Cumhuri̇yet Dönemi̇ i̇ç Poli̇ti̇ka

ÖSYM TARİH 2016

LOZAN BARIŞ ANLAŞMASI’ND

AN CUMHURİYETİN

İLANINA GELİŞMELER

LOZAN’DAN CUMHURİYETİN İLANINA GELİŞMELER

1 Nisan 1923’te I. TBMM yorulduğu ve yıprandığı gerekçesi ile seçimlerin yenilenmesine karar verdi. 11 Ağustos 1923’te II. TBMM açıldı. II.TBMM’nin yaptığı ilk önemli iş, Lozan Antlaşması’nın onaylanmasıdır. 23 Ağustosİnkılapçı meclis olarak adlandırılmıştır.

LOZAN’DAN CUMHURİYETİN İLANINA GELİŞMELER

1 Ekim 1927 tarihine kadar faaliyet yürütmüştür.9 Eylül 1923’te Halk Fırkası kuruldu. Bu partinin çekirdeğini Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti oluşturur. AMAÇ: İnkılâpları gerçekleştirecek bir kadro oluşturmaktır.13 Ekim 1923’te Ankara başkent oldu.

Bu slaytların hazırlanmasında aşağıda adı verilen kaynaklardan faydalanılmıştır.www.eba.gov.trwww.mebvitamin.comwww.osym.gov.tr Osman Saraç tarih sunularıTarih 9. sınıf, Tarih 10. sınıf, Tarih 11. sınıf ve T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük ders kitapları, MEB YAYINLARI

CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE İÇ POLİTİKA

CUMHURİYETİN İLANI29 EKİM 1923

SEBEPLERİDevlet başkanlığı sorununu çözme Yeni Türk devletinin rejimini belirleme ihtiyacı Meclis hükümeti sisteminden doğan problemleri gidermeUlusal egemenlik ve demokrasiyi daha iyi uygulama

CUMHURİYETİN İLANI29 EKİM 1923

SONUÇLARIUlusal egemenliğin sağlanması yolunda atılmış en önemli adımlardandır. Yeni Türk devletinin yönetim şekli açıklanmıştır. Devlet başkanlığı sorunu ortadan kalkmıştır.Kabine sistemine geçilmiştir. 1921 Anayasası’ndaki en önemli değişiklikler cumhuriyetin ilanı ile gerçekleşmiştir.

2008 KPSS1923 yılında, 1921 Anayasası’nda

yapılan değişiklikleTürkiye Devleti’nin,I. Siyasi Rejimi,II. Hükûmetin Oluşturulma Biçimi,III. Seçim Sistemikonularından hangileri belirlenmiştir?A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve IID) I ve III E) I, II ve III

DDDDİİİİKKKKKKKAAAAATTTT

19 NİSAN 1925’DE 29 EKİM GÜNÜNÜN CUMHURİYET BAYRAMI OLARAK KUTLANMASI YASALAŞTI.

HALİFELİĞİN KALDIRILMASI3 MART 1924

SEBEPLERİSaltanatın kaldırılmasıyla halifeliğin sembol haline gelmesi Halifelik makamının TBMM’nin üzerinde gibi hareket etmesiAbdülmecit’in devlet başkanı gibi davranmasıHalifeliğin cumhuriyete ve laikliğe aykırı bir kurum olmasıYeniliklere karşı olanların dayandığı bir makam olması

HALİFELİĞİN KALDIRILMASI3 MART 1924

SONUÇLARILaikliğe geçiş sürecinde atılan en önemli adımdır. Ulusal egemenlik anlayışı güçlendi.İnkılapların gerçekleşmesi kolaylaştı.TBMM’deki muhalefetin etkisi azaldı.Ümmetçi devlet anlayışından ulusçu devlet anlayışına geçiş süreci hızlandı.

HALİFELİĞİN KALDIRILDIĞI GÜN

YAPILAN DİĞER YENİLİKLER“Şeriye Ve Evkaf Vekaleti” kaldırılarak “Diyanet İşleri

Başkanlığı “ ve “Vakıflar Genel Müdürlüğü” kuruldu. “Erkan-ı Harbiye Umum Vekaleti” kaldırılarak “Genel Kurmay Başkanlığı” ve “Milli Savunma Bakanlığı” kuruldu. “Tevhid-i Tedrisat Kanunu” çıkarılarak eğitimde birlik sağlanmış ve eğitimin laikleşmesi yolunda önemli bir adım atılmıştır. Osmanlı hanedan üyelerinin Türkiye Cumhuriyeti sınırlarının dışına çıkarılması kararlaştırılmıştır.

HALİFELİĞİN KALDIRILDIĞI GÜN

YAPILAN DİĞER YENİLİKLER

UYARI: Tevhid-i Tedrisat Kanunu, medreselerin kapatılması, Şeriye ve Evkaf Vekilliğinin kaldırılması, eğitim öğretimde hem ikiliği ortadan kaldırmış hem de laikliği sağlamıştır.

UYARI: Medreselerin kapatılmasıyla toplumda, kültürel çatışma ortadan kaldırıldı.

2008 KPSSTBMM’de öğretimin birleştirilmesine ilişkin öneri aşağıdakilerden hangisiyle birlikte görüşülerek yasalaştırılmıştır?A) Halifeliğin KaldırılmasıB) Cumhuriyetin İlanıC) Saltanatın KaldırılmasıD) 1921 Anayasası’nın YapılmasıE) Tekke ve türbelerin Kapatılması

ÇOK PARTİLİ HAYATA GEÇİŞ DENEMELERİ

CUMHURİYET HALK FIRKASI 9 Eylül 1923’de Türk Devleti’nin ilk

siyasi partisi Atatürk tarafından kuruldu.

1950’ye kadar tek başına iktidarda kaldı.

ORDUNUN SİYASETTEN AYRILMASI

TBMM 30 Ekim 1924’de komutanlardan askerlik veya siyasetten birini tercih etmelerini istedi. Böylece , ordunun siyaset ile bağlantısı kesin olarak önlenmiştir.

TERAKKİPERVER CUMHURİYET FIRKASI

17 Kasım 1924’de Kazım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele, Rauf Orbay, Adnan Adıvar gibi isimler bir araya gelerek partiyi kurmuşlardır.“Cumhuriyet ilkesini, liberalizmi, demokrasiyi benimsedikleri ve dini inançlara saygılı oldukları” belirtilmiştir.Şeyh Sait İsyanı’nı kışkırtmış olabileceği gerekçesiyle 3 Haziran 1925’de Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatılmış ve yöneticileri yargılanmıştır. Yeniliklerin devrimle ilgili değil kendiliğinden doğal olarakgerçekleşeceğini savunurlar. (evrimci)Atatürk ‘ün inkılapçılık ilkesine karşı çıkarlar. Ekonomide liberalizmi savunurlar. Halk Fırkası gibi devletçi değildirler.

ŞEYH SAİT AYAKLANMASI13 ŞUBAT 1925

SEBEPLERİHalifelik ve saltanat yanlılarının kışkırtmalarıTCF’nin tavırlarının eski rejim yanlılarını cesaretlendirmesiİngilizlerin kışkırtmalarıİnkılapların halk tarafından tam benimsenmemiş olması Güneydoğuda bağımsız bir Kürt devleti kurulmak istenmesi

ŞEYH SAİT AYAKLANMASI13 ŞUBAT 1925

GELİŞİMİElazığ, Bingöl ve Diyarbakır’da yayılmıştır.Başbakan Fethi Okyar istifa etmiş, yerine İsmet İnönü geçmiştir. 4 Mart 1925’de TAKRİR-İ SÜKUN KANUNU çıkarılmış sıkıyönetim ilan edilmiştir. İstiklal Mahkemeleri yeniden kurulmuştur.

ŞEYH SAİT AYAKLANMASI13 ŞUBAT 1925

SONUÇLARITCF’nin kapatılmasıyla ilk çok partili hayat denemesi başarısızlıkla sonuçlandı.Takrir-i sükun kanunu 1929’a kadar yürürlükte kaldı.Musul Sorunu Türkiye aleyhinde çözümlendi.Tekke , zaviye ve türbeler kapatıldı.Bu isyan cumhuriyet rejimine yönelik bir isyandır.

2006 KPSSŞeyh Sait isyanından sonra;

I. FirarilerII. Takrir-i sükûnIII. Başkomutanlık

Kanunlarından hangileriyle hükümete, cumhuriyet rejimini yerleştirmek amacıyla, gerekli önlemleri alması için özel yetki verilmiştir?

 a) Yalnız 1b) Yalnız 2c) Yalnız 3d) 1 ve 2e) 1, 2 ve 3

1926 İZMİR SUİKASTIEski İttihatçılar tarafından özellikle Ziya Hurşit ve taraftarlarınca düzenlenmek istenmiştir. Amaçları, laik cumhuriyeti yıkarak yönetime

el koymaktır. Başarısız olan bu girişim sonucunda İttihatçılar tamamen tasfiye edildi ve suçlular İstiklal Mahkemeleri’nde yargılandı.

SERBEST CUMHURİYET FIRKASI

KURULMA SEBEPLERİUlusal egemenliği daha iyi uygulamakHalkın her kesiminin görüşlerinin mecliste yansıtılmak istenmesiHükümeti denetleyerek daha sağlıklı çalışmasını sağlamak1929 dünya ekonomik krizinin etkilerini ortadan kaldırabilmek

SERBEST CUMHURİYET FIRKASI

GELİŞİMİAtatürk’ün isteğiyle Fethi Okyar tarafından kuruldu.Ekonomide liberalizmi savunmuş ve kadınlara daha fazla siyasi ve toplumsal hak verilmesini benimsemiştir.Kurucuları cumhuriyetçi, inkılapçı ve laik kişilerdir.Gericilerin yuvası haline gelince Fethi Okyar 17 Aralık 1930’da partiyi feshetmiştir.

MENEMEN OLAYI23 ARALIK 1930

Derviş Mehmet tarafından İzmir’de çıkarıldı.

İsyancılar Divanı Harp’te yargılanmıştır.

Mustafa Fehmi Kubilay, bekçi Hasan ve Şevki adlarının kazındığı tunç heykel 24 Aralık 1934’de açıldı.

ÇOK PARTİLİ HAYATA GEÇİŞ

Nuri Demirağ’ın kurduğu Milli Kalkınma Partisi çok partili hayata geçiş döneminin Türkiye’deki ilk siyasi partisi oldu. 1946’da Demokrat Parti kuruldu.

2008 KPSSAtatürk Döneminde çok partili hayata geçiş amacıyla kurulan partilerden Serbest Cumhuriyet Partisinin programında,

I. Cumhuriyetçilik,Iı. Devletçilik,Iıı. Laiklikilkelerinden hangileri yer almıştır?A) Yalnız I B) Yalnız II C)

Yalnız IIID) I ve II E) I ve III

2007 KPSS 1. Ekonomide liberalizmi savunması2. Terakkiperver Cumhuriyet Partisi’nden sonra kurulması3. Başkanlığını Kazım Karabekir’in yapmasıYukarıdakilerden hangileri Serbest Cumhuriyet Fırkası ile ilgilidir?

a) Yalnız 1b) Yalnız 2c) 1 ve 2d) 2 ve 3e) 1, 2 ve 3

DİİİİKKKKKKKKAATT

Şeyh Sait İsyanıİzmir SuikastıMenemen OlayıAMAÇ: Cumhuriyet yönetimini yıkmak, yönetim şeklini değiştirmektir.

DİİİİKKKKKKKKAATT

Şeyh Sait İsyanıMenemen OlayıSONUÇ: Çok partili hayata geçiş ertelenmek zorunda kalınmıştır.

2007 KPSS—Menemen Olayının bastırılması—Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kapatılmasıGelişmeleri aşağıdaki ilkelerden hangisiyle doğrudan ilgilidir?

a) Halkçılıkb) Cumhuriyetçilikc) Laiklikd) Milliyetçilike) Devletçilik

2006 KPSS1. Halk Partisi2. Terakkiperver Cumhuriyet Partisi3. Serbest Cumhuriyet PartisiAtatürk Dönemi’nde, yukarıdakilerden hangileri muhalefet partisi olarak kurulmuştur?

a) Yalnız 1b) Yalnız 2c) Yalnız 3d) 1 ve 2e) 2 ve 3

ATATÜRK DÖNEMİ DİĞER GELİŞMELER

BURSA OLAYI

Ezanın Türkçe okunmasına tepki olarak Arapça okunmasını isteyenler tarafından meydana getirilmiştir.

ATATÜRK DÖNEMİ DİĞER GELİŞMELER

WAGON-Lİ OLAYI -1933Bir Fransız şirketi tarafından işletilen demiryolu işletmesinin İstanbul bürosunda bir Türk memurun Fransızca yerine Türkçe konuşmasıyla meydana gelmiştir. Memurun cezalandırılması İstanbul gençliği tarafından protesto edilmiştir.

ATATÜRK DÖNEMİ DİĞER GELİŞMELER

BULGAR MEZARLIĞI OLAYI – 1933 RAZGRAT OLAYIBulgaristan’daki Türk mezarlarının yıkılmasını protesto etmek amacıyla, İstanbul gençlerinin İstanbul ‘da ki Bulgar mezarlığını ziyaret etmesidir.

ATATÜRK DÖNEMİ DİĞER GELİŞMELER

UYARIWagon - Li olayı ,Bulgar Mezarlığı olayı Türk gençliğinin Milliyetçilik ilkesinin benimsediğinin göstergesidir.

ATATÜRK DÖNEMİ DİĞER GELİŞMELER

TUNCELİ OLAYLARIBölgede cumhuriyete karşı çıkarılan bölücü nitelikte ayaklanmalardır. Hareketlerin bastırılmasından sonra Atatürk bölge gezisine çıktı.