ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ … şist, granat amfibol şist, plajiyoklas amfibol şist, epidot amfibol şist gibi metamorfik kayaçlar tespit edilmiştir. Metamorfik

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Hatice Tuğba DAŞCI

KONYA MELANJI İÇERİSİNDE YER ALAN AMFİBOLİTLERİN KÖKENİ

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

ADANA, 2007


KONYA MELANJI NİÇERİSİNDE YER ALAN AMFİBOLİTLERİN KÖKENİ



JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI

Bu Tez 25/06/2007 Tarihinde Aşağıdaki jüri Üyeleri Tarafından Oybirliği İle Kabul Edilmiştir. İmza………. İmza………. İmza………. Prof. Dr. Osman PARLAK Prof. Dr. Fikret İŞLER Prof. Dr. Mesut ANIL Danışman Üye Üye Bu tez Estitümüz Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı'nda Hazırlanmıştır. Kod no: Prof. Dr. Aziz ERTUNÇ Enstitü Müdürü İmza ve Mühür Bu Çalışma Bilimsel Araştırma projeleri Birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: MMF2005YL31 Not: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı. 5846 sayılı fikir ve sanat eserleri kanunundaki hükümlere tabiidir.

I

ÖZ


KONYA MELANJI İÇERISINDE YER ALAN AMFIBOLITLERIN KÖKENI



JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANA BİLİM DALI

Danışman : Prof. Dr. Osman PARLAK Yıl : 2007, Sayfa: 57 Jüri : Prof. Dr. Osman PARLAK Prof.Dr.Fikret İŞLER Prof. Dr. Mesut ANIL

Yüksek Lisans Tezi olarak hazırlanan bu çalışmanın ana konusunu oluşturan metamorfik

dilim, Hatip Ofiyolitik Melanjı içerisinde serpantinize tektonitler ile birlikte bloklar halinde

gözlenmektedir. Metamorfik dilim genellikle amfibolitik kayaçlar ile temsil edilmektedir.

Yapılan detaylı petrografik analizler sonucunda amfibolit, epidotlu amfibolit, amfibolit şist,

aktinolit şist, granat amfibol şist, plajiyoklas amfibol şist, epidot amfibol şist gibi metamorfik

kayaçlar tespit edilmiştir. Metamorfik dilime ait kayaç örneklerinin jeokimyasal özellikleri bu

kayaçların toleyitik ve alkalen magma ürünü olduklarını göstermektedir. Toleyitik ve alkalen

amfibolitlerin oluştukları manto kaynağını tespit etmek amacıyla iz ve nadir toprak element

içeriklerinden yararlanılmıştır. Buna göre alkalen amfibolitler okyanus adası bazaltları (OIB) ile

birebir örtüşmektedir. Bu nedenle alkalen amfibolitler Okyanus Adası Bazaltı’nın

metamorfizması sonucunda oluştuğu şeklinde düşünülebilir. Toleyitik amfibolitler normal

okyanus ortası sırt bazaltlarına (N-MORB), zenginleşmiş okyanus ortası sırt bazaltlarına (E-

MORB) ve oldukça tüketilmiş okyanus ortası sırt bazaltlarına (N-MORB) benzerlik

sunmaktadırlar.

Yapılan çalışmalar Çayırbağ-Hatip (Konya) bölgesindeki amfibolitlerin Geç Kretase’de

Neotetis okyanusal baseninin gelişimi sırasında oluşan farklı bazik magmatik kayaçların okyanus

içi bindirmeler sırasında dinamotermal metamorfizmaya uğramaları sonucunda oluştuklarını

göstermektedir.

Anahtar Kelimeler: Neotetis, ofiyolit, amfibolit, toleyitik, alkalen.

II

ABSTRACT

MSc THESIS

ORIGIN OF AMPHIBOLITES WITHIN THE KONYA MELANGE


DEPARMENT OF GEOLOGY INSTITUE OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES

UNIVERSITY OF CUKUROVA

Supervisor : Assistant Prof. Osman PARLAK Year : 2007, Page: 57 Jury : Prof. Osman PARLAK Prof. Fikret İŞLER Prof. Dr. Mesut ANIL

Metamorphic unit, which is the main subject of this M.Sc. study, is observed as blocks

together with serpentinized tectonites within the Hatip ophiolitic melange. The metamorphic unit

is represented by amphibolitic rocks. Detailed petrographic studies show that amphibolite,

epidote amphibolite, amphibolite schist, actinolite schist, garnet amphibole schist, plagioclase

amphibole schist and epidote amphibole schist are the main metamorphic rock assemblages.

Geochemical studies carried out on the metamorphic rocks show that these rocks were derived

from tholeiitic and alkaline magma types. Trace and rare earth element contents of the tholeiitic

and alkaline amphibolites are evaluated to be able to define mantle source characteristics. The

alkaline amphibolites is similar to ocean island basalts (OIB), indicating that alkaline

amphibolites were resulted from the metamorphism of OIB type basaltic rocks. The tholeiitic

amphibolites exhibit close similarity to normal mid-ocean ridge basalts (N-MORB), enriched

mid-ocean ridge basalts (E-MORB) and highly depleted mid-ocean ridge basalts.

All the evidence show that the amphibolites in Çayırbağ-Hatip (Konya) region formed as

a result of dynamothermal metamorphism of distinct basaltic magmatic rocks during intraoceanic

thrusting within the evolution of the Neotethyan oceanic basin in Late Cretaceous.

Key Wodrs: Neotethys, ophiolite, amphibolite, tholeiitic, alkaline.

III

TEŞEKKÜR

Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim

Dalında Yüksek Lisans Tezi olarak hazırlanan bu çalışma Çukurova Üniversitesi

Araştırma Fonu tarafından MMF2005YL31 no’lu proje kapsamında desteklenmiştir.

Bu projeyi desteklediği için Çukurova Üniversitesi Araştırma Fonu’na teşekkür

ederim.

Yüksek Lisans çalışmalarım sırasında gerek arazi gerekse büro

çalışmalarımda yardımlarını esirgemeyen, çalışmalarımın her aşamasında bilgi ve

tecrübeleriyle çalışmalarımın tamamlanmasında en büyük pay sahibi olan danışman

hocam sayın Prof. Dr. Osman PARLAK’a en içten teşekkürlerimi sunarım.

Hazırlamış olduğum Yüksek Lisans tezine yapıcı eleştirileri ile jüri üyesi

olarak katkı koyan Prof. Dr. Fikret İŞLER ve Prof. Dr. Mesut ANIL’a çok teşekkür

ederim. Laboratuar çalışmalarım sırasında yakın ilgi ve alakasını eksik etmeyen

Ertuğrul ÇANAKÇI’ya teşekkür ederim.

Arazi çalışmalarım sırasında her konuda desteklerini esirgemeyen

arkadaşlarım Jeoloji Mühendisi Güzide ÖNAL ve Maden Mühendisi Aydın Zafer

GÖKÇE’ye teşekkürlerimi sunarım.

Ayrıca bütün eğitim hayatım boyunca maddi manevi desteklerini

esirgemeyen babam Mustafa DAŞCI ve annem Nurgül DAŞCI’ya sonsuz

teşekkürlerimi sunarım.

IV

İÇİNDEKİLER SAYFA

ÖZ ............................................................................................................................................ …I

ABSTRACT ............................................................................................................................ …II

TEŞEKKÜR ............................................................................................................................ …III

İÇİNDEKİLER ....................................................................................................................... …IV

ŞEKİLLER DİZİNİ.................................................................................................................. ....VI

1. GİRİŞ ................................................................................................................................ …1

1.1. Ofiyolitlerin Tabanındaki Metamorfik Kayalar .......................................................... 5

1.1.1. Kökeni ............................................................................................................. 5

1.1.2. Genel Özellikleri............................................................................................... 6

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR.................................................................................................. …8

3. MATERYAL METOD ........................................................................................... ……….12

3.1. Arazi Çalışmaları ............................................................................................. ……...12

3.2. Laboratuar Çalışmaları .................................................................................................. 12

3.3. Büro Çalışmaları ............................................................................................................ 13

4. ARAŞTIRMA BULGULARI ............................................................................................... 14

4.1. GENEL JEOLOJİ........................................................................................................... 14

4.2. Stratigrafi ....................................................................................................................... 14

4.2.1. Ardıçlı Formasyonu ............................................................................................ 14

4.2.2. Loras Kireçtaşı .................................................................................................... 17

4.2.3. Midos Tepe Formasyonu .................................................................................... 19

4.2.4. Hatip Ofiyolitli Karışığı ...................................................................................... 20

4.2.5. Çağırbağı Ofiyolitli Karışığı................................................................................ 24

4.3. Petrografi ....................................................................................................................... 26

4.3.1. Metamorfik Dilim ............................................................................................... 26

4.3.1.1. Amfibolit ..................................................................................................... 26

4.3.1.2. Epidotlu Amfibolit ....................................................................................... 23

4.3.1.3. Amfibolit şist ............................................................................................... 27

4.3.1.4. Aktinolit şist ................................................................................................ 29

4.3.1.5. Granat amfibol şist ....................................................................................... 30

V

4.3.1.6. Plajiyoklas amfibol şist................................................................................. 32

4.3.1.7. Epidot amfibol şist ....................................................................................... 33

4.3.1.8. Harzburjit ..................................................................................................... 34

4.3.1.9. Serpantinit .................................................................................................... 35

4.4. Jeokimya ........................................................................................................................... 36

SONUÇLAR VE TARTIŞMA ......................................................................................................... 47

KAYNAKLAR ................................................................................................................................ 49

ÖZGEÇMİŞ ..................................................................................................................................... 57

EKLER.............................................................................................................................................. 58

VI

ŞEKİLLER DİZİNİ SAYFA

Şekil1.1. Türkiye’deki ana tektonik birlikler (Dilek ve ark. 1999).................................... 1

Şekil 1.2. Doğu Akdeniz bölgesinde gözlenen Neotetis ofiyolitlerinin

dağılımı (Robertson,2002) ................................................................................. 2

Şekil 1.3. İnceleme alanının yer bulduru haritası ............................................................... 4

Şekil 1.4. Manto peridotitleri ve tabanındaki metamorfik dilimin ilişkisini

gösteren ideal dikme kesit ( (Spray, 1984) ......................................................... 7

Şekil. 4.1. Hatip-Çayırbağı (Konya) Bölgesinin Jeolojik Haritası .................................... 15

Şekil 4.2 Hatip- Çayırbağı (Konya) bölgesinin Mesozoyik stratigrafisi

(Özcan ve ark. 1990’den alınmıştır). .................................................................. 16

Şekil 4.3. Çalışma alanındaki ofiyolitik kayaçların Loras kireçtaşı ile olan

tektonik dokanağı ............................................................................................... 18

Şekil 4.4. Melanj içerisinde gözlenen pelajik kireçtaşı, radyolarit ve

volkanik arakatkıları ........................................................................................... 21

Şekil 4.5. Melanj içerisinde değişik boy ve yaştaki kireçtaşı blokları .............................. 21

Şekil 4.6. Hatip ofiyolitli melanj içerisinde gözlenen amfibolitlerin

peridotitlerle olan tektonik dokanağı .................................................................................. 22

Şekil 4.7. Granat amfibol şistlerin Karadiğin köyünde yakından görünümü ..................... 23

Şekil 4.8. Çayırbağ ofiyolitine ait peridotitler içerisinde gelişim gösteren

manyezit oluşumları ............................................................................................ 25

Şekil 4.9. Çayırbağ ofiyolitine ait ultramafik kayaçların Karadiğinderesi

köyündeki yüzlekleri........................................................................................... 25

Şekil 4.10. Amfibolitlerde gözlenen granoblastik dokunun çift nikoldeki

görünümü ........................................................................................................... 26

Şekil 4.11. Granoblastik dokulu epidotlu amfibolit kayacındaki minerallerin çift

nikoldeki görünümü ........................................................................................... 28

Şekil 4.12. Amfibolit Şist’in çift nikolde görünümü ......................................................... 29

Şekil 4.13. Aktinolit mineralinin çift nikoldeki görünümü ................................................ 30

Şekil 4.14. Granat ve amfibol minerallerinin çift nikoldeki görünümü ............................. 31

Şekil 4.15. Granat ve amfibol minerallerinin tek nikoldeki görünümü ............................. 31

VII

Şekil 4.16. Plajiyoklas ve amfibol minerallerinin çift nikoldeki görünümü....................... 32

Şekil 4.17. Epidot amfibol şist kayacındaki epidot grubu ve amfibol

minerallerinin çift nikoldeki görünümü ........................................................... 34

Şekil 4.18. Granüler doku sunan harzburjitteki olivin ve piroksen

minerallerinin çift nikoldeki görünümleri ........................................................ 35

Şekil 4.19. Elek dokulu sunan serpantin minerallerinin çift nikoldeki görünümü ............ 36

Şekil 4.20. Çalışma alanındaki amfibolitlerin Zr/TiO2 – Ni diyagramı ............................. 38

Şekil 4.21. Çayırbağ-Hatip bölgesindeki ofiyolitik melanjı içinde gözlenen

amfibolitik kayaç örneklerinin Ti/Y - Nb/Y diyagramı .................................... 39

Şekil 4.22. Çayırbağ-Hatip bölgesindeki ofiyolitik melanj içinde

gözlenen amfibolitik kayaç örneklerinin Zr/Ti - Nb/Y oranlarına

göre kayaç sınıflaması .................................................................................... 39

Şekil 4.23. Çayırbağ-Hatip bölgesindeki ofiyolitik melanj içinde gözlenen

amfibolitik kayaç örneklerinin ana element içeriklerinin Zr

elementine göre dağılımı ................................................................................. 41


amfibolitik kayaç örneklerinin seçilmiş iz element içeriklerinin

Zr elementine göre dağılımı ............................................................................ 42

Şekil 4.25. Çayırbağ-Hatip bölgesindeki ofiyolitik melanj içinde

gözlenen amfibolitik kayaç örneklerinin seçilmiş ana ve

iz element oranlarının dağılımı ....................................................................... 42

Şekil 4.26. Çayırbağ-Hatip (Konya) bölgesindeki ofiyolitik melanj içinde

gözlenen amfibolitik kayaç örneklerinin kaynağını tespit etmek

amacıyla oluşturulan Sm/Yb-Ce/Sm diyagramı ............................................. 43


gözlenen amfibolitik kayaç örneklerinin kondirite göre normalize

edilmiş Nadir Toprak Element diyagramı ....................................................... 44


gözlenen amfibolitik kayaç örneklerinin N-MORB’a göre

normalize edilmiş örümcek diyagramı ............................................................. 46

1.GİRİŞ Hatice Tuğba DAŞCI

1

1. GİRİŞ

Ofiyolitler, okyanus ortası sırtlarda deniz tabanı yayılmasına bağlı olarak

oluşan okyanusal litosferin kıta üzerindeki parçaları olarak değerlendirilmektedirler.

Ofiyolitlerin okyanus ortası sırtlarda oluştuğu gorüşü genel olarak levha dayk

kompleksinin mevcudiyetine dayandırılmaktadır (Gass, 1967; Coleman, 1971;

Dewey ve Bird, 1971). Ofiyolitlerin okyanusal litosferin kıta üzerindeki parçaları

olduğu görüşü kabul edilmesinden sonra eski kenet kuşaklarının yada plaka

sınırlarının tanınmasında ofiyolitlerden büyük ölçüde yararlanılmaktadır.

Alp-Himalaya orojenik kuşağı içerisinde önemli bir yere sahip olan Türkiye,

yaklaşık doğu-batı uzanımına sahip Neotetis okyanusuna ait tektonik birlikleri

içermektedir (Şekil 1). Neotetis okyanusu, Paleotetis okyanusunun Paleozoyik-erken

Mesozoyikte kapanması esnasında, güneyde Afrika-Arap ve kuzeyde Avrasya

plakaları arasında Mesozoyikte açılan bir okyanusal basen olarak gelişmiştir.

Neotetis kuzey ve güney kol olmak üzere iki adet okyanusal basenden oluşmaktadır

(Şengör ve Yılmaz, 1981). Neotetis’in kuzey kolu İzmir-Ankara-Erzincan zonu, İç

Toros okyanusu ve İntra Pontidleri kapsamaktadır. Neotetis’in güney kolu ise Bitlis-

Zagros Kenet kuşağını kapsamaktadır (Şekil 1). Neotetis okyanusunun Geç

Kretase’de kapanmaya başlamasıyla kuzey ve güney kola ait ofiyolitler kıta üzerine

bindirmişlerdir (Şengör ve Yılmaz, 1981; Robertson ve Dixon, 1984).

Şekil1.1. Türkiye’deki ana tektonik birlikler (Dilek ve ark. 1999).


2

Alp-Himalaya orojenik kuşağı içerisinde yer alan ofiyolitlerin (Arnavutluk,

Yugoslavya, Yunanistan, Türkiye, Oman) (Şekil 2) ve Paleozoyik yaşlı ofiyolitlerin

(Bay of Island-Ordovisiyen; Trinity-Ordovisiyen; Lizard-Slüriyen/Devoniyen)

tabanında, okyanus içi ortamda okyanusal litosferin kırılması ve okyanusal kabuk

üzerine bindirmesi sonucunda oluşan, ince bir metamorfik dilim (500 m) göze

çarpmaktadır.

Şekil 1.2. Doğu Akdeniz bölgesinde gözlenen Neotetis ofiyolitlerinin dağılımı (Robertson, 2002).

Türkiye’de Neotetis dönemine ait ofiyolitlerin tabanında ince bir metamorfik

dilimin varlığı çeşitli araştırmacılar tarafından bahsedilmektedir (Göncüoğlu, 1990;

Önen and Hall, 1993, 2003; Parlak ve ark., 1995; Parlak, 1996; Dilek ve ark., 1999;

Özgül ve Göncüoğlu, 1999; Elitok, 2002; Çelik ve Delaloye, 2003, 2006; Floyd ve

ark., 2003; Vergili ve parlak, 2005; Çelik ve ark., 2006; Parlak ve ark., 2006;

Rızaoğlu ve ark., 2006). Bu metamorfik dilimler genellikle amfibolitik kayaçlar ile

temsil edilmekte olup okyanusal bazaltik kayaçlar ve arakatkılı sedimanların

granülit/amfibolit fasiyesinden yeşil şist fasiyesine kadar değişen aralıkta


3

metamorfizmaya uğraması ile oluşmuşlardır (Spray, 1984). Çeşitli araştırıcıların

yaptığı jeokimyasal çalışmalar, metamorfizmaya uğramış bazaltik kayaçların

Okyanus Adası Bazaltı (OIB), Okyanus Ortası Sırtı Bazaltı (MORB) ve Ada Yayı

Toleyitik Bazaltı (IAT) olduklarını ortaya koymuştur (Önen ve Hall, 1993; Parlak ve

ark., 1995, 2006; Polat ve ark., 1996; Floyd ve ark., 2000; Çelik ve Delaloye, 2003,

2006; Vergili ve Parlak, 2005). Metamorfik dilim içerisindeki amfibolitlerin oluşum

yaşını tespit etmek amacıyla K-Ar (Thuizat et al., 1978, 1981; Parlak ve ark., 1995)

ve 40Ar/39Ar (Parlak ve Delaloye, 1999; Dilek ve ark., 1999; Çelik ve ark., 2006)

izotopik yaş tayinleri yapılmıştır. Bu çalışmalara göre metamorfik dilimin oluşum

yaşı Senomaniyen/Geç Kretase (95-90 my) olarak bulunmuştur.

Çalışma alanı Konya ilinin güneybatısında yeralan Çayırbağı ve Hatip

(Konya) bölgeleri arasında yeralmaktadır. İnceleme alanındaki metamorfik dilime ait

amfibolitik kayaçlar 1/25.000 ölçekli Konya M28b3-M28b4-M28c1-M28c2 paftaları

içerisinde bulunmaktadır. İnceleme alanı içerisinde kuzeyde Dereköy, güneybatıda

Hatip, Çayırbağı, Karadiğin, Dikmenli, Pamukçu, Kozağaç ve Beybes, güneydoğuda

Boyalı ve Kayıhüyük, güneyde ise Beyat, Sarıkız ve Karaağaç köyleri ile Hatunsaray

ilçesi yer almaktadır (Şekil 1.3).

Yüksek Lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışma ile Çayırbağ-Hatip (Konya)

bölgesinde yeralan ofiyolitik birimler içerisindeki metamorfik dilimin (a) diğer

birimlerle olan dokanak ilişkisi, (b) petrografisi, (c) jeokimyası, (d) tektonik önemi

ve (e) diğer metamorfik dilimlerle olan benzerlik-farklılıklarının ortaya konması

amaçlanmaktadır.


4

Şekil 1.3. İnceleme alanının yer bulduru haritası


5

1.1. Ofiyolitlerin Tabanındaki Metamorfik Kayalar

1.1.1. Kökeni

Ofiyolitlerin tabanındaki metamorfik kayaların ilk olarak keşfedildiği yıllarda

farklı oluşum modelleri önerilmiştir. Bunlar şöyle özetlenebilir (Woodcock ve

Robertson, 1977):

a) Metamorfik kayaçlar ofiyolitlerin kıta üzerine yerleşmeleri sırasında daha eski

metamorfik temelden koparılan bloklar olabilir,

b) Ofiyolitin bindirmesi esnasında bindirmeyle eş yaşlı olarak tabandaki volkanik-

sedimanter kayaçların metamorfizması ile sözü edilen metamorfik kayaçların

oluşumu,

c) Karamata (1968), Wells (1969), Schvan (1971), Turner (1973) ve Stoneley (1975)

tarafından ortaya atılan ve ofiyolite ait kayaçların volkanik-sedimanter kayaçların

içine magmatik intrüzyon yapması ile sabit basınçta yanlızca sıcaklığa (deformasyon

olmadan) bağlı olarak meydana gelen metamorfizma sonucunda bu kayaçların

oluşumu (Metamorphic aureole).

Metamorfik kayaçların direk olarak peridotitlerin tabanında olması, ters

metamorfik zonlanma göstermesi (üst amfibolit-yeşilşist), metamorfiklerin üst

kesiminin ve üzerindeki peridotitlerin alt seviyelerinin benzer deformasyon

sergilemeleri, metamorfiklerin bileşimsel olarak tabandaki metamorfize olmayan

kayaçlara benzerliği ve ayrıca metamorfik kayaçların kıtasal kabuğa benzerlik

göstermemeleri nedeniyle yukarıda önerilen modellerden ikincisi daha sonra bir çok

yazar tarafından kabul edilmiştir.

Bu bölümde açıklanması gereken bir önemli konu da Metamorphic Sole ile

Metamorphic Aureole terimleri arasındaki farkın açıklığa kavuşturulmasıdır.

Metamorphic Aureole sabit basınçta, deformasyona maruz kalmadan, bir magmatik

sokulumun etrafında sıcaklığa bağlı olarak meydana gelen metamorfizmayla oluşan

kayaç topluluğunu açıklayan bir terimdir. Metamorphic sole ise peridotitlerin

tabanında tektonik taşınma esnasında üretilen basınç ve sıcaklığa bağlı olarak oluşan

metamorfizma sonucunda meydana gelen ve şistozite özelliği gösteren metamorfik

kaya grubunu açıklayan bir terimdir (Spray, 1984).


6

1.1.2. Genel Özellikleri

Ofiyolitlerin tabanındaki metamorfik kayaçların oluşumu ilk kez Williams ve

Smyth (1973) tarafından Newfounland (Kanada) ofiyolitlerinde tanımlanmıştır. Daha

sonra değişik yaştaki (Ordovisiyen-Kretase) bir çok ofiyolit masifinden metamorfik

kaya oluşumları literatüre geçmiştir. Metamorfik kayaçlar genelde ofiyolitlerin alt

seviyelerini oluşturan peridotitlerin (tektonitlerin) tabanında 500 m’den ince dilimler

oluşturacak şekilde uyumlu bir seri teşkil ederler. Fakat genel olarak bu uyumluluk

daha sonraki tektonizma ve metamorfizma etkileri ile kaybolmaktadır. Literatüre

geçmiş metamorfik kayaçlar incelendiğinde, bu kayaçların bir takım ayırdedici

özellikleri olduğu görülmektedir. Bu özellikler şöyle sıralanabilir (Spray, 1984)

(Şekil 1. 4):

a) Ofiyolitlerin tabanındaki metamorfik kayalar okyanus içi bindirmeye bağlı olarak

oluşmuş olup yüksek sıcaklık-düşük basınç metamorfizması gösterirler. Ofiyolitlere

bağlı metamorfik kayaçlar üzerinde çeşitli araştırıcılar tarafından yapılan sıcaklık-

basınç hesaplamaları şöyle özetlenebilir. Oman ofiyoliti (800-850oC ve 6.5-9 kbar;

Gnos ve Peters, 1993), Newfoundland ofiyoliti (700-800oC ve 3-5 kbar; Jameison,

1979), Trinity ofiyoliti (650-500oC ve 5±3 kbar; Peacock ve Norris, 1989), Lizard

ofiyoliti (600oC ve 3-4 kbar; Sandeman vd., 1995).

b) Metamorfik dilimlerin kalınlıkları sınırlıdır. Genelde bir kaç metre ile 500 m

arasında kalınlıklara sahiptirler. Fakat 1 km’den daha kalın olanları da literatürde

mevcuttur (MacKenzie, 1960). Bununla birlikte tektonik hareketlere bağlı olarak

metamorfik kayaçların oluşumu esnasında veya sonrasında kalınlıklarında azalma ve

artma gözlenebilir.

c) Metamorfik dilimlerin kalınlıkları sınırlı olmasına rağmen yanal devamlılıkları

oldukça fazla olabilmektedir. Örneğin Trinity (Kaliforniya) ofiyolitinin tabanındaki

metamorfik kayaçlar 35 km yanal devamlılığa sahiptir (Davies vd., 1965). Ayrıca

Oman ofiyolitinin tabanındakı metamorfik kayaçlar devamsız kütleler halinde 450

km yanal devamlılık arz etmektedir (Searle, 1980).

d) Metamorfik dilimler ters metamorfik (Üst amfibolit/Granulit-Yeşilşist fasiyesi)

zonlanma sunmaktadırlar. Peridotitlerle kontak zonlarında granulit fasiyesi ve hatta


7

anateksi (ergime) gözlenirken (MacKenzie, 1960; Green, 1964; Challis, 1965; Pamic,

1977; Jameison, 1979; Searle ve Malpas, 1982), taban seviyelerinde başlangıç

metamorfizması gözlenmektedir (Şekil 1.4).

e) Metamorfik dilime ait kayalar yoğun bir şekilde deformasyon (kıvrımlanma ve

faylanma) geçirmişlerdir. Yoğun deformasyon peridotitlerle kontak zonlarında

gnaysik ve şistik bir fabrik ile karakterize olurken, taban seviyelerinde göreceli

olarak daha az deformasyon geçirmiş kayaçlar (fillit-sleyt) mevcuttur.

f) Metamorfik dilim genellikle amfibolitler ve metasedimentler (metapelit, metaşeyl,

metaçört) ile temsil edilirler. Amfibolitler peridotitlerle kontak zonlarında,

metasedimentler ise genellikle taban seviyelerinde gözlenmektedirler. Jeokimyasal

çalışmalar sonucunda amfibolitlerin, okyanusal kabuğa ait alkalen ve toleyitik mafik

kayaçların (Bazalt-Gabro) metamorfizması ile oluştukları saptanmıştır.

Şekil 1.4. Manto peridotitleri ve tabanındaki metamorfik dilimin ilişkisini gösteren ideal dikme kesit ( (Spray, 1984).

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR Hatice Tuğba DAŞCI

8

2. ÖNCEKİ ÇALIŞMALAR

Çalışma alanında yürütülmüş 1/100.000 ölçekli jeoloji haritası çalışmasında

Niehoff (1961), bölgede istifin temelini metamorfik klastik kayaların oluşturduğu

belirtmiştir. Yazar’a göre KD’ya doğru metamorfizması artan bu birim içinde

denizaltı lavlarından oluşan ekstrüsif kayalar yer almaktadır. Niehoff (1961)

tarafından Na-keratofir-spilit ve kuvarsporfir olarak tanımlanan ve ‘Paleozoyik

Ofiyolit’ adı verilen bu birim yazara göre olasılı Devoniyen yaşlıdır. Metamorfik

klastik kayaların üst bölümünde yer alan kalkfillitler ve mermerler Niehoff (1961)’a

göre Üst Karbonifer-Alt Permiyen yaşındadır. İstifin üst bölümünü oluşturan kalın

karbonat istifini yazar ‘Emirdağ Kalkerleri’ ile deneştirir ve istifin açısal

uyumsuzlukla metakırıntılılar üzerinde yer aldığını belirtir. Çalışmada karbonat

istifinin Permiyen-Alt Kretase yaşlı olduğu öne sürülmektedir. Üst Kretase ise

çalışma alanında fliş çökelleri ve karbonat ile temsil edilmekte ve altta yer alan istifi

transgressif aşmalı olarak örtmektedir.

Ketin (1966) tarafından yapılan çalışmada, Türkiye dört tektonik birliğe

ayrılmıştır. Bunlar kuzeyden güneye doğru Pontidler, Anatolidler, Toridler ve Kenar

kıvrımları’dır. Bu tanımlamaya göre çalışma alanı Anatolid-Torid Kuşağı’nda yer

almaktadır. Okay (1989), Torid Kuşağı olarak tanımlanan bölümü, Menderes

Masif’nin kuzeyine kadar genişleterek bu kuşağı “Menderes-Toros Platformu” olarak

yeniden ayırt etmiştir. Yazara göre Kırşehir Masifi, Menderes-Toros Platformu’nu

tektonik bir dokanakla üzerler.

Kaaden (1966) Türkiye’deki glakofanlı kayaların dağılımını ele alan

çalışmasında Konya kuzeyinde jeosenklinal çökellerinden oluşan Paleozoyik

formasyonlarının glakofanik yeşilşist fasiyesinde metamorfizma geçirdiğini öne

sürer. Yazara göre metamorfizma muhtemelen Varistik Orojenezi ile ilişkilidir.

Wiesner (1968), Sızma çevresindeki çalışmasına göre temeli serisitli fillat ve

karbonattan oluşan Silüryen-Alt Devoniyen yaşlı birim oluşturmaktadır. Taban

konglomerası ile başlayıp karbonat, fillat, kuvarsit ve kalkşist içeren Orta

Devoniyen- Karbonifer yaşlı istif üste doğru Üst Permiyen yaşlı karbonat ve

dolomitlerle örtülür. Wiesner (1968), Niehoff (1961)’un Na-Keratofir-Spilit olarak


9

tanımladığı volkanitlerin andezit-porfir olarak adlandırılması gerektiğini ve

yaşlarının Post-Permiyen olduğunu belirtir. Bu volkanitlerin Bayiç (1968) tarafından

yapılan petrografik tanımlamasında metatrakit olduğu belirlenmiştir. Bayiç (1968)

meta-trakit’in içerdiği mineral parajenezlerini dikkate alarak glokofan-yeşilşist

fasiyesinde bir metamorfizma olayının varlığına dikkat çekmiştir.

Göğer ve Kıral (1973) Konya batısında Permiyen-Üst Kretase aralığında bir

istifi tanımlar. Yazarlara göre, Permiyen tavanında yer alan olası bir uyumsuzluk bir

yana bırakılırsa, bölgede tüm Mesozoyik’in temsil edildiği karbonat kayalarının

hakim olduğu bir kaya topluluğuna dikkat çekmektedirler. Bu kaya topluluğunun

kırıntılı-Karbonat ardalanması ile temsil edilen alt kesimi yazarlarca Özgül

(1976)’nın “Bolkardağı Birliği” ile deneştirilmiş ve olasılı Triyas olarak

belirtilmiştir.

Pehlivan (1976) Sızma- Ladik (Konya) çevresindeki en yaşlı birimin Orta-Üst

Silüryen yaştaki fillit arakatkılı rekristalize kireçtaşları olduğunu, üzerine de Orta-

Üst Devoniyen yaşlı yine fillit aratabakalı mercanlı, dolomitik kireçtaşlarının

geldiğini belirtir. Alt–Orta Karbonifer yaşlı metakırıntılıların ve karbonatların Ladik

güneyinde diğer birimler üzerinde uyumsuz oturduğunu belirtmiştir. Bölgedeki meta-

porfiritlerin Karbonifer yaşlı birimleri kesmesi dolayısıyla Karbonifer’den genç

olabileceğini düşünmüştür. Bilecik dolayında ise diyabazların varlığına işaret

etmiştir. Paleozoyik yaşlı kabul ettiği bütün serilerin Miyosen-Pliyosen yaşlı karasal

çökeller, Göl kireçtaşları ve volkanitler tarafından uyumsuz olarak örtüldüğünü

belirtmektedir.

Keller ve ark. (1977) Konya çevresinde volkanitlerin gölsel ve karasal

kökenli Miyo-Pliyosen yaşlı birimlerle yanal geçişli olduğunu, K/Ar yaş tayinlerine

göre de yörede 11.95 milyon ile 3.35 milyon yıl aralığında volkanizmanın etkin

olduğunu belirtmektedirler. Kimyasal ve petrolojik verilere göre de volkanitlerin

kalkalkali özellik gösterdiğini işaret etmişlerdir.

Yeniyol (1979) Yunak (Konya) çevresindeki Kretase yaşlı, yer yer çört

seviyeli rekristalize kireçtaşı içinde metabazitle, şist ve kalkşistten oluşan Yunak

Grubu ile Üst Kretase-Paleosen yaşlı ve magnezit yataklanmaları içeren Yunak

Ofiyoliti’nin bölgedeki temel istifleri oluşturduğunu belirtmektedir. Eosen-Alt Eosen


10

yaşlı çakıltaşı, killi kireçtaşı ve kireçtaşından oluşan birim ile Neojen yaşlı birimlerin

alttaki birimleri uyumsuz olarak örttüğünü belirmiştir.

Uygun ve ark. (1982) Konya doğusunda yer alan Bozdağlar’da metamorfik

bir serinin yer aldığını ve beyaz mermerlerle gri-siyah kristalin kireçtaşlarının

gözlendiğini belirtirler. Bazı kesimlerde de kalkşist, kuvars-mika-klorit şistler ile

amfibol, glakofan şistin de gözlendiğini ve bu karmaşığa serpantin, gabro, kırmızı

kireçtaşı ile radyolaritli bir dizinin eşlik ettiğini belirtmişlerdir. Uygun ve ark.

(1982)’nin Bozdağ Grubu olarak tanımladığı birimlerin Alt Paleozoyik-Kampaniyen

yaşta olduğunu ileri sürmektedir.

Karaman (1983) Konya-Altınekin yöresinde temel birimleri Paleozoyik

yaştaki Altınekin Grubunun oluşturduğuna değinmektedir. İstifin en altındaki Gözet

Formasyonunun Milis üyesinin glakofanlı yeşilşist özelliğinde olduğunu, üste doğru

kalkşistten oluşan Dereköy üyesi ile geçişli kuvarsitten oluşan Karasivri

Formasyonu, yine üste doğru mermerden oluşan Nuras formasyonu ve Üst Permiyen

yaştaki Bademli formasyonuna geçtiğini belirtir. Temel birimler üzerine tektonik

dokanakla Koçyaka ofiyolitlerinin geldiğini, Üst Kampaniyen-Alt Mastrihtiyen yaşlı

Maydos formasyonunun ofiyolitli birimi, Üst Miyosen yaşlı Haydar formasyonunun

da bütün birimleri diskordan olarak örttüğünü ileri sürmektedir.

Umut ve ark. (1987) Konya’nın KB’sında genç birimleri kapsayan

çalışmalarında, Miyosen’in akarsu ve gölsel fasiyeslerle temsil edildiğini ve üzerinde

de diskordan olarak Belekler formasyonu’nun oturduğunu belirtirler. Pliyosen yaşlı

Turbalı Argıthan formasyonu ve Pleyistosen yaşlı omurgalı fosilli bataklık ve göl

fasiyeslerinin yörede varlığını belirtmektedir.

Metin ve ark. (1988) Konya-Afyon bölgesindeki çalışmalarında “İç Toros

Kuşağı” birimlerinin Paleozoyik yaşlı Afyon metamorfitleri, üzerinde Mesozoyik

yaşlı Emirdağ Grubu’nun diskordan olarak bulunduğunu, yine üzerine Kretase-Üst

Kretase yaşta olduğunu belirttiği bloklu istifin uyumsuz olarak yer aldığını, bloklu

istifinde üzerinde Orta-Üst Triyas yaşlı serpantinit, bazik üntrizif, çörtlü kireçtaşı,

şistleri ile metabaziklerden oluşan “Yunak Ofiyoliti’nin” tektonik dokanakla yer

aldığını, Tersiyer çökellerinin de Yunak Ofiyoliti’ni diskordan olarak örtüğünü


11

belirtirler. Sultandağlarında ise Toros Kuşağının Paleozoyik yaşlı birimlerinin yer

aldığını ifade etmişlerdir.

Özcan ve ark. (1988) Hatip-Çayırbağı (Konya) civarlarında geniş bir alanda

yüzeyleyen melanj birimini Hatip Ofiyolitli Karışığı olarak tanımlamıştır. Karışık

başlıca bazalt, andezit, diyabaz, gabro, çört, radyolarit, kireçtaşı, sleyt, fillit, talk şist,

amfibolit, metagabro ve serpantinlerden oluşan çeşitli boyutlardaki bloklar ile bu

blokların içerisinde yüzdüğü ofiyolitik kayaç kırıntılarından türemiş ve yoğun

makaslanmaya maruz kalmış çakıltaşı-grovak-şeyl-çamurtaşı türü bir matriksten

oluşmaktadır (Turan ve ark., 1997).

Okay (1989) tarafından “Sakarya Zonu” olarak tanımlanan kuşak başlıca

Mesozoyik yaşlı ofiyolit, fliş, karbonat ve volkanik kaya birimlerinden oluşmaktadır.

Bu zon güneydeki Menderes-Toros Platformu’nu ve Kırşehir Masifi’ni bindirmeli bir

tektonik dokanakla üzerlemektedir. Bu bindirmeli dokanak, önceki araştırmacılar

tarafından (Şengör ve Yılmaz, 1981) “İzmir-Ankara Erzincan Kenedi” olarak

adlandırılmıştır. Çalışma alanını içinde bulunduran, Menderes-Toros Platformu

olarak adlandırılan tektonik kuşak içerisinde, Menderes Masifi’ne ait Paleozoyik

yaşlı metamorfikler ile bunları uyumsuz olarak üzerleyen Mesozoyik yaşlı

karbonatlar ve allokton ofiyolit napları bulunmaktadır. Bütün bu birimleri Tersiyer

yaşlı karasal fasiyeste çökelmiş olan tortullar uyumsuz olarak örtmektedirler.

3. MATERYAL ve METOD Hatice Tuğba DAŞCI

12

3. MATERYAL ve METOD

İnceleme alanı İç Anadolu bölgesinde Konya iline bağlı Hatip ve Çayırbağı

yörelerinde ve Konya M28b3-M28b4-M28c1-M28c2 paftaları içerisinde

bulunmaktadır. Yüksek Lisans tezi olarak hazırlanan bu çalışma 2005-2007 yılları

arasında arazi, labaratuar ve büro çalışmaları olmak üzere üç aşamada

gerçekleştirilmiştir.

3.1. Arazi Çalışmaları

2005 ve 2006 yılları yaz döneminde yapılan arazi çalışmaları sırasında,

bölgenin daha önce Özcan ve ark. (1989) tarafından yapılmış olan 1/25.000 ölçekli

jeolojik haritasından yararlanılmıştır. Bölgede yer alan farklı

tektonomagmatik/stratigrafik birimlerin dokanak ilişkileri mevcut jeoloji haritası

ışığında kontrol edilmiş ve gerekli notlar alınmıştır. Bu işlemler sırasında jeolog

pusulası, çekiç, lup ve GPS (Global Positioning System) cihazı ve benzeri araçlardan

yararlanılmıştır. Arazi çalışmaları sırasında gerekli görülen yerlerde değişik kayaç

birimlerinden petrografik ve jeokimyasal analizler için örneklemeler yapılmıştır.

İnceleme alanında farklı birimlerin arazi ilişkilerini göstermek amacıyla ölçeksiz

şematik kesitler çizilmiştir. Ayrıca arazi çalışmaları sırasında makroskopik jeolojik

ve yapısal ögeler fotograflanmıştır.

3.2. Labaratuar Çalışmaları

Araziden toplanan el örnekleri Çukurova Üniversitesi kesit hazırlama

laboratuarında ince kesit haline getirilmiştir. İnce kesitleri hazırlanan örneklerin

polarizan mikroskop altında detaylı petrografik incelemeleri yapılmış, her ince kesit

içerisindeki minerallerin konumları, alterasyon durumları araştırılmış ve petrografik

önem gösteren unsurların fotoğrafları çekilmiştir. Ayrıca metamorfik dilim içerisinde

bulunan amfibolit kayaçlarından seçilen örneklerin jeokimyasal analize hazır hale

getirilebilmesi için bölüm laboratuvarlarında kırma-öğütme işlemine tabi

3. MATERYAL ve METOD Hatice Tuğba DAŞCI

13

tutulmuştur. Jeokimyasal analiz sırasında toplam 27 adet amfibolit örneğinin ana, iz

ve nadir toprak element içerikleri Acme Analytical Laboratories (KANADA)’da

yaptırılmıştır. Ana elementler 11500C’de platin-altın krozeye 1/5 oranında numune

ve Lityumtetraborat (Li2B4O7) katılmasıyla elde edilmiş cam pelletlerde X-Ray

Fluoresans (XRF) tekniği ile ölçülmüştür. İz elementler ise aynı metod ile preslenmiş

pelletler üzerinde analiz edilmişlerdir. Nadir toprak elementleri (REE) ise ICP-MS

yöntemiyle ölçülmüştür.

3.3. Büro Çalışmaları

Labaratuar çalışmaları neticesinde bölgenin jeolojik haritası ve

genelleştirilmiş stratigrafik kesiti Corel DRAW 10 programı kullanılarak bilgisayar

ortamına aktarılmıştır. Kayaçların ana, iz ve nadir toprak elementleri (REE) analiz

sonuçları Minpet 2.02 ve GRAPHER 1.32 (Golden Software Inc) bilgisayar

programlarında değerlendirilerek çeşitli diyagramlar elde edilmiş ve anılan birimlerin

petrolojik, tektonik ve jeokimyasal nitelikleri ortaya konulmuştur. Microsoft Word

ve Excel programları kullanılarak “Konya Melanjı İçerisinde Yer Alan

Amfibolitlerin Kökeni” başlıklı Yüksek Lisans Tezinin yazımı gerçekleştirilmiştir.

4. ARAŞTIRMA BULGULARI Hatice Tuğba DAŞCI

14

4. ARAŞTIRMA BULGULARI

4.1.GENEL JEOLOJİ

4.2. Stratigrafi

Çalışma alanında gözlenen tektono-stratigrafik/magmatik birimler genel

olarak Mesozoyik yaşlıdır (Şekil 4.1). Paleozoyik birimler bölgede temeli

oluşturmakta ve Toros kuşağı üzerinde gözlenen birimler ile hem litolojik hem de

yaş açısından büyük benzerlikler sunmaktadır. Bu bölümde ofiyolitik birimlerin

üzerine tektonik olarak yerleştiği Torid-Anatolid platformunun Mesozoyik’teki

stratigrafisinden genel olarak bahsedilecektir (Şekil 1.1).

4.2.1. Ardıçlı Formasyonu (Tra)

İlk defa Özcan ve ark. (1990) tarafından adlandırılan birim Konya ilinin 15

km kuzey-kuzeybatısında Ardıçlı (Malas) köyü çevresinde yüzeylemektedir. Ardıçlı

Formasyonu tabanda Paleozoyik yaşlı temel birimler üzerine açısal diskordansla

gelmektedir. Tavan dokanağında ise Orta Triyas yaşlı Loras kireçtaşı ile tedrici

geçişlidir (Özcan ve ark.,1990).

Birim Özcan ve ark. (1990) tarafından Morbel Tepe ve Seyrantepe olmak

üzere iki alt üyeye ayrılmıştır. Morbel Tepe Üyesi (Tram) adını Gökçeyurt köyünün

7 km G-GD’sundaki Morbel Tepe’den almaktadır (Özcan ve ark., 1990). Birim

başlıca kırmızı mor renkli kaba kumtaşı, kırmızı kahve renkli çakıltaşı, sarımsı

kahve-pembemsi renkli kireçtaşı ve kırmızı renkli çamurtaşı arakatmanlarından

oluşmaktadır (Özcan ve ark., 1990). Birimin kalınlığı değişkenlik sunmakla birlikte

30 ile 750 m arasındadır (Özcan ve ark., 1990). Ardıçlı Formasyonu’nun Seyrantepe

Üyesi (Tras) ise Sızma Köyü’nün 4 km doğusundaki Seyrantepe’de tipik yüzleklerini

sunmaktadır (Özcan ve ark., 1990). Birim başlıca kahverengimsi sarı renkli, orta-

kalın katmanlı oolitik-dolomitik kireçtaşları ile ince katmanlı kalkşist, şeyl, silttaşı

arakatmanlarından oluşmaktadır (Özcan ve ark., 1990). Birimin kalınlığı

kamalanmalar ve merceklenmeler dolayısıyla değişkenlik sunmakla birlikte 30 ile

250 m arasındadır (Özcan ve ark., 1990).


15

Şekil 4.1. Hatip-Çayırbağı (Konya) Bölgesinin Jeolojik Haritası (Özcan ve ark., 1990’dan basitleştirilmiştir.)


16

Şekil. 4.2. Hatip- Çayırbağı (Konya) bölgesinin Mesozoyik stratigrafisi (Özcan ve

ark. 1990’den alınmıştır).

M.T.A (Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü) paleontologları

tarafından tespit edilen aşağıdaki fosillere göre Ardıçlı formasyonu’nun yaşı Alt

Triyas (Alt-Üst Skitiyen) olarak tespit edilmiştir (Özcan ve diğ., 1990).

Ardıçlı Formasyonu’nundaki gerek kaya türü özellikleri gerekse fosil

içeriğine bakıldığında; birimin akarsu, gelgit ve sığ denizel ortamında çökeldiği

anlaşılmaktadır (Özcan ve diğ., 1990).

Ardıçlı Formasyonu Toros kuşağı boyunca Özcan ve ark. (1989)’nin Kıyır

Formasyonu, Akdeniz ve Konak (1979)’un Kırkbudak Formasyonu, Demirtaşlı ve

ark. (1984)’ün Gerdekesyayla Formasyonu, Bingöl (1977)’nin Yargediktepe ve Kaya

(1972)’nin Üyücek Formasyonları ile kaya türü ve yaşı bakımından deneştirilebilir.


17

4.2.2. Loras Kireçtaşı (T JL)

Genellikle karbonat, yer yer de dolomitten oluşan birim, çalışma alanında

kalın ve yaygın yüzeylemeler sunmaktadır. En tipik yüzeylemeleri de Loras Dağı

kesiminde sunmaktadır (Şekil 4.1). Göğer ve Kıral (1973) bu birimi Loras Dağı

kireçtaşı ve Kızılören Dolomitleri olarak iki kaya birimine ayırmıştır. Yazarlar

karbonatların egemen olması ve dolomitlerin tek bir seviyeye değil ara katkılar

olarak gözlenmesinden dolayı birimin bütününe Loras kireçtaşı adını vermişlerdir

(Özcan ve ark 1990).

Birimin hakim kayası, kireçtaşıdır. Kireçtaşları, değişikliğe uğramadıkları

yerlerde açık gri, bej, beyazımsı renkli, yer yer oolitik ve algli; kalın ve orta

katmanlıdır. Loras kireçtaşı, Loras Dağı dolayları dışında genellikle rekristalize,

beyaz ve açık gri renkli olup yer yer masif özelliktedir. Beyaz renkli olan

yüzeylemeleri şekerimsi dokuludur. Gri olan kesimleride masif ve rekristalizedir.

Birimin bazı yüzeylemeleri koyu gri renkte dolomitlerden oluşmaktadır. Dolomitler

kristalize, masif ve kireçtaşlari ile geçişlidir (Özcan ve ark 1990). Loras Kireçtaşı’nın

alt kesimleri çalışma alanımızın dışında yer alan Ardıçlı Formasyonu ile geçişli

olup, gri renkli, mikritik ince ve orta tabakalı karbonatlar şeklindedir (Özcan ve ark.,

1990).

Loras Kireçtaşı, genellikle yüksek kesimlerde yüzeylemekte ve dik yarlar

oluşturmaktadır. Adını aldığı ve yörenin en yüksek kesimlerinden biri olan Loras

Dağı dolayında bej, beyazımsı, açık gri, koyu renkli; oolitik, algli, yer yer fosilli; orta

ve kalın katmanlıdır. Bazı kesimleri koyu gri renkli dolotaşı şeklindedir. Alt

dokanağına yakın kesimleri, gri renkli karbonatlardan oluşan birim, Loras Dağı’nda

yaklaşık 200 m kalınlıktadır. Loras Dağı batısında bulunan Kızılören Dağı’ında ise

genellikle gri renkli dolomitler şeklindedir (Özcan ve ark., 1990). Yer yer sarımsı

renkli olan birim, ayrışmalı, bazen tabakalı, bazen masif yüzeylemeli olup, Loras

Dağının alt bölümüne karşılık gelmekte ve 700 m kalınlıktadır.

Konya kuzeydoğusu, Konya- Kadınhanı yolu doğusundan başlayan ve

doğuya doğru devam ederek, güneydoğuya uzanan ve de Konya Ovasını kuzeyden

sınırlayan sırtları oluşturan Loras Kireçtaşı, genellikle Çavuşçu Gölü yöresindeki


18

karbonatlarla benzerlikler göstermektedir. Kimi kesimlerde koyu gri renkli dolotaşı

şeklinde olup, masiftir. Kimi kesimlerde ise tabakalanma belirgindir (Şekil 4.3 ).

Kızılörendağ güney kesimlerinde Ardıçlı Formasyonu metakırıntılı kayaları

ile ardalanarak, dolotaşı ve karbonatlara dönüştüğü kesimde Loras Kireçtaşı

başlamaktadır. Loras Kireçtaşı, Çavuşçu gölü kuzeydoğusu ve bunun gibi yerlerde

ise Ardıçlı üzerine gelen breşik dolomitlerle başlamaktadır.

Şekil 4.3. Çalışma alanındaki ofiyolitik kayaçların Loras kireçtaşı ile olan tektonik dokanağı.

Loras Kireçtaşı istifi karbonatları daha çok rekristalize kireçtaşı, dolomitik

kireçtaşı ve dolomit’ten oluşmaktadır. Dolomitlerin bazı kesimleri şekerimsi

dokuludur. Özcan ve ark. (1990) tarafından yapılan çalışmalarda bulunan fosillere

göre Loras Kireçtaşı’nın yaşı Üst Jura (Malm) olarak belirlenmiştir.

Birimin çökelme ortamına tümüyle bakıldığında ‘Sınırlı Platform’ fasiyes

kuşağındaki; lagün, gelgit arası, gelgit üstü gelgit kanallarındaki çökelme

ortamlarının egemen olduğu kabul edilmektedir.

Loras Kireçtaşı çalışma alanının kuzeyinde Özcan ve ark. (1989) Gökçeyayla

Formasyonu’nun alt bölümüyle, Konak ve Akdeniz (1979)’in Budağan Kireçtaşı,

Metin ve ark. (1988)’in Orta- Üst Triyas- Jura? yaşlı Karaçaltepe Kireçtaşı’nın alt


19

kesimleri ile, Demirtaşlı ve ark. (1984)’in Berendi Kireçtaşı ile Uman ve Yergök

(1979)’un Karaçaltepe Formasyonu ile deneştirilebilir.

4.2.3. Midos Tepe Formasyonu (Km)

Birim Konya ilinin 18 km doğusunda Midos Tepe dolayında tipik

yüzeylemelerini sunmaktadır (Özcan ve ark. 1990). Birim genel olarak mavimsi gri-

kırmızı pelajik kireçtaşı, çamurtaşı ile radyolaryalı çört arabantlı karbonatlardan

oluşmaktadır. Göğer ve Kıral (1973) tarafından Midos Tepe Formasyonu olarak

tanımlanmıştır. Benzer birimler çalışma alanında da gözlendiği için aynı isimin

kullanılması benimsenmiştir.

Midos Tepe Formasyonu, altta grimsi renkli pelajik çamurtaşı, radyolaryalı

çört ara bantlı kırmızımsı renkli pelajik karbonatlarla temsil edilmektedir. Üste doğru

çörtlerin oranı giderek artmaktadır. Çört katmanlarının alt bölümü gri, üst bölümleri

kırmızımsı renktedir. Bu çört düzeyleri arasında yer yer gri renkli kaba taneli

(türbiditik) karbonatlar gözlenmektedir. Orta kesimlerinde, pembe-kırmızı renkli

pelajik kireçtaşı-çört ardalanmasından oluşan birim, yeşilimsi renkli şeyl düzeyleri

de içermektedir. Formasyon, üste doğru çört yumrulu ve radyolaryalı çört arabantlı,

ince-orta tabaka, kaba taneli, gri renkli kireçtaşları ile devam etmekte, sarı, bordo

renkli, çört ara katmanlı pelajik kireçtaşı ve çamurtaşı ile son bulmaktadır (Özcan ve

ark. 1990).

Midos Tepe Formasyonu, Konya batı-güney batısında Loras Dağ ve

Kızılörendağ güneydoğu eteklerinde yaygın yüzeylenmeler sunmaktadır (Şekil 4.1).

Konya kuzeydoğusunda, Karakaya çevresinde, Koçyaka (Zengicek)

dolayında yüzeyleyen Midos Tepe Formasyonu, genellikle doğu-batı uzanım

göstermektedir. Bu kesimdeki formasyon, boz, pembe kumtaşı, kireçtaşı,

kalsitürbidit, siyah ve gri çört, çört arakatkılı kireçtaşı, kristalize kireçtaşı, meta

kumtaşından oluşmaktadır (Özcan ve ark., 1990).

Midos Tepe Formasyonu’nda MTA (Maden Tetkik ve Arama)

araştırmacılarının yaptığı çalışmalar sırasında derlenen fosillere göre yaşı Kretase

olarak tespit edilmiştir (Özcan ve ark. 1990).


20

Midos Tepe Formasyonunun litolojik ve fosil içeriği bu birimin oluşum

ortamı açısından ‘kıta yokuşu’ ve ‘basen’ fasiyesi çökelme ortamını karakterize

etmektedir (Özcan ve ark. 1990).

Midos Tepe Formasyonu gerek litolojik gerekse yaş konağı itibariyle Özcan

ve ark. (1989)’nin Gökçeyayla Formasyonu’nun üst kesimleri, Metin ve ark.

(1988)’nin Yürük Karacaören Formasyonu’nun üst kesimleri, Demirtaşlı ve ark.

(1984)’nin Bolkardağlarında tanımladığı Üçtepeler Kireçtaşı’nın üst bölümleri ve

Uman ve Yergök (1979)’ün Yüreğiltepe Formasyonu ile deneştirilebilir.

4.2.4. Hatip Ofiyolitli Melanjı (Kh)

İlk kez Göğer ve Kıral (1973) tarafından Hatip formasyonu adı altında

tanımlanmıştır. Birim bölgede karışık kayaç gruplarından meydana gelmektedir. Yer

yer düzenli kayalardan, yer yer de neritik ve pelajik kireçtaşı, şist, volkanik ve

ultramafik kayaç blokları içermektedir. Melanj birim özelliğinde olması ve Hatip

dolayında tipik özellikler sunması nedeni ile Özcan ve ark. (1990) tarafından Hatip

Ofiyolitli Karışığı (Kh) olarak adlandırılmıştır.

Hatip Ofiyolitli Karışığı, tabanda Toros platformu üzerine (Loras Kireçtası ve

Midos Tepe Formasyonu) tektonik dokanakla yeralmaktadır. Tavanda ise Çayırbağı

Ofiyoliti tarafından tektonik dokanakla üzerlenmektedir.

Hatip Ofiyolitli Karışığı altta kırmızı çamurtaşı, pelejik kireçtaşı ve

radiyolaryalı kayalarla başlamakta, üste doğru olistostromal nitelikli Üst Kretase,

Jura, Triyas, Permiyen ve Karbonifer yaşlı sığ karbonat blokları, pelajik-yarı pelajik

Üst Kretase yaşlı çamurtaşı, kireçtaşı, spilit, bazalt, ultramafik bloklar ve

amfibolitlerden oluşmaktadır (Özcan ve ark., 1990) (Şekil 4.4). Birim yeşil ve mor

renkli kumtaşı, silttaşı ve volkanik matrikslidir. Hatip Ofiyolitli Karışığı’nın en üst

kesimi ise, herhangi bir hamurdan yoksun olarak, yan yana gelen gri neritik karbonat,

peridotit, gabro, serpantinit, pelejik kireçtaşı, radiyolarit, kumtaşı, silttaşı, bazik

volkanik bloklarının yer aldığı bir tektonik melanj özelliğindedir (Özcan ve ark.

1990).


21

Birim, Hatip, Karadiğin, Sarıkız dolayında metavolkanik, değişik yaş

konağında ve fasiyeste oluşmuş iri kireçtaşı blokları, radyolarit, volkanitler, gabro,

piroksenit ve serpantinitten oluşmuştur (Şekil 4.5) (Özcan ve ark., 1990).

Şekil 4.4. Melanj içerisinde gözlenen pelajik kireçtaşı, radyolarit ve volkanik arakatkıları.

Şekil 4.5. Melanj içerisinde değişik boy ve yaştaki kireçtaşı blokları.


22

Hatip Ofiyolitli Melanj içerisinde gözlenen metamorfik dilime ait amfibolitik

kayaçlar çalışma alanı içerisinde iki lokasyonda gözlenmektedirler. Bunlar (1)

Çayırbağ-Karadiğinderesi yol güzergahı ve (2) Karadiğinderesi çıkışıdır. Bu

bölgelerde amfibolitler serpantinitler ile tektonik dokanaklı olarak bulunurlar (Şekil

4.6). Serpantinitlerden amfibolitlere geçilirken ilk 3 metrelik bölümde amfibolit

şistler gözlenmekte ve daha sonra masif amfibolitler dominant kaya olarak

görülmektedir(Şekil 4.6). Serpantinit-amfibolit dokanağı K70D doğrultulu ve

61oGD’ya eğimlidir. Tektonik dokanağın her iki yanında bulunan kayaçlar

(serpantinit-amfibolit) benzer deformasyon özellikleri sunmaktadırlar. Bu da bize

okyanus içi bindirmeler sırasında oluşan litosferik deformasyonun ilksel özelliğini

koruduğunu işaret etmektedir. (Resim....). Karadiğinderesi köyü çıkışında bulunan

çeşme başından itibaren granat içeren amfibolitik kayaçların varlığı dikkat çekicidir

(Şekil 4.7).

Şekil 4.6. Hatip ofiyolitli melanj içerisinde gözlenen amfibolitlerin peridotitlerle olan tektonik dokanağı.


23

Şekil 4.7. Granat amfibol şistlerin Karadiğin köyünde yakından görünümü.

Hatip Ofiyolitli Karışığı içinde Karbonifer, Permiyen, Triyas, Jura-Kretase ve

Üst Kretase yaşta kireçtaşı blokları bulunmaktadır. Kireçtaşı bloklarında MTA

jeologları tarafından tanımlanan fosillere göre Hatip Ofiyolitli melanjı Orta ve Üst

Maesthtiyen yaşta olduğu belirlenmiştir (Özcan ve ark., 1990).

Hatip Ofiyolitli Karışığı’nı oluşturan kayaç birimleri ve bu kayaçların

dokanak ilişkileri gözönüne alındığında; birimin oluşum ortamı okyanusal basenin

kapanması sırasındaki okyanus içi dalma-batma zonu olarak değerlendirilebilir.

Hatip Ofiyolitli Karışığı çalışma alanının kuzey-kuzey doğusunda yer alan

Çöğürler Karışığı ve Koçyaka Metamorfik Kompleksi (Özcan ve ark., 1989; 1990;

Özgül ve Göncüoğlu, 1999) ile deneştirilebilir.

4.2.5. Çayırbağı Ofiyoliti (Kçof)

Çayırbağı ile Hatip kasabaları arasında yüzeylenen birim en yaygın

yüzeylemesini bu bölümde gösterdiği için Çayırbağı Ofiyoliti adı verilmiştir (Özcan

ve ark. 1990). Çayırbağı Ofiyoliti inceleme alanında Çayırbağı ile Hatip arasında en

iyi yüzleklerini sunmaktadır.


24

Çayırbağı Ofiyoliti tabanda Hatip Ofiyolitli Karışığı ile tektonik dokanaklıdır.

Çayırbağı Ofiyoliti bazı bölgelerde Midos Tepe Formasyonu üzerine direkt olarak

tektonik dokanakla gelmektedir. Bu durum Özcan ve ark. (1990) tarafından ikincil

tektonik hareketlere (Loras Fayı) bağlanmıştır. Çayırbağı Ofiyoliti Miyo-Pliyosen

yaşlı Dilekçi Formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülmektedir (Özcan ve ark.,

1990).

Çayırbağı Ofiyoliti genel olarak bir ofiyolit istifinin alt kesimleri olan

serpantinleşmiş peridotit (Dunit ve Harzburjit), gabro ve piroksenit’ten meydana

gelmektedir (Özcan ve ark. 1990). (Şekil 4.9). Birim içinde yoğun şekilde ikincil

olarak gelişmiş ağsal (stockwork) ve damar tipinde manyezit oluşumları

gözlenmektedir (Şekil 4.8). Ofiyolitik serinin en üst kısımları (volkanikler, levha

daykları ve izotropik gabro) ya bölgedeki Neojen yaşlı çökeller tarafından örtülmüş

yada bindirme sırasındaki tektonik hareketler ve erozyon neticesinde

korunamamışlardır. Bu durumda Çayırbağı Ofiyoliti’nin Toros Platformu üzerine

yerleşme yaşı Üst Mastrihtiyen-Alt Paleosen olarak düşünülebilir (Özcan ve ark.

1990).

Çayırbağı Ofiyoliti ‘Kütahya Bolkardağı Kuşağı’nın kuzey kesinimde

Kütahya-Eskişehir yöresinde (Özcan ve ark.1989)’nin ‘Kınık Ofiyoliti’, Akdeniz ve

Konak (1979)’ın ‘Dağardı Karışığı’, Yeniyol (1979) ve Metin ve ark. (1988)’nin

‘Yunak Ofiyoliti ve Güneyde Bolkardağı’nın güney kesimindeki Demirtaşlı ve ark.

(1984)’nin Güney Ofiyolitik Karışığı ile Özgül (1976)’ün Bozkır Birliği’nin

Ofiyolitik birimleri ile deneştirilebilir.


25

Şekil 4.8. Çayırbağ ofiyolitine ait peridotitler içerisinde gelişim gösteren manyezit oluşumları

Şekil 4.9. Çayırbağ ofiyolitine ait ultramafik kayaçların Karadiğinderesi köyündeki yüzlekleri


26

4.3. Petrografi

4.3.1. Metamorfik Dilim

4.3.1.1. Amfibolit

Doku: Granoblastik

İçindeki Mineraller

Amfibol: Kayaçta hakim minerali oluşturmaktadır. Genellikle orta-iri kristallaer

halinde görülmekle birlikte zaman zamanda çubuksu halde olabilmektedir. Kayaç

içerisinde yaklaşık % 75-85 oranında görülmektedir. Genellikle ksenomorf taneler

halinde olmakla birlikte otomorf ve subotomorf kristallerde gözlenmektedir. İki

yönde gelişmiş dilinimleri mevcuttur (Şekil 4.10). Yeşilin tonlarında pleokroizma

göstermektedirler. Çift nikolde genellikle gri-kahverenginin tonlarında olmakla

birlikte kırmızı-mavi-mor polarizasyon renklerine de sahiptirler.

Şekil 4.10. Amfibolitlerde gözlenen granoblastik dokunun çift nikoldeki görünümü.

Epidot: Kayaçta ikinci hakim minerali oluşturmaktadır. Canlı girişim renklerine

sahiptir. Limon sarısı renginde pleokroizma göstermektedir. Kayaçta % 10-15

0,2 mm


27

oranında değişmektedir. Genellikle amfibol mineralleri arasında dağınık vaziyette

gözlenmektedir (Şekil 4.10).

Kuvars: Kayaç içerisinde öz şekilsiz kristaller halinde beyaz-gri girişim renklerinde

gözlenmektedir.yaklaşık kayaç içerisinde %5-10 civarında bulunmaktadır (Şekil

4.10).

Sfen: Genellikle boşluk dolgusu şeklinde öz şekilsiz zaman zaman öz şekilli

prizmatik kristaller halinda gözlenmektedir. Kayaç içerisinde % 1 oranında

bulunmaktadır. Tek nikolde optik engebesi yüksek pembenin tonlarında girişim

rengi sunmaktadır (Şekil 4.10).

4.3.1.2. Epidotlu Amfibolit

Doku: Granoblastik


Amfibol: Kayaçtaki hakim mineral olup kayaç içerisinde % 65-70 oranında

bulunmaktadır. Çift nikolde sarımsı kahverengi girişim renkleri sunmaktadır. Taneler

otomorf ve ksenomorf şekildedir (Şekil 4.11). Deformasyon nedeniyle çatlaklar

görülmektedir. Çatlaklar boyunca demir akmaları gözlenmektedir. Tek nikolde yeşil

tonlarında pleokroizma göstermektedirler.

Epidot: Kayaçta ikinci hakim mineral olup kayaç içerisinde % 20-25 oranında

bulunmaktadır. Taneler ksenomorf şekilde gözlenmektedir. Çok değişik renklerde

(pembe, sarı, mavi, yeşil) girişim renkleri sunmaktadırlar (Şekil 4.11). Çatlaklı

yapıları belirgindir. Tek nikolde yüksek röliyefli ve limon sarısı pleokroizma

göstermektedir.


28

Şekil 4.11. Granoblastik dokulu epidotlu amfibolit kayacındaki minerallerin çift nikoldeki görünümü.

4.3.1.3. Amfibolit şist

Doku: Nematoblastik




otomorf ve ksenomorf şekildedir. Deformasyon nedeniyle çatlaklar görülmektedir.

Mineraller tek yöne doğru uzama göstermiş ve şisti yapı oluşturmuşlardır (Şekil

4.12). Tek nikolde yeşil tonlarında pleokroizma göstermektedirler.

Epidot: Kayaçta ikinci hakim minerali oluşturmaktadır. Kayaçta % 10-15 oranında

değişmektedir. Canlı girişim renklerine sahiptir. Limon sarısı renginde pleokroizma

göstermektedir. Kayaçta % 10-15 oranında değişmektedir. Genellikle amfibol

mineralleri arasında dağınık vaziyette gözlenmektedir (Şekil 4.12).

0,2 mm


29

0,2 mm

Şekil 4.12. Amfibolit Şist’in çift nikolde görünümü

4.3.1.4. Aktinolit Şist

Doku: Nematoblastik


Aktinolit: Kayaçın tamamında hakim minerali oluşturmaktadırlar. İri-orta taneli

otomorf ve subotomorf prizmatik taneler halinde bulunmaktadır. Deformasyon

nedeniyle taneler çatlaklı yapıda görülmektedir. Genellikle tek yönde ve zaman

zamanda çift yönde iyi dilinim sunmaktadırlar. Çift nikolde sarı, pembe, yeşil ve

mavi girişim renkleri sunmaktadır. Tek nikolde ise taneler yüksek röliyef

sunmaktadırlar (Şekil 4.13).


30

Şekil 4.13. Aktinolit mineralinin çift nikoldeki görünümü

4.3.1.5. Granat amfibol şist

Doku: Nematoblastik




otomorf ve ksenomorf şekildedir. Deformasyon nedeniyle çatlaklar görülmektedir.

Mineraller tek yöne doğru uzama göstermiş ve şisti yapı oluşturmuşlardır (Şekil

4.14). Tek nikolde yeşil tonlarında pleokroizma göstermektedirler (Şekil 4.15).

Granat: Kayaç içerisinde % 15-20 oarnında yer almaktadırlar. Orta-iri taneli ve

özşeklini korumuş taneler halinde bulunurlar. Dilinim izleri belirgin ve çatlaklı bir

yapı göstermektedirler (Şekil 4.14). Çift nikolde siyahımsı kahverengi bulunmakta

tek nikolde ise yüksek röliyef sunmaktadırlar (Şekil 4.15).

0,2 mm


31

Şekil 4.14. Granat ve amfibol minerallerinin çift nikoldeki görünümü.

0,2 mm

Şekil 4.15. Granat ve amfibol minerallerinin tek nikoldeki görünümü.

0,2 mm


32

4.3.1.6. Plajiyoklas amfibol şist

Doku: Nematoblastik




idiyomorf ve hipidiyomorf şekildedir (Şekil 4.16). c eksenine dik kesit alınmıştır.

Deformasyon nedeniyle çatlaklar görülmektedir. Tek nikolde yeşil tonlarında

pleokroizma göstermektedirler.

Plajiyoklas: Kayaç içerisinde ikinci hakim mineral olup %15-20 oranında

bulunmaktadır. Çift nikolde ikizlenmesi ile dikkat çekmektedir. Tek nikolde ise

renksiz olarak görülmektedir. Plajiyoklas taneleriyle birlikte bulunan kalsitleşme

göze çarpmaktadır. Kesit içerisinde çatlaklarda zeolit dolguları göze çarpmaktadır

(Şekil 4.16).

Şekil 4.16. Plajiyoklas ve amfibol minerallerinin çift nikoldeki görünümü.

0,2 mm


33

4.3.1.7. Epidot amfibol şist

Doku: Nematoblastik


Amfibol: Kayaçta hakim minerali oluşturmaktadır. Genellikle orta-iri kristallaer

halinde görülmektedir. Kayaç içerisinde yaklaşık % 75-80 oranında görülmektedir.

Genellikle ksenomorf taneler halinde olmakla birlikte otomorf ve subotomorf

kristallerde gözlenmektedir. Yeşilin tonlarında pleokroizma göstermektedirler. Çift

nikolde genellikle gri-kahverenginin tonlarında olmakla birlikte sarı-mavi

polarizasyon renklerine de sahiptirler (Şekil 4.17).

Epidot: Kayaçta ikinci hakim mineral olup kayaç içerisinde % 10-15 oranında

bulunmaktadır. Taneler ksenomorf şekilde gözlenmektedir. Yamalı bohça denilen

çok değişik renklerde (pembe, sarı, mavi, yeşil) girişim renkleri sunmaktadırlar

(Şekil 4.17). Çatlaklı yapıları belirgindir. Tek nikolde yüksek röliyefli ve sarımsı

pleokroizma göstermektedir.

Zeosit: Kayaç içerisinde % 5-10 oranında bulunmaktadır. Mavi girişim rengi

göstermektedir. Tek nikolde renksiz röliyefi yüksektir. Orta –iri taneli genellikle

otomorf ve ksenomorf şekilde bulunmakla birlikte çubuksu görünümünde olanlarda

vardır (Şekil 4.17).


34

Şekil 4.17. Epidot amfibol şist kayacındaki epidot grubu ve amfibol minerallerinin çift nikoldeki görünümü

4.3.1.8. Harzburjit

Doku: Granüler


Olivin: Kayaç içerisindeki hakim mineral olup %75-80 oranında bulunmaktadır.

Mavi, yeşil, sarı, pembe girişim renkleri sunmaktadır. Orta- iri taneler halinde

görülmektedirler. Çatlakları belirgindir. Tek nikolde renksiz röliyefi yüksektir.

Çatlakların arası demir akmalarıyla doldurulmuştur (Şekil 4.18).

Ortopiroksen: Kayaç içerisindeki ikinci hakim mineral olup % 10-15 oranında

bulunmaktadır. İri orta taneler halinde ve dilinim izleri belirgin şekilde

görülmektedir. Paralel sönme göstermektedirler (Şekil 4.18). Çift nikolde gri sarı

girişim renkleri sunmaktadırlar.

0,2 mm


35

Klinopiroksen: Kayaç içerisinde % 1-5 oranında bulunmaktadır. İri orta taneli

şekilde bulunmaktadır. Dilinim izleri belirgindir. Eğik sönme göstermektedirler

(Şekil 4.18).

Opak: Opak mineral olarak kromit kristalleri kayaç içerisinde % 2-3 oranında

gözlenmektedir.

Şekil 4.18. Granüler doku sunan harzburjitteki olivin ve piroksen minerallerinin çift

nikoldeki görünümleri.

4.3.1.9. Serpantinit

Doku: Elek dokusu

İçindeki mineraller

Serpantin: Kayaç tamamıyla serpantinleşmiş tanelerden oluşmaktadır (Şekil 4.19).

Çift nikolde gri-siyah girişim renkleri sunmaktadırlar. Tek nikolde renksiz olarak

görülmektedirler. Orta piroksen (paralel sönme göstermekte) ve klino piroksen (eğik

sönme göstermekte) taneleri ayırt edilebilmektedir.

0,2 mm


36

0,2 mm

Şekil 4.19. Elek doku sunan serpantin minerallerinin çift nikoldeki görünümü.

4.4. Jeokimya

Hatip-Çayırbağı (Konya) bölgesinde gözlenen ofiyolitli melanj içerisindeki

metamorfik dilime ait kayaçların jeokimyasal ve petrolojik özelliklerini belirlemek

amacıyla toplam 27 adet örneğin ana, iz ve nadir toprak element analizleri Acme

Analytical Laboratories Ltd (Kanada)’de yaptırılmıştır. Ana element analizleri ICP-

ES (Inductively Coupled Plasma-Emission Spectrometry), iz ve nadir toprak element

analizleri ise ICP-MS (Inductively Coupled Plasma-Mass Spectrometry) yöntemiyle

yapılmıştır. Analiz sonuçları Ek 1, 2 ve 3’te verilmektedir.

Ek 1’de verilen analizlerin Ateşte Kayıp (LOI=Loss On Ignition) değerleri

incelendiğinde, bu değerlerin amfibolitler için genelde % 0.8 ile 4.0 arasında olduğu

görülmektedir. Bu değişken değerler kayaçlarda daha sonra meydana gelen

alterasyonu ve/veya ikincil sulu yada karbonat fazlarını işaret etmektedir (Rollinson,

1993). Kayaçların oluşumundan sonra meydana gelen alterasyon nedeniyle özellikle

ana ve bazı iz elementlerde (LIL-iri katyonlu litofil) hareketlilik (mobilite)

gözlenebilir (Hart ve ark, 1974; Humphris ve Thompson, 1978; Thompson, 1991).


37

Bu nedenle kayaçların petrolojik özelliklerinin çalışılması sırasında alterasyona karşı

dayanımlı nadir toprak elementleri (REE) ve HFS elementlerin (Yüksek değerli

katyonlar) kullanımı önerilmektedir (Pearce ve Cann, 1973; Smith ve Smith, 1976;

Floyd ve Winchester, 1978).

Yapılan jeokimyasal çalışmalar neticesinde amfibolitik kayaçların gerek nadir

toprak element (NTE) içerikleri gerekse bazı uyumsuz iz element içerikleri

bakımından birbirlerinden farklılıklar sundukları görülmektedir (Ek 1). Bu özellikleri

açısından amfibolitler 4 grup ayrılmıştır.

Metamorfik dilim içerisinde gözlenen amfibolitlerin sedimanter (Para-

amfibolit) ya da magmatik (Orto-amfibolit) kökenli olup olmadıklarını tespit etmek

amacıyla kayaçların Ni içerikleri ile Zr/TiO2 oranları karşılaştırılmıştır.

Amfibolitlerin Ni içeriği 130 ile 1776 ppm arasında Zr/TiO2 oranları ise 0.003 ile

0.02 arasındadır. Bu değerlere göre çalışma alanındaki amfibolitlerin magmatik

kökenli oldukları görülmektedir Winchester ve ark. (1980) (Şekil 4.20).

Amfibolitik kayaçların Ti/Y ve Nb/Y oranları karşılaştırılıp magmanın alkalen veya

toleyitik olup olmadığı anlaşılabilmektedir (REFERANS). I. Grup’taki amfibolitlerin

Ti/Y oranı 442,33 ve Nb/Y oranı 1.51; II. Grup’taki amfibolitlerin Ti/Y oranı

141,85-260,77 arasında ve Nb/Y oranı 0,04-0,19 arasında; III. Grup’taki

amfibolitlerin Ti/Y oranı 125,60-266,85 arasında ve Nb/Y oranı 0,04-0,31 arasında;

IV. Grup’taki amfibolitlerin Ti/Y oranı 49,96-309,12 arasında ve Nb/Y oranı 0,07-

0,08 arasında değişmektedir. Buna göre I. Grup’taki amfibolitler alkalen magmadan,

II-III-IV. Grup’taki amfibolitlerin ise toleyitik magmadan oluştukları saptanmıştır

(Şekil 4.21).


38

Şekil 4.20. Çalışma alanındaki amfibolitlerin Zr/TiO2 – Ni diyagramı (Winchester ve

ark., 1980).

Zr/Ti ve Nb/Y oranlarına göre yapılan kaya sınıflandırma diyagramı Pearce

(1996) tarafından geliştirilmiştir. Buna göre metamorfik dilime ait toleyitik

amfibolitlerin Zr/Ti (0.0028-0.015) ve Nb/Y (0.036-0.305) değerleri bu kayaçların

toleyitik bazalt bileşiminde olduğunu, alkalen amfibolitik kayaçların Zr/Ti (0.02) ve

Nb/Y (1.51) değerleri ise bu kayaçların alkali bazalt bileşiminde olduğu

göstermektedir (Şekil 4.22).


39

Şekil 4.21. Çayırbağ-Hatip bölgesindeki ofiyolitik melanjı içinde gözlenen amfibolitik kayaç örneklerinin Ti/Y - Nb/Y diyagramı (Pearce, 1982).


amfibolitik kayaç örneklerinin Zr/Ti - Nb/Y oranlarına göre kayaç sınıflaması (Pearce, 1996).

Metamorfik dilime ait kayaç örneklerinin ana element içeriklerinin Zr’a göre

dağılımları Şekil 4.23’te verilmektedir. Toleyitik özellikteki amfibolitlerin ana

element içerikleri bakımından benzer jeokimyasal davranış sundukları açıkca

görülmektedir. Bu diyagramlarda alkalen özellikteki bir adet amfibolit örneği (A-8)


40

farklılıklar sunmaktadır (Şekil 4.23). Alkalen amfibolit örneğine ait Zr içeriğinin

oldukça yüksek olması diyagramlarda ölçek açısından (X ekseni) problemler

oluşturmaktadır. Bu nedenle herbir diyagramın iç kısmında sadece toleyitik

amfibolitlere ait diyagram, element dağılımının daha iyi görülmesi açısından tekrar

çizilmiştir (Şekil 4.23). Ana element içeriklerinin Zr’a karşı değişimi

incelendiğinde; toleyitik amfibolitlerin genel olarak benzer jeokimyasal özellikler

sergiledikleri ve bazı elementler bakımından alkalen amfibolite göre daha zengin

(CaO= % 6,88-17,15; MgO= % 9,03-21,38; MnO= % 0,12-0,56 ve FeO= % 6,2-

15,69) veya daha fakir (Al2O3= % 4,07-15,92; SiO2= % 41,63-66,74; TiO2= % 0,06-

1,21; Na2O= % 0,68-2,48; K2O= % 0,06-2,24; P2O5= % 0,01-0,11 ve Zr= 2-69,2

ppm) oldukları görülmektedir (Şekil 4.23).

Seçilmiş bazı uyumsuz iz elementlerin (Y, Nb, Th ve Hf) Zr elementine karşı

değişimini gösteren diyagramlar Şekil 4.24’te görülmektedir. Ana element

içeriklerini gösteren diyagramlarda olduğu gibi burada da benzer bir yol izlenmiştir.

Toleyitik amfibolitlerin iz element içerikleri (Y=3,6-46,3 ppm; Nb=0,7-7,2 ppm;

Th=0,1-2,2 ppm; Hf=0,5-2,1 ppm) alkalen amfibolitlerden (Y=26,7 ppm; Nb=40,2

ppm; Th=4,3 ppm; Hf=5,8 ppm) daha azdır (Ek 1). İz elementlerin artan Zr değerleri

ile arttıkları ve pozitif korelasyon sergiledikleri görülmektedir (Şekil 4.24). Bu

özellik magmanın fraksiyonel kristallenmesi ile birebir uyumluluk göstermektedir.

Metamorfik dilime ait toleyitik ve alkalen amfibolitlerin bazı ana (FeO/MgO)

ve iz element (Zr/Nb, Ti/Nb, Y/Nb) oranları Şekil 4.25’te gösterilmektedir. Alkalen

amfibolitler toleyitik amfibolitlere göre ana element oranları açısından yüksek

(FeO/MgO=1,25), iz element oranları açısından ise oldukça düşük değerler

(Zr/Nb=6,07; Ti/Nb=293,78; Y/Nb=0,66) sunmaktadır. Her üç diyagramda da

toleyitik amfibolitler birbirleri ile yaklaşık aynı element oranlarına sahiptirler (Şekil

4.22) ve pozitif korelasyon göstermektedirler. Bu durum diğer iz elementlerde

olduğu gibi magmanın fraksiyonel kristallenmesi ile açıklanabilir.

Toleyitik ve alkalen amfibolitlerin oluştukları manto kaynağını tespit etmek

amacıyla çizilen Sm/Yb ve Ce/Sm diyagramda okyanus adası bazaltları (OIB) ve

okyanus ortası sırtı bazaltları (MORB) beraber gösterilmektedir (Şekil 4.26). Buna


41


amfibolitik kayaç örneklerinin ana element içeriklerinin Zr elementine göre dağılımı.


42


amfibolitik kayaç örneklerinin seçilmiş iz element içeriklerinin Zr elementine göre dağılımı (Semboller Şekil 4.23’deki gibidir).


amfibolitik kayaç örneklerinin seçilmiş ana ve iz element oranlarının dağılımı.


43

göre yüksek Sm/Yb (3,16) ve Ce/Sm (12,38) değerleri içeren alkalen amfibolit

(Grup1) örneği Toros kuşağındaki ofiyolitlere bağlı alkalen amfibolitlere benzerlik

göstermekte olup, zenginleşmiş bir manto kaynağını işaret etmekte ve okyanus adası

bazaltlara (OIB) benzerlik sunmaktadır (Şekil 4.26). Toleyitik amfibolitlerden Grup

2 ve Grup 4’e dahil olan örnekler Toros kuşağındaki ofiyolitlere bağlı toleyitik

amfibolitlere benzerlik göstermekte ve MORB tipi manto kaynağını işaret etmektedir

[(Grup 2: Sm/Yb=0,77-1,67; Ce/Sm=2,25-3,4) (Grup 4: Sm/Yb=0,1-1,11;

Ce/Sm=1,13-3,67]. Grup 3’e dahil olan toleyitik amfibolitler diğerlerinden

farklılıklar sunmakta ve göreceli olarak yüksek Sm/Yb (1,03-2,07) ve Ce/Sm (3,85-

8,95) değerleri ile temsil edilmektedir (Şekil 4.26). Bu değerlere göre Grup 3’e ait

olan amfibolitler E tipi MORB (Zenginleşmiş Okyanus Ortası Sırt Bazaltı) manto

kaynağından beslendiklerini göstermektedirler.

Şekil 4.26. Çayırbağ-Hatip (Konya) bölgesindeki ofiyolitik melanj içinde gözlenen amfibolitik kayaç örneklerinin kaynağını tespit etmek amacıyla

oluşturulan Sm/Yb-Ce/Sm diyagramı.

Metamorfik dilime ait amfibolitlerin kondrite göre normalize edilmiş nadir

toprak element (NTE) diyagramları Şekil 4.27’de verilmektedir. Karşılaştırma

yapmak amacıyla Okyanus Ortası Sırt Bazaltı (N-MORB), Okyanus Adası Bazaltı

(OIB) ve Zenginleşmiş Okyanus Ortası Sırt Bazaltı (E-MORB)’nın nadir toprak

element şekilleri de diyagramlarda gösterilmektedir. Grup 1’e ait alkalen amfibolit


44

örneği Hafif Nadir Toprak Elementleri (LREE) bakımından zenginleşme sunmakta

ve LaN/YbN değeri 12,9 değerindedir (Şekil 4.27). Alkalen amfibolitlere ait

zenginleşmiş nadir toprak element içerikleri okyanus adası bazaltları (OIB) ile

birebir örtüşmektedir (Sun ve McDonough, 1989). Bu nedenle alkalen amfibolitler

Okyanus Adası Bazaltı’nın metamorfizması sonucunda oluştuğu şeklinde

düşünülebilir. Grup 2’ye ait toleyitik amfibolitler genel özellikleri bakımından yatay

veya yataya yakın bir şekil sunmakta, ancak Hafif Nadir Toprak Elementleri (LREE)

bakımından azda olsa bir fakirlik sunmaktadır (LaN/YbN= 0,48-1,06) (Şekil 4.27). Bu

özellikleri itibariyle Okyanus Ortası Sırt Bazaltlarına (N-MORB) benzemektedir

(Sun ve McDonough, 1989). Grup 3’e ait toleyitik amfibolitler Hafif Nadir Toprak

Elementleri (LREE) bakımından azda olsa bir zenginleşme sunmaktadırlar (LaN/YbN

=1,95-5,49) (Şekil 4.27). Bu özellikleri itibariyle Zenginleşmiş Okyanus Ortası Sırt

Bazaltlarına (E-MORB) benzemektedir (Sun ve McDonough, 1989). Grup 4’e ait

toleyitik amfibolitler oldukça tüketilmiş Nadir Toprak Elementleri (NTE) şekilleri

sunmaktadırlar (LaN/YbN =0,91-2,32) (Şekil 4.27). Bu özellikleri bakımından

Okyanus Ortası Sırt Bazaltlarının (N-MORB) bir kaç kez tüketilmesi sonucunda

oluşmuş olabilecekleri düşünülmektedir.

Şekil 4.27. Çayırbağ-Hatip (Konya) bölgesindeki ofiyolitik melanj içinde gözlenen amfibolitik kayaç örneklerinin kondirite göre normalize edilmiş Nadir

Toprak Element diyagramı (Sun ve Mc Donough, 1989’dan alınmıştır).


45

Çalışma alanında gözlenen amfibolitik kayaçların Nadir Toprak Element (NTE)

içerikleri ve sundukları şekiller Toros kuşağındaki ofiyolitlerin tabanında gözlenen

metamorfik dilime ait kayaçların Nadir Toprak Element içeriklerine büyük

benzerlikler sunduğu çeşitli araştırmacıların çalışmalarında görülmüştür (Parlak ve

ark, 1995; Lytwyn ve Casey, 1995; Dilek ve ark, 1999; Çelik ve Delaloye, 2003;

Vergili ve Parlak, 2005; Parlak ve ark, 2006).

Çayırbağ-Hatip (Konya) bölgesindeki ofiyolitik melanj içinde gözlenen

amfibolitik kayaçların Okyanus Ortası Sırtı Bazalt’a (N-MORB) göre normalize

edilmiş örümcek (Spider) diyagramları Şekil 4.28’de verilmektedir. Karşılaştırma

yapmak amacıyla Okyanus Adası Bazaltı (OIB) ve Zenginleşmiş Okyanus Ortası Sırt

Bazaltı (E-MORB)’nın örümcek şekilleri de diyagramlarda gösterilmektedir. Grup

1’e ait alkalen amfibolit örneğinin örümcek diyagramına bakıldığında direk olarak

okyanus adası bazaltları ile büyük benzerlikler sunduğu görülmektedir (Şekil 4.28).

Grup 2’ye ait toleyitik amfibolitlerin örümcek diyagramına bakıldığında; iri katyonlu

litofil (LIL-Large Ion Lithophile) elementlerdeki zenginleşme (Rb, Ba, Th, K gibi)

ve yüksek değerli katyonlar (HFS) bakımından ise yatay bir dağılım sunması

bakımından Okyanus Ortası Sırt Bazaltlarına (N-MORB) benzemektedir (Şekil

4.28). Grup 3’e ait toleyitik amfibolitler Zenginleşmiş Okyanus Ortası Sırt

Bazaltlarına (E-MORB) büyük benzerlikler sunmaktadır (Şekil 4.28). Grup 4’e ait

toleyitik amfibolitlerin Okyanus Ortası Sırt Bazaltlarına (N-MORB) göre oldukça

tüketilmiş şekiller sunması önemlidir. Bu da N-MORB manto kaynağının bir kaç kez

kısmi ergime süreçlerine maruz kaldığını işaret etmektedir.


46

Şekil 4.28. Çayırbağ-Hatip (Konya) bölgesindeki ofiyolitik melanj içinde gözlenen amfibolitik kayaç örneklerinin N-MORB’a göre normalize edilmiş örümcek diyagramı (N-MORB değerleri Sun ve McDonough, 1989’dan alınmıştır).

5. TARTIŞMA ve SONUÇLAR Hatice Tuğba DAŞCI

47

5. TARTIŞMA VE SONUÇLAR

Doğu Akdeniz’in Geç Kretase’deki Neotetis paleocoğrafyası incelendiğinde,

platform karbonatları ve kıtasal bloklar arasında kalan 3 adet okyanusal basenin

varlığından söz edilmektedir. Bu okyanusal basenler “Neotetisin kuzey kolu”,

“Neotetisin güney kolu” ve “İç Toros okyanusu”dur (Şengör ve Yılmaz, 1981;

Robertson ve Dixon, 1984; Görür ve ark, 1984; Dilek ve ark, 1999). Toros dağ

kuşağı üzerinde yer alan ofiyolitlerin jeokimyası ve jeokronolojisi ile ilgili bir çok

çalışma olmasına rağmen, bu ofiyolitlerin ait oldukları okyanusal basenlerle ilgili

tartışmalar devam etmektedir. Göncüoğlu ve ark (1996-1997)’ne göre Toros

kuşağındaki ofiyolitler Geç Kretase’de Neotetisin kuzey kolunda okyanus içi dalma-

batma zonu üzerinde (suprasubduction zone) oluşmuşlardır ve daha sonra aynı

dönemde Kırşehir-Niğde masifleri ve Bolkardağ/Aladağ platformu üzerine

yerleşmişlerdir. Bazı yazarlara göre ise Toros kuşağındaki ofiyolitlerin tümü Geç

Kretase’de Toros karbonat platfotmunun kuzeyinde yer alan ve İç Toros okyanusu

olarak tanımlanan okyanusal basende oluşmuş ve daha sonraki nap hareketlerine

bağlı olarak bugünkü konumlarını kazanmışlardır (Görür ve ark, 1984; Özgül, 1976,

1984; Monod, 1977; Şengör ve Yılmaz, 1981; Lytwyn ve Casey, 1995; Polat ve

Casey, 1995; Polat ve ark, 1996; Dilek ve Whitney, 1997; Collins ve Robertson,

1998; Dilek ve ark, 1999; Parlak ve Robertson, 2004). Yine bu yazarlara göre bu

ofiyolitler Anatolidlerle Toros platformu arasında kuzeye doğru dalan bir yitim zonu

üzerinde oluşmuşlardır. Çayırbağı-Hatip (Konya) bölgesindeki ofiyolitik kayaçlar

Toros dağ kuşağı üzerinde bulunmaktadır. Yapılan jeolojik, mineralojik, petrografik

ve bölgesel jeolojik faktörler gözönüne alındığında çalışma alanındaki ofiyolitik

kayaçların İç Toros Okyanusunda oluşup, daha sonraki nap hareketleri ile bugünkü

konumunu kazandığı düşünülmektedir.

Bu çalışmada Konya M28b3-M28b4-M28c1-M28c2 paftalarında yer alan

ofiyolitik kayaçların farklı litolojilerinden derlenen el örneklerinden yaptırılan ince

kesitlerin mineralojik ve petrografik incelemeleri gerçekleştirilmiştir. Metamorfik

dilime ait örneklerin ana ve iz element analizleri yaptırılarak jeokimyasal

5. TARTIŞMA ve SONUÇLAR Hatice Tuğba DAŞCI

48

incelemeleri yapılmıştır. Bu Yüksek Lisans tez çalışması sırasında elde edilen

sonuçlar söyle özetlenebilir:

1) Çayırbağ-Hatip (Konya) bölgesindeki tektono-stratigrafik/magmatik birimlerin

tabandan tavana doğru; Toros platformu, ofiyolitik melanj ve tektonitler (harzburjit-

dunit)’den oluştuğu anlaşılmıştır.

2) Metamorfik dilimin genel olarak amfibolitlerden oluştuğu ve detay petrografik

analizler sonucunda amfibolit, epidotlu amfibolit, amfibolit şist, aktinolit şist, granat

amfibol şist, plajiyoklas amfibol şist, epidot amfibol şist gibi metamorfik kayaçlar

tespit edilmiştir.

3) Metamorfik dilime ait kayaçların jeokimyasal açıdan alkalen ve toleyitik olmak

üzere iki farklı kökeni gösterdikleri tespit edilmiştir. Alkalen amfibolitlerin iz ve

nadir toprak element içerikleri okyanus adası bazaltlarına (OIB) benzerlik

sunmaktadır. Buna göre alkalen amfibolitler okyanus adası bazaltları (OIB) ile

birebir örtüşmektedir. Bu nedenle alkalen amfibolitler Okyanus Adası Bazaltı’nın

metamorfizması sonucunda oluştuğu şeklinde düşünülebilir. Toleyitik amfibolitler

normal okyanus ortası sırt bazaltlarına (N-MORB), zenginleşmiş okyanus ortası sırt

bazaltlarına (E-MORB) ve oldukça tüketilmiş okyanus ortası sırt bazaltlarına (N-

MORB) benzerlik sunmaktadırlar.

4) Yapılan çalışmalar Çayırbağ-Hatip (Konya) bölgesindeki amfibolitlerin Geç

Kretase’de Neotetis okyanusal baseninin gelişimi sırasında oluşan farklı bazik

magmatik kayaçların okyanus içi bindirmeler sırasında dinamotermal

metamorfizmaya uğramaları sonucunda oluştuklarını göstermektedir.

49

KAYNAKLAR

AKDENİZ, N. ve KONAK, N., 1979, Simav, Emet; Tavşanlı, Dursunbey, Demirci,

Kütahya dolaylarının jeolojisi, M.T.A. Rapor 6547 (Yayımlanmamış).

BİNGÖL, E., 1977, Muratdağı’nın Jeolojisi ve Ana Kaya Birimlerinin

Petrolojisi.Türkiye Jeoloji Kur.Bült. 20,13-66.

CHALLIS, G.A., 1965. High-temperature contact metamorphism at the Red Hills

ultramafic intrusion-Wairau-New Zealand. Journal of Petrology, 6, 395-419.

COLEMAN, R.G., 1971. Plate tectonic emplacement of upper mantle peridotites

along the continental edges. Journal of Geophysical Research, 76, 1212-1222.

COLLINS, A.S. and ROBERTSON, A.H.F., 1998. Processes of late Cretaceous to

late Miocene episodic thrust-sheet translation in the Lycian Taurides, SW

Turkey. J. Geol. Soc. London, 155, 759-772.

CELIK, Ö.F., DELALOYE, M., and FERAUD, G., 2006. Precise 40Ar/39Ar ages

from the metamorphic sole of the Tauride belt ophiolites, southern Turkey:

implications for the rapid cooling history. Geological Magazine, 143, 213-

227.

ÇELIK, Ö.F. & DELALOYE, M. 2006. Characteristics of ophiolite-related

metamorphic rocks in the Beysehir ophiolitic mélange (Central Taurides,

Turkey), deduced from whole rock and mineral chemistry. Journal of Asian

Earth Sciences, 26, 461-476.

ÇELIK, Ö.F. & DELALOYE, M. 2003. Origin of metamorphic soles and their post-

kinematic mafic dyke swarms in the Antalya and Lycian ophiolites, SW

Turkey. Geological Journal 38, 235–256.

DAVIES, G.A., HOLDAWAY, M.J., LIPMAN, P.W. ve ROMEY, W.D., 1965.

Structure, metamorphism and plutonism in the south-central Klamath

Mountains, California. Bulletin of Geological Society of America, 76, 933-

966.

DEMİRTAŞLI, E., TURHAN, N., BİLGİN, A.Z. VE SELİM, M., 1984, Geology of

the Bolkar Mountains Proc. Geol. of the Taurus belt 125-142.

50

DEWEY, J.F. VE BIRD, J.M., 1971. Origin and emplacement of ophiolite suite:

Appalachian ophiolites in Newfoundland. Journal of Geophysical Research,

76, 3179-3206.

DILEK, Y., and WHITNEY, D.L., 1997. Counterclockwise P-T-t trajectory from the

metamorphic sole of a Neo-Tethyan ophiolite (Turkey). Tectonophysics, 280,

295-310.

DILEK, Y., THY, P., HACKER, B. VE GRUNDVIG, S., 1999. Structure and

petrology of Tauride ophiolites and mafic dike intrusions (Turkey) :

implications for the Neotethyan ocean. Bulletin of the Geological Society of

America, 111, 1192-1216.

EREN, Y. l993. Konya Kuzeybatısında Bozdağlar masifinin otokton ve örtü

birimlerinin stratigrafisi (Startigraphy of autochthonous cover units of

the Bozdağlar massif, NW Konya). Geological Bulletin of Turkey, 36, 7-23.

EREN, Y. 2001. Polyphase Alpine deformation at the northern edge of the

Menderes-Taurus block, North Konya, Central Turkey. Journal of Asian

Earth Sciences,19, 737-749.

ELITOK, Ö. 2002. Geochemistry and tectonic significance of the Şarkikaraağaç

Ophiolite in the Beyşehir-Hoyran Nappes, S.W. Turkey. In Proceedings of

4th International Symposium on Eastern Mediterranean Geology, pp. 181-

196, Isparta, Turkey.

FLOYD, P.A., CZGÜL, L. and GÖNCÜOĞLÜ, M.C., 2003. Metabasite blocks from

the Koçyaka HP-LT metamorphic rocks, Konya, Central Anatolia:

Geochemical evidence for an arc-back-arc pair? Turkish Journal of Earth

Science, 12, 157-174.

FLOYD P.A., GÖNCÜOĞLU M.C., WİNCHESTER J.A. and YALINIZ M.K.,

2000. Geochemical character and tectonic environment of Neotethyan

ophiolitic fragments and metabasites in the Central Anatolian crystalline

complex, Turkey. In E. Bozkurt, J.A. Winchester & J.D.A. Piper (eds.),

Tectonics and magmatism in Turkey and the surrounding area. Geol. Soc.

London Spec. Publ., 173: 183-202.

51

GASS, I.G., 1967. The ultrabasic volcanic assemblages of the Troodos massif,

Cyprus. In: Wyllie, P.J. (ed.), Ultramafic and related rocks, John Wiley,

NewYork, 121-134.

GNOS, W. VE PETERS, T., 1993. K-Ar ages of the metamorphic sole of the Semail

ophiolite: implications for ophiolite cooling history. Contributions to

Mineralogy and Petrology, 113, 325-332.

GÖĞER, E. ve KIRAL, K., 1973, Kızılören dolayının (Konya’nın batısı) genel

stratigrafisi. M.T.A Rap. No: 5204 (Yayımlanmamış).

GÖNCÜOĞLU, M.C., 1990. Subophiolitic metamorphics at the Kütahya-Bolkardağ

Belt: northern margin of the Menderes massif, NW Anatolia. IESCA-1990,

International Earth Science Congress on the Aegean Regions, İzmir, p. 61-62.

GÖNCÜOĞLU M.C., DIRIK K., and KOZLU H., 1996-1997. Pre-alpine and alpine

terranes in Turkey: explanatory notes to the terrane map of Turkey. Ann.

Geology. Pays. Héll., 37: 1-3.

GÖRÜR N., OKTAY F.Y., SEYMEN İ., and ŞENGÖR A.M.C., 1984. Paleotectonic

evolution of Tuz Gölü basin complex, central Turkey. In J.E. Dixon and

A.H.F. Robertson (eds.), The Geological Evolution of the Eastern

Mediterranean. Geology. Society. London Special Publisher, 17: 81-96.

GREEN, D.H., 1964. The metamorphic aureole of the peridotite at the Lizard,

Cornwall. Journal of Geology, 72, 543-563.

JAMEISON, R.A., 1979. The St Anthony complex, northwestern Newfoundland:

petrological study of the relationship between a peridotite sheet and its

dynamothermal aureole. PhD Thesis, Memorial University Newfoundland.

KAADEN, v.d. G., 1966; The significance and distribution of glaucophane rocks in

Turkey. M.T.A. Bulletin, 67, 36-67.

KARAMAN E., 1983: Konya-Altınekin çevresinin Jeolojisi ve Tektonik Gelişimi.

Selçuk Üniv. Müh. Mim. Fak. Jeoloji Bölümü Doktora Tezi.

KAYA, O., 1972, Tavşanlı yöresi ofiyolit sorununun ana çizgileri. Türkiye Jeoloji

Kur.Bült., 15, 26-108.

52

KARAMATA, S., 1968. Zonality in contact metamorphic rocks around the

ultramafic mass of Brezovica (Serbia, Yugoslavia). 23rd International

Geological Congress I, Belgrad, 197-207.

KELLER, J., DİETER, J., BURGATH, K., WOLF, F., 1977; Geologie und

Petrologie des neogenen Kalkalkali-Vulkanismus von Konya. Geologishes

Jahrbuch, Reihe B, Heft 25, p. 37-117.

KETİN. İ., 1966, Anadolu’nun Tektonik Birlikleri, M.T.A. Dergisi, 66, 23-34.

LYTWYN, J.N., and CASEY, J.F., 1995. The geochemistry of post kinematic mafic

dyke swarms and sub-ophiolitic metabasites, Pozanti-Karsanti ophiolite,

Turkey: evidence for a ridge subduction. Bulletin of Geological Society of

America, 107: 830-850.

MACKENZIE, D.B., 1960. High temperature Alpine type peridotite from Venezuela.

Bulletin of Geological Society of America, 71, 303-318

METİN, S., GENÇ, Ş., BULUT, V., ÖLMEZ M., KILIÇ İ., AKINCI, A., UMUT,

M., KURT Z., 1988, Bolvadin (Afyon) – Yunak (Konya) dolayının Jeolojisi.

M.T.A. Rapor. 8522 (Yayımlanmamış).

MONOD O., 1977. Récherches géologique dans les Taurus occidental au sud de

Beyşehir (Turquie). Thèse de Doctora, Universite de Paris-Sud, pp. 450.

NİEHOFF, W., 1961, Bericht über die Ergebnisse der Revisionskartierung 1/100.000

der Blatter Akşehir (90/2) und Ilgın (91/2, 91/3, 91/4). M.T.A. Rap. No:

3387, (Yayımlanmamış).

ÖNEN, P., 2003. Neotethyan ophiolitic rocks of the Anatolides of NW Turkey and

comparison with Tauride ophiolites. J. Geol. Soc., London, 160, 947-962,

ÖNEN, P. and HALL, R., l993. Ophiolites and related metamorphic rocks from the

Kütahya rgion, northwest Turkey. Geological Journal 28, 399-412.

ÖZCAN, A., GÖNCÜOĞLU, M.C., TURHAN, N., UYSAL, Ş., ŞENTÜRK, K.,

IŞIK A., 1988, Late Paleozoic Evolution of the Kütahya- Bolkardağ Belt.

Metu Jour of Pure and App. Sci 21, 211-220.

ÖZCAN, A., GÖNCÜOĞLU, M.C., TURHAN, N. 1989, Kütahya-Çifteler-Bayat-

İhsaniye yöresinin Temel Jeolojisi M.T.A. Rapor, 8974 (Yayımlanmamış).

53

ÖZCAN, A., GÖNCÜOĞLU, M.C., TURHAN, N., UYSAL, Ş., ŞENTÜRK, K.,

IŞIK A., 1990, Konya- Kadınhanı-Ilgın Dolayının Temel Jeolojisi M.T.A.

Rapor, 9535

ÖZGÜL, N., 1976; Torosların bazı temel jeolojik özellikleri. Türkiye Jeoloji

Kur.Bült., 19, 65-78.

ÖZGÜL N., 1984. Stratigraphy and tectonic evolution of the central Taurides. In O.

Tekeli and Göncüoğlu M.C. (eds.), Geology of the Taurus Belt. Proceed.

International Symposium, Ankara, 1983: p. 77-90.

ÖZGÜL, L. AND GÖNCÜOĞLÜ, M.C., l999. Koçkaya Metamorfikk

Kompleksi’nin metamarphik evrimi: Batı Orta Anadolu’da YB/DS

metamorfizmalı tektonik bir birim (Metamorphic evolution of Koçkaya

Metamorphic Complex: a HP/LT tectonic slice in west-central Anatolia).

Annual Meeting of Geological Society of Turkey Proceedings 52, 279-286.

PAMIC, J., 1977. Variation in geothermometry and geobarometry of peridotite

intrusions in the Dinaride central ophiolite zone in Yugoslavia. American

Mineralogist, 62, 874-886.

PARLAK, O., YILMAZ, H., and BOZTUĞ, D. (2006) Geochemistry and tectonic

setting of the metamorphic sole rocks and isolated dykes from the Divriği

ophiolite (Sivas, Turkey): evidence for melt generation within an

asthenospheric window prior to ophiolite emplacement. Turkish Journal of

Earth Sciences, 15, 25-45. PARLAK O., and ROBERTSON A.H.F., (2004) Tectonic setting and evolution of

the ophiolite-related Mersin Melange, southern Turkey: its role in the

tectonic-sedimentary setting of the Tethys in the eastern Mediterranean

region. Geoligical. Magazine, 141, 257-286.

PARLAK O. and DELALOYE M., 1999.Precise 40Ar/39Ar ages from the

metamorphic sole of the Mersin ophiolite (southern Turkey). Tectonophysics,

301: 145-158.

PARLAK O., DELALOYE M. and BINGÖL E., 1995. Origin of subophiolitic

metamorphic rocks beneath the Mersin ophiolite, southern Turkey. Ofioliti,

20 (2): 97-110.

54

PARLAK, O. VE DELALOYE, M., 1996. Geochemistry and timing of post-

metamorphic dyke emplacement in the Mersin ophiolite (southern Turkey):

new age constraints from 40Ar/39Ar geochronology. Terra Nova, 8, 585-592.

PEACOCK, S.M. VE NORRİS, P.J., 1989. Metamorphic evolution of the central

metamorphic belt, Klamath Province, California: an inverted metamorphic

gradient beneath the Trinity peridotite. Journal of Metamorphic Geology, 7,

191-209.

PEHLİVAN, N., 1976; Konya Sızma- Ladik cıva cevherleşmeleri hakkında rapor.

M.T.A. Rap. No: 5757 (Yayımlanmamış).

POLAT A., and CASEY J.F., 1995.A structural record of the emplacement of the

Pozantı-Karsantı ophiolite onto the Menderes-Taurus block in the late

Cretaceous, eastern Taurides, Turkey. Journal. Structure. Geology, 17 (12):

1673-1688.

POLAT, P.A., CASEY, J.F., and KERRİCH, R., l996. Geochemical characteristics

of accreted material beneath the Pozantı-Karsantı ophiolite, Turkey: Intra-

oceanic detachment, assembly and obduction. Tectonophysics 263, 249-276.

RIZAOĞLU, T., PARLAK, O., HÖCK, V. and İŞLER, F. (2006) Nature and

significance of Late Cretaceous ophiolitic rocks and its relation to the Baskil

granitoid in Elazığ region, SE Turkey. Geol. Soc. London Spec Publication,

260, 327-350.

ROBERTSON, A.H.F. and DIXON, J.E., 1984. Introduction: aspects of the

geological evolution of the eastern Mediterranean. In: Robertson, A.H.F. and

Dixon, J.E. (eds.), The geological evolution of the eastern Mediterranean.

Geological Society of London Special Publication, 17, 1-74.

SANDEMAN, H.A., CHEN, Y., CLARCK, A.H. and FARRAR, E.,

1995.Constraints on the P-T conditions and age of emplacement of the Lizard

ophiolite, Cornwall: amphibole-plagioclase thermobarometry and 40Ar/39Ar

geochronology of basal amphibolites. Canadian Journal of Earth Sciences, 32,

261-272.

55

SCHWAN, W., 1971. Geology and tectonics of the central Amanos mountains. In:

Campbell, A.S. (ed.), Geology and History of Turkey. Tripoli, Petroleum

Exploration Society of Libya, 283-303.

SEARLE, M.P., 1980. The metamorphic sheet and underlying volcanic rocks

beneath the Semail ophiolite in the northern Oman mountains of Arabia. PhD

Thesis, The Open University.

SEARLE, M.P. and MALPAS, J., 1982. Petrochemistry and origin of subophiolite

metamorphic and related rocks in the Oman mountains. Journal of Geological

Society of London, 139, 235-248.

SPRAY, J.G., 1984. Possible causes and consequences of upper mantle decoupling

and ophiolite displacement. In: Gass, I.G., Lippard, S.J., and Shelton, A.W.

(eds.), Ophiolites and oceanic lithosphere. Geological Society, London,

Special Publication, 13, 255-268.

STONELEY, R., 1975. On the origin of ophiolite complexes in the southeastern

Tethyan region. Tectonophysics, 25, 303-322.

ŞENGÖR, A.M.C. and YILMAZ, Y., 1981. Tethyan evolution of Turkey: a plate

tectonic approach. Tectonophysics, 75, 181-241.

UMAN, Ö. ve YERGÖK, A.F., 1979, Emirdağ (Afyon) dolayının jeolojisi. M.T.A.

Rap. No: 6604 (Yayımlanmamış).

UMUT, M., KARABIYIKOĞLU, M., SARAÇ, G., BULUT, V., DEMİRCİ A.R.,

ERKAN, M., KURT, Z.,METİN, S., ÖZGÖNÜL E., 1987, Tuzlukçu-Ilgın-

Doğanhisar-Doğanbey (Konya ili) ve dolayının jeolojisi. M.T.A. Derleme

Rapor No:8246 (Yayımlanmamış).

UYGUN, A., ARAS, A., AYGÜN M., AYOK F., BAŞ, H., BİLGİÇ, T., ÇELİK, E.,

EREN, B., ERKAN M.C., ESKİN N., FİŞEKÇİ A., KAYAKIRAN S.,

SOYTÜRK H., YAŞAR M., ZORLU D., 1982, Tuz Gölü Projesi Raporu.

Cilt ll, M.T.A. Derleme Rap. No: 6859 (Yayımlanmamış).

THUIZAT, R., WHITECHURCH, H., MONTIGNY, R., and JUTEAU, T., 1981. K-

Ar dating of some infra-ophiolitic metamorphic soles from the eastern

Mediterranean: New evidence for oceanic thrusting before obduction. Earth

Planet. Sci. Lett., 52, 302-310.

56

THUIZAT, R., MONTIGNY, R., ÇAKIR, Ü., and JUTEAU, T., 1978. K-Ar

investigations on two Turkish ophiolites. 4th International Conference on

Geochronology, Cosmochronology and Isotope Geology, Zartman, R.E, U.S.

Geological Survey Open File Report, 78-701, p. 430-432.

TURNER, W.M., 1973. The Cyprian gravity nappe and the autochthonous basement

of Cyprus. In: De Jong, A., and Scholten, R. (eds.), Gravity and tectonics.

New York, John Wiley & Sons, 287-301.

VERGİLİ, Ö. & PARLAK, O. 2005. Geochemistry and tectonic setting of

metamorphic sole rocks and mafic dikes from the Pınarbaşı (Kayseri)

ophiolite, Central Anatolia. Ofioliti 30, 37–52.

YENİYOL M., 1979; Yunak (Konya) Magnesitlerinin oluşum sorunları,

değerlendirilmeleri ve yöre kayaçlarının petrojenezi . İ. Üniv. Fen Fak.

Jeoloji Müh. Bölümü. Doktora Tezi.

WELLS, A.J., 1969. The crush zone of the Iranian Zagros mountains and its

implications. Geological Magazin, 106, 385-394.

WİESNER, K., 1968; Konya civa yatakları ve bunlar üzerindeki etüdler. M.T.A.

Dergisi, 70, 178-213.

WILLIAMS, H. and SMYTH, W.R., 1973. Metamorphic aureoles beneath ophiolite

suites and Alpine peridotites: tectonic implications with west Newfoundland

examples. American Journal of Science, 273, 594-621.

WINCHESTER, J.A., PARK, R.G. and HOLLAND, J.G., 1980. The geochemistry

of Lewisian semi-pelitic schist from the Gairloch district, Western Ross.

Scottish Journal of Geology, 16, 165-179.

WOODCOCK, N.H. and ROBERTSON, A.H.F., 1977. Origins of some ophiolite

related metamorphic rocks of the Tethyan belt. Geology, 5, 373-376.

57

ÖZGEÇMİŞ

1984 Yılında Yalvaç/Isparta’da doğan Hatice Tuğba DAŞÇI orta öğrenimini

2000 yılında Kahramanmaraş’ta tamamlamıştır. Aynı yıl Çukurova Üniversitesi

Mühendislik- Mimarlık Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümünü kazanmış ve

Temmuz 2004’te lisans eğitimini tamamlamıştır. 2004-2005 Güz yarıyılında Ç.Ü.

Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalında Yüksek Lisans

Eğitimine başlamıştır. Halen bu bölümde Yüksek Lisans eğitimime devam

etmektedir.

EKLER

I. Grup II. GrupÖrnek A-8 A-10 A-13 KM-3 KM-4 KM-14 KM-18 KM-21 KM-22 KM-23SiO2 50,84 45,02 44,56 46,49 44,10 48,55 44,27 49,14 41,63 44,54Al2O3 15,74 14,32 10,98 9,68 14,98 8,08 14,53 14,78 15,92 14,99FeO* 8,93 10,59 15,40 12,27 10,53 11,14 11,05 8,66 9,83 9,63MgO 7,15 13,20 12,56 14,81 11,56 15,95 12,72 9,03 10,51 10,43CaO 7,63 11,36 11,53 11,23 14,06 11,85 12,59 11,25 15,22 15,89Na2O 4,89 2,23 1,81 2,24 1,72 1,65 1,98 2,38 1,40 1,31K2O 1,13 0,41 0,63 0,29 0,25 0,72 0,43 2,24 0,28 0,39TiO2 1,97 0,97 1,21 0,75 0,66 0,53 0,97 0,65 0,84 0,71P2O5 0,29 0,06 0,02 0,01 0,04 0,07 0,08 0,06 0,10 0,05MnO 0,14 0,23 0,39 0,32 0,16 0,35 0,27 0,14 0,17 0,16Cr2O3 0,05 0,09 0,07 0,08 0,05 0,19 0,09 0,06 0,08 0,08LOI 1,10 1,50 0,80 1,80 1,90 0,90 1,00 1,60 4,00 1,80Total 99,86 99,98 99,96 99,97 100,01 99,98 99,98 99,99 99,98 99,98

III. GrupÖrnek A-12 KM-5 KM-8 KM-11 KM-12 KM-15 KM-16 KM-17 KM-20 KM-24SiO2 44,82 45,18 45,18 43,75 43,66 45,84 47,47 47,94 43,76 66,74Al2O3 12,06 12,11 13,16 12,24 11,84 7,97 7,67 7,14 14,55 4,34

FeO* 11,34 10,92 10,22 12,53 15,02 15,69 11,57 11,83 10,27 8,21MgO 11,63 14,76 13,80 12,52 12,74 11,05 12,93 13,87 10,05 10,19CaO 15,45 11,28 13,13 13,55 11,48 13,74 15,07 14,66 17,15 6,88Na2O 1,22 2,37 2,05 1,91 2,23 1,94 1,75 1,79 1,27 1,06K2O 0,52 0,32 0,30 0,42 0,67 0,89 0,81 0,51 0,36 0,30TiO2 0,83 0,73 0,45 1,09 0,76 0,96 0,97 0,83 0,87 0,60P2O5 0,09 0,01 0,05 0,03 0,01 0,01 0,05 0,03 0,09 0,11

MnO 0,24 0,20 0,16 0,23 0,32 0,56 0,41 0,40 0,17 0,37Cr2O3 0,08 0,11 0,01 0,09 0,08 0,08 0,17 0,17 0,06 0,09LOI 1,70 2,00 1,50 1,60 1,20 1,20 1,10 0,80 1,40 1,10Total 99,98 99,99 100,01 99,96 100,01 99,93 99,97 99,97 100,00 99,99

IV. GrupÖrnek KM-1 KM-2 KM-6 KM-7 KM-9 KM-10 KM-13SiO2 47,41 52,57 51,77 52,77 45,01 44,77 43,98Al2O3 10,15 4,21 4,54 4,07 12,08 11,50 15,92FeO* 10,04 8,33 6,87 6,51 11,63 12,26 6,20MgO 15,76 18,67 21,38 21,01 14,41 14,54 12,75CaO 11,95 11,74 10,65 10,68 11,81 12,00 16,99Na2O 2,07 1,18 0,78 0,68 2,48 2,05 1,30K2O 0,33 0,15 0,06 0,06 0,34 0,32 0,14TiO2 0,33 0,16 0,08 0,06 0,53 0,62 0,32P2O5 0,01 0,01 0,01 0,01 0,01 0,02 0,02MnO 0,20 0,32 0,17 0,16 0,19 0,23 0,12Cr2O3 0,21 0,10 0,28 0,21 0,01 0,01 0,09LOI 1,50 2,50 3,30 3,60 1,50 1,70 2,20Total 99,96 99,94 99,89 99,82 100,00 100,02 100,03

Ek 1. Çayırbağ-Hatip bölgesindeki ofiyolitik melanjı içinde gözlenen amfibolitik kayaç

örneklerinin Ateşte Kayıp (LOI=Loss On Ignition) değerleri

I. Grup II. GrupÖrnek A-8 A-10 A-13 KM-3 KM-4 KM-14 KM-18 KM-21 KM-22 KM-23Ba 513,00 53,80 14,00 23,10 11,20 36,20 23,90 95,30 19,20 27,60Be 2 1 <1 <1 <1 <1 <1 <1 <1 <1Co 39,3 51,9 76,9 63,2 56 75,8 54,5 38,7 46,3 43,8Cs 0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1Ga 15,7 13,8 12,7 10 16,5 8,8 15 12,8 16,2 14,6Hf 5,8 1,6 1,1 2,1 0,6 0,6 1,3 1 1,2 0,9Nb 40,2 2,1 3,6 5,1 0,9 1,7 1,9 0,8 2 1,1Rb 11,2 3,9 1,2 <,5 0,7 5,9 3 29,1 1,6 3Sn 1 <1 1 <1 <1 <1 <1 <1 <1 <1Sr 454,6 35,8 28,7 17,4 157,3 27 67,5 128,1 190,4 198,3Ta 2,4 0,1 0,1 0,3 <0,1 <0,1 0,1 <0,1 0,1 <0,1Th 4,3 0,3 0,1 0,5 0,2 <0,1 0,3 0,1 0,4 <0,1U 1,7 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 0,2 <0,1 0,2 <0,1V 175 258 277 177 278 176 252 213 244 231W 1,3 0,2 0,2 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 <0,1 0,1Zr 243,9 51,3 24,7 69,2 16,9 14 43,5 29,6 35,6 25Y 26,7 22,3 35,8 26,5 19,4 22,4 29,2 18,4 29,1 20,6Mo 0,1 0,1 <0,1 0,2 0,3 0,2 0,1 0,3 0,1 0,2Cu 21,3 68,1 11,6 2,2 8,5 25 92,7 62,5 13,8 45,6Pb 1,4 0,2 0,2 0,5 0,4 0,3 0,1 0,3 0,5 0,3Zn 17 11 20 21 9 13 14 11 20 8Ni 32,1 36,8 42,8 68,5 33,9 30,4 50,5 31,8 40,1 20,3Sc 27,00 39,00 48,00 37,00 47,00 47,00 43,00 35,00 39,00 40,00

III. GrupÖrnek A-12 KM-5 KM-8 KM-11 KM-12 KM-15 KM-16 KM-17 KM-20 KM-24Ba 18,70 10,50 26,40 17,40 31,10 71,30 87,40 30,60 13,00 10,10Be 1 1 <1 <1 <1 <1 1 <1 <1 <1Co 55,4 58,6 52,7 61,2 64,7 80,3 57,2 60,3 45,7 48,2Cs <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 0,1 0,2 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1Ga 12,6 11,9 13,6 13,3 11,5 9,8 10,2 9,3 15,1 6,7Hf 1,2 0,7 0,6 1,3 1,1 1,7 1,4 0,9 1,5 1,1Nb 1 2,1 0,7 6 2 4,7 6 4,2 2,8 7,2Rb 2,3 0,9 0,8 1,1 1,6 6,3 4,8 1,9 1,5 2Sn <1 <1 <1 <1 <1 <1 <1 1 <1 <1Sr 55,4 25 148,3 106,9 33,5 43,3 45,1 37,2 200,4 16,6Ta <0,1 <0,1 <0,1 0,3 <0,1 0,4 0,4 0,3 0,2 0,4Th 0,9 0,6 0,5 2,2 0,8 1 1,5 0,8 0,6 1,3U <0,1 0,1 0,2 0,4 0,1 <0,1 0,1 0,1 0,3 <0,1V 245 251 237 230 145 155 187 174 217 135W 0,1 0,3 0,1 0,4 0,1 0,1 0,1 0,3 0,3 0,3Zr 28,7 14 12,4 41,5 39,2 42 35 24,9 43,4 36,9Y 24,8 16,4 19 36,5 23 38,5 46,3 33,1 24,2 23,6Mo 0,3 0,2 0,2 0,2 0,1 0,2 0,2 0,1 0,2 0,3Cu 81,2 1,6 2,2 1,2 0,7 17,6 33,9 17,2 55,4 12,7Pb 0,3 0,2 0,4 0,3 0,3 0,5 0,3 0,4 0,3 0,3Zn 13 13 10 18 30 41 19 17 11 8Ni 16,1 59,3 27,8 49 45,4 82,3 38,9 52,6 24,3 30,7Sc 46,00 49,00 50,00 47,00 45,00 44,00 46,00 39,00 39,00 25,00

IV. GrupÖrnek KM-1 KM-2 KM-6 KM-7 KM-9 KM-10 KM-13Ba 31,40 24,10 7,10 5,80 20,90 14,90 9,10Be <1 <1 <1 <1 <1 <1 <1Co 58,6 57,3 58,1 66,2 59,6 64,3 37,1Cs <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1Ga 8,9 4,9 5,3 4,4 11,2 10,6 10,7Hf 0,6 0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5 <0,5Nb <,5 <,5 <,5 <,5 0,8 1,1 <0,5Rb <,5 <,5 <,5 0,5 <,5 1,1 <0,5Sn <1 <1 <1 <1 <1 <1 <1Sr 10,4 10,6 10,9 11,7 23,6 36,8 55,3Ta <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1Th <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 0,1 0,2 <0,1U <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 <0,1 0,1 <0,1V 190 86 57 46 247 237 153W 0,3 0,2 0,2 0,1 <0,1 0,4 0,1Zr 18 11,2 4,2 2 11,1 10,6 7,6Y 6,4 11,7 9,6 3,6 10,9 13,1 10,4Mo 0,4 0,2 0,1 0,1 0,2 0,1 0,3Cu 2 1 24,3 6,2 4,1 0,8 36,7Pb 0,3 0,3 0,3 0,2 0,3 0,2 0,5Zn 14 10 11 14 15 13 7Ni 77,1 53,5 332,4 531,6 47,5 21,7 39,1Sc 33,00 15,00 5,00 4,00 51,00 49,00 35,00

Ek 2. Çayırbağ-Hatip bölgesindeki ofiyolitik melanjı içinde gözlenen amfibolitik kayaç

örneklerinin iz element analizleri.

I. Grup II. GrupÖrnek A-8 A-10 A-13 KM-3 KM-4 KM-14 KM-18 KM-21 KM-22 KM-23La 37,7 1,5 2,1 2,4 1,6 2,2 3,9 2,3 3,2 2,1Ce 81,7 6,8 9,4 9 4 6,3 9,3 4,3 7,6 4,5Pr 8,68 1,03 1,83 1,41 0,64 1,16 1,52 0,73 1,26 0,76Nd 34,4 6,3 10,5 8,6 4,1 7,6 8,5 4,1 7,1 4,4Sm 6,6 2 3,7 3 1,4 2,8 2,8 1,5 2,6 1,7Eu 2,14 0,71 1,08 0,79 0,7 0,76 1,15 0,61 1,03 0,64Gd 5,44 2,78 5,14 4,28 2,51 3,56 4,14 2,36 3,49 2,55Tb 0,97 0,57 1,02 0,76 0,42 0,61 0,8 0,46 0,7 0,47Dy 4,78 3,62 6,34 4,78 3 3,85 4,99 3,09 4,74 2,97Ho 0,9 0,82 1,31 0,99 0,67 0,82 1,06 0,64 0,98 0,7Er 2,6 2,38 3,79 2,9 2,06 2,25 3,15 2,04 3 2,28Tm 0,37 0,39 0,57 0,46 0,3 0,3 0,46 0,29 0,45 0,33Yb 2,09 2,22 3,11 2,64 1,81 1,68 2,62 1,75 2,73 1,95Lu 0,34 0,35 0,44 0,41 0,33 0,27 0,42 0,29 0,39 0,3

III. GrupÖrnek A-12 KM-5 KM-8 KM-11 KM-12 KM-15 KM-16 KM-17 KM-20 KM-24La 9,1 6 5,1 13,1 9,8 9,2 10,3 8,6 6,4 13,7Ce 19,7 11 10 31,6 18,4 30,5 31,9 27,5 10,4 33,1Pr 2,44 1,23 1,31 3,82 2,78 4,55 4,53 3,82 1,57 3,83Nd 10,6 5,7 6 16,8 13,6 21,2 21,7 18,4 8,7 16,4Sm 2,6 1,6 1,8 4,9 3,4 5,6 5,9 4,8 2,7 3,7Eu 0,91 0,56 0,98 1,72 1 1,5 1,76 1,31 0,98 1Gd 3,22 2,13 2,69 5,64 4,19 6,48 7,14 5,51 3,5 4,1Tb 0,63 0,41 0,46 1,02 0,68 1,1 1,28 0,9 0,64 0,69Dy 4,15 2,48 3,05 6,1 3,84 6,96 8,08 5,49 3,8 4,21Ho 0,89 0,58 0,73 1,3 0,81 1,43 1,64 1,2 0,81 0,8Er 2,72 1,81 1,95 3,71 2,51 3,92 4,44 3,23 2,51 2,23Tm 0,42 0,28 0,27 0,54 0,37 0,59 0,64 0,49 0,36 0,37Yb 2,43 1,56 1,75 3,14 1,98 3,27 3,37 2,56 2,35 1,79Lu 0,42 0,24 0,28 0,44 0,3 0,49 0,51 0,42 0,35 0,26

IV. GrupÖrnek KM-1 KM-2 KM-6 KM-7 KM-9 KM-10 KM-13La <0,5 <0,5 <0,5 1,2 1,6 2,2 1,4Ce <0,5 1,2 0,9 1,1 2,3 4 2,5Pr 0,04 0,21 0,21 0,22 0,36 0,62 0,36Nd <0,4 1,4 1,7 0,7 1,9 3,6 2,2Sm 0,1 0,8 0,8 0,3 0,7 1,4 0,7Eu 0,05 0,23 0,2 0,23 0,38 0,61 0,48Gd 0,34 1,38 1,08 0,48 1,37 1,83 1,33Tb 0,08 0,27 0,22 0,07 0,22 0,35 0,24Dy 0,72 1,84 1,52 0,45 1,73 2,36 1,65Ho 0,22 0,37 0,31 0,12 0,38 0,45 0,36Er 0,78 1,17 0,9 0,33 1,24 1,4 1,14Tm 0,15 0,17 0,15 <,05 0,19 0,21 0,17Yb 0,99 1,13 1,09 0,37 1,25 1,26 0,92Lu 0,14 0,2 0,14 0,05 0,18 0,22 0,14

Ek 3. Çayırbağ-Hatip bölgesindeki ofiyolitik melanjı içinde gözlenen amfibolitik kayaç örneklerinin nadir toprak element analizleri.

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ … şist, granat amfibol şist, plajiyoklas amfibol şist, epidot amfibol şist gibi metamorfik kayaçlar tespit edilmiştir. Metamorfik

Documents