Colorectale kanker: rol van endoscopie in screening van de ... · Colorectale kanker: rol van endoscopie in screening van de populatie en hoogrisicopatiënten Prof. dr. Philip Roelandt

Colorectale kanker: rol van endoscopie in screening van de populatie en hoogrisicopatiënten

Prof. dr. Philip RoelandtUZ Leuven

22 februari 2019

Screening: Wilson & Jungner, WHO 1968

Colorectale kanker: cijfers 2016Vlaanderen: nieuwe diagnoses – risico

Colorectale kanker

Sporadisch CRC Familiaal CRC Genetische voorbeschiktheid

Rechts ≠ links

Gao et al. Sci Rep 2017

Colorectale kanker: adenoom als voorloper

Tubulaire adenomen

Was man weiß, sieht man erst! (Johann Wolfgang von Goethe)

Was man weiß, sieht man erst! (Johann Wolfgang von Goethe)

Serrated adenomen

Rivero-Sanchez et al. Endoscopy 2017; Neary et al. Dis Colon Rectum 2018

Serrated adenomen

IJspeerdt et al. Endoscopy 2016

Serrated polyps, we should care!

Serrated adenomen

15-30% CRC! East et al. Gut 2017

Screening: Wilson & Jungner, WHO 1968

Bevolkingsonderzoek: iFOBT• Immunochemische test

(iFOBT) i.p.v. gualac-test (gFOBT)

• 1x test i.p.v. 3x• Geen interferentie met

dierlijk Hb of vitamine C• Cut-off > 75 ng/ml (5 op 100

deelnemers) => coloscopie

Bevolkingsonderzoek• Vanaf 1-10-2013 56 tot 74 jaar• Vanaf 1-6-2017 55 jaar• Vanaf 1-6-2018 53 en 54 jaar• Vanaf 1-1-2019 51 en 52 jaar• Vanaf 1-1-2020 50 jaar

Bevolkingsonderzoek

Coloscopie• Gouden standaard indien kwaliteitsvol

uitgevoerd

• Miss rateo 2% adenomen >10 mmo 26% adenomen <5 mm

• Kwaliteitsparameter: AdenomaDetection Rate (ADR)

van Rijn et al. Am J Gastroenterol 2006

Kwaliteitsparameters

Kaminski et al. Endoscopy 2017

Adenoma detection ratio (ADR)+1% ADR = -3% risico interval kanker

Kaminski et al. New Engl J Med 2010; Corley et al. New Engl J Med 2014

Adenoma detection ratio (ADR)

Roelandt et al. Endoscopy 2019

Nog vroeger screenen?

Karsenti et al. World J Gastroenterol 2019

DarmvoorbereidingBoston Bowel Preparation Score (BBPS)

Parmar et al. Am J Gastroenterol 2016

DarmvoorbereidingCorrelatie met Adenoma Detection Rate (ADR)

Pontone et al. United European Gastroenterol J 2016; Hassan C, oral presentation ESGE Days 2018

DarmvoorbereidingCorrelatie met Adenoma Detection Rate (ADR)

Cave: overmoed

Calderwood et al. Gastrointest Endosc 2015; Adike et al. Ann Gastroenterol 2018; Roelandt et al. Endoscopy 2019

UZ LeuvenOptimal (BBPS 8-9), n=1365, ADR 34.6% (32.1 – 37.1)Adequate (BBPS 6-7), n=490, ADR 35.9% (31.7 – 40.2)

Serrated adenomen: voorbereiding

Clark & Laine. Clin Gastroenterol Hepatol 2017

Serrated adenomen: high-definition

Roelandt et al. Endoscopy 2019Rivero-Sanchez et al. Endoscopy 2017; Roelandt et al. Endoscopy 2019

Hoe kunnen we ADR nog verhogen?• Skills

o Re-looko Retroflexieo Watero Chromo-endoscopie

• Add-ono Endocuffo Full spectrum

Re-look rechter colon• Re-look caecum – leverhoek en leverhoek – milthoek

versus langere inspectietijdo Proximale ADR re-look 33.1%o Proximale ADR langere inspectie 23.6%

Guo et al. Endoscopy 2017

Retroflexie caecumbodem• Toename ADR +6.2%

Lee et al. Endoscopy 2017

Retroflexie caecumbodem

Cohen et al. J Clin Gastroenterol 2017

Water immersion/exchangeAir insufflation

Water immersion

Water exchange

Cadoni et al. Endoscopy 2017

Water immersion/exhange• Water exchange > water immersion (n=1218)

o ADR water exchange 49.3%o ADR water immersion 43.4%o ADR air insufflation 40.4%

o Rechter colon ADR water exchange 24.0%o Rechter colon ADR water immersion 19.1%o Rechter colon ADR air insufflation 16.9%

• GRAND BLEU studie (indigokarmijn): geen effect op ADR, maar wel meer adenomen per patiënt: gevolg?

Cadoni et al. Endoscopy 2017; Lesne et al. Endoscopy 2017

Chromo-endoscopie

Chromo-endoscopie

Chromo-endoscopie• Blue-laser imaging (BLI)

o Miss ratio• BLI – wit licht 1.6%• Wit licht – wit licht 10.0%, voornamelijk II-a

• Linked color imaging (LCI)o Miss ratio

• LCI – wit licht 11.8%• Wit licht – LCI 30.6%

Shimoda et al. Endoscopy 2017; Paggi et al. Endoscopy 2018

Chromo-endoscopie

Roelandt et al. Endoscopy 2019

Add-on

Tsiamoulos et al. Gastrointest Endosc 2015

Add-on

Williet et al. Endoscopy 2018

Add-on

Williet et al. Endoscopy 2018

Full-spectrum coloscopie• Miss rate

o FSC 10.9%o CC 33.7%

• Rechter colon miss rateo FSC 13.9%o CC 42.2%

Papanikolaou et al. Endoscopy 2017

Artificiële Intelligentie?

Surveillance interval• ESGE 2013

Hassan et al. Endoscopy 2013

The ESGE recommends an early repetition of colonoscopy or a shorter surveillance interval in patients in whom an optimal inspection of colorectal mucosa has been hampered by an inadequate preparation, especially if neoplastic lesions have been detected in the initial examination.

Surveillance interval: serrated?

Rodríguez-Alcalde et al. Endoscopy 2019

Genetische vormen CRCLynch (HNPCC)

FamilialAdenomatousPolyposis (FAP)

MUTYH-associatedpolyposis (MAP)

Peutz-Jeghers

Juvenilepolyposis syndrome

Li Fraumeni

Mutatie EPCAM, MLH1, MSH2, MSH6, PMS2

APC MUTYH STK11 SMAD4, BMPR1A

TP53

Screening 20-25 jaar 10-12 jaar 25 jaar 15-20 jaar 15-20 jaar 25 jaar

Interval 1-2 jaar 1-2 jaar 2-3 jaar 2-3 jaar 2-3 jaar 2 jaar

Colectomie? Colectomie?

Jasperson et al. Gastroenterology 2010

Genetische vormen CRC: LynchVirtuele chromo-endoscopy (n=61)

• HDWL – I-SCAN miss rate 57%• I-SCAN – HDWL miss rate 21%

• ADR HDWL 13%• ADR I-SCAN 23%

Bisschops et al. Endoscopy 2017

Risicogroepen: mutaties repairgenen• BRCA

o Prospectieve studie 7015 vrouwen• BRCA1 4.8x hoger risico CRC < 50 jaar• BRCA2 geen invloed• Advies: coloscopie per 3-5 jaar vanaf 40 jaar

• CHEK2 100delC• Advies: coloscopie per 5 jaar vanaf 40 jaar

Phelan et al. Br J Cancer 2014

Risicogroepen: IBD• Incidentie CRC: 1% op 10 jaar, 3% op 20 jaar en 7% op 30 jaar

• Start screening vanaf 8 jaar na diagnose (chromo-endoscopie en high-definition indien mogelijk)

• Surveillance• High risk: stricturen of dysplasie < 5j, PSC, uitgebreide colitis met

ernstige activiteit => jaarlijks coloscopie• Intermediate risk: milde activiteit, post-inflammatoire poliepen, familiaal

CRC => coloscopie per 2-3 jaar• Low risk: coloscopie per 5 jaar

Magro et al. J Crohns Colitis 2017

Risicogroepen: transplantpatiënten• 15 registers US (1987-2010), 224.098 patiënten

• Risico CRC SIR 1.12, vnl rechtszijdig (SIR 1.69)• Hoogste risico

• Longtransplant owv mucoviscidose (IRR 12.3)• Levertransplant met PSC en IBD (IRR 5.32)• Gebruik van cyclosporine en azathioprine (IRR 1.53)

• Geen internationaal aanvaarde richtlijnen, voorlopig idem aan bevolkingsonderzoek

Safaeian et al. Am J Transplant 2016

Risicogroepen: familiaal CRC

Armelao & de Pretis. World J Gastroenterol 2014

Risicogroepen: familiaal CRC

Armelao & de Pretis. World J Gastroenterol 2014

Risicogroepen: familiaal CRC• ESGE 2013

Hassan et al. Endoscopy 2013

The ESGE found insufficient evidence to provide recommendations on post-polypectomy surveillance based on other potential risk factors, such as age, or family history of CRC (very low quality evidence). However, it seems reasonable to stop endoscopic surveillance at 80 years, or earlier depending on life expectancy (in the case of co-morbidities).

Conclusie (1)Screening

o Bevolking: iFOBT vanaf 50 (45?) jaar, interval ~ adenomen

o Familiaal: coloscopie vanaf 40 jaar of FDR -10 jaar,interval ~ adenomen of na 5 jaar

o Genetisch: coloscopie vanaf 20-25 jaar, interval 1-2 jaar

o BRCA/CHEK2: coloscopie vanaf 40 jaar, interval 3-5 jaar

o IBD: vanaf 8 jaar na diagnose, interval ~ ernst

Conclusie (2)Noodzaak aan kwaliteitsvolle coloscopie

o Belang van optimale voorbereiding

o Kennis van subtypes poliepen

o Actief monitoring van kwaliteit (ADR)

o Gebruik van additionele technieken (re-look, retroflexie, water exchange, BLI/LCI…)

Vragen?