAMİM KOCAGÖZ (1916-1993)

1-Toplumcu gerçekçi sanat anlayışı doğrultusunda ürünler vermiştir. 2- Hikayelerin konularını yaşadığı Söke çevresinden ve Menderes vadisinin toprak sorunlarından almış, alışılmış teknik ve anlatıma bağlı kalarak sınıfsal çelişkileri, ekonomik nedenlerle değişen düzen ve dünya görüşlerini incelemiştir. 3-‘’ Kalpaklılar ve Doludizgin’’ Kurtuluş Savaşı’nı konu alan eserleridir.

ESERLERİ:

Roman:

İkinci Dünya, Bir Şehrin İki Kapısı, Yılan Hikayesi, Onbinlerin Dönüşü, Kalpaklılar, Doludizgin, Bir Karış Toprak, Bir Çift Öküz, İzmir'in İçinde, Tartışma, Mor Ötesi, Eski Toprak

Hikaye:

Telli Kavak, Sığınak, Sam Amca, Cihan Şoförü, Ahmet'in Kuzuları, Yolun Üstündeki Kaya, Yağmurdaki Kız, Alandaki Delikanlı, Gecenin Soluğu

FAKİR BAYBURT (1929–1999)

1-İlk romanı "Yılanların Öcü"dür.

2- Orhan Veli çizgisinde ama köy hayatı içerikli şiirler yazdı. 1950'den sonra öykü ve romana yöneldi. Ona göre öykü, "yazıldığı dönemin tarihsel, toplumsal renklerini, özelliklerini içermeli az da olsa belge işlevi yüklenmelidir." İlk öykü kitabı "Çilli"den başlayarak öykülerinde kesitleri değil geniş açılımları, bir anın olayını değil geniş dönemlerin olaylarını işledi. Romanlarında Türkiye'deki köylü yaşamını halkçı ve devrimci bir bakış açısıyla ele aldı. Köylünün bilinci ve bilinçaltındaki istekleri, tepkileri, çelişkileri yansıttı. 1950-1970 döneminde etkili olan "köy edebiyatı hareketi"nin önde gelen temsilcisi oldu.

3- Türkiye Öğretmenler Sendikası'nın (TÖS) kuruluşunda görev aldı ve Türkiye Öğretmen Dernekleri Milli Federasyonu (TÖMFED) Genel Başkanı oldu. İlk öğretmenler boykotu nedeniyle 1969'da açığa alındı.

ESERLERİ: ROMAN: Yılanların Öcü (1954), Irazcanın Dirliği (1961), Onuncu Köy (1961), Amerikan Sargısı (1967), Tırpan (1970), Köygöçüren (1973), Keklik (1975), Kara Ahmet Destanı (1977), Yayla (1977), Yüksek Fırınlar (1983), Koca Ren (1986), Yarım Ekmek (1997). ÖYKÜ: Çilli (1955), Efendilik Savaşı (1959), Karın Ağrısı (1961), Cüce Muhammet (1964), Anadolu Garajı (1970), On Binlerce Kağnı (1971), Can Parası (1973), İçerdeki Oğul (1974), Sınırdaki Ölü (1975), Gece Vardiyası (1982), Barış Çöreği (1982), Duirsbug Treni (1986), Bizim İnce Kızlar (1992), Dikenli Tel (1998). TOPLUM-EĞİTİM YAZILARI: Efkar Tepesi (1960), Şamaroğlanları (1976), Kerem ile Aslı (1974), Kale Kale (1978). ÇOCUK KİTAPLARI: Topal Arkadaş, Yandım Ali, Sakarca, Sarı Köpek, Dünya Güzeli (1985), Saka Kuşları (1985). ŞİİR: Bir Uzun Yol. ÖDÜLLERİ: 1958 Cumhuriyet Gazetesi’nin Yunus Nadi Roman Armağanı Irazca’nın Dirliği ve Yılanların Öcü ile 1970 TRT Öykü Ödülü Sınırdaki Ölü ile 1970 TRT ve 1971 Türk Dil Kurumu Roman armağanları Tırpan ile 1974 Sait Faik Öykü Armağanı Can Parası ile 1978 Orhan Kemal Roman Armağanı Kara Ahmet Destanı ile de 1980 Avni Dilligil Tiyatro Ödülü 1984 Berlin Senatosu Çocuk Yazını Ödülü Almanca’ya çevrilen Barış Çöreği ile 1985 Alman Endüstri Birliği (BDİ) Yazın Ödülü Gece Vardiyası ile

KEMAL TAHİR (1910-1973)

1-Toplumcu gerçekçi bir romancıdır. 2-Hapishane yaşamını, Kurtuluş Savaşı'nı, tarihi, köy yaşamını ve eşkıya hikâyelerini konu edindiği romanlarıyla tanınmıştır. 3-Osmanlı Devleti'nin kuruluşunu anlattığı, Osmanlı toplu-munun gelişim sürecinin Batı'dan farklı olduğunu ileri sürdüğü tezli romanı "Devlet Ana" romanıyla ve Kurtuluş Savaşı yıllarını konu edindiği ‘’Yorgun Savaşçı" romanlarıyla tanınmıştır. "Yol Ayrımı" romanında da Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki çok partili hayata geçiş denemesini anlamıştır. Bu romanları aynı zamanda tarihi roman türündedir. 4-Ekonomik kaygıyla polisiye roman türünün önemi eseri olan Mayk Hammer'ın yerli versiyonlarını yazmıştır.

http://www.edebiyatogretmeni.net/hikayeler.htm�


http://www.edebiyatogretmeni.net/turk_destanlari.htm�

http://www.edebiyatogretmeni.net/halk_edebiyati_konu_anlatimi.htm�

http://www.edebiyatogretmeni.net/halk_edebiyati_konu_anlatimi.htm�

http://www.gazetesaati.net/�

http://www.edebiyatogretmeni.net/sait_faik.htm�


http://www.edebiyatogretmeni.net/orhan_kemal.htm�

http://www.edebiyatogretmeni.net/romanlar.htm�

http://www.edebiyatogretmeni.net/turk_destanlari.htm�


5-"Sahici Türk romanı işçimizle köylümüzün realitesinden çıkacaktır." görüşünü savunur. Not olarak derlediği sözcüklerle, deyimlerle, cümlelerle, araştırma ve kültür zenginliği ile İstanbul şivesinin kaynaşmasından doğan canlı, rahat bir anlatımla yazar.

6-Osmanlıya karşı iyimser bir bakış açısı olması yönüyle döneminin sosyal gerçekçilerinden ayrılır.

ESERLERİ:

Roman:

Devlet Ana, Yorgun Savaşçı, Esir Şehrin İnsanları, Rahmet Yolları Kesti, Esir Şehrin Mahpusu, Kurt Kanunu, Yol Ayrımı

YAŞAR KEMAL (1923-…)

(KEMAL SADIK GÖĞÇELİ)

1-Toplumcu gerçekçi bir yazardır. 2-Adını röportajlarıyla duyurmuş, daha sonra romanlarıyla ünlenmiştir. 3-1953-54'te Cumhuriyette tefrika edilen ilk romanı "İnce Memed" büyük ilgi uyandırmıştır. Türkiye'de tarımdan sanayileşmeye geçiş evresi olarak nitelenebilecek 1950'li yıllarda, Çukurova'nın geniş biçimde makineleşmeye açılması ve verimli topraklar üzerindeki ağalar arası rant savaşının kızışması, bunun yoksul Çukurova köylüsü üze-rindeki sonuçları Yaşar Kemal'in romanlarının ilk evresinin ana temasını oluşturmuştur. 4-Ağa baskısı karşısında dağa çıkan eşkıya "İnce Memed"le yazar, bir destan kahramanını anlatırken aynı zamanda toplumsal yapıdaki aksaklıkların da eleştirisini yapar. 5-'Teneke", Çukurova yöresindeki çeltik ağalarına karşı mücadele eden ve köylünün yanında yer alan genç ve idealist bir kaymakamın trajik öyküsünü işler, "aydının mücadele gücü"nü dile getirir. Daha sonra bu romanı iki perdelik oyun biçiminde sahneye uyarlamıştır. 6-Halk öykücülüğünden yola çıkarak, sözlü gelenekte yaşayan Köroğlu, Karacaoğlan, Alageyik öykülerini "Üç Anadolu Efsanesi" adıyla yeniden kaleme almıştır. 7-Yaşar Kemal 70'li yılların ortalarından itibaren yazarlığında yeni bir yönelimin ürünleri olarak nitelenebilecek ürünler vermeye başlar. "Al Gözüm Seyreyle Salih", "Kuşlar da Gitti" ve "Deniz Küstü" romanlarında yazar ilk kez Çukurova dışına çıkarak kenti ve deniz insanını konu edinmiştir. 8-Anadolu insanının sözlü anlatım geleneğinin ürünleri olan destanlardan, ağıtlardan, halk öykülerinden, masallardan, türkülerden ve çağdaş roman tekniklerinden yararlanarak vardığı birleşim ve üslup onu her bakımdan özgün bir çağdaş sanatçı kimliğine ulaştırmıştır.

9-Kurduğu imge ve mit dünyası, benzetmeler, betimlemeler, doğanın tüm yönleriyle anlatımı, kullandığı dil, yerel sözcükler ve deyimler, atasözleri, yakarışlar, sövgüler onun anlatımını canlı ve etkileyici kılmıştır. 10-Anlatımındaki özgünlük "düşle gerçeği, doğayla insanı iç içe" vermedeki başarısından kaynaklanmaktadır. 11-Şiirsel üslubu ve olağanüstü düş gücüyle, modern romanla epik anlatım biçimlerini başarıyla bağdaştırması onu özgün ve güçlü kılmıştır. 12-Destansı, şiirsel bir dili vardır. 13-Çok güçlü doğa betimlemeleri vardır. 14-Eserlerinde kullandığı bölgesel sözler ve deyimlerle ilgili Ali Püsküllüoglu tarafından Yaşar Kemal Sözlüğü adlı bir kitap yayımlanmıştır.

15-Nobel Edebiyat Ödülü'ne aday gösterilen ilk Türk yazardır.(İnce Memed ile-Kırk dile çevrilmiştir.)

ESERLERİ:

Roman: Teneke (1955-1987) ,Beyaz Mendil (1955) ,İnce Memed I (1955-1989) ,Namus Düşmanı (1957) ,Ala Geyik (1959), Ölüm Tarlası (1966) ,İnce Memed II (1969-1988), Yılanı Öldürseler (1981), İnce Memed III (1984-1988) İnce Memed IV (1987/1989), Ortadirek (1960-1989) Demirciler Çarşısı Cinayeti (1974-1990) ,Yumurcuk Kuşu (Kimsecik I, 1980-1988) ,Kale Kapısı (Kimsecik II, 1985-1987) ,Yer Demir Gök Bakır (1963-1990) ,Üç Anadolu Efsanesi (1967-1987) ,Ölmez Otu (1968-1988) Ağrı Dağı Efsanesi (1970-1990) ,Çakırcalı Efe (1972-1986) ,Yusufçuk Yusuf (1975-1990),Al Gözüm Seyreyle Salih (1976-1990) ,Kuşlar da Gitti (1978-1990) ,Deniz Küstü (1978-1990) ,Hüyükteki Nar Ağacı (1982-1990)

Öykü: Sarı Sıcak (1952-1987) Röportaj: Yanan Ormanlarda Elli Gün (1955), Çukurova Yana Yana (1955) ,Peri Bacaları (1957-1985) .Bir Bulut Kaynıyor (1974-1989) ,Allah’ın Askerleri (1978-1987) Fıkra-Deneme: Taş Çatlasa (1961) ,Baldaki Tuz (1974) ,Ağacın Çürüğü (1980) Derleme: Ağıtlar (1943) Çocuk Kitabı: Filler Sultanı ile Kırmızı Sakallı Topal Karınca (1977-1983) Ödülleri:

http://tr.wikipedia.org/wiki/Nobel_Edebiyat_%C3%96d%C3%BCl%C3%BC�

http://www.edebiyatogretmeni.net/roman_ozetleri4.htm�

http://www.edebiyatogretmeni.net/fiiller.htm�


1955 Gazeteciler Cemiyeti Özel Başarı Armağanı "Dünyanın En Büyük Çiftliğinde Yedi Gün" başlıklı röportajıyla 1955 Varlık Roman Armağanı, İnce Memed ile 1974 Madaralı Roman Ödülü, Demirciler Çarşısı Cinayeti ile 1977 Fransa Edebiyat Eleştirmenleri Sendikası Yılın En İyi Yabancı Romanı: Yer Demir Gök Bakır 1979 Fransa Büyük Edebiyat Jürisi Yaz Dönemi En İyi Kitaplar: Binboğalar Efsanesi 1982 Fransa’dan Uluslararası Del Duca Ödülü 1984 Fransa Légion D’Honneur nişanı

ORHAN KEMAL (1914-1970)

( MEHMET RAŞİT ÖĞÜTÇÜ )

1-Edebiyata şiirle başlamış, daha sonra öykü ve roman türlerinde eser vermiştir.

2-Sosyal gerçekçi bir yaklaşımla yaşadığı çevrenin ve yoksul insanların sıkıntılarını yapıtlarında ele almıştır. 3-Diyaloglarda çok başarılı olan yazar, yalın ve canlı bir anlatımla eserlerini oluşturmuştur. 4-Çukurova'nın sanayileşmesini ve işçi sorunlarını, ırgatların sıkıntılarını, mahpusları, bekçileri gardiyanları... konu edinmiştir. ESERLERİ: Öykü: Ekmek Kavgası, Önce Ekmek, Sarhoşlar, Çamaşırcının Kızı, Grev, Arka Sokak, 72. Koğuş… Roman: Murtaza, Baba Evi, Hanımın Çiftliği, Bereketli Topraklar Üzerinde, Eskici ve Oğulları, Gurbet Kuşları, Avare Yıllar

HİSARCILAR

Şifre: YMİM

Okunuşu: YeMİM

Açılımı: Yavuz Bülent Bakiler, Munis Faik Ozansoy, İlhan Geçer, Mehmet Çınarlı

1-1950’lerde “Hisar” dergisi etrafında toplanan Munis Faik Ozansoy, İlhan Geçer, Mehmet Çınarlı, Gültekin Samanoğlu, Mustafa Necati Karaer, Yavuz Bülent Bakiler gibi sanatçıların oluşturduğu edebi topluluktur.

2-Mehmet Çınarlı’nın çıkardığı Hisar dergisinin ilk sayısı 1950’de yayımlanmıştır ve iki ayrı dönemde yayın hayatını sürdürmüştür. 1950-1957 arasında yetmiş beş sayı; 1964-1980 arasında iki yüz iki sayı yayımlanmıştır.

3-Garipçilere ve İkinci Yenicilere tepki göstermişler ve milli duyguları manevi değerleri öne çıkaran bir edebiyattan yana olmuşlardır.

4-Ölçü, uyak gibi klâsik edebiyat ögelerini kullanarak, aşk, doğa ve vatan sevgisi gibi konuları işlemişlerdir.

5-Sanatçının hiçbir ideolojinin sözcülüğünü yapmaması ve bağımsız olması gerektiğini savunmuşlardır.

6-Şiir güzelliğini korumak koşuluyla; aruzu, heceyi, serbest şiiri kullanmayı, şiiri nesre yaklaştırmayı uygun görmüşlerdir.


YAVUZ BÜLENT BAKİLER (1936 – …)

1-Geleneksel şiirimizin öz ve şekil özelliklerini kendi şiir potasında eriterek kişiliğine kavuşmuştur.

2-Şiirlerinde, Anadolu’ya, Anadolu insanına eğilmiş, onların sorunlarını yapıcı bir tavırla dile getirmiştir.

3-Sade ve rahat bir dili, aydınlık bir üslubu vardır.

4-Milli ve manevi değerlere bağlı kalmıştır.

ESERLERİ:

Şiir: Yalnızlık, Duvak, Seninle, Harman

Gezi Yazısı: Üsküp’ten Kosova’ya, Türkistan Türkistan

MUNİS FAİK OZANSOY (1911 – 1975)

1-Hisar dergisi çevresine girerek burada başyazılar yazmıştır.

2-Bir duygu şairi olarak, Yahya Kemal Beyatlı ve Ahmet Hamdi Tanpınar’daki şiir zevkini yakalamaya çalışmıştır.

ESERLERİ:

Şiir:

http://www.gazetesaati.com/�

http://www.edebiyatogretmeni.net/roman_ozetleri4.htm�


Büyük Mabedin Eşiğinde, Hayal Ettiğim Gibi, Yakarış, Bir Daha, Zaman Saati, Yakınma, Kaybolan Dünya, Düşündüğün Gibi

İLHAN GEÇER (1917 – 2004)

1-Daha çok duyguya yaslanan şiirler yazmıştır.

2-Şiirleri dışında eleştirileri de vardır.

3-Uzun yıllar Hisar dergisinin yazı işleri müdürlüğünü yapmıştır.

ESERLERİ:

Şiir:

Büyüyen Eller, Belki, Yeşil Çağ, Hüzzam Beste

MEHMET ÇINARLI (1925 – 1999)

1-Lise öğrencisi iken şiir yazmaya başlayan sanatçı, şiirlerini önce Antalya Gazetesi, Yedigün ve Yarımay dergilerinde, sonra Çınaraltı ve Doğu’da, daha sonra da arkadaşlarıyla birlikte kurdukları Hisar dergisinde yayımlar.

2-Türk Yurdu, Çağrı, İlgaz ve Töre dergilerinde de yazmıştır.

3-Hem aruz hem de hece vezniyle şiirler yazmıştır.

4-Yerli ve millî kültürle beslenen şiirleri şekil yönünden mükemmel, muhteva yönünden de orijinal hayâllerle doludur.

5-Sâde, yaşayan Türkçe ile ferdî ve millî meseleleri anlatır.

6-Hisar dergisinde yayımladığı deneme ve tenkit yazıları Hisar dergisi çevresinde bir şâirler okulunun oluşmasını sağlamıştır.

7-“Yeni Bîr Dünyâ Kurmuşum” adlı kitabı ile 1976’da Türkiye Millî Kültür Vakfı Şiir Armağanı’nı kazanmıştır.

8-Şairin Hisar dergisinin 26.sayısında geniş bir biyografisi mevcuttur.

ESERLERİ:

Şiir:

Güneş Rengi Kadehlerle, Gerçek Hayali Aştı, Bir Yeni Dünya Kurmuşum

Deneme ve makaleleri:

Halkımız ve Sanatımız, Söylemek Yaraşır, Sanatçı Dostlarım

MAVİCİLER

Şifre: H FACE

Okunuşu: Hadi FACE’ye

Açılımı: Hilmi Yavuz, Ferit Edgü, Attila İlhan, Cahit Zarifoğlu, Erdem Bayazıt

1- Atilla İlhan’ın 1952–1956 yıllarında çıkardığı derginin adı olan “ Mavi ” nin etrafında toplanan Orhan Duru, Ferit Edgü gibi sanatçıları oluşturduğu guruptur. Bu sanatçılar, Garip Akımı'na ve Orhan Veli’ye karşı çıkmış, şairane bir sanat anlayışının temsilcisi olmuşlar.

2- Daha sonra Mavi dergisi Özdemir Nutku’nun yönetimine geçti ve Atilla İlhan’ın savunduğu Toplumsal Gerçekçiliğin (sosyal realizm) sözcüsü oldu. Dergi Nisan 1956’da çıkan 36. sayıdan sonra (son mavi) kapatıldı.

3- Garip akımına tepki olarak çıkmıştır.

4- Şiirin basit olamayacağını zengin benzetmeli, içli, derin olması gerektiğini savunmuşlardır.


HİLMİ YAVUZ (1936-…)

1-Modern şiirinden ve kültür tarihimizin kaynaklarından damıttığı şiirleriyle tanınmıştır. 2-Zamanla mistik bir şiire yönelmiştir. 3-Belli bir tema etrafında birleşen şiirlerinden oluşan kitaplar (zaman şiirleri, ayna şiirleri vb.) 4-Fıkra, denemem anlatı türlerinde eserler de vermiştir.

ESERLERİ:

Şiir: Bakış Kuşu, Bedreddin Üzerine Şiirler, Doğu Şiirleri, Yaz Şiirleri, Gizemli Şiirler, Zaman Şiirleri, Söylen Şiirleri, Ayna Şiirleri, Çöl Şiirleri, Akşam Şiirleri, Yolculuk Şiirleri, Hurufi Şiirler, Kayboluş şiirleri, Büyü’sün, Yaz! (bütün şiirleri)

Anlatı: Fehmi K. Acayip Serüvenleri

FERİT EDGÜ (1936-…)

1-Öykücü, şair, romancı ve deneme yazarıdır.

2-Öykülerinde ve romanlarında toplum kaçağı aydın kişilerin içlerini karartan yaşama anlamsızlığı, cinsel saplantılar, yozlaşmalar gibi temaları işlemiştir.


3- ‘’O’’ adlı romanı ‘’ Hakkari’de Bir Mevsim’’ adıyla ve Onat Kutlar’ın senaryosuyla sinemaya uyarlandı.

ESERLERİ:

Roman: Kimse (1976) ,O/Hakkari'de Bir Mevsim (1977) Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı (1988) Öykü: Kaçkınlar (1959), Bozgun (1962) ,Av (1968) ,Bir Gemide (1978) ,Çığlık (1982) ,Binbir Hece (1991) Doğu Öyküleri (1995) ,İşte Deniz, Maria (1999) Do Sesi (2002) ,Avara Kasnak (2005),Nijinski Öyküleri (2007) Deneme: Tüm Ders Notları (1978) ,Yazmak Eylemi (1980) Şimdi Saat Kaç? (1986),Yeni Ders Notları (1991) Seyir Sözcükleri (1996) ,Devam (2001) ,Sözlü/ Yazılı (2003) ,İnsanlık Halleri (2003) Şiir: Ah Min-el Aşk (1978) ,Dağ Şiirleri (1999)

ATTİLA İLHAN (1925–2005)

1-İzmir'de doğan Attila İlhan babası vali olduğu için yurdun değişik yerlerinde bulunmuştur.

2-1946 yılındaki bir şiir yarışmasında "Cabbaroğlu Mehemmet" adlı şiiriyle ikincilik ödülünü kazandı.

3-Başta şiir olmak üzere roman, deneme, eleştiri, senaryo, anı, fıkra türlerinde pek çok eseri vardır. Çeşitli gazetelerde köşe yazıları yazdı.

4-Eski şiiri ve Batı şiirini çok iyi bilen şair, kendine özgü bir şiir tarzı geliştirmiştir. Şiirlerinde modern insanın sıkıntılarını, bunalımlarını, aşkı, toplumsal konuları işlemiştir.

6-Şiirlerinde büyük harfleri hiç kullanmamıştır. ESERLERİ: Şiir: Divan, Sisler Bulvarı, Ben Sana Mecburum, Yağmur Kaçağı, Bela Çiçeği...

Roman:

Sokaktaki Adam, Kurtlar Sofrası, Yaraya Tuz Basmak, Bıçağın Ucu, Sırtlan Payı, Fena Halde Leman, Gazi Paşa…

Gezi:

Abbas Yolcu

Deneme:

Hangi Edebiyat, Hangi Batı, Hangi Atatürk

CAHİT ZARİFOĞLU (1940-1987)

1-Madde ruh çatışmasını ve batı ülke ve kültürlerine karşı doğu kültürünün karşı koyuşunu işlediği şiirleriyle tanınmıştır. 2-Kendine has bir şiir diliyle imgeli, kapalı bir şiir yazmıştır. 3-Şiirleri dışında hikâye, günlük ve çocuk edebiyatı dallarında eserleri de vardır.

ESERLERİ:

Şiir: İşaret Çocukları, Yedi Güzel Adam, Menziller, Korku ve Yakarış, Şiirler (bütün şiirler)

Hikâye: İns

Günlük: Yaşamak

Çocuk Edebiyatı: Yürek Dede ile Padişah

ERDEM BAYAZIT (1939-2008)

1-Tok, destana yatkın bir üslupla söylenmiş olan şiirlerinde İslami bir duyarlılık kendini hissettirir. 2-Şiiri ses zenginliği, imge dünyası itibariyle kendine özgü bir çizgidedir. 3-Şiirlerinin dışında bir de gezi yazısı kitabı vardır.

ESERLERİ:

Şiir: Sebep Ey, Risaleler, Şiirler (bütün şiirleri)

Gezi Yazısı: İpek Yolundan Afganistan’a

CUMHURİYET DÖNEMİNDEKİ DİĞER ÖNEMLİ SANATÇILAR:

MEMDUH ŞEVKET ESENDAL (1883–1952)


1-Modern Türk öykücülüğünün öncülerindendir. 2-Durum öykücülüğünün ( Çehov tarzının ) ilk ustasıdır.

3-Öykülerinde günlük yaşamın en sade ve en silik olaylarını ve kişilerini ele aldı. O, kendi ifadesiyle "topluma ayna tutan" bir sanatçıdır.

4-Süsten ve yapmacıklıktan uzak sade bir Türkçeyle eser verdi. 5-"Haşmet Gülkokan" ve "Komiser" gibi hikayeleriyle sevilmiştir.

ESERLERİ:

Hikaye:

Otlakçı, Mendil Altında, Temiz Sevgiler, Ev Ona Yakıştı, Veysel Çavuş

Roman:

Ayaşlı ve Kiracıları, Miras, Vassaf Bey

ABDÜLHAK ŞİNASİ HİSAR (1888–1963)

1-Anı, eleştiri, mensur şiir ve öykü türlerinde de yazmakla beraber romanlarıyla tanınmıştır. 2-Eserlerinde yakın çevresini, özellikle de geçmiş İstanbul’u anlatmıştır. (anılarında ve romanlarında)

3-Okurların ilgisini çeken, okurları yazıya bağlayan çekici bir anlatımı vardır. Süslü, sanatlı, uzun cümleleri vardır.

4-Fehim Bey ve Biz adlı romanıyla 1942 CHP roman yarışmasında üçüncü olmuştur.(Sinekli Bakkal birinci, Yaban ikinci.)Edebiyatımızda verilen ilk ödül

ESERLERİ: Romanları: Fehim Bey ve Biz, Çamlıca’daki Eniştemiz, Ali Nazmi Bey’in Alafrangalığı ve Şeyhliği Anı-Deneme: Boğaziçi Mehtapları, Boğaziçi Yalıları, Geçmiş Zaman Köşkleri İncelemeleri: İstanbul ve Piyer Loti, Yahya Kemal’e Veda, Ahmet Haşim FALİH RIFKI ATAY (1894–1971)

1-Türkçenin düzyazı dili olmasında büyük etkisi olan bir yazardır.

2-Son derece yalın ve duru bir anlatımı vardır.

3-Falih Rıfkı fıkra, makale, gezi, anı, sohbet türlerinde yazdığı yazılarıyla tanınmıştır. Özlü yazıları vardır.

4-Yazılarında Atatürk devrimlerinin önemini vurgulamış, toplumsal ve güncel konularla ilgili düşüncelerini aktarmıştır.

5-Çoğu zaman Atatürk'ün yakınında olmuştur. Atatürk'le ilgili anılarını "Çankaya" adlı kitapta anlatmıştır. Ateş ve Güneş, Zeytindağı, Atatürk’ün Bana Anlattıkları anı türündeki diğer eserleridir.

6-Cumhuriyet sonrasında, gezi yazısı türünün gelişiminde bu türdeki eserleri ile çok etkili olmuştur.

ESERLERİ:

Gezi: Deniz Aşırı, Taymis Kıyıları, Tuna Kıyıları, Bizim Akdeniz, Yolcu Defteri… Anı: Ateş ve Güneş, Zeytindağı, Çankaya, Atatürk’ün Bana Anlattıkları…

SAİT FAİK ABASIYANIK (1906 -1954)

1-Cumhuriyet dönemi öykücülerindendir. 2-Durum hikayeciliğinin (Çehov Tarzı) edebiyatımızdaki en önemli temsilcisidir. 3-Öykülerinin konularını çocukluk anıları, İstanbul’un kenar semtlerinde oturan yoksullar, balıkçılar ile denizden geçinen insanlar oluşturur. 4-Çevresindeki varlıkları insancıl bir yaklaşımla anlattı. 5-Öykü dışında roman ve şiir de yazmıştır. 6-Sıcak, samimi ve canlı bir anlatımı vardır. 7-‘’İstanbul Hikayecisi’’olarak bilinir.

8-‘’Bir insanı sevmekle başlar her şey’’ sözü ünlüdür.

ESERLERİ:

Öykü:

Semaver, Sarnıç, Mahalle Kahvesi, Tüneldeki Çocuk, Şahmerdan, Lüzumsuz Adam, Havada Bulut, Kumpanya, Alemdağ'da Var Bir Yılan, Son Kuşlar, Az Şekerli

Roman:

Medar-ı Maişet Motoru , Kayıp Aranıyor


Şiir:

Şimdi Sevişme Vakti

Röportaj:

Mahkeme Kapısı

AHMET HAMDİ TANPINAR (1901–1962)

1-Şiir , öykü, roman, edebiyat tarihi, makale ve deneme alanlarında eserler yazmıştır. 2-Bergson’un felsefesinden ve onun felsefesinin etkisiyle oluşan ‘’sezgicilik’’akımından etkilenmiştir. Ayrıca sembolizmden de etkilenmiştir. 3-Eserlerinde Doğu-Batı çatışmasını,’’rüya’’ ve ‘’zaman’’ kavramları’’geçmişe özlem, mimari, musiki’’ öne çıkar. 4-‘’Ne içindeyim zamanın, ne de büsbütün dışında’’ dizeleri onun zaman kavrayışının özünü vermektedir. 5-Bursa’da Zaman şiiri geniş kitlelerce sevilmiştir. 6-Ahmet Haşim ve özellikle de Yahya Kemalin etkisinde kalmıştır. 7-Romanlarında psikolojik tahlillere de yer vermiştir. 8-İstanbul üniversitesinde edebiyat profesörlüğü ve milletvekilliği de yapmıştır. 9-‘’Beş Şehir’’ adlı denemesinde Ankara, Erzurum, Bursa, Konya ve İstanbul’u anlatmıştır. 10-‘’Huzur’’ romanı aşkı, psikolojiyi, Doğu-Batı karşıtlığını içerir. Roman kahramanlarının adlarını taşıyan dört bölümden oluşur: İhsan, Nuran, Suat ve Mümtaz.

ESERLERİ:

Şiir:

Bütün Şiirleri

Roman:

Huzur, Mahur Beste, Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Sahnenin Dışındakiler, Aynadaki Kadın

Öykü:

Abdullah Efendi’nin Rüyaları, Yaz Yağmuru

Deneme:

Beş Şehir , Yaşadığım Gibi

Makale-İnceleme:

Yahya Kemal,19. Asır Türk Edebiyatı Tarihi, Edebiyat Üzerine Makaleler

HALİKARNAS BALIKÇISI (1886–1973)

( CEVAT ŞAKİR KABAAĞAÇLI )

1-"Halikarnas" Bodrum'un antik çağdaki ismidir. Asıl adı Cevat Şakir Kabaağaçlı olan yazar, bir yazısı yüzünden üç yıllığına Bodrum'a sürgüne gönderilmiştir. Bir buçuk yıl sonra cezası affedilir; ama o, çok sevdiği Bodrum'dan ayrılmaz, buraya yerleşir.

2-Halikarnas Balıkçısı deniz hikâyeleriyle tanındı. Konularının hemen hepsini Ege ve Akdeniz'in kıyı ve açıklarında geçen denize bağlı olaylardan almıştır. Denize hayranlıkla bağlıdır. Onun hikâyelerinde balıkçılar, sünger avcıları, dalgıçlar, gemiciler yer alır. En küçük ayrıntılarına kadar bildiği denizi ve denizcilikle ilgili terimleri eserlerinde hatta eserlerinin adlarında kullanmıştır.

3-Şiirsel, akıcı bir üslubu vardır. Anlatımında yer yer aksamalar görülür. Öykü, roman, anı, inceleme, deneme türlerinde yapıtları olan yazarın pek çok çevirisi de vardır.

4-Azra Erhat ve Sabahattin Eyüboğlu’yla birlikte topraklarımızda yeşermiş bütün kültürler, bizden önceki bütün uygarlıklar bizimdir, hemşerimizdir, anlayışıyla yola çıkan "Mavi Anadoluculuk" anlayışına bağlı Türk hümanistlerinden biridir. 5-Edebiyatımızda deniz akımının öncüsüdür. Eski Yunan ve Anadolu uygarlıkları ve mitoloji birikimini de eserlerinde yansıtmıştır.

ESERLERİ:

Öykü: Merhaba Akdeniz, Ege Kıyılarından, Yaşasın Deniz, Egenin Dibi, Gülen Ada, Gençlik Denizlerinde

Roman: Aganta Burina Burinata, Ötelerin Çocuğu, Uluç Reis, Turgut Reis, Deniz Gurbetçileri.

Anı: Mavi Sürgün

NURULLAH ATAÇ (1898-1957)


1-Cumhuriyet döneminde deneme ve eleştiri türlerinin en önemli temsilcisi sayılır. Bu türlerin gelişmesinde çok önemli katkıları olmuştur. 2-Türkçenin özleşmesinde çok önemli çalışmalar yapmıştır. Yabancı sözcüklerin dilden atılması taraftarıdır.

3-Türkçenin özleşmesi, arılaşması için yıllarca adeta tek başına savaştı. Yazılarında hiç yabancı sözcük kullanmadı. Belli bir dönemden sonraki hiçbir yazısında "ve" sözcüğünü Arapça olduğu için kullanmadı.

4-Devrik cümle ustasıdır. Devrik cümlenin yazıda da kullanılmasına öncülük etmiştir. 5-Birçok klasiği Türkçeye çevirmiştir. Batılı anlamda ilk deneme ve eleştiri yazılarının yazardır.

6-Modern anlamda deneme türünün öncüsüdür.

7-Günce terimini ilk o kullanmıştır.

ESERLERİ:

Deneme/Eleştiri:

Günlerin Getirdiği, Karalama Defteri, Sözden Söze, Ararken, Diyelim, Söz Arasında, Okuruma Mektuplar

Günlük:

Günce

SUUT KEMAL YETKİN (1903–1980)

1-Sanat, estetik, resim, felsefe konularında eserleri olan S. Kemal Yetkin profesördür. Edebiyatımızda, özellikle deneme ve eleştiri türlerindeki yazılarıyla tanınmıştır.

2-Sanat, edebiyat konularındaki düşüncelerini özgürce ortaya koymuştur. Gözlemci ve araştırmacıdır. Yazıları inandırıcıdır.

3-Düşüncelerini açık ve yalın bir anlatımla, bir dostla konuşma havasında dile getirir.

4-Denemeleri yoğun ve özlüdür. Kesin konuşur.

5-Çevirileri de vardır.

ESERLERİ:

Deneme:

Günlerin Götürdüğü, Düş’ün Payı, Yokuşa Doğru, Şiir Üzerine Düşünceler, Edebiyat Konuşmaları, Edebiyat Üzerine

CAHİT SITKI TARANCI (1910–1956)

1-Bir siyasi partinin açtığı şiir yarışmasında "Otuz Beş Yaş Şiiri" adlı şiiri ile birinci olduktan sonra üne kavuşmuştur.

2-Cahit Sıtkı, şiirde Türkçenin söyleyiş güzelliklerini yansıtan şairdir. Şiirlerinde Baudelaire'in etkisi vardır.

3-Onun kadar şiiri ciddiye alan çok az şair vardır. Şiirin dışındaki türlerle uğraşmaktan kaçınmış, Türkçenin en güzel dizelerini yazmıştır.

4-Biçim ve ölçü konusunda sürekli denemeler yapmıştır. Şiirde sözcüklerin dizilişine büyük önem vermiştir. Halk kültüründen gelen ögeleri -başta hece ölçüsü olmak üzere-deyimleri, tekerlemeleri başarıyla şiirlerinde kullanmıştır. Kendine özgü bir şiir oluşturmuştur. Son derece yalın, bir o kadar da ahenkli bir dille şiirini yazmış, konuşma dilini şiire yansıtmıştır.

5-Cahit Sıtkı'ya göre "İnsanoğlu dünyanın en zengin madenidir." Şiirlerinde acılarıyla, mutluluklarıyla insanı işlemiştir. Duyguları son derece içten ve temizdir.

6-Onun şiirindeki başlıca temalar "Ölüm, ölüm korkusu" bunların olmadığı zamanlarda da "yaşama sevinci”dir. Dünyayı ve yaşamı çok sever, ölüm korkusu bu güzel dünyayı bırakmak endişesindendir. "Yalnızlık" şiirlerinde sıkça işlediği bir başka temadır.

7-Çoğunlukla hece ölçüsünü (duraksız) kullanmakla beraber serbest ölçüyü de kullanmıştır. 8-Romantizm ve sembolizmin etkisindedir.

ESERLERİ:

Şiir:

Ömrümde Sükut, Düşten Güzel, Otuz Beş Yaş, Sonrası

Hikaye:

Gün Eksilmesin Penceremden(Bu isimle bir şiiri de vardır.)

Mektup:

Ziya’ya Mektuplar

AHMET MUHİP DIRANAS (1909–1980)

1-Şiir ve tiyatro alanında eserler vermiştir. 2-Fransız sembolizmiyle Türk şiir geleneğini başarıyla kaynaştırmıştır. Özellikle Baudelaire’nın etkisindedir. 3-Hece ölçüsüyle biçim mükemmelliğine önem verdiği şiirler yazmıştır. Kendine has 12’li,13’lü kalıplar oluşturdu. Hece ölçüsündeki durakları kullanmamıştır. 4-Aşk insanın iç dünyası gibi bireysel duyguları işlemiştir.


5-Fahriye Abla, Serenad, Olvido ve Ağrı gibi şiirleri ünlüdür.

ESERLERİ:

Şiir:

Şiirler

Oyun:

Gölgeler, O Böyle İstemezdi

Dil İçi Çeviri:

Kırık Saz(Rübab-ı Şikeste)

FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA (1914-2008)

1-Şiire hece ölçüsüyle başlamış, sonraları serbest şiire geçmiştir. 2-‘’Çocuk ve Allah’’ kitabıyla ün kazanmıştır. 3-Biçim, içerik ve söyleyişte sağladığı uyumla dikkat çekmiştir. 4-Hayal gücünü öne çıkardığı imgeli ilk şiirlerinden sonra, aklı öne çıkardığı şiirler yazmıştır. 5-Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının en üretken şairlerinden biri olan Dağlarca’nın bir özelliği de bütün edebi yaşamını sadece şiire adamış olmasıdır. 6-Tür, biçim ve içerik bakımından kendini sürekli yenilemiş, kendine özgü bir şiir dili yaratmıştır. 7-Hemen hemen her konuda şiir yazmıştır. 8-Yerli-yabancı hiçbir akımdan etkilenmeden klasiği ve çağdaşı kaynaştırdığı özgün bir şair olmuştur. 9-‘’Türkçem benim ses bayrağım.’’ dizesiyle Türkçeye olan sevgisini anlatmıştır. 10-Çocuk duyarlığını ve saflığını yansıtan şiirleri yanında epik şiirleriyle de ün kazanmıştır. ‘’Vatan sevgisi’’ ni başarılı bir şekilde yansıtmıştır. 11-Destan tarzında şiirler de felsefi, lirik, toplumca şiirler de yazmıştır.

ESERLERİ:

Şiir:

Havaya Çizilen Dünya, Çocuk ve Allah, Üç Şehitler Destanı, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, İstiklal Savaşı, Sivaslı Karınca, İstanbul Fetih Destanı, Anıtkabir, Taş Devri, Mevlana’da Olmak, Türk Olmak, Çanakkale Destanı, Vietnam Savaşımız, Hiroşima, Nötron Bombası, Malazgirt Ululaması, Yazıları Seven Ayı (çocuk şiirleri), Yunus Emre’de Olmak

BEHÇET NECATİGİL (1916–1979)

1-Başlangıçta Garipçilerden etkilenmiş daha sonraları ise hiçbir edebi topluluğa katılmamıştır. 2-Şiirinde bir değişim göze çarpar: Başlangıçta doğal, yalın daha sonra ise kapalı bir söyleyişi vardır. 3-Son şiirlerinde sembolik anlatıma başvurmuştur. 4-Şiirlerinde kendi evinden başlayarak giderek genişleyen bir çevreyi ele almıştır. 5-Eserlerinde büyük kent insanlarının sıkıntılarını anlatmıştır. 6-İnceleme, çeviri ve radyo oyunları da vardır. 7-Özellikle ‘’Kareler Aklar’’ kitabında şiirlerinde uyguladığı bazı tekniklerle ( şiir sağdan sola, soldan sağa, yukarıdan aşağıya, aşağıdan yukarıya, çapraz vs. okunduğunda da farklı anlamlar kazanır) anlam çoğaltmalarına gitmiş ve yoğunlaştırılmış bir şiir yazmaya çalışmıştır. Bu bakımdan o, kendi şiirini ‘’çokgen’’ bir şiir olarak tanımlamıştır. 8-‘’Evler Şairi’’ olarak bilinir.

ESERLERİ:

Şiir:

Kapalı Çarşı, Evler, Divançe, Arada, Çevre, Eski Toprak, Kareler Aklar, Sevgilerde, Şiirler (bütün yapıtları)

Deneme-İnceleme:

Bile /Yazdı, Düzyazılar

Radyo oyunu:


Yıldızlara Bakmak, Üç Turunçlar, Ertuğrul Faciası

Araştırma-Biyografi:

Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü, Edebiyatımızda Eserler Sözlüğü

Mektup:

Mektuplar, Serin Mavi

CAHİT KÜLEBİ ( 1917 – 1997 )

1-Cumhuriyet döneminin bağımsız isimlerindendir. 2- Aşık edebiyatı geleneğinden yararlanarak serbest şiirler yazmıştır. 3-Anadolu’yu ve Anadolu insanının doğayla olan ilişkisini kendine özgü bir söyleyişle dile getirmiştir. ESERLERİ: Şiir: Adamın Biri, Rüzgar, Yeşeren Otlar, Atatürk Kurtuluş Savaşı’nda, Süt, Türk Mavisi, Yangın

Anı:

İçi Sevda Dolu Yolculuk

TARIK BUĞRA ( 1918 – 1994 )

1-Gazetecilik yapmış, öykü ve roman yazmıştır. 2-Türk toplumunun belli dönemlerini ( Osmanlının Kuruluşu, Milli Mücadele, Serbest Fırka Dönemi, 70’li yıllar…) işleyen romanlar yazdı. 3-Şiirsel bir üslubu vardır. 4-Öykülerinde ve romanlarında ideal kahramanlar çizmiştir. 5-Maupassant tarzı hikâyeye uygun hikâyeler yazmıştır. Kurtuluş Savaşı yıllarını anlattığı ‘’Küçük Ağa’’ ve Osmanlı Devleti'nin kuruluşunu anlattığı "Osmancık" romanlarıyla tanınır.

ESERLERİ:

Roman:

Siyah Kehribar, Küçük Ağa, Küçük Ağa Ankara'da, İbiş'in Rüyası, Firavun İmanı, Osmancık, Gençliğim Eyvah, , Gençliğim Eyvah, Yağmur Beklerken, Dünyanın En Pis Sokağı

Hikâye:

Oğlumuz, Yarın Diye Bir Şey Yoktur, İki Uyku Arasında

Oyun: Ayakta Durmak İstiyorum, Akümülatörlü Radyo, İbiş’in Rüyası

HALİDE NUSRET ZORLUTUNA (1901 -1984)

1-Milli Edebiyat Akımının etkisinde bir şair ve yazardır. Şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmıştır. Düzyazılarında da şiirlerinde de konuşulan Türkçeyi tercih etmiş; kadın psikolojisini vermeye çalışmış, hüzün ve romantizmle beslenmiş, lirik bir anlatım uygulamıştır. Yurt sevgisi ve tarih bilinci de işlediği temalardandır. Serbest şiirleri de vardır.

ESERLERİ:

Şiir:

Geceden Taşan Dertler, Yayla Türküsü, Yurdumun Dört Bucağı, Ellerim Bomboş.

Roman:

Küller, Sisli Geceler, Gülün Babası Kim? Aydınlık Kapı, Aşk ve Zafer, Büyükanne (Otobiyografik roman).

Öykü:

Beyaz Selvi.

BEHÇET KEMAL ÇAĞLAR (1908 -1969)

(ANKARALI AŞIK ÖMER)

1-Halk şiiri biçim özellikleriyle şiirler yazmıştır. 2-Şiirlerinde Atatürk’e ve Cumhuriyete olan sevgisini anlatmıştır. Nutuk’u günümüz Türkçesine çevirmiştir. 3-‘’Ankaralı Aşık Ömer ‘’ takma ismiyle şiirler yazmıştır.

ESERLERİ:

Şiir:

Erciyes’ten Kopan Çığ, Burada Bir Kalp Çarpıyor, Benden İçeri

MİTHAT CEMAL KUNTAY (1885 – 1956)

1-Yazmaya şiirle başlamış; çeşitli dergilerde yayımlanan ve aruzu ustaca kullandığı, ulusal duyguları ön plana çıkardığı vatan ve millet konularında aruz ile yazdığı epik-lirik şiirleriyle tanınmıştır.

2-Milli Edebiyat akımının değerlerini benimsemiş, Mehmet Akif ile tanışması sanatı ve düşünceleri üzerinde etkili olmuştur.


3-Meşrutiyet dönemi, 2. Abdülhamit ve Mütareke yıllarının İstanbul'unu anlattığı "Üç İstanbul" romanıyla tanınmaktadır.

ESERLERİ:

Şiir: Türk Şehnamesi'nden

Roman: Üç İstanbul

Oyun: Kemal, Yirmi Sekiz Kanun-ı Evvel

BEDRİ RAHMİ EYUBOGLU (1911 -1975)

1-Türkiye'nin en usta ressamlarındandır. Ses Dergisi'nde sanat ve estetik konusunda düzenli yazılar yazmıştır. Şiire lise yıllarında başlamış; ilk şiirleri Varlık, Yeditepe, Ses, insan gibi dergilerde yayınlamıştır. İlk şiir kitabı "Yaradana Mektuplar" 1941'de basılmıştır. Şiirlerinde de resimlerinde olduğu gibi Halk edebiyatının zengin motiflerinden esinlenmiş, yararlanmıştır. Yalın bir dille, içten, lirik şiirler yazan sanatçı, modern resim görüşünü şiire uygular. Şiirlerinde resimden gelen renk bolluğu, göz alıcı sıfatlar ve derin halk sevgisi yer alır. Ona göre, köy türkülerinde ve köy nakışlarında hepimizin olan bir öz var. Bu öz, yüzyılların ve yüz binlerin emeği olan bir baldır.

2-Toplumcu, halk sevgisiyle dolu, kuvvetli kafiyelere bağlı, fikirlerle örülü, renkli mısralarını, argoya varan bir halk diliyle işler. Şiir, fıkra, gezi, hikâye türlerinde eser vermiştir.

ESERLERİ:

Şiir:

Karadut, Tuz, Üçü Birden, Dördü Birden, , Dol Karabakır Dol, Yaradana Mektuplar

Gezi:

Canım Anadolu, Tezek, Delifişek

Deneme:

Yaşadım, Resme Başlarken

SABAHATTİN EYÜBOĞLU (1908–1973)

1-Çok önemli çevirileri, sanat ve edebiyatla ilgili denemeleri vardır.

2-Montaigne'in "Denemeler"ini Türkçeye çevirmiştir. Ayrıca La Fontaine'in fabllarını, Hayyam'ın rubailerini ve Eflatun'un “Devlet” adlı eserini çevirmiştir.

3-Sanat tarihi ile ilgili çalışmaları vardır. Eski Yunan ve Anadolu uygarlıklarıyla da ilgili çalışmalar yapmıştır. Halk kültürüne ve Halk edebiyatına ilgi duymuştur.

ESERLERİ:

Deneme: Mavi ve Kara, Sanat Üzerine Denemeler…

AZİZ NESİN (1916-1995)

1-Toplumcu gerçekçi bir yazardır. 2-"Markopaşa" adlı mizahi hiciv dergisini çıkaranlar arasındadır. 3-Dünyaca tanınmış mizahi öykü yazarıdır.

ESERLERİ:

Roman: Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz, Zübük

Öykü: Toros Canavarı, Damda Deli Var, Fil Hamdi, Sizin Memlekette Eşek Yok Mu?

NİHAD SAMİ BANARLI (1907 – 1974)

1-Edebiyat tarihçisi bir yazardır.

2-Lise ders kitapları yazmıştır.

3-"Resimli Türk Edebiyatı Tarihi" adlı eseri edebiyatımızın temel kaynakları arasında yer almaktadır.

4-Geleneksel, milli ve manevi değerleri, sanat ve estetik değerlerin üstünde tutmuştur.

5-Sanat ve estetik anlayışında Yahya Kemal'den etkilenmiştir.

6-Türkçenin özleşmesi anlayışını benimsememiştir. ‘’Türkçenin Sırları’’ denemesi önemlidir.

ESERLERİ:

Araştırma-İnceleme:

Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, Lise Ders Kitapları

Deneme:

Türkçenin Sırları, Kültür Köprüsü, Tarih ve Tasavvuf Sohbetleri

CEMİL MERİÇ (1916 – 1987)

1-Doğu-Batı kültürlerini yorumlayan bir fikir adamıdır.

2-Yapıtlarında şiirsel yönü ağır basan güçlü bir anlatım tekniği vardır.

3-Fransızcadan çeviriler yapmış; Balzac ve Victor Hugo'nun eserlerini dilimize çevirmiştir.

4-Batı medeniyeti üzerine derinlemesine incelemeler yapan yazar dil meseleleri üzerinde önemle durmuştur.

5-1955'te görme yetisini kaybetmesine rağmen çalışmalarını kızının ve öğrencilerinin yardımı ile sürdürmüştür.

ESERLERİ:

Deneme: Mağaradakiler, Bu ülke


Anı: Jurnal

İnceleme:

Ümrandan Uygarlığa, Hint Edebiyatı, Kırk Ambar, Işık Doğudan Yükselir...

MEHMET KAPLAN (1915 – 1986)

1-Sanat dünyamızda denemeleri, Tanzimat sonrası ve bugünkü edebiyatımızın çeşitli şahıs ve konuları üzerine yaptığı inceleme ve eleştirileri ile tanınmıştır.

2-Uzun yıllar Yeni Türk Edebiyatı profesörü olarak görev yapmış; Fuat Köprülü'nün asistanı olmuştur.

ESERLERİ:

Deneme:

Nesirlerin Ruhu, Büyük Türkiye Rüyası, Kültür ve Dil, Edebiyatımızın İçinden

Araştırma ve İnceleme:

Şiir Tahlilleri (1 – 2), Hikâye Tahlilleri, Türk Edebiyatı Üzerine Araştırmalar (1 – 2),Tanpınar'ın Şiir Dünyası,

HÜSEYİN NİHAL ATSIZ (1905 – 1975)

1-Çıkardığı Türkçü dergilerin yanı sıra, çoğu varsağı ve koşma biçiminde şiirleri; konularını Göktürklerden alan milli romanları; tarih ve edebiyat tarihimiz üzerine pek çok incelemeleri ile tanınmıştır.

2-Coşkun bir anlatıma ve zengin bir hayal gücüne sahip olan sanatçı geçmişimizin kültürel zenginliğini ve kahramanlık dokusunu başarı ile dile getirmiştir.

ESERLERİ:

Roman: Ruh Adam, Deli Kurt, Bozkurtların Ölümü, Bozkurtlar Diriliyor…

ORHAN ASENA (1922 – 2001)

1-Cumhuriyet Dönemi oyun yazarlarındandır.

2-Edebiyata şiirle başlamış, daha sonra öykü ve tiyatro türünde de yapıtlar vermiştir.

3-Edebiyattaki ününü tiyatrolarıyla kazanmıştır.

4-Tiyatro alanında tanınmasını sağlayan yapıtı, konusunu Babil efsanesi Gılgamış'tan alanı ‘’Tanrılar ve İnsanlar’’ piyesidir.

(Sanatçı ile ilgili bilgiler 2007 ÖSS sorusundan alınmıştır.)

ESERLERİ:

Şiir: Masal, Kıt Kanaat

Tiyatro: Tanrılar ve İnsanlar, Hürrem Sultan, Karacaoğlan, Atçalı Kel Mehmet, Ölü Kentin Nabzı, Korku, Yalan, Gecenin Sonu, Fadik Kız, Murtaza...

REFİK ERDURAN (1928 - ...)

1-Cumhuriyet dönemi oyun yazarlarındandır.

2-Tiyatro tarihi ve dramatik edebiyat tarihi üzerine öğrenim görmüştür.

3-Yapıtlarında toplumla ilgili bozuklukları ve ahlaki değerleri irdelemiştir.

ESERLERİ:

Tiyatro: İki Kısa Oyun, Deli, Bir Kilo Namus, İp Oyunu, Yemenimin Uçları, Açıl Susam Açıl, Seher Yeli, Cengiz Han'ın Bisikleti, Karayar Köprüsü, Bunu Yapan İki Kişi, Alay, Hızır Bey, Ramiz İle Jülide, Yelpaze...

Anı: Gülerek

Roman: Yağmur Duası

RECEP BİLGİNER (1922 -2005)


2-Sanat hayatına şiir yazarak başlamış; daha sonra oyun yazarlığına yönelmiştir.

3-Yapıtlarında toplumdaki aksaklıkları ve köylülerin sorunlarını dile getirmiştir.

ESERLERİ:

Tiyatro: Gazeteciden Dost, İsyancılar, Ben Devletim, Parkta Bir Sonbahar Günüydü, Utanç Dünyası, Yunus Emre, Mevlana, Sarı Naciye...

Roman: Politikada Bir Sarı Çizmeli

Şiir: Bir Zamanlar

Anı: Hapisliğim

AHMET TURAN OFLAZOĞLU (1932 - ...)


2-Washington Üniversitesi'nde oyun yazarlığı ve tiyatro dersleri ile ilgili eğitim almıştır.

3-Kafka, Nietsche, Rilke, Shakespeare, Lorca gibi yazarlardan çeviriler yapmıştır.


4-"Deli İbrahim" adlı oyunuyla Türk Dil Kurum ödülünü almıştır.

ESERLERİ:

Tiyatro:

Deli İbrahim, Kösem Sultan, Elif Ana, Genç Osman, Güzellik ve Aşk, Fatih, Bizans Düştü, Keziban, Allah'ın Dediği Olur, 4. Murat, Cem Sultan, Sokrates Savunuyor...

Şiir: Sevgi Hakanı, Fetih

TURGUT ÖZAKMAN (1930 - …)

1-Günümüzün önemli tiyatro ve roman yazarlarındandır. Romanları belgesel özelliktedir. Oyunlarında günlük yaşamın çelişkilerini ve komik yanlarını geleneksel Türk tiyatrosu ögelerinden de yararlanarak sunar. Romanlarında genellikle yakın tarihimize ve Kurtuluş Savaşımıza yönelmiştir. Sade, gösterişsiz, basit mecazlardan yararlanan, yer yer ince alaysamalı duru bir dili vardır.

2-‘’Şu Çılgın Türkler’’ adlı romanıyla tanınmıştır.

ESERLERİ:

Oyun:

Duvarların Ötesi, Bulvar, Komşularımız, Sarıpınar (Reşat Nuri'nin Değirmen romanından), Fehim Paşa Konağı, Resimli Osmanlı Tarihi, Şehnaz Oyun...

Roman:

Korkma İnsancık Korkma, 19 Mayıs 1999 Atatürk Yeniden Samsun'da, Şu Çılgın Türkler, Gelibolu

OĞUZ ATAY (1934–1977)

1-Cumhuriyet devri roman ve hikâye yazarlarındandır. Toplumla entelektüelin çatışmasını en iyi şekilde yansıtır. Romanları ve oyunlarındaki kişiliklerin hemen hepsi arafta kalmışlığın portresi gibidir. Onun en önemli projelerinden biri de Türkiye'nin psikolojisini çıkarmaktır. Fakat genç denilebilecek bir yaşta ölmüş ve bu eserini yazamamıştır.

2-Sonradan iki cilt olarak basılan "Tutunamayanlar" romanında aynı zamanda kendi oyununu oynamıştır. "Günlük" adlı eserinde bu romandan hareketle insanlara sitemde bulunur. O genelde "Tutunamayanlar" romanıyla anılır; fakat Tutunamayanlar'ın bir devamı niteliğinde çıkardığı "Tehlikeli Oyunlar", hem biçim hem de ele aldığı temalar açısından "Tutunamayanlar"dan hiç de aşağı değildir. Üstelik ilkinin birçok okuyucuya dağınık gelen olay örgüsü yerine, ikincisinde daha derli toplu bir anlatımı seçmiştir yazar, ama okuyucu için 80'li yıllarda neredeyse bir tür külte dönüşen "Tutunamayanlar"ın yanında sönük kalmaktan kurtulamamıştır "Tehlikeli Oyunlar".

3-Yaşamı ve küçük burjuva aydını alaya almaktan hoşlanır. Yapıtları birçok edebiyat eleştirmeni ve incelemecisi tarafından irdelenen yazar, Türk edebiyatının

en etkili isimlerinden biridir. Daha ilk romanı Tutunamayanlar'la, küçük burjuva düzenini ve Türk aydınının acıklı güldürüsünü zengin bir roman tekniği ve cesur biçim denemeleriyle anlatmış, Türk romanında yeni bir açılımın öncüsü olmuştur. Bugün edebiyatımızda bir "Oğuz Atay tarzı"ndan söz edilmektedir. İlk romanı "Tutunamayanlar"da küçük burjuva dünyasına ironiyle yaklaşır. Kitapta olaylar, küçük burjuva dünyasının değerlerinden ölümüne nefret eden bir gencin, kendisini öldürmesiyle noktalanır. Bu eserinde yenilikçi ve çağdaş Batı romanının bazı tekniklerinden ustaca yararlanmıştır, iç konuşma, bilinç akışı, düşler ve değişik söylemlerden oluşan metinler düzleminde karmaşık bir gerçeklik kurdu. Romanın içinde dağılmış ayrıntı, gözlem ve çağrışımlar, bütüne egemen olan bilinçli bir kurgunun ögeleridir. Öykü kitabı "Korkuyu Beklerken"de de psikolojik çözümlemelere ağırlık vermiştir.

4-"Bir Bilim Adamının Romanı", yazarın kendi hocası olan Mutafa İnan'ın hayatını anlattığı biyografik bir romandır. 5- Türk Edebiyatı’nda post-modern tarzda eser veren ilk yazarımızdır

ESERLERİ:

Roman: Tutunamayanlar, Tehlikeli Oyunlar, Bir Bilim Adamının Romanı, Eylem bilim

Öykü: Korkuyu Beklerken

Tiyatro: Oyunlarla Yaşayanlar

Günlük: Günlük

YUSUF ATILGAN (1921 -1989)

1-Modem Türk edebiyatının önde gelen ustalarındandır. 2-Aylak Adam ve Anayurt Oteli adlı romanlarında psikolojik yabancılaşma ve yalnızlık temasını başarıyla işleyen bir yazar olarak tanınmıştır. 3-"Aylak Adam" romanındaki "C", "Anayurt Oteli"ndeki "Zebercet" gibi unutulmaz karakterler yaratmıştır.

ESERLERİ:

Roman: Aylak Adam, Anayurt Oteli

ORHAN PAMUK (1952 -…)

1-Modern ve postmodern anlatım tekniklerinden yararlanmış bir yazardır. 2-2006'da Nobel Edebiyat Ödülü'nü almıştır. 3-İstanbullu, zengin ve Orhan Pamuk gibi Nişantaşı'nda yaşayan bir ailenin üç kuşaklık hikâyesi olan "Cevdet Bey ve Oğulları" ilk romanıdır. Üç kardeşin babaannelerini ziyaret etmek üzere gittikleri İstanbul yakınlarındaki Cennethisar kasabasında geçirdikleri bir haftayı anlattığı "Sessiz Ev" adlı romanının ardından yazdığı Venedikli bir


köle ile bir Osmanlı âlimi arasındaki gerilimi ve dostluğu anlatan romanı "Beyaz Kale", pek çok dile çevrilmiştir. 4-"Kara Kitap" romanında İstanbul'un sokaklarını, geçmişini, kimyasını ve dokusunu, kayıp karısını arayan bir avukat aracılığıyla anlatmıştır. Kara Kitap, geçmişten ve bugünden aynı heyecanla söz edebilen bir yazar olarak Orhan Pamuk'un ününü genişletmiştir. "Yeni Hayat" adlı şiirsel romanında esrarengiz bir kitaptan etkilenen üniversiteli bir genci hikâye etmiştir. 5-"Benim Adım Kırmızı" romanında Osmanlı ve İran nakkaşlarını Batı dışındaki dünyanın görme ve resmetme biçimlerini bir aşk ve aile romanının entrikasıyla hikâye ederek anlatmıştır. "İlk ve son siyasi romanım" dediği "Kar" adlı kitabını 2002'de yayımlayan yazarın 2003’te yayımladığı "İstanbul", yazarın hem yirmi iki yaşına kadar olan hatıralarını aktardığı bir hatıra kitabı, hem de kendi kişisel albümüyle Batılı ressamların ve yerli fotoğrafçıların eserleriyle zenginleştirilmiş, İstanbul üzerine bir denemedir. 6-"Öteki Renkler" kitabında, söyleşi, hikâye ve denemeleri bir araya getirilmiştir. Nobel Edebiyat Ödülü konuşmasını ve diğer konuşmalarını "Babamın Bavulu" adlı kitapta bir araya getirmiştir. Son kitabı "Masumiyet Müzesi" bir aşk romanıdır. ESERLERİ:

Roman:

Cevdet Bey ve Oğulları, Sessiz Ev, Beyaz Kale, Kara Kitap, Yeni Hayat, Benim Adım Kırmızı, Kar, Masumiyet Müzesi

Söyleşi - Hikâye - Deneme: Öteki Renkler

Anı - Deneme: İstanbul

ATAOL BEHRAMOĞLU (1942-…)

1- İsmet Özel’le ‘’Halkın Dostları’’, ‘’Nihat Behram’la ‘’Militan’’ dergilerini çıkarıp yönetmiştir. 2-İkinci yeni etkisini taşıyan ilk dönem şiirlerinden sonra 1960’lı yılların sonlarına doğru ve 1970’li yıllarda toplumun işçi sınıfının, siyasal mücadele içerisinde bulunan insanların sosyal sıkıntılarını, duygularını, umutlarını anlatmıştır. 3-Şiirlerini günlük konuşma diliyle, yalın ve açık bir anlatımla yazmıştır. 4-‘’Yaşadıklarımdan Öğrendiğim Bir Şey Var’’ şiiriyle geniş kesimler tarafından sevilmiştir. 5-Şiirleri dışında çevirileri ve şiir anlayışını anlattığı düzyazıları da vardır.

ESERLERİ:

Şiir:

Bir Ermeni General, Bir Gün Mutlaka, Yolculuk Özlem Cesaret ve Kavga Şiirleri, Ne Yağmur… Ne Şiirler, Kuşatmada, Mustafa Suphi Destanı, Dörtlükler, İyi Bir Yurttaş Aranıyor, Eski Nisan, Türkiye Üzgün Yurdum, Güzel Yurdum, Aşk İki Kişiliktir, İki Ağıt, Okyanus ile İlk Karşılaşma, Hayata Uzun Veda, Sevgilimsin, Yeni Aşka Gazel, Bir Gün Mutlaka(bütün şiirleri2), Kızıma Mektuplar (bütün şiirleri3)

Düzyazıları: Yaşayan Bir Şiir, Şiirin Dili-AnaDili

FÜRUZAN (1935-…)

1-Özellikle öyküleri ile tanınan bir yazardır. İlkokuldan sonra eğitimine devam edememiş ve kendi kendisini eğitmiştir. İlk eseri ‘’Parasız Yatılı’’ ile 1972 Sait Faik Hikâye Armağanı’nı almıştır. "12 Mart" dönemini anlattığı Kırk Yedi'liler romanı da 1975 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü’ne layık görülmüştür. Yazarın sinema çalışmaları da bulunmaktadır.

ESERLERİ:

Öykü: Su ustası Miraç(1970), Parasız Yatılı (1971), Kuşatma (1972), Benim Sinemalarım (1973), Gül Mevsimidir (uzun *öykü, 1973), Gecenin Öteki Yüzü (1982),Yedi Öykü (1992), Sevda Dolu Bir Yaz (1999).

Roman: Kırk Yedi’liler (1974), Berlin’in Nar Çiçeği (1988).

Röportaj: Yeni Konuklar (1977).

Gezi: Evsahipleri (1981), Balkan Yolcusu (1994).

Oyun: Redife’ye Güzelleme (1981), Kış Gelmeden (1997).

Çocuk Kitabı: Die Kinder der Türkei (1979, Türkiye Çocukları).

Şiir: Lodoslar Kenti (1991).

CUMHURİYET DÖNEMİ HALK ŞİİRİ:

Şifre: MAŞA FM

Okunuşu: MAŞA FM

http://tr.wikipedia.org/wiki/1972�

http://tr.wikipedia.org/wiki/Sait_Faik_Hik%C3%A2ye_Arma%C4%9Fan%C4%B1�

http://tr.wikipedia.org/wiki/Sait_Faik_Hik%C3%A2ye_Arma%C4%9Fan%C4%B1�

http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1rk_Yedi%27liler�


http://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrk_Dil_Kurumu�

http://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrk_Dil_Kurumu�

http://tr.wikipedia.org/wiki/Redife%E2%80%99ye_G%C3%BCzelleme�


Açılımı: Mahsuni Şerif, Aşık Veysel, Şeref Taşlıova, Abdurrahim Karakoç, Feymani, Murat Çobanoğlu

1-Cumhuriyet’le birlikte halk kültürüne büyük önem verilmiş, halk müziği ve dili araştırmaları bilimsel bir kimlik kazanmıştır.

2-Cumhuriyet döneminde de halkın duygu ve düşüncelerinin her zaman tercümanı olan halk şiiri örnekleri verilmiştir.

3-Halk şairleri usta çırak ilişkisi içinde yetişmeye devam etmişlerdir. Genel olarak saz çalma eşliğinde şiir söyleme geleneğinin takipçisidirler. Saz çalma geleneğine uymayıp sadece şiir yazan şairler de (abdurrahim Karakoç gibi) vardır.

4-Bu dönem halk şairleri, şiirlerinde geleneksel konuların yanında güncel konuları da işlemişlerdir.

5-On dokuzuncu yüzyıl halk şiirine göre Cumhuriyet Dönemi halk şiirleri daha sade bir dille söylenmiştir; divan şiiri etkisi ve Arapça farsça sözcüklerin kullanımı bu dönemde azalmıştır.

AŞIK MAHZUNİ ŞERİF (1940-2002)

1-Elbistan’da doğmuştur.

2-Halkın sıkıntılarını, sorunlarını toplumcu bir bakış açısıyla anlatmış, güncel siyaseti konu alan politik şiirleri, taşlamalar yazmış ve şiirlerini saz eşliğinde söylemiştir.

3-Toplumsal şiirleri dışında alevi Bektaşi inancını ve tasavvuf, aşk, ölüm gibi konuları ele aldığı şiirler de söylemiştir.

4-‘’İşte Gidiyorum Çeşm-i Siyahım, Bizden Geriler (Gam Kasavet), Bu Mezarda Bir Garip Var, Dom Dom Kurşunu, Yuh Yuh, Dolunaya Tül Düştü’’ gibi şiirleriyle tanınmıştır.

AŞIK VEYSEL (1894-1973)

1-Sivas’ın Sarkışla ilçesi Sivrialan köyünde doğmuş ve burada ölmüştür.

2-Gözlerini küçük yaşlarda kaybeden aşık, öğrenim görememiştir.

3-Cumhuriyet devri saz şairlerimizin en güçlü isimlerindendir.

4-Şiirlerinde vatan ve toprak sevgisini, aşkı işlemiştir.

5-Şiirlerini hece ölçüsüyle söylemiştir.

6-Ahmet Kutsi Tecer tarafından tanıtılmış bir aşıktır.

7-‘’Kara Toprak, Uzun İnce Bir Yoldayım’’ gibi şiirleri oldukça sevilmiştir.

ESERLERİ:

Şiir: dostlar beni hatırlasın

AŞIK ŞEREF TAŞLIOVA (1938-…)

1-Günümüz saz şiirinin önde gelen temsilcilerinden biri olan Şeref Taşlıova, Ardahan’da doğmuştur.

2-Şiirlerinde aşk, hasret, tabiat ve sosyal temaları işlemiştir.

3-Folklor üzerine yazıları da kültür ve sanat dergilerinde yayımlanmıştır.

4-‘’Ben Bir Şeyde Bülbül, Güzel Görünür, Gönül Bahçesi’’ gibi şiirleriyle tanınmıştır.

ABDURRAHİM KARAKOÇ (1932-2012)

1-Saz çalmamakla birlikte şiirlerini halk şiiri gelenekleri doğrultusunda yazmıştır.

2-Politik taşlamalarıyla tanınmıştır.

3-‘’Mihriban’’ adlı şiiri geniş kesimlerce sevilmiştir.

ESERLERİ:

Şiir:

Hasan’a Mektuplar, Haber Bülteni, El Kulakta, Kan Yazısı, Vur Emri, Akıl Karaya, Beşinci Mevsim, Sultan Islatamadım, Gök Çekimi, Dosta Doğru.

AŞIK FEYMANİ (1942-…)

(OSMAN TOZKAYA)

1-1942 yılında Adana’nın Kadirli ilçesinin Azaplı köyünde dünyaya gelmiştir.

2-Şiir ve atışma dalında büyük başarı göstermiştir.

3-Şiirlerinde tasavvufi deyişlere geniş yer vermiştir.

4-Çukurovalı aşıklar arasında büyük saygınlığı vardır.

5-‘’Ahu Gözlüm, Barışmam, Anadolum, Mevlana, Elveda, Bugün Bayramdır’’ gibi şiirleriyle tanınmıştır.

AŞIK MURAT ÇOBANOĞLU (1840-2005)

1-Kars’ta doğmuştur.

2-Aşıklık geleneğinin bir parçası olan türkülü hikayeler anlatma konusunda da başarılı örnekler vermiştir.

3-Kendi türkülerinin yanı sıra usta malı türküleri de genç kuşaklara aktarmıştır.


4-‘’Cumhuriyet Destanı, Öğretmen (ana baba gibi), Dertli Bülbül (kerem güzellemesi), Neyine Güvenem Yalan Dünyanın, Yaradan (bir dua edin)’’ gibi şiirleriyle tanınmıştır.

5. 1965'e kadar Devrani, 1967'ye kadar Yanani, ondan sonra da Çobanoğlu takma adını kullandı.

CUMHURİYET DÖNEMİ ROMAN VE ÖYKÜ

BİÇİM VE İÇERİK ÖZELLİKLERİ

KONU: Kurtuluş Savaşı, yurt sorunları, batılılaşma, işçi sorunları, göç vb.

KİŞİ OLAY: Bu dönemde her türlü olay ve toplumun her kesiminden insanlar roman ve öykünün içine girmiştir.

DİL – ANLATIM: Milli Edebiyatla başlayan sadeleşme eğilimi, TDK’nin da katkısıyla bu dönem yapıtlarını iyice sadeleştirmiştir.

TEKNİK: Realizmin ilkeleri benimsenmiştir. Gözleme önem verilmiştir. Teknik açıdan Türk romanı gerçek kimliğini Cumhuriyet Döneminde bulmuştur.

KURTULUŞ SAVAŞI’NI KONU EDİNEN ROMANLAR:

1-Ateşten Gömlek- Halide Edip Adıvar

2-Vurun Kahpeye- Halide Edip Adıvar

3-Yaban -Yakup Kadri Karaosmanoğlu

4-Sodom ve Gomore- Yakup Kadri Karaosmanoğlu

5-Ankara- Yakup Kadri Karaosmanoğlu

6-Sahnenin Dışındakiler- Ahmet Hamdi Tanpınar

7-Yorgun Savaşçı- Kemal Tahir

8-Esir Şehrin İnsanı- Kemal Tahir

9-Esir Şehrin Mahpusu- Kemal Tahir

10-Kalpaklılar- Samim Kocagöz

11-Doludizgin- Samim Kocagöz

12-Küçük Ağa- Tarık Buğra

13-Toz Duman İçinde- Talip Apaydın

14-Şu Çılgın Türkler- Turgut Özakman

15-Gazi Paşa- Attila İlhan

16-Halas- Mehmet Rauf

17-Dikmen Yıldızı- Aka Gündüz




YANLIŞ BATILILAŞMAYI İŞLEYEN ROMANLAR:

1-Felatun Bey ile Rakım Efendi- A. Mithat Efendi

2-Araba Sevdası- Recaizade Mahmut Ekrem

3-Şıpsevdi- Hüseyin Rahmi Gürpınar

4-Mürebbiye- Hüseyin Rahmi Gürpınar

5-Kiralık Konak- Yakup Kadri Karaosmanoğlu

6-Yaprak Dökümü- Reşat Nuri Güntekin

7-Sözde Kızlar- Peyami Safa

8- Fatih-Harbiye- Peyami Safa

YAZARLAR ve LAKAPLARI

1-Bayrak şairi: ARİF NİHAT ASYA

2-Türkçem benim ses bayrağım: FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA

4-Evler şair: BEHÇET NECATİGİL

5-Kaldırımlar şairi: NECİP FAZIL KISAKÜREK

6-“Cingöz Recai” tiplemesiyle: PEYAMİ SAFA

7-“Kirpi” takma adla yazdığı yazılarıyla: REFİK HALİT KARAY

8-Bir insanı sevmekle başlar her şey: SAİT FAİK ABASIYANIK

9-Türkçem ağzımdaki annemin ak sütüdür: YAHYA KEMAL BEYATLI

10-Gurbet şairi: KEMALETTİN KÂMİ KAMU

11-Şair-i Âzâm: ABDÜLHAK HAMİT TARHAN

12-Vatan şairi: NAMIK KEMÂL

13-Tezatlar şairi: ABDÜLHAK HAMİT TARHAN

14- Sınıf Şairi ve Hababam’ın yazarı: RIFAT ILGAZ

15-Hece-i Evvel (ilk öğretmen) ve Yazı Makinesi : AHMET MİTHAT EFENDİ

TÜRK VE DÜNYA EDEBİYATINDAN BAZI ROMANLARIN ÖZETLERİ

ROMAN ADI YAZAR ADI KAHRAMANLAR ÖZELLİKLER ANAYURT

OTELİ YUSUF

ATILGAN Zebercet •"Ne ölü, ne sağ" bir yaşamın kahramanı olan

Zebercet, gözünü ilk açtığı ve yaşadığı Anayurt Oteli’yle aynı kaderi paylaşıyor. Birbirine benzeyen geçici ilişkilerle geçen günler, yalnız ve tek başına sürüklenen bir hayat.

ANNA KARENİNA

TOLSTOY Anna Karenina, Vronski

•Roman, Rusların kendi ülkelerini ve dönemin aristokratlarını en doğru yanlarıyla yansıtan bir eserdir. • Romanın ana teması her şeyden önce Rus ailesidir. • Tolstoy.bu romanda dürüst bir evliliğin mut-luluğuyla evlilik dışı bir aşkın yol açtığı düş kırıklıklarını ve düşüşlerini karşılaştırmaktadır.

ARABA SEVDASI

RECAİZADE MAHMUT

EKREM

Bihruz Bey, Periveş

• Romanda Fransız kültürüne ilgi duyan, ba-basından kalan mirasla gününü gün eden Bihruz Bey'in hayalinde kibar bir kız olarak tasarladığı fakat gerçekte bir sokak yosması olan Periveş'e olan ümitsiz aşkı anlatılmak-tadır. •Araba Sevdası, Batılılaşmanın aşırı ve tahrip edici örnekleri üzerine bir Türk klasiğidir. •İlk realist romanlarımızdandır.

AŞK-I MEMNU

HALİT ZİYA UŞAKLIGİL

Adnan Bey, Firdevs Hanım, Bihter, Behlül

•Romanda yaşlı biri olan Adnan Bey ile sırf zenginliğinden dolayı evlenen Bihter'in macera düşkünü Behlül ile olan "yasak aşk"ı anla-tılmaktadır.

ATEŞTEN GÖMLEK

HALİDE EDİP ADIVAR

Ayşe, Peyami, İhsan

• Romanda, savaş sırasında hastabakıcılık yapan Ayşe'yi içten içe seven Peyami ve Binbaşı İhsan'ın "ateşten gömlek'e dönüşen aşkları anlatılmaktadır. •"Edebiyatımızda Kurtuluş Savaşı üzerinle yazılan romanların ilki ve en güzelidir.'" (Cevdet Kudret)

AYAŞLI İLE KİRACILARI

MEMDUH ŞEVKET

ESENDAL

Ayaşlı İbrahim Efendi

•Romanda Cumhuriyetin ilk yıllarındaki An-kara'dan bir kesit sunulur. • Romanda bir apartman dairesinde kiracı olarak yaşayan, eğitimleri, uğraşları, dünya görüşleri farklı insanların ilişkileri büyük bir ustalıkla sergilenir; onların kişiliklerinde, dö-nemin bütün özelliklerini yansıtılır.

BABALAR VE

OĞULLAR

TURGENYEV Y.V.Bazarov, N.Kirsanov

•Romanda, Bazarov dünyada var olan bütün kuruluşların yıkılması gerektiğini savunmaktadır. Neredeyse iki kere ikinin dört etmemesi gerektiğini hayal ederken düşünce yapısının tam tersi duygularla oradan oraya savruluşu anlatılmaktadır. O kadar ki aşkı bile inkar eden bu kişi bir kadına aşık olduğunu anlayınca kendini inkar etme durumuna düşüyor.

BEYAZ DİŞ J.LONDON Beyaz Diş, Scott •Romanda .vahşi doğanın çetin şartlarında büyüyen bir kurt ile yabani insanın serüveni anlatılmaktadır.

CEMİLE CENGİZ AYTMATOV

Cemile, Mehmet • Romanda gençliğini, gelinliğini yaşayamayan ve çok güzel bir kız olan Cemile'nin cephede bulunduktan sırada tanıştığı Mehmet ile aşkı anlatılmaktadır.

CEZMÎ NAMIK KEMAL Cezmi, Adil Giray • Romanda, II.Selim zamanında Türk-İran seferlerine katılan Cezmi'nin kahramanlık öyküsü anlatılmaktadır. •İlk tarihi romanımızdır.

ÇALIKUŞU REŞAT NURİ GÜNTEKİN

Feride, Kamuran Hayrullah Bey

•Çalıkuşu, Reşat Nuri Güntekin'in en yaygın ününü kazandığı ilk romanıdır. •Romanda, iyi bir öğrenim görmüş ve bir İstanbul kızı olan Feride'nin, Anadolu'nun çeşitli köy ve kasabalarında öğretmen olarak yaşadığı serüven anlatılır •Çalıkuşu duygusal bir sevgi öyküsüdür.

ÇANLAR KİMİN İÇİN ÇALIYOR

ERNEST HEMINGWAY

R.Jordan, Marîa •Romanda, özel bir görevle ispanya' ya gelen bir Amerikalının başından geçenler, yaşadığı tutkulu aşk ve İspanya'da yaşanan acımasız iç savaş anlatılmaktadır.

DEVLET ANA

KEMAL TAHİR Devlet Hatun •Romanda Osmanlı Devleti'nin kuruluşu anlatılmaktadır.

DOKUZUNCU HARİCİYE KOĞUŞU

PEYAMİ SAFA Hasta Çocuk, Nüzhet

•Romanda, yalnız ve hasta bir çocuğun ızdırabı, çocukça aşkı ve kıskançlığı; mutlu olmak isteyen bir genç kızın temiz sevgisi; inanmak arzusu bütün benliğini saran bir insanın kuruntuları ve çıplak hastane duvarı gerisindeki hıçkırıklar anlatılmaktadır. •Yazar bu romanında insanın ruhuyla bedeni arasındaki korkunç İlişkiyi anlatmaktadır. •Yapıt yazarın hayatından izler taşımaktadır.

ESİR ŞEHRİN

İNSANLARI

KEMAL TAHİR Kamil Bey, Nermin, Nedime

Hanım

• Romanda Mütareke dönemi Osmanlı aydınının ve istanbul'unun destansı direnişi ve mücadelesi anlatılmaktadır. • Milli mücadeleyi konu alan eserlerdendir. •’’Türkiye'yi, Türkleri sahiden tanımak isteyen yerli yabancı herkes Kemal Tahir’i okumak, anlamak zorundadır.’’ (Halit Refiğ)

ESKİCİNİN OĞULLARI

ORHAN KEMAL Topal Eskici, Ali, Mehmet

•Romanda, ırgatlık ve el işçiliğinden fabrika işçiliği ve makineleşmeye doğru yol almakta olan toplumda, gitgide yoksullaşan bir ailedeki kuşak çatışmaları ve bireyin sıkıntıları anlatılmaktadır.

EYLÜL MEHMET RAUF Necip, Suat, Süreyya

•Romanda Süreyya ile evli olan Suat Hanım'ın Süreyya'nın arkadaşı olan Necip ile olan yasak aşkı anlatılmaktadır. •İlk psikolojik romanımızdır.

FAHİM BEY VE BİZ

ABDULHAK SİNASİ HİSAR

Fahim Bey •Hayal düşkünü Fahim Bey'in kendi masalsı dünyasındaki macerası anlatılmaktadır.

FARELER VE

İNSANLAR

J. STEINBECK George, Lennie •Romanda, çiftliklerde dolaşarak işçilik yapan George ve Lennie'in dramatik öyküleri anlatılmaktadır.

FATİH-HARBİYE

PEYAMİ SAFA Macit, Nuran •Romanda Tanzimat'tan kopup gelen, Millî Mücadele'de ve sonraki yıllarda alevlenen batılılaşma hareketlerinin Türk tipindeki ve cemiyetindeki etkileri anlatılmaktadır. •Yapıtta İstanbul'un semtlerinden olan Fatih Doğuyu, Harbîye Batı'yı temsil etmektedir.

FAUST GOETHE Faust, Mefistofeles •Eserde insanın iyi yaratıldığını, kötü şeyler yapsa da sonunda mutluluğu yakalayacağı söyleyen Tanrı ile bunun tersini savunan Şeytan Mefistofeles iddiaya girer. Bunun için de bütün bilimleri araştırmış, kendisini büyüye vermiş Faust'u seçerler. •Yapıt yazarın hayatından izler taşımaktadır

FELÂTUN BEY İLE RAKIM EFENDİ

AHMET MİTHAT EFENDİ

Felâtun, Rakım •Bir yanda yükselen değerlerle donanımlı ve kendini batılı, bilgili ve kültürlü gibi kelimelerle tanımlayan Felâtun Bey, diğer yanda ağır başlı, çalışkan ve vaktini dolu dolu yaşayan Rakım Efendi. Bir yanda karşılıksız ve tertemiz aşklar, diğer yanda çıkar ilişkileri.

GENÇ WERTHER'İN

ACILARI

GOETHE Werther, Lotte • Romanda genç Werther'in Albert ile nişanlı Lotte'ye olan imkansız aşkı anlatılmaktadır.

GORİOT BABA

BALZAC Goriot Baba, Madam Vauquer

• Romanda, altmış dokuz yaşlarında bir ihtiyar olan Goriot Baba'nın 1813'te iş hayatını bıraktıktan sonra Madam Vauquer'in pansiyonunda yaşadığı olaylar anlatılmaktadır.

HACI MURAT

TOLSTOY Hacı Murat, Şeyh Şamil

•Roman, büyük Rus yazarı Tolstoy’ un olgunluk dönemi romanları arasında yer almaktadır. •Romanda, Hacı Murat'ın 19. yüzyıl Kafkas halkları arasında efsaneleşen Şeyh Şamil'le olan mücadelesi anlatılmaktadır.

HANDAN HALİDE EDİP

ADIVAR Handan, Refik

Cemal, Neriman • Handan'ın kişiliğinde kadın psikolojisini derinlemesine işleyen, mektuplardan oluşmuş bir romandır.

HUZUR AHMET HAMDİ TANPINAR

Mümtaz, Nuran •Olay ve karakter romanı olmaktan çok karışık ruh tahlillerini tasvir eden bir yaşantı romanı olanı Huzur'da yer yer yazarının özel ve çevre hayatının yansıtılmasının yanı sıra İstanbul'un tabiat, genel ve mimari güzellikleri anlatılmaktadır.

HÜKÜM GECESİ

YAKUP KADRİ KARAOSMANO

ĞLU

Abdulkerim, Ahmet Samim

• İkinci Meşrutiyet sonrası parti çekişmeleri (Hürriyet ve İtilaf Fırkası ile İttihat ve Terakki) ekseninde dönen bir romandır.

İKİ ŞEHRİN HİKAYESİ

C.DİCKENS Bay Lorry, Doktor Manette, Sydney Carton, Charles

Damay

•Charles Dickens'ın, Fransız İhtilali sırasında iki şehri; Londra ve Paris'i anlattığı, ilk sayfalarından itibaren merak ve korku dolu sahnelerle örgülediği soluk soluğa bir dönem ro-manı... •Yapıt tarihsel roman özelliği taşımaktadır.

İNCE MEMED

YAŞAR KEMAL İnce Memed •Otuz iki yıllık bir zaman diliminde yazılan İnce Memed dörtlüsü, düzene başkaldıran Memed ve doğasıyla, renkleriyle Çukurova'nın öyküsüdür. •Yaşar Kemal'in söyleyişiyle "içinde başkaldırma kurduyla doğmuş" bir insanın, "mecbur adam'ın romanı.

İNTİBAH NAMIK KEMAL Ali Bey, Mahpeykâr

•Ali Bey adında bir gencin zamanının meşhur bir yosması ile olan aşkı ve entrikalarla dolu yaşamı anlatılmaktadır. •İlk edebi romanımızdır. • İntibah "uyanmak" demektir.

KARABİBİK NABİZADE NAZIM

Karabibik, Yosturoğlu

•Romanda Antalya'nın Kaş ilçesinde yaşayan Karabibik'in Yosturoğlu'na karşı mücadelesi ve barışmaları etrafında oluşan olaylar anlatılmaktadır. •İlk köy gerçeğini anlatan romanımızdır.

KARAMAZOV KARDEŞLER

DOSTOYEVSKİ F. P. Karamazov, Dimitri

Karamazov

•Romanda esrarlı bir şekilde ölen F.P.Karamazov'un ölümü etrafında gelişen olaylar anlatılmaktadır.

KIRMIZI VE SİYAH

STENDHAL Julien Sorel • Romanda, orta sınıftan bir genç olan Julien'in aşkları, hastalıklı psikolojisi ve toplumla mücadelesi anlatılmaktadır. •Yapıt yazarın hayatından izler taşımaktadır.

Nairn Efendi, çocukları ve

torunları

•Roman, Osmanlı Devleti'nin çöküş yıllarında kuşaklar arasında farklılaşan değer yargılarının ve yaşam biçimlerinin çatışmasını sergileyen bir yapıttır.

KİRALIK KONAK

YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU

•"Yazarın ilk romanıdır. Gerçekçi bir eserdir. Üç ayrı kuşak arasındaki görüş, duygu ve yaşayış ayrılıkları üzerinde durulur. Bu ayrılıklar yüzünden ailenin çözülüşü gösterilir. Hikaye ve roman edebiyatımızın geleneksel temalarından biri olan aşırı batı hayranı züppe tipi, başarılı bir biçimde çizilir." (ÖYS 1995)

KUYRUKLU YILDIZ

ALTINDA BİR

İZDİVAÇ

HÜSEYİN RAHMİ

GÜRPINAR

İrfan Galip, Feriha •Romanda, 1910 Halley Kuyruklu Yıldızının dünyaya yaklaşması ve bu olayın İstanbul'da yarattığı heyecan anlatılır. Yazar bu olayı eğlendirici bir anlatımla verirken, bilimin ve dü-şüncenin savunmasını da yapmaktadır.

KUYUCAKLl YUSUF

SABAHATTİN ALİ

Yusuf, Muazzez •Kuyucaklı Yusuf, Türk edebiyatının belki de en romantik kahramanıdır. Hayatın ve insanların zalimliği karşısındaki yumuşak duruşu ile bir yandan trajik bir sona ilerlerken, bir yandan da yaşadığı lirik aşk hikâyesinin kahramanı olarak edebiyat tarihinde yerini almıştır.

KÜÇÜK AĞA

TARIK BUĞRA İstanbullu Hoca (Küçük Ağa),

Salih

• Romanda, Kurtuluş Savaşı yıllarında, siyasal karar ve tartışma merkezlerinin uzağında, Kuvayı Milliyeci denilen birilerinin açtığı Savaşa katılıp katılmamanın vebalini tartarak bir karar verme durumunda kalan insanlar anla-tılmaktadır. •Tarık Buğra'nın kendi deyişiyle Küçük Ağa, destanlara yakışır bir konuyu ele almasına rağmen destan değil, gerçekliği anlatan bir romandır.

MADAM BOVARY

G.FLAUBERT Emma Bovary, Charles Bovary,

L.Dupuis

• Romanda, Emma Bovary'nin trajik hayat hikayesi ve karşılıksız aşkları çerçevesinde 19. yüzyıl Fransız kadınının kıstırılmış hayatı, evlilik müessesesinin insan doğasına aykırılığı, toplumsal değer yargılarının ve ahlak anlayışının ikiyüzlülüğü anlatılmaktadır.

MEYHANE EMİLE ZOLA G.Macquart • Romanda, kenar semtlerin kokuşmuş ortamında bir işçi ailesinin kaçınılmaz düşüşü, içkinin ve aylaklığın sonu, aile bağlarının çözülmesi, fuhuşun pislikleri, dürüstlük duygusunun giderek yitirilmesi anlatılmaktadır. •Roman eylemsel bir ahlak dersidir.

MAİ VE SİYAH

HALİD ZİYA UŞAKLIGİL

Ahrnet Cemil, Lamia

•"Aşkın ikinci plana atıldığı bu romanda toplumsal hayata yer verilmiş olması, bu yapıtın en önemli özelliğidir. Romanda Ahmet Cemil, yalnız iç dünyasıyla değil, bağlı bulunduğu toplumsal çevreyle birlikte verilmiştir. Okurken onun, çocukluğundan bu yana hangi toplumsal çevrede yetiştiğini, aile ve okul hayatını, karşılaştığı sıkıntıları bütün ayrıntılarıyla öğreniyoruz. Bu genç şairin yeni bir şiir yaratmak için neler düşündüğünü, verdiği mücadeleleri, düşmanı olan eski edebiyat taraftarlarının ve o devir basın hayatının iç yüzünü görüyoruz. Bu bakımdan yapıt, o dönemin ve Doğu İle Batı edebiyatları arasındaki düşünce çatışmasının romanı olarak da kabul edebiliriz." (ÖYS 2006)

NUR BABA YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU

Nur Baba •Bir Bektaşi şeyhi olan Nur Baba’nın kadınlarla olan ilişkileri ve düzensiz hayatı anlatılmaktadır.

OLÌVER TWÌST

C.DİCKENS Oliver Twist •Romanda, Londra yakınlarındaki Yoksullar Evi'nde dünyaya gelen Oliver Twist'in tehlikelerle dolu hayatı anlatılmaktadır.

ÖLÜ CANLAR

GOGOL Çiçikov •Çiçikov, kısa yoldan zengin olma peşine düşmüş bir düzenbazdır. O zamanın Rusya'sında bir insanın itibarı ve zenginliği, sahip olduğu canlarla doğru orantılı olduğu için Çiçikov, ölmüş fakat kayıtları henüz nüfus kü-tüğünden silinmemiş 'can'ları kâğıt üzerine alır ve bu şekilde zengin olma hayalleri kurar.

SAVAŞ VE BARIŞ

TOLSTOY Sofia, P.Bozukov, N.Rostov, Nataşa

•Strakofun deyimiyle "Hayatın, zamanın Rusya'sının, tarihin ve sınıf kavgalarının olağanüstü bir tablosu; insana İnsanlığa ait ne varsa; insanın mutluluğunun ve büyüklüğünün; felaketinin ve küçüklüğünün anlatıldığı bir eserdir Savaş ve Barış." •Yapıt Napolyon Savaşları sırasında yazılmıştır.

SEFİLLER V.HUGO Jean Valjean •Romanda, 19 sene süren pranga mahkumiyetinden sonra şartlı olarak tahliye edilen Jean Valjean adlı kürek mahkumunun hayatına yeni bir başlangıç yapması anlatılmaktadır.

SERGÜZEŞT : SAMİPAŞAZADE

SEZAİ

Dilber • Romanda, evinden, yurdundan, annesinin sevgiyle ve şefkatle sardığı sıcacık kollarının arasından, acımasızca koparılarak alınan ve esir pazarında satılarak, umut dolu aydınlık hayatı, kapkara bir zindana dönüşen Çerkez kızı küçük Dilber'in, acıklı öyküsü anlatılmaktadır.

Rabia, Peregrini, Kız Tevfik, Vehbi

Dede

• Halide Edip Adıvar'ın en ünlü romanı, önce 'Soytarı ile Kızı' adıyla 1935 yılında, Londra'da yayımlanmıştır. • Romanda, II. Abdülhamit dönemi ve imparatorluk başkenti İstanbul'un Sinekli Bakkal sokağında yaşayan insanların öyküsü anlatılmaktadır.

SİNEKLİ BAKKAL

HALİDE EDİP ADI VAR

• "Yazar, eserde karagöz ve ortaoyunu hakkında oldukça ayrıntılı bilgi verirken çocukluğunda gittiği bu oyunlardan edindiği izlenimlerden yararlandığını şöyle anılatıyor: "Ramazan gecelerinde Ahmet Ağa, beni karagöz ve ortaoyunu izlemeye götürüyordu. Bunlar, Üsküdar'da büyük bir kahvede oynanırdı. Kız, erkek alay alay çocuk, hatta büyükler kahvenin bahçesine dolardı. İlkin 'Soytarının Kızı' adıyla ve İngilizce olarak basılan eserimdeki Kız Tevfik tipi, bu akşamların bende bıraktığı izlenimlerden çok şey almıştır." (ÖYS 1993)

SODOM VE GOMORE

YAKUP KADRİ KARAOSMANOĞLU

Sami Bey, Leyla, Necdet

•Yazar romanda Mütareke dönemi İstan-bul'unu İncil'de ve Kur'an'da lanetlenmiş şehirler olarak anılan Sodom ve Gomore şehirleri ile özdeşleştirerek anlatmıştır. •Eserde Mütareke döneminde işgal altındaki İstanbul'un sosyal yaşantısı ve işgal kuvvetleriyle işbirliği yapan hainler anlatılmaktadır.

SUÇ VE CEZA

DOSTOYEVSKİ Raskolnikov •Romanda toplumdaki çarpık adalet anlayışını karakteriyle irdeleyen Dostoyevski; kötülüğü ve kötülük sonucu insan vicdanının yaşadığı azapların her türlü hukuki cezadan daha etkin olduğunu ileri sürer. •Raskolnikov'un öyküsü aslında biraz da her insanın içinde var olan gizli bir yanın öyküsüdür.

SUYU ARAYAN

ADAM

ŞEVKET SÜREYYA AYDEMİR

Bir Türk genci •Roman, ilkokul öğretmeni olarak yetişmek üzereyken, Birinci Dünya Harbi'ne katılan ye sonra Büyük Turan'ı kurmak yolunda Kafkas ve Hazar ülkelerine koşan bir Türk gencinin hikâyesidir. •Yapıt yazarın yaşamı etrafında oluşturulmuştur.

ŞIPSEVDİ HÜSEYİN RAHMİ

GÜNPINAR

Meftun, Edibe, Kasım Efendi

• Romanda para sıkıntısı çeken, kalabalık bir ailenin çocuğu olan Meftun'un zengin olma hayalleri çerçevesinde başından geçen olaylar anlatılmaktadır.

ŞİŞHANE'YE

YAĞMUR YAĞIYORD

U

HALDUN TANER

Kalender adlı bir at

•Yağmurlu bir günün sabahında, yorgun da olsa görevini yerine getirmeye gayret eden, çok sık kişneyen, bu yüzden de bazı olaylara sebebiyet veren Kalender adlı bir atın öyküsü anlatılır bu kitapta.

TAAŞŞUK-I TALÂTVE

FÎTNAT

ŞEMSETTİN SAMİ

Talât, Fitnat •Romanda İstanbul sokaklarının cumbalı ve kafesli evlerle süslendiği dönemlerden kalma bir aşk hîkayesi anlatılmaktadır. •İlk yerli romanımızdır.

TÜTÜN ZAMANI

NECATİ CUMALI

Zeliş (Zeliha), Cemil

•Tütün Zamanı" genel adı altında düşünülen üçlünün ilk romanı "Zeliş'te çarpıcı bir aşk öyküsü eksen alınarak Egeli tütün ekicilerinin özel yaşayışları anlatılmaktadır. •Romanda aşkını, aile çevresine, bütün bir kasaba halkına karşı, tek başına ve cesaretle savunan "Zeliş" Türk edebiyatının en sevilen kadın kahramanlarından biri olmuştur.

ÜÇ İSTANBUL

MİTHAT CEMAL

KUNTAY

Adnan Bey, Süheyla

•Romanda Adnan Bey'in İttihat ve Terakki, Meşrutiyet ve Mütareke dönemleri İstanbul'unda verdiği hayat mücadelesi anlatılmaktadır.

ÜÇ SİLAHŞÖRLER

A. DUMAS PERE

Arthos, Porthos, Aramis,

D'Artagnon

•Romanda gözü pek dört şövalye ile Fransız Kardinali'nin adamları arasındaki zorluklarla dolu serüven anlatılmaktadır.

VADİDEKİ ZAMBAK

BALZAC Henriette, Felix •Romanda, kocasıyla mutlu olmayan ama ona ihaneti de insana saygı açısından kendine yakıştıramayan Henriette ve çocukluğunun bütün acılarını onun dizinde bir ana sevgisiyle karışık huzur içinde gideren Felix, çağlar boyunca insani sevgilere ve fedakarlıklara örnek olacak karakterlerdir. • Balzac'ın çocukluğunda çektiği acıların ve yıkıntıların bütün izleri bu romanda görülmektedir.

VURUN KAHPEYE

HALİDE EDİP ADI VAR

Aliye, Tosun Bey •Romanda içindeki yurt aşkıyla kimsenin gitmediği bir Anadolu kasabasına öğretmen olarak giden Aliye'nin Tosun Bey ile olan ilişkisi, Yunanlılara karşı verdiği mücadele ve bulunduğu kasabanın halkı tarafından linç edilip öldürülmesi anlatılmaktadır.

YABAN YAKUP KADRİ KARAOSMANO

ĞLU

Ahmet Celal •Kendi dönemi içindeki gerçekçilik anlayışına uygun olarak yazılmış olan Yaban'da Yakup Kadri, I. Dünya Savaşı'nın bitimiyle birlikte Sakarya Savaşı'nın sonuna kadar olan sürede bir Anadolu köyünde, köylüleri, köyün du-rumunu ve köylülerin Milli Mücadele'ye ilişkin tavırlarını bir aydının gözüyle vermektedir.

YAPRAK DÖKÜMÜ

REŞAT NURİ GÜNTEKİN

Ali Rıza Bey, Şev-ket, Fikret

•Romanda Ali Rıza Bey'in ailesiyle birlikte hayatın zorluklarına karsı verdiği mücadele ve evlatlarının aileden teker teker yaprak misali kopuşları anlatılmaktadır.

YÜZBAŞININ KIZI

PUŞKİN Pugaçev Romanda, Puşkin'in akıcı, süssüz ve berrak diliyle anlattığı 1773 ayaklanması, akıllardan silinmeyecek bir tablo çizer gözler önüne. •Pugaçev'in önderliğindeki isyancıların renkli yaşamlarından sahneler, o güne dek kimsenin cesaret edemediği ölçüde gerçekçi bir biçimde çizilir. Bütün bunların ortasında, tüm engellere karşın kendini korumayı başaran tertemiz bir aşk filizlenir.

ÖYS SORULARINDA GEÇEN TÜRK YAPITLAR

YAPIT (ESER) ADI YAZAR ADI TÜR Abdullah Efendî'nin Rüyaları

Ahmet Hamdi Tanpınar Öykü

Acımak Reşat Nuri Güntekin Roman

Afife Anjelik Recaizade Mahmut Ekrem

Tiyatro

Altın Işık Ziya Gökalp Şiir

Ankara Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Roman

Araba Sevdası Recaizade Mahmut Ekrem

Roman

Aşk-ı Memnu Halit Ziya Uşaklıgil Roman

Atabetü'l Hakayık Edip Ahmet Didaktik Şiir

Atçalı Kel Mehmet Orhan Asena Tiyatro

Ateşten Gömlek Halide Edip Adıvar Roman

Ayaşlı ile Kiracıları Memduh Şevket Esendal Roman

Balıkçılar Tevfik Fikret Manzum Öykü

Celaleddin Harzemşah Namık Kemal Tiyatro

Cezmi Namık Kemal Roman

Cihannüma Katip Çelebi Coğrafya Kitabı

Çalıkuşu Reşat Nuri Güntekin Roman

Çocuk ve Allah Fazıl Hüsnü Dağlarca Şiir

Dede Korkut Anonim Nazım - Nesir

Divan-ı Hikmet Ahmet Yesevi Didaktik Şiir

Divan-ı Lügati't Türk Kaşgarlı Mahmut Sözlük

Dokuzuncu Hariciye Koğuşu

Peyami Safa Roman

Dostlar Beni Hatırlasın Aşık Veysel Şiir

Ekmek Kavgası Orhan Kemal Roman

Dudaktan Kalbe Reşat Nuri Güntekin Roman

Emil Ziya Paşa Çeviri (J. J. Rousseau)

Ergenekon Destanı Anonim - Göktürk Doğal Destan

Esir Şehrin İnsanları Kemal Tahir Roman

Eylül Mehmet Rauf Roman

Fanim Bey ve Biz Abdülhak Şinasi Hisar Roman

Felatun Bey ve Rakım Efendi

Ahmet Mithat Efendi Roman

Felekname Gülşehri Mesnevi

Garip Orhan Veli Şiir

Garipname Aşık Paşa Mesnevi Harabat Ziya Paşa Antoloji (Şiir) Harname Şeyhi Mesnevi Hasan Mellah Ahmet Mithat Efendi Roman Hasta Çocuk Tevfik Fikret Manzum Öykü Hayal İçinde Hüseyin Cahit Yalçın Roman Hayriye Nabi Mesnevi

Hep O Şarkı Yakup Kadri

Karaosmanoğlu Roman

Hüküm Gecesi Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Roman

Hürrem Sultan Orhan Asena Tiyatro Hüsn ü Aşk Şeyh Galip Mesnevi İntibah Namık Kemal Roman İskendername Ahmedi Mesnevi

Kabusname Mercimek Ahmet Mesnevi Kamelyalı Kadın Ahmet Mithat Efendi Roman Karabibîk Nabizade Nazım Roman Karacaoğlan Orhan Asena Tiyatro Kavak Yelleri Reşat Nuri Güntekin Roman Keşanlı Ali Destanı Haldun Taner Destan Keşfü'z Zünun Katip Çelebi Bibliyografya Kırk Yıl Halit Ziya Uşaklıgil Anı Kiralık Konak Yakup Kadri


Koçyiğit Köroğlu Ahmet Kutsi Tecer Tiyatro Köşebaşı Ahmet Kutsi Tecer Tiyatro Kutadgu Bilig Yusuf Has Hacip Mesnevi Kuyucaklı Yusuf Sabahattin Ali Roman Mai ve Siyah Halit Ziya Uşaklıgil Roman Makalatat Hacı Bektaş-ı Veli Şiir Manas Destanı Anonim Destan Mantıku't Tayr Gülşehri Mesnevi Mesnevi Mevlana Mesnevi Mevlid Süleyman Çelebi Mesnevi Muhakemetü'l Lügateyn Ali Şir Nevai Sözlük Nesrin Tevfik Fikret Manzum Öykü

Nur Baba Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Roman

Oğuz Kağan Anonim — Hun Doğal Destan Okun Ucundan Yakup Kadri

Karaosmanoğlu Şiir (Mensur)

Ölü Kentin Nabzı Orhan Asena Tiyatro Panorama I Yakup Kadri


Panorama II Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Roman

Paris'te Bir Türk Ahmet Mithat Efendi Roman Risaletü'n Nushiyye Yunus Emre Mesnevi Sergüzeşt Samipaşazade Sezai Roman Sinekli Bakkal Halide Edip Adıvar Roman Sodom ve Gomore Yakup Kadri


Sürgün Refik Halit Karay Roman Şair Evlenmesi Şinasi Tiyatro Şermin Tevfik Fikret Şiir Şıpsevdi Hüseyin Rahmi Gürpınar Roman Şiirler Ahmet Kutsi Tecer Şiir Şikayetname Fuzuli Mektup Şişhane'ye Yağmur Yağıyordu

Haldun Taner Öykü

Tahrib-i Harabat Namık Kemal Eleştiri Takip Namık Kemal Eleştiri Tanrılar ve İnsanlar Orhan Asena Piyes Tatarcık Halide Edip Adıvar Roman Tazarruname Sinan Paşa Mensur (Münacat) Telemak Yusuf Kamil Paşa Roman (Çeviri) Türk Sazı Mehmet Emin Yurdakul Şiir Yaban Yakup Kadri


Yaprak Dökümü Reşat Nuri Güntekin Roman Yeşil Gece Reşat Nuri Güntekin Roman Zafername Ziya Paşa Hiciv Zavallı Çocuk Namık Kemal Tiyatro Zehra Nabizade Nazım Roman

ÖYS SORULARINDA GEÇEN YABANCI YAPITLAR YAPIT ADI YAZAR ADI TÜR

Anna Karenina Tolstoy Roman Babalar ve Oğullar Turgenyev Roman Cromwel Viktor Hugo Tiyatro David Copperfìeld C. Dickens Roman Denemeler Montaigne Deneme Devlet Eflatun Düzyazı Don Kişot Cervantes Roman Eugénie Grandet Balzac Roman Faust Goethe Tiyatro Genç Werther'in Acıları Goethe Roman Goriot Baba Balzac Roman Graziella Lamartine Şiir Gülünç Kibarlar Molière Tiyatro Hamlet Shakespeare Tiyatro İlahi Komedi Dante Yapma Destan İlyada ve Odysseia Homeros - Yunan Doğal Destan Kırmızı ve Siyah (Kızıl ile Kara) Stendhal Roman Kral Lear Shakespeare Tiyatro Kral Oidîpus Sophokles Tiyatro Kurtarılmış Kudüs Tasso Destan Le Cid Corneille Tiyatro Madame Bovary Flaubert Roman Nibelungen Anonim — Alman Doğal Destan Nötre Dame'ın Kamburu Victor Hugo Roman Oliver Twist Dickens Roman Othello Shakespeare Tiyatro (Dram) Ramayana Anonim - Hint Doğal Destan Robenson Crusoe Daniel Defoe Roman Sefiller Victor Hugo Roman Şehname Firdevsi Doğal Destan Tartuffe Molière Tiyatro Tom Sawyer'in Maceraları M. Twain Roman Vadideki Zambak Balzac Roman WilhelmTell Schiller Tiyatro Yaşayan Ölü Tolstoy Tiyatro

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI (1923- …sofuluanadoluihl.meb.k12.tr/meb_iys_dosyalar/01/18/... · 2017-10-01 · CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI SANATÇILARI ŞİİR:

Documents