Content 2010 met Frienda Van Wijck

PRAKTISCHE GIDS VOOR EEN GEZONDE LEVENSSTIJL

HOEVEEL MOET JE BEWEGEN? • BROOD, DE GEZONDE SMAAKMAKER • TAI CHI • DIABETES • BORSTKANKERSCREENING...

OP LIEFDE STAAT GEEN LEEFTIJD

WAT IS DE GROOTSTE UITDAGING DIE JOU EN JE

PARTNER TE WACHTEN STAAT?

“MEER WERK SINDS IK 50 BEN”- FRIEDA VAN WIJCK -

- ALAIN CONINX -

“GENIETEN & GEZONDHEID: 2 HANDEN OP 1 BUIK”

2 IEDEREEN CONTENT

DE PROVINCIE LIMBURG & LOGO’S PRESENTEREN

PRAKTISCHE GIDS VOOR EEN GEZONDE LEVENSSTIJL

LAAT JE INSPIREREN TOT EEN GEZONDE

LEVENSSTIJL.

“Content”. Zo heet het life-stylemagazine voor 50-plussers dat voor je ligt. Deze praktische gids van de Provinciale Dienst Gezondheid en de Logo’s leert je hoe je zo lang mogelijk gezond en fit kunt blijven.

50 EN JE WIL NOG WEL WATAls vijftigplusser maak je deel uit van een vitale generatie. Genieten? Zeer zeker! Maar je bent je ook bewust dat bepaalde gewoontes mee bepalen hoe het verdere verloop van je leven eruitziet. Lichamelijke en geestelijke veerkracht krijgen plots meer aandacht. Niet in het minst omdat je weet dat je nog een lange tijd voor de boeg hebt en daar maximaal van wil profiteren.

Na je vijftigste neemt je leven een nieuwe wending: de kinderen zijn de deur uit, je hebt meer financiële mogelijkheden en opnieuw tijd voor je hobby´s. Avontuurlijk reizen, gaan stappen met de vrienden, terug gaan studeren, ... Kortom: de toekomst krijgt een nieuw perspectief. Tenminste, als je gezondheid het toelaat.

Daar heb je meer kans toe als je let op een evenwichtige voeding, voldoende beweegt, niet rookt, een actief sociaal leven bewaart, je eigenwaarde erkent en toekomstplannen smeedt.

CONTENTGeluk zit ‘m in de kleine dingen. Dat klinkt misschien als een cliché, maar het is wel waar. Een goede gezondheid maakt deel uit van dat geluk. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, kost het behoud ervan dikwijls ook niet meer dan kleine inspanningen. Verschillende media en de reclamewereld laten goedbedoelde gezondheidsboodschap-pen en –producten op ons los. Jammer genoeg verstrekken ze dikwijls tegenstrijdige informatie.

Vandaar ons initiatief om het magazine “Content” op de markt te brengen. Dit life-stylemagazine is in de eerste plaats een praktische gids met wetenschappelijk onderbouwde informatie die je eerlijk en onomwonden vertelt wat je mag geloven als je zo lang mogelijk gezond en fit wil blijven. Geniet ervan.

ERIKA THIJSGEDEPUTEERDE VAN WELZIJN EN GEZONDHEID

VOORZITSTER VZW LIMBURGS GEZONDHEIDSOVERLEG

“Een goede gezondheid maakt deel uit van ons geluk.”

EDITORIAAL

GEPRIKKELD?Dan is Vivo, de beurs voor gezin, gezondheid en vrije tijd de beurs om te ontdekken wat er nog allemaal rond deze thema’s voorhanden is. Vivo2010 vindt plaats op 8, 9 en 10 oktober in de Limburghal van Genk. Surf alvast naar www.vivo2010.be voor het hele programma.

EDITORIAAL 3

INHOUD4

INHOUD

SURFEN ZONDER NAT TE WORDENINTERNET P. 6

DE SLEUTEL TOT EEN TEVREDEN RELATIEINTIMITEIT P. 42

SPIERVERSTERKERS DIE NIET UIT EEN POTJE KOMENMET MAKKELIJKE OEFENINGEN VOOR THUIS P. 18

VERBETER JE ZICHT EN JE IMAGOTIPS VAN EEN PROFESSIONAL P. 10

INHOUD

TE VEEL ZOUT IS OUT P 8

“JE DOET HET VOOR DE GERUSTSTELLING” P 9

FRIEDA VAN WIJCK OVER HET BORSTKANKERONDERZOEK.

BEWEGEN - WAAROM ZOU JE? P 12

TIPS OM JE HUID IN VORM TE HOUDEN P 16

BEWEGEN - VERBETER JE EVENWICHT EN BLIJF IN BALANS P 23

BEWEGEN - TIPS OM TE BLIJVEN VOLHOUDEN P 26

BEWEGEN - HOEVEEL MOET JE BEWEGEN? P 27

ALAIN CONINX NA 50. P 27

BEWEGEN - TAI CHI VOOR MEER LEVENSENERGIE P 28

BROOD, EEN TOPLEVERANCIER VAN KOOLHYDRATEN P 30

LON POLLEUNIS BLIKT TERUG - EN VOORUIT P 33

VACCINATIES - WAAROM? P 34

HET GLOBAAL MEDISCH DOSSIER - DE VOORDELEN P 37

DE GROTE BOODSCHAP BIJ VERSTOPPING P 38

ALCOHOL - GLAASJE OP ... P 39

DIABETES P 40

HET HUWELIJK ONDER DE LOEP P 43

PROSTAAT, HOE ZIT HET DAARMEE? P 44

EEN GEZOND HUIS - PRAKTISCHE TIPS P 45

LANG ZULLEN WE THUIS LEVEN! P 46

SPAARLAMPEN - VOOR OF TEGEN? P 49

STOKEN - HOE DOE JE DAT? P 49

CO-VERGIFTIGING VERMIJD JE ZO P 50

TIPS VOOR GEZOND EN CREATIEF VERVEN P 51

WEGWIJS IN MANTELZORG P 52

THUIS BEST P 54

GEHOOR - OREN NAAR GEHOOR P 55

ALS HET BREIN NIET MEER MEE WIL P 56

KRUISWOORDPUZZEL P 58

HILDE HOUBEN-BERTRAND - INTERVIEW P 59

OSTEOPOROSE P 62

EVALUATIEFORMULIER P 64

VERANTWOORDELIJKE UITGEVERErika Thijs, gedeputeerde van Welzijn en Gezond-heid, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt

REDACTIEMedewerkers van de Provinciale Dienst Gezondheid en de Limburgse Logo’s, Designskills.

MET INHOUDELIJKE BIJDRAGEN VANGuido Beernaert, Alain Coninx, dr. Hilde Deleu, getuige dementie, optiek Theo Habex, Hilde Houben-Bertrand, Lon Polleunis, Ben Ruyters, Jeanne Schreurs, Wim Stultiens, Lut Theuwissen, Ilse Van Aelst, dr. Jan Vanderkerken, Margot Vanderstraeten, Luc Van de Ven, prof. Marc Van Ranst, Frieda Van Wijck.

REDACTIESECRETARIAATRuth Vandeweert, Provinciale Dienst Gezondheid/ Limburgse Logo’s

PROJECTBEGELEIDING Designskills (www.designskills.be)

LAY-OUT EN OPMAAK Designskills (www.designskills.be)

COPYWRITINGDesignskills & The Write Thing

FOTOGRAFIEKristof Ramon, Isabel Corthier, Marco Mertens, Robin Reynders (Grafische Producties, provincie Limburg), VRT Bart Musschoot

DRUK Roularta media group

MET DANK AAN Leden van de klankbordgroep: Louis Aerts, Nadia De Peuter, Marie-Josée Drees, Tim Gibney, An Janssen, Jessy Keyen, Monique Muës, Jean Penders, Ilse Van Aelst, Mia Vanlaeken, Mia Verdonckt, Frans Wouters. Carlo Baeten, Dr. Hans Bamelis, Karine Beckers, Peter Coenen, Frans Goudeseune, Monique Loncke en Cyriel Stevens, Raymond en Diane Rousselle, Stijn Vandingenen, de Limburgse bakkersvereniging, expertisecentrum dementie Contact, Vlam, Nice, Optiek Theo Habex, Orye Sport

DEPOTNUMMER: D/2010/5857/08

MET MEDEWERKING VAN

DE DEPUTATIESylvain Sleypen, Gilbert Van Baelen, Frank Smeets, Walter Creemers, Erika Thijs, Gedeputeerden, Renata Camps, provinciegriffier en Herman Reynders, gouverneur

Aan dit magazine kunnen geen rechten worden ontleend.

De provincie Limburg is auteursrechthebbende t.a.v. dit magazine en de hierin vervatte informatie.

De provincie Limburg is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de in het magazine vermelde internetpagina’s, noch voor de vermelde instanties.

De verwijzingen naar de internetpagina’s zijn gemaakt op het moment van het samenstellen van dit magazine. De provincie Limburg is dan ook niet verantwoordelijk voor het op een later moment niet meer beschikbaar zijn of gewijzigd zijn van de vermelde internetpagina’s.

De provincie Limburg kan niet aansprakelijk gesteld worden voor rechtstreekse of onrechtstreekse schade geleden ten gevolge van het gebruik van eventueel onjuiste informatie in deze uitgave.

5

COLOFON

INTERNET

Wil je mee kunnen als je kinderen of kleinkinderen het hebben over ‘surfen’, ‘chatten’ of ‘mailen’? Overwin je koudwatervrees en duik met ons de computerwereld in.

”“

6

INTERNET

SURFEN ZONDER NAT TE WORDEN

INTERNET

Computeren na je vijftigste: voor heel wat actieve senioren gaat er een compleet nieuwe wereld open als ze internet ontdekken. Of je nu een

absolute beginner of ervaren gebruiker bent, het wereldwijde web biedt een schat aan mogelijkheden. Wil je mee kunnen als je kinderen of

kleinkinderen het hebben over “surfen”, “chatten” of “mailen”? Overwin je koudwatervrees en duik met ons de computerwereld in.

• Met anderen discussiëren over je hobby, politiek, de beurs, sport, ...

• Spelletjes spelen.

• Informatie over jezelf delen met anderen via Facebook.

• Een “weblog” of een dagboek op internet bijhouden.

• Rechtstreeks met anderen praten of “chatten”.

• En nog veel meer ...

WAT ZIJN COMPUTER-VIRUSSEN?Heb je een computer, dan heb je er vast al over gehoord: computervirussen. Net zoals bij een ziekte, kunnen ze je computer besmetten. Dit betekent dat ze informatie op je harde schijf wissen en zelfs gevoelige gegevens op je computer stelen. Computervirussen bestaan in vele varianten. Van tamelijk onschuldig tot ronduit gevaarlijk.

Dit zijn alvast enkele tips om virussen te vermijden.

• Installeer een antivirusprogramma en werk het geregeld bij.

• Verwijder onmiddellijk verdachte e-mails. Open ze zeker niet.

• Open niet automatisch de bijlagen van een e-mail.

• Download enkel van betrouwbare websites.

Een wereld zonder internet is vandaag ronduit ondenkbaar. Wat ooit begon als een militair instrument, is uitgegroeid tot een massamedium waarop eindeloos veel informatie in allerlei vormen beschikbaar is. Eenvoudig gezegd is het internet een netwerk van miljoenen computers die in-formatie met elkaar uitwisselen. Je op het internet begeven, doe je door te “surfen”. Maar geen nood, een zwembrevet is niet nodig.

WAT KAN JE ALLEMAAL DOEN MET INTERNET?Internet biedt letterlijk 1 001 mogelijkheden. We zetten er enkele op een rijtje:

• E-mailen: dat betekent dat je berichten kan versturen naar iedereen die een e-mailadres heeft. Een e-mailadres kan je makkelijk gratis aanvragen.

• Online (op internet dus) de krant lezen, een encyclopedie raadplegen of eender welke informatie opzoeken.

• Een telefoonnummer opzoeken zoals op www.goudengids.be of www.1207.be.

• Foto’s van je (klein-)kinderen bijhou-den, bewerken, delen met anderen ...

• Een reis plannen en zelfs boeken.

• Winkelen: zowat alles is op internet te koop.

• Het weerbericht bekijken.

• Informatie opzoeken op de website van je gemeente.

TIP!De smaak te pakken? Surf eens naar www.seniornetvlaanderen.be en klik op ‘Thuis op Internet’. Hier vind je antwoorden op al je vragen, oplos-singen voor problemen en tips voor aangenaam en veilig computeren. In klare taal en op maat van de actieve 50-plusser.

Wat is de informatie op internet waard?

Je vindt heel wat informatie op het internet, maar klopt die ook wel? Want iedereen kan zomaar wat publiceren op het net. De juistheid van de info controleren is dus de boodschap. Dat doe je zo:

• Probeer te achterhalen wie de website gemaakt heeft. Is die van een school, univer-siteit of overheid, dan zit je doorgaans goed.

• Vraag jezelf af met welk doel de website gemaakt is? Wil men jou iets verkopen, er-gens van overtuigen, of vind je er objectieve informatie?

• Is er een bronvermelding op de website?

• Wanneer werd de website voor het laatst vernieuwd?

7

8 VOEDING

8 TIPS OM JE ZOUTINNAME TE BEPERKEN

Lees het etiket: 1 g natrium of “Na” komt overeen met 2,5 g zout.

Kook je aardappelen zonder zout.

Gebruik kruiden als alternatief. Dille, oregano, peper, curry, pe-terselie ... Smaakmakers genoeg!

Brood en broodbeleg bevatten zout. Varieer dus in beleg.

Verminder geleidelijk het zout dat je toevoegt. Je smaak past zich na 3 weken aan.

Evenwichtige voeding bevat minder zout dan bereid voedsel en fastfood.

Proef eerst voor je zout toevoegt.

Kies voor jodiumverrijkt zout.

1

2

3

4

5

6

7

8

TE VEEL ZOUT IS OUT

VOEDING

Frietjes, een hard gekookt eitje, groenten ... Zout geeft smaak aan ons dagelijks voedsel. Maar zoals de volksmond zegt: “ ‘Te’ is nooit goed.” Te veel zout is ongezond, maar ook te weinig is niet goed. Al komt dat laatste in de westerse wereld praktisch nooit voor.

ZUINIG MET ZOUTZout zit van nature in voeding. Vaak wordt er veel zout toegevoegd aan kant-en-klare gerechten. Wist je dat liefst 80 % van onze gemiddelde zoutconsumptie komt van bereide voedingswaren? Daarbovenop gebruiken we zelf vaak te veel zout als we koken. Opletten is dus de boodschap wanneer we het zoutvat hanteren. Maar wat is dat nu eigenlijk “zout”? Waarom moeten we ervoor oppassen?

ONGEZOUTEN WAARHEIDZout bestaat uit twee stoffen: natrium en chloride. Het is vooral het natrium waarvoor we moeten opletten. Te veel innemen van deze stof kan een hoge bloeddruk veroorzaken. Dat is dan weer niet goed voor het hart. Daarnaast kan overmatig zoutgebruik het risico verhogen op maagkanker, cataract, nierstenen, ischemisch hartlijden (een hartziekte door een verstoorde bloedtoevoer naar het hart) enz. Te veel is meer dan 5 g zout per dag. Je dagelijkse behoefte is zelfs maar 2 g. En dan te bedenken dat de westerse mens zo’n 9 à 12 g zout per dag inneemt!

LET OP MET DEZE ZOUTBOMMETJES• hartige snacks zoals chips en pinda’s

• waters verrijkt met zout

• ontbijtgranen: door het hoge suikergehalte proef je het zout niet

• bouillonblokjes

• kant-en-klaargerechten

• bereide vleeswaren

• gerookte vis en vis in blik

• schaal- en schelpdieren

• groenten in blik en glas

Houd je bloeddruk in vormZout beperken is alvast een uitstekende reflex om je bloeddruk onder controle te houden. Maar je kan nog meer doen. Zo zijn ook voldoende bewegen, weinig verzadigd vet eten en stoppen met roken uitstekend voor een goede bloeddruk.

Let op: zeezout, aroma-zout, uien- en selderijzout bevatten evenveel natrium als keukenzout.

”“

9

OVERWIN DREMPELS EN LAAT NAAR JE BORSTEN KIJKEN1 op 9 vrouwen in Vlaanderen krijgt vroeg of laat te horen dat ze borstkanker heeft. Het is de meest voorkomende kanker bij vrouwen: één derde van de kankers bij vrouwen zijn borstkankers. Vroegtijdige opsporing is belangrijk omdat er dan meestal een minder ingrijpende operatie en behandeling nodig is. Het goede nieuws is dat vrouwen tussen 50 en 69 jaar gratis elke twee jaar hun borsten kunnen laten onderzoeken. Een absolute aanrader.

HET BELANG VAN BORSTKANKER-SCREENING

LAAT NAAR JE BORSTEN KIJKEN!

FRIEDA VAN WIJCK

“De grootste verandering in mijn leven sinds ik 50 ben? Ik heb meer werk dan vroeger, dat vind ik positief. Fysiek heb ik meer last van mijn rug dan vroeger, maar dat schrijf ik eerder toe aan de veranderende omstandigheden – meer werk, meer deadlines, ... - dan aan m’n leeftijd. Mentaal ben ik rustiger geworden en ik relativeer meer. Ik merk ook dat ik trager reageer maar ik wéét wel veel meer dan vroeger.”

KIJKT U ANDERS NAAR UW LICHAAM DAN PAKWEG 10 JAAR GELEDEN?“Ik gebruik minder make-up en ga vaker naar de kapper. De nadruk ligt meer op ‘er verzorgd uitzien’ dan ‘jezelf mooi maken’. Ik zoek ook meer het comfort op. Schoenen met hoge hakken blijven net iets vaker in de kast staan. Verder hecht ik meer belang aan beweging en sport. Aan medische check-ups ook: controle van cholesterol, borsten, bloed, dat soort dingen.”

IK NEEM OM DE 2 JAAR DEEL AAN HET BORSTKANKERONDERZOEK

omdat ik dat belangrijk vind. Waarom? Omdat ik zoveel mensen in mijn omgeving ken die borstkanker gehad hebben of ervoor in behande-ling zijn. Het is zoals met ieder ander medisch onderzoek: je neemt deel om gerustgesteld te worden. De uitslag kan niet snel genoeg komen.

Ik ga al jaren naar dezelfde vrouwelijke radio-loge. Het onderzoek verloopt zo goed als pijnloos en ze werkt na afspraak. Geen probleem dus om het in te passen in mijn drukke agenda. Bang voor het resultaat? Zoals iedereen zeker?”

“JE DOET HET VOOR DE GERUSTSTELLING.”

© Marco Mertens

TIPS• Blijf niet met je angsten of twijfels zit-

ten. Bespreek je vragen met je arts en informeer je goed op voorhand.

• Vraag iemand die je vertrouwt om mee te gaan naar het onderzoek of spreek met een vriendin af.

• Als je een mammografie laat nemen, draag je best geen kleedje, maar een broek of rok, dus kleding uit twee delen. Je hoeft je immers niet volledig uit te kleden.

• Ken je borsten en wees alert op ver-anderingen. Contacteer je arts bij een ‘knobbeltje’ in de borst of een ongewone zwelling, intrekkingen of plooien in de huid, een rode, vlekkerige huid, een tepel die pas sinds kort naar binnen trekt, verandering van de tepel, zoals roodheid, schilfers of een plekje wat op eczeem lijkt, bloed of vocht uit de tepel.

DANKZIJ BORSTKANKER-SCREENING OVERLEVEN VANDAAG 8 OP 10 VROUWEN BORSTKANKER.

ANGST IS DE SLECHTSTE RAADGEVER

Angst houdt vrouwen soms tegen om deel te nemen aan het onderzoek. Ze zijn bang voor het onderzoek of voor een eventueel slecht resultaat en laten niet naar hun borsten kijken. Jammer ge-noeg lopen deze vrouwen de kans op een vroegtij-dige diagnose mis, waardoor hun genezingskansen dalen. Bij een vroegtijdige opsporing en een klein gezwel, kan de borst zelf meestal gespaard blijven en is er nadien weinig of niks van de ingreep te merken.

ZICHT

Een bril accentueert je persoonlijkheid en kan je zelfvertrouwen en zelfrespect verhogen.

”“

10

© Isabel Corthier Brillen – Optiek Theo Habex (www.theohabex.be)

ZICHT

VERBETER JE ZICHT EN JE IMAGO

ZICHT

Een bril dient in de eerste plaats om beter te zien. Maar sinds designers hun creativiteit loslaten op de bril, is het een echt modeaccessoire

geworden. Een trendy verlengstuk van onze persoonlijkheid en levens-stijl. Het komt er dus op aan om het juiste montuur te kiezen.

Een opticien kan je daarin beslist adviseren.

EEN BRIL PASSEN BIJ DE OPTICIENMeneer Rousselle past uitstekend met een klassiek rechthoekig montuur met leuke, eigentijdse accenten aan de veer. Het montuur zit goed op de neus en past qua tint bij zijn huidskleur, ogen en haar. Het montuur heeft ook de juiste diepte voor een optimaal kijkcomfort.

Het donkere kunststoffen montuur is geen goede keuze. De kleur van het montuur is te hard in combinatie met zijn haar en gezicht. Het montuur staat ook te hoog: de wenkbrauwen worden door het montuur bedekt.

Omwille van haar blonde haar en heldere ogen, kiezen we voor mevrouw Rousselle zachte kleuren. De subtiele tinten van het voorstuk in combinatie met de donkerdere tint van de veer, afgewerkt met Swarovski-steentjes, geven de bril een elegante en vrouwelijke uitstraling.

Voor mevrouw geldt hetzelfde als voor me-neer: het donkere montuur is geen goede keuze, want het past niet bij de tint van haar huid en haar. Donkere monturen geven bovendien een strenge indruk.

EEN BRIL ACCENTUEERT JE PERSOON-

LIJKHEID EN KAN JE ZELFVERTROU-

WEN EN ZELFRESPECT VERHOGEN.

JE PAST JE BRIL BEST AAN JE EIGEN

LEVENSSTIJL AAN. OOK DE SOORT EN

DE STERKTE VAN DE GLAZEN BEPA-

LEN DE KEUZE VAN HET MONTUUR.

DIT MOET NIET ALLEEN MOOI, MAAR

OOK COMFORTABEL ZIJN.

11

TIPS VOOR DE JUISTE BRIL• Kleur: kies een montuur dat qua

kleur past bij je ogen, huid en haar.

• Stijl: kijk naar de vorm van je ge-zicht. Een fijn gezicht vraagt om een fijne bril. Een hoekig gezicht is mooier met een stevige bril.

• Zorg ervoor dat je bril nooit breder is dan je gezicht.

• De bovenzijde van het montuur mag niet boven je wenkbrauw uitsteken en de onderzijde mag je wang niet raken.

Meer bewegen houdt echt niet in dat je van de ene op de andere dag olympische prestaties van je lijf moet eisen. Integendeel, kleine dingen kunnen al een wereld van verschil maken …

”“

12 BEWEGEN

© Kristof Ramon

BEWEGEN IS ... VOELEN DAT

JE LEEFT!

BEWEGEN

Je hoeft echt geen filosoof, psycholoog of wetenschapper te zijn om te weten dat bewegen gezond is. Sterker nog: bewegen maakt

gelukkig! Waarom zou jij jezelf dat geluk onthouden? Door je goede voornemen meer te gaan bewegen uit te stellen, doe je jezelf alleen

maar tekort. Beweeg dus. Doe het vanaf vandaag.

goed. Niet alleen zal je geestelijk beter in je vel zitten, je zal over de hele lijn beter functioneren. Reken maar dat je met beweging de kans op een groot aantal aandoeningen beperkt en veel langer zelfstandig zal kunnen blijven. Dat is dat beetje inspanning toch zeker dubbel en dik waard!

HET GEHEIM VAN DE REGELMAATWe weten het allemaal maar al te goed: door te bewegen voelen we ons fysiek én mentaal beter. Toch geraken we vaak niet verder dan goede voornemens. De verlei-ding is immers groot om te vervallen in uitvluchten: geen tijd, te moe, geen zin ... Wij zijn kampioenen in excuses als het op bewegen aankomt. Het tegenovergestelde zie je ook vaak: 45-plussers die gebeten en gedreven zijn om hun fysieke grenzen te verleggen. Wij mensen hebben blijk-baar de vreemde neiging om in uitersten te vervallen. Ofwel doen we niks ofwel trainen we ons uit de naad. Beide zijn verre van ideaal. Veel slimmer is het om regelmatig te bewegen. Het is niet alleen gezonder, je houdt het ook langer vol.

HOEVEEL BEWEGING IS GOED?Niet te veel en zeker niet te weinig. Liever elke dag een half uurtje dan eenmaal per week een marathonsessie van drie uur. Als het je lukt om regelmatig bewegen tot een vaste gewoonte te maken, zit je

SAMENGEVAT HELPT BEWEGEN JE:• bloeddruk te verlagen

• ernstige ziekten te voorkomen

• te werken aan een gezond lichaamsgewicht

• emotionele draagkracht te versterken, je zelfvertrouwen te vergroten en stress af te bouwen

• energie te verhogen

• groei van je kracht, lenigheid en uithoudingsvermogen te stimuleren.

Wist je trouwens dat …… sneeuwruimen en kuilen graven zelfs te boek staan als zware inspanningstraining?

13BEWEGEN

HET ZIJN DE KLEINE DIN-GEN DIE HET DOENMeer bewegen houdt echt niet in dat je van de ene op de andere dag olympische prestaties van je lijf moet eisen. Integen-deel, kleine dingen kunnen al een wereld van verschil maken …

• Neem eens wat vaker de trap dan de lift.

• Laat de auto staan. Wandel of neem de fiets.

• Maak er een gezonde gewoonte van elke dag een half uurtje te wandelen.

• Hou je van muziek? Dans erbij, dat verslindt calorieën!

• Besteed meer tijd aan je huishouden: met schrobben, dweilen en ramen lap-pen vang je twee vliegen in één klap. Goed voor je huis én je conditie!

• Hou je van tuinieren? Harken, wieden en maaien houden je op en top fit!

• Zie je je kleinkinderen vaak? Ravot dan lekker met ze, da’s goed voor jullie allemaal.

• Word lid van een petanqueclub in je buurt. Lekker sociaal en prima voor de conditie.

14 BEWEGEN

MAG IEDEREEN BEWEGEN?In principe wel, op voorwaarde dat je niet overdrijft, geen (ernstige) aandoening(en) hebt of zware medicijnen slikt. Als je twij-felt, laat je dan eerst grondig onderzoeken door je huisarts of specialist.

HOE BEGIN JE MET BEWEGEN?Het is geen goed idee om na jaren van stilzitten ineens een marathon te gaan lopen. Houd het dus liever bescheiden …

• Begin met lichte inspanningen van relatief korte duur.

• Houd je hartslag in de gaten. (Schaf zo nodig een hartslagmeter aan.)

• Je mag tijdens de inspanning nooit uitgeput raken! Je moet het goed kun-nen volhouden en gemakkelijk kunnen blijven praten.

• Voer de trainingsduur gedurende een aantal weken telkens wat op totdat je de inspanning gemakkelijk een half uurtje kan volhouden.

• Begin met een haalbare activiteit als fietsen (buiten of op de hometrainer), wandelen of zwemmen. Contactsporten zijn niet aan te raden.

• Vaak zorgt afwisseling van activiteiten ervoor dat je het dagelijkse bewegen ook volhoudt.

• Bewegen met een partner of in groeps-verband houdt de motivatie erin.

• Trainen op muziek doet de tijd sneller voorbijgaan en is vaak aangenamer.

BEWEGEN VOLGENS LEUSLenigheid • Evenwicht & coördinatie • Uithoudingsvermogen • Spierkracht

Als je beweegt volgens het LEUS-principe kom je aan een mooie allroundtraining. Het is immers de zaak dat je je hele lichaam traint en geen vitale delen overslaat.

• Het behoud van je lenigheid is cruciaal. Stretch je spieren steeds goed, zo hou je ze lekker soepel.

• Besteed ook voldoende aandacht aan je gewrichten.

• Werk minstens 3 maal per week een half uur tot een uur aan je uithoudingsvermogen. Je mag dat (halve) uur opsplitsen in 2 à 3 kortere sessies verdeeld over de dag.

• Onderschat het belang van spiertraining niet. Je hoeft niet meteen een bodybuilder te worden, maar laat zeker al je spiergroepen aan bod komen in je training. Het grote voordeel van getrainde spieren is dat ze ook in rust calorieën blijven gebruiken en dat is precies wat je nodig hebt.

• Wees creatief met je spiertraining. Als je thuis traint, hoef je niet per se dure gewichten of accessoires aan te schaffen. Volle conserven-blikken, een zak suiker of een elastiek kunnen ook prima dienst doen.

15BEWEGEN

WERKEN AAN JE UITHOUDINGSVERMOGEN

Gezondheidswandelingen zijn wandelingen van 30 minuten in groep én onder begeleiding. Deelnemers stappen op eigen tempo een half uurtje flink door op een uitgestippeld parcours. De gezondheidswandelingen zijn gratis, iedereen is welkom en inschrijven is niet nodig. Trek gemakkelijke wandelschoenen aan en sluit je aan bij een gezondheids-wandeling in je buurt. Je zal snel merken dat je gezondheid

verbetert en je de gewoonte krijgt dagelijks een stevige wandeling van 30 minuten te maken. Is er geen gezondheidswandeling in je buurt? Je kan er ook zelf eentje starten!

Wil je meer informatie over de gezondheidswandelingen, surf dan naar www.limburg.be/gezondheidswandelingen

Voor wie het nog niet wist: nordic walking is de verzamel-naam voor de manier waarop Finse skiërs zich tijdens de zomer op het skiseizoen voorbereiden. Aan nordic walking komen dus geen ski’s te pas, maar wel twee wandelstokken. Deze laatste zijn superbelangrijk, omdat zij ervoor zorgen dat ook het bovenlichaam in actie is tijdens deze vorm van fitnesswandelen.

WAT DOET NORDIC WALKING NU PRECIES VOOR EN MET JE LICHAAM?

• Tijdens deze fitte wandelvorm gaat je pols 5 tot 17 slagen sneller!

• Je verbrandt liefst 20 % meer energie dan wanneer je gewoon wandelt (zonder wandelstokken).

• Nordic walking verlicht pijn en spanning in de spieren in je nek en schouders.

• De beweeglijkheid van nek en ruggengraat verbetert voelbaar.

• Gewrichten, wervels, enkels en knieën worden nauwelijks belast.

• De onderarmen, die bij gewoon wandelen nauwelijks aan bod komen, krijgen tijdens nordic walking een prima training.

• Het is veiliger dan gewoon wandelen, omdat je op gladde of moeilijk begaanbare oppervlakken steun hebt.

• Het beste nieuws is en blijft dat je tijdens nordic walking een bom calorieën verbrandt: 400 per uur. Dat is heel wat, als je dat vergelijkt met de 280 calorieën die je tijdens een gewone wandelpartij wegwerkt.

HET BELANG VAN EEN GOEDE BASISTECHNIEK!

Nordic walking is een sport voor iedereen. Zorg wel dat je de basistechniek goed onder de knie hebt. Daarom neem je als beginner beter eerst een paar lessen voor het aanleren van deze techniek. Wat je onder deskundige begeleiding leert, kan je later voor jezelf toepassen. Ben je geïnteres-seerd? Neem zeker een kijkje op www.nordicwalking.be

WAT DACHT JE VAN…

OF WAT DACHT JE VAN...

GEZONDHEIDSWANDELINGEN?

NORDIC WALKING?

WANDEL 30 MINUTEN EN GEEF JE GEZONDHEID EEN BOOST!

GOED IN JE VELOnze huid is een kostbaar orgaan. Ons grootste orgaan ook, met belangrijke

functies. Er zorg voor dragen, is dus de boodschap. Een gezonde huid doet een mens stralen. Daar heb je niet eens peperdure cosmeticaproducten of liters

ezelinnenmelk voor nodig. Klaar voor een natuurlijke injectie vitaliteit?

16 GOED IN JE VEL

TIPS OM JE HUID IN VORM TE HOUDEN

Het ouder worden van de huid laat bij ieder mens sporen na. Vorming van ou-derdomsvlekjes en rimpels, beschadiging van de huid door de ultraviolette straling van de zon, verminderde elasticiteit en stevigheid, ... Deze effecten van het verouderingsproces geven niet zozeer klachten, ze zijn eerder ‘onesthetisch’ en dus vervelend, vinden sommigen.

VERMIJD UV-LICHTDus geen zon en zeker geen zonnebank. Ook voor kinderen niet.

GEBRUIK ALTIJD EEN DAGCRÈME MET MINSTENS BESCHERMINGSFACTOR 15Werk, sport of wandel je een hele dag buiten? Gebruik dan zelfs een crème met beschermingsfactor 30 op gelaat, hals en handruggen.

ROOK NIETRoken vernauwt de bloedvaten waardoor de voeding en zuurstofvoorziening van de cellen in het gedrang komen. Dit versnelt het verouderingsproces.

EEN GEZONDE EN GEVARIEERDE VOEDING IS EEN MUSTVoeding rijk aan antioxidanten - vooral vers fruit en groenten - beschermt het aanwezige collageen, terwijl onevenwichtige voeding het verouderingsproces versnelt.

TREK GEKKE BEKKENProbeer het maar: gekke bekken trekken helpt om uitzakking van de huid tegen te gaan. Bovendien werkt het ook nog eens op je lachspieren. Je straalt vanzelf!

DRINK VOLDOENDE WATERMinstens 8 glazen per dag zijn nodig om je vocht op peil te houden.

ZORG VOOR EEN GOEDE NACHTRUSTSlaap voldoende. Tijdens de nacht herstelt je hele lijf, dus ook je huid.

Zorg dragen voor je huid is hoe dan ook primordiaal. Niet om er eeuwig jong uit te zien – een utopie aangesmeerd door sluwe reclamejongens – maar vooral om de vitale functies van de huid te vrijwaren: bescherming bieden, onze lichaamstem-peratuur regelen, vocht in ons lichaam op peil houden, ... Goed in je vel zitten, dat mag je dus ook letterlijk nemen!

1 EEN GEZONDE HUID HAAL JE UIT EEN POTJE

Het aanbod antiverouderingscrèmes

en cosmetische middeltjes is gigan-

tisch! Wat de reclame ook beweert, er

is geen echte behandeling mogelijk

om huidveroudering tegen te gaan.

De enige “therapie” is preventie. Met

andere woorden: kijk uit met zonnen,

eet gezond, vermijd tabak- en alcohol-

misbruik!

2 VOEDINGSSUPPLEMENTEN ZIJN ONMISBAAR

Schoonheidssupplementen of nutri-

cosmetica zijn voedingssupplementen

die vooral verkocht worden voor hun

cosmetische functie. Ze zijn bestemd

voor de hydratatie, antiveroudering,

stevigheid van de huid, voorbereiding

op de zon, een slanke lijn, ... Voor-

standers beweren dat deze producten

de beperkingen van zalfjes en crèmes

opvangen. Deze dringen immers niet

door tot de diepere huidlagen. Maar

vergis je niet, ook de actieve bestand-

delen van nutricosmetica doen dat

maar zeer beperkt. Sowieso hebben

supplementen niet hetzelfde effect

als een gezonde, gevarieerde voeding

met voldoende vers fruit en groenten.

Waarom dus moeilijk doen als het ook

makkelijk kan?

2 MISVERSTANDEN

DE WERELD UIT!

© R

obin

Rey

nder

s

HOE BEHOUD JE OP EEN NATUURLIJKE MANIER EEN MOOIE, GEZONDE HUID?

7 EENVOUDIGE ADVIEZENVAN DERMATOLOGE DR. DELEU

17GOED IN JE VEL

JE BIOLOGISCH EVENWICHT BEHOUDEN?

DIT IS ABSOLUUT TE VERMIJDEN:

• vet eten• gewichtsschommelingen• blootstelling aan UV-stralen• tabak en alcoholmisbruik

UV-STRALEN ZIJN VOOR

80 %VERANTWOORDELIJK VOOR HET VEROUDE-RINGSPROCES VAN ONZE HUID.

de huid houdt minder vocht vast de huid wordt droger

elastinevezels versnipperen de veerkracht van je huid neemt af

collageenvezels verminderen rimpels ontstaan

de stofwisselingssnelheid neemt af de huid zakt uit

pigmentverschuivingen er ontstaan gekleurde huidvlekken

de huid wordt dunner en stugger bloedvaten schemeren door

de huiddoorbloeding en daardoor de voeding van je huid, is minder efficiënt

de huid is minder in staat om schade door bijvoorbeeld UV-stralen van de zon te herstellen

JIJ WORDT EEN DAGJE OUDER. JE HUID OOK. WAT VERANDERT ER?

18 BEWEGEN

DOE REGELMATIG DEZE KRACHTOEFENINGENEn respecteer daarbij de volgende vier gouden regels:

1 • Oefen 2 à 3 x per week gedurende 30 minuten.

2 • Gebruik geen te zware weerstand.

3 • Drijf de weerstand en frequentie langzaam op.

4 • Pijn na het oefenen is een alarmsignaal.

Fotografie: © Kristof Ramon // Kledij: Orye Sport Hasselt (www.oryesport.be)

19BEWEGEN

SPIERVERSTERKERS DIE NIET UIT EEN POTJE KOMEN

BEWEGEN

OEFENING 1 VERSTERKEN VAN DE DIJBEENSPIERENA Zit in een stevige stoel, steun met je rug tegen de rugleuning van de stoel.

Je voeten steunen met de bal van de voet en de tenen op de grond. Leg een opgerolde badhanddoek op het uiteinde van de stoel onder je dijen ter ondersteuning. Adem rustig in en uit.

B Adem uit en breng ondertussen 1 been voorwaarts zo recht mogelijk om-hoog, knieën niet op slot doen.

C Buig je voet zodat je tenen naar het plafond wijzen. Hou deze positie aan gedurende 1 seconde.

D Adem in terwijl je je been langzaam terug naar beneden brengt.

E Herhaal deze oefening 10-15 x.

F Herhaal dan de oefening 10-15 x met het andere been.

G Herhaal beide oefeningen 10-15 x.

20 BEWEGEN

OEFENING 2 VERSTERKEN VAN DE SCHOUDERSA Je kan deze oefening staande doen of zittend in een

stevige stoel zonder armleuningen.

B Hou je voeten vlak op de grond op schouderbreedte.

C Hou gewichten in je handen, armen zijn naar beneden met de handpalmen naar binnen. Adem langzaam in.

D Adem langzaam uit terwijl je beide armen langzaam zijwaarts opheft tot schouderhoogte.

E Hou deze positie aan gedurende 1 seconde.

F Adem in terwijl je langzaam je armen terug naar beneden brengt.

G Herhaal deze oefening 10-15 x.

H Rust even uit en herhaal dan de oefening nogmaals 10-15 x.

I Naarmate je vordert kan je het gewicht langzaam opdrijven.

OEFENING 3 VERSTERKEN VAN DE ARMSPIERENA Zit in een stevige stoel met armleuningen met je

voeten vlak op de grond op schouderbreedte.

B Leun lichtjes naar voor; hou je rug en schouders recht.

C Grijp met je handen de armleuningen vast en adem langzaam in.

D Adem uit en gebruik je armen om je lichaam lang-zaam uit de stoel op te heffen.

E Hou deze positie gedurende 1 seconde aan.

F Adem in terwijl je langzaam terug gaat zitten.

G Herhaal deze oefening 10-15 x.

H Rust even uit en herhaal deze oefening nogmaals 10-15 x.

OEFENING 4 VERSTERKEN VAN DE KUITSPIEREN EN DE ENKELSA Ga achter een stevige stoel staan met je voeten op schouderbreedte. Hou de

rugleuning van de stoel vast om je evenwicht te bewaren. Adem langzaam in.

B Adem uit en ga langzaam op je tenen staan, zo hoog mogelijk.

C Hou deze positie aan gedurende 1 seconde.

D Adem in terwijl je langzaam met je hielen terug op de vloer gaat staan.

E Herhaal deze oefening 10-15 x.

F Rust even uit en herhaal deze oefening nogmaals 10-15 x.

G Naarmate je vordert, kan je deze oefening ook uitvoeren op telkens 1 been.

21BEWEGEN

OEFENING 5 VERSTERKEN VAN HEUPEN, DIJEN EN BILSPIERENA Ga achter een stevige stoel staan met de

voeten lichtjes uit elkaar. Hou je vast aan de rugleuning voor je evenwicht. Adem langzaam in.

B Terwijl je uitademt, breng je langzaam één been zijwaarts. Hou je rug recht en je tenen voorwaarts gericht. Het been waarop je steunt is lichtjes gebogen.

C Hou deze positie aan gedurende 1 seconde.

D Adem in terwijl je je been langzaam terug naar beneden brengt.

E Herhaal deze oefening 10-15 x.

F Doe de oefening 10-15 x met het andere been.

G Herhaal alles 10-15 x.

OEFENING 6 VERSTERKEN VAN DE SCHOUDERSA Sta rechtop met je voeten op schouder-

breedte.

B Hou in beide handen gewichten, armen naar beneden, handpalmen naar achter gericht. Adem rustig in.

C Adem uit terwijl je beide armen naar voren brengt tot op schouderhoogte.

D Hou deze positie aan gedurende 1 seconde.

E Adem in terwijl je langzaam je armen terug laat zakken.

F Herhaal deze oefening 10-15 x.

G Rust even uit en herhaal alles dan nogmaals 10-15 x.

Mijn opa is de sterkste van de hele wereld!

”“

- LEEN (5 JAAR) -

22 BEWEGEN

OEFENING 7 VERSTERKEN VAN DE BOVENARMSPIERENA Sta rechtop met je voeten op schouderbreedte.

B Hou in beide handen gewichten, armen naar beneden, handpalmen naar voor gericht. Adem in.

C Adem uit terwijl je langzaam je beide ellebogen plooit en de gewich-ten opheft in de richting van je borstkas. Hou je ellebogen opzij van je lichaam.

D Hou deze positie aan gedurende 1 seconde.

E Adem in terwijl je langzaam je armen terug laat zakken.

F Herhaal deze oefening 10-15 x.

G Rust even uit en herhaal alles dan nogmaals 10-15 x.

OEFENING 8 VERSTERKEN VAN SCHOUDER-, ARM- EN BORSTSPIERENA Ga voor een muur staan, een beetje verder dan je

armlengte, voeten op schouderbreedte.

B Leun met je lichaam voorwaarts en plaats je handpalmen vlak op de muur op schouderhoogte en schouderbreedte.

C Adem langzaam in terwijl je je ellebogen plooit en je lichaam naar de muur toe beweegt in een langzame gecontroleerde beweging. Hou je voeten vlak op de grond.

D Hou deze positie aan gedurende 1 seconde.

E Herhaal deze oefening 10-15 x.

F Rust even uit en herhaal deze oefening dan nogmaals 10-15 x.

• Ze verlengen je spieren en pezen.

• Ze maken achteromkijken, bedden opmaken, voorover-buigen enz. een stuk gemakkelijker.

• Je kan het beste stretchen na een opwarming of na je oefeningen.

• Hou in het begin iedere rekking 5 seconden vast en voer de tijd op naarmate je soepeler wordt.

• Stretchen doe je best elke dag.

• Zorg altijd voor een stabiele uitgangshouding.

• NOOIT veren.

• Langzaam werken en rustig doorademen.

• Bij het rekken mag je spanning maar NOOIT pijn voelen.

MET REK- EN STREKOEFENINGEN VERGROOT JE JE BEWEGINGSBEREIK EN LENIGHEID!

23BEWEGEN

ELKE DAG PERFECT IN BALANS

BEWEGEN

MET DEZE OEFENINGEN VERBETER JE JE EVENWICHT…En evenwicht is heel belangrijk, want dat heb je hard nodig als je iets boven je hoofd wilt pakken, wandelt op oneffen terrein of als je trappen doet!

• Oefen met je partner of met een stevige stoel.

• Bouw de handensteun geleidelijk af.

• Oefen kort maar meerdere keren per dag.

24 BEWEGEN

OEFENING 1 OP 1 VOET STAANA Sta op 1 voet achter een stevige stoel, hou je vast aan de rugleuning van de stoel

om je evenwicht te bewaren. Probeer jezelf met slechts 1 hand vast te houden. Naarmate je evenwicht verbetert, probeer je of het lukt met slechts 1 vinger, en daarna zonder handen. Als je goed je evenwicht kan bewaren, kan je het ook proberen met gesloten ogen.

B Hou deze positie aan gedurende 10 seconden.

C Herhaal 10-15 x.

D Herhaal 10-15 x met het andere been.

E Herhaal 10-15 x met elk been.

OEFENING 2 HIEL-TEEN STAPPENA Plaats de hiel van je ene voet juist voor de tenen van je andere

voet. De hiel en de tenen moeten elkaar (bijna) raken.

B Richt je naar een plek voor je om je evenwicht te helpen bewaren als je stapt.

C Zet een stap vooruit. Plaats daarbij de hiel van je ene voet juist voor de tenen van je andere voet.

D Zet op deze manier 20 stappen.

E Als je je nog onzeker voelt, kan je deze oefening naast een muur doen om je evenwicht te helpen bewaren indien nodig.

Ik ga het liefst met oma naar de speel-tuin omdat zij altijd meespeelt.

”“- LARS (6 JAAR) -

25BEWEGEN

VOLG BEWEGINGS-PROGRAMMA’S OP TELEVISIE EN DOE ACTIEF MEE! Er zijn altijd dagen dat je geen zin hebt om naar buiten te gaan of dat je vaste wandel-/fietspartner niet kan. In zo’n geval is actief meedoen met een bewegingsprogramma op tv een prima alternatief.

OEFENING 3 BALANS WANDELENA Hef je armen zijwaarts omhoog tot op schouderhoogte.

B Richt je naar een plek voor je om je evenwicht te helpen bewaren als je stapt.

C Stap op een rechte lijn, plaats daarbij de ene voet voor de andere.

D Terwijl je stapt, hef je je achterste been voorwaarts op, pauzeer gedurende 1 seconde vooraleer je verder voorwaarts stapt.

E Herhaal deze beweging gedurende 20 stappen.

Heb je de smaak te pakken? Voeg deze inspanning dan aan je dagelijkse bewegingsmenu toe.

Surf bijvoorbeeld naar: www.omroepmax.nl

26 BEWEGEN

Gebruik een dagboek om je beweegactiviteiten bij te houden en als hulpmiddel om vol te hou-den. Leg het ergens waar je het goed ziet: op de koelkast of op een tafel bij de deur. Noteer elke activiteit. Kijk op het einde van de maand of je je doelen ook daadwerkelijk hebt bereikt.

TIPS O

M TE BLIJ

VEN VO

LHOUDEN

!

TIPS OM JE GOEDE VOORNEMEN TE BLIJVEN VOLHOUDEN!

BEWEGEN

STEL JEDOELEN

MIJN DOELEN VOOR DE MAAND ... - IK WIL MAKKELIJKER BEWEGEN

- IK WIL OP EEN DAG LANGER ACTIEF KUNNEN ZIJN

- IK WIL ME ENERGIEKER VOELEN

- ....

ACTIVITEIT DAG/TIJDSTIP LOCATIE IEMAND OM HET

SAMEN MEE TE

DOEN

WANDELEN DINSDAG- +

DONDERDAGMIDDAG

NAAR HET

PARK

MARIA

ACTIVITEITEN DIE IK

DEZE MAAND WIL DOEN

OPVOLGEN VAN DE ACTIVITEITENDATUM ACTIVITEIT/ TIJDSDUUR OPMERKINGEN DINSDAG, 1 MEI

IN HET PARK GEWANDELD MET SARAH, 30 MINUTEN.

MOOI ZONNIG WEER. DE LENTEBLOE-MEN WAREN PRACHTIG. IK DENK DAT WE VOLGENDE KEER WAT VERDER GAAN STAPPEN.

HOU EEN ‘ACTIEF-LEVEN-DAGBOEK’ BIJ

27BEWEGEN

HOEVEEL MOET JE BEWEGEN?Nu zijn wij niet zo heel dol op het woordje MOETEN, maar veel mensen vinden het toch wel prettig om zich aan een bepaalde norm te houden. We zetten ze hier op een rijtje:

SPORTNORM Minstens 3 keer een halfuurtje intensief sporten per week (bij-voorbeeld joggen, intensievere baantjes zwemmen, voetballen).

BEWEEGNORM Een halfuurtje extra per dag matig intensief bewegen. Bij voor-keur alle dagen van de week (bijvoorbeeld tuinieren, naar het werk fietsen, de trap nemen, wandelen). Je mag dat halfuurtje opsplitsen in verschillende periodes van 5 of 10 minuten.

ZIN OM DE PAS ERIN TE ZETTEN? OP www.3x30.be vind je een overzicht van bewegingsactiviteiten in jouw buurt. Beweeg je niet graag alleen? Registreer je op de site en vind een sportbuddy.

BEWEGEN

“GENIETEN EN GEZONDHEID: TWEE HANDEN OP EEN BUIK”ALAIN CONINX

WAT VERANDERDE ER IN UW LEVEN TOEN U DE KAAP VAN 50 PASSEERDE?Ik ben rustiger geworden. Ik denk eerst na vooraleer ik zomaar ‘ja’ zeg. Je grenzen worden ook alsmaar duidelijker. Tot 4 uur ‘s ochtends uitgaan betekent veel langer recupereren dan vroeger. Je herstelt ook trager van sportinspanningen. Alles heeft dus meer tijd nodig om in de juiste plooi te vallen.

U BENT PROFESSIONEEL NOG ERG ACTIEF.Inderdaad, ik werk nog altijd voor ‘De zevende dag’ waar ik de eindredactie doe. Dat betekent elke dag een ploeg medewerkers aansturen en op zondag

© vrt Bart Musschoot

En tot slot nog even dit…Na het lezen van dit artikel heb je vast ongelooflijk veel zin gekregen om lekker én regelmatig te gaan bewegen. Of… heb je misschien toch nog nét dat duwtje in de rug nodig? Dan volgen hier speciaal voor jou 10 goede redenen om nu onmiddellijk met bewegen te beginnen.

1. BEWEGING BEVORDERT DE SPIJSVERTERING2. DOOR BEWEGING SLAAP JE BETER3. BEWEGEN HOUDT DEPRESSIES OP AFSTAND4. VAN BEWEGEN WORD JE INTELLIGENTER5. VAN BEWEGEN KRIJG JE STERKERE BOTTEN6. BEWEGEN HELPT JE OM TE STOPPEN MET ROKEN7. VAN BEWEGEN WORD JE SLANKER8. VAN BEWEGEN KRIJG JE MEER ZIN IN SEKS9. BEWEGEN STIMULEERT DE VERBEELDINGSKRACHT10. DOOR VEEL BEWEGING LEEF JE LANGER EN GELUKKIGER

presenteren. Daarnaast ben ik ook in de culinaire wereld actief, ga beroepshalve vaak op restaurant, schrijf recensies voor bladen, noem maar op.

WAT DOET U OM IN VORM TE BLIJVEN?Om eerlijk te zijn: momenteel veel te weinig. Vroeger ging ik regelmatig joggen, maar door de strenge winter is dat een beetje stilgevallen. Ik ben wel van plan om terug de draad op te pikken. 3 tot 4 keer per week wandelen afwisselen met joggen, is het doel. En dat telkens gedu-rende een uur tot anderhalf uur.

STAAT U STIL BIJ EEN GEZONDE LEVENSSTIJL?

Zeker. Ik let er heel erg op dat ik geen kilo te veel weeg. Niet dat ik fanatiek ben, maar ik ben heel voorzichtig met suikers en vetten. Daarnaast eet ik gevarieerd en gebalanceerd: vis, groenten en fruit, en heel weinig vlees. Dat heb ik altijd zo gedaan, dus voor mij is het beslist geen opdracht. Ik zeg altijd: je kan beter lekker en goed eten, maar niet te veel, in plaats van andersom.

HEBT U EEN TIP VOOR ONZE LEZERS?Geniet van wat je eet en kies voor kwaliteit in alles wat je doet.

STAPPENNORM18-65 JAAR: 10 000 stappen per dag> 65 JAAR:8 000 stappen per dag

MEER LEVENS-ENERGIE MET

TAI CHI

BEWEGEN

Tai wie? Tai chi! Je weet wel, de bewegingsleer die vanuit China naar onze contreien is overgewaaid. Het is een combinatie van

yoga, meditatie en heilgymnastiek. Tai chi is bij ons wellicht nog niet zo bekend als zijn Indiase halfbroertje yoga, toch zit deze vorm van lichamelijke oefening duidelijk in de lift. Wereldwijd kent dit fenomeen ruim 60 miljoen fans! Als je bij zonnig weer

een park passeert, is de kans dus vrij groot dat je daar een groep enthousiaste tai chi’ers live aan het werk zal zien.

28 BEWEGEN

GEMAKKELIJKER KAN HAAST NIETMisschien vind je tai chi prachtig om te zien en lijkt het je daarom ingewikkeld, maar geloof ons: het is doodsim-pel! En het leukste is wel dat je deze ‘sport’ zowat overal kan beoefenen: lekker thuis in de hobbykamer of bij mooi weer buiten in je eigen tuin. Ideaal als je weinig tijd (of zin) hebt om naar een fitnessclub te gaan.

ALGEMENE TAI CHI-TIPS Oefen wanneer je maar wilt, maar forceer jezelf nooit.

Pas bewegingen die buiten je mogelijkheden liggen lichtjes aan (ontzie bijvoorbeemd een tenniselleboog, artrose, enz.).

Concentreer je op de oefeningen en ontspan je.

Adem vlot, harmonieus en diep.

Voer al je oefeningen consequent traag uit.

DE HEILZAME EFFECTEN VAN TAI CHIEr is al heel wat geschreven over de heilzame effec-ten van tai chi op diverse organen en systemen in ons lichaam. Sinds recent is wetenschappelijk aangetoond dat het regelmatig beoefenen van tai chi je valkans vermindert.

Wist je dat…... Het vechtaspect niet verdwenen is. In sommige clubs uit zich dat in zacht partnerwerk, in andere clubs wordt er veel aandacht geschonken aan de toepassingen. Soms zelf in het vrije vechten.

Maar de focus ligt over het algemeen wel op ontspanning en het goed leren gebruiken van je lichaam, geest en ademhaling.

29BEWEGEN

ZEKERDER DANKZIJ TAI CHI!Dankzij tai chi verbeter je je spierkracht en evenwicht, waardoor je je zekerder zal voelen in je dagelijkse bewegingen.

En laat dat nou hét ideale recept zijn om valpartijen te vermijden…

OORSPRONG Vindt z’n oorsprong in de I Tjing, de Chinese leer der

veranderingen.

Door de I Tjing toe te passen op de vechtkunst ontstaat een ‘zachte, innerlijke’ vechtkunst.

VOORDELEN Fit worden en blijven zonder overdreven inspanning.

Niet belastend voor spieren en gewrichten.

Werkt harmoniserend, rustgevend: brengt lichaam én geest in balans.

Verhoogt je prestatievermogen.

Heilzaam als je met RSI (*) of een burn-out kampt.

SLEUTELWOORD: EENVOUDAAN DE BASIS VAN TAI CHI LIGGEN EENVOUDIGE UITGANGSPUNTEN: Je beweegt vanuit je buik (= je energiecentrum).

Meegaan met elke beweging van je tegenstander = niet geraakt worden.

Zachtheid overwint hardheid.

EEN SPOEDCURSUS TAI CHI

(*) RSI: Repetitive Strain Injury (RSI) is een verzamelnaam voor allerlei pijnklachten (bv. in de nek, schouders, armen, polsen ....) die te maken hebben met het gedurende lange tijd herhaaldelijk uitvoeren van dezelfde bewegingen.

30 VOEDING

DE GEZONDE SMAAKMAKER

VOEDING

Lekker en gezond eten is belangrijk. En daar hoort brood bij. Brood, in al zijn varianten, is niet alleen lekker, het is ook een

gezonde smaakmaker. Brood behoort niet voor niets tot de tweede bouwlaag van de actieve voedingsdriehoek.

Brood is net als aardappelen, deegwaren en rijst een belangrijke bron van complexe koolhydraten. Koolhydraten zijn onze voor-naamste energiebron, onder meer voor een optimale werking van onze hersenen en tal van andere lichaamscellen.

TOPLEVERANCIER VAN COMPLEXE KOOLHYDRATENWe geven het best de voorkeur aan voedingsmiddelen die rijk zijn aan meervoudige koolhydraten. Ze leveren naast koolhy-draten immers ook beschermende stoffen zoals vitaminen, mineralen en voedingsvezels. Een voeding die rijk is aan complexe koolhydraten bevat bovendien meestal weinig vet en wordt geassocieerd met een lager risico op overgewicht, hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en zelfs bepaalde kankers.

Wist je dat brood gemiddeld zo’n 45 à 50 g complexe koolhydra-ten bevat per 100 g? Een topleverancier dus! Ter vergelijking: gekookte deegwaren en rijst leveren slechts ongeveer half zoveel.

Ook voedingsmiddelen die rijk zijn aan toegevoegde suikers zoals bepaalde snoep en frisdranken leveren veel koolhydraten, maar doorgaans vooral enkelvoudige koolhydraten (= suikers) en weinig of geen voedingsvezels, vitaminen en mineralen. Wie veel energie nodig heeft, eet dus beter enkele boterhammen meer in plaats van een dergelijke energierijke snack.

AANBEVOLEN HOEVEELHEID?Afhankelijk van je leeftijd, geslacht, gewicht en lichamelijke activiteit heb je meer of minder energie nodig. Ook je brood-consumptie stem je best daarop af. 60-plussers bijvoorbeeld, eten het best 5 à 9 sneden brood per dag. Tegenwoordig is de keuze in brood zo ruim, dat je naar hartelust kan variëren. Bij voorkeur laat je je verleiden door het grote assortiment bruine en volkorenbroodsoorten. Zij leveren meer voedingsvezels, vitami-nen (vooral van de B-groep, met uitzondering van vitamine B2 en B12) en mineralen (ijzer, koper en magnesium en een beetje selenium en zink) dan hun witte broertjes.

Koolhydraten zijn de belangrijkste energielever-anciers voor ons lichaam. Ze leveren de energie die nodig is voor alle lichaamsprocessen en dienen als brandstof voor de hersenen.

“

BR D,

”

BRONNEN: - Een bord vol vragen, Lekker en gezond eten als u de 60 voorbij bent. Instituut Danone - “Brood, broodnodig”, www.nice-info.be > Weten over eten http://www.nice-info.be/BENL/site/wetenovereten-detail.aspx?vPK=3&page=5 - “Waarom? Daarom: Alle suikers zijn koolhydraten maar niet alle koolhydraten zijn suikers. Waarom?”, Nutrinews september 2004 http://www.nice-info.be/BENL/site/nutrinews-detail.aspx?vPK=312&k=388

31VOEDING

BROOD MAAKT DIKEen hardnekkig misverstand. De meest gangbare broodsoorten zijn arm aan vet. Een

sneetje brood (ongeveer 30 gram) bevat maar 1 gram vet. Van brood op zich wordt men

dus niet snel dik. Te veel beleg is vaak de boosdoener. Een gouden raad: eet brood met

beleg… in plaats van beleg met brood!

Zoals de naam laat vermoeden bevatten luxebroodjes meer vet en dus ook meer calo-

rieën. Koffiekoeken en croissants bevatten behalve veel vet vaak ook veel suiker en horen

daarom thuis in de restgroep van de actieve voedingsdriehoek.

BROOD BEWAAR JE BEST

IN DE KOELKASTBewaar brood op kamertemperatuur in een gesloten trommel of in een broodla met venti-

latiegaatjes en verpakt in de broodzak van bij de bakker.

TWEE BROODMAALTIJDEN PER DAG

ZIJN NIET GOED VOOR JE

Wel integendeel! Drie hoofdmaaltijden verdelen in twee broodmaaltijden en één warme

maaltijd is beslist een aanrader. Broodmaaltijden, waaronder het ontbijt, brengen relatief

het meest complexe koolhydraten aan. Warme maaltijden leveren over het algemeen meer

vet en minder complexe koolhydraten.

DE GROOTSTE MISVERSTANDEN OVER BROOD

BROOD INVRIEZEN DAT DOE JE ZO• VERDEEL HET BROOD IN DAGPORTIES.

• BEWAAR HET BROOD IN JE DIEPVRIES IN EEN PLASTIC DIEPVRIESZAK.

• VRIES ONTDOOID BROOD NOOIT OPNIEUW IN.

5 TIPS VAN DE WARME BAKKERTIP 1 Kies liever voor volkorenproducten omwille van hun hogere vezelinhoud. Voeding rijk aan voedingsvezels is trouwens ook aanbevolen als je last hebt van constipatie.

TIP 2 Gooi beschimmeld brood altijd weg; alleen de schimmel verwijderen is niet voldoende.

TIP 3Geen tijd om dagelijks bij de bakker langs te gaan? Geen nood. Vers brood kan je ongeveer een maand in de diepvries bewaren.

TIP 4Laat je fantasie werken! Er is meer dan alleen hartige en zoete toespijs. Ook groenten en fruit zijn lekker als broodbeleg. En nog gezond ook.

TIP 5Verwen je (klein-)kinderen met leuke broodfiguurtjes. Tover op een boterham een lachend gezichtje met kaas of smeerkaas, een schijfje tomaat, een rolletje vlees, blok-jes komkommer,... Laat maar opborrelen die creativiteit, want er is keuze te over aan smaakvolle ingrediënten. Wedden dat je kapoenen er weg van zijn? Zeker als je samen in de keuken aan de slag gaat. Plezier gegarandeerd!

RECEPT

PROVENÇAALS BROODJE

32 BROODRECEPT

INGREDIËNTEN• 2 stokbroden

• 4 bolletjes mozzarella

• 5 tomaten

• ½ ui

• margarine om te smeren

• oregano

• pili-pili

• halve tas water voor het bevochtigen van het stokbrood

WERKWIJZE• Pel de ui, snij in heel dunne ringen en halveer.

• Was de tomaten, verwijder de steeltjes.

• Snij de tomaten in dunne schijfjes.

• Knip de zakjes van de mozzarella open, giet het vocht weg en leg de bolletjes op keukenpapier.

• Snij de mozzarellabollen in dunne plakjes.

• Snij het stokbrood in 3 stukken.

• Snij het vervolgens overlangs door.

• Maak de korstkant lichtjes vochtig.

• Besmeer de andere kant met margarine.

• Beleg het stokbrood met enkele uiringetjes en de plakjes tomaat.

• Kruid met oregano.

• Leg de mozzarellaschijfjes erop.

• Kruid met oregano en pili-pili naar smaak.

• Plaats 8 minuten op een rooster in de voorverwarmde oven op 180 °C (schuif de bakplaat eronder).

Sterkhouder bij STVV, Rode Duivel, winnaar van de Gouden Schoen ... geboren en getogen Truienaar, Odilon Polleunis (67), kan terugblikken op een mooie voetbalcarrière. Maar wij wilden graag we-ten hoe een ex-topsporter omgaat met ouder worden en vooral: wat hij doet om in vorm te blijven.

HOE VOELDE HET OM 50 TE WORDEN?Voor mij was dat niet zo een grote veran-dering. Na m’n voetbalcarrière ben ik aan de slag gegaan in het Sportcentrum in Sint-Truiden, en ik ben dat blijven doen tot aan m’n pensioen. Zo bleef ik actief in de sportwereld. Kortom, ik heb geen trauma overgehouden aan die ‘5’.

WAT DOET U OM IN VORM TE BLIJVEN?Ik fitness 3 keer per week. Daarnaast ga ik regelmatig fietsen en ik geef voetbaltraining aan de jeugd. Ik doe dus nog veel aan sport, want bewegen is voor mij belangrijk.

VOETBALT U ZELF NOG?Heel weinig. Het is te gevaarlijk voor kwet-suren. Voetballen blijft beperkt tot de trai-ningen die ik geef op mijn voetbalschool.

LET U OOK OP UW VOEDING?Uiteraard. Ook mijn vrouw gaat mee fitnes-sen en we letten allebei op onze voeding. En dat betekent veel groenten en fruit eten, en opletten met bijvoorbeeld sauzen. Ik eet dus nog altijd zoals een sportman.

HEBT U NOG TIPS VOOR ONZE LEZERS?Gezond eten en veel bewegen, dat is het voornaamste. Fietsen kan iedereen. Naar de fitness gaan ook. Maar misschien mijn belangrijkste tip: geniet van het leven!

GEZOND EN ACTIEF LEVEN NA EEN VOETBALCARRIÈRE? HET KAN!

Gezond eten en veel bewegen, dat is het voor-naamste.

”“

33LON POLEUNIS

© Robin Reynders, Provincie Limburg

34 VACCINATIES

KLEINE PRIKJES, GROTE VOORDELEN

VACCINATIES

BESCHERM JE MET VACCINATIES TEGEN GRIEP, TETANUS, PNEUMO- KOKKEN EN ANDERE BEESTJES

Polio, rodehond, mazelen ... Je zou denken dat vacci-naties alleen iets zijn voor baby’s. Niets is minder waar. Ook volwassenen kunnen zich met een vaccinatiepro-gramma beschermen tegen heel wat narigheid. Er zijn drie basisvaccinaties voor gezonde volwassenen: griep, tetanus-difterie en pneumokokken. Ook wanneer je op reis gaat, zijn vaccinaties soms aangeraden.

Elk jaar rond de winterperiode komt de griep als een ongenode gast langs. Sommigen zijn er na een paar dagen uitzieken vanaf. Anderen hebben er meer last van. 65-plussers, mensen met een zwakkere gezondheid zoals diabetespatiënten en gezondheidswerkers behoren tot de risicogroepen. Jaarlijks een griepspuit halen is dan ook een uitstekend idee.

35VACCINATIES

WAT JE MOET WETEN OVER GRIEPVACCINATIE

1 HAAL JE GRIEPSPUIT VOOR DE EERSTE WINTERPRIK

Een griepvaccin beschermt je pas na twee weken en gedu-rende één winterperiode. Je laat je best inenten tussen half oktober en half november.

2 EEN GRIEPSPUIT BESCHERMT NIET TEGEN VERKOUDHEDEN

Het griepvaccin werkt alleen tegen de ‘echte’ griep, veroor-zaakt door het influenzavirus. Tegen een gewone verkoud-heid, bronchitis of keelontsteking helpt het niet.

3 NOOIT GRIEP GEHAD? TOCH LATEN INENTEN!

Sommige gelukkigen onder ons krijgen inderdaad maar zelden griep. Maar wie tot de risicogroepen behoort en toch griep krijgt, maakt evenveel kans op ernstige verwikkelin-gen als anderen. Een griepspuit halen is dus altijd een goed idee!

4 HET VACCIN HEEFT WEINIG BIJWERKINGEN

Allergische reacties komen zelden voor. Mensen die aller-gisch zijn voor kippeneiwit mogen zich niet laten inenten. Reageer je niet goed op andere vaccins? Bespreek het even met je huisarts of apotheker.

5 SOMS KRIJG JE TOCH GRIEP NA EEN VACCINATIE

Een griepvaccinatie sluit niet helemaal uit dat je ziek kan worden. De kans op griep en bijbehorende complicaties is wel aanzienlijk kleiner.

6 HET GRIEPVACCIN ZELF VEROORZAAKT GEEN GRIEP

Een griepspuit bevat geen levende virussen en kan dus geen griep veroorzaken. Door het spuitje maakt je lichaam wel verdedigingsstoffen aan. Dit geeft soms aanleiding tot lichte ongemakken, maar je bent er niet echt ziek van. Word je kort na een griepvaccinatie toch ziek, dan werd je waarschijnlijk net vóór de inspuiting door een virus besmet.

VRAGEN OVER DE MEXICAANSE GRIEP?Voor actuele en betrouwbare informatie over de Mexi-caanse griep kan je terecht bij het Callcenter Influenza op het GRATIS NUMMER 0800-99777.

OF SURF NAAR WWW.INFLUENZA.BE

WAT?In een verroeste nagel trappen, een schaafwonde oplopen na een valpartij, prikken aan prikkeldraad ... een ongelukje is gauw ge-beurd. En afgezien van het ongemak, kan je door een onzuivere wonde ook nog tetanus of klem oplopen.

DIFTERIE OF KROEP is een gevaarlijke keelontsteking. Niet te verwar-ren overigens met de relatief ongevaarlijke ‘valse kroep’ bij jonge kinde-ren. Besmetting gebeurt door hoesten en niezen, of via de handen.

HOE BESCHERMEN?Beide ziektes komen in ons land zelden voor dankzij vaccinatie. Maar je moet vanaf je 25ste wel elke 10 jaar een herhalings-inenting tetanus-difterie halen. Die biedt de Vlaamse over-heid trouwens gratis aan. Je betaalt enkel het remgeld op de consultatie.

EN HOE ZIT HET MET DE ANDERE VACCINATIES?TETANUS EN DIFTERIE: 1 SPUIT OM DE 10 JAAR

REISVACCINATIECENTRUM LIMBURGJESSAZIEKENHUIS – CAMPUS VIRGA JESSEStadsomvaart 11, 3500 Hasselt TEL.: 011 30 97 40 www.jessazh.be/deelwebsites/Vaccinatie_Centrum

INSTITUUT VOOR TROPISCHE GENEESKUNDEKronenburgstraat 43/3, 2000 AntwerpenTEL.: 03 247 64 05 of 54TRAVELFOON: 0900/10-110

WAT?PNEUMOKOKKEN kunnen longontsteking veroorzaken, hersen-vliesontsteking, sinusitis, oorontstekingen, ... Ernstige infecties dus, met soms zware gevolgen. In België maken elk jaar onge-veer 20 000 mensen een ernstige pneumokokkeninfectie door. Tweederde daarvan is ouder dan 50 jaar.

HOE BESCHERMEN?Er bestaat een vaccin dat op elk moment én tegelijk met het griepvaccin toegediend mag worden. In de meeste gevallen is een herhaling pas om de vijf jaar vereist.

GOED BESCHERMD OP REISVoor sommige tropische vakantiebestemmingen zijn inentin-gen aanbevolen of is een vaccinatieattest vereist. Vraag aan je huisarts of je je moet laten inenten tegen gele koorts, hepatitis, malaria, polio, cholera, difterie, tetanus, tyfus of hersenvlies-ontsteking. Je kan ook terecht bij het Reisvaccinatiecentrum Limburg en het Instituut voor Tropische Geneeskunde.

ZWARE JONGENS DIE PNEUMOKOKKEN

36 VACCINATIES

WAT IS GRIEP?“Griep is een virusziekte, veroorzaakt door het influenzavirus. Van dit virus bestaan er verschillende types. De ‘gewone’ winter- of seizoensgriep komt elk jaar in de winter voor. Ze wordt veroorzaakt door bekende en jaarlijks terugkerende griepvirussen. Doordat de seizoensgriep bijna elk jaar veroorzaakt wordt door een ander virus, wordt ook het vaccin elk jaar aangepast. Vandaar dat de enige manier om beschermd te zijn tegen de seizoens-griep een jaarlijkse vaccinatie is.”

WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN GRIEP EN EEN ZWARE VERKOUDHEID? “Veel mensen verwarren een gewone verkoudheid met griep. In beide geval-len is er een infectie van de bovenste luchtwegen door virussen. Van griep ben je meestal ernstiger ziek dan van een verkoudheid. De belangrijkste griepsymp-tomen zijn koorts, spierpijn, hoofdpijn, vermoeidheid, keelpijn, hoesten. Wanneer je wat koorts hebt, moet hoesten, maar je kan nog tv-kijken, naar de radio luisteren of een boek lezen, dan heb je waarschijn-

lijk een verkoudheid. Met een echte griep, heb je daar absoluut geen zin in. Het enige wat je wilt, is met rust gelaten worden.”

EN HET VERSCHIL TUSSEN DE GEWONE GRIEP EN DE MEXICAANSE GRIEP?“De Mexicaanse griep is een mengvorm van verschillende griepvirussen. De symptomen van de Mexicaanse griep zijn vergelijkbaar met de symptomen van de jaarlijkse winter- of seizoensgriep. Als je dus griep hebt, kan het zowel om de gewone seizoensgriep gaan als om de Mexicaanse griep.”

WAAROM TREFT DE MEXICAANSE GRIEP EERDER JONGEREN?

“Dat is een verhaal apart. Je moet weten, het lichaam reageert het beste op het eerste griepvirus waarmee het in contact komt. Voor veel 65-plussers was dat het virus dat circuleerde tussen 1918 en 1957. En dat was een H1N1-virus. Ze werden er toen ziek van, maar waren er

dan wel redelijk tegen beschermd voor de rest van hun leven. En het Mexicaanse griepvirus is ook een H1N1-virus. Vandaar dat ouderen minder last hebben van de Mexicaanse griep.”

WAAROM BEHOREN OUDEREN TOT DE RISICOGROEPEN BIJ EEN SEIZOENSGRIEP?

“Ouderen behoren tot de risicogroepen niet zozeer om griep te krijgen - jonge mensen krijgen meer griep dan ouderen - maar omdat bij ouderen de mogelijke complicaties erger zijn. Je elk jaar laten vaccineren, blijft de beste bescherming. En voor de rest: leef gezond, slaap vol-doende, eet gevarieerd. Want voorkomen is nog altijd beter dan genezen!”

INTERVIEW: PROFESSOR VAN RANST

© Robin Reynders, Provincie Limburg

37GEZONDHEID

KIES VOOR EEN GLOBAAL MEDISCH DOSSIER

GEZONDHEID

Meer dan 8 op 10 mensen zeggen een vaste huisarts te hebben.

Tegelijk heeft maar ongeveer de helft van de Vlamingen een Globaal

Medisch Dossier. En dat terwijl er heel wat voordelen verbonden zijn

aan een Globaal Medisch Dossier of GMD.

Heb je een GMD bij je huisarts, dan geniet

je van een hogere terugbetaling voor elke

raadpleging bij de dossierhoudende huisarts.

Maakt je huisarts deel uit van een groeps-

praktijk of moet je een andere arts raad-plegen wegens ziekte of verlof van je eigen

huisarts, dan blijf je genieten van remgeld-

verlaging.

MINDER HINDERNISSEN VOOR EEN COMPLETE ZORGHet spreekt voor zich dat een GMD de vertrouwensrelatie met je huisarts versterkt.

Hij of zij krijgt een beter zicht op je gezond-

heidstoestand en kan je zo een complete zorg

bieden. Bovendien:

• worden nutteloze onderzoeken en dubbele

of tegenstrijdige behandelingen vermeden;

• gebeuren de uitwisseling van gegevens en

doorverwijzing naar andere zorgverleners

vlotter (bv. bij hospitalisatie). Zeker bij

mensen met chronische ziekten zoals

diabetes, long- of hartziekten is dit van het

grootste belang. Het is zo duidelijk voor

iedereen wie je huisarts is;

• ook al bezoek je je huisarts maar af en toe,

dan nog is een GMD de beste garantie op

kwaliteitszorg wanneer je die zou nodig

hebben.

BETERE PREVENTIEDe huisarts kent zijn vaste patiënten. Hij

weet duidelijk voor welke patiënten hij

verantwoordelijkheid draagt. Met het GMD

heeft hij ook juridisch de mogelijkheid om

zelf initiatief te nemen rond preventie.

Kanker, adviezen over voeding, leefstijl,

lichaamsbeweging, stress … het zijn zinvolle

interventies die op initiatief van de GMD-

houdende arts gericht mogelijk zijn.

LAAT JE HUISARTS JOUW GLOBAAL MEDISCH DOSSIER SAMENSTELLEN EN BEHERENWil je een GMD bij je huisarts, vraag er dan

naar bij je volgende bezoek. Je huisarts

mag je hiervoor per kalenderjaar een kleine

vergoeding aanrekenen, deze krijg je volledig

terugbetaald door je ziekenfonds. Maar vaak

vraagt hij deze zelf aan bij de ziekteverze-

kering, hij heeft dan alleen je handtekening

nodig.

De voordelen van je GMD blijven geldig tot

het einde van het tweede kalenderjaar dat

volgt op de datum van aanleg.

BRONNEN

www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=openprintart&art_id=1091

www.kortrijk.be/nieuws/globaal-medisch-

dossier

Belgische Senaat Plenaire vergaderingenfe-

bruari 2010

http://www.senaat.be/www/?MIval=/index_

senate&MENUID=21200&LANG=nl

38 VOEDING

DE GROTE BOODSCHAP BIJ VERSTOPPING

VOEDING

Sommigen gaan drie keer per dag naar het toilet voor een “grote boodschap”. Anderen maar drie keer per week. Elke dag is geen noodzaak voor een goede gezondheid. Zolang de ontlasting soepel is en je niet hard hoeft te persen, is er geen sprake van verstopping. In de andere gevallen wel.

BRONNENMerck Manual • Leeftijd&Gezondheid • Over gezond ouder worden, 2008 Maagleverdarmstichting Nederland www.gezondweb.be • voeding en recepten -> voedingsdossiers -> voedingsproblemen -> obstipatie

DOE DE VEZELTEST!Eet je elke dag voldoende vezels? Doe de test op WWW.GEZONDHEIDSTEST.BE

Verstopping heeft te maken met een ongezond voedingspatroon zoals te weinig vezels eten en te weinig drinken. Ook on-voldoende bewegen kan meespelen. Daar-naast kan verstopping ook veroorzaakt worden door het gebruik van medicijnen die te veel water aan de darminhoud onttrekken zodat de ontlasting droog en hard wordt. Door fel te moeten persen, kunnen kloofjes, scheurtjes en aambeien ontstaan. Het volgende bezoek aan het toilet gaat dan gepaard met pijn en soms wat helderrood bloedverlies.

BEHANDELINGEen combinatie van voldoende vocht, ge-noeg lichaamsbeweging en vezelrijke voe-ding is de beste manier om verstopping te voorkomen. Laxeermiddelen kunnen een nuttige aanvulling zijn. De meeste midde-len zijn veilig bij langdurig gebruik, maar sommige mogen maar af en toe gebruikt worden. Zo kan het lichaam afhankelijk worden van stimulerende middelen als ze niet op de juiste manier gebruikt worden. In uitzonderlijke gevallen schrijft je huisarts een klysma of lavement voor om verstopping op te lossen.

TIPS VOOR EEN VLOTTE STOELGANG• Eet vezelrijke voeding: fruit, groenten

en volkorenproducten.

• Sla het ontbijt niet over. Een vezelrijk ontbijt zorgt ervoor dat je darm op gang komt en in beweging blijft.

• Drink voldoende. Ook bij het innemen van medicatie.

• Stimuleer je darmbewegingen door voldoende te bewegen.

• Voel je aandrang, stel je bezoek aan het kleinste kamertje niet uit.

• Gebruik geen laxeermiddelen op eigen initiatief. De darmwerking kan hierdoor nog meer verstoord geraken. Raadpleeg je huisarts.

• Het is verstandig om je huisarts te raadplegen als je ontlastingspatroon plots verandert en je ook last hebt van buikpijn, onverklaarbaar gewichtsver-lies, weinig eetlust of koorts.

39ALCOHOL

GLAASJE OP ...ALCOHOL

Doorgaans geldt de stelregel rond alcoholgebruik: 2 glazen per dag voor vrouwen, 3 glazen voor mannen, met minstens één alcoholvrije dag per week. Maar naarmate je ouder wordt, liggen deze standaardgrenzen te hoog. Ouderen zijn immers kwetsbaarder voor alcohol en de bijbehorende negatieve effecten. Maar hoe komt dat nu precies?

Met de jaren vermindert de hoeveelheid lichaamsvocht, neemt het vetgehalte relatief toe en daalt de werking van de lever en de nieren. Daardoor leidt de-zelfde hoeveelheid alcohol bij ouderen tot hogere bloedspiegels, lagere tolerantie en een snellere intoxicatie en orgaanschade.

MEDICIJNGEBRUIKDaar komt nog bij dat ouderen gemiddeld meer en langdurigere gezondheidspro-blemen hebben dan jongeren. Ze nemen meer en vaker geneesmiddelen tegen hoge bloeddruk, bloedverdunners of slaapmiddelen. Geneesmiddelen die niet goed samengaan met alcohol, met alle gevolgen van dien.

GEVOLGENRiskant en schadelijk alcoholgebruik bij ou-deren kan leiden tot meerdere lichamelijke klachten zoals maag- en darmproblemen, incontinentie, vermoeidheid, seksuele pro-blemen en een groter risico op vallen. Op geestelijk vlak kunnen er klachten ontstaan zoals vergeetachtigheid en concentratie-stoornissen. Maar alcohol kan ook andere problemen met zich meebrengen. Zo kan één glas voor een risicopersoon een pro-bleem zijn omwille van het ontremmende effect, een voorbeeldfunctie, geldproble-men of het verkeersrisico.

MET MATEEr zijn aanwijzingen dat lichte tot matige alcoholconsumptie - en dat betekent: 1 glas per dag voor vrouwen boven 55 jaar en 2 glazen voor mannen boven 45 jaar - niet schadelijk is voor de gezondheid. Sterker: het zou beschermende effecten hebben op hart- en vaatziekten en beroerte. Maar let op: over de precieze relatie tussen alco-holgebruik en hartziekten is nog te weinig bekend zeker om niet-drinkers zomaar aan te raden alcohol te gaan drinken.

ZUIDERSE COCKTAIL: LEKKER EN ... ZONDER ALCOHOLINGREDIËNTEN VOOR 6 PERSONEN• 3 mango’s

• 4 tot 5 perssinaasappelen

• 2 limoenen

• 1 groot blik lychees op eigen sap

• 40 g fijne suiker

• 1 koffielepel gemberpoeder

• ijsblokjes of een ijszakje

BEREIDINGSchil de mango’s en maak het vruchtvlees los van de pit. Doe het in de mixer.Pers de sinaasappelen en de li-moenen uit en doe het sap erbij.Giet ook de lychees met het sap in de beker. Voeg de suiker en de gember toe. Mix tot een mooie gladde massa.Zet in de koelkast tot net voor het opdienen.

BLIKVANGER: COCKTAILGLAZEN MET BERIJMDE RANDINGREDIËNTEN VOOR 6 PERSONEN• citroensap

• fijne suiker

BEREIDINGDoe het citroensap in een kom en de suiker in een klein bord. Druk de bovenste rand van elk glas eerst in het citroensap en dan in de suiker. Klop de suiker die niet kleeft af en zet de glazen in de koelkast tot je ze vult. Je kan ook gemalen kokos gebruiken in plaats van suiker. Wil je een gekleurde rand, vervang dan het citroensap door aardbeiensiroop of muntsiroop. Of gebruik gekleurde suiker. Die kan je kopen of zelf maken. Meng daarvoor 2 druppels voedingskleurstof onder de fijne suiker. Dit simpele trucje geeft je glazen een heel andere look.

BRONNEN* Veilig drinken op leeftijd. Screening en behandeling van alcoholproblematiek

bij ouderen in de huisartsenpraktijk. Dr. Anneke Risselada, Dr. Marloes Kleinjan, Dr. Harrie Jansen • 2009

* recept.e-gezondheid.be/alcoholvrije-cocktails

JIJ EN ALCOHOL? DOE DE TESTStel je je vragen over je alcoholgebruik en drinkgewoontes? Op www.alchoholhulp.be kan je gratis en anoniem een alcoholtest doen. Je vindt er ook een heleboel nuttige info, persoonlijke verhalen, een forum én een zelfhulpprogramma. Doén!

WELVAARTSZIEKTE WAAR NIEMAND WEL BIJ VAART

DIABETES TYPE 2

Diabetes Mellitus, in de volksmond ook suikerziekte genoemd, is een chronische aandoening. De ziekte komt in twee verschillende vormen voor: type 1 en type 2. Met name type 2 is in opmars: hoe ouder we worden des te meer kans we lopen

dit type te ontwikkelen. Maar paniek is nergens voor nodig. Diabetes type 2 kan je namelijk heel goed voorkomen.

DE ‘GOEIE’ OUWE TIJD?Suikerziekte ontleent haar naam aan de grote hoeveelheid suiker die bij onbehan-delde diabetes in de urine wordt gevon-den. Precies daarom stelde men vroeger diabetes vast door de urine ‘te proeven’. Die methode is inmiddels (gelukkig) achterhaald!

GAAN LEKKER ETEN EN DIABETES SAMEN?Ook als je diabetes hebt, kan je lekker en creatief koken. Onlangs verscheen het vijfde deel in de serie ‘Koken met diabetes’ van uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum onder de titel ‘Gezellig Tafelen’. Maar ook op de site van de Vlaamse Diabetes Vereniging www.diabetes.be vind je allerlei gezonde, slimme en vooral smakelijke recepten!

GOED OM TE WETENHeb je diabetes 2, volg je momenteel een insulinebehandeling met 1 of 2 insuline-injecties of is de behandeling met tablet-ten onvoldoende en valt een insuline-behandeling te overwegen? Beschikt je huisarts bovendien over je GMD (Globaal Medisch Dossier)? Dan kom je wellicht in aanmerking voor het Zorgtrajectcontract. Daarmee worden de raadplegingen bij je

40 DIABETES

DIABETES TYPE 1 DIABETES TYPE 2

• Het lichaam maakt geen of onvoldoende insuline aan.

• Vaak erfelijk.

• Ontwikkelt zich van kleins af aan, maar kan op alle leeftijden voorkomen.

• Behandeling: insuline-injecties. Opsporing en behandeling van hoge bloeddruk en ongunstige vetsamenstelling.

• Ook bekend als Insuline Afhankelijke Diabetes.

• Hier speelt een dubbel probleem: het lichaam wordt ongevoelig voor het effect van insuline of het lichaam maakt onvoldoende insuline aan. Komt vaak voor in combinatie met een ongunstige vetsamenstelling in het bloed, een hoge bloeddruk en overgewicht.

• Ook dit type is vaak erfelijk. Maar omgevings- factoren zoals overgewicht en te weinig lichaamsbeweging spelen een belangrijke rol.

• Veertigplussers hebben meer kans op het ontwikkelen van type 2. Maar het komt meer en meer ook op jonge leeftijd voor.

• Behandeling (in een vroeg stadium): aanpassing levensstijl, eventueel aangevuld met bloedsuikerverlagende medicijnen in tablet vorm. Bij onvoldoende verbetering, zijn ook hier soms insuline-injecties nodig. Opsporing en behandeling van hoge bloed- druk en ongunstige vetsamenstelling

• Ook bekend als Niet Insuline Afhankelijke Diabetes.

DE ENE SUIKERZIEKTE IS DE ANDERE NIET...

huisarts en bij de specialist van je ziekte volledig terugbetaald door het zieken-fonds tijdens de duur van het traject. Naargelang de ziekte krijg je ook toegang tot specifieke materialen, raadplegingen bij een diëtist, een podoloog, een diabe-teseducator en nog veel meer. Meer weten over dit ‘contract’? Neem contact op met je huisarts. Surf naar www.zorgtraject.be/NL/Patienten/Diabetes

LEVEN MET DIABETESHeb je een familielid, partner, dierbare met diabetes of heb je zelf net ontdekt dat je aan de aandoening lijdt en wil je meer info over leven met diabetes of een gezonde voeding? Bel dan naar de gratis infolijn van de Vlaamse Diabetes Vereniging 0800-96 333 of surf naar de website www.diabetes.be. Ook www.diepoline.be is zeker een bezoekje waard.

41DIABETES

Wist je dat …GESCHAT WORDT DAT IN 2025, 6 % VAN DE WERELDBEVOLKING AAN DIABETES ZAL LIJDEN?

GEZOND LEVEN = MINDER RISICO OP DIABETES 2

Het is een feit: als je ongezond leeft, loop je meer kans om ooit diabetes type 2 te krijgen. Gelukkig is gezonder leven echt niet zo moeilijk als je denkt. Na een tijdje zal je je beter, ener-gieker en sterker voelen. En dat is meteen een uitstekende reden om je nieuwe levensstijl vol te houden.

ENKELE TIPS ‘VOOR DIABETICI’ VAN JEANNE SCHREURS, LIMBURGSE DIA-BETESVERENIGINGBeweeg elke dag. Door te sporten bijvoorbeeld. Maar ook meer ver-plaatsingen maken te voet of met de fiets, is een uitstekende gewoonte.

• Let op je voeding.

• Kies bij voorkeur voor volkoren graan-producten.

• Eet voldoende groente en fruit: breng kleur op je bord!

• Beperk alcohol tot één of twee drankjes per dag.

• Let op met zout! Gebruik zoveel moge-lijk verse kruiden en specerijen.

• Kies bij voorkeur voor minarines en andere smeervetten met verlaagd vetgehalte.

• Beperk de verzadigde vetten. Je vindt deze vooral in gebak, frietjes en ander gefrituurd voedsel, room, ...

• Kies steevast voor magere of halfvolle zuivelproducten.

• Vlees hoeft niet elke dag. Je kan dit gemakkelijk vervangen door bonen, linzen enz. te gebruiken. Eet twee keer per week vis. Energiearme zoetstoffen zijn toegestaan.

• Graag meer informatie? Een diëtiste kan je zeker verder op weg helpen.

SLIMME ZETHeb je voortdurend last van dorst, een droge mond, vaak plassen, slaperigheid, vermoeidheid, urogeni-tale infecties, ... wacht niet en raadpleeg je huis-arts. Met een eenvoudige en goedkope bloedtest kan hij nagaan of je diabetes hebt.

© R

obin

Rey

nder

s, P

rovi

ncie

Lim

burg

42 OP LIEFDE STAAT GEEN LEEFTIJD

OP LIEFDE STAAT GEEN LEEFTIJD

GEZONDHEID

Door de stijgende levensverwachting is een mensen-leven rijker aan jaren geworden. Het komt er nu op aan die jaren zo rijk mogelijk te maken. Een goede relatie met je partner speelt daarin een fundamentele rol. Ook - en zéker - als je eenmaal de zestig voorbij bent.

”

“Veel koppels vinden na het pensioen een nieuw elan, maar vooral mannen hebben eerst tijd nodig om hun leven opnieuw te organiseren.

© Robin Reynders, Provincie Limburg

- LUC VAN DE VEN -

43OP LIEFDE STAAT GEEN LEEFTIJD

Samen gelukkig oud worden. Het is de droom van elk koppel. Doordat we langer leven, bren-gen we ook meer jaren in het ge-zelschap van onze partner door. Met 50 jaar samenleven in het verschiet, kan je het dus maar beter gezellig hebben samen ...

Aan Luc Van de Ven, klinisch ouderenpsycholoog verbonden aan UZ Leuven, legden we enkele hete hangijzers voor.

WAT ZIJN DE BELANG-RIJKSTE VERANDERIN-GEN IN JE RELATIE NA JE VIJFTIGSTE?“Koppels worden op zeer uiteenlopende manieren samen oud. Elk paar heeft zijn eigen geschiedenis. De aanpassing aan belangrijke levensgebeurtenissen speelt hierbij een centrale rol, zoals het uit huis gaan van de kinderen, de pensionering of een ingrijpende ziekte van de partner. Wanneer de kinderen uit huis gaan bijvoorbeeld, start een nieuwe fase in de partnerrelatie. Jarenlang organiseer je je leven rond de kinderen. Als die het nest verlaten, worden mensen terug op elkaar aangewezen. Als koppel moet je een nieuw evenwicht zoeken.”

WAT IS DE GROOTSTE UITDAGING DIE MIJ EN MIJN PARTNER TE WACHTEN STAAT?“Aan het permanent samenzijn moet je de meest zinvolle vorm en betekenis geven, zo luidt de boodschap. Dit wil zeggen dat je als individu en als koppel opnieuw je draai moet vinden in deze levensfase. Mekaar terug ontdekken en op zoek gaan naar wat je mekaar te bieden hebt, daar komt het op neer.”

LIEFDE IS...• continu aan je relatie blijven werken

• voldoende tijd voor elkaar nemen

• samen leuke dingen doen

• de sleur doorbreken

• open communiceren met respect voor elkaars angsten, verlangens, gevoeligheden en beperkingen

• elkaar loslaten, daar wordt je relatie alleen maar steviger van!

WIST JE DAT ...• het huwelijk vaak een garantie is voor een gunstige levenssituatie op latere leeftijd?

• de helft van de 65-plussers gehuwd is?

WIST JE DAT GEHUWDE OUDEREN• vaak een betere gezondheid hebben?

• zich minder onzeker voelen?

• beter sociaal geïntegreerd zijn?

• zich minder eenzaam voelen?

• intimiteit heel belangrijk vinden?

INTIMITEIT, DE SLEUTEL TOT EEN TEVREDEN RELATIEIntimiteit, tederheid en innig samenzijn nemen bij veel oudere koppels een steeds belangrijkere plaats in. Dit is vooral zo wanneer je wordt geconfronteerd met verlies en tegenslag. Intimiteit betekent onder meer. dat je partner je meest nabije vertrouwenspersoon is, tegenover wie je vrij kan spreken, met wie je samen kan rouwen, van wie je troost kan ontvangen en aan wie je zelf troost kan geven.

LET’S TALK ABOUT SEX

GEMAKKELIJKER GEZEGD DAN GEDAAN? Goed met je partner kunnen praten, is ook belangrijk voor het uitbouwen en onderhouden van een bevredigend seksu-eel leven. Een open communicatie over seksualiteit houdt in dat de partners de dingen durven benoemen, zonder schroom of angst kunnen aangeven wat ze leuk en minder leuk vinden. Een groot wederzijds vertrouwen is hierbij de voorwaarde. Overigens zijn conflicten en spanningen van relationele aard vaak de belangrijkste oorzaken van seksuele desinteresse. Niet omgekeerd, zoals vaak ten onrechte wordt gedacht.

HET HUWELIJK ONDER DE LOEP

”““In de legenestfase worden

man en vrouw opnieuw met elkaar geconfronteerd. Dit is meestal een grote uitdaging. Ze moeten weer ontdekken wat hen bindt.”

WAT IS DE IMPACT VAN PENSIONERING? “Zolang je werkt, heb je veel afleiding. Na het pensioen is voortdurend samenzijn een uitdaging. Pas gepensioneerden heb-ben dan ook vaak tijd nodig om mekaar opnieuw te vinden. Ook lichamelijke aftakeling of ziekte heeft doorgaans een sterke invloed op de relatie. Wanneer je partner hulpbehoevend wordt en niet meer de partner is zoals je hem of haar de voorbije decennia gekend hebt, dan kan dit voor spanningen in de relatie zorgen. Het samenleven moet een nieuwe inhoud en vorm krijgen.”

HOE KAN JE AAN JE RELATIE WERKEN? “Werken aan een relatie betekent vooral dat je continu aandacht besteedt aan een goede communicatie met elkaar. Een open gesprek vertrekt vanuit respect. Het betekent dat je elkaar kan en mag tegen-spreken. Dat je aandacht hebt voor el-kaars mening, gevoeligheden en wensen. Met elkaar durven praten over de “dingen van het leven” die voor jou belangrijk zijn, daar begint het mee. Belangrijk is ook voldoende tijd te nemen voor elkaar. Het ontdekken van nieuwe uitdagingen kan de bedreiging van een opkomende sleur indijken. Bouw ook voldoende tijd en ruimte voor jezelf in. Koppels die alles samen willen doen, kunnen mekaar soms verstikken. Ook op oudere leeftijd zijn de meest hechte relaties die waarin je mekaar voldoende loslaat.”

44 OP LIEFDE STAAT GEEN LEEFTIJD

TEDERHEID EN INTIMITEIT WIN-NEN AAN BELANGLuc Van de Ven: “In heel wat studies wordt seksualiteit verengd tot de geslachtsgemeenschap en is men enkel in de frequentie geïnteres-

seerd. Veel belangrijker is de vraag of mensen tevreden zijn met hun seksueel leven. We stellen vast dat de grote meerderheid van de ouderen tevreden is over hun seksueel leven. En dit geldt ook voor koppels waarbij de seksuele activiteit weggevallen is of slechts sporadisch voorkomt. Ook zien we dat bij het overgrote deel van de koppels de frequentie van de geslachtsgemeenschap afneemt met het ouder worden. De daad op zich wordt voor veel koppels ook minder belangrijk, terwijl gevoelens van zekerheid, teder-heid en innig samenzijn aan belang winnen.”

ZET JE SCHROOM AAN DE KANT!Een open gesprek over seksualiteit is voor vele ouderen een hele opgave. Er is moed voor nodig. Maar de inspanning loont: als er wederzijds vertrouwen is, kan zo een gesprek de opstap zijn naar seksuele creativiteit. Dit is zeker het geval als het gebruik van bepaalde hulpmiddelen aange-wezen is. Vele ouderen staan hier onwennig tot afwijzend tegenover. Toch kan bijvoorbeeld een glijmiddel of medicijn dat de erectie verbetert, het seksuele leven stukken aan-genamer maken. Deze hulpmiddelen zijn geen wondermid-delen voor een relatie: ze zijn enkel aangewezen wanneer de partners een open gesprek kunnen voeren over de verdere uitbouw van hun (seksuele) leven.

MEER INFO? De brochure van de Provinciale Dienst Ouderen over intimiteit en seksualiteit bij ouderen is uitgeput en wordt momenteel herwerkt. Een geactualiseerde versie is vanaf het najaar beschikbaar.

www.limburg.be/ouderen

HET HUWELIJK ONDER DE LOEP

HULP ZOEKEN HELPTOndanks hun goede bedoelingen en inspanningen blijven koppels soms steken in relationele conflicten of seksuele misverstanden. Veel beter dan bij de pak-ken te blijven zitten, is professionele hulp te zoeken. Die bestaat ook voor ouderen. Praat erover met je huisarts. Die kan je gericht doorverwijzen. Je kan ook rechtstreeks de stap zetten naar een psychotherapeut gespecialiseerd in partnerrelatietherapie voor ouderen.

HOE ZIT HET MET DE PROSTAAT?

GEZONDHEID

EEN NOBELE TAAKDe prostaat is een kleine klier met onge-veer de grootte en vorm van een kastanje. De prostaat zit achter het schaambeen, onder de blaas. Het prostaatvocht helpt de zaadcellen tot bij de eicel.

WAT KAN ER MISGAAN?Door de band genomen kunnen mannen naarmate ze ouder worden te maken krij-gen met drie soorten prostaatproblemen. Er is de goedaardige prostaatvergroting die plasproblemen kan veroorzaken. Soms kan men een ontsteking van de prostaat krijgen. Ten slotte is er prostaatkanker die in het beginstadium zelfs vaak geen onge-makken met zich meebrengt. De effecten van prostaatkanker zijn pas merkbaar in een vergevorderd stadium.

VERGROOTTE PROSTAAT, KLEINE GROTE ONGEMAKKEN, KLEINE RISICO’SMoeite om te beginnen met plassen, korte tijd na het plassen alweer aandrang voelen tot plassen, dikwijls moeten plassen, nadruppelen, ‘s nachts vaak opstaan om naar het toilet te gaan, urine-verlies - het kan allemaal wijzen op een goedaardige prostaatvergroting. Voor alle duidelijkheid: een goedaardige prostaat-vergroting is géén kanker. Bij hinderlijke klachten of bijkomende problemen ga je best naar je huisarts. Deze onderzoekt de aandoening. Hij kan je prostaat voelen via de aars, soms wordt er een echo geno-men. De arts bepaalt het psa-gehalte en schrijft medicatie voor om ongemakken te voorkomen. Deze helpen meestal goed maar soms is een operatie onvermijdelijk.

HET K-WOORD Naast de prostaatvergroting, is er de veelbesproken prostaatkanker. Bij een prostaatkanker voel je vaak geen of

Mannen en prostaatperikelen, het is onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dat is ook niet moeilijk, dit orgaan komt alleen bij mannen voor. Maar dat de prostaat per definitie voor problemen zorgt, is een misverstand.

weinig ongemak. Een bloedspoor in de urine, de dokter die een knobbeltje in je prostaat voelt of een gestoord psa in je bloed wijzen soms de weg. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen gelokali-seerde prostaatkanker zonder uitzaaiingen en prostaatkanker in een vergevorderd stadium mét uitzaaiingen. Bij de geloka-liseerde variant is genezing vaak mogelijk met een operatie of bestraling. Prostaat-kanker met uitzaaiingen wordt behandeld met afremmende medicatie.

BEHANDELING VAN PROSTAATKANKERProstaatkanker kan op verschillende manieren aangepakt worden. De behan-delende arts-specialist houdt voor de keuze van de behandeling vooral rekening met de uitgebreidheid van de tumor, de algemene conditie en de leeftijd.

De meest toegepaste behandelingen van prostaatkanker zijn een operatie, bestra-ling en hormonale therapie.

Elke behandeling heeft zo haar voordelen, gevolgen en bijwerkingen. Je huisarts of uroloog zet ze voor jou op een rijtje. Soms kan je ook een afwachtende houding aan-nemen. Dan wordt het psa-gehalte strikt opgevolgd.

MEER INFO? www.prostaat.be

© R

obin

Rey

nder

s, P

rovi

ncie

Lim

burg

45VEILIG THUIS

TO PSA OR NOT TO PSA? DE MENING VAN DE EXPERTProstaatkanker wordt opgespoord via de psa-test. Het totale Prostaat Specifiek Antigen gehalte in het bloed wordt onderzocht. Dat kan eenvoudig bij je huisarts. Deze neemt een staaltje bloed en enkele dagen later krijg je de uitslag. Psa is een stof die bij mannen met prostaatkanker gewoonlijk in een verhoogde hoeveelheid aanwezig is. Maar.... psa-spiegels nemen door-gaans ook toe met de leeftijd en zijn hoger dan normaal bij mannen met goedaardige prostaatvergroting of ontsteking en infectie van de prostaat. Niet te snel panikeren...want ook bij prostaatontsteking en prostaatvergroting stijgt het psa-gehalte. De uroloog kan na verder onderzoek (biopsie) vertellen wat er aan de hand is.

OVER HET NUT VAN HET ACTIEF OPSPOREN VAN PROSTAATKANKER VIA DE PSA-TEST ZIJN DE MENINGEN OP Z’N ZACHTST GEZEGD VERDEELD. VEEL TE DUUR ZEGT DE ENE, NUTTIG VOOR DE ANDERE. MAAR WAT VINDT UROLOOG DR. VANDERKERKEN, VERBONDEN AAN HET SINT-TRUDO ZIEKENHUIS?

Nuttig of niet, de psa-bepaling is en blijft de hoeksteen van opsporing van prostaatkanker. Toen de psa-test nog niet bestond, kwam in veel ge-vallen de diagnose van prostaatkan-ker eigenlijk te laat, dit wil zeggen te laat om een potentieel genezende behandeling te starten. Toegegeven, via psa vind je ook prostaattumoren die misschien weinig problemen zouden geven. En ja, elke behandeling voor pros-taatkanker kan soms bijwerkingen hebben die de levenskwaliteit ne-gatief kunnen beïnvloeden. Daarom raad ik iedereen aan om zich eerst heel goed te informeren en naar de huisarts te gaan. Zet samen de voor- en nadelen op een rijtje, bespreek de gevolgen en beslis samen of je een psa-test laat doen.

EEN GEZOND LICHAAM IN EEN GEZOND HUIS

BINNENSHUIS

VERANTWOORD POETSEN, ZO DOE JE DATNiets is zo heerlijk als een fris gepoetst huis. Het geeft letterlijk en figuurlijk een ‘opgeruimd’ gevoel. Met de juiste middelen poets je ook nog eens op een verantwoorde manier voor zowel mens als milieu.

KIES HET JUISTE REINIGINGSMIDDEL• Vermijd producten met gevaarsymbolen. Er zijn

vast en zeker alternatieven in de winkelrekken.

• Een gewone allesreiniger is perfect voor een goede hygiëne.

• Let op met bleekwater of ‘javel’. Het is enkel nuttig om echt te ontsmetten. Verlucht altijd voldoende als je het gebruikt en meng het zeker niet met andere producten. Zo kunnen er giftige chloordampen ontstaan.

• Vloeibare middelen zijn beter dan spuitbussen. De fijne druppels die ze verstuiven zijn niet be-paald goed voor je gezondheid. Hetzelfde geldt voor luchtverfrissers en ontgeurders. Bovendien vergroten ze de afvalberg alleen maar.

DOEKJE VOOR HET POETSENMicrovezeldoekjes zijn ideaal om af te stoffen en te poetsen. Bovendien heb je veel minder reinigingsmiddelen nodig.

EEN FRISSE WIND DOOR JE HUISVerluchting helpt prima om slechte of muffe geurtjes te verdrijven. Frisse lucht geeft pas echt zuurstof in huis! Wat niet kan gezegd worden van schoonmaakmiddelen met kunstmatige geurstof-fen... Ga dus voor ‘het origineel’!

© R

obin

Rey

nder

s, P

rovi

ncie

Lim

burg

46 VEILIG THUIS

TIP!Een beugel aan het deurkozijn is erg handig om jezelf het laatste stukje naar boven te trekken.

47VEILIG THUIS

LANG ZULLEN WE THUIS LEVEN!

KLEINE AANPASSINGEN MAKEN EEN GROOT VERSCHIL

Vooruitzien is altijd goed. Zeker als je van plan bent lang in je huis te wonen. Met kleine ingrepen tover je je woning om in een veilige en comfortabele plaats waar het zalig en zorgeloos vertoeven is. Ook als je straks misschien minder mobiel bent. Ben Ruyters,

coördinator van de klusjesdienst van de Landelijke Thuiszorg, doet alvast een boekje open en geeft tips over woningaanpassingen

en klusjes in huis die je woning beter en veiliger maken.

ZO VERBETER JE DE TOEGANG TOT JE WONING• Bij vorst kunnen trappen en tegels

gevaarlijk glad zijn. Kies liever voor antisliptegels voor de ingang van je huis.

• Zorg voor een veilige trap.

• Of nog beter: kies voor een hellend vlak.

• Als je minder mobiel bent, is een hel-lend vlak stukken comfortabeler dan een trap. Je loopt ook minder risico op ongelukkige valpartijen.

• 5 tot 7 graden helling is ideaal. Gebruik je een rolstoel? Zorg dan ook voor een rustvlak net voor de deur waar je met je rolstoel makkelijk kan draaien.

WAT IS EEN VEILIGE TRAP?• Traptreden zijn best niet hoger dan 18

cm. 16 cm is zelfs nog beter.

• Let ook op de tredebreedte. 50 tot 60 cm is comfortabel en veilig. Elke traptrede is dan een rustvlak zodat je rustig en op je eigen tempo naar boven kan gaan en even halt kan houden onderweg.

• Zorg voor een geschikte trapleuning.

LEKKER VEILIG IN HUIS• VERMIJD LOSSE VLOERBEKLEDING

Kies je toch voor matten en tapijten, voorzie ze dan altijd van een antislip-systeem.

• VERHOOG STOPCONTACTEN Stopcontacten op minstens 30 cm van de vloer zijn makkelijker bereik-baar dan op de standaardhoogte van 10 à 15 cm.

• EXTRA STEUN IN DE KEUKEN- Pas de hoogte en eventueel de lengte

van je werkblad aan. Dit zorgt voor extra steunpunten én alle werkplekjes in de keuken (spoelbak, fornuis, ...) zijn makkelijker bereikbaar.

- Zittend kokkerellen? Zorg dat je rol- of draaistoel volledig onder het werkblad en/of de keukentafel kan rijden.

- Geen ruimte voor een apart werk-blad? Je keukentafel doet natuurlijk ook prima dienst mits je rekening houdt met de bovenstaande tips.

• EEN (AF-)WASMACHINE OP DE GROND?

Bukken is vermoeiend en nefast voor de werkvreugde! Sommigen worden er zelfs duizelig van. Plaats de (af-)wasmachine dus minstens op 30 cm hoogte. Zo kan je de machine makkelijker vullen en ledigen.

• EEN VEILIGE TRAP IS EEN TRAP MET EEN LEUNING UIT ÉÉN STUK.

De meeste trapleuningen ogen mis-schien wel mooi, maar zijn niet altijd ergonomisch. Zo hebben trappen met een bocht meestal een leuning in twee delen. Net waar je je draai neemt, is er geen houvast meer. Een stevige grip en voldoende steun zijn beslist geen overbodige luxe bij het naar boven gaan! Voorzie dus altijd een leuning in één stuk. Traplopers laat je ook best weg. Is dat niet mogelijk, zorg dan dat ze altijd goed vastzitten.

© R

obin

Rey

nder

s, P

rovi

ncie

Lim

burg

48 VEILIG THUIS

BINNENSHUIS

65+ EN KLUSPROBLEMEN?SCHAKEL EEN WOONZORGTEAM IN!

HEB JE KLEINE KLUSSEN DIE MOETEN WORDEN UITGEVOERD? OF WIL JE BEPAALDE AANPASSINGEN, DIE HET COMFORT EN/OF DE VEILIGHEID VAN DE WONING VERHOGEN, UITVOEREN? DAN KAN JE EEN BEROEP DOEN OP EEN WOONZORGTEAM.

Meer dan 30 klusjesmannen en -vrouwen staan voor je klaar. Ze werken tegen een sociaal tarief van 7,5 euro per uur. Wens je meer informatie over de woonzorgteams of

zou je een beroep willen doen op een woonzorgteam, bel dan naar het gratis nummer 0800-25 260. Na het ingeven van de postcode word je automatisch doorverbonden naar het woonzorgteam dat in jouw gemeente actief is. Voor kleine werken kan je meteen een afspraak maken. Bij grote opdrachten komt de coördinator van het Woonzorgteam eerst langs om al-les te bespreken en om een prijsofferte op te maken.

INFO: 0800 25 260WWW.LIMBURG.BE/WOONZORGTEAMS

WAT DOE JE IN DE BADKAMER?DE BADKAMER IS EEN EXTRA AANDACHTSPUNT.Zo moet de wastafel makkelijk toegankelijk zijn én je moet eraan kunnen zitten. Neem de zuil weg en je hoeft niet eens een nieuwe wastafel te kopen. Zorg er ook voor dat de spiegel op zithoogte staat. Ben je toch aan een nieuwe

wastafel toe, dan vind je er met buikuitsparing in de gespecialiseerde handel.

Een inloopdouche oogt niet alleen mooi, het is nog handig ook. Kies wel voor een antislipvloer en zorg voor een vlakke douchebak. De ideale afmeting is 1m20 x 1m20. Voorzie ook de nodige steunen zoals een handgreep en een douchezit. Makkelijk zelf te installeren trouwens.

NOG EEN TIP: je krijgt altijd water op de juiste temperatuur met thermostaatkranen.

MET GEMAK OP HET TOILETRECHTKOMEN VAN HET TOILET KAN MET DE JAREN WEL EENS MOEILIJKER WORDEN. EEN HANDGREEP VOLSTAAT VAAK NIET. DE OPLOSSING IS EEN VER-HOOGD TOILET MET BEUGEL. EN DAT HOEFT NIET EENS VEEL TE KOSTEN. JE KAN IMMERS JE BESTAAND TOILET OP EEN SOKKEL PLAATSEN. ENKELE TEGELS VAN NATUURSTEEN DOEN PRIMA DIENST! DE IDEALE HOOGTE BEDRAAGT 46 CM. HET RESULTAAT IS MOOI, PRAKTISCH EN GOEDKOOP.

BINNENSHUIS

BINNENSHUIS

VOOR OF TEGEN SPAARLAMPEN?ZE ZIJN DUUR, BEVATTEN KWIK, GEVEN ONPRETTIG LICHT ... WAT DE TEGENSTANDERS OOK MOGEN BEWEREN OVER SPAAR- LAMPEN, DE GLOEILAMP IS BINNENKORT VOLTOOID VERLEDEN TIJD. MAAR HOE ZIT HET NU MET DE NADELEN VAN SPAARLAMPEN?

Toegegeven, ze kosten meer dan gloeilam-pen. Daar staat wel tegenover dat ze veel langer meegaan en minder elektriciteit verbruiken. En ja, spaarlampen bevatten

kwik. Een gebroken lamp veeg je dan ook best op met papier. Bewaar dit afval in de kga-box totdat je het kunt inleveren op het containerpark. Fabrikanten zijn

bovendien volop bezig om spaarlampen zonder kwik te ontwikkelen. En onprettig licht? Ook daar wordt aan gewerkt.

WE WILLEN NIET STOKEN ...MAAR HOUT BRANDEN DOE JE BEST VERSTANDIG

NIETS ZO ZALIG ALS DE WARMTE VAN EEN HOUTKACHEL OF OPEN HAARD OP EEN KILLE DAG. TENMINSTE, ALS HET VERANTWOORD GEBEURT. ZUIVER, DROOG HOUT IS GEEN PROBLEEM. OOK HOUTPALLETS, -CHIPS OF -BRIKET-TEN ZIJN PRIMA ALS DE KACHEL DAARVOOR GESCHIKT IS. KRIJG JE WITTE OF KLEURLOZE ROOK, EN IS ER WEINIG GEURHINDER, DAN BEN JE GOED BEZIG. VERKEERD STOKEN DAARENTEGEN SCHAADT MEER DAN JE LIEF IS.

HET IS NIET AL HOUT DAT BRANDTSloophout, geverfd en gebeitst hout, geïmpregneerd hout, multiplex, spaanplaat, MDF ... Ook al is het hout, verbranden mag je het niet. De stoffen die dan vrijkomen zijn niet alleen gevaarlijk, ze schaden ook het milieu en de gezondheid. Zelfs al is de kachel gesloten, een gedeelte van de giftige, reukloze en onzichtbare gassen komt toch de kamer binnen. En hoeft het nog gezegd: ook plastic, kunststof, oud papier en huishoudelijk afval opstoken, is gevaarlijk. Sterker: het is bij wet verboden.

WEER DIOXINECRISIS?Ook al zijn we kampioenen in het sorteren en recycleren van afval, toch verbranden sommigen nog altijd nat snoeihout en restafval buiten in een ton. Daarbij komen fijn stof, dioxines en polycyclische aromatische koolwaterstoffen (pak’s) vrij. Alle vuurtjes in Vlaanderen brengen samen tweemaal zoveel dioxines in het milieu als de industrie! En die kunnen onder meer via eieren van scharrelkippen in ons lichaam terechtkomen.

DENK AAN DE BURENNaast de gassen die je niet ziet, zijn er nog de geurhinder en de neerslag van roet en stukjes onvolledig verbrand afval. Dat is vervelend voor de stoker, maar ook voor de buren die hun was niet meer buiten kunnen hangen en de ramen niet meer kunnen openen om te verluchten. Kortom: wie buiten stookt, verpest de sfeer in de hele buurt.

Meer weten?

Tips voor een beter binnen- en buitenklimaat en info over correct stoken, vind je in de folder ‘Mijn tuin is adembenemend’. Voor een gratis exemplaar kan je terecht bij de politie of bij de milieu- en gezondheidsambtenaren van je gemeente. Mailen kan ook naar [email protected] of surf naar limburg.be/milieuengezondheid.

ALLE VUURTJES IN VLAANDEREN BRENGEN SAMEN 2X ZOVEEL DIOXINES IN HET MILIEU ALS DE INDUSTRIE!

49VEILIG THUIS

CO IS NIET OK!Vooral in de wintermaanden halen ze regelmatig het nieuws: slachtoffers

van CO-vergiftiging. Dat is erg jammer en overbodig. Want met enkele eenvoudige maatregelen vermijd je CO in huis. In dit artikel verneem je hoe je de signalen

kan herkennen en vooral: hoe je CO-vergiftiging voorkomt.

PROFIEL VAN EEN ONZICHTBARE DADERCO of koolstofmonoxide is een gas. Een gas dat je niet ruikt, proeft, ziet of voelt. Precies dat maakt het zo gevaarlijk. CO kan ontstaan in elke ruimte die verwarmd wordt met toestellen op gas, kolen, petroleum of hout. Ook boilers en geisers zijn een mogelijke bron van CO. Alleen elektrische verwarmingstoestellen en radiatoren van de centrale verwarming geven geen CO af.

WANNEER IS ER CO-GEVAAR?Een verwarmingstoestel heeft voortdurend zuurstof nodig om brandstof te verbran-den. Is er te weinig verse lucht in een kamer, dan verloopt de verbranding niet optimaal en komt er CO vrij. Koolstof-monoxide ontstaat ook als toestellen slecht zijn afgesteld of als de schoor-steen niet goed trekt. Dit verergert nog als het buiten mistig is of windstil. De meeste CO-vergiftigingen ontstaan in de

RUIK CO-GEVAAR!WEES OP JE HOEDE BIJ DE EERSTE RISICO-SIGNALEN VAN SLECHTE VERBRANDING:

• GELE VLAMMEN BIJ GASTOESTELLEN

• ROETAFZETTING

• HOGE VOCHTIGHEID EN CONDENSATIE IN DE RUIMTE

50 VEILIG THUIS

BINNENSHUIS

badkamer door onvoldoende verluchting en bij te kleine gasgeisers.

SIGNALEN VAN CO-VERGIFTIGINGKomt er CO in je kamer terecht, dan adem je dit ongemerkt in. Hierdoor voel je je eerst loom of duizelig en krijg je hoofdpijn. Hoe langer je in een ruimte met CO verblijft, hoe erger de symptomen worden. Na een tijdje word je misselijk en heb je te weinig kracht om uit de kamer te gaan. Bij hoge concentraties raak je buiten bewustzijn of erger ... Ook huisdieren gedragen zich vreemd als er CO vrijkomt.

10 TIPS VOOR EEN VEILIGE WARMTE

Zorg voor voldoende verluchting.

Laat je schoorsteen jaarlijks vegen.

Gebruik verwarmingstoestellen zoals het hoort.

Laat verwarmingstoestellen installeren en onderhouden door een vakman.

Pas op met bijverwarmings-toestellen zonder afvoer. Laat ze nooit langer dan een uur aanstaan.

Let op gevaarsignalen als gele vlammen bij gastoestellen, roetafzetting of condensatie.

Zorg voor ventilatieroosters bij geisers in badkamer en keuken.

Laat kachels niet op de laagste stand branden.

Wees extra alert bij mistig en windstil weer.

In “allesbranders” mag je enkel onbehandeld hout of kolen sto-ken, nooit afval! Reflex! Schakel het verwarmingstoestel uit en verwittig een dokter. Breng het slachtoffer meteen uit de ruimte. Is het slachtoffer bewusteloos, bel dan de 112.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

EHBO bij CO

LUCHTEN OF VLUCHTEN!Ramen en deuren openzetten is de eerste reflex! Schakel het verwarmingstoes-tel uit en verwittig een dokter. Breng het slachtoffer meteen uit de ruimte. Is het slachtoffer bewuste-loos, bel dan de 112.

51VEILIG THUIS

GEZONDE VERFINSPIRATIE

TIPS VOOR GEZOND EN CREATIEF VERVEN

Als gepassioneerde doe-het-zelver laat jij je niet afschrikken door klusjes in en rond het huis. Zeker niet als het op verven aankomt. Je woonkamer in een nieuw fris

kleedje? De tuinbank aan een likje verf toe? Een laagje antimos op de buitengevel? Leuk om doen én het resultaat mag gezien worden. Toch sta je best ook stil bij de

effecten op je gezondheid. Pas dan verf je ... volgens de regels van de kunst!

1 • OUDE VERFLAGEN VERWIJDERENEen vervelend karwei? Niet met een goede aanpak. De beste manier is om de oude laag gewoon af te krabben, eventueel met een heteluchtpistool. Afbranden is niet aan te raden omdat er dan schadelijke stoffen kunnen vrijkomen. Let ook op met schuren. Het stof kan lood bevatten. Gebruik ook geen chemische verfverwijderaars. De agressieve oplosmiddelen kunnen huid, ogen en luchtwegen aantasten.

2 • DE JUISTE VERF OP DE JUISTE PLEK Welke verf je best gebruikt, hangt af van de plaats, de ondergrond en het beoogde effect. Verf op waterbasis is in elk geval minder schadelijk dan verf op basis van white spirit, terpentijn of thinner. Watergedragen verf is ideaal voor binnen. Verf voor buiten gebruik je nooit binnen. Ze bevat immers vluchtige oplosmiddelen, schimmelwerende stoffen en insecticiden. Idem voor metaal- en houtverven voor buiten: ze zijn binnen absoluut te mijden!

3 • SPUITEN DOE JE BUITENEen spuitbus maakt een nevel van verf. Daardoor adem je veel meer oplosmiddelen en fijne verfdeeltjes in dan wanneer je schildert met een borstel of verfrol. Gebruik spuitbussen daarom enkel in openlucht. Zet ook ramen en deuren open als je binnen schildert.

4 • OPGERUIMD STAAT NETJESKlaar met schilderen? Verlucht de ruimte en reinig je materiaal met het juiste product. Sorteer het afval en breng restjes verf, gebruikte thinner en vodden met verfresten naar het containerpark. Sluit potten met verf en oplosmiddelen grondig af en bewaar ze in een goed geventileerde ruimte.

WEGWIJS IN MANTELZORG

MANTELZORG

Tienduizenden Vlamingen zetten zich spontaan in voor medemensen die hulp of zorg nodig hebben. Zij zijn, vaak zonder dat zij het zelf weten, mantelzorgers. Ze zorgen voor een chronisch ziek kind, een gehandicapte partner of een dementerende ouder. Anderen voor een zus, een vriendin of een buurman die tijdelijk op zorg aangewezen is. Zoveel belangeloze inzet door mantelzorgers verdient respect, maar ook steun. Want mantelzorg brengt een heleboel praktische, financiële en psychologische vragen met zich mee.

Als mantelzorger word je met een pak vragen geconfronteerd. Een kleine greep uit de meest gestelde vragen.

HEB IK ALS MANTELZORGER RECHT OP EEN FINANCIËLE TEGEMOETKOMING? In een aantal gemeenten en OCMW’s in Vlaanderen worden mantelzorgpremies toegekend aan wie thuis een familielid verzorgt. Het bedrag varieert van 50 euro per jaar tot 25 euro (of meer) per maand. Elke gemeente hanteert een eigen regle-ment. Ook de provincie Limburg kan een toelage toekennen van 125 euro per jaar. Meer info vind je op www.limburg.be/mantelzorg.

Daarnaast bestaan er tal van financiële voordelen, subsidies en premies voor zorgbehoevenden die thuis verzorgd wor-den, zoals de Vlaamse zorgverzekering. Informeer bij de sociale dienst van het

OCMW van je gemeente, je ziekenfonds of andere sociale diensten. Tip: het Kenniscentrum Mantelzorg kan je een checklist bezorgen met een overzicht van alle premies en tegemoet-komingen. Je kan die lijst gratis aan-vragen op 016 22 73 37.

MOET IK MIJN WERKGEVER INLICHTEN? Als mantelzorger moet je zorg, gezin en werk combineren. Dat is allesbehalve vanzelfsprekend. Zeker omdat er nog geen wettelijk statuut bestaat voor mantelzor-gers. Bij de ene werkgever vind je al wat meer begrip dan bij de andere. In ieder geval raden we je aan om je keuze voor thuiszorg aan je werkgever uit te leggen. Samen kan er dan bekeken worden of er een (tijdelijke) oplossing kan gevonden worden, bijvoorbeeld onder de vorm van flexibele werkuren, arbeidstijdverminde-ring, ... Voor uitleg kan je ook terecht bij je personeelsdienst, de RVA of je vakbond.

WIE VERZORGING ZEGT, ZEGT ONKOSTEN. HOE RE-GEL JE DAT IN DE FAMILIE?Thuiszorg vraagt stevige financiële afspra-ken. Ze zijn gebaseerd op een open en eerlijke communicatie met respect voor ieders rechten en plichten. In veel fami-lies is weinig of niets op papier geregeld. Vooral als ouders zorg nodig hebben, zijn financiële afspraken belangrijk omwille van het erfrecht. Een gouden raad: maak er vandaag nog werk van. Als het kan met de zorgbehoevende persoon zelf in een ondertekend contract. Je kan hiervoor terecht bij een notaris naar keuze. Zijn eerste advies is gratis.

52 MANTELZORG

ALS MANTELZORGER HEB IK AF EN TOE BEHOEFTE AAN ONTSPANNING EN TIJD VOOR MEZELF OF HET GEZIN. HOE PAK IK DIT BEST AAN?Hoe beter je zorgt voor jezelf, hoe beter je voor een ander kan zorgen. Als mantelzorger moet je tijd nemen om je batterijen op te laden. Er bestaan echt wel mogelijkheden om dat voor elkaar te krijgen! Zo kunnen een centrum voor kortverblijf of een dagverzorgingscentrum tijdelijk de zorgbehoevende opvangen. Ook thuiszorgdiensten kunnen een deel van de zorg overnemen. Informeer in je gemeente naar de mogelijkheden.

WAAR KAN IK TERECHT VOOR STEUN?De dienst maatschappelijk werk van het ziekenfonds en de sociale dienst van het OCMW bieden praktische informa-tie en hulp aan mantelzorgers. Daarnaast bestaan er vijf erkende verenigingen van gebruikers en mantelzorgers.

STEUNPUNT THUISZORGSint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel TEL.: 02 515 03 94 WEBSITE: www.steunpunt-thuiszorg.be E-MAIL: [email protected]

LIMBURG: De Voorzorg Limburg, Capucienenstraat 10, 3500 Hasselt TEL.: 011 24 99 11

ONDERSTEUNING IN THUISZORG Livornostraat 25, 1050 Elsene TEL.: 070 22 25 04 WEBSITE: www.lieverthuis.mut400.be E-MAIL: [email protected]

LIMBURG: Liberale Mutualiteit LimburgGeraertsstraat 20, 3500 Hasselt TEL.: 011 29 10 20

ZIEKENZORG CM Haachtsesteenweg 579 bus 40, 1031 Schaarbeek TEL.: 02 246 47 76 WEBSITE: www.ziekenzorg.be E-MAIL: [email protected]

LIMBURG: Ziekenzorg CM Limburg, Prins Bisschopssingel 75, 3500 Hasselt TEL.: 011 28 04 91

ONS ZORGNETWERK VZW Remylaan 4B, 3018 Wijgmaal TEL.: 016 24 49 49 WEBSITE: www.onszorgnetwerk.be E-MAIL: [email protected]

LIMBURG: Campus St-Martinus Hospitaalstraat 15 bus 2, 3740 Bilzen

KENNISCENTRUM MANTELZORG VZW Groeneweg 151, 3001 Heverlee TEL.: 016 227 337 WEBSITE: www.kenniscentrummantelzorg.be E-MAIL: [email protected]

STEUN

53MANTELZORG

DE PROVINCIE LIMBURG: EEN HART VOOR MANTELZORGDe provincie Limburg verstrekt onder bepaalde voorwaarden een mantelzorgpremie van 125 euro per jaar. Je kan een aanvraag indienen via het OCMW van je gemeente. Daar-naast organiseert de provincie elk jaar een waarderingsdag “Mantelzorg in de kijker” voor en door mantelzorgers en betrokken organisaties. Meer info over het programma? Surf naar www.limburg.be/mantelzorg

THUIS BESTVEILIG THUIS

Zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen. Dat wil toch iedereen? Maar als je een dagje ouder bent, wordt het minder en minder vanzelfsprekend. Met een aantal aanpassingen aan de woning kunnen senioren vaak langer in hun vertrouwde omgeving blijven. In Limburg zijn er tal van organisaties die je bijstaan om de veiligheid, het wooncomfort, de toegankelijkheid en het onderhoud van je woning te garanderen.

OP ZOEK NAAR TIPS OM JE WONING COMFORTABELER EN VEILIGER TE MAKEN? De Zilveren sleutel helpt je op weg. Je vindt er informatie over woningaanpas-sing, woonvormen, dienstverleningen, premies en leningen. Bel voor info, advies of een vrijblijvende afspraak naar 011 25 60 30. www.dezilverensleutel.be

WOONKWALITEIT IS EEN RECHTIedereen heeft recht op een goede en betaalbare woning, vinden ze bij Stebo. Zij hebben een aantal wooninfopunten in Leopoldsburg, Heusden-Zolder, Genk, Maasmechelen en Borgloon. Je kan er terecht voor informatie, advies en begelei-ding over alles wat te maken heeft met het verbeteren van je woonsituatie. Je kan ook steeds een telefonische afspraak maken voor een thuisbezoek.

STEBOJaarbeurslaan 25, 3600 Genk TEL.: 089 32 95 30 E-MAIL: [email protected] WEBSITE: www.infocentrumwonen.be

ONTVANG JE ÉÉN OF ANDERE VORM VAN THUISZORG? Dan kan je een beroep doen op de diensten van ‘Ons Zorgnetwerk’ van KVLV: van advies en begeleiding tot en met de

praktische uitvoering van bijna alle nood-zakelijke aanpassingen aan je woning.

ONS ZORGNETWERK, AFDELING LIMBURG:Campus Sint-Martinus, Hospitaalstraat 15 bus 2, 3740 Bilzen TEL.: 0479 53 13 05 E-MAIL: [email protected] WEBSITE: www.onszorgnetwerk.be

ADVIES OVER AANGEPAST WONEN VIND JE OOK HIER:

TOEGANKELIJKHEIDSBUREAU De ergotherapeuten van het Toegankelijk-heidsbureau maken een advies op maat van je behoeften. Dit advies kost 87 euro en omvat zowel de technische aanbevelingen voor de noodzakelijke aanpassingen aan je huis, als het bijbehorend kostenplaatje. Je kan steeds vrijblijvend contact opnemen. Toegankelijkheidsbureau, vzw Koorstraat 1, 3510 Hasselt, TEL.: 011 87 41 38 E-MAIL: [email protected] WEBSITE: www.toegankelijkheidsbureau.be

JE ZIEKENFONDS Ook je ziekenfonds helpt je verder met advies aan huis. Contacteer je vertrouwd zieken-fondskantoor in je gemeente voor meer info.

PREMIES VOOR WONINGAANPASSINGENWil je jouw woning verbouwen of energiezuiniger maken? En weet je niet voor welke premies je in aanmerking komt? De provincie Limburg ondersteunt gemeenten en OCMW’s bij de uitbouw van een klantvriendelijk infoloket voor de burger. Men geeft er advies over wonen, bouwen, verbouwen, huuraangelegenheden, sociaal huren, kopen en lenen, informatie over premies en subsidies, actuele beleidsmaatregelen over huisves-ting, uitvoeren energiebesparende werken, …

Het loket geeft advies over de aanpassingen in huis en overloopt de mogelijkheden van de premies waar men recht op heeft. Men informeert over nieuwe woonvor-men en wijst op gemeentelijke, provinciale, gewestelijke en federale voorzieningen die beschikbaar zijn. Verder proberen ze jong en oud be-wust te maken van het belang van meegroeiwonen en uitvoeren van energiebesparende werken.

Het provinciaal informatieloket wo-nen helpt je verder. Je kan bij hen terecht met al jouw vragen.

OPENINGSUREN iedere werkdag van 9.00 tot 12.00 u. en van 13.30 tot 16.00 u.

PROVINCIAAL INFORMATIELOKET WONEN Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt TEL.: 011 23 72 02 FAX: 011 23 82 80 E-MAIL: [email protected] WEBSITE: www.limburg.be/wonen

Daarnaast kan je ook altijd een kijkje nemen op www.premiezoeker.be en www.rechtenverkenner.be Na het invullen van een aantal persoonlijke gegevens krijg je een overzicht van alle premies, fiscale voordelen of leningen waar je voor in aanmerking komt.

54 VEILIG THUIS

TIPWil je weten welke de grootste struikelblokken in je huis zijn, doe de “Test je woning-test” op www.dezilverensleutel.be.

OREN NAAR GEHOOR

GEZONDHEID

Bijna 1 op 3 volwassenen krijgt op latere leeftijd te maken met gehoorverlies. Dat verloopt zeer traag, zodat men er zich in het begin niet eens van bewust is. Het zijn dan ook ‘de anderen’ die niet duidelijk of luid genoeg praten of niet goed articuleren.

Het spreekt voor zich dat gehoorverlies de kwaliteit van het leven aanzienlijk beïnvloedt.

HET ENE GEHOOR-VERLIES IS HET ANDERE NIETNaast de zogenaamde ouderdomsslecht-horendheid, zijn er nog andere oorzaken van gehoorverlies. Zo kan ook tijde-lijke doofheid optreden door overmatige productie van oorsmeer. Het oor geraakt namelijk verstopt. Ook oorsuizen of tinni-tus zorgt voor gehoorverlies. Ten slotte is er de ziekte van Ménière die gepaard gaat met aanvallen van duizeligheid, oorsuizen en gehoorverlies. In het begin staat vooral de duizeligheid op de voorgrond, later de slechthorendheid.

OORZAKENJarenlang blootgesteld worden aan lawaai op het werk of in het dagelijkse leven, is een belangrijke oorzaak van geleide-lijk gehoorverlies. Gehoorbeschermers dragen in een luidruchtige omgeving is dus beslist aanbevolen. Je let ook best op wanneer je je oren reinigt met watten-staafjes. Door het wattenstaafje te diep in de gehoorgang te duwen, druk je het oorsmeer tegen het trommelvlies aan.

TIPS VOOR MENSEN MET GEHOORVERLIESHeb je te maken met gehoorverlies, dan helpen deze tips om je het leven wat aangenamer te maken:

• Vraag de spreker om je aan te kijken zodat je kan liplezen.

GEHOORTEST OP HET INTERNET?Een computer en een goedwerkende hoofd- telefoon, meer heb je niet nodig om een gehoortest te doen op het internet. Maar hoe betrouwbaar zijn zo’n testen? Veel hangt af van de juiste omstandigheden, een goed werkende hoofdtelefoon, je concentratie en zelfs van het zicht dat je hebt. Bovendien is er een verschil in kwaliteit tus-sen de verschillende testen. De gehoortest op www.hoortest.nl is zeker het proberen waard. Hij is ontwikkeld door specialisten en uitgebreid wetenschappelijk onderzocht.

• Vraag ook om duidelijk en hard te praten, en goed te articuleren.

• Vermijd achtergrondgeluiden tijdens gesprekken.

• Lekker uit eten? Ga op een rustig uur.

• Vraag of je in een rustig hoekje mag gaan zitten, afgeschermd van omge-vingsgeluiden.

• Een telefoongesprek voeren? Geef in het begin van het gesprek aan dat je gehoorproblemen hebt.

• Kies in een vergevorderd stadium voor een hoorapparaat. Wacht daar niet te lang mee, de aanpassing aan een hoorapparaat vraagt enige tijd.

HOORTOESTELLENHoortoestellen zijn er in alle soorten en maten. En dus in alle prijzen. In elk geval verbeteren ze gevoelig de kwaliteit van het leven. Hoortoestellen versterken het volume van het geluid dat het trommel-vlies bereikt. Bovendien staat de tech-nologie niet stil. Hoortoestellen worden alsmaar kleiner en beter. Een centrum voor hoortoestellen biedt een groot assor-timent voor elke behoefte. Vaak kan je het toestel proberen tijdens een proefperiode. Zo krijg je de garantie dat je een toestel vindt dat bij je past.

BRONMerck Manual Leeftijd& Gezondheid Over gezond

ouder worden / Bohn Stafleu van Loghum, 2008

55OREN NAAR GEHOOR

ALS HET BREIN NIET MEER MEE WIL

GEZONDHEID

Jong of minder jong, verstrooid en vergeetachtig zijn we allemaal wel eens. Dat kan te wijten zijn aan een slechte nacht, stress op het werk, een drukke periode,

noem maar op. Niks om ons zorgen over te maken dus. Erger is het wanneer dementie, en meer bepaald de ziekte van Alzheimer, de oorzaak is. De ziekte van

Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Wie ermee te maken heeft, weet hoe moeilijk de ziekte kan zijn voor patiënt en verzorger.

BREINBREKERDe ziekte van Alzheimer komt maar zelden voor bij mensen jonger dan 60 jaar. Ze treedt vaker op naarmate de leeftijd toeneemt. De ziekte beschadigt het hersenweefsel en verstoort zo de communicatie tussen de zenuwcellen in de hersenen. Eerst wordt het geheugen-centrum aangetast, wat een belangrijke rol speelt bij het opslaan en het ophalen van herinneringen. In een later stadium worden ook andere hersengebieden beschadigd zodat het hele geestelijke functioneren achteruitgaat. Zelfstandig leven zit er uiteindelijk niet meer in.

SYMPTOMENGeheugenverlies, veranderingen in persoonlijkheid, problemen met het uitvoeren van dagelijkse activiteiten, verstoord gedrag zoals opvliegendheid en agressiviteit, problemen met taal-gebruik, ... De symptomen van Alzheimer komen overeen met de symptomen van andere vormen van dementie. Bovendien is het verder verloop van de ziekte niet te voorspellen en wisselend van persoon tot persoon.

WAARUIT BESTAAT DE BEHANDELING?In het algemeen wordt de ziekte van Alzheimer behandeld met cholinesterase-remmers. Hiermee kunnen de symptomen en gedragsproblemen, inherent aan de ziekte, tijdelijk gestabiliseerd worden. Maar de voortgang van de ziekte van Alzheimer kan niet worden stopgezet.

56 ALS HET BREIN NIET MEER MEE WIL

TIPS VOOR DE MANTELZORGERVeel vrijwillige hulpverleners, familieleden of partners staan elke dag klaar om Alzheimerpatiënten te ondersteunen. Vaak staan ze echter alleen in die erg moeilijke rol.

Het is heel belangrijk dat je als mantelzorger je eigen grenzen kent en respecteert. Zorg in eerste instantie goed voor jezelf en vraag af en toe hulp. Alleen zo hou je het vol. Deze instelling komt uiteindelijk iedereen ten goede, en niet in het minst de Alzheimerpatiënt.

Wetenschappers verrichten voortdurend onderzoek naar geneesmiddelen die de progressie van de ziekte van Alzheimer kunnen voorkomen of vertragen.

HET ISOLEMENT VAN EEN ALZHEIMER- PATIËNT DOORBREKEN, DOE JE ZO:• Maak en houd contact. Blijf binnen het

gezichtsveld van de patiënt en houd oogcontact. Raak hem eventueel aan zodat hij duidelijk weet dat je hem aanspreekt.

• Praat met zachte en lage stem. Spreek langzaam en gebruik korte, duidelijke zinnen.

• ‘Spreek’ met je handen. Breng bijvoorbeeld je hand naar je mond als je vraagt: ”Kom je eten?”

• Vermijd meerkeuzevragen. Zeg dus liever niet: “Heb je zin in koffie of thee?”, maar wel: “Wil je een kopje koffie?”. Is er geen reactie of zegt de patiënt “nee”, vraag dan: “Heb je dan zin in een kopje thee?”

• Zorg voor een veilige omgeving.

• Creëer een rustige omgeving, met rustige achtergrondmuziek.

• Confronteer niet, geef geen standjes, ga mee in het verhaal, de beleving van de persoon met dementie.

• Maak de omgeving herkenbaar. Een kalender, familiefoto’s, meubels van vroeger, schilderijen aan de muur, ... het moet voelen als vroeger en overeen-komen met hun herinneringen.

57ALS HET BREIN NIET MEER MEE WIL

“JE STAAT ER NIET ALLEEN VOOR”

EEN MANTELZORGER GETUIGT

“Mijn vader is altijd heel actief geweest. Naast zijn loopbaan als productieverantwoordelijke was hij ook een knutselaar in hart en nieren. Een echte handige Harry. Geen enkele klus was te veel of te moeilijk. Eigenlijk hebben we pas laat gemerkt dat er iets met hem aan de hand was. Achteraf bekeken waren er al symptomen voor we ze echt in de gaten hadden. Hij vergat wel eens dingen, maar is dat niet normaal als je een dagje ouder wordt? Kortom, we stonden er niet echt bij stil. Totdat ik hem eens vroeg voor een klusje bij mij thuis. Uren deed hij erover. En het lukte nog niet. Iets wat hij voeger in een handomdraai zou gefikst hebben. We lieten hem onderzoeken. Ook op Alzheimer. Bij één van die testen moest hij de maanden van het jaar in volgorde opnoemen. Dat lukte perfect. Toen ze hem vroegen om dat ook in omgekeerde volgorde te doen, geraakte hij niet verder dan november. Alzheimer luidde het harde verdict. 74 was hij toen. Eerst ontkende hij de ziekte, werd zelfs agressief. Hij mocht niet meer met de wagen rijden en kreeg telkens een woede-uitbarsting als hij merkte dat we de sleutels hadden weggenomen. Een erg moeilijke periode! We zagen toen geen betere oplossing dan een opname in een instelling. Na 4 maanden was zijn toestand onder controle en besloten we samen om hem thuis op te vangen. Uiteraard met de nodige hulp. Zo krijgt hij twee keer per dag bezoek van verpleegkundigen die hem zijn medicatie geven. Daarnaast komt er tweemaal per week iemand van Familiehulp voor het huishouden en twee keer per week neemt iemand hem mee om te gaan winkelen, wandelen of andere buitenactiviteiten te doen. Op weekdagen verzorgt het OCMW de warme maaltijden. In de weekends staan mijn ouders erop om dat zelf te doen. Zo hebben we met de hele familie een manier gevonden om zo goed mogelijk met de situatie om te gaan. Mijn vader is rustiger geworden, meer tevreden, blij met alles wat nog vertrouwd is. Hoe de ziekte evolueert is moeilijk te voorspellen. Men heeft ons verteld dat het op een bepaald moment erg snel achteruit kan gaan. Misschien wordt het dan moeilijk om hem thuis te blijven verzorgen. Maar elke dag dat het goed gaat, is meegenomen. Dat is dan ook de raad die ik aan iedereen meegeef: maak Alzheimer bespreekbaar. Op het moment dat je met het probleem geconfronteerd wordt, sta je voor een enorme kloof. Je hebt dan hulpmiddelen nodig om aan de andere kant te geraken. Je informeren is goed, maar er zijn ook snel goede oplossingen nodig. De juiste oplossing op het juiste moment vinden, daar komt het op neer. Een proces van vallen en opstaan, want standaardoplossingen zijn er niet. Daarom laat je je best goed begeleiden. Er zijn heel wat zorgpartners en deskundigen waarop je kan reke-nen. Je ouders met de beste zorgen omringen, zonder dat je er zelf onderdoor gaat, daar draait het om.”

WAAR VIND JE ZELF STEUN ALS MANTELZORGER?• Je huisarts. Deze kan je helpen om de

verzorging bij te sturen en je eventueel doorverwijzen naar professionele hulpdiensten zoals thuisverpleging en huishoudhulp.

• De sociale dienst van je mutualiteit.

• De sociale dienst van je plaatselijke OCMW.

• Verenigingen zoals de Alzheimerliga, het praatcafé dementie van de exper-tisecentra in Vlaanderen en Alzheimer België, bieden activiteiten aan voor mantelzorgers en voor de persoon met dementie zelf.

• Dagcentra vangen Alzheimerpatiënten

BRONNEN• www.dementie.be

• De wondere wereld van dementie - Bob Verbraeck, Anneke van der Plaats / Elsevier gezondheidszorg

2008-2009

• Merck Manual - Leeftijd & Gezondheid

• Over gezond ouder worden - Bohn Stafleu van Loghum, 2008

op voor gerichte activiteiten.

• Baluchon Alzheimer België vzw is een thuiszorgdienst die aan huis komt als je er enkele uren of zelfs enkele dagen niet bent.

MEER WETEN?Wil je je informeren over Alzheimer? De verenigingen die al opgenoemd werden in dit artikel, hebben ook een website waar je terecht kan. Ook het boek ‘De wondere wereld van dementie’ is een aanrader. (Van Bob Verbraeck en Anneke van der Plas, uitgegeven door Elsevier gezond-heidszorg, 2008-2009).

www.dementie.be

www.omgaanmetdementie.be

www.alzheimerliga.be

www.baluchon-alzheimer.be

58 KRUISWOORDPUZZEL

KRUISWOORDPUZZEL1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

HORIZONTAAL1 Vlaamse milieureglementering/droog2 godin van de dageraad/Universiteit Antwerpen/voorzetsel/stoomschip3 naamloze vennootschap/soort luchtvervuiling /cent4 deel van een boek/waaronder/eenheid van weerstand5 anno Christi/polycyclische aromatische koolwaterstoffen/seksueel overdraagbare aandoening6 levensnoodzakelijk iets/roofdier7 houtversnipperaar8 verleden tijd van rijden/onderdeel van het gezicht/aansporing9 gebiedende wijs van lezen/luitenant10 achter/afvalstof die ontstaat bij onvolledige verbranding11 verwerking van organisch afval12 kracht nodig voor verwarming/Nieuwe Testament

VERTIKAAL1 verse lucht in huis brengen2 Engelse liefde/tennisterm3 restproduct van verbranding/toestel voor warmteproductie/voorvoegsel4 nadeel/persoonlijk voornaamwoord/5 Europese Unie/te koop/priester6 communistische leider van China/zeer verontreinigde lucht 7 giftig gas dat vrijkomt bij verbranding/muzieknoot8 vloeibare brandstof/voorzetsel9 telwoord/vocht uit planten/muzieknoot10 herkauwer/vod11 rookkanaal12 ziekte van de luchtwegen/springstof

GEVONDEN LETTERS

OPLOSSING: ROOKOVERLAST

59HILDE HOUBEN-BERTRAND

“DE EERSTE VROUW DIE IN EEN ZWART GAT VALT, DIE MOET NOG GEBOREN WORDEN.”

HILDE HOUBEN-BERTRAND

Lang was mevrouw Hilde Houben-Bertrand de leading lady van onze provincie. En ze had nog gerust jaren kunnen doorgaan.

Tot haar 67ste meer bepaald, zoals de koning voorzien had.

Maar de Vlaamse overheid besliste daar anders over. Een nieuw statuut bepaalde dat alle Vlaamse ambtenaren op 65 met pensioen gaan.

Gouverneurs incluis. Onverwachts met pensioen gaan, hoe doe je dat? Mevrouw Houben-Betrand legt het in geuren en kleuren uit.

MEVROUW HOUBEN-BETRAND, HOE HEBT U UW PENSIONERING BELEEFD?“Om te beginnen heb ik het grote geluk gehad te mogen werken tot mijn 65ste in optimale fysieke en psychische conditie. Het eerste jaar van mijn pensioen in 2006 was dan ook echt afkicken. Ik had het gevoel dat mijn werk nog niet af was en ik heb er ook niet naartoe kunnen leven. Voor mij mocht mijn carrière nog gerust wat langer duren.”

MAAR U BENT NIET IN HET BEROEMDE ZWARTE GAT GEVALLEN TOEN U MET PENSIOEN GING?“Ik zeg altijd: de eerste vrouw die in een zwart gat valt, die moet nog geboren worden. Als vrouw komen er sowieso een heleboel gezinstaken op je af. Gelukkig heb ik tijdens mijn actieve loopbaan altijd een goed evenwicht kunnen bewaren tussen mijn werk en mijn privéleven. Dat heeft beslist geholpen om snel de draad

terug op te pikken. Mijn kinderen en kleinkinderen hebben ook een grote rol gespeeld. Ik vind het nog steeds heerlijk dat ik nu tijd en aandacht aan hen kan besteden zoveel ik wil.”

UW LEVEN IS NA UW PENSIOENLEEFTIJD EVEN BOEIEND ALS TIJDENS UW CARRIÈRE ...“Klopt. Ik houd me nu ook met zaken be-zig waarvoor er vroeger geen of te weinig tijd was. Naar de film gaan, naar toneel of een concert. Gaan wandelen, een boek lezen, en ook belangrijk: onder de men-sen komen. Want je moet ervoor zorgen dat je niet vereenzaamt. Toch ben ik blij dat ik me ook nog nuttig kan maken. Zo ben ik nu al enkele jaren voorzitter van Het Streekfonds ‘Een Hart voor Limburg’. Ik doe dat nog altijd met zeer veel plezier. Me kunnen inzetten voor een ander geeft mij een gelukkig en voldaan gevoel.”

WAT DOET U OM FYSIEK IN VORM TE BLIJVEN?“Ik probeer in de eerste plaats gezond te leven. In onze samenleving, en zeker in onze provincie, hecht men veel belang aan een preventief gezondheidsbeleid. Er gaat veel aandacht naar gezond eten, voldoende bewegen, enz. Ikzelf gebruik bij voorkeur trappen in plaats van de lift. In het weekend ga ik wel eens wandelen met mijn man en fietsen doe ik met de kleinkinderen tijdens de vakanties.”

WAT RAADT U MENSEN AAN DIE OP DE VOOR-AVOND VAN HUN PENSIOEN STAAN?“Kijk er om te beginnen heel positief tegenaan. Het is weer een kans die je krijgt in je leven. Speel er al actief op in, sluit je niet op. Wie vandaag eenzaam is, benut niet alle kansen die geboden worden. En blijf optimistisch. Want dat is veel aangenamer voor degene met wie je samenleeft.”

© R

obin

Rey

nder

s, P

rovi

ncie

Lim

burg

60 FIT IN JE HOOFD

Er is nog zoveel te doen. Reizen, studeren, vrijwilligerswerk, cursussen, dansen, pottenbakken, yoga, noem maar op. Durf dromen en schiet je dromen niet bij voorbaat af.

”“

61FIT IN JE HOOFD

FIT-IN-JE- HOOFD- ACADEMIEFit in je Hoofd is een initiatief dat de Vlaamse overheid in 2006 lanceerde. De campagne draait rond 10 stappen. Elke stap is bedoeld om de geestelijke gezondheid in het oog te houden en op te peppen. Samen met Vorming-plus selecteerden de Lim-burgse Logo’s en Provinciale Dienst Gezondheid lezingen en cursussen bij de 10 stap-pen van de campagne: “Een zetje om je dromen alsnog waar te maken”, “Eerste hulp bij stress”, “De kunst van het alleen zijn”, …. Je leert er over jezelf, je oefent technie-ken en vaardigheden in com-municatie, om met gevoelens om te gaan ..., je kan er je vragen stellen. Elke lesgever is een geschoold vormings-werker of psychotherapeut.

BENIEUWD OF ER IN JOUW GEMEENTE EEN WORKSHOP OF LEZING WORDT GEORGANISEERD?Neem contact op met de gezondheidsambtenaar.MEER INFO: www.limburg.be/geestelijkegezondheid of www.fitinjehoofd.be

NOOIT TE OUD OM JE DROMEN WAAR

TE MAKEN ...

FIT IN JE HOOFD

In de loop van je leven gebeurt er ontzettend veel. Je kiest voor iemand of je blijft (bewust) alleen. Je krijgt een job, kinderen, je maakt promotie, je bent op alle fronten

actief. Dan gaan de kinderen het huis uit en er komen misschien kleinkinderen. Kortom, alles is altijd volop in beweging. En opeens ga je met pensioen. Wat nu?

HET SPREEKWOORDE-LIJKE ZWARTE GATAls je verplicht met pensioen moet, kan dat soms een enorme angst inboezemen. Want hoe ga je die zeeën van vrije tijd invullen? Hoe zal je je nog nuttig voelen als je niet langer hoeft te werken? Ga je je niet heel de dag vervelen en in een zwart gat vallen? Uiteraard hoeft dat niet zo te zijn!

VOORUITKOMEN DOOR EVEN STIL TE STAAN ...Wat zou je nog graag willen doen? Welke dromen heb je waar je vroeger geen tijd voor had? Het is goed om bewust stil te staan en even op een rij te zetten hoe je de vrijgekomen tijd gaat invullen. Want er is nog zoveel te doen. Reizen, studeren, vrijwilligerswerk, cursussen, dansen, pottenbakken, yoga, noem maar op. Durf dromen en schiet je dromen niet bij voorbaat af. Kijk op welke manier je je plannen kan uitvoeren, rekening houdend met de haalbaarheid.

... MAAR BLIJF NIET ZITTENLukt het niet om plannen te maken, laat je dan beslist niet ontmoedigen. Praat eens met familie of vrienden, volg een cursus. Zo is er de Fit-In-Je-Hoofd-Academie waar je vanalles kan leren om in form te zijn. En als dat niet voldoende is… kan je altijd raad vragen aan je huisarts. Of kiezen voor individuele bege-leiding… Er is altijd een vorm die bij jou past om je nog beter in je vel te voelen.

De ideale manier om de draad terug op te pikken als je het even niet meer weet.

HOUD DE STILLE DIEF!

OPLOSSINGEN TEGEN OSTEOPOROSE

Nog niet eens zo lang geleden werden broze botten, een heupbreuk of krom lopen afgedaan als ‘ouderdomsverschijnselen’. Tegenwoordig weten we wel beter. Vandaag ken-

nen we namelijk de juiste naam voor deze specifieke verschijnselen: osteoporose of botontkalking. Het geniepige van deze ziekte is dat het verlies van botmassa vaak pas

laat aan het licht komt. Daarom noemen ze osteoporose ook wel ‘de stille dief’.

OSTEOPOROSE VALT MEER OP VROUWENMeer vrouwen dan mannen worden door osteoporose getroffen. Zo krijgt 1 op 3 vrouwen te maken met botontkalking na de menopauze. Terwijl 1 op 6 mannen op hogere leeftijd osteoporose krijgt. Een daling van het oestrogeengehalte in het bloed tijdens de menopauze is een deel van de verklaring. En laten nu net die oestrogenen een cruciale rol in de botvorming spelen!

OP HETERDAAD BETRAPTOsteoporose kan zich verraden door een aantal symptomen. Rugpijn, krimpen, krom lopen, een buikje, pols- of heup-breuken ... Het kunnen allemaal tekenen van botontkalking zijn. Een gewaarschuwd mens telt dus voor twee. Als je vandaag weet dat je tot de risicogroep behoort, kan je de nodige stappen ondernemen om de eventuele schade te beperken. We zetten hier de factoren op een rij die het risico op osteoporose verhogen. Je zal merken dat je een aantal daarvan zelf kan beïnvloeden.

Stel je een aantal risicofactoren bij jezelf vast, stap dan naar de huisarts. Die kan je zo nodig doorverwijzen voor een botmeting.

62 HOUD DE STILLE DIEF

DOE-HET-ZELF TEGEN OSTEOPOROSEJe kan zelf veel doen om osteoporose te voorkomen of te vertragen. Hier volgen de belangrijkste tips:

1. KIES VOOR CALCIUM. Megabelangrijk voor je skelet! Te vinden

in: zuivelproducten. Hoeveel? 3 à 4 glazen melk of melkproducten en 1 à 2 sneetjes kaas per dag. Je kan ook een gedeelte van je calcium uit uit brood, groenten en fruit halen.

2. GA ELKE DAG MINIMAAL 10 MINUUTJES NAAR BUITEN.

Want daarmee doe je vitamine D op en die is onmisbaar voor de opname van calcium uit je voeding.

3. HEB JE ONDANKS ALLES TOCH EEN CALCIUM- EN VITAMINE D-TEKORT?

Vraag je huisarts om een voorschrift voor combinatiesupplementen (Ca + vit D).

4. STOP VANDAAG NOG MET ROKEN!

5. DRINK NIET TEVEEL ALCOHOL.

6. BEWEEG, BEWEEG EN ... BEWEEG.

Elke activiteit waar je lichaam gedragen wordt is goed: balsporten, badminton, dansen, joggen, petanque, tafeltennis, turnen, wandelen. Deze activiteiten zor-gen voor een steviger beendergestel. An-dere activiteiten als fietsen en zwemmen zijn geen gewichtsdragende activiteiten. Deze belasten het beendergestel niet. Ze dragen niet bij tot de preventie van osteoporose maar zorgen wel mee voor een goede algemene conditie.

SURF VOOR MEER INFORMATIE OVER OSTEOPOROSE NAAR• www.gezondweb.be dossier osteoporose• www.e-gezondheid.be/nl dossier osteoporose• ‘Heeft u een zuivel geweten?’ www.nice-info.be

FACTOREN DIE JE NIET IN DE HAND HEBT FACTOREN DIE JE WEL IN DE HAND HEBT

• Leeftijd• Geslacht• Als je zelf na je vijftigste een gebroken

bot had • Een familiegeschiedenis van fracturen,

vooral heupfractuur bij moeder• Huidige inname van cortisone:

gedurende > 3 maanden• Aandoeningen zoals diabetes type 1,

chronische leverziekte, langdurige immobiliteit, enz.

• Roken• Alcoholgebruik (>3 glazen/dag)• Een lage BMI (≤19)• Onvoldoende inname melk- en melkproducten (calcium)• Overdag weinig buiten komen• Onvoldoende bewegen

TOCH OSTEOPOROSE, WAT NU?Na de diagnose hoef je hele-maal niet lijdzaam te wachten op je eerste breuk.

WAT JE BEST DOETSTART ONMIDDELLIJK MET DE BEHANDELING VAN JE OSTEOPOROSE!

• Dat kan met geneesmiddelen. Je arts bekijkt samen met jou welk geneesmiddel voor jou het meest geschikt is.

• Haal voldoende calcium uit je voeding. Profiteer dagelijks van de buitenlucht. Bespreek met je huisarts of supplemen-ten aangewezen zijn. Zorg voor voldoende beweging.

WAT JE BETER NIET DOET NA EEN EERSTE BREUKZORG DAT JE IN GEEN GEVAL IN EEN VICIEUZE CIRKEL BELANDT.

• Blijf uit angst niet in je stoel zitten waardoor je osteoporose alleen maar erger wordt, je spiermassa afneemt, ... en je risico op breuken verder verhoogt.

• Merk je bij jezelf dat je in deze vicieuze cirkel terecht bent gekomen, zoek dan hulp om hieruit te geraken.

Zij is zo’n bejaarde. Ze ligt al meer dan een jaar in het ver-zorgingstehuis. Ze ligt, zolang de doorligwonden dat toelaten. Daarnaast zit ze ook veel. Eigenlijk het grootste gedeelte van de dag. En dus van het afgelopen jaar. Ze zit in haar speciale stoel. Voor het raam. Daar kijkt ze al bijna vierhonderd dagen naar de binnenkoer waar niets te zien is. Behalve enkele vogeltjes. Hun gefladder maakt haar blij. Blijer dan het gekwaak op de tele-visie. Stappen gaat nog niet, ondanks de revalidatie. Geen kracht in de benen. En ook een arm die niet meer meewil. Haar rolstoel is de eerstvolgende stap. Ze rijdt er al wel in rond. Maar alleen als iemand haar duwt. Zelf dat ding in gang zetten of sturen, lukt niet. In haar kast staat een fles porto. Dat mag van de hoofden van de instelling. Jammer dat ze niet op eigen krachten bij de kast kan. Tijdens haar verblijf is zij, die tot voor haar val als een kwieke en actieve vrouw door het leven ging, twee keer van haar stoel gevallen. De ene keer had ze een partje appel laten vallen, en wilde dat oprapen. De tweede keer jeukte haar sok en toen ze probeerde te krabben, gleed ze van de zitting.Ze heeft, net als toen ze haar heup brak, moeten wachten tot ze haar vonden. Van haar val heeft het verplegend personeel twee keer een rapport opgemaakt. Dat moet zo. Als ze nog een keer valt, wordt ze vastgebonden.Ook dat moet zo, volgens de procedure. Botontkalking de reden van het versnelde sterven? Met het breken van een heup wordt het hele menswaardige bestaan van een bejaarde broos en poreus.

Uit de column ‘Osteoporose’ van schrijfster Margot Vanderstraeten. Eerst verschenen in de krant De Morgen.

63HOUD DE STILLE DIEF

IEDEREEN CONTENT?

EVALUATIE

Heb je dit magazine helemaal doorgenomen of juist niet? Vond je de tips interessant? Wij willen heel graag weten wat je van dit magazine vindt en hoe je het gebruikt hebt! Deelnemers aan deze vragenlijst maken kans op volgende prijzen:

1 X FIETSPAKKET 15 JAAR FIETSPARADIJS LIMBURG: fiets-gps Garmin Dakota 10, topografische belux kaart, stuurdra-ger en 5 themaroutes uitgestippeld op het Limburgse fietsroute-netwerk.

10 X ONTBIJTMANDEN TER WAARDE VAN 25 EURO.De prijzen worden begin januari 2011 verloot. We verwittigen alle winnaars persoonlijk.

Vul dus deze vragenlijst in en bezorg hem uiterlijk 31/12/2010 aan de Provinciale Dienst Gezondheid, Universiteitslaan 1, 3500 Hasselt. Je kan deze vragenlijst ook gemakkelijk invullen via internet.

Surf daarvoor naar limburg.socratos.net/direct/Content.

64 EVALUATIE

1. VAN WIE HEB JE HET MAGAZINE CONTENT GEKREGEN OF WAAR HEB JE DIT MAGAZINE MEEGENOMEN?

(Indien je meerdere exemplaren hebt ontvangen, gelieve alle antwoorden aan te duiden waar je een exemplaar hebt ontvangen)

Van familie

Van vrienden

Bij de bakker

Bij grootouderdag op school via de kleinkinderen

Gekregen op een grote activiteit (welzijnsbeurs, provinciale seniorensportdag …)

Gekregen op een gemeentelijke activiteit (markt, activiteit ingericht door seniorenvereniging …)

Zelf aangevraagd (via internet, telefoon, post)

Andere, namelijk…

2. OP WELKE PLAATSEN HEB JE HET MAGAZINE CONTENT ZOAL ZIEN LIGGEN?

(Meerdere antwoorden zijn mogelijk)

Bij familie / vrienden

Bij de bakker

In de wachtzaal van de huisarts

In de wachtzaal van de kinesitherapeut

In het kantoor van de mutualiteit

Op het gemeentehuis

Op het OCMW

Op een andere plaats, namelijk…

3. WAT VIND JE VAN HET MAGAZINE?Gelieve voor elk van de items in volgende tabel aan te geven of je dit van toepassing vindt op het magazine. Je kan voor elk item antwoorden met heel zeker, eerder wel, eerder niet, heel zeker niet of geen idee.

Vind je het magazine Content…

4. WAT VIND JE VAN DE VOLGENDE ONDERDELEN VAN HET MAGAZINE?

Gelieve elk onderdeel een score te geven van 0 tot 10. De score 0 betekent helemaal niet goed, 10 betekent uitstekend.

Het formaat (de grootte) van het magazine: … /10

De papiersoort: … /10 Het lettertype: … /10

De schrijfstijl: … /10 De lay-out: … /10

De cover: … /10 De titel: … /10

De foto’s: … /10

HEEL ZEKER

EERDER WEL

EERDER NIET

HEEL ZEKER NIET

GEEN IDEE

Interessant

Nuttig

Saai

Leuk

Informatief

Begrijpbaar

Belerend

Om te bewaren

5. OP WELKE MANIER HEB JE HET MAGAZINE GELEZEN, BEKEKEN OF DOORBLADERD?

Ik heb het magazine volledig gelezen.

Ik heb de meeste artikels gelezen en de rest van het magazine doorbladerd.

Ik heb een aantal artikels gelezen en de rest van het magazine doorbladerd.

Ik heb een aantal artikels gelezen, maar de rest van het magazine niet doorbladerd.

Ik heb het magazine doorbladerd, zonder echt iets te lezen.

Ik heb enkel de cover bekeken, het magazine zelf heb ik niet gelezen of doorbladerd.

TE VEEL AAN BOD

VOLDOENDE AAN BOD

TE WEINIG AAN BOD

NIET OP ZIJN PLAATS IN DIT MAGAZINE

NIET OPGEMERKT IN HET MAGAZINE

Alcohol

Beweging

Binnenhuismilieu (CO, verven, ...)

Borstkankers-creening

Diabetes

Gehoor

Geestelijke gezond-heid (zwarte gat, …)

Huidverzorging

Internet

Intimiteit en seksu-aliteit

Mantelzorg

Osteoporose

Plasproblemen

Prostaatproblemen

Slaapproblemen

Vaccinaties

Veilige thuisom-geving

Voeding

Zicht / brillen

6. IN HET MAGAZINE KOMEN HEEL WAT ONDERWERPEN AAN BOD. Hieronder bevindt zich een lijst van deze onderwerpen. Kan je voor elk onderwerp aankruisen of dit onderwerp volgens jou te veel, voldoende of te weinig aan bod komt of niet op zijn plaats is in dit magazine. Indien je het onderwerp niet bent tegengekomen, kruis je de laatste kolom aan.

65EVALUATIE

7. WELKE THEMA’S DIE JE ASSOCIEERT MET GEZOND LEVEN KWAMEN NIET AAN BOD IN DIT MAGAZINE?

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

8. WAT IS JOU HET MEEST BIJGEBLEVEN UIT HET MAGAZINE CONTENT?

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

...........................................................................................

66 VRAGENLIJST

HELE-MAAL AKKOORD

EERDER WEL AKKOORD

EERDER NIET AKKOORD

HELE-MAAL NIET AKKOORD

GEEN IDEE

Heb ik een aantal dingen rond gezondheid bijgeleerd

Ben ik me er meer van bewust dat ik zelf iets aan mijn gezondheid kan veranderen

Ben ik ervan overtuigd dat ik iets aan mijn gezondheid kan doen

Ben ik van plan om gezonder te gaan leven

9. HIERONDER STAAT EEN AANTAL UITSPRAKEN. GELIEVE AAN TE GEVEN IN WELKE MATE JE AKKOORD GAAT MET DEZE UITSPRAKEN. JE KAN ANTWOORDEN MET HELEMAAL AKKOORD, EERDER AKKOORD, EERDER NIET AKKOORD, HELEMAAL NIET AKKOORD.

Vind je het magazine Content…

10. HOE VAAK NEEM JE DOORGAANS DEEL AAN BIJEEN-KOMSTEN OF ACTIVITEITEN VAN EEN VERENIGING ZOALS EEN SPORTCLUB, EEN RECREATIEVE VERENIGING (ZOALS EEN KAARTCLUB), EEN VERENIGING VOOR GEPENSIONEERDEN, EEN WIJKCOMITÉ, EEN ZELFHULPGROEP, ….?

Minstens een paar keer per week

Een paar keer per maand

Een paar keer per jaar

Minstens 1 keer per jaar

Helemaal niet

11. WELKE ACTIVITEITEN BEOEFEN JE ZELF GEWOONLIJK MINSTENS 1 KEER PER MAAND?

Dansen

Fietsen

Wandelen

Andere sporten

Tuinieren

Kaarten en andere gezelschapspelen

Knutselen, schilderen, handwerk, fotografie, … of andere kunstactiviteiten

Toneelspelen, meezingen in een koor of andere culturele activiteiten

Op café / brasserie / restaurant gaan

Naar een evenement (cultuur, film, sport, toneel, ….) gaan

Een andere activiteit namelijk, …

Geen enkele

12. HOE VAAK MAAK JE GEBRUIK VAN HET INTERNET? Dagelijks

Een paar keer per week

Een paar keer per maand

Zelden

Nooit => ga naar Vraag 14.

13. VOOR WELKE DOELEINDEN MAAK JE GEBRUIK VAN HET INTERNET?

E-mailen

Opzoeken van informatie

Shoppen (nieuw of 2de hands zoals Ebay, Kapaza, Hebbes …)

Chatten / msn

Bloggen

Delen van bestanden

Deelnemen/lezen van discussieforums

Downloaden (muziek, spelletjes, films, software,...)

Pc-banking

Skypen

Spelletjes spelen

Aanwezig zijn op sociale netwerksites (Facebook, Linkedin, … )

Andere, namelijk ..........................................

14. WAT IS DE POSTCODE VAN DE GEMEENTE WAARIN JE WOONT? ...................................

15. BEN JE...? Man

Vrouw

16. WAT IS JOUW LEEFTIJD? ...................................

16. BEN JE...? Volledig beroepsactief

Deeltijds beroepsactief

Niet beroepsactief

17. WAT IS DE HUIDIGE SAMENSTELLING VAN JE GEZIN? IS DAT…

Alleenstaande zonder thuiswonende kinderen

Alleenstaande met thuiswonende kinderen

Samenwonend met partner/echtgenoot zonder thuiswonende kinderen

Samenwonend met partner/echtgenoot met thuiswonende kinderen

Andere ..........................................

19. HEB JE KLEINKINDEREN? JA

NEE

19. HOE IS JOUW GEZONDHEIDSTOESTAND IN HET ALGEMEEN?

Zeer goed

Goed

Gaat wel (redelijk)

Slecht

Zeer slecht

VRAGENLIJST

VUL IN EN WIN!Wij verloten 10 ontbijtmanden en een fietspakket “15 jaar fietsparadijs Limburg” met o.a. een fiets-gps “Garmin Dakota 10” onder de deelnemers. Indien je kans wil maken op deze prijs, gelieve hier je adresgegevens achter te laten. Deze worden enkel en alleen gebruikt in geval van toekenning van de prijs.

Naam: ..................................................................................

Voornaam: ............................................................................

Straat: .................................................................................

Nummer: ............ Bus: ............

Postcode: ............

Gemeente:............................................................................

PRIVACY STATEMENT

De door jou verstrekte gegevens zullen door de provincie Limburg, met zetel te 3500 Hasselt, Universiteitslaan 1, worden verwerkt. Zij zullen uitsluitend worden gebruikt voor het contacteren van de winnende deelnemers aan de wedstrijd verbonden aan de enquête in het magazine Content. Overeen-komstig de wet van 8 december 1992, zoals gewijzigd, kan je steeds om mededeling en verbetering vragen van de jou betreffende verwerkingen.

67

LAAT JE INSPIREREN

TOT EEN GEZONDE

LEVENSSTIJL