Conceptrapportage Crisissituaties in de jeugdhulp - VNG · 2019. 10. 14. · gemeenten relatief veel en welke relatief weinig crisissituaties hebben gehad in 2015. Ook is berekend

CRISISSITUATIESINDEJEUGDHULP

Verkennendonderzoeknaartoenamecrisismeldingen

en-plaatsingenvoorjeugdhulpin2015

TruusVernhout,SophieHospersBorculo,oktober2016

Verkennendonderzoekcrisissituatiesjeugdhulpin2015 1oktober2016(conceptversie)

Inhoudsopgave

1. Onderzoeksopzet......................................................................................................................2

1.1 Achtergrond....................................................................................................................2

1.2 Doelstelling......................................................................................................................2

1.3 Onderzoeksaanpak..........................................................................................................3

2. Bevindingen..............................................................................................................................4

2.1 Beschouwingenvooraf....................................................................................................4

2.2 Verschillentussengelijksoortigegemeenten..................................................................5

2.3 Verklarendeenbeïnvloedbarefactoren.........................................................................6

2.4 Factorendieeenrolspelenenniet(direct)ofslechtsdeelszijntebeïnvloeden...........7

3. Conclusiesenaanbevelingen...................................................................................................8

3.1 Hanteringbegripcrisis.....................................................................................................8

3.2 Wijzewaaropcrisisopvangtotstandkomt.....................................................................9

3.3 Populatiekenmerken.....................................................................................................11

3.4 Veranderdesocialeomstandigheden............................................................................11

3.5 Wachttijdenoftelaatverwijzendoorwijkteams.........................................................12

3.6 Samenstellingwijkteams...............................................................................................13

3.7 Kennisvanhuisarts/POHoverhetgecontracteerdejeugdhulpaanbod........................14

3.8 Gecontracteerdejeugdhulp..........................................................................................15

4. Dankwoord.............................................................................................................................16

Bijlage1:decijferstoegelicht........................................................................................................17

Bijlage2:Achtergrondbeschrijvingpergemeente.........................................................................25

Bijlage3:Geraadpleegdebronnen.................................................................................................26


1. Onderzoeksopzet

1.1 Achtergrond

Vanaf1januari2015zijnjeugdhulpaanbiedersengecertificeerdeinstellingenverplichtgegevensbijhetCentraalBureauvoorStatistiekaanteleveren.Tweemaalperjaarwordendezegegevensgepubliceerdoverhetvoorafgaandehalfjaar.DitgebeurtconformhetInformatieprotocolBeleidsinformatieJeugd.OpgrondhiervanwordentrendszichtbaarenkunnengemeentenendeministeriesvanVWSenVenJhunbeleidhieroplatenaansluiten.

Degegevensleveringover2015isvoorhetAmbtelijkoverlegBeleidsinformatieJeugd(ABJ)aanleidinggeweestomeennaderonderzoeknaartoenamecrisismedingenen-plaatsingenvoorjeugdhulptelatenuitvoeren.InhetABJzijnbehalveVWSenVenJdebrancheorganisatiesvangemeenten(VNG)enaanbieders(JN,GGZNLenVGN)enhetCBSvertegenwoordigd.NietalleendecijfersgavenaanleidingtotditonderzoekmaarooksignalendiedebrancheorganisatiesJeugdzorgNederlandenGGZNederlandvanhunledenontvingendatdetoegangtotjeugdhulpnognietgoedgeregeldis,waardoorhetaantalcrisissituatiesstijgt.

Hetnaderonderzoekisuitgevoerdconformdemethodiekvandeverschillenanalyse.Kernvandezemethodiekisominviergelijksoortigegemeentenwaarbinnendecijfersovercrisis-meldingenen-plaatsingenverschillen,nategaanwatmogelijkeoorzakenvandieverschillenkunnenzijn.Methetonderzoekisgezochtnaarverklaringenhiervoor.

1.2 Doelstelling

Ditnaderonderzoekisverkennendvanaard.DatbetekentdataandecijfersvanCBS/Statlineeenlokalekleuringwordtgegeven.Erkunnengeendefinitieveconclusiesaanwordenverbonden.Hetonderzoekscheptinzichtinmogelijkeachtergrondenvandeverschillendieuitdecijfersblijken.Hetdoeldaarvanisommeerzichttekrijgenop:

• welkefactorenvaninvloedzijnophetaantalcrisisplaatsingen;• welkevandezefactorenwelenwelkeniettebeïnvloedenzijn.

Dezedoelstellingisgeoperationaliseerdindevolgendeonderzoeksvragen:

1. Bijwelkegelijksoortigegemeentenzittendegrootsteverschillenaangaandecrisis-plaatsingen?

2. Waarhangteenhoogofeenlaagaantalcrisisplaatsingenmeesamen?Heeftditmogelijktemakenmet:a. eenverschilinhoehetbegrip'crisis'dooraanbiedersvanjeugdhulpengemeentenwordt

gedefinieerdengeregistreerd?b. dewijzewaaropcrisisopvangtotstandkomt,deafsprakendaaroverenderolvanhet

wijkteam,dehuisartsendepraktijkondersteuner(POH)?c. eenverschilinpopulatiekenmerken?(gezinsomvang,aantal1-oudergezinnen,

inkomensniveau,opleidingsniveaue.d.)d. veranderdesocialeomstandighedenindegemeente?


e. wachttijdenbijdewijkteamsofhettelaatverwijzennaargespecialiseerdejeugdhulp,waardoordesituatieverslechtertenescaleert?

f. desamenstellingvandewijkteams,bijvoorbeeldoferwelofgeen(medisch)specialisteninzitten?

g. gebrekaankennisbijdehuisartsenen/ofpraktijkondersteuners(POH's)overhetdoordegemeentegecontracteerdehulpaanbod?

h. eentekortaan(gecontracteerde)jeugdhulpvoorzieningen?

1.3 Onderzoeksaanpak

Ditnaderonderzoekisuitgevoerdindeperiodemeitotenmetoktober2016enbestonduitdevolgendestappen:

• BepalenanalysekaderinoverlegmetdeledenvanhetABJ.• Selectievanviergemeentendievergelijkbaarzijnquaomvangensamenstellingvande

bevolkingmaarverschillentenaanzienvanhetaantalcrisismeldingenen-plaatsingenéndematewaarindezeindetweedehelftvan2015toenamenofafnamen.Omdathetaantalcrisissituatiessignificantmoetverschillenomtoteenbetrouwbareanalysetekomen,iseenkeuzegemaaktuitgemeentenmetminimaal100.000inwoners;devieronderzochtegemeentenblijvenanoniem.

• Beantwoordenonderzoeksvragendoormiddelvan:- hetanalyserenvandemografischeensocio-economischegegevens,zoalsvastgelegddoor

hetCBS(Statline),SCPenCebeon;- hetanalyserenvancijfersoverVTO's(verzoekentotonderzoek)diebijdeRaadvoorde

Kinderbescherming(RvK)zijnbinnengekomenindeperiodevanaf2012;- hetbestuderenvandoordeonderzochtegemeentenbeschikbaargesteldedocumentatie

dierelevantisvoorhetonderzoek;- hetvoerenvangesprekkenmetdeindividueleledenvanhetABJ;- hetafnemenvansemi-gestructureerdeinterviewsmet(groepenvan)betrokkenpersonen

binnendeviergemeenten(zoalseenbeleidsmedewerkerjeugd,teamleiderwijk-ofjeugdteam,gedragswetenschapperjeugdteam,managerofmedewerkercrisisdienst,teamleiderofbeleidsmedewerkerGI,huisarts,directeur,managerofbestuursadviseuraanbiedervanjeugdhulp/jeugd-GGZ).

• RapportageenpresentatievandebevindingenaanhetABJ.


2. Bevindingen

2.1 Beschouwingenvooraf

Voorafgaandaanhetbeantwoordenvandeonderzoeksvragenishetgoedomenkelealgemenebevindingentedelen.

Indeeersteplaatsdetijdspannewaaroverhetonderzoekzichuitstrekt.Hetgaatomdeperiodevanéénkalenderjaar(2015).Zo'nperiodeistekortomtekunnensprekenvaneentrendindetoenamevanhetaantalcrisismeldingenen-plaatsingen.Ophetmomentvanditonderzoekzijndecijfersoverdeeerstehelftvan2016nognietvrijgegeven.Bovendienzijndecijfersovereerderejaren(2013,2014)nietgoedvergelijkbaaromdatertoeneenanderstelselwasmetdrieverschillendewettenvoorjeugdhulp/jeugdzorg(WJZ,AWBZenZVW).Degegevensoverdiedrie'zuilen'werdentoenopverschillendewijzegeregistreerdenooknietophetniveauvandegemeenten.

Indetweedeplaatsis2015heteerstejaarnadatdeJeugdwetinwerkingisgetredenendegemeentenverantwoordelijkzijnvoordejeugdhulp.Ditjaarwaseen'overgangsjaar'.Ergoldovergangsrechtvoorbestaandecliënten,gemeentenhebbenveelaldebestaandecontract-afsprakendieaanbiedershaddenmetprovincies,zorgkantorenenverzekeraars,overgenomenenerisindatjaarnognietveelgewijzigdindewijzewaaropcrisissituatiesgemeldenaf-gehandeldmoetenworden.Heteerstejaarstondvoorgemeentenmaarookvoordeandereketenpartnersinhettekenvan'debasisopordekrijgen'.Totophedenisdelokaleinrichtingvandejeugdhulpnoginvollegang.Inbasiszijndestructurenhelder,nuwordtergewerktaandefijn-afstemmingendoorontwikkeling.Kortom,decijfersover2015kunnennognietwordenge-relateerdaandegevolgenvandetransitie.

Enindederdeplaatsgevendecijferseenonvolledigbeeld.BijhetCBSzijnalleendejeugdhulp-trajectendiezijngeregistreerdmetperspectief'stabiliserenvaneencrisissituatie'inbeeld.AcuteopnamesineenJeugdzorgPlus-voorziening(gedwongenkader),vallendaarbijvoorbeeldnietonder.Enooknietdejeugdhulptrajectendiezijngestartvanuiteencrisissituatiemaardienastabilisatievandecrisisdoorlopenineen'regulier'traject.Dezeworden,conformhetInformatie-protocolBeleidsinformatieJeugd,vastgelegdmethetperspectief'begeleiden'of'behandelen'.Ookdetoenamevanhetaantalverzoekenomonderzoek(VTO)bijdeRvKindetweedehelftvan2015,alsmedehetaantalkerendatdezeaanvragenresulteerdenineenvoorlopigeonder-toezichtstelling(VOTS)metuithuisplaatsing(UHP)ofvoorlopigevoogdij(VOVO),kanzonderaanvullendonderzoeknietalsindicatorvaneentoenamevanhetaantalcrisissituatieswordenaangemerkt.Indevieronderzochtegemeentenbestaat(nog)geenintegraleregistratievanhetaantalcrisismeldingenen-plaatsingenenookdebrancheorganisatieshebbengeencijfersdiedesignalenvanhunledenonderbouwen.EenanalysevandecijfersvanCBSenRvKistevindeninBijlage1.

Deresultatenindevolgendeparagrafenmoetengelezenwordenmetbovenstaandebe-schouwingeninhetachterhoofd.Debevindingeninditonderzoekdragenmeerhetkaraktervan'hypothesen'danvan'conclusies'endeaanbevelingenzijnregelmatiggerichtophetuitvoerenvanverdiependvervolgonderzoek.


2.2 Verschillentussengelijksoortigegemeenten

DekeuzevoordeteonderzoekengemeentenA,B,CenDisgebaseerdopeencombinatievan:

• aantaljeugdhulptrajectenmetperspectief'stabilisatievaneencrisissituatie'indeCBS-cijfers(BeleidsinformatieJeugd)alspercentagevanhetaantalinwonersop1/1/2015;

• verschiltussen1een2ehalfjaarvan2015(grotetoe-ofafnametenopzichtevandeanderegemeenten).

relatieveaantalcrisis-situaties

veel weinig

2ehalfjaart.o.v.1ehalfjaar2015

toename A C

afname B D

Tenbehoevevandekeuzevoorviergemeenten,uitelkvandeinbovenstaandetabelgenoemdekwadrantenéén,zijneerstdebevolkingsaantallenpergemeentegeselecteerd.Datleverde31gemeentenopmetmeerdan100.000inwoners.Eendeeldaarvanwordtgevormddoorgrotesteden,eenanderdeeldoorgrotegemeentendiebestaanuitveelverschillendedorpen/steden.

Pergemeenteisvervolgensberekendwathettotaleaantalcrisissituatiesin2015wastenop-zichtevanhetaantalinwoners.Doordiecijfersterelaterenaandeomvangvandegemeente,kunnendie100.000+gemeentenvervolgensmetelkaarwordenvergelekeneniszichtbaarwelkegemeentenrelatiefveelenwelkerelatiefweinigcrisissituatieshebbengehadin2015.Ookisberekendwathetrelatieveverschilistussenhetaantalcrisissituatiesinde2ehelftvan2015endieinde1ehelftvan2015.Ditlaatineendeelvandegemeenteneenaldannietsterkestijgingzienenineenanderdeelvandegemeenteneendaling.Metbehulpvandezeberekeningenzijnde100.000+gemeenteningedeeldinde4kwadranten.

Totslotisopgrondvaneenvergelijkbaaraantalinwonerseneenniettesterkafwijkendeleeftijdsopbouwmaarwelenigegeografischespreiding,eenkeuzegemaakt.Devierge-selecteerdegemeentenhebbendevolgendepopulatiekenmerken:

• GemeenteA:relatiefveelcrisissituatieseneentoenamevanditaantalinde2ehelftvan2015.Dezegemeenteheeftrelatiefveeleenouderhuishoudenseneenouderhuishoudensmettweeofmeerkindereninvergelijkingmethetlandelijkgemiddeldeeninvergelijkingmetdeandereonderzochtegemeenten.Zescoortietshogerophetaantaljeugdigenmeteenarmoederisicoenheeftmeergezinnendangemiddeldindebijstand.Hetgemiddeldeinkomenvandehuishoudensmetkinderenisdaarentegengemiddeld,dusblijkbaarzijndeinkomensverschillenindegemeentegroot.

• GemeenteB:relatiefveelcrisissituatieseneenafnamevanditaantalinde2ehelftvan2015.Quapopulatieisdezegemeenteeengemiddeldegemeentetenoemen.Erzijngeenuit-schietersnaarbovenenbenedentenopzichtevandelandelijkgemiddelden.

• GemeenteC:relatiefweinigcrisissituatiesmaarweleenforsetoenameinde2ehelftvan2015,zijhetdatdezegemeentedannogsteedsbenedengemiddeldscoort.Dezegemeente


heeftietsminderdangemiddeldjeugdigenmeteenarmoederisicoenscoortverderrondomhetgemiddelde.

• GemeenteD:relatiefweinigcrisissituatieseneenverderedalingvanditaantalinde2ehelftvan2015.Dezegemeenteheeftietsmeereenouderhuishoudensengezinnenindebijstand.Hetgemiddeldeinkomenligtlagerdanhetlandelijkgemiddeldeendandatindeandereonderzochtegemeenten.Invergelijkingmetdeanderedriegemeentengaathethieromeengemeentemeteenrelatiefgrootoppervlaktemetdaarbinnenveelkleinedorpskernen(typischeplattelandsgemeente).

InBijlage2iseennaderetyperingvandezegemeentenopgenomen,waarbijookdefactorendiemogelijkvaninvloedzijnophetfeitdatzerelatiefveelofjuistweinigcrisissituatieshaddenin2015aandeordekomen.Inhetonderzoekissteedsaandegeïnterviewdegevraagdofdezehetbeelddatuitdecijfersnaarvorenkomtherkent.Ondanksderelativeringenindevorigepara-graafoverdewaardevandeCBS-cijfers,bleekdatophoofdlijnenwelzotezijnalshetomderelatiefhogedanwellagescorevanhetaantalcrisissituatiesgaat,maarnietmetbetrekkingtotdestijgingofdalinginde2ehelftvanhetjaartenopzichtevande1ehelft.Slechtséénrespon-dentverbaasdezichineersteinstantieoverhethogeaantalcrisisplaatsingenomdatdebe-treffendegemeenteindemonitorvan'waarstaatjegemeente'juistopveelvlakkenpositiefscoort.Dezerespondentwistechterweloorzakentenoemendiehetbeeldverklaren.

2.3 Verklarendeenbeïnvloedbarefactoren

Dehierondergenoemdefactorenzijnopgrondvanhetonderzoekvaninvloedophetaantalcrisisplaatsingenendezefactorenzijnookgoedtebeïnvloeden.Eennaderetoelichtinghieropstaatinhetvolgendehoofdstuk,waarinalleonderzoeksvragentegenhetlichtwordengehouden.

1. Dematevansamenwerkingtussenallepartijendiebetrokkenzijnbijjeugdhulpeninhetbijzonderbijhetvoorkomenvancrisissituatiesenhetadequaatensnelhandelenincrisissituaties.

2. Dedeskundigheidenhetleervermogenvandemedewerkersdiebelastzijnmetdetoegangtotjeugdhulp,inclusiefdehuisartsen,oma. vasttestellenofgespecialiseerdehulpnodigisof(ineersteinstantie)kanworden

volstaanmetlichterevormenvanhulp;b. signalenteherkennendiehetrisicoophetontstaanvaneencrisissituatievoorspellen;c. de-escalerendtekunnenoptredenc.q.deechtecrisismeldingentekunnen

onderscheidenvanmeldingendieinwerkelijkheidminderspoedeisendzijn.

3. Goedeinformatieoverwaarkinderen,hunouders,scholenenanderepartijenindeomgevingvanhetkindterechtkunnenmethunvraagen/ofhetmeldenvaneencrisis-situatie.

4. Debereikbaarheidvandetoegangtotjeugdhulpenhetmeldenvancrisissituaties,24uurperdagenofersprakeisvanéénmeldpunt(voorkeur)ofmeerdere.


5. Dematewaarinvanuitéénteamofvanuiteenintensievesamenwerkingtussenver-schillendeteamsmeteenintegralebliknaardehulpvraagvaneenkindgekekenwordt,inclusiefdesocialesettingrondhetkind(gezinssituatie,situatieopschool,indewijkenz.).Eenkindmeteenpsychiatrischeaandoeningineengezinwaardeoudersverwikkeldzijnineen(v)echtscheiding,vraagtbijvoorbeeldomeenandereinzetdanzo'nkindineenharmonieusgezin.Hetkunnenbenuttenvandekennisenkundevanmensenmeteenverschillendeachtergrondishierbijdesuccesfactor.

2.4 Factorendieeenrolspelenenniet(direct)ofslechtsdeelszijntebeïnvloeden

Uithetonderzoekkomenookfactorennaarvorendieeenrolspelenbijhetontstaanvancrisissituatiesófindebelevingdaarvan,maardieniet,althansnietzomaar,zijntebeïnvloeden.Deelshebbenzetemakenmet'doordezureappelheenbijten'omdatzeeenlogischgevolgzijnvangemaaktebeleidskeuzesendedecentralisatievandejeugdhulpinhetalgemeen.Ookdezefactorenwordeninhetvolgendehoofdstuktoegelicht.

1. Verschillendeopvattingenoverwatondereen'crisissituatie'wordtverstaan.

2. Debenodigdetijdnadetransitie/invoeringvandeJeugdwetomtoteen'geolied'nieuwsysteemtekomenmet(deels)nieuweorganisaties/teams,eennieuwerolverdelingeneenandereaanpakenwerkwijzedanvoordietijd.

3. Hetspanningsveldtussendewensomeenkindzolangmogelijkindeeigenomgevingtelatenblijvenendaardebenodigdeondersteuningteleverenenhetvoorkomenvaneenescalatie.

4. Bezuinigingenindejeugdhulp,waarbijmetnameresidentiëlevoorzieningeninraptempowordenafgebouwd.


3. Conclusiesenaanbevelingen

Indithoofdstukwordtdeonderzoeksvraag"waarhangteenhoogofeenlaagaantalcrisis-plaatsingenmeesamen?"belicht('beantwoord'isinhetlichtvanhetexploratievekaraktervanhetonderzoekeentegrootwoord).Demogelijkeoorzakenkomenstukvoorstukaandeordemetaanhetbegineen,aldannietvoorzichtiggestelde,conclusie,gevolgddooreenonder-bouwinghiervanopgrondvandegevoerdegesprekkenindeviergemeenten.Waarmogelijkresulteertditineenaanbeveling.

3.1 Hanteringbegripcrisis

Conclusie:Erbestaatgeeneenduidigedefinitievoorhetbegrip'crisis'enbestaandecriteriavoorhetbepalenofersprakeisvaneencrisissituatiewordenindepraktijknietstriktgehanteerd.Hetbeoordelenvaneencrisismeldinggebeurtopincidentniveaudooreenprofessioneleafwegingvandebijdiecrisismeldingbetrokkenpersonen.Dezeafwegingkanpergemeenteverschillenwaardoorhetlandelijkebeeldvanhetaantalcrisissituatiesdiffuusis.

Indeliteratuurvindenweeenvolgendeomschrijving: Eencrisisiseenernstigeverstoringvanhetnormale,alledaagsefunctionerenvaneenindividuofsysteem.Dedraaglastvaneenjeugdige,ouderofgezingaatdedraagkrachtvanhenzelfenhunsocialenetwerkverteboven.Daardoorzijndeoplossingsstrategieëndieeengezinnormaalgesprokeninzetnietlangertoereikend.Eencrisisiseenextremesituatie:eengezinbelandtvaneen‘kwetsbaretoestand’in‘totaleontreddering’.Deproblemenwordenvaakverergerddoorallerleibijkomendeproblemen,zoalseenverslaving,gebrekaansocialeondersteuning,enfinanciëleenmateriëleproblemen.

Indepraktijk(vanhetonderzoek)isertussendeondervraagdengeeneenduidigheidindehanteringvanhetbegripcrisisteconstaterenenblijktbovenstaandedefinitieooknietaltijddeladingtedekken.Een(nietlimitatieve)opsommingvansituatiesdieals'crisis'wordenaan-gemerkt,zijn:

• Erkancrisisindethuissituatievaneengezinzijn,welkealdannietmetambulante(spoed)hulpkanwordenverholpen.Crisiskandanbetekenen:ruzie,geweld,onveiligheidvoordekinderen,uithuiszettingvaneengezinslid(‘hijeruitofikeruit”)ofhethelegezin.Hetkanbetekenendateenkindnietwordtopgehaaldvanschoolendeleraarhulpinschakelt.Hetkanzijndatdepolitieeensituatieaantreft,bijvoorbeeldbijeenmeldingvanoverlast,waarbijmeneenhulpverlenerwilinschakelen.

• Crisiskanookbetekenen:eenkind(ofouder)meteenacutepsychose,suïcidaliteitofanderepsychiatrischeproblematiek.IndatgevalzijnhetdeGGZ-instellingendiehulpbieden,metofzonderverblijf.Debeoordelingdaarvangeschiedtdooreenpsychiater.

• Eensituatiewaarineenkinddatresidentieel,ineenvoorzieningofpleeggezin,geplaatstis‘eruitknalt’(bijvoorbeeldvanwegeagressieofwegloopgedrag)envoorwiemetspoedeengeslotenplaatsingwordtaangevraagd,wordtookalscrisissituatiebestempeld.Ditvoorbeeldmaaktduidelijkdathetnietaltijdomthuiswonendekinderengaat.

Afhankelijkvandeinvalshoekkaneenzelfdesituatiedoordeenepartijals‘crisis’wordenaan-gemerktendooreenanderepartijals‘gewoon’wordenervaren.Voorsommigeniscrisishetzelfdeals‘spoed’,vooranderenishetgelijkaan‘onveilig’,voorweeranderenbetekentcrisis


‘eenkans’indiezindatheteenmomentisdatallebetrokkenen(ookdeouders)ervanovertuigdzijndaterietsmoetgebeurenenerookdaadwerkelijkwordtingegrepen.Ditkaneendoorbraakbetekenenineenovereenlangeretijdsluimerendeenschadelijkesituatievooreenkind.Indatgevalkaneencrisissituatieduszelfsalsietspositiefswordenbeleefdomdathettoteenver-beteringvoorhetkindleidt.

Veelgenoemdecriteriadieeenrolspelenbijdebeoordelingofersprakeisvaneencrisissituatie,zijn:1. deveiligheidvandejeugdigeisinhetgeding;2. dejeugdigeisnognietinbeeldbijofonderdehoedevaneenhulpverlener;3. directhandelenisvereist(binnen24uur).

Inwerkelijkheidvoldoenvolgensdegeïnterviewdennietalleals'crisisplaatsing'aangemerktegevallenaandezestriktedefinitie,vooralmetbetrekkingtothettweedepunt.Menvindthetbelangrijkerdateroplokaalniveauovereenstemmingbestaatoverwaterineenbepaaldesituatiemoetgebeurenendaarnaartehandelen,dantestrevennaareenuniformedefinitievanhetbegripcrisis.Menzietdehuidigeverschillenalseenlogischgevolgvandedecentralisatieendetransformatieindejeugdhulpdiedaarmeeingangisgezet.

Aanbeveling:Streefoplandelijkniveaunietnaareenuniformedefinitieenuniformewijzevanregistrerenvancrisissituaties,maarstimuleergemeentenommethunketenpartnerstotgoedeafsprakentekomenoverhetsignalerenenmeldenvanenhetadequaatreagerenop(potentiële)crisis-situatiesinhunwerkgebied.

3.2 Wijzewaaropcrisisopvangtotstandkomt

Conclusies:1. Daarwaargemeenteneffectiefsamenwerkenmethetwijkteam,hetjeugdteam,de

gecertificeerdeinstelling(GI),VeiligThuis,deaanbiedersenhuisartsen,vindenmindercrisissituatiesplaatsc.q.wordendezeindekiemgesmoord.

2. Praktijkondersteunersbijhuisartsenhebbenervaringmethetbegeleidenvanvolwassenenmaarzijn(nog)onvoldoendeingespeeldopminderjarigen.

3. Vooroudersenanderebijhetkindbetrokkenpersonenishetnognietaltijdduidelijkwaarzekunnenaankloppenvoorjeugdhulp,inhetbijzonderineenacutenoodsituatie.

4. Crisisplaatsingenvindenookplaatsvoorkinderendiealineenresidentiëlevoorzieningverblijven.

Ad1.Inalleonderzochtegemeentenisdewerkingvandecrisisdienstenin2015noggelijkgeblevenaandievanhetjaarervoor.Dusdetoegangtotambulantespoedhulpencrisisplaatsenisvooralnognietgewijzigd.Inéénvandedrieonderzochtegemeentenwasdesamenwerkingtussendebij1genoemdeketenpartnersin2015alzodanig,datpotentiëlecrisissituatiessnelwordengesignaleerdendatergoedkanwordenopgetredenomverergeringvandesituatietevoorkomen.Indezegemeenteisalvoordetransitiedatumgestartmethetvormgevenvandezesamenwerking.Hetinitiatiefdaartoeisvanuitdegemeentegekomenenopbestuurlijkniveau


gestimuleerd(wethouderdiezichhiervoorinzette).Ditresulteerdebijdezegemeentein2015alinmindercrisissituatiesdanvoordetransitiedatum.

Ad2.Indeonderzochtegemeentenspelendepraktijkondersteunersgeenrolvanbetekenisvoorminderjarigen.Menvraagtzichookafofditeenrolisdiebijdepraktijkondersteunersneergelegdmoetworden.Eéngemeenteheeftindegroterehuisartsenpraktijkeneenvastemedewerkervanuithetjeugdteamdieerwekelijksspreekuurhoudtvoor(oudersmet)kinderen.Dekleinerehuisartsenpraktijkenhebbenindiegemeenteeenvastaanspreekpuntbinnenhetjeugdteam.Doortweevandevieronderzochtegemeentenvindtopditmomentvoorlichtingen(bij)scholingplaatsvanhuisartsenenpraktijkondersteuners,gerichtopsignaleringengoededoorverwijzingnaardejeugdhulp.Inééngemeenteheeftditalgeleidtotmeerinstroomviahetjeugdteamdanviadehuisartseneenverminderingvanhetaantalcrisismeldingen.

Ad3.Voor1januari2015washetvoorveelmensenduidelijkwelkerolhetCentrumvoorJeugdenGezinen/ofhetBureauJeugdzorgenhetAMKspeeldeindetoegangtotjeugdhulp.Vanafdetransitiedatumwasdatnietmeervanzelfsprekend,deBJZ'sbestaannietmeer,deGI'shebbennoggeen'gezicht'enzehebbenookeenandereroldandeBJZ'senVeiligThuisisindeplaatsgekomenvoorhetAMKenSHG.InsommigegemeentenisdetoegangbelegdbijhetCJG,inanderegemeentenzijndaarvoorwijkteams(0-100)ofspecifiekejeugdteamsgekomen.Indrievandeviergemeentenleverendezeteamszelfookbasishulpmaarindeanderegemeenteindicerenenverwijzenzealleen.Binnenkantoortijdenkomendecrisismeldingencentraalbinnenmaarbuitenkantoortijdenveelalnogdecentraal.

Hetkosttijdommensentelatenwennenaandezeveranderingenenophetgoedespoortezettenvooreenaanvraagvoorjeugdhulpenvooreencrisismelding.Datgeldtnietalleenvooroudersmaarbijvoorbeeldookvoormedewerkersbijdepolitie.Erwordtnudoorgemeentengewerktaanintegralecrisisdienstenomdatdetoegangvoorburgersindehuidigesituatie(apartecrisisdienstenvoorverschillendeinstellingenensectoren)nietklantvriendelijkisenooknietbijdraagtaaneensnellereactieinspoedeisendesituaties.

Dateencentraalcrisisteamnietaltijdofnietdirecttoteenverminderingvanhetaantalcrisis-meldingenleidt,maakthetvolgendevoorbeeldduidelijk.Inbeidegemeentenmeteenrelatiefhoogaantalcrisismeldingenwasin2015weleengoedfunctionerendcrisisteamactief.In2015werktenechterzowel(devoorlopervan)VeiligThuisalsdewijkteamsindezegemeentennognietoptimaal,waardoorwellichtderouteviahetcrisisteameenbeproefdemanierwasomsnelaandebenodigdejeugd-engezinshulptekomen(oneigenlijkgebruikvanhetcrisisteamvanwegedebekendheidengoedebereikbaarheid).Metanderewoorden:decijferskunnenookeenvertekendbeeldgeven,datisinherentaandezefasevantransformatie.

Ad4.Inhetverlengdewatindevorigeparagraafaloverde(strikte)definitievanhetbegrip'crisis-situatie'isgezegd,ligthetbeelddatdoortweeregionaalwerkendezorgaanbiederswordtge-schetst.Residentiëleinstellingenmeteenjeugdigedieopeengegevenmomentvoorhennietistehandhaven,kiezensteedsvakerderoutevaneen'acuteopname'bijeengesloteninstelling.Kinderendienietvoldoenaandestriktecriteriadiehorenbijacuteopname,wordenopdiemaniertóchsnellergeplaatstdanviade'normale'route.Kinderrechterswerkenhieraanmeedooreenspoedmachtigingaftegeven.IndeJeugdzorgPlusisditeentrenddiealvanaf2012is


ingezet.Hetpercentageacuteopnamesneemtsterktoemaarditeffectwordtookversterktdoordegelijktijdigeafname/afbouwvanhetaantalresidentiëleplaatsen.Hetbeeldindemediawaardeoorzaakbijdetransitiewordtgelegdenhetnognietgoedfunctionerenvandewijkteams,behoeftdaaromenigenuancering.Deachterliggendeoorzakenvanwaaromjongeren(vooralvanafdepuberleeftijd)steedsvakervanuiteenresidentiëlevoorzieningnaareengesloteninstelling'moeten',kwameninditonderzoeknietbovenwater.Omdaarachtertekomenisaanvullendonderzoeknodig.

3.3 Populatiekenmerken

Conclusie:Eenverschilinpopulatiekenmerkenlijktweleenroltespelenindevraagnaarjeugdhulpmaarderelatiemethetontstaanvancrisissituatiesisonduidelijk.

Inéénvandevieronderzochtegemeentenisrecentonderzoekgedaannaarderelatietussenpopulatiekenmerkenindeverschillendewijkenendevraagnaarjeugdhulp,alsmedehetont-staanvancrisissituaties.Daaruitkwamnaarvorendaterweleenverbandistussendesocialestatusineenwijkendevraagnaarjeugdhulpmaarvoorhenwashetverrassendomtevernemendatditonderscheidnietvaninvloedisophetaantalcrisissituatiesdatvoorkomt,althansnietaantoonbaar.

Indeanderegemeentengavenrespondentenaanniettewetenofereenverbandistussenpopulatiekenmerkenenhetmeerofmindervoorkomenvancrisissituaties.Eénvandiege-meentenbestaatuitveeldorpskernen(platteland)endenktdathetfeitdatzemetrelatiefweinigcrisissituatieswordengeconfronteerd,ooktemakenkanhebbenmetdesocialecohesieindiekernenendefysiekeruimtedieeris(nietdichtbevolkt,veelgroeneneenrustigeom-geving),maarditiseenhypothese.Erzijnindiegemeentenamelijkookanderefactorenwaaraanhetrelatiefgeringeaantalcrisissituatieskanwordentoegeschreven.Ookisdoordegemeentenaangegevendatdepopulatiekenmerkenopwijkniveausterkvanelkaarverschillenenzichophetniveauvandegehelegemeente'uitmiddelen'.Hetiseeninteressantevraagom,netalsdeindeeerstealineagenoemdegemeente,derelatietussenpopulatiekenmerkenenhetaantalcrisis-situatiesopwijkniveauteanalyseren.

3.4 Veranderdesocialeomstandigheden

Conclusie:Erisgeenrelatieteleggentussenveranderdesocialeomstandighedenineengemeenteenhetinmeerofminderematevoorkomenvancrisissituaties.

Geenvandegemeentenheeftin2015temakengehadmeteenveranderingindesocialeom-standighedenvandiegemeente.Erkandanookgeenverbandwordengelegdmeteentoe-ofafnamevanhetaantalcrisismeldingenen-plaatsingen.Detransitievandejeugdhulpwordtdoorhengezienalsdegrootsteverandering,maarhetiseenveranderingdieniethetverschilinhetaantalcrisissituatiestussengemeentenkanverklarenwantdezetransitieheeftzichoveralvoorgedaan.Welwordterkenddataanloopproblemenbijgemeentenindeuitvoeringvanhuntaakvaninvloedkunnenzijnophetontstaanvancrisissituaties(zieparagraaf3.6).


3.5 Wachttijdenoftelaatverwijzendoorwijkteams

Conclusies:1. Demeestdringendesignalendater(groeiende)wachtlijstenzijn,komenuitdehoekvande

gespecialiseerdejeugd-GGZmaarderoldiedezewachtlijstenhebbeninhetontstaanvancrisissituatiesisnietduidelijk.

2. Erissprakevaneenspanningsveldtussendewenskinderenzolangmogelijkthuistelatenblijvenenhetrisicodatdaardesituatieuitdehandlooptentoteencrisismeldingleidt.

Ad1.Viaeenverzoekvanuitdebrancheorganisatie(GGZNederland)isbijhunledengevraagdnaarconcretecijfers,maardiezijninhetkadervanditonderzoeknietboventafelgekomen.Indegesprekkenbinnendeviergemeentenwordtunaniemerkenddaterwachtlijstenbestaanvoorjeugd-GGZ,maarookdatdieeralwarenvoordetransitieenvoordatdebezuinigingenopdejeugdhulpstartten.DegeïnterviewdeGGZ-instellingenvoelenweldetoenemendedrukophuncapaciteit,maarleggenzelfgeenrelatiemeteentoenamevanhetaantalcrisisplaatsingen.Alseencrisissituatiedreigt,krijgteenkindvoorrangopdewachtlijst.Doorhetontbrekenvancijfersisooknietvasttestellenhoedeomvangvandewachtlijstproblematiekzichverhoudttotdieinvoorgaandejaren.

Daarnaastwordtaangegevendateenbelangrijkdeelvanhetbestaanvanwachttijdenvoorjeugd-GGZwordtgevormddoordezogenaamde'wenswachtenden',datzijnoudersdiegraagwachtenopeenplekbijdezorgaanbiedervanhunvoorkeur,ookaliserelderseerdercapaciteitbeschikbaar.OokindeLVB-sectorkomtditvooralsouderseenspecifiekevormvanhulpwensen(bijvoorbeeldMultiSysteemTherapie).Erisduswelsprakevaneenmismatchtussenvraagendoorcliëntengewenstaanbodmaardithoeftniettoteencrisissituatieteleiden.Zoverkomthetnamelijkmeestalnietwantalsdesituatienijpendwordtdoetmen,eventueeltijdelijk,tocheenberoepopeenanderevormvanjeugdhulpofopeenanderezorgaanbieder.

Ad2.Aljarenishetbeleideropgerichtomkinderenzoveelenzolangmogelijkindeeigensituatietehoudenmethulpenondersteuningvaneninhetgezin.Gemeentenzettenditbeleidvoortenvanuitaanbiederswordtdituitgangspuntookomarmd.Hetrisicodathetdaneenkeerfoutgaat,isechterwelgroterenmisschienisditdeprijsdiewealsmaatschappijbetalenvoorhetbeleidomkinderenniettesneluithuisteplaatsen.

Hetvraagtomdeskundigheidomditrisicogoedinteschattenenteblijvenmonitoren,geduren-deeenhulptraject.Hiertoezijnnognietallemedewerkersbijdewijk-/jeugdteamsinstaat.Eénvandeonderzochtegemeentengeeftaandatvoorhendezesituatiein2016zelfsisverslechterd.InhetbeginzatenerveelmedewerkersvanhetvoormaligeBureauJeugdzorginhetteamendiezijnterzakekundig,maarhetpersoneleverloopisdaargrootwaardoorernurelatiefveelnieuwemensenindeteamszijngekomenmetminderervaring.Frappantisdatindiegemeenteheteffectinderdaadisdathetaantalcrisisplaatsingennutoeneemtmaarnietvanwegehettelaatinzettenvanprofessionelehulpmaaromdatdezemedewerkers'opsafe'gaanentesnelopschalenenaaneensituatiedestatus'spoed'verbinden.


Aanbevelingen:1. Geefnietenkelsignalenafdatwachtlijstengroeienenhetaantalcrisissituatiesdaardoor

toeneemt,maaronderbouwditookindevormvanconcretecijfers.Gadusooknietalleenafopsignalenvananderenmaarvraagomonderbouwing.

2. Geefteamsdetijdomaanverbeteringvanhunprofessionaliteittewerkenenkoppelervarenmedewerkers(professionalsvanuitGIen/ofzorgaanbieders)alsadviseur/coachaanhetteam.

3.6 Samenstellingwijkteams

Conclusies:1. Hetonderzoekgeeftgeensluitendantwoordopdevraagofdesamenstellingvandewijk-

ofjeugdteamsmede-bepalendisvoordewijzewaaropeencrisismeldingwordtvoorkomenen/ofafgehandeld.

2. Eenintegralebenaderingwaarbijookdesocialeomgeving(gezin,school,wijk)vanhetkindwordtmeegenomenindebeoordeling,leidttotmindercrisissituaties.

Ad1.Hetsignaaldatmededeaanleidingvormdevoorditonderzoekwasdateringemeentenwaarinhetteamdatdetoegangvoorjeugdhulpbepaaltweinigprofessionalsmeteenmedischeachter-grondzitten,telaatdesignalenvanbijvoorbeeldpsychiatriewordenopgepikt,enertelang‘aangemodderd’wordt.Degemeenteechterwaarveelprofessionalsmeteenmedisch-psychiatrischeachtergrondindewijkteamswerken,scoortjuistrelatiefhoogopcrisis.Degemeentewaarrelatiefdelaagstopgeleidemensenindewijkteamszitten,metenkelHBO-ers,zondermedischspecialisten,scoortdaarentegenlaagophetaantalcrisissituaties.Eénvandetweeanderegemeenten,methoogopgeleideprofessionalsinhetteam,plusnogeenapartexpertteamvanmedischspecialisten,scoort(volgensverwachting)relatieflaagophetaantalcrisisplaatsingen.Tegenstrijdigebeeldendus.Datgeldtookvoordeantwoordenvanuitaan-biedersopdezevraag.Opdirectie/bestuursniveaubestaathetbeelddatertelangwordtge-wachtmethetinzettenvanspecialistischejeugdhulpmaarophetniveauvandeintakersenhulpverlenerswordtditnietzoervaren.Wellichtdatheteffectvandesamenstellingenwerk-wijzevandeteamsophetaantalcrisissituaties,meegenomenkanwordeninhetvervolg-onderzoeknaardetoegangtotjeugdhulp,datbinnenkortstart.

Ad2.Indiegemeentenwaarmeerdeskundigheidinhetteamvoorhandenis,wordtookbredernaardehulpvraaggekekenenwordthetsocialesysteemvanhetkindbeterinbeeldgebracht.Datzijnnetdetweegemeentenwaarhetaantalcrisissituatiesrelatieflaagis.Inéénvandiegemeentenisheteffectzelfsmeetbaar.Aanvankelijkgingendaarapartejeugdteamsenwijkteamsaandeslag.Demedewerkersvandejeugdteamsbetrokkenechtersteedsvakerdeskundigenvanuitdewijkteamsbijhuncasussen(eenmaatschappelijkwerkendebijvoorbeeld).Ditheeftertoegeleiddatdezeteamsnuwordensamengevoegd.Hetaantalcrisissituatiesisgedaaldenookin2016verwachtmetaandecijferstekunnenziendathetaantalnogverderisafgenomen.


Aanbevelingen:1. Doenaderonderzoeknaarderelatietussendesamenstellingvanc.q.dedeskundigheid

binnenhetwijkteamenhetvoorkomenvancrisissituaties,neemditbijvoorbeeldalsonderzoeksvraagmeeinhetvervolgonderzoeknaardetoegangtotjeugdhulp.

2. Zorgvoordebeschikbaarheidvaneenbrededeskundigheidvoorhetverhelderenvandehulpvraag,hetinzettenvanbasishulpenhetactiverenvanhetnetwerkomdejeugdige.Ditbetekentnietdatalledisciplinesinelkteamvertegenwoordigdmoetenzijnmaarweldatdeverschillendedeskundigenelkaarwetentevindenenookonbelemmerdkunnensamen-werkenalsdesituatiedaaromvraagt.

3.7 Kennisvanhuisarts/POHoverhetgecontracteerdejeugdhulpaanbod

Conclusie:Hetgebrekaaninzichtinwatdetransitievandejeugdhulpnaargemeentenindepraktijkkanbetekenenvoorpreventieenhetdichtbijorganiserenvandebenodigdehulpenonder-steuning,vormtbijhuisartseneengroterprobleemdantewetenwelkaanbodenwelkeaanbiederszijngecontracteerd.

Hetalgemenebeeldbijdrievandevieronderzochtegemeentenisdatinhettransitiejaar2015hetcontactmetdehuisartsengeenprioriteithad.Menwasbezigmetde(basis)inrichtingvandezorg.In2016isdatveranderd.Inallegemeentenwordthetverbeterenvanhetcontactmetdehuisartsenalseenaandachtspuntgenoemd.Driegemeentenzeggen(te)weinigzichttehebbenophetverwijsgedragvandehuisartsendematewaarindiegebruiktmaaktvanhetnieuweaanboddatdoorhetinstellenvanwijkteamsen/ofgezinscoachesisgecreëerd.Eéngemeentevormthieropeenuitzondering,zoalsinparagraaf3.2bijad2isvermeld.Diegemeentewerktalvanafhetbeginintensiefsamenmethuisartsenenpraktijkondersteunersenkenteenlaagaantalcrisissituaties.Datschrijftdezegemeentezelftoeaandezestrategiemaarnaderonderzoekzouduidelijkmoetenmakenofditeffectookinandere,vergelijkbaresituatiesoptreedt.

Alleviergemeentenbeseffenhoebelangrijkdesamenwerkingmethuisartsenis,omdathuis-artsenrechtstreekskunnenverwijzennaarjeugdhulp,maarzeervarenookdatdiesamenwerkingmoeizaamtotstandkomt.Eristijdvoornodigomvoldoendewederzijdsvertrouwentecreëren,alsbasisvooreengoedesamenwerking.Degemeentewaaralintensiefmethuisartsenwordtsamengewerktonderschrijftdit.Dezegemeentewasalvervoordetransitiedatum(1/1/2015)hiermeegestart.Huisartsenlijkendenoodzaaktotsamenwerkingmeerenmeerintezienomdatzevoorwathetaanbodaanjeugdhulpbetreft'doordebomenhetbosnietmeerzien',ookalmakensommigegemeentendedoorhaaringekochtejeugdhulptransparantviaeenwebsite.Hetblijftvooreenhuisartsmoeilijkomde(nieuwe)mogelijkhedenteoverzien,dusblijvenzevaakopdeoudewijzedoorverwijzen,veelalnaardejeugd-GGZofeenkinderarts.

Inelkegemeentezijnweléénofmeer'ambassadeurs'onderdehuisartsendiehetbelangvansamenwerkingonderstrepen.Dezespeleneenbelangrijkerolinhetaansporenvanhuncollega'somhieraanmeetewerken.

Aanbeveling:Stimuleergemeentenomteinvesterenindesamenwerkingmethuisartsenenhiervoordetijdtenemen.Laathuisartsenzienwathetwijkteamaandeskundigheidinhuisheeftenopwelkewijzezehetwerkvandehuisartsendepraktijkondersteunerkunnenondersteunen.


3.8 Gecontracteerdejeugdhulp

Conclusie:Indeonderzochtegemeentenisin2015geensprakegeweestvaneentekortaanjeugd-hulpvoorzieningen,erisgeenbudgetplafondgehanteerdenwaarditaanvankelijkwelhetgevalwas,isditgedurendehetjaaralsnogverruimd.

Alleviergemeentengevenaantemakentehebbenmeteenoverschrijdingvanhetbudgetvoorjeugdhulp.Maarzewillenhettekortindezefasevandetransformatienietafwentelenophunburgers,enhebbeninvoorkomendegevallen(doortweegemeentenexplicietgemeld)extracapaciteitingekocht.Zedoenditveelalopregionaalniveau.Geïnterviewdeaanbiedersbe-vestigenditbeeldmaarmakenzichwelzorgenoverhetfeitdatde(residentiële)capaciteitinraptempowordtafgebouwdterwijldenieuwewerkwijzemetdewijkteamszichnogindeopbouw-fasebevindt.Zijzienlieverdatdezeontwikkeling,waarzeopzichwelachterstaan,ineengematigdertempoplaatsvindt,diegelijketredhoudtmetdegroeivandekwaliteitvandewijk-teams.Cliëntenstops,zoalsdiedelaatstetijdinhetnieuwszijngeweest,komeninderegio'swaardeonderzochtegemeentenzichinbevindennietvoor.

Aanbeveling:Geziendesomstegenstrijdigesignalenindemedia(tekortaangecontracteerdejeugdhulp,wachtlijsten,werkwijzewijkteams)endebevindingeninditonderzoek,lijktaanvullendonderzoeknaardeachtergrondenvandiesignalenzinvol.Waarkomendiesignalenvandaan?Hoemoetenzewordengeïnterpreteerd?Watkaneraandeonderliggendeproblemenwordengedaan?


4. Dankwoord

Wij(deonderzoekers)bedankenallepersonendiehebbenmeegewerktaanhetonderzoek.DeledenvanhetABJhebbenonsgoedopweggeholpenenzonderdemedewerkingvanonzerespondentenindeviergemeenten/regio'shaddenweniettotdeinzichtenkunnenkomendieindezerapportagestaanbeschreven.Vanwegedeanonimiteitvandeonderzochtegemeentenkunnenwehunidentiteitnietbekendmaken,maarwezijnhendankbaarvoordeopenhartigegesprekken,hetaanleverenvanverhelderendedocumentatie,hetmeelezenenzonodigcorrigerenenaanvullenvandeinterviewverslagenenhetaandragenvananderemensenmetwiewevolgenshenzoudenmoetenpraten.Aandebeoogdegroepsgesprekkenzijnweniettoe-gekomenmaarwehebbenaangebodenditalsnogtedoenendebevindingenvanditonderzoektedelenentebesprekenineengezamenlijkebijeenkomstpergemeente.Datkaneenmooiegelegenheidzijnom(opnieuw)metelkaaringesprekterakenoverditonderwerp.


Bijlage1:decijferstoegelicht

Indezebijlagestaandecijfersdiezijngeanalyseerdvoorhetonderzoek.Achtereenvolgenskomendevolgendeonderdelenaandeorde:

1. totaalaantaljeugdhulptrajectenin2015,uitgesplitstnaar1een2ehelftvandatjaarenookuitgeplitstnaarsoortjeugdhulp;

2. idemmaardanalleendejeugdhulptrajectenmetperspectief'stabiliserenvaneencrisissituatie';

3. vergelijkingvan1(totaalaantaljh-trajecten)en2(jh-trajectencrisis)enookhoehetperspectief'crisis'zichverhoudttenopzichtevandeandereperspectieven;

4. totaalaantalonderzoekent.b.v.eenjeugdbeschermingsmaatregeloverdeperiode2012totenmetde1ehelftvan2016,uitgesplitstnaaronderzoekenvooreenvoorlopigeondertoezichtstelling(VOTS)ofvoorlopigevoogdij(VOVO),daadwerkelijkuitgesprokenmaatregelenVOTS/VOVOenhetaantalVOTSmetuithuisplaatsing(UHP);

5. cijfermatigeonderbouwingvandekeuzevoordevieronderzochtegemeenten.

Bijdeanalysevandezecijferszijndevolgendeoverwegingeninachtgenomen:• Voorhetwillenvaststellenvaneentrendhebjemeergegevensnodigdandievanéén

kalenderjaar.• De.onderzochteperiode(2015)isooktekortomopgrondvandecijfershardecon-

clusiestekunnentrekkeninrelatietotdegevolgenvandetransitievandejeugdhulpnaargemeenten;

• Decijfersdienenvooralalsindicatievanwatermogelijkaandehandis(opstellenvanhypothesen)engevenrichtingaan(verdiepend)onderzoekdoordatzebepaaldevragenoproepen.

• Alsbenaderingvanhetaantalcrisissituatiesisuitgegaanvandevolgendegegevens:o hetaantaljeugdhulptrajectenmetperspectief'stabiliserenvaneen

crisissituatie'(bron:CBS);o hetaantalonderzoekenvooreenjeugdbeschermingsmaatregel'voorlopige

ondertoezichtstelling'(VOTS)of'voorlopigevoogdij'(VOVO)(bron:RvdK).

Hetbeelddathieruitnaarvorenkomtisindicatiefwantincompleet;de'acuteopnames'indeJeugdzorgPlusvallenhierbijvoorbeeldbuiten.

• Deresponsophetaanleverenvandegegevensover2015inhetkadervandeBeleids-informatieJeugdaanhetCBSwas93%envoorwatdegrotereaanbiedersbetreftzelfs100%.Enslechtsin5%vandegevallenishetperspectiefnietingevuld.HetCBSheeftdeontbrekendegegevensdoorextrapolatieaangevuldendaarmeezijnzeduszobetrouw-baaralsdebronregistratiesvanwaaruitzekomen.


B1.1 Jeugdhulptrajectentotaalbeeld

Alletrajecten 1ehalfjaar2015 2ehalfjaar2015 stijging2ehelft2015 Totaal2015

Totaaljeugdhulptrajecten 383.675 422.000 9,99% 496.670

Jeugdhulpzonderverblijf Uitgevoerddoorhetwijk-ofbuurtteam 23.410 33.015 41,03% 37.460

Ambulantejeugdhulpoplocatieaanbieder 249.530 272.245 9,10% 317.390

Daghulpoplocatievandeaanbieder 21.505 23.840 10,86% 27.550

Jeugdhulpinhetnetwerkvandejongere 47.280 49.240 4,15% 62.435

Totaaljeugdhulpzonderverblijf 341.725 378.340 10,71% 444.835

Jeugdhulpmetverblijf Pleegzorg 21.385 21.990 2,83% 24.425

Gezinsgericht 3.725 4.075 9,40% 4.745

Geslotenplaatsing 2.140 2.420 13,08% 3.170

Anderverblijfbijjeugdhulpaanbieder 14.700 15.175 3,23% 19.495

Totaaljeugdhulpmetverblijf 41.950 43.660 4,08% 51.835

Bron:CBSStatline

Methettotaleaantaljeugdhulptrajectenwordenallelopendejeugdhulptrajectenbedoeldindebetreffendeperiodec.q.hetbetreffendehalfjaar,zoweldetrajectendiealvoordathalfjaarzijngestartalsdetrajectendieindathalfjaarzijngestartenookdetrajectendieindathalfjaarzijnbeëindigd.Ditbetekentdateendeelvandetrajectenindeeerstehelftvan2015ookmeetellenindetweedehelftvan2015,namelijkalletrajectendieoverdehalfjaarsgrensheenlopen.Hetisdanooklogischdathettotaalaantaljeugdhulptrajectenoverheel2015nieteensomisvandeeersteentweedehelftvandatjaar.

Dezecijferslatenziendatindetweedehelftvan2015hetaantaljeugdhulptrajectenmet10%isgestegen.Omdatergeenvergelijkingmogelijkismethetjaarervoor(in2014werdniethetaantaltrajectengeteldmaarhetaantaljeugdigenmetjeugdhulp),isonduidelijkoferwellichtindeeerstehelftvan2015eendalingheeftplaatsgevondenendatdetweedehelftvan2015infeiteeen'herstel'laatzienofdaterdaadwerkelijksprakeisvaneenstijgendetrend.Watwelduidelijkis,isdatdestijginghetsterkstisgeweestvoorambulantejeugdhulpendejeugdhulpdiegeleverdisdoorhetwijkteaminhetbijzonder.Delichterestijginginderesidentiëlejeugdhulplijktprocentueelhetmeestvoorrekeningvandegeslotenplaatsingentekomenmaarditbeeldisenigszinsvertekendomdathetabsoluteaantalgeslotenplaatsingenrelatieflaagis.Eenverande-ringvanditabsoluteaantalleidtdanalsneltoteengroteprocentuelewijziging.


B1.2 Jeugdhulptrajectenmetperspectief'stabiliserenvaneencrisissituatie'

InhetInformatieprotocolBeleidsinformatieJeugdwordendevolgendeperspectievenonderscheiden:

• stabilisatievaneencrisissituatie;• diagnostiek;• begeleiden;• behandelen.

Indetabelhieronderstaathetaantaljeugdhulptrajectenmetperspectief'stabiliserenvaneencrisissituatie'endeontwikkelingdaarvanin2015.

Perspectief:crisis 1ehalfjaar2015 2ehalfjaar2015 stijging2ehelft2015 totaal2015

Totaaljeugdhulptrajecten 7.005 8.245 17,70% 12.065

Jeugdhulpzonderverblijf

Uitgevoerddoorhetwijk-ofbuurtteam 555 805 45,05% 910

Ambulantejeugdhulpoplocatieaanbieder 1.305 1.395 6,90% 2.250

Daghulpoplocatievandeaanbieder 915 1.035 13,11% 1.040

Jeugdhulpinhetnetwerkvandejongere 2.650 2.955 11,51% 4.735

Totaaljeugdhulpzonderverblijf 5.425 6.190 14,10% 8.935

Jeugdhulpmetverblijf

Pleegzorg 235 455 93,62% 590

Gezinsgericht 130 165 26,92% 260

Geslotenplaatsing 65 100 53,85% 150

Anderverblijfbijjeugdhulpaanbieder 1.150 1.335 16,09% 2.130

Totaaljeugdhulpmetverblijf 1.580 2.055 30,06% 3.130

Bron:CBSStatline

Uitdezecijfersblijktdathetaantalkerendatcrisishulpisingezetindetweedehelftvan2015,isgestegenmetbijna18%,waarbijdestijginghetsterkstwasvoorcrisisplaatsingenineenverblijfs-setting.Destijgingvandeinzetvanhetwijkteamincrisissituatiesvaltop,alsmededeinzetvanjeugdhulpinhetnetwerkvandejongere.Datstijgtvoorallejeugdhulptrajectenmet4,15%(zietabelindevorigeparagraaf)maarvoortrajectenmetperspectief'crisis'metmaarliefst11,51%.Ofditbetekentdaterdaadwerkelijksteedsmeercrisissituatiesindeeigenomgevingvandejeugdigewordenopgelosten/ofdoorinzetvanhetwijkteamwordenbeslecht,valtnietzondermeertezeggen,hetzouookkunnenzijndateensituatiedaarvakerals'crisis'wordtervarenenalszodanigwordtvastgelegd.


B1.3 Jeugdhulptrajectenperperspectief

Destijgingvanhetaantaljeugdhulptrajectenmetperspectief'crisis',zoalsgepresenteerdindevorigeparagraaf,zegtopzichnognietzoveel.Decijferskrijgenmeerbetekenisalszewordenvergelekenmet(hetverloopvan)deanderedrieperspectievenenwordengerelateerdaanhettotaalaantaljeugdhulptrajecten(metenzonderverblijf).Datoverzichtstaatinonderstaandetabel.

Perspectiefjeugdhulptrajectenzonderverblijf 1ehalfjaar2015 2ehalfjaar2015

stijging2ehelft2015

Stabiliserenvaneencrisissituatie 5.425 1,59% 6.190 1,64% 14,10%

Diagnostiek 20.840 6,10% 24.670 6,52% 18,38%

Begeleiden 55.145 16,14% 68.605 18,13% 24,41%

Behandelen 260.315 76,18% 278.875 73,71% 7,13%

Totaaljeugdhulpzonderverblijf 341.725 100,00% 378.340 100,00% 10,71%

Perspectiefjeugdhulptrajectenmetverblijf

Stabiliserenvaneencrisissituatie 1.580 3,77% 2.055 4,71% 30,06%

Diagnostiek 80 0,19% 90 0,21% 12,50%

Begeleiden 14.400 34,33% 15.090 34,57% 4,79%

Behandelen 25.890 61,72% 26.420 60,52% 2,05%

Totaaljeugdhulpmetverblijf 41.950 100,00% 43.655 100,00% 4,06%

Bron:CBSStatline

Bovenstaandetabellaathetvolgendezien:

• Hetperspectief'crisis'komtinhetalgemeenrelatiefweinigvoor,maarwel(aanzienlijk)meerbijjeugdhulptrajectenmetverblijfdandiezonderverblijf.

• Destijgingvanhetaantaljeugdhulptrajectenzonderverblijfisvooraltoeteschrijvenaandetrajectenmetperspectief'begeleiden'(24,41%)en'diagnostiek'(18,38%).Hetaantaltrajectenmetperspectief'crisis'isinde2ehelftvan2015weliswaarookmet14,1%gestegen,maart.o.v.deandereperspectievenwasdestijgingmaar0,05%(van1,59%naar1,64%vanhettotaleaantaljeugdhulptrajectenzonderverblijf).Hetaantaljeugdhulptrajectenmetperspectief'behandelen'isookgestegenmaarlaatnaarver-houdingeendalingzien(-2,47%).

• Derelatiefsterkestijgingvanhetaantalkeerdathetperspectief'crisis'voorjeugdhulp-trajectenmetverblijfvoorkomt(30,06%)iseenbeelddatgenuanceerdwordtalsjenaardeverhoudingmetdeandereperspectievenkijkt:danstijgthetpercentagecrisis-situatiesvan3,77%naar4,71%vanhettotaalaantaljeugdhulptrajectenmetverblijf,verhoudingsgewijseentoenamevanietsminderdan1%dus.

Samenvattend:Decijfersover2015wijzenopeenstijgingvanhetaantalcrisissituatiesendanvooralvanhetaantalcrisisplaatsingen(jeugdhulpmetverblijf).Maarerisookeenstijgingvanhettotaleaantaljeugdhulp-trajectentezien.Diestijgingnuanceerthetbeeldvandesterkestijgingvanhetaantaljeugdhulptrajectenmetperspectief'stabiliserenvaneencrisissituatie'endietweemoetendanookinrelatietotelkaarwordenbeschouwd.Dezeontwikkelingenmoetenovereenlangereperiodewordengevolgdomtekunnenbepalenofhiersprakeisvaneentrend.Cijfersvanvoordetransitiedatumzijnhiervoorongeschikt.Bovendienzijn


deabsoluteaantallencrisissituatieszolaagdateenkleinetoenameofafnamealtoteengroteverschuivingindepercentagesleidt.Ookkaneropditmomentnoggeenrelatiewordengelegdtussenhetbeelddatuitdecijfersnaarvorenkomtendegevolgenvandetransitie,wellichtmetuitzonderingvandetoenamevanhetaantaljeugdhulptrajectendatwordtuitgevoerddoorhetwijk-ofbuurtteam.Datlijkteenlogischgevolgtezijnvandedecentralisatievandejeugdhulp.

B1.4 Spoedonderzoekenjeugdbescherming

Eenveronderstellingisdathetaantal'spoedonderzoeken'datdoordeRaadvoordeKinder-bescherming(RvdK)wordtuitgevoerd,ookeenindicatieisvoorhetaantalcrisissituaties.Onderspoedonderzoekenwordthetvolgendeverstaan:alleonderzoekenomvasttestellenofereenVoorlopigeOnderToezichtStelling(VOTS)ofVoorlopigeVoogdijmaatregelmoetwordenuit-gesprokendoordeKinderrechter.HetgaatzowelomonderzoekendieopverzoekvanVeiligThuis,eengecertificeerdeinstellingofeengemeenteplaatsvinden(VTO)alsomonderzoekendieambtshalve,opinitiatiefvandeRaadzelf,wordenuitgevoerd.

Hieronderstaateentabelmetdaarindegegevensperhalfjaarvanaf2012.DaarinstaatzowelhettotaleaantalonderzoekenalshetaantalspoedonderzoekenvoorVOTSofVOVOenhetaantalkerendatdieonderzoekenhebbengeleidtoteenuitspraak/maatregelenookhoevaakeenVOTS-maatregeltezamengaatmeteenuithuisplaatsingvanhetkind(UHP).

#onderzoeken

#spoed(VOTS/VOVO)

%spoedt.o.v.totaal

#uitsprakenVOTS/VOVO #UHPbijVOTS

2012-1 8.573 998 11,6% 934 640

2012-2 7.979 841 10,5% 780 560

2013-1 7.631 830 10,9% 772 506

2013-2 7.459 861 11,5% 795 540

2014-1 6.986 786 11,3% 687 453

2014-2 6.511 771 11,8% 642 415

2015-1 5.927 832 14,0% 707 498

2015-2 6.231 789 12,7% 702 492

2016-1 6.620 1083 16,4% 836 579

Gem./halfjaar 7.102 839 12,2% 762 520

Bron:RvdK

Uitdezetabelblijktdathetaantalspoedonderzoekenschommeltrondomeengemiddeldewaarde(839),somsishetietshoger,danishetweerietslager.Hetpercentagespoed-onderzoekentenopzichtevanhettotaalaantalonderzoekenstijgtechtergeleidelijk.Diteffectishetgevolgvaneengestagedalingvanhetaantalonderzoekenvanaf2012totbeing2015,terwijlhetaantalspoedonderzoekenongeveergelijkbijft.Relatiefgezienmaakthetaantalspoed-onderzoekenduseensteedsgroterdeeluitvanhettotaalaantalonderzoeken.Ditbetekentdathetaantalspoedonderzoekeninrelatievezinweliswaarstijgtmaardathetaantalinabsolutezinredelijkconstantis.

Dedalingvanhetaantalonderzoekenlijkthetgevolgvanhetbeleidomteprobereneendwangmaatregeltevoorkomendoorpreventie,vroegtijdigeinterventieeneengezinsgerichteaanpak.Desondanksiserkennelijkeen'ijzeren'aantalgevallenwaarbijdesituatietochuitdehandloopt.KennelijkisditpatroononafhankelijkvandeveranderdewerkwijzegerichtophetvoorkomenvaneengangnaardeRaadvoordeKinderbescherming.


Eénenanderwordtvisueelinzichtelijkeralsdegegevensuitbovenstaandetabelineengrafiekwordenweergegeven:

Indezegrafiekspringtdirectde'knik'indebovenstelijninhetoog.Naeerstnogeenietssterkeredalingvanhetaantalonderzoekenindeeerstehelftvan2015,begintditaantalindetweedehelftvan2015testijgenendezestijgingzetnogdoorindeeerstehelftvan2016.Hetaantalspoedonderzoekenbegintin2016ooktestijgen.Hetkomendejaarmoetduidelijkmakenofhiersprakeisvaneentrendbreukofeentijdelijkeschommeling.Gezienhetmomentvandeveranderingligthetvoordehandomeenrelatiemetdetransitievandejeugdhulpteveronderstellenendaarvoorzijnooklogischeredenentebedenken:

• IndeJeugdwet,dievanaf1/1/2015inwerkingisgetreden,iseennieuwewerkwijzeopgenomenvoorhettrajectrichtingeeneventuelejeugdbeschermingsmaatregel.NaastVeiligThuisendegecertificeerdeinstellingen,kunnenvanafdiedatumookgemeenteneenVTOindienen.WellichtleidtdittoteenstijgingvanhetaantalaanvragenbijdeRvdK.

• Deaanvankelijkedalingin2015kanverklaardwordenuithetfeitdatdegemeentehaarnieuwetaaknogmoestinregelen,enditgoldookvoorVeiligThuisdieeennieuweorganisatieiswaarindeAMK-enSHG-takenzijnsamengevoegdenookdegecerti-ficeerdeinstellingenwarennieuwc.q.indeplaatsgekomenvandeBureausJeugdzorg.

• DestijgingvanhetaantalVTO'skantemakenhebbenmetonervarenheidbijdegemeenten/wijkteams,waardoordeernstvaneencrisisnognietgoedingeschatkanwordenendevaardighedenomde-escalerendoptetredennogonvoldoendeis

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

#onderzoeken

#spoed(VOTS/VOVO)

#uitsprakenVOTS/VOVO

#UHPbijVOTS


ontwikkeld.DitzouertoekunnenleidendatmedewerkersvoordezekerheiddeRvdKinschakelen,omtevoorkomendathetkindgevaarloopt.Maarookditis,netalsdevorigetweepunten,opditmomentnietmeerdaneenhypothese.Watditpuntwellijktteonderbouwen,ishetbeelddaterminderonderzoekenresulterenineenuitspraakvooreenVOTSofVOVO.Datisvooralgoedtezienalshetonderstegedeeltevandegrafiekwordtuitvergroot(ziehieronder).Deafstandtussendebovenstelijn(hetaantalonderzoeken)endemiddelstelijn(hetaantalkerendathetonderzoekleidttoteenJB-maatregel)wordtvanafde2ehelftvan2015groter:delijnendivergeren.

Samenvattend:Hetaantalonderzoekenvooreenjeugdbeschermingsmaatregeldaaldedejarenvoorafgaandaandetransitiegestaag,terwijlhetaantalspoedonderzoekenredelijkstabielbleef.Indetweedehelftvan2015kwamdaarveranderinginensteegzowelhetaantalonderzoekenalshetaantalspoedonderzoeken.Hetlijkteropdatdiespoedonderzoekeninmindergevallendanvoorheenookdaadwerkelijkleidentoteenuit-spraakvooreenVOTSofVOVO.Hetisnogtevroegomteconstaterendatersprakeisvaneentrendbreuk.Alsdehypothesekloptdatervanwegeonervarenheidbijmedewerkers(vandegemeente)tesnelbeslotenwordtomeen(spoed)onderzoekaantevragen,danisdeverwachtingdatdestijgingdieisingezet,tijdelijkis.Indatgevalheeftdehuidigestijgingvanhetaantal(spoed)onderzoekenniettemakenmeteendaadwerkelijketoenamevanhetaantalcrisissituatiesnu.Detijdzalhetleren.

B1.5 Selectie4gemeenten

Voorhetselecterenvandevierteonderzoekengemeentenzijneerstallegemeentenmetmeerdan100.000inwonersgeselecteerd,datzijner31.Vervolgenszijnbijdiegemeentendebe-volkingsaantallengezocht,alsmedehetaantalinwonersmeteenleeftijdjongerdan20.Pergemeenteishetaantaljeugdhulptrajectenmetperspectief'stabilisatievaneencrisissituatie'opgezochtengerelateerdaanhetaantalinwonersvandiegemeente.Opdatmomentwarenalle31gemeentenmetelkaartevergelijkenophetaantalcrisissituatiesper1000inwoners.Aande

0

200

400

600

800

1000

1200

2012-1 2012-2 2013-1 2013-2 2014-1 2014-2 2015-1 2015-2 2016-1

#spoed

#VOTS/VOVO

#UHP


enekantvanhetspectrumzijndegemeentenmetrelatiefveelcrisissituatiesenaandeanderekantvanhetspectrumdiemetrelatiefweinigcrisissituaties.

Devolgendestapwashetberekenenvandestijgingofdalingvanhetaantalcrisissituatiesindetweedehelftvan2015tenopzichtevandieindeeerstehelftvan2016.Hetresultaatwaseentweedeindelingscriteriumvangemeentenindievan'stijgers'en'dalers'(eneenneutraletussengroep).Opgrondvandezetweecriteriazijnde100.000+gemeenteningedeeldinéénvandevierkwadrantenvandevolgendetabel:

relatieveaantalcrisis-situaties

veel weinig

2ehalfjaart.o.v.1ehalfjaar2015

toename GemeenteA GemeenteC

afname GemeenteB GemeenteD

Uitdiekwadrantenzijnviergemeentengekozendiequabevolkingsaantalenleeftijdsopbouwopelkaarlijken,maaropanderekenmerkenvanelkaarverschillen.Inonderstaandetabelstaandelandelijkekengetallenvooralle100.000+gemeentenenvandeviergemeentendevolgendegegevens:

• %verschil=afwijkingaantalcrisissituaties2ehelft2015vande1ehelft• #crisisper1.000jeugdigen=aantalcrisissituatiesper1.000inwonersjongerdan20

Meergegevensoverdeviergemeentenzijnnietingevuldomdatdezeanderseenvoudigteherleidenzijn.

#inwoners #jongerdan20

#crisis2015-1

#crisis2015-2

%verschil

#crisis2015(tot)

#crisisper1.000jeugdigen

landelijkgemiddelde 204.927 44.708 102 119 +17% 221 4,95

laagstewaarde 100.371 19.334 10 20 -33% 50 1,39

hoogstewaarde 833.624 165.475 905 990 +350% 1.895 13,81

GemeenteA - - - - +59% - 7,60

GemeenteB - - - - -27% - 5,53

GemeenteC - - - - +100% - 1,70

GemeenteD - - - - -33% - 1,49

Bron:CBS(afgeleidegegevens)


Bijlage2:achtergrondbeschrijvingpergemeente

Indezebijlagewordendevieronderzochtegemeentenmetelkaarvergeleken,zoweldeovereenkomstenalsdeverschillen.Maareerstwordtgestartmeteenalgemeenbeeld:

Detoegangisinallegemeentenopeenvergelijkbaremanieringericht,metwijkteamsdienaastdehuisarts,JGZ,medischspecialistenGImogenindiceren.Zijdoenallenaanvraagverheldering,indicatiestellingenbiedenlichteondersteuning.Deaccentverschillenzijnhieronderschematischweergegeven.

Ookdeinrichtingvandecrisisdienstisinallegemeentenin2015nogvergelijkbaar,namelijknietgewijzigdtenopzichtvanvoordetransitie:eencrisisdienstvoorde‘algemene’jeugdhulp(voormaligejeugd-enopvoedhulpenjeugdbescherming),metspecialeaandachtvoorveiligheid.Daarnaastzijner,buitenkantoortijden,apartecrisisdienstenvoordeGGZendeLVB.

Alleteamshebbenmoetenlerenomgaanmetcrisisachtigesituatiesenhetinschattenvanveiligheidsrisico’s.Deviergemeentenverschillenonderlingquafasewaarinzezichbevindenenquatempovandeontwikkeling,maarzevindenelkdatzegoedopwegzijn.

Ingeenvandegemeenteniserzichtopspecifiekefactoren(populatiekenmerkenofandereomstandigheden)dieeenkansopcrisiszoudenverhogenofverlagen.

GemeenteA GemeenteB GemeenteC GemeenteDkwadrant Veelcrisis,stijging Veelcrisis,daling Weinigcrisis,

stijgingWeinigcrisis,daling

toegang Wijkteamvoorverhelderenhulpvraag,lichteondersteuning,casemanagement.

Wijkteamvoorverhelderenhulpvraag,lichteondersteuning,diagnostiek

Wijkteamvoorverhelderenhulpvraag,lichteondersteuning(max10gesprekken),diagnostiek.

(inmiddels)integralewijkteams

onder-scheidendin

Veelaandachtvoorveiligheid

3typenCJGteams Telefonischefrontoffice;cjgteamopscholen;

50uurvrijtoegankelijkejeugdzorg

Vrijwelallehulpalsindividuelevoorziening

Expertpoolmetpsychiatersenartsen

Beschikkingoverconsultatieteamjeugd

achter-grondwijkteam

Jeugdzorgwerkersengedragwetenschapper

Diversachtergrond,ookSPVenjeugdverpleegkundigen

Jeugdzorgwerkeres,GZpsychologen,orthopedagogen

GeneralistenHBO

huisarts Weinigsamenwerkingmethuisartsen,dieinéénstichtingverbondenzijn

Weinigsamenwerkingmethuisartsen,mixvanpraktijkeneneenpitters

Intensievesamenwerkingmethuisartsen

Veelverschilleninsamenwerkingmethuisarts


Bijlage3:geraadpleegdebronnen

v InformatieprotocolBeleidsinformatieJeugd,versie3,september2015.v KostenverschillenindeJeugdzorg,eenverklaringvanverschilleninkostentussen

gemeenten,SCP,december2014.v VerdeelsystematiekmiddelenJeugdhulp,naareenobjectieveverdelingvangemeentelijke

budgetten,Cebeon,27november2014.v Rapportagekwartaal2,eenoverzichtvandemeldingenvanaprilt/mjuni2016,monitor

transitiejeugd.v Jeugdbeschermingenjeugdreclassering2015,CBS.v Jeugdbeschermingenjeugdreclassering1ehalfjaar2015,CBS,29-10-2015.v Resultatenuitverkennendonderzoekbijsocialewijkteams,10gouderegels+10valkuilen,

StichtingVraagWijzerNederland,juni2016.v Handreikingsamenwerkenbinnenjeugd(wijk)teams,oververantwoordelijkheiden

aansprakelijkheidbijcalamiteiten,RijksoverheidenVNG.v Watwerktbijcrisissituatiesingezinnen?,NJi,oktober2015.v Richtlijncrisisplaatsing,NJi,2eherzienedruk2015.v Crisisinterventieenspoedeisendehulp,eenoverzichtvantheorieenpraktijk,NJi,januari

2007.v Diverselandelijkeengemeentelijkewebsites.v Relevantedocumentatievandeviergemeenten.

Conceptrapportage Crisissituaties in de jeugdhulp - VNG · 2019. 10. 14. · gemeenten relatief veel en welke relatief weinig crisissituaties hebben gehad in 2015. Ook is berekend

Documents