Help(t) Communicatie!? BOSK-Landelijke informatie- en ontmoetingsdag 18 november 2006 Totale communicatie; filosofie, visie en basishouding Wilma Scheres & Esther Oskam 1 TOTALE COMMUNICATIE FILOSOFIE, VISIE EN BASISHOUDING • Wilma Scheres • Esther Oskam Communicatie: wat en waarom • Veel definities gaan over de vorm en het proces van communicatie. • Wij waren met name geïnteresseerd in het waarom van communicatie. • Als je het waarom begrijpt van communicatie krijg je meer grip op het proces en kun je dat proces positief beïnvloeden. De (taal) filosofie en de psychologie gaven antwoord: • HORA:Om zichzelf te begrijpen heeft een mens het nodig om door een ander begrepen te worden. Om door een ander begrepen te worden heeft een mens het nodig om die ander te begrijpen. Communicatie voorziet in die behoefte. • Desanne van Brederode: Een mens kan niet leven of groeien zonder begrepen te worden. Begrijpen en begrepen worden ligt aan de basis van ons bestaan. Begrijpelijkheid verdient de voorkeur boven vorm. Wat is taal en wat is communicatie? Taal Taal is een gemeenschappelijk regelsysteem van een gemeenschap. Taal is in dienst van de communicatie van de gemeenschap. Je kunt met taal genuanceerd communiceren met leden van je taalgemeenschap. Met niet-leden wordt het lastig. Communicatie • Je kunt met iedereen communiceren zonder taal. • Communicatie kent ontelbare universele signalen die taalgrenzen overstijgen. Kortom: alle gedrag is communicatie. • Communicatie is meer dan taal. • Communicatie gaat vooraf aan taal. • Taal is één van de vormen om mee te communiceren.
8
Embed
Communicatie: wat en waarom - Platform EMG · 2013. 9. 25. · Totale communicatie; filosofie, visie en basishouding Wilma Scheres & Esther Oskam 1 TOTALE COMMUNICATIE FILOSOFIE,
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Help(t) Communicatie!?BOSK-Landelijke informatie- en ontmoetingsdag18 november 2006
Totale communicatie; filosofie, visie en basishouding
Wilma Scheres & Esther Oskam
1
TOTALE COMMUNICATIE
FILOSOFIE, VISIE EN BASISHOUDING
• Wilma Scheres• Esther Oskam
Communicatie: wat en waarom
• Veel definities gaan over de vorm en het proces van communicatie.
• Wij waren met name geïnteresseerd in het waarom van communicatie.
• Als je het waarom begrijpt van communicatie krijg je meer grip op het proces en kun je dat proces positief beïnvloeden.
De (taal) filosofie en de psychologie
gaven antwoord:
• HORA:Om zichzelf te begrijpen heeft een mens het nodig om door een ander begrepen te worden. Om door een ander begrepen te worden heeft een mens het nodig om die ander te begrijpen. Communicatie voorziet in die behoefte.
• Desanne van Brederode: Een mens kan niet leven of groeien zonder begrepen te worden. Begrijpen en begrepen worden ligt aan de basis van ons bestaan. Begrijpelijkheid verdient de voorkeur boven vorm.
Wat is taal en wat is communicatie?
Taal
Taal is een gemeenschappelijk regelsysteem van een gemeenschap.
Taal is in dienst van de communicatie van de gemeenschap.
Je kunt met taal genuanceerd communiceren met leden van je taalgemeenschap. Met niet-leden wordt het lastig.
Communicatie• Je kunt met iedereen communiceren zonder
taal.• Communicatie kent ontelbare universele
signalen die taalgrenzen overstijgen. Kortom: alle gedrag is communicatie.
• Communicatie is meer dan taal.• Communicatie gaat vooraf aan taal.• Taal is één van de vormen om mee te
communiceren.
Help(t) Communicatie!?BOSK-Landelijke informatie- en ontmoetingsdag18 november 2006
Totale communicatie; filosofie, visie en basishouding
Wilma Scheres & Esther Oskam
2
Voorwaarden voor communiceren
• Bewust ervaringen opdoen: je vult je model van de wereld met inhoud.
• Bewust ervaren dat op jouw actie een reactie volgt en andersom.
• Bewust ervaren dat communicatie wederzijdsheid/uitwisseling betekent.
• Bewust ervaren dat er communicatiemiddelen zijn.
• Bewust in contact en dialoog met je omgeving.
Totale Communicatie
• De intentie hebben om de ander te willen begrijpen en moeite doen om je aan te passen aan het communicatieniveau.
• Vanuit die intentie en attitude ga jemeer bewust en tegelijkertijd gebruik maken van alle mogelijke uitingsvormen en bejegening op maat van de cliënt.
• Daarmee stimuleer je gericht de communicatieve ontwikkeling en daarmee de algehele ontwikkeling. En dat is de visie op communicatie van de KEGG.
Wat betekent de visie van TC• De cliënt kan en mag zichzelf zijn.• Verschillende vormen/middelen voor
verschillende situaties, aangepast aan mogelijkheden en beperkingen.
• Communicatievormen hebben zelf geen niveau.
• TC gaat de hele dag door.• De omgeving leert de cliënt kennen met al
zijn unieke mogelijkheden en beperkingen kennen om vervolgens voortdurend af te stemmen op de cliënt in iedere situatie.
Wat bereik je met TC• Je geeft afgestemde informatie. • Je biedt veiligheid, overzichtelijkheid en
structuur. • Je vergroot de zelfstandigheid en
zelfredzaamheid en keuzegedrag.• Je lokt interactie/conversatie uit.• Je bevordert sociale vaardigheden en
contacten.
Welke communicatievormen zijn er en hoe kun je ermee
communiceren?
Ø Gedrag
Vorm:
Help(t) Communicatie!?BOSK-Landelijke informatie- en ontmoetingsdag18 november 2006
Totale communicatie; filosofie, visie en basishouding
Wilma Scheres & Esther Oskam
3
Ø Gedrag
Ø Voorwerpen
Vorm:Ø Gedrag
Ø Voorwerpen
Ø Foto’s
Vorm:
Ø Gedrag
Ø Voorwerpen
Ø Foto’s
Ø Tekeningen
Vorm:Ø Gedrag
Ø Voorwerpen
Ø Foto’s
Ø Tekeningen
Ø Pictogrammen
Vorm:
pictogram
Ø Gedrag
Ø Voorwerpen
Ø Foto’s
Ø Tekeningen
Ø Pictogrammen
Ø Gebaren
Vorm:En natuurlijk...
Ø Woorden
Ø Geluiden
Ø Etc.
Vorm:
Help(t) Communicatie!?BOSK-Landelijke informatie- en ontmoetingsdag18 november 2006
Totale communicatie; filosofie, visie en basishouding
Wilma Scheres & Esther Oskam
4
Toepassingen Individuele communicatiemiddelen
- Communicatieboek met foto’s of picto’s, oftekeningen
• Visualiseren van emoties en gedrag• Voorbereiden op gebeurtenissen• Vastleggen van ervaringen• Levensboek, doodboek, blootboek,• Ik-project
MCG/ EMB en TC• Waar hou je rekening mee tov vormen en
middelen bij MCG:• Zintuiglijke beperkingen: visus, gehoor,
motoriek, vragen aandacht (visio/kegg). De complexiteit aan beperkingen kan gevolgen hebben voor de verwerking van prikkels.
• Bewegingsmogelijkheden. Hoe moet je communiceren, bijvoorbeeld in gedrag als je bewegingsapparaat het slecht doet? Hoe moet je gericht op iets wijzen?
Help(t) Communicatie!?BOSK-Landelijke informatie- en ontmoetingsdag18 november 2006
Totale communicatie; filosofie, visie en basishouding
Wilma Scheres & Esther Oskam
5
MCG/ EMB en TC
• Veel MCG kinderen hebben een verstoorde prikkelverwerking. Er is sprake van over-/ ondergevoeligheid. De communicatieprikkels moeten soms intenser zijn: aanrakingen, kleuren, tastbare communicatievormen.
• Soms heeft het kind juist last van intense prikkels: tactiele afweer, afweer van scherpe licht/geluidsprikkels. Soms heeft het kind een voorkeurszintuig.
MCG/ EMB en TC
Wat is belangrijk:• De zintuiglijke beleving• De omgeving en de ruimte• Herhaling en rituelen• Een goede interpretatie van de
begeleiders• De omgeving is vaak het
communicatiemiddel, durf dat te zijn
Het communicatieniveau
• Voordat je een keuze gaat maken voor communicatiemiddelen is het belangrijk dat je eerst het communicatieniveau van de cliënt kent.
• Het communicatieniveau van de cliënt breng je samen met de omgeving in kaart met behulp van een communicatieprofiel.
• Het profiel houdt rekening met alle individuele mogelijkheden en beperkingen.
De instrumenten van het communicatieprofiel
Persoonsbeeld en de sociale situatiePersoonsbeeld en de sociale situatiePersoonsbeeld en de sociale situatiePersoonsbeeld en de sociale situatie• Stemmingen, wilskracht, motivatie,
gewoon gedrag, opmerkelijk gedrag, gebeurtenissen die impact hebben gehad etc. Persoonsbeeld werkt met gerichte vragen.
• Omgevingssysteem van de persoon; milieus, relaties, contacten, begeleiders.
De ontwikkelingsmogelijkheden
• Zijn er testgegevens over de sociaal emotionele ontwikkeling en/of de leerbaarheid: vermogen tot abstractie?
• Zijn er gegevens over het vermogen tot Zijn er gegevens over het vermogen tot Zijn er gegevens over het vermogen tot Zijn er gegevens over het vermogen tot zintuiglijk waarnemen en verwerken van zintuiglijk waarnemen en verwerken van zintuiglijk waarnemen en verwerken van zintuiglijk waarnemen en verwerken van prikkels?prikkels?prikkels?prikkels?
• Over welke inhoud (begrippen) communiceert de cliënt actief en passief met welke vormen op welk niveau?
• Voor deze communicatieniveaus ontwikkelden wij een communicatiemodel, een kader: een model, voor alle mensen met een communicatieve beperking.
Help(t) Communicatie!?BOSK-Landelijke informatie- en ontmoetingsdag18 november 2006
Totale communicatie; filosofie, visie en basishouding
Wilma Scheres & Esther Oskam
6
Het communicatiemodel
• Situatieniveau 1 en 2: Veiligheid en Vertrouwen (herkenning)
• Signaalniveau 1 en 2: Vertrouwen (herkenning) en Variatie
• Symboolniveau 1 en 2: Variatie en Vrijheid
Situatieniveau IVeiligheid
proeven
ruikenvoelen
Gerammel van bestek
Brood in de keuken
Anderen aan tafel
brood eten
Signaalonbewust
Signaalonbewust
Signaalonbewust
Signaalonbewust
Situatieniveau IIVeiligheid/vertrouwen/herkenning
drinken
rode drinkbeker dienblad
tafel
moeder
theepot
keuken
handelen
bewegen
geluid
foto
gebaar
woord
Signaalniveau Ivertrouwen/herkenning
buiten spelen op KDVKDVKDVKDV buiten spelen bij omaomaomaoma
1:1 1:1
foto1:1 voorwerp
1:1
woord1:1
gebaar1:1
woord1:1
foto1:1
Signaalniveau IIvertrouwen/variatie
Drinken kopendrinken thuis
Limo, thee, koffie
drinkenop een terras
drinken bij de buurvrouw
1: meer
modelvoorwerp
Symboolniveau Ivariatie
z w e m b r o e k
metpapa
zwemmenop dinsdagof vrijdag
in binnenbad
zwemles
Zwemwedstrijd op tv
zwembroekkopen
zwemmen in zeeop vakantie
Help(t) Communicatie!?BOSK-Landelijke informatie- en ontmoetingsdag18 november 2006
Totale communicatie; filosofie, visie en basishouding
Wilma Scheres & Esther Oskam
7
Symboolniveau IIvormgeving
z w e m b r o e k
metpapa
zwemmenop dinsdag en
vrijdag
zwemwedstrijd op tv
zwembroekkopen
zwemmen in zee opvakantie
zwemles
een duikcursus volgen
reddingsbrevet halen
Terug naar het communicatieprofiel
Het communicatieschema geeft dus hetvolgende inzicht: • Met welke vormen communiceert deze
persoon over welke inhoud, dus over welke begrippen uit zijn wereld en op welk niveau.
Andere instrumenten
Ervaringenschema :
• Nu gaat het om de sociaal emotionele omstandigheden.
• We kijken met dit instrument naar de wijze waarop veiligheid, vertrouwen/ herkenning, variatie en vrijheid invloed hebben op gedrag/ communicatie.
Functieschema
• Functieschema: gebruik van communicatie: vragen, opmerken, weigeren, informatie zoeken, uitdrukken van gevoelens etc.
• Hoe doet iemand dat en op welk communicatieniveau.
Communicatieplan
• Na een interpretatie kom je tot een communicatieplan op maat, waarbij je vormen zoveel mogelijk afstemt op de inhoud en de mogelijkheden van de cliënt.
• Moeten we toe naar: beeldvorming, behandeling, ontwikkeling of onderhoud? Of een combinatie hiervan.
Hulpvraag, Doel en Werkwijze
• Zowel de cliënt als diens omgeving heeft een hulpvraag:
• Voor beide partijen stel je SMART doelen op.
• Hoe, wat, waar, wanneer en waarom verwerk je in een werkwijze!
Help(t) Communicatie!?BOSK-Landelijke informatie- en ontmoetingsdag18 november 2006
Totale communicatie; filosofie, visie en basishouding