Concept pc.

หลกการส าคญของการดแลผปวย แบบประคบประคอง

น าเสนอ โดย สภาพร อนทรกองแกว พยาบาลวชาชพช านาญการ

( เนอหาจาก อาจารยพมประพรรณ สถาพรพฒน)

แนวคด Palliative Care องคการอนามยโลก ไดใหความหมายการดแลผปวยระยะสดทาย หรอ

การดแลแบบประคบประคอง ในป ค.ศ. 2002 (พ.ศ. 2545) Palliative Care มงทจะท าใหคณภาพชวตของทงผปวยและครอบครว ซงเผชญหนากบโรคทคกคามตอชวต (Life – threatening illness) ไมวาจะเปนโรคใด โดยเนนทการดแลรกษาอาการทท าใหทกขทรมาน ทงอาการเจบปวยทางกาย ปญหาทางจตใจ สงคม และจตวญญาณ แบบองครวมและควรใหการรกษาดงกลาวตงแตระยะแรกทเรมวนจฉยวาผปวยเปนโรคระยะสดทาย (Terminal illness) จนกระทงผปวยเสยชวต และรวมถงการดแลครอบครวของผปวยหลงจากการสญเสย

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

ดงนน Palliative Care จงเปนการดแลแบบประคบประคอง มงใหความสขสบายแกผปวย ชวยลดความทกขทรมานจากความปวดครอบคลมถงจตวญญาณ และตระหนกถงการตายอยางสมศกดศรของความเปนมนษย (dignified death) รวมถงครอบครวทมผปวยอยในระยะสดทาย และหลงเสยชวตแลว

(รองศาสตราจารยถนอมขวญ ทวบรณ: มหาวทยาลยมหดล )

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

การดแลรกษาพยาบาลผปวยในวาระสดทาย

ของชวต (หมายถงชวงเวลา 6 เดอนสดทาย

ทผปวยอาจมชวตอย )

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

End of Life care

ประเดน ในผปวยทมโอกาสรกษาได

ทายทสดเมอพบวาไมสามารถรกษาได

บอยคร ง ไมไดมการ clear cutoff

โอกาสทรกษาได และโอกาสทจะรกษาไมได

ดงน นผปวยและครอบครวจงยากทจะตดสนใจ

การปรบตวในระยะเปลยนผานจาก

supportive ไปส palliative care

เปนไปอยางยากล าบาก

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

Key points

ความทาทายในการดแลผปวย Palliative คอ “การ ตดสนใจเลอก” วธเยยวยา ใหเหมาะสมกบกรอบเวลาทคาดวา ผปวยจะอยได (Expected life expectancy)

แมเปาหมายหลกคอ Quality of life แต Randomized control trial พบวา ผปวยมะเรงทไดรบ Palliative care ควบคกบการรกษาปกต มชวตยนยาวกวา

Temel JS et al. N Engl J Med 2010 Aug9;363(8):733-742

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

แลวจะท าอยางไรด

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

หลกการส าคญ 1. ยอมรบการตายเปนธรรมชาตของชวต

2. ใหความส าคญกบการดแลทางดานจตใจควบค

กนไปกบอาการทางกาย 3. ใหความเคารพสทธผปวยและครอบครวในการ

รบทราบขอมลความเจบปวยและมสวนรวมในการตดสนใจเรองแนวทางและเปาหมายในการรกษา

4. ใหความส าคญกบคานยม ความเชอและศาสนา

ของผปวยและครอบครว

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

หลกการส าคญ 5. มระบบการบรรเทาทกขทรมานของผปวยและ

ครอบครวอยางตอเนอง 6. ใหการดแลความเศราโศกของครอบครวผปวย

หลงการเสยชวตของผปวย 7. ใหการดแลแบบทมสหสาขาวชาชพ 8. สามารถท าควบคกนไปกบการรกษาอยางอน

เพอใหผปวยบรรเทาทกขทรมาน

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

Disease management

Psycho issue

Supportive symptom

ครอบคลม มตแหงการดแล

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

ปญหาการรกษาพยาบาล หลายกรณ

มลกษณะเปน dilemmas (ทางสองแพรง หรอมท งแงบวกและแงลบ)

มความจ าเปนตองท าใหมความโปรงใส

และค านงถงปญหาทางดานจรยธรรมเสมอ

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

หลกพจารณาปญหาทางดานจรยธรรม

1. การเคารพความคดเหนสวนบคคล

(Autonomy : to respect the clients)

2. การกระท าสงทเปนประโยชน

( Beneficence : to do good)

3. การไมท าในสงทเปนอนตราย

(Non-maleficence : to do no harm)

4. การกระท าดวยความยตธรรม

(Justic : to deal fairly)

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

การดแลผปวยแบบประคบประคอง

ควรท าเมอไร

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

แนวคดการดแลผปวยแบบประคบประคอง L : Living Will ตอบสนองเจตนารมณของผปวยและครอบครวเกยวกบการรกษาพยาบาล

I : Individual Belief สนบสนนใหผปวยและครอบครวไดท าตามความเชอสวนบคคล F : Function ชวยเหลอใหผปวยและครอบครวสามารถท ากจกรรมไดอยางเหมาะสม E : Emotional and Coping ดแลและประคบประคองความรสกของผปวยและครอบครวตอการเจบปวย และการสญเสย

S : Symptom ดแลความไมสขสบายตางๆ S : Social and Support ชวยประสานใหผปวยและครอบครวในการแกปญหาทางดานสงคมและครอบครว

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

แลวจะท าอยางไร

WHY

ฝายการพยาบาล โรงพยาบาลมหาราชนครเชยงใหม

พฒนาทมสหสาขาวชาชพ วางแผนการจ าหนายรวมกน โดยค านงถงเปาหมายทเปนไปเพอการบรรเทาทกขทรมานและอาการรบกวน การตอบสนองความตองการของผปวยและครอบครวอยางครอบคลมองครวม

มการสอสาร ตดตาม ประเมนซ ารวมกนอยางตอเนอง

มการใหขอมลผปวยและครอบครวทเปนไปในแนวทางเดยวกน อยางชดเจน และตอเนอง

มแนวทางการดแลผปวยรวมกน

ปรบโครงสรางและกระบวนการดแล

ปรบนโยบายการดแลผปวย palliative ใหม ความชดเจน

พฒนาแนวปฏบต / จดท าแผนการดแล

พฒนาท างานแบบสหสาขาวชาชพหรอ team work

พฒนาบคลากรใหมความรและความช านาญในการดแล

ผปวย palliative

ปรบระบบบรการใหเขาถงการดแลระยะสดทายไดงาย

การดแลผปวยแบบประคบประคอง

TEAM

ผดแล

ญาต

แพทย

พยาบาล

ผปวย

รปแบบการดแลผปวยแบบ

ประคบประคอง

Professional management

ตองเปน