Công Nghệ Sản Xuất Sô Đa

BI TP LNMn: qu trnh v thit b thy lc trong cng ngh ha hcT :2lp: 07hh ti : Tnh ton thit k ng ng, thng cao v, bm cht lng cho nh my sn xut soda c nng sut 12m3/h ?CNG NGH SN XUT SAI. I CNG V CNG NGH SN XUT SA 1.Khi nim chung2. Lch s hnh thnh v pht trin II. PHNG PHP SN XUT 1. Phng php t nhin 2. Phng php Leslanc3. Phng php Solvay hay phng php amniac 4. Phng php cacbonat ha xtIII. NG DNG1. ng dng trong thy tinh2. ng dng trong cht ty ra3. ng dng trong ha cht

IV. TH TRNG V TNH HNH TH TRNG 1. Th trng chu - thi bnh dng2. Th trng ton cu

V. NGHA V SU TH CA SA1. ngha ca s da trong nn kinh t quc dn2. Xu th pht trin VI. TNH TON THIT K H THNG SN XUT VII. BN V CHI TIT

I. I CNG V CNG NGH SN XUT SA 1. Khi nim chungNatri cacbonat, hay cn gi l sa, l mt sn phm khong cht tn ti t nhin qung trona, nacolit v trong nc khong giu natri cacbonat hoc nc bin. Sa c s dng cho nhiu ng dng trong ngnh cng nghip ha cht.Ngoi sn xut t cc loi qung t nhin, sa cn c sn xut tng hp t nguyn liu vi, mui v amoniac.Qung sa c tm thy vi s lng ln Botswana, Trung Quc(TQ), Ai Cp, n , Kenia, Mxic, Pru, Nam Phi, Th Nh K v M. Hn 60 loi qung sa c pht hin trn ton th gii, v nhng loi qung ny chim 1/3 sn lng ton cu(35 triu tn/nm). Cn 2/3 sn lng l c sn xut bng phng php tng hp.Sa c dng nng v dng nh. Sa nng, vi khi lng ring l 1 kg/dm3, c s dng cho sn xut thy tinh. Cn sa nh, vi khi lng ring l 0,5kg/dm3, c s dng sn xut cc loi ha cht, x phng, cht ty ra. Sa cng c s dng trong cc ng dng: loi b lu hunh t kh thi ca cc ng khi, x l nc, tinh ch du, sn xut cht n v cao su tng hp.Trong sn xut cng nghip hin nay, soda c mt v tr rt quan trng. N len li vo hu ht qu trnh cng nghip t cc ngnh cng nghip ho cht n cng nghip nng, cng nghip nhu cn s c mt ca soda. Nhu cu soda ng th 11 tnh v sn lng khi so vi cc hp cht v c, hu c, k c ho du.Bi tm quan trng ca mnh, soda c cp sn xut t nhng nm 1775. Nm 1775, Vin Hn lm khoa hc Php nu gii thng cho pht minh tm kim phng php sn xut soda trong cng nghip. Natri bicacbonat NaHCO3 ; X a tinh th (Na2CO3.10H2O v Na2CO3.H2O) Natricacbonat rt quan trng thng dng trong cng nghip x bng giy xenlulozo, dt,thy tinh , luyn kim v nhiu nghnh khc.2. Lch s hnh thnh v pht trin

Trong sn xut cng nghip hin nay, soda c mt v tr rt quan trng. N len li vo hu ht qu trnh cng nghip t cc ngnh cng nghip ho cht n cng nghip nng, cng nghip nhu cn s c mt ca soda. Nhu cu soda ng th 11 tnh v sn lng khi so vi cc hp cht v c, hu c, k c ho du. Bi tm quan trng ca mnh, soda c cp sn xut t nhng nm 1775. Nm 1775, Vin Hn lm khoa hc Php nu gii thng cho pht minh tm kim phng php sn xut soda trong cng nghip. Nm 1773 Va-l ra phng php sn xut xt bng cch cho acid ch vo dung dch mui n c, theo phn ng:

2NaCl + H2O + xPbO = 2NaO[(x-1)PbO].PbCl2

Phng php ny khng c ng dng trong cng nghip v nng xt to thnh trong dung dch rt nh, mc chuyn ho ca phn ng rt chm, acid ch li rt c, hi cho sc kho.V vy phng php ny ch mang tnh cht lch s ch khng c tc dng thc t sn xut Sau , L-b-lan a ra phng php ch to soda t mui n, acid sulphuric v vi. Nm 1791 L-b-lan xy dng nh my sn xut soda theo phng php ca mnh gn Paris.T phng php L-b lan ngy cng hon chnh v chim c quyn trong cng nghip ch to cc hp cht kim. Phng php L-b-lan tuy gii quyt c nhu cu cng nghip th k XVIII tuy vy vn tn ti nhiu nhc im: sn phm cha tinh khit, qu trnh sn xut phc tp, nng nhc

Nm 1861, Solvay, k s ngi B pht minh ra phng php amoniac ch to soda. Nm 1865, cng sut xng ch to soda theo phng php Solvay t 10 tn/ngy. Phng php Solvay lc u b s cnh tranh mnh bi phng php L-b-lan. Sau , do tnh u vit v s tinh khit ca sn phm, gi thnh thp, iu kin lm vic nh nhng so vi phng php L-b-lan, khng bao lu phng php Solvay chim u th v c pht trin mnh. Cho n nm 1900, sn xut soda theo phng php ny chim ti 90% tng sn lng soda, v cho n sau chin tranh th gii ln I phng php Lb- lan thc t khng cn tn ti trong cng nghip. Hin nay trong cng nghip tn ti ch yu phng php amoniac, cn phng php L-b-lan ch tn ti mt vi khu trong qu trnh ci tin phng php soda t nguyn liu natrisunphat. Cc ngun soda trong t nhin.Soda hay cc hp cht kim ni chung hnh thnh trong t nhin mt cch hon ton khch quan. C th ni trong thin nhin c hai dng hp cht kim c th khai thc mt cch d dng:- T dng ru bin mt s vng i dng min Ty Nam Ty Ban Nha c ti 2530% Na2CO3 trong tro.- T cc h hoc cc m nhng min thung lng c ma nhiu, khng kh kh v gn ni vi. Cc hp cht kim khi nm dng cc mui ngm nc:

Na2CO3.nH2O, Na2CO3.NaHCO3.2H2O. Ni chung cc dng hp cht kim ny dng khng tinh khit, cha nhiu hp cht tan ca cc mui clorua, Sunphat v cc cht khng tan. Mt s ni trn th gii c cc h v m ln natricacbonat: Magafdi Chu Phi, Bora, T-ron chu M, vng Ct Bin, Segadin Chu u, Lu-na n . Hin nay ngun cacbonat trong thin nhin vn c s dng, khai thc v ch bin dng vo cc ngnh cng nghip ho cht v luyn kim. Nm 1926 M xy dng nh my ch bin natricacbonat thin nhin theo phng php bc hi t nhin v nhn to dung dch nc h cha natricacbonat ti nng 12-14% ri em kt tinh. Nhng ni c natricacbonat nm su di t ngi ta khai thc bng cch cho ncnng xung ging khoan ho tan ti nng Na2CO3 t 32 Bo-m th a ln mt t v em kt tinh. Mun c sn phm tinh khit phi ho tan ra v kt tinh phn on. Nh soda khai thc t nhin vn c tinh khit cao so vi cc phng php tng hp hin nay.

II. PHNG PHP SN XUT Hin nay trn th gii, ty thuc vo ti nguyn v iu kin kinh t mi nc, qu trnh sn xut s a c th thc hin theo mt trong cc phng php sau:1. Khai thc s a thin nhin.S a thin nhin nm di dng cc dung dch nc c cha cc mui khong, trong c khong Na2CO3ha tan. Trong cc ngun nc khong cha s a th h Sirlis thuc bang California, M c cha 4 - 6% Na2CO3l ngun khai thc s a thin nhin ln nht th gii do Cng ty American Postash and - Chemical Corp khai thc. Vi cng sut 160.000 tn s a/ nm th phi x l trn 4 triu m3nc khong, tiu tn nhiu nhit bay hi nc, do gi thnh sn phm kh cao v kh cnh tranh trn th trng hin nay. V vy, sn xut s a t ngun mui t nhin ch chim di 3% tng lng sn xut hng nm.

2. Phng php LeslancNguyn l : iu ch Na2SO4 mui n v axt H2SO4 :

2NaCl + H2SO4 = Na2SO4 + 2HClSau nung trong l quay cng vi than v Canxicacbonat 1000oC

Na2SO4 + 2C +CaCO3 = Na2SO4 + CaS + +2CO2

3. Phng php Solvay hay phng php ammoniac :Nguyn liu u l dung dch NaCl, chuyn ha bng amniac v kh CO2 to thnh sn phm trung gian NaHCO3a. C s l thuyt ca qu trnh sn xut:Qu trnh iu ch Na2CO3 thc hin qua 2 giai on :-iu ch NaHCO3 :

NaCl +NH3 + CO2 + H2O => NaHCO3 + NH4Cl (1)

-T NaHCO3 diu ch NaCO3 :

2NaHCO3 Na2CO3 + CO2 + H2O (2)Phn ng (1) to thnh NaHCO3 c hiu sut cao nht 30-32% v di 84%. CO2 c iu ch t phn ng nung vi : CaCO3 = Cao + CO2 (3)

Cao dng d iu ch Ca(OH)2 :CaO + H2O = Ca(OH)2Ca(OH)2 dng ti sinh NH3 t NH4Cl to thnh trong phn ng (1)

2NH4 Cl + Ca(OH)2 = 2NH3 + CaCl2 + 2H2O

Theo l thuyt th NH3 khng b tiu hao ,do vy trong thc t nguyn liu ch yu iu ch Na2CO3 l NaCl v vi .-Dung dch NaCl khong 350-.310g/l cn phi loi b cc ion Ca2+ v Mg2+.

-kh CO2 c s dng trong cng nghip X a c hm lng khong 39 ->40% v nhit khong 30oC.* Giai on 1:iu ch NaHCO3 bao gm ba cng on+iu ch nc mui amn .+iu ch NaHCO3.+Lc NaHCO3.*Giai on 2:-Cng on nung .-Cng on ti sinh amniac .b. iu ch mui amn ha:Cng on ny l cho nc hp th NH3 to thnh nc mui amn ha .Kh NH3 v CO2 tan trong nc s xy ra cc phn ng :

2NH3 + CO2 + H2O = (NH4)2CO3 (4)

(NH4)2CO3 + CO2 + H2O = 2NH4HCO3 (5)v c phn ng to thnh cacbonat : 2NH3 + CO2 = NH2COONH4Kh chng c nhit 67 - 69oCc a vo thit b lm lnh (3) bng nc.Sau a vo thit b hp th (2) phn ln NH3 v 1 phn CO2 trong kh chng c hp th trong thit b nay .Kh ln thp chng (1) tip tc hp th kh NH3 v CO2 , sau vo thp ra (5) sau khi ra khi thp (5) hp th c khong 21,5g/l NH3 & 8,2 g/l CO2 c a vo thp (1) Dung dch nc mui amn ha ra qua h thng lm lnh (11) h nhit xung 30oC ri sang cng on cacbon ha .c. Cacbon ha nc mui amn ha :Trong cng on ny, nc mui amn c tc dng vi CO2 to thnh huyn ph Natri cacbonat - Qu trnh ny c gi l cacbon ha .

2NH3 + CO2 + H2O = (NH4)2CO3 (4) (NH4)2CO3 + CO2 + H2O = 2NH4HCO3 (5)

Khi lng HCO3 ln ,bt u xy ra phn ng trao i ion to thnh NaHCO3 kt ta.

NH4HCO3+ NaCl NaHCO3 + NH4ClHiu sut to thnh NaHCO3 ph thuc vo nng trong kh v vo nhit NaHCO3 c bng chuyn a vo phiu (1) ri vo l nung X a (2) di khong 25m.Thi gian nung khong 3 gi ,l t bng mazut hoc than .Khng kh dng t nhin liu c thi qua thit b trao i nhit (3) ti 300oC ,ri vo bung t (4). NaHCO3 b phn hy thnh Na2CO3 c hm lng khong 96 -> 98% ,sn phm ra l c (5) a vo kho ,sau khi lm sch.Sau khi phn hy cacbonat ch yu c CO2 ,hi nc v mt t NH3 v bi X a c a qua xyclon (6),kh c nhit 125oC tp trung vo ng thu kh (7)c lm sch bng kh l X a ra .Sau kh vo pha di thp ra (9) c hm lng CO2 khong 90% v nhit l 30oC c a vo cng on cacbon ha.d. Ti sinh amniac :

Thu hi NH3 t dung dch lc cha NH3 di dng NH4Cl , (NH4)2CO3 , NH4HCO3

(NH4)2CO3 -> NH3 + CO2 + H2O

2NH4Cl + Ca(OH)2 = 2NH3 + CaCl2 + 2H2ONH3 to thnh c tch khi dung dch bng cch chng ct4. Phng php cacbonat ha xt.Phng php cacbonat ha xt l phng php n gin nht, ch cn dng CO2xc qua dung dch xt s thu c s a theo phn ng:

CO2+ 2NaOH = Na2CO3+ H2O

Sau lm ngui v kt tinh Na2CO3.10 H2O ri lc tch v lm mt nc s thu c s a (Na2CO3). Tuy nhin nguyn liu xt li t hn s a do phi qua giai on in phn, c c dn n tiu hao nhiu nng lng nn gi thnh ca xt cao, ch nhng nc c gi in nng r mi c th s dng phng php ny. T l s a i t xt hin nay trn th gii chim di 10% tng lng s a sn xut v sc cnh tranh km.

III. NG DNG1. ng dng trong thy tinh Sa chim 13 - 15% trong s nguyn liu c a vo cho sn xut thy tinh, n c s dng nu thy tinh, lm gim nhit nu chy ca ct silic trong qu trnh nu chy v lm tng tnh mm do. Mc d sa ch l vt liu c khi lng ln th hai trong sn xut thy tinh, nhng n li chim ti 50 - 60% tng chi ph nguyn liu u vo1. ng dng trong cht ty ra Sa c s dng lm cht n v cht ph gia trong x phng v cht ty ra; c bit nhu cu sa cho cht ty ra chim khong 10 - 12% trn ton th gii. Hin mc tiu th sa cho th trng cht ty ra tng khong 100 nghn tn/nm do gim s dng perborat(v c thay th bng percacbonat).2. ng dng trong ha chtSa c s dng lm nguyn liu cho nhiu sn phm ha cht gc natri, chim 30% nhu cu. Cc sn phm ha cht ny c s dng trong nhiu ng dng nh: nng nghip, tc nhn lm sch v ph gia thc phm. Mc d, i khi xt lng cng c dng thay th cho sa nhng sa vn l la chn chnh v sn c v chi ph thp.IV. TH TRNG V TNH HNH TH TRNG 1. Th trng chu - thi bnh dngTQ l nc c cng sut sa tng ln nht trong sut nm 2006, tuy nhin, gi sa ch tng gn 5USD/ tn, v mc tng trng xut khu sa b chm li trong vi nm qua. Trong nm 2006, TQ xut khu 1,8 triu tn sa, tng 1,1 triu tn so vi nm 2005. Nhng nm 2006, TQ li nhp khu sa cao hn nm 2005, do tng xut khu sa ca TQ b gim 3%(52 nghn tn).Dennis Kostick, mt chuyn gia v sa ti USGS khng nh, cc nh sn xut ang xem xt vic m rng th trng sa sang Nam M v chu . TQ vt mc tng trng ca chu trn th trng sa trong vi nm gn y.Cui nm 2005, Cng ty Tata Chemicals(TCL) - mt cng ty thuc Tp on Tata(n ) mua c hng sn xut sa Brunner Mond vi cc hng kinh doanh ca hng t Kenia v Netherland. iu ny cho php TCL tham gia vo cc th trng xut khu mi chu u, chu Phi v ng .Cng trong thi gian ny, mt nh sn xut khc ca n l Gujarat Heavy Chemicals(GHCL) mua c nh my sa ca Rumani vi tr gi 24 triu USD, v trong nm 2006 mua c nh my sa th hai ca nc ny.GHCL ang tin ti mc tiu pht trin cc th trng trung tm v ng u, v nhu cu ca cc lnh vc bao gm thy tinh, ha cht, gm s, xi mng, vt liu chu la v thp ang tng khu vc ny. Ngoi ra, n ang nm gi cc phng php nhm tng cng sut phc v cho th trng ni a v th trng xut khu ang tng trng.2. Th trng ton cuCc nguyn liu th cho sn xut sa c rt nhiu v hu nh khng th cn kit. Cho d tr lng qung trona c gii hn, nhng tr lng vi, mui, amoniac li rt ph bin v rt nhiu. i khi, sa c sn xut nh sn phm ph ca qu trnh sn xut nhm t nephelin xienit.Gi sa ng u c on l s tng 5 Euro(6,6USD)/ tnTrong vi nm gn y, Cng ty Rio Tinto pht trin qung trona Kazan khu vc Ankara(Th Nh K). Hin nay Cng ty Soa Eti ang khai thc vng trm tch Trona Beypazari cng c t ti khu vc Ankara ca nc ny.Mt tp on u t Bc Kinh(TQ) xy dng mt nh my vi tr gi 100 triu USD ti Kungrad(Ubkitxtan). Nh my ny i vo hot ng gia nm 2006 vi cng sut 100 nghn tn sa/ nm nh s dng ngun mui ly t Barsakelmes v vi ly t Jamanssay. Ubkitxtan s tiu th khong 60 - 70 nghn tn/nm v cn li l xut khu.Sa tng hp t hn(tnh c v cc chi ph sn xut v tiu hao nng lng) so vi i t cc qung sa t nhin trn th gii. Tuy nhin, sa tng hp c cht lng cao hn rt nhiu so vi sa c sn xut t qung trona.Cc sn phm ph thi ca quy trnh Solvay(tng hp sa) u c hi cho mi trng, v c th gy ra nhng vn qun l ph thi nguy him. Hin nay, bin php kim sot v lm gim cc sn phm cng nghip ph thi/pht thi cc c t ra mi trng ang c t ra i vi qu trnh sn xut sa tng hp. Ngoi ra, qu trnh sn xut sa tng hp i hi nhiu nhn lc hn so vi sn xut sa t t nhin.Tm li, sa tng hp vn c nhng li ch ring(mc d t hn v c hi cho mi trng) - cht lng l mt trong nhng u im ca chng. Tuy nhin, theo Alan William, mt nh qun l Anh, sa l mt sn phm hng ha trong nhiu lnh vc. C quy trnh Solvay cho sn xut sa tng hp v quy trnh monohyrat cho sn xut sa t t nhin u c th sn xut ra sa vi nhng c tnh c th thay i c, do , s khc nhau gia 2 sn phm ny l rt t.Mt trong nhng hu qu ca cuc khng hong kinh t ti chnh 2007-2009 i vi hot ng cung cu khong cht trn th gii l s nh hnh li ca cc ngnh sn xut m trong khong cht c s dng nh nguyn liu u vo quan trng.Qu trnh hp l ha sn xut din ra sau - khi cc th trng nh xe t, xy dng, sn xut thy tinh,.. chuyn mt phn cc trung tm sn xut ca mnh sang cc nc ang pht trin - lm thay i hon ton cc chui cung ng truyn thng.Sau thi k khng hong, qu trnh phc hi ca sn lng cng nghip ton cu din ra nhanh nht ti cc nc ang pht trin - khu vc pht trin nhanh ca th gii, ni m qu trnh hin i ha v s gia tng ca cc tng lp trung lu giu c ang m bo cho nhu cu i vi hu nh tt c cc loi hng ha, t nh ca cho n thit b in t cng ngh cao.Ngnh sn xut sa khng ng ngoi qu trnh chuyn i ny. Nhng th trng tiu th cui cng ca ngnh, v d cc lnh vc sn xut thy tinh, cht ty ra v ha cht, tr thnh mt phn ca s phc hi nhanh khi nhu cu tiu th tng mnh tr li.Kt qu l ngnh sn xut ha cht c tnh kim ny - cho d khai thc t cc ngun nguyn liu t nhin hay sn xut theo phng php tng hp - thot khi tnh trng trm lng su ca th trng trong nhng nm 2009 - 2010 v tri dy trong tnh trng tng i t b tn thng.Theo cc cng ty sn xut ha cht, nhu cu sa trong nm 2011 rt thun li hu ht tt c cc th trng, trong mt s th trng th hin s gia tng mnh m ca nhu cu ny.Cc nh sn xut sa ti Bc M, n , Kenia, Th Nh K v cc nc chu u hin ang vn hnh vi cng sut n nh, cn cc nh sn xut Trung Quc cng ang hot ng vi cng sut vn hnh ti u. Cung cu sa trn phn ln cc th trng tr nn st sao, mt s th trng c nhng du hiu thiu ngun cung.Tp on Tata Chemicals ca n ang v th tt p ng xu hng ca th trng. Tata Chemicals hin ang vn hnh cc c s sn xut sa ti n , Kenia, Anh v M, vi tng cng sut 5,3 triu tn/ nm, khin cho Tp on ny tr thnh nh sn xut sa ln th hai trn th gii, ch sau hng Solvay ca B.Tata Chemicals cng nh gi rng tiu th sa ang tng tt c cc th trng, trong khi cc khu vc ang pht trin nh Trung Quc, n , chu M La tinh, ng Nam ang th hin tc tng trng c bit cao v lnh mnh.Nhng mt thch thc then cht i vi cc nh sn xut sa l vn chi ph u vo cao ca nguyn liu v nng lng. Vn ny c v nh ang nh hng n tt c cc nh sn xut sa tt c cc khu vc trn th gii.Nhu cu sa trn th giiTrung Quc l nh sn xut sa ln nht th gii, vi sn lng nm 2009 t 19,35 triu tn, chim gn mt na tng sn lng sa ton cu. V vy Trung Quc cng ang ng vai tr chi phi i vi cng sut sa ca th gii. Nc c th cnh tranh gn nht vi Trung Quc l M vi sn lng sa nm 2009 t 10 triu tn. tip theo sau l cc nc vi cng sut nh hn nh Nga (2,3 triu tn), Th Nh K (1,5 triu tn), n (1,5 triu tn).Cc nh sn xut sa trn th gii c nhng c tnh khc nhau v sn lng sa ton cu nm 2011, nhng nhn chung h u nht tr cho rng nhu cu sa ang hi phc.Cng ty FMC Wyoming, nh sn xut trona ca M, tin rng nhu cu ton cu nm 2011 t khong 50-51 triu tn, tng ng tc tng trng 4-5% hoc cao hn nm 2010 vi triu tn. Theo FMC Wyoming, nm t mc sn lng cao nht trc y l nm 2008. Sau , nhu cu gim mnh trong nm 2009 khi kinh t ton cu suy thoi. Nhu cu sa bt u tng tr li vo nm 2010 v c kh nng trong nm 2010 s t cao hn mc ca nm 2008 (48,5 triu tn).Cc nh kinh doanh sa ti M d bo nhu cu sa nm 2011 s cao hn 5% so vi nm 2010, trong khi nhu cu sa nm 2010 cao hn nm trc 9%. Theo d bo ny, nhu cu sa tt c cc lnh vc s dng ang kh mnh, dn u l cc ngnh sn xut knh xy dng v sn xut xe t ti cc th trng mi ni, v xu hng ny c kh nng s tip tc cho n nm 2015.Tiu th sa ang tng vng ti tt c cc nc ang pht trin v cc th trng mi ni. Trn thc t, nhu cu sa ti Nht Bn v Hn Quc cng cao hn d kin. Nhu cu ti chu u v Bc M tng cao hn nm trc, bt chp nhng thng tin tiu cc v cc cuc khng hong n cng ti cc nc trong hai khu vc ny.Nh sn xut mi ni ca Th Nh K l Cng ty Eti Soda thng bo v tnh hnh nhu cu mnh hn trong nm 2011 v cho rng ngun cung ang tr nn st sao ch yu do mt s im tht nt c chai trong sn xut sa ti Trung Quc.Theo Eti Soda, th trng sa hin ang tng trng ti Trung Quc, n , Nam M v cc nc ang pht trin, cn th trng ti chu u v M duy tr cng mc nh nm trc.Trong hi ngh cc nh phn tch th trng sa cui thng 6/2011, cc nh qun l ca Cng ty Solvay cho rng h thy c s khc bit r rng gia chu u v M: Nhu cu sa ti chu u ang hi phc r rt, nht l cc nc pha Bc chu u, trong khi ti M vn cha c nhng du hiu thc s v s ci thin nhu cu sa. Theo Solvay, c th trng M v chu u u c duy tr nh nhu cu t chu M La tinh v chu .Xu hng i ln ca th trng sa MCng ty Solvay hin l nh sn xut sa ln nht th gii, vi sn lng 7 triu tn/ nm c sn xut ti cc nh my Bungari, Trung Quc, Ai - Cp, Php, c, Italia, B o Nha, Ty Ban Nha v M. Ti M, Solvay vn hnh mt nh my khai thc trona ti vng m ly Green River bang Wyoming v s hu mt m sa khai thc theo phng php dung dch Colorado, nhng m ny ngng sn xut t nm 2004.Tuy b tt hng so vi Trung Quc v tr thnh nc sn xut sa ln th hai trn th gii, nhng M vn l nc cung ng sa t nhin ln nht th gii, ch yu c sn xut vng m ly Green River. Ti y, ti nguyn khong 47 t tn trona c th khai thc ang nm trong cc va qung trn mt khu vc c din tch 1000 dm vung. Ngun qung ny p ng nhu cu sa ca th gii trong vi trm nm, n c hnh thnh trong qu trnh bay hi nc ca h Gosiute thi c.Hin c 4 cng ty ang khai thc sa t nhin ti vng Green River. Ngoi Cng ty Solvay M th cn c 3 cng ty khc l FMC Wyoming, OCI Chemicals v Tata Chemicals.Mt nh sn xut sa quy m ln khc ca M l Cng ty Searles Vally Minerals ti California, chi nhnh ca Cng ty Nirma (n ). Tng cng, cc nh sn xut sa ti M c cng sut danh nh 14,5 triu tn.Trung Quc l nc sn xut sa ln nht th gii, nhng M li ang dn u th trng xut khu sa: Nm 2008 M xut khu khong 5,4 triu tn sa (tng ng 45% sn lng trong nc). Trong cc nm trc s trng cy vo th trng xut khu khin cho cc nh sn xut sa ti M d b tn thng, nhng trong 18 thng qua yu t ny gip h duy tr sn xut trong bi cnh th trng M tr tr.Cc nh sn xut M thng bo s st gim ng k ca nhu cu sa ni a trong nm 2009 do nh hng ca cuc khng hong ti chnh ton cu. Nhu cu trn th trng sa ni a ca M gim 15% trong nm 2009 v ch hi phc c 5% trong nm 2010, tip theo l s tng trng chm trong nm 2011, vi nhu cu ch tng 1-2%.Nhng bt chp s suy thoi trn th trng ni a, cc nh sn xut sa M vn nhn c cc n t hng ln, t c gi bn cao v vn hnh vi ton b cng sut - ch yu l nh th trng xut khu.Mt trong nhng bng chng cho iu ny l vic Cng ty FMC cho khi ng li nh my Granger ca mnh. Nh my ny tm ngng sn xut t thng 7/2011 nhng hin c vn hnh tr li vi cng sut 500.000 tn/ nm, t cng sut thit k. FMC ng thi cng cng b bt u k hoch m rng nh my t cng sut 1,2 triu tn/ nm trong vi nm ti.Cch y 10 nm, cc nh sn xut Trung Quc vn hnh hu nh ton b cc nh my sn xut sa trong nc vi cng sut cao nht xut khu sn phm ny vi gi bng hoc gn bng gi thnh. Nhng ngy nay Trung Quc th chp nhn gim t l vn hnh cng sut ch khng mun bn l, trong khi gi thnh sn xut sa ca h cng gim hn so vi trc.Nm 2011 M tng xut khu sa do tnh hnh tiu th tr tr trong nc kt hp vi kh nng cnh tranh cao ca cc nh my sa thuc cc cng ty M nc ngoi.Cng ty FMC khng phi l nh sn xut sa duy nht ca M m hin ang c k hoch m rng sn xut. Cc cng ty khc ca M cng ang xem xt khi ng mt s d n sn xut sa trong thi gian 2014 - 2015.Th Nh K tham gia th trng xut khu saTh trng sa chu u cng chng kin s ni ln ca mt nh xut khu mnh, l Cng ty Eti Soda - lin doanh gia mt cng ty quc gia v mt cng ty t nhn ca Th Nh K.Cng ty Eti Soda c thnh lp nm 1998 v bt u tham gia th trng sa t nm 2009. Ngay trong nm sn xut u tin ca mnh, Eti Soda t mc tiu sn lng l 1 triu tn sa/ nm. Cng ty xut khu 93-95% ca tng sn lng sa ny, trong 87% c bn sang th trng chu u.Trc , Cng ty Soda Sanayi l nh sn xut sa duy nht ca Th Nh K, vi mt nh my sn xut sa theo phng php tng hp, cng sut 1 triu tn/ nm.Vic Eti Soda tham gia th trng sa nh hng bt li n mt s nh sn xut lu nm khc ti chu u. V d, thng 9/2009 Cng ty Brunner Mond phi ng ca nh my sa 420.000 tn/ nm ca mnh ti H Lan.Trong khi , lnh vc sn xut thy tinh v knh xy dng c th l ngnh tiu th sa quan trng trong vi nm ti. Cc nh sn xut ca Th Nh K trong lnh vc ny ang pht trin mnh v tm cch u t vo chu v Trung ng m rng th trng.Sn xut sa ti Trung QucTrung Quc l nc sn xut sa hng u th gii vi nhng cng ty nh Marine Sn ng (cng sut 2,5 triu tn/ nm) v Sanyo ng Sn (cng sut 2 triu tn/ nm). Tuy phn ln sn lng sa ny u c tiu th trong nc, nhng Trung Quc nhanh chng ni ln v tr hng u trn th trng sa th gii nh tng cng sut sa ln gp i ch sau mt thp nin, t 24 triu tn/ nm.Trong vi nm qua, s tham gia ca Trung Quc trn th trng xut khu tng mnh: Nm 2008, Trung Quc xut khu trn 2 triu tn sa. S gia tng mnh ca hot ng xut khu sa ny l nguyn nhn gy ra nhng lo ngi cho cc nh sn xut M m t trc n nay thng chim t l ln trong xut khu sa sang cc th trng chu .Tuy nhin, cn bng lc lng ny trn th trng xut khu sa li ang dch chuyn. Trong vi nm qua, gi thnh sa sn xut ti Trung Quc lin tc tng. Mt khc, ng nhn dn t ca Trung Quc cng tip tc tng gi so vi USD. V vy, kh nng cnh tranh ca cc nh sn xut sa M trn th trng chu tng ln, sn phm ca h c th cnh tranh vi sn phm ca Trung Quc tt c cc ni.Nhu cu sa trong nc ca Trung Quc hin ang gia tng v t khong 20 triu tn trong nm 2011 (tng khong 8%). Nhu cu sa cc nc chu khc cng tng khong 3-4%/ nm, mc d nhu cu ca Nht Bn vn rt yu sau thm ha ng t v sng thn thng 3/2011.Tuy nhin, chnh sch ca chnh ph Trung Quc i vi vic pht trin ngnh sn xut sa hin ang gy lo ngi cho cc nh u t. Ln u tin, k hoch 5 nm ca Trung Quc xp ngnh sn xut sa vo trong s nhng ngnh tiu hao nhiu nng lng - y l nhng ngnh c yu cu khng nn u t cho mc ch xut khu sn phm, v v c bn chng ang xut khu nng lng ra nc ngoi.Cc nh u t nc ngoi nghi ng kh nng ca chnh ph trung ng Trung Quc trong vic thc thi k hoch 5 nm ni trn, v h cho rng n mu thun vi quyn li ca cc a phng. Cc chnh quyn a phng lun mong mun v khuyn khch u t thng qua cc bin php nh min gim thu, do vn s c nhng nh my c xy dng m khng p ng cc tiu ch ca chnh ph trung ng.Nhng cc bin php hn ch pht trin cng nghip sa ca Trung Quc cng c nhng tc dng nht nh. Do , trong cc thng cui nm 2011 xut khu sa ca Trung Quc gim mnh.Trin vng th trngHin ti, nhu cu ca cc h s dng cui cng l mt trong nhng yu t lm yn lng cc nh sn xut sa.Nhu cu sa trn th trng chu u tuy ang tng chm do s suy yu ca ngnh xy dng, nhng th trng ny ang dn hi phc. Ti Anh, th trng thy tinh v knh xy dng ang hot ng tt nh s mt gi ca ng bng anh.Trn ton th gii, ang c nhng du hiu v nhu cu cao i vi sa. Theo Cng ty Tata Chemicals, th trng knh phng ton cu quay tr v xu hng tng trng, hot ng u t mi ti cc nc ang pht trin ang c thc hin da trn c s ca cc nn tng mnh. Th trng cht ty ra cng duy tr trng thi lnh mnh, nhu cu ca ngi s dng ang l ng lc mnh cho s tng trng ca hot ng sn xut sa v cc ph gia dng cho cc cht ty ra. Ngnh khai khong hu ht cc khu vc trn th gii cng ang hi phc v cc ng dng mi trong cc lnh vc nh c quy ion liti, kh phin, x l nhim, s tip tc thc y nhu cu sa .Trong nm 2011, gi sa duy tr n nh tt c cc th trng, vi nhng du hiu mnh ca cc nh sn xut cho thy u tin cao nht ca h l x l p lc ca gi u vo (nguyn liu v nhin liu) theo cch sao cho m bo li nhun ng thi p ng nhu cu sa ang ngy cng tng.Vn then cht i vi cc nh sn xut sa chu u l kim ch chi ph sn xut tng li nhun. Nhu cu ti khu vc ang c ci thin v hot ng xut khu cng ang din bin tt, do cc nh sn xut s c kh nng tng gi sa nu cn bng cung cu thun li.Tuy nhin, gi sa tng cng s khuyn khch cc nh sn xut Trung Quc gia tng sn lng. Vn l liu cc nh sn xut M v Trung Quc c chp nhn hy sinh li nhun gia tng th phn ca mnh trn th trng sa hay khng?V. NGHA V SU TH PHT TRIN CA SA

1. ngha ca sa trong nn kinh t quc dnMun cho nn kinh t v cng nghip pht trin, cc nc u phi pht trin cc ngnh cng nghip sn xut ra nguyn liu cho cng nghip, trong s a l loi nguyn liu phc v cho cng nghip sn xut ra cc mt hng tiu dng v nguyn liu cho sn xut mt s kim loi mu v cc loi thy tinh khc nhau. Hai lnh vc ny s dng 50% tng lng s a sn xut ra hng nm trn th gii. Theo cc nh kinh t tng kt th tiu hao s a cho mt n v sn phm ca mt s ngnh nh sau:- Thy tinh: 170 - 200 kg/ tn- Nhm oxit: 145 - 225 kg/ tn- Ch to Creolit: 608 - 610 kg/ tn- Bt git tng hp: 540 - 560 kg/ tn- Du m:+ Tch S khi du: 350 kg/ tn S+ Tch du: 0,15 kg/ tn du th+ Khoan du: 2 kg/m suTheo thng k, sn lng s a trn th gii nm 1985 l 29 triu tn v nm 2000 t 45 triu tn, bnh qun mi nm tng trn 1 triu tn. i vi nc ta, nhu cu v s a cng s tng khi cc ngnh cng nghip thy tinh, du kh v luyn nhm pht trin, cn hin nay s a ch yu phc v cho sn xut bt git tng hp. Vi t nc trn 80 triu dn v ang pht trin cc ngnh sn xut kim loi mu, thy tinh dn dng v cng nghip, bt git tng hp v du kh th t nay n nm 2010, lng s a tiu th phi trn 200.000 tn/ nm mi t mc 2,5 kg/ ngi. T l ny thp hn 10 ln so vi cc nc pht trin.Khi sn xut s a pht trin th mc tiu th mui ca nc ta cng s tng theo. Vi mt t nc c trn 2000 km b bin, c th sn xut mui natri clorua (NaCl) theo phng php bc hi bng nng lng mt tri. sn xut 1 tn s a cn 1500 - 1600 kg NaCl cng nghip. Nh vy, vi sn lng s a hng nm khong 200.000 tn s tiu th trn 300.000 tn NaCl, to c vic lm cho hng chc vn dim dn, pht huy c th mnh ti nguyn v lao ng ca nc ta.2. Xu th pht trinTrn th gii, sn xut s a tp trung ch yu vo phng php Solvay, phng php ny c nhiu u th nh:- S dng c mui NaCl khai thc t nc bin hay t cc m mui cha NaCl.- Qu trnh sn xut thc hin trong iu kin nhit di 150oC, do an ton sn xut cao.- D dng c gii ha v t ng ha trong sn xut.- Cht lng s a cao, tha mn c cho yu cu lm thy tinh quang hc.- Nng sut lao ng cao, gi thnh h, c sc cnh tranh ln.Tn ti:- Hiu sut s dng NaCl < 75%.- Lng dung dch thi b ln, c 7 - 8m3/ tn sn phm. Do sn xut s a theo phng php Solvay cn phi c ngun nguyn liu NaCl r v vi tt gim gi thnh. khc phc cc tn ti ny, hin nay trn th gii ang hng sn xut s a lin hp vi sn xut NH3 c ngun CO2v NH3b sung thng xuyn. Khi , sn xut s a khng tun hon NH3m tun hon NaCl trong dung dch khi cha phn ng ht v b sung thm lng NaCl rn c sch tng i cao. Khi c trong qu trnh sn xut s a to ra 2 dng sn phm l s a v amoni clorua lm phn bn cho cc cy trng. V vy, phng n ny m bo sn xut khng c cht thi v gim chi ph nguyn liu ti a. Cng ngh sn xut sa theo phng php tun hon NaCl cho php gim 30% vn u t so vi phng php tun hon NH3v khng phi u t cho phn xng ti sinh NH3v ch to sa vi t vi. Do phng n tun hon NaCl c th thch nghi vi cc vng sn xut s a khng c kh nng b tr bi thi v thiu ngun vi tt.V vy, sn xut s a phc v cho cc ngnh cng nghip th vic la chn phng php tun hon NH3hoc tun hon NaCl trong giai on hin nay l thch hp khng ch i vi nc ta m cn thch hp vi nhiu nc trn th gii tng sc cnh tranh cho sn phm s a.