Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 1 Inhoudsopgave Van de redactie (Peter Reedijk) 2 Rotterdam 1 (Henny Vijgeboom, Ton de Vreede) 3 Rotterdam 2 (Alexander v.Beek, René van Hassel, Eddy Visser) 37 Rotterdam 3 (Peter Reedijk) 47 Rotterdam 4 49 Rotterdam 5 (Arthur Edwards) 49 Rotterdam 6 (Joop Michel) 50 alle eindstanden externe competitie 52 Open Kampioenschap (Rogier van Arkel) 53 Jeugdafdeling (Rogier van Arkel) 59 NK correspondentieschaak (David van der Hoeven) 61 Komische operette op bijltjesdag (Henny Vijgeboom) 65 Schaken op postzegels (Herman van Bekkum) 67 Michaïl Tal (IV): stukoffers op e6 in de Caro-Kann (Maarten de Zeeuw) 70 Soms zou je er geen stuiver meer voor geven (Henny Vijgeboom) 85 Nezhmetdinov (Ton de Vreede) 86 Gek geschaakt... deel III (Maarten de Zeeuw) 88 Flink getikt... (Henny Vijgeboom) 89 De geprepareerde mens aan het schaken (Herman van Bekkum) 91 KNSB-ratings per april 2000 92 SV Rotterdam in de pers (Henny Vijgeboom) 93 Informatie en adressen SV Rotterdam 94 Colofon Redactie: Rogier van Arkel Hans Christen Peter Reedijk Ton de Vreede Vaste medewerker: Henny Vijgeboom Overige medewerkers aan dit nummer: Alexander van Beek Herman van Bekkum Michiel Besseling Arthur Edwards René van Hassel David van der Hoeven Zbynek Hracek Michel Jadoul Joop Michel Gabriel Smit Eddy Visser Luc Winants Maarten de Zeeuw Drukker: Nashuatec Diagrammen: TASC B.V. Omslagontwerp: Eef-Jan Boon Redactieadres: Braamberg 60 2905 BL Capelle a/d IJssel tel. 010 - 4516267 Verschijnt 3 x per jaar Losse nummers ƒ 10,- Abonnement ƒ 30,-/jaar Over te maken op: bankrek.: 45.28.67.681 girorek. : 53.90.49 Clubblad S.V. Rotterdam Jaargang 19, nr. 3, juni 2000
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 1
Inhoudsopgave Van de redactie (Peter Reedijk) 2 Rotterdam 1 (Henny Vijgeboom, Ton de Vreede) 3 Rotterdam 2 (Alexander v.Beek, René van Hassel, Eddy Visser) 37 Rotterdam 3 (Peter Reedijk) 47 Rotterdam 4 49 Rotterdam 5 (Arthur Edwards) 49 Rotterdam 6 (Joop Michel) 50 alle eindstanden externe competitie 52 Open Kampioenschap (Rogier van Arkel) 53 Jeugdafdeling (Rogier van Arkel) 59 NK correspondentieschaak (David van der Hoeven) 61 Komische operette op bijltjesdag (Henny Vijgeboom) 65 Schaken op postzegels (Herman van Bekkum) 67 Michaïl Tal (IV): stukoffers op e6 in de Caro-Kann (Maarten de Zeeuw) 70 Soms zou je er geen stuiver meer voor geven (Henny Vijgeboom) 85 Nezhmetdinov (Ton de Vreede) 86 Gek geschaakt... deel III (Maarten de Zeeuw) 88 Flink getikt... (Henny Vijgeboom) 89 De geprepareerde mens aan het schaken (Herman van Bekkum) 91 KNSB-ratings per april 2000 92 SV Rotterdam in de pers (Henny Vijgeboom) 93 Informatie en adressen SV Rotterdam 94
Colofon Redactie: Rogier van Arkel Hans Christen Peter Reedijk Ton de Vreede Vaste medewerker: Henny Vijgeboom Overige medewerkers aan dit nummer: Alexander van Beek Herman van Bekkum Michiel Besseling Arthur Edwards René van Hassel David van der Hoeven Zbynek Hracek Michel Jadoul Joop Michel Gabriel Smit Eddy Visser Luc Winants Maarten de Zeeuw Drukker: Nashuatec Diagrammen: TASC B.V. Omslagontwerp: Eef-Jan Boon Redactieadres: Braamberg 60 2905 BL Capelle a/d IJssel tel. 010 - 4516267 Verschijnt 3 x per jaar Losse nummers ƒ 10,- Abonnement ƒ 30,-/jaar Over te maken op: bankrek.: 45.28.67.681 girorek. : 53.90.49
Clubblad S.V. Rotterdam Jaargang 19, nr. 3, juni 2000
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 2
Van de redactie
Peter Reedijk
Dit laatste nummer van Rotterdamchess van het seizoen zou ook wel eens het laatste onder deze naam en in de huidige vorm kunnen zijn. De aanstaande fusie van onze vereniging met S.O. ’81 werkt in alle activiteiten van de club door, mogen we aannemen, dus ook in het clubblad. Omdat ook het financiële plaatje voor volgend jaar nog niet rond is, wordt het dus afwachten hoe het clubblad van S.O. Rotterdam er uit gaat zien en wie het in elkaar gaan zetten. Wat in ieder geval niet terugkeert, is de rubriek Gambit Corner. Onze goed-bedoelde poging om weer eens iets nieuws te doen, is op niets uitgelopen. Geen enkele bijdrage op dat gebied mochten wij de afgelopen maanden ontvangen! Wel twee inzendingen voor de prijsvraag (wie bedenkt de leukste naam voor de rubriek?), en de heren Van Leeuwen en Vijgeboom hebben als het goed is inmiddels een boekenbon ontvangen. Hun creatieve vondsten zullen we hier niet onthullen, zodat ze er in de toekomst eventueel nog hun voordeel mee kunnen doen.
Wat is er allemaal wél te vinden in dit juni-nummer? Uiteraard een heleboel Meesterklasse! Verslagen, beschouwingen en alle partijen van de laatste 5 wedstrijden van ons vlaggenschip. Ook de prestaties van de andere teams komen aan de orde, alsmede het Open Kam-pioenschap. Maarten de Zeeuw vervolgt zijn Tal-serie met de bespreking van een aantal partijen waarin de Tovenaar uit Riga een stuk op e6 offert in de Caro-Kann. De kersverse nationaal kampioen corres-pondentieschaak, David van der Hoeven, schrijft over hoe dat alles zo gekomen is. Verder enkele herkenbare bijdragen van onze trouwe kopijleveranciers als Herman van Bekkum en Henny Vijgeboom. Hopelijk kan iedereen met dit nummer de komende maanden doorkomen, om in september weer vol goede moed te beginnen aan een nieuw seizoen, samen met onze nieuwe clubgenoten. Wij hebben deze Rotterdamchess in elk geval met veel plezier in elkaar gezet. Namens de redactie een prettige (schaak)zomer!
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 3
“Die Mannschaft” vernedert onze achterhoede
Henny Vijgeboom
Het duel met Esgoo werd met gepast vertrouwen tegemoet gezien. Het team uit Enschede is merendeels geformeerd uit grensverleggende, overigens uiterst correcte, Duitsers. Hun koosnaampje, in de meesterklasse alom gehanteerd, ligt dan ook voor de hand: “die Mannschaft”. Waren er dissonanten met betrekking tot de organisatie in eerdere weekends, wij kunnen u heuglijk melden dat de Friezen (Leeuwarder Courant en hulptroepen) zoiets welhaast fabelachtig weten op te zetten. Koning Haije In de ontvangstruimte werden we als hoogwaardigheidsbekleders begroet door schakend Fryslân. Hun 83-jarige koning Haije Kramer (waar blijft de tijd, majesteit!) was natuurlijk ook present; hem viel menige ferme handdruk ten deel. Hij was er zichtbaar verguld mee. Ik herinnerde hem aan het diner na de vriendschappelijke landenwedstrijd Nederland-Joegoslavië, met vele beroemdheden uit die tijd. Ik heb Toos er altijd van verdacht verliefd te zijn geworden op die knappe Svetozar Gligoric. Haije fleurde helemaal op: “Wanneer was dat ook alweer?” – “Een halve eeuw geleden, meneer Kramer, in 1950 te Utrecht. Ik kwam naast Hein Donner terecht (nog nooit van m’n leven zó gelachen) en u zat aan de andere kant naast m’n kersverse eega.” Er viel een minuut stilte, waarna Haije wat bedroefd reageerde “Wij tellen nu niet meer mee... Hoe oud izzu nu?” – “Pas 76...” deed ik een duit in het zakje. Hoofdschuddend loste Haije Kramer in de menigte op. Oosterburen Het gevecht tegen “die Mannschaft” verliep sportief, allerminst vijandig. We moesten zonder Viktor Korchnoi, Luc Winants, Roberto Cifuentes en topscorer
Michel Jadoul winnen om het degradatiemonster uit de buurt te houden. Onze snelle spitsen scoorden dat het een lieve lust was. Met 3½ uit 4 werden onze oosterburen onthoofd, maar ons middenveld en de achterhoede faalden met ½ uit 6 jammerlijk. Griezelig Bratislavaan Lubomir Ftacnik toonde tegen zijn Oekraïense grootmeesterlijke collega Mihail Feigin een staaltje van zijn kunnen door vanuit nogal griezelige stand alsnog remise uit het vuur te slepen. De in Brussel wonende Brit Gary Lane, het toppunt van wilskracht en vriendelijkheid, won briljant zijn eindspel met ongelijke lopers. Ook Jaap de Jager en Tom Middelburg zegevierden knap, aan de borden 3 en 4 nog wel. Vreemd dat het aan lagere borden vaker dan soms niet wil lukken. Als uw reporter het allemaal goed gezien heeft, miste zowel Marcel Piket als Hans Böhm de winst. Zhao Qin wordt wellicht gekweld door postnatale ongemakjes. Zij raakte in de opening al in het nadeel. Niettemin leek zij later nog remisekansjes te hebben, maar dat feest ging niet door. Fred van der Vliet, Alexander van Beek en Rogier van Arkel konden evenmin tot scoren komen, noch heel, noch half. Zo is het tot 4-6 gekomen. Babbelen en griepen Het verblijf in het Euro hotel was aangenaam. Het na-babbelen en na-griepen over het door ons geleverde totaalschaak vulde de avond. De stemming was gedrukt. Het is duidelijk dat de Rotterdamse staart niet meer zo zwiept als weleer. Aan inzet geen gebrek, de opzet is vaak prima, maar het mankeert aan het neerzetten van hele of halve punten. Ook het “geluk” dat andere ploegen vaak toegeworpen krijgen, is voor de onzen dit seizoen (nog) niet weggelegd. Je kunt daar
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 4
uren, dagen, weken of maanden over piekeren, maar dat helpt weinig. Hoofdstuk apart Hans Böhm is een hoofdstuk apart; hij is toch ook een speler van klasse. “Het lukt me tijdens een partij niet de andere dingen die ik naast het schaken aan mijn hoofd heb, weg te dringen...”, vertrouwde hij mij toe. Curieus is dat hij als bliksemspecialist vrij regelmatig met de klok overhoop komt te liggen. Mijn filosofie dat snelschaken iets anders is dan snel schaken in normale partijen als je in tijdnood zit, houd ik stand. Het zal toch niet dat bij Fred van der Vliet de jaren al gaan tellen? Vechtjas Marcel Piket laat nogal eens gewonnen of remise belovende stellingen uit de hand lopen. Daar zit hij zelf het meest over in. Maar het verhaal is oud: de kiebitzers aan de kant, zonder de wedstrijdspanning, zien “in alle kalmte” soms meer dan de door de klok of de opponent opgejaagde clubgenoot. Natuurschoon Fred en ik zoeken onze hotelkamer op. Op TV veegt PSV het armetierige De Graafschap op een hoop. Vervolgens zien we op andere kanalen nog wat “natuurschoon” voorbijflitsen. Ik ben er nog niet achter wat gezonder is: kijken naar voetbal, schaken of “Zwölf lustigen Wiener Putzmädel”... Ik deel Freds mening dat je beter in je eigen bed thuis dan in een hotelkamer kan slapen. Midden in de nacht was ik eruit gerold of –gerammeld. Ik had weer een boze droom. In een aangenaam onderhoud met Ton had ik hem erop gewezen dat verliezen tegen Utrecht alweer degradatie zou betekenen. Hij fleurde er niet van op. Oplazer Ik kreeg een oplazer van de teamleider met de mededeling “Pleur op, man. Als ik dat vandaag nog één keer hoor, ga jij zondagavond lekker van Leeuwarden naar Schiebroek lopen!” Die honderd-elfstedentocht is mij bespaard gebleven... De volgende ochtend bij het ontbijt merkt de lolbroek op: “We zullen vandaag wél moeten winnen, anders degraderen we
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 8
32.Tf6 De7 33.Dg6 Lc8 34.Lh3 Ld7 35.Kh2 Lc8 36.Kg3 a5 37.Lg4 Txf6 38.gxf6 Df7 39.Dxf7+ Kxf7 40.Lh5+ Kg8 41.fxg7 Kxg7 42.Tf7+ Kh6 43.Lf3 Ld7 44.Kh4 a4 45.Te7 axb3 46.axb3 Lc8 47.Tc7 Td3 48.Le2 Td2 49.Lg4 Ld7 50.Txc5 WyyyyyyyyX xAaAaAaAax xaAaEaAaAx xAaAaBaAgx xaAiAbAaAx xAaHaHaKmx xaHaAaAaAx xAaAcAaAax xaAaAaAaAx VuuuuuuuuU 50…Kg6 51.b4 Kf6 52.b5 Tb2 53.Tc7 Le8 54.Tb7 Tc2 55.Tc7 Lxb5 56.Lh5 Th2+ 57.Kg4 Tg2+ 58.Kf3 Tc2 59.Tf7+ Kg5 60.cxb5 Kxh5 61.b6 Tb2 62.b7 Kg6 63.Tc7 Kg5 64.Tg7+ Kf6 65.Td7 Kg5 ½-½ wit : Konstantin Konson zwart : Rogier van Arkel analyse Rogier van Arkel n.a.v. opmerkingen van Cor van Wijgerden 1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.c3 Pf6 4.Le2 g6 5.0-0 Lg7 6.Te1 0-0 7.Lf1 Lg4 8.h3 Lxf3 9.Dxf3 Pc6 10.d3 b5 Wit heeft een slap systeem gekozen en ziet zijn kans schoon om wat activiteit te ontplooien. Meer voor de hand lag eerst 10…Tb8 om 11…b5 voor te bereiden, maar de tekstzet is ook speelbaar 11.d4!? cxd4 12.Lxb5 WyyyyyyyyX xCaAfAcGax xbAaAbBeBx xAaDbAdBax xaKaAaAaAx xAaAbHaAax xaAhAaLaHx xHhAaAhHax xiJkAiAmAx VuuuuuuuuU uuuuuuuU
12…Pe5? Na 12…Pd7! 13.Lxc6 Pe5 staat zwart iets beter 13.De2 dxc3 14.Pxc3 Tc8 15.Lg5 h6 16.Lh4 g5 17.Lg3 Pfd7 18.a4? Onbegrijpelijke zet 18…Pc5 19.Tad1 Pe6?! Niet zo handig, de voorkeur verdiende een opstelling met a5,e6,Dc7. Zwart houdt dan een mooie controle op de stelling. 20.Pd5 Pg6 21.Dg4!? Deze zet houdt min of meer een dubbel pionoffer in, waar ik behoorlijk van onder de indruk was. Echter bij nadere beschouwing is het helemaal niet zo duidelijk. 21…Lxb2! 22.e5 Lxe5 23.Ld3 WyyyyyyyyX xAaCfAcGax xbAaAbBaAx xAaAbDaDbx xaAaJeAbAx xHaAaAaLax xaAaKaAkHx xAaAaAhHax xaAaIiAmAx VuuuuuuuuU Dit diagram stond ook in Schaaknieuws (“goede raad is duur”), ik dacht ook dat het uit was tijdens de partij. Echter: 23…Kg7! of ook 23…Lxg3 en wit heeft geen winstweg. Na de tekstzet is het snel gebeurd: 23…h5?? 24.Dxh5 Pg7 25.Dh6 e6 26.Txe5! Gemist 26…dxe5 27.Lxe5 Pf5 28.Lxf5 1-0 ESGOO - Rotterdam 6-4 M.Feigin - L.Ftacnik ½-½ M.Thesing - G.Lane 0-1 G.Schebler - J.de Jager 0-1 B.Kohlweyer - T.Middelburg 0-1 D.Hausrath - A.van Beek 1-0 T.Henrichs - F.R.v/d Vliet 1-0 M.Hoffmann - M.Piket 1-0 F.M.Kroeze - Z.Peng 1-0 O.Lemmers - H.Böhm ½-½ K.Konson - R.van Arkel 1-0
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 9
Rotterdam grijpt laatste (?) strohalm
Henny Vijgeboom
Toen Rotterdam in 1998 degradeerde, voornamelijk door een 3-7 nederlaag tegen Utrecht, al in de 1ste ronde van dat seizoen, viel aldaar jolijt te bespeuren. Op zondag 19 maart 2000 waren de onzen meer op hun qui-vive. Vóór de doodsstrijd tegen de Utrechters dreigde hun teamleider Han van Leeuwen: “Wij zijn vandaag geen vrienden maar vijanden!” Deze Utrechtse domheid zou hem later opbreken, want met zó hoog van de toren blazen breng je Rotterdammers niet uit hun evenwicht. Het werd een zinderend duel, dat alle kanten uit had kunnen schieten. Zhao bracht verbazing teweeg bij de groen-wit-groenen door in luttele seconden een half notatiebiljet te moeten afleggen. In een stelling die tenminste remise in het vooruitzicht zou hebben gesteld, zag onze lotusbloem haar vlag weer knakken: 0-1. “Ik ben gek...”, hoorde Confucius haar zelfkastijding boos aan. Een ieder had toch wel met haar te doen, op een enkeling na... Ton kon geen vrede hebben met de langzame gang van zaken. Opluchting Hemeltergende uren volgden. Ftacnik en Lane zorgden voor opluchting. De Brit boekte zijn tweede zege dat weekend. De Jager en Van Beek lieten, zo zou blijken, nuttige remises aantekenen. Maar de nederlaag van Van Arkel deed in het Rotterdamse kamp de wenkbrauwen weer fronsen. Van der Vliet gooide daar nog een schepje bovenop door de kwaliteit in te boeten. Nooit tevoren had hij daarna zóveel Dikke Bertha’s (twee torens en een koningin) op zich af zien komen. Freds enige troef was nog een vrijpion ter waarde van drie koninginnen. De martiaal oprukkende boer ploegde voort en voort. Utrecht kwam op achterstand: 4-3. Fred op z’n best!
Hoe nu? Hoe nu? vroeg het op zijn grondvesten schuddende Rotterdam zich af, vooral nadat Böhm het cadeau doen van de kwaliteit, in rooskleurige stelling, niet meer te boven kwam: 4-4. Piket zat met een toreneindspel (pion minder) opgescheept. Dat leek gelukkig voor 99% remise. Marcel maakte er 100% van: 4½-4½. De opvallend stoïcijnse Middelburg had de vijandelijke monarch stevig in de houdgreep. Het was alleen nog even oppassen voor een of ander sfeerbedervend tussenschaakje. Een gelijkspel zou weer een domper geweest zijn. Tom was evenwel in topvorm. Het werd zijn derde zege: 5½-4½! Het zijn van die momenten dat je een monument voor de triomfator zou willen oprichten. Die Hillegersbergse overwin-ning zou immers later de redding van het team kunnen betekenen. Hoop voor de Maasstad Han had zich voor de leeuwen gegooid en tekende geslagen het vonnis. Een klamme handdruk gaf aan dat we weer “vrienden” waren geworden. We hadden van plaats gewisseld; nu moest vooral Utrecht zich maar zien te redden. Er gloorde opnieuw hoop voor de Maasstad. Met SMB en Groningen aan de horizon (tegen Hilversum kunnen we maar beter nergens op rekenen) en mét (mogelijk) Korchnoi, Cifuentes, Winants en Jadoul er weer bij, moeten we toch wel 6 of 7 matchpunten kunnen halen? Met minder wordt het weer angstwekkend. Tons race huiswaarts (230km) in nauwelijks twee uur was van vrolijke aard. Er kon weer een lachje af bij de behendige chauffeur, die bij wijze van afwisseling klaagzangen over “die randdebielen op de weg” ging aanheffen... Voorts bespraken we de merkwaardige “affaire Zhao”, Freds redding uit de
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 10
beerput en de hoogte van het monument voor Tom Middelburg. Grote kop “Wat voor grote kop zet je boven je RD-verslag?”, wilde de lijder van het team graag weten. Ik liet hem een suggestie doen. Die telde circa 75 letters. Afgekeurd. Rotterdamse schakers een beetje uit de puree, achtte ik de beste. “Puree? Dat doet een krant toch niet?!”, voegde Ton de krantdebiel toe. Een goeie krant dus wel... De stand na de 6de ronde: 1. Panfox 12 (47) 2. HSG 10 (41½) 3. Magnus BSG 10 (38) 4. ESGOO 8 (30) 5. LSG 4 (26½) 6. Amstelveen 4 (26½) 7. SMB 4 (23½) 8. Groningen 3 (24) 9. Rotterdam 3 (23) 10. Utrecht 2 (20) Vanaf nummer 5 beieren de noodklokken. Twee ploegen degraderen. Landskampioen Panfox, het nog steeds titelloze Hilversum, Magnus/BSG en “die ewige Mannschaft” stormen naar de play-offs. De 7de en 8ste ronde worden bij het Algemeen Dagblad gespeeld, op 29 en 30 april. Aprilletje zoet geeft toch nog wel eens een witte hoed. Hopelijk voor Rotterdam geen witte vlag. wit : Lubomir Ftacnik zwart : Eric de Haan 1.d4 Pf6 2.Pf3 e6 3.c4 c5 4.e3 d5 5.Pc3 Pc6 6.a3 a6 7.dxc5 Lxc5 8.b4 Ld6 9.cxd5 exd5 10.Le2 0-0 11.Lb2 Te8 12.0-0 Lg4 13.b5 Pa5 14.bxa6 bxa6 15.Pa4 Pc4 16.Lxf6 Dxf6 17.Dxd5 Pxa3 18.Dd4 Dxd4 19.Pxd4 Lxe2 20.Pxe2 Tab8 21.Tfd1 Ted8 22.Pd4 Lf8 23.Tdc1 Td5 24.Kf1 g6 25.Pc3 Td7 26.Pe4 Kg7 27.g4 h6 28.h4
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 15
Knock Out-zege op "Angstgegner" SMB
Henny Vijgeboom
In mijn prille jeugd las ik in een boek hoe "Hans, de torenkraai" zielig aan zijn eind kwam. De tralen rolden over mijn wangen. Zeventig jaar later was het weer bijna zover. Hans Böhm kraaide van plezier. Een toren op f2 zou het einde van Kerkmeester inluiden. De SMB'er had aanvankelijk nog maar 2 minuten voor 20 zetten. Hans, hoog in de boom, had met 10 minuten nog een zee van tijd om via een fraaie zweefduik zijn prooi te grijpen.. Toen beiden nog twee seconden over hadden, dacht Böhm één seconde te lang na en ging, met nog één zet te spelen, in totaal gewonnen stelling, door zijn vlag…4½-2½ in plaats van 5½-1½. "Ik dacht dat ik er al 40 had gedaan", bleef Hans maar treuren. En wij treurden met hem mee. Hopelijk zou die cruciale "degradatieslag" toch wel gewonnen worden. Belgische hulp… Dat gebeurde gelukkig ook, zij het o.a. met hulp van onze Belgen Luc Winants (20 zetjes vergde de pijniging voor de Nijmegenaar) en Michel Jadoul. De nieuw verworven Tsjechische nr.1 (hoogste Elo in zijn land, in 1995 kampioen) Zbynek Hracek, Roberto Cifuentes, de Engelsman Gary Lane en Marcel Piket hesen eveneens de overwinningsvlag. De een wat knapper dan de ander, maar wat maakt het uit. Nog één puntje… Na de 4½-2½ waren we niettemin een stap verder verwijderd van de degradatiezone. Jaap de Jager beloofde op z'n minst een half puntje en Fred van der Vliet hoefde alleen nog maar een eeuwig schaakje uit de weg te gaan. Maar Tom Middelburgs koningsstelling was middels een stukoffer aan flarden geschoten. Redding leek illusoir.
En zo geschiedde het, volgens de voorzichtige prognose. Het werd dan ook 7½-2½, "genoeg" om met enige hoop de verdrijving van het degradatiemonster tegemoet te zien. Het vervelende was wel dat Groningen, de opponent zondags, met 5½-4½ van ESGOO had gewonnen. Twee degradatiegevechten in één weekeinde eisen wel erg veel van de schakende mens. Bij verlies, met Hilversum nog slechts in het vooruitzicht, zou "intensive care" nodig zijn… “Oom Siem” Weldoener Siem Broekhuis, naar beste waarneming altijd vrolijk van aard & uitstraling, deelde met een extra glimlach in de feestvreugde over de knetterende knock out-zege op “angstgegner” SMB, tegen welk team het de laatste jaren maar niet wilde vlotten. Morgen, voor de 8ste ronde, krijgen de Nijmegenaren met het onderaan bungelende Utrecht te doen. Verliezen zij ook dat duel, dan hebben ze te maken met degradatieproblemen. Weten ze óók eens wat dat is … wit : Jan van de Mortel zwart : Zbynek Hracek Analyse Hracek 1.d4 Pf6 2.Pf3 e6 3.g3 c5 4.Lg2 cxd4 5.Pxd4 d5 6.0-0 e5 7.Pb3 Le6 8.Lg5 Pbd7 9.e4 dxe4 10.Pc3 Le7 11.Lxf6? 11.Pxe4 a) 11...Pxe4 12.Lxe7 Dxe7 (12...Pxf2
B) 21.c3 Thd8µ 19...Tc4 20.Da3 Ta4 21.Ted1 Txa3 22.Txd7 Kxd7! 22...Txb3 23.Txa7 Txb2 24.Lc6+ Kd8 25.Td1+ Kc8 26.Le4 Txa2 27.Txa2 Lxa2 28.Ta1µ 23.bxa3 Tc8 24.Le4 Ke7 24...Tc4 25.Ld3 Ta4?? 26.Lb5+ 25.Te1 Tc4 26.f4 exf4 27.gxf4 Kd6 28.Kg2?! Ld5 0-1 wit : Luc Winants zwart : Vincent Deegens Analyse Luc Winants; vertaling Rogier van Arkel 1.d4 d5 2.c4 c6 3.Pc3 Pf6 4.e3 a6 Een modern concept, vaak gespeeld door Shirov en Bareev 5.Ld3 b5 Zwart volgt hun oorspronkelijke idee: het uitlokken van de zet b3, om te verhinderen dat de witte dame actief wordt, en het vervolgens ontwikkelen van de loper naar g4. Een andere mogelijkheid zou zijn terug te keren naar het Aangenomen Damegambiet na: 5...dxc4 6.Lxc4 e6 7.Pf3 c5 6.b3 Lg4 7.Pge2 e6 8.0-0 Pbd7 9.Dc2
Ik had deze variant nooit bestudeerd, maar de witte stelling leek me makkelijk genoeg om te spelen. De damezet bevrijdt Pe2, die nu dreigt naar g3 of f4 te gaan om de vijandelijke loper te omsingelen.. 9…Lh5? Een thematische terugzet, maar desondanks foutief! Het is trouwens curieus te constateren hoe sommige ideeën uit algemene regels voortvloeien, aangezien hetzelfde idee één zet geleden erg sterk was (8…Lh5!) Het juiste antwoord, door Alexeï Shirov zelf gevonden tegen Karpov was 9...Tc8! En indien 10.Pf4 e5! 10.Pf4 Ik had deze mogelijkheid al rond de achtste zet voorzien, maar ik heb hier meer dan een half uur nagedacht om de gevolgen te overzien. De combinatie bevat natuurlijk veel tactische motieven, maar bovendien twee ruilen, die afzonderlijk gezien, zware strategische concessies zouden betekenen. Het was daarom beter niets aan het toeval over te laten. 10…Lg6 WyyyyyyyyX xCaAfGeAcx xaAaDaBbBx xBaBaBdEax xaBaBaAaAx xAaHhAjAax xaHjKhAaAx xHaLaAhHhx xiAkAaImAx VuuuuuuuuU 11.Lxg6! Eerste verrassing: wit doet afstand van zijn loper en accepteert een open h-lijn. 11…hxg6 12.cxd5! En nu deze ruil die zowel Pc3 als Dc2 blootstelt aan de acties van Tc8. Het primitieve paardoffer op g6 zou slechts in het voordeel van zwart zijn na: 12.Pxg6? fxg6 13.Dxg6+ Ke7 14.La3+ c5 15.dxc5 Da5! 12...exd5 De snelheid waarmee mijn tegenstander deze zet uitvoerde verbaasde me echt, want ik had vooral naar het alternatief
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 17
gekeken. Stel 12...cxd5 dan waren er twee mogelijkheden: A) 13.Pxe6? Lijkt sterk maar is heel
slecht! 13...Ld6! Het simpelste (13...fxe6? 14.Dxg6+ Ke7 15.La3+ is een drama; 14…Db8 was wel interessant) 14.Pxd8 (vooral niet 14.Pf4? g5 15.Ph3 Dc7 met de dreigingen 16…b4 en 16…Lxh2+) 14...Lxh2+ eeuwig schaak
B) 13.Pxg6! Th7 Het is precies deze stelling die juist ingeschat moest worden! 14.Pxf8 Pxf8 (of 14...Kxf8 15.La3+ Kg8 16.Ld6! dekt h2 en activeert de loper) 15.La3!! De pointe: de loper wil naar c5. Db8 16.h3 Pg4 (16...b4 17.Lxb4 Dxb4 18.Pxd5 Pxd5 19.Dc6+ Ke7 20.Dxa8 en wint) 17.Tfc1! Dh2+ 18.Kf1 Pf6 19.Pxd5! Uit
13.e4! Maar nu is alles duidelijk: de zwarte koning zal weldra bestookt worden. WyyyyyyyyX xCaAfGeAcx xaAaDaBbAx xBaBaAdBax xaBaBaAaAx xAaAhHjAax xaHjAaAaAx xHaLaAhHhx xiAkAaImAx uuuuuuuuU 13…Le7? Verliest zonder tegenstand. Maar de stelling kon niet meer gered worden. Enkele instructieve varianten: A) 13...b4 14.exd5! bxc3 15.Te1+ Le7
16.d6 en wint B) 13...Pb6 14.e5! Ph5 15.Pcxd5!! cxd5
16.Dc6+ Dd7 17.Dxb6 met een pion meer plus aanval
C) 13...dxe4 14.Pxe4 Dc7 15.Pg5! De enige manier (zwart staat niet minder na 15.Pxf6+ Pxf6 16.Te1+ Kd7!) 15...Pb6 (15...Le7? wordt weerlegd door 16.Pge6!; 15...Dd6 16.g3 Th6 17.Te1+ Le7 18.a4 met teveel dreigingen) 16.Te1+ Le7 17.La3 Pbd5 18.Lxe7 Pxe7 19.Txe7+!! Kxe7
20.Pxg6+ fxg6 21.De2+ Pe4 of anders damewinst 22.Dxe4+ Kf6 23.h4! En de aanval beslist.
14.e5! Ph5 15.e6 Pf8 Pion g6 wordt nu het nieuwe doelwit! WyyyyyyyyX xCaAfGdAcx xaAaAeBbAx xBaBaHaBax xaBaBaAaDx xAaAhAjAax xaHjAaAaAx xHaLaAhHhx xiAkAaImAx VuuuuuuuuU 16.Pcxd5! Dat was het laatste obstakel. De rest is eenvoudig. 16…fxe6 of 16...cxd5 17.Dc6+ Pd7 18.exd7+ Kf8 19.Te1 17.Dxc6+ Kf7 18.Pxe7 Kxe7 Gedwongen: 18...Dxe7 19.Dxa8; of 18...Pxf4 19.Lxf4 Kxe7 20.Lg5+ met damewinst 19.Db7+ Het nauwkeurigste, want de zwarte koning moet nu de dekking van e6 opgeven of anders wordt hij gefileerd. 19…Kf6 19...Ke8 20.Pxe6 Pxe6 21.Te1 20.Ph3 Dreigt 21.Lg5+ Wit maakt nu een einde aan de partij door te profiteren van de overbelaste zwarte dame. 20…Ph7 Het mooiste vervolg zou zijn geweest: 20...Dd5 21.Lg5+ Kf5 22.Tae1!! Dxb7 (22...Pd7 23.Dxd7!) 23.f3! met mat in vier, bijvoorbeeld: Dxf3 (23...Dd5 24.g4#; 23...e5 24.Txe5#) 24.Txf3+ Kg4 25.Te5 Pf4 (25...Pf6 26.Pf2+ Kh5 27.Th3#) 26.Pf2+ Kh5 27.g4# 21.Df3+ Zwart gaf op. Er had kunnen volgen: 21.Df3+ Ke7 21.La3+ Ke8 (22…Kd7 Tac1!) 23.Tfe1 1-0
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 18
De ontlading kende geen grenzen. Bestuurders, de teamcaptain, de reporter en meelevende èchte Rotterdammers vielen elkaar zowat om de hals. Degradatie was definitief van de baan na de stikbenauwde 5½-4½ zege op Groningen. Zelfs enkele spelers en teamleiders van andere clubs maakten in woord & gebaar duidelijk dat ook ZIJ het leuk vonden dat Rotterdam niet gedegradeerd was. Dat zou tè gek geweest zijn met dit team, zoals het werd gezien. Compliment Alvorens over te gaan op de schaaktechnische zaken , een compliment voor het AD, dat in zijn gebouw in de Alexanderpolder de 7de en de 8ste ronde van de meesterklassecompetitie onderbracht. Een schitterende zaal, belendende ruimten om te bivakkeren, analyseren, oreren, filosoferen en consumeren wat de pot schafte . Van oranjebollen, broodjes met van-alles-en-nog-wat-erop tot de veelgevraagde pils-in-blik toe. Een confetti van
consumptiebonnen daalde op het welkome schaakvolk neer. Wie er geen had kunnen bemachtigen, kreeg ze wel van vrienden & kennissen… Een woord van hulde ook voor RSB-wedstrijdleider Simon van der Beek en zijn assistenten, die ervoor gezorgd hadden dat men op een groot scherm kon volgen wat voor uitslagen in de speelzaal vielen. Op de seconde Het werd allemaal op de seconde bijgehouden. Jan-Piet 1-0, Gerrit-Klaas 0-1, Joop-Jaap ½-½. Toen Utrecht met 3-1 voorstond tegen SMB, verscheen de boodschap Utrecht-Willem II 1-1 op het scherm. Iemand had gemeend zelfs Ajax-Vitesse 0-3 te moeten vermelden. De onverlaat werd nog net niet uit de zaal verwijderd. Boze tongen beweren dat onze burgervader Ivo Opstelten verantwoordelijk was voor de grap. Hij had een uurtje kunnen vrijmaken om zich tussen de schakende stadgenoten te
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 22
mengen. Zijn sonore stemgeluid deed menige wedstrijdleider het ergste vrezen, maar geen hunner waagde het de Hoogedelachtbare Gast met een luidkeels "Sssssst !!!" te bestormen. Geen lintje… Ivo kwam op tijd, zag dat alles goed was, dat zijn Rotterdam niet degradeerde en overwon zijn schroom om gezellig een beetje met de denkers & kijkers mee te feesten op Koninginnedag. Helaas kon er geen lintje af voor Tom Middelburg, die door zijn vasthoudendheid, vastberadenheid en vechtlust voor Rotterdam sterker uit de strijd was gekomen. Het viel op dat zóveel kijkers zóveel bewondering hebben gehad voor het door de Hillegersbergenaar zo meesterlijk gespeelde eindspel. Meer over de matchwinnaar in de opsomming van de gebeurtenissen, de ups- & downs en de degradatieslagwisselingen. Eerst nog even onze bewondering voor Koningin Zhao Qin Peng, die –hoewel niet opgesteld in het team- toch op beide dagen kwam kijken en meegenieten. Grootmeesterklasse. Oud verhaal Er was zo'n 2½ uur gespeeld, toen kiebitzers en ander eigenwijs volk de mening waren toegedaan dat "alles" naar genoegen verliep. Er werden zelfs cijfers als 7-3 gemompeld… Het verhaal is zo oud als de weg naar Kralingen: maatgevend is niet hoe 't er na twee-drie uur spelen voorstaat, maar hoe de zaken na vijf-zes uur spelen liggen. Hracek, Cifuentes, Lane, Piket, Jadoul, en De Jager stonden voortreffelijk. Alles wat er eventueel aan halfjes bij zou komen, was meegenomen. Ook de snelle remise van Luc Winants tegen de door Groningen nieuw aangeworven Alexander Chermiaev, een niet al te wereldberoemde grootmeester. Vervlakking Wat er met Böhm aan de hand is, blijft in wezen een raadsel. "Plotseling" stonden we met ½-1½ achter. En 1-2 na remise van Jadoul. En 1½-2½ na een tegenvallend halfje van De Jager. De onverwachte uitslagen begonnen zich op te stapelen.
Lane kon niet door Gert Ligterink heenkomen en ook Pikets winstogende stelling was vervlakt: 2½-3½. Die 7-3 zat er allang niet meer in… Erger: donderwolken kwamen aandrijven. Weliswaar was Hracek bezig Sergej Tiviakov te pletten, maar Cifuentes zocht vergeefs naar winst. Na m’n haastig bezoekje aan het toilet, gaf het electronisch scorebord inderdaad 4-4 aan. Angstig uurtje Er stond ons nog een angstig uurtje te wachten. Van der Vliet had geen stelling overgehouden om op meer dan een halfje te hopen. Hij probeerde het ("In belang van het team", zoals hij professioneel neuzelde) nog een uur, zonder succes: 4½-4½. Geruime tijd werd ernstig rekening gehouden met een nederlaag voor Tom Middelburg. Maar toen de 16-jarige talentvolle Jan Werle de dames liet ruilen, klaarde de lucht op en kon zelfs op minstens remise gerekend worden. Tom zag dat anders… Waar iedereen al bij was met 5-5, behalve hijzelf kennelijk, toverde hij zowaar een gewonnen stelling op het bord die meesterlijk naar de zege werd geschoven. Een ton… Paniek in Groningen, begrijpelijk. Nu verkeerden zij in degradatiegevaar. Tom nam dozijnen handdrukjes in ontvangst, maar een monument èn een ton als beloning voor de geleverde prestatie zou meer op zijn plaats geweest zijn. "We gaan nu óp voor de play-offs…", verkondigde preses Herman. Inderdaad kan dat nog. Als we van Hilversum winnen… De stand na de 8ste ronde: 1. Panfox 16 (60) 2. HSG 12 (52) 3. BSG 12 (48) 4. Amstelveen 8 (39) 5. ESGOO 8 (37½) 6. Rotterdam 7 (36) 7. Groningen 5 (34) 8. LSG 4 (34½) 9. SMB 4 (30) 10.Utrecht 4 (29) Topscorers: Lane en Jadoul 4½ uit 6 (ongeslagen).
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 23
Gefronste Wenkbrauwen
Henny Vijgeboom
Mijn verslag in het Rotterdams Dagblad over het succesvolle weekeinde werd, kennelijk wegens onvoldoende plaatsruimte, helaas met zowat de helft bekort. Jammer, gebeurt zelden, maar ditmaal dus wel. Tom Middelburg moet bij het lezen van wat er die maandag stond afgedrukt, de wenkbrauwen gefronst hebben. "…De 5½-4½ zege mocht voornamelijk worden toegeschreven aan de Tsjech Hracek, die zijn collega-grootmeester Sergej Tiviakov versloeg en Tom Middelburg aan de kant zette…" Volledigheidshalve de tekst, zoals ik die zondags om 19.00 uur doorbelde: Rotterdam blijft na twee zeges meesterklasser De schaakploeg van Rotterdam is dit weekeinde het degradatiespook met vijf buitenlanders te lijf gegaan. In de 7de ronde van de nationale competitie werd SMB uit Nijmegen met liefst 7½-2½ te kijk gezet. Aan de hoogste borden hesen de nieuw verworven topman Zbynek Hracek, de Belgen Luc Winants (20 zetjes…) en Michiel Jadoul, Roberto Cifuentes, de Brit Gary Lane en Marcel Piket de overwinningsvlag: 6-0 ! Ook Fred van der Vliet won in stijl. Jaap de Jager kwam niet verder dan remise. Tom Middelburg liet het ruïneren van zijn koningsstelling toe, met rampzalige gevolgen. Hans Böhm, met nog 10 minuten voor 20 zetten op de klok en zijn tegenstander maar twee minuten, wilde zijn totaal gewonnen stand fraai besluiten en ging tenslotte zelf, met nog één zet te doen, door de vlag… "Ik dacht dat ik er allang 40 had gedaan…", treurde Böhm.
Ook tegen Groningen, zondag, moest gewonnen worden. De strijd vergde de volle zes uur speeltijd. …De 5½-4½ zege mocht voornamelijk worden toegeschreven aan de Tsjech Hracek, die zijn collega-grootmeester Sergej Tiviakov versloeg, (komma ! –uitroep van H.V.) en Tom Middelburg. Na tegen de 16-jarige Jan Werle urenlang met de rug tegen de muur te hebben gestaan, won de Hillegersbergenaar op magistrale wijze een eindspel. Hans Böhm verloor opnieuw. Alle overige partijen eindigden in remise. De degradatiezorgen zijn met die twee weekeinde-zeges van de baan. (gevolgd door de stand na 8 ronden) Natuurlijk direct de sportredactie gebeld over deze afgrijselijke "omwerkingsfout". De dienstdoende mevrouw had het hele verslag nog op het scherm staan en erkende de "storende fout". De door mij gevraagde rectificatie (waarmee het RD geen enkel probleem had) werd daags erna gepubliceerd en Tom Middelburg was daarmee "gerehabiliteerd". De opnieuw doorgebelde juiste tekst: Middelburg Matchwinnaar In het verslag van gisteren over de meesterklassecompetitie schaken van het afgelopen weekeinde is een ernstige fout geslopen. Tom Middelburg werd niet aan de kant gezet. Er diende te staan: de 5½-4½ zege mocht voornamelijk worden toegeschreven aan de Tsjech Hracek én Tom Middelburg. Na tegen de 16-jarige Jan Werle urenlang met de rug tegen de muur te hebben gestaan, won de Hillegersbergenaar op magistrale
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 24
wijze een eindspel, waardoor hij matchwinnaar werd. Het vervelende is, dat de foute publicatie blijft hangen als men de rectificatie, een dag later in de krant (toevallig) niet onder ogen krijgt. Tom gaat nu de geschiedenis in als de matchwinnaar, die aan de kant werd gezet… Een genialer contradictio in terminis is niet denkbaar. De reactie van het "slachtoffer" zelf: "Ik zit er niet mee…Misschien was ik een beetje kwaad geworden als ik dat foute verslag op die maandagavond had gelezen, maar ik zou direct hebben begrepen dat de fout door de krant was gemaakt. De rectificatie met die kop Middelburg matchwinnaar vind ik wel leuk…" Zo zie je maar: het is slechts weinigen gegeven tevreden te zijn met iets simpels als de waarheid. Leuker kunnen we ' t niet maken Wie daags na het festijn het Algemeen Dagblad (zetelend in Rotterdam) opensloeg, ontwaarde onder de moddervette kop Dubbele zege Panfox Breda (plus een foto) het "verslag", zwaar Brabants getint. Daarin werd met geen woord gerept van de dubbele zege van Rotterdam, zelfs noch alle uitslagen, noch de stand na de 8ste ronde. De clubnamen LSG, SMB, Groningen en Rotterdam werden in het geheel niet genoemd. Het is net de Belastingdienst: Leuker kunnen we 't niet maken. Wel makkelijker. Was het niet de bedoeling meer publiciteit te geven aan de Meesterklasse ? Maar die omvat "helaas" tien teams… wit : Zbynek Hracek zwart : Sergey Tiviakov Analyse Hracek 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.g3 d5 4.Lg2 Lb4+ 5.Ld2 Le7 6.Pf3 0-0 7.0-0 c6 8.Dc2 b6 9.Lf4 Lb7 9...Pbd7 10.Td1 La6 11.Pe5¥ 10.Td1 Pbd7 11.Pc3! Tc8
Naar aanleiding van het verslag van de achtste ronde van de Meester-klassecompetitie door onze Henny Vijgeboom in het clubblad schrijf ik onderstaande reactie. In het betreffende verslag wordt uiteraard uitvoerig melding gemaakt van de spanning tijdens de cruciale wedstrijd tegen Groningen, maar de volgorde van de resultaten en bovenal het moeilijkste moment dat ikzelf moest doormaken, worden niet vermeld. Dit doet mij denken aan het laatste sponsor-jaar van Cap Gemini/Volmac. Rotterdam leek moeiteloos onderweg naar de zoveelste titel. Na 6 overwinningen met geweldig grote uitslagen leek er geen vuiltje meer aan de lucht. Helaas gleed Rotterdam op ongelukkige wijze uit over een banaan, geheten Amstelveen, dat met een verdiende overwinning huiswaarts keerde en ons in vertwijfeling achter liet. Immers, wij moesten nog tegen HSG en Panfox. Voordat de wedstrijd tegen HSG gespeeld werd trof mij de ene rampspoed na de andere. Uiteindelijk bleken Timman, Piket, Speelman en Korchnoi in de laatste ronde niet beschikbaar. Van de toppers zou slechts Lembit Oll kunnen deelnemen. Ruimschoots van tevoren konden de spelersraad en de teamleider overleggen wat hier nog aan te doen was. Jeroen Piket, John v.d. Wiel en ikzelf hebben toen een strategie met verdere tactische fijnheden ontwikkeld, die uiteindelijk tot een wonderbaarlijk succes heeft geleid. Een extra handicap voor ons was destijds het zeer dubieuze zgn. “invliegen” van een
drietal spelers bij Panfox. In een bijzonder leerzaam artikel heeft destijds John v.d. Wiel in het blad “Schaaknieuws” onder de titel “Für Elise” hierover verslag gedaan. Dit verslag gaf een zeer goed beeld van het denkproces dat aan deze belangrijke wedstrijd voorafging. De profs hebben hier veel waardering voor gehad. Terug naar zondag 30 april jl. Na de prachtige overwinning op het voor ons altijd moeilijk bespeelbare SMB kwam de volgende moeilijke klus Groningen. Onze tegenstanders waren extra sterk opgekomen met o.a. Tiviakov en de nieuwe speler Cherniaev. Tijdens de wedstrijd had Rotterdam een voortdurend overwicht. Zeven partijen stonden beter tot heel goed. Dit deed Gert Ligterink verzuchten: “Als wij hier nog met 5-5 wegkomen, mogen we niet klagen”. Maar na een aantal plusremises was de stand slechts 3-3, inclusief een fraaie overwinning van Hracek aan het eerste bord. Toen kwam plotseling Tilstra, de teamleider van Groningen, naar mij toe met het voorstel 5-5 te geven. Ik zei hem dit even in beraad te nemen en hier binnen 5 minuten op terug te komen. Eerst liep ik nogmaals naar de wedstrijden met de directe concurrenten: Utrecht – SMB en Amstelveen – LSG. Daarna bekeek ik het programma voor de negende ronde. Wij moesten nog tegen HSG, een kansloos verhaal, en de andere teams speelden nog tegen elkaar: LSG – Utrecht en SMB –
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 29
Groningen. Terug bij de borden was de situatie als volgt; Cifuentes een pion voor maar volkomen remise, Piket een groot overwicht maar verder niets, v.d. Vliet een pion voor, maar zonder meer remise en Middelburg in een onduidelijke en glibberige stelling. Dus zo onredelijk leek het voorstel van Groningen niet. Maar zij hadden bij eventueel verlies in de laatste ronde nog een kans en wij niet. Zes matchpunten kon net genoeg zijn, maar helaas ook net niet. Ik moest een gok nemen, want stel dat 5-5 niet genoeg was. Maar ook kon de stelling van Middelburg nog fout gaan, waardoor we zelfs zouden verliezen. Ik heb toen de voor mijn gevoel
loodzware verantwoordelijkheid genomen te beslissen door te spelen. Het voorstel van Groningen werd afgewezen. Verbazing op het gezicht van Tilstra. Inderdaad Cifuentes en Piket konden onmogelijk verder komen en gaven remise. Inmiddels was Tom beter komen te staan. Met zijn briljante zet e5 kwam hij in winnend voordeel, wat hij tenslotte perfect uitspeelde en net als tegen Utrecht een uiterst belangrijk bord en matchpunt binnenhaalde. Tenslotte gaf Fred ook zijn partij remise. We hadden gewonnen en blijven in de Meesterklasse.
5-5 gemist tegen sterk Hilversum
Henny Vijgeboom
Utrecht- bij het scheiden van de markt in een vlaag van overmoed ook nog een gooi doen naar de play-offs, getuigde niet van werkelijkheidszin. Met 4½-5½ verliezen van Hilversum is geen schande en zeker al niet bij afwezigheid van Viktor Korchnoi, Lubomir Ftacnik, Zbynek Hracek, Roberto Cifuentes en Marcel Piket. De nederlaag was draaglijk. Bedenk dat zij die er nog wat van wilden maken, aan hogere borden kwamen te zitten. Het curieuze seizoen werd met een 6de plaats afgesloten. Eén gezond advies: niet nazeuren over de legio gemiste kansen. Met zomerse luchtigheid moeten we aan het volgend seizoen gaan denken. Neemt u van mij aan dat bij degradatie “alles” op z’n kont had gelegen. Maar het is niet de bedoeling dat d’oprechte Rotterdam-fan in de komende maanden uit pure jolijt aan frisdrank ten onder gaat... In het decembernummer werd aangegeven waar Rotterdam zou kunnen terechtkomen. Het werd dus optie 3: een door onverwachte tegenslagen versus “zwakkere” opponenten verkregen staan-plaatsje in de grauwe middenmoot.
Snelle voorsprong Voor Rogier van Arkel werd het één grote feestdag. In 18 zetjes had hij meester Paul Boersma op sterk water gezet. Gary Lane en Jaap de Jager bleken tegen Friso Nijboer en Jeroen Piket niet opgewassen. Maar Tom Middelburg trok de zaken met zijn zege op Zagema weer recht en behaalde tevens een tweede meesterresultaat. Voor de zo vurig begeerde titel is een derde nodig. Succes deze (?) zomer, Tom ! De staart zwiepte als een tierelier, want ook Fred van der Vliet won (3-2). Edoch nog slechts één winstpunt werd aan de score toegevoegd. Luc Winants liet een beteuterde Pliester met de Brusselse patat zitten. De HSG’er, aan bord 1 gepoot, was op een grootmeesterresultaat uit geweest. Mohamad Taha Yasen en Michel Jadoul smaakten –tot hun afgrijzen- niet het zoet van een remise bij inferieure stelling. Duur latertje Leo Kerkhoff was een kwartiertje te laat ten tonele verschenen en kwam dat dan ook tekort. In remisestelling ging hij door z’n elektronische vlag. Alexander van Beek hield de Europese jeugdkampioen Dennis de Vreugt (a.s. grootmeester) met
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 30
remise van de zege af. Een driekwart bravo voor onze 19-jarige. Door het gemiste halfje van Leo konden we net niet van een gelijkspel genieten. Topscore: Tom Middelburg 5½ uit 9. Subtoppers: Gary Lane en Michel Jadoul 4½ uit 7, Luc Winants 4 uit 6. Voor eindstanden zie elders in dit nummer. Elk half puntje telt! Groningen degradeert, doordat Jan Werle tegen Tom Middelburg van geen remise wilde weten. Bij ½-½ was SMB de klos geweest. Had Tom verloren (33.Pf7+), dan was Rotterdam gedegradeerd... wit : Leon Pliester zwart : Luc Winants 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pc3 Lb4 4.e3 c5 5.Ld3 Pc6 6.Pf3 d5 7.0-0 0-0 8.a3 Lxc3 9.bxc3 Dc7 10.cxd5 exd5 11.a4 c4 12.Lb1 Lg4 13.De1 Lxf3 14.gxf3 Dd7 15.Kg2 Ph5 16.Tg1 f5 17.f4 g6 WyyyyyyyyX xCaAaAcGax xbBaFaAaBx xAaDaAaBax xaAaBaBaDx xHaBhAhAax xaAhAhAaAx xAaAaAhMhx xiKkAlAiAx VuuuuuuuuU 18.Kh1 Kh8 19.Ta2 Pd8 20.Df1 Pe6 21.Dh3 Tf7 22.a5 Tg8 23.La3 Pf6 24.Tb2 Pe4 25.Lxe4 fxe4 26.Txb7 Dxb7 27.Dxe6 h6 28.Ld6 Kh7 29.a6 Dd7 30.Dxd7 Txd7 31.Le5 Te8 32.Tb1 Kg8 33.h4 Kf7 34.h5 Te6 35.hxg6+ Kxg6 36.Tb7 Tf7 37.f5+ Txf5 38.Txa7
De “zwiepende staart” (3 uit 3!) tijdens de slotronde
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 34
Meesterklassecompetitie 2000
Ton de Vreede
Het is altijd een goede zaak om na een zwaar seizoen nog eens te evalueren. Want een makkelijk jaar was het beslist niet! Ondanks de financiële inbreng van het bedrijf Broekhuis moest er uiteindelijk nog hard gewerkt worden om ons te kunnen handhaven op het hoogste niveau. De conclusie is dan ook dat de Meesterklasse ieder jaar sterker wordt. Competitieverloop De start van ons eerste team was ronduit slecht. Vooral het eerste weekend in Amsterdam deed mij de wenkbrauwen fronsen. Een veel te zware en onnodig hoge nederlaag tegen BSG en in plaats van tegen Amstelveen te winnen, verloren wij zelfs nog. In Hengelo ging het al niet veel beter. Hoe was het mogelijk dat toch tegen het bepaald niet indrukwekkend LSG het op zeer dramatische wijze slechts een gelijkspel werd. En natuurlijk de pech tegen een Panfox te spelen in de sterkste opstelling van het seizoen. Na vier ronden zag het er erg slecht voor ons uit. In plaats van voor een vierde of vijfde plek te spelen dreigde er nu een echte degradatie. Helaas konden wij in Leeuwarden niet met een sterk tiental aantreden. Maar toch werd er vanaf dat moment werkelijk gevochten aan onze zijde. Eerst een kleine nederlaag tegen het zaterdag-Esgoo team en daarna een enerverende wedstrijd tegen Utrecht die nipt gewonnen werd. In Rotterdam werden de zaken weer recht gezet. Na een overtuigende overwinning op SMB werd het tegen Groningen na een groot overwicht in vele partijen slechts een nipte maar dik verdiende overwinning en daarmee waren we veilig. In Utrecht werd met een soort B-team tegen het op volle oorlogssterkte opgekomen HSG nog bijna een gelijkspel afgedwongen. We verloren na harde strijd met de kleinste marge. De individuele scores van onze spelers: Luc Winants 4 uit 6 Roberto Cifuentes 3 uit 4 Gary Lane 4½ uit 7 Zaoquin Peng 0 uit 4
Marcel Piket 3 uit 7 Hans Bohm ½ uit 8 Michel Jadoul 4½ uit 7 Jaap de Jager 2½ uit 9 Tom Middelburg 5½ uit 9 Fred v.d. Vliet 4 uit 9 Rogier van Arkel 1 uit 5 Lubomir Ftacnik 2½ uit 4 Victor Korchnoi 2 uit 2 Mohamad Taha 0 uit 2 Alex van Beek 1½ uit 4 Zbynek Hracek 2 uit 2 Leo Kerkhoff 0 uit 1 Bezienswaardigheden Tijdens zo’n clubkampioenschap is er natuurlijk wel een aantal notities te maken. Een kleine bloemlezing uit het wel en wee van dit toernooi. Bij Groningen gebeurden er toch wel vreemde dingen. Op papier hadden zij een heel behoorlijk team, met de nadruk op de eerste vijf borden. Toch presteerden zij na de sensationele overwinning uit de tweede ronde tegen HSG helemaal niets meer. Vreemd was dat Groningen aangaf niet over middelen te beschikken om de 700 gulden extra inschrijfgeld te betalen. Deze werd betaald door Verstappen(Panfox) en Stomphorst(HSG) uit eigen zak. In de 7de en 8ste ronde, dus o.a. tegen Rotterdam, kwam plotseling de Russische grootmeester Cherniaev opdraven. Betaald vanuit die 700 gulden!?? Tenslotte probeerde Groningen een zgn. tactische opstelling tegen SMB in de laatste ronde. De borden 2 t/m 5 van Groningen werden namelijk aan de borden 7 t/m 10 opgesteld. Een weinig fraaie truc die zich gelukkig tegen hen keerde. In de ons omringende landen is dit totaal verboden en in Nederland hebben de topclubs een aantal jaren geleden afgesproken dit niet meer te doen, d.w.z ten hoogste een verschuiving van 4 borden. Rotterdam, in het bijzonder Hans Böhm, werden in de wedstrijd tegen LSG benadeeld door het twijfelachtig optreden van een arbiter en zijn assistent. In tijdnood werd er door beide spelers t.w.: Erwich en Böhm niet meer
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 35
genoteerd. De hulparbiter bleek ook de tel te zijn kwijt geraakt. Waar het nu om ging was of er een of twee keer zetten was herhaald. De dubbele herhaling van zetten was door een aantal neutrale toeschouwers gezien en door de hulparbiter in eerste instantie ook. Zo niet LSG want het hele team begon er zich mee te bemoeien, wat volgens de FIDE/KNSB-regels het team collectief op een waarschuwing had moeten komen te staan. Vooral de typisch Nederlandse drogreden dat een TV persoonlijkheid een klein jongetje probeerde te overbluffen vond ik schaamteloos en pijnlijk. M.a.w. als je Hans Böhm heet, moet je je mond houden en een ander kan doen wat voor hem het beste uitkomt. Achteraf bleek de arbiter nog een zet te zijn vergeten, h4, zodat het verhaal nog onzinniger werd. Het is in Nederland nog steeds zo, wie zijn hoofd boven het maaiveld uitsteekt wordt onthoofd. Dan het Esgoo-verhaal. Er was een zaterdag- en een zondag-Esgoo. Wat was het geval? Op zondag moest telkens een aantal sterke Duitse spelers terug naar hun land om daar in de Regionaal Liga te spelen. Je had dus pech, o.a. Rotterdam, als je op zaterdag tegen hen moest spelen. Gevolg veel gemopper over competitievervalsing. Nu moet ik Gerard (de teamleider van Esgoo) wel een beetje in bescherming nemen. Want alle Nederlandse clubs hebben door het beleid van bovenal Panfox en in mindere mate van HSG nog nauwelijks de beschikking over Nederlandse spelers. De markt is door deze clubs volkomen afgeroomd. Met als consequentie dat clubs zoals BSG, Esgoo, Rotterdam over de grenzen moeten gaan winkelen. In de laatste ronde waren twee wedstrijden van belang voor de vierde plaats (Play offs). Amstelveen had de meeste bordpunten maar moest tegen Panfox. Door verplichtingen van een aantal spelers was Panfox niet op zijn sterkst opgekomen, maar toch nog steeds met een heel behoorlijk team. Panfox won dan ook regelmatig. De andere belangrijke wedstrijd was tussen Magnus BSG en Esgoo. Op papier zou BSG deze wedstrijd moeten kunnen winnen. Maar BSG kwam wel heel erg zwak op en Esgoo won met een zeer ruime marge. Vreemd was bijvoorbeeld dat GM Chuchelov beneden in het Open Kampioenschap van Utrecht meespeelde en niet voor zijn team.
Aan de andere kant moet ik zeggen dat het er voor BSG absoluut niet meer toe deed en zij hun geld uitspaarden voor de Play-offs en beker. Een wellicht verstandiger besluit dan HSG, dat er tegen Rotterdam onnodig een smak geld tegenaan gooide. De twee clubs die degraderen zijn dus Utrecht en Groningen en de 2 promovendi zijn Panfox2 en Schaakstad Apeldoorn (dus weer twee profteams er bij). Nieuwe opzet De grootste teleurstelling van deze centraal gespeelde competitie was het collectief falen van de landelijke dagbladen. De publiciteit was zelfs nog slechter dan voorgaande jaren, terwijl het toch juist de bedoeling was geweest door de centrale opzet meer publiciteit te genereren. Aan de andere kant werd er door de regionale dagbladen juist meer aandacht aan besteed dan voorheen. Ook het gemis aan thuis wedstrijden waardoor de binding van het eerste team met de club ontbrak, was een argument dat iedere keer terugkeerde. M.a.w. er moest dus gesleuteld worden aan de opzet voor het nieuwe seizoen. Het werd tenslotte het voorstel 4-4-1. Namelijk de eerste 4 ronden in de oude stijl, dus 2 thuis - en 2 uitwedstrijden bij de clubs zelf. Twee centrale weekends, dus met 2 x 2 ronden en tenslotte de laatste ronde ook centraal. Dit voorstel zal door het KNSB bestuur ook op de aanstaande bondsraad worden voorgelegd en verdedigd. Voorts zal het bondsbureau worden versterkt met Koos Stolk(bekend van o.a. het schaaktoernooi Groningen) om de PR activiteiten te promoten. De eerste vier ronden zullen samenvallen met de KNSB competitie, de andere 5 niet. De locaties zullen in het najaar worden vastgesteld. Ook nu geen samenvallen met de BundesLiga. Tenslotte de nieuwe speeldata voor de competitie 2000/2001: 18/11/2000 09/12/2000 06/01/2001 03/02/2001 (zaterdagen) 03+04/03/2001 24+25/03/2001 (zaterdag+zondag) 22/04/2001 (zondag) 24+25/05/2001 Play-off (donderdag+vrijdag)
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 36
drukker,
s.v.p. deze bladzijde vervangen door
de advertentie “Broekhuis”
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 37
Rotterdam 2 – Rijswijk 5-3
Alexander van Beek
Op zaterdag 25 maart moest er thuis tegen Rijswijk gewonnen worden om nog theoretische kansen op promotie te behouden. Rijswijk, dat voor aanvang van deze ronde op de een na laatste plaats stond, had voor de gelegenheid een tactische opstelling gekozen. Ze hadden namelijk hun op papier twee sterkste spelers op de borden 3 en 4 gezet. Alles bij elkaar werd het een vrij soepele overwinning. Henny Versteeg was als eerste klaar. Na elf zetten was de vrede al getekend en konden de stukken weer in de doos: bord 5 wit : B. Kommer zwart : Henny Versteeg 1.d4 d5 2.Pf3 Lf5 3.g3 e6 4.Lg2 Pf6 5.0-0 h6 6.h3 Le7 7.Pbd2 0-0 8.Pe5 Pfd7 9.e4 dxe4 10.Pxe4 Pxe5 11.dxe5 Pc6 ½–½ Ook Michiel Besseling had een rustige middag. Misschien had hij wel ergens in de opening voordeel kunnen bereiken, maar toen eenmaal alle zware stukken werden geruild was er niet veel meer aan te beleven. bord 6 wit : Michiel Besseling zwart : P. Boxebeld 1.d4 Pf6 2.c4 e6 3.Pf3 d5 4.Pc3 c6 5.e3 Pbd7 6.Dc2 Ld6 7.b3 0-0 8.Le2 a6 9.a4 b6 10.0-0 Lb7 11.Td1 De7 12.a5 b5 13.Lb2 Tfe8 14.Pe1 14.e4!? en wit heeft wat voordeel. 14... e5 15.dxe5 Pxe5 16.cxd5 cxd5 17.Pf3 Tac8 18.Df5 b4 19.Pa4 Pxf3+ 20.gxf3 De6 21.Dxe6 fxe6 22.Tdc1 Txc1+ 23.Txc1 Tc8 ½–½ Ikzelf speelde wel een goede partij en won vrij soepel. Gezegd moet worden dat ik het tegen tegenstanders van Gabriel of Edwin
waarschijnlijk wel een stuk lastiger had gekregen. bord 1 wit : B. v.d.Berg zwart : Alexander v. Beek 1.d4 Pf6 2.Pf3 g6 3.g3 Lg7 4.Lg2 0-0 5.0-0 d6 6.c4 Pbd7 7.Pc3 e5 8.e4 c6 9.h3 a5 10.d5?! Hierna komt wit al in de problemen. Normaal is 10.Te1 of 10.Le3. 10... cxd5 11.cxd5 Pc5 12.Dc2 Ld7 13.Le3 Tc8 14.Pd2 b5 Zwart staat duidelijk beter. 15.Lxc5 Txc5 16.Dd1 a4? Nu kan wit een paard op b4 neerzetten, waarna het zwarte voordeel slechts gering is. Beter is doorontwikkelen met 16...Db6 en ...Tfc8. 17.a3 Db6 18.Pa2 Pe8 19.Pb4 f5 20.De2 Pf6 21.Tac1 Lh6 22.exf5? Geeft zwart zomaar een pionnenfrontje. Na 22.Txc5 Dxc5 23.Td1 is het nog niet duidelijk hoe zwart verder moet komen. 22...gxf5 23.Txc5 Dxc5 24.Td1 Le8 25.Pc6 WyyyyyyyyX xAaAaEcGax xaAaAaAaBx xAaJbAdAex xaBfHbBaAx xBaAaAaAax xhAaAaAhHx xAhAjLhKax xaAaIaAmAx VuuuuuuuuU 25...Lxc6 26.dxc6 e4 Nu is het wel gelopen koers. 27.Pf1 d5 28.g4 f4 29.Dd2 Dxc6 30.Tc1 De6 31.Dd4 f3 0-1
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 38
Gedurende de tijdnoodfase was het nog wel even spannend. Leo Kerkhoff was niet al te best uit de opening gekomen. Hij was opgezadeld met een zwakke e-pion. Gabriel Smit had ook een mindere openingsfase achter de rug. Ook Edwin Vreugdenhil stond na de opening naar mijn mening een tikje minder. Verder kreeg Rene van Hassel een Morra gambiet tegen zich. Hij had ondertussen al een tweede pion buit gemaakt en de witte compensatie leek ver te zoeken. Tenslotte leek Eddie Visser niet al te veel hebben bereikt met wit. Het zag er dus niet naar uit dat het een gemakkelijke overwinning ging worden. In de tijdnoodfase veranderde er echter een hoop. Leo had zijn zwakke pion geofferd en na een onoplettendheid in tijdnood was zijn tegenstander zijn dame tegen toren en paard kwijtgeraakt. De technische fase was in wederzijdse tijdnood geen probleem voor de witspeler. bord 2 wit : Leo Kerkhoff zwart : P. Gaemers 1.e4 g6 2.d4 Lg7 3.Pc3 c6 4.Pf3 d6 5.h3 Pf6 6.Le2 0-0 7.0-0 b6 Waarom niet 7...b5? 8.Lg5 La6 9.e5 In het vervolg blijkt de e-pion zwak te zijn. normaal lijkt 9.Lxa6 Pxa6 10.Dd2 Pc7 11.Tad1 met ongeveer gelijke stelling 9...dxe5 10.dxe5 Pd5 11.Pe4 Lxe2 12.Dxe2 h6 13.Ld2 Pc7 14.a4 a5?! Verzwakt de damevleugel. 14...c5 gevolgd door ...Pc6 ziet er gezond uit. 15.Tfd1 Dc8 16.Le3 c5 17.Pc3 Kh7 18.Dc4 Pc6 19.Dh4 Df5 20.Td2 Tad8 21.Tad1 Txd2 22.Txd2 WyyyyyyyyX xAaAaAcAax xaAdAbBeGx xAbDaAaBbx xbAbAhFaAx xHaAaAaAlx xaAjAkJaHx xAhHiAhHax xaAaAaAmAx VuuuuuuuuU
22...Pxe5 23.Pxe5 Dxe5 24.Lf4 De1+ 25.Kh2 Pe6? 25...Pe8 26.Te2 Da1 ziet er niet slecht uit voor zwart. 26.Td1 g5 27.Dg3 Dxd1 28.Pxd1 gxf4 29.Df3 Kg8 29...Td8 30.Pc3 Td8 31.Pd5 Kf8 32.Pxf4 Le5 33.g3 Pxf4 34.gxf4 Lxb2 35.Dc6 Td6 36.Dc8+ Kg7 37.Dg4+ Kh8 38.Dc8+ Kg7 39.Kg3 Ld4 40.h4 Te6 41.h5 Te1 42.Dd8 c4 43.Dxd4+ 1-0 Bij René was er intussen het een en ander misgegaan. Er kwamen wat witte stukken op bezoek en zwart zag zich genoodzaakt om zijn dame tegen wat materiaal te geven. Daarna was er zelfs nog een reddingsmogelijkheid, maar onder tijds-druk moest onze teamleider uiteindelijk toch het loodje leggen. bord 7 wit : A. Cupido zwart : René van Hassel 1.e4 c5 2.d4 cxd4 3.c3 dxc3 4.Pxc3 e6 5.Pf3 a6 6.Lc4 b5 7.Lb3 Lb7 8.0-0 b4 9.Pa4 Lxe4 WyyyyyyyyX xCdAfGeDcx xaAaBaBbBx xBaAaBaAax xaAaAaAaAx xJbAaEaAax xaKaAaJaAx xHhAaAhHhx xiAkLaImAx VuuuuuuuuU Volgens mij kan wit hier nooit genoeg compensatie hebben. Met natuurlijke ont-wikkelingszetten moet zwart gewoon goed staan. 10.Le3 Pc6 11.Pg5 Pf6?! Beter is het normale 11...Lg6 en zo snel mogelijk de koning in veiligheid brengen. 12.De2 Lf5 13.Tfd1 Da5? Wat was er tegen 13...Le7? 14.Pb6 Td8 14...Tb8!?
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 39
15.a4 15...bxa3 16.bxa3 (beide spelers verklaarden na afloop te hebben gedacht dat 16.Txa3 hier kon. De zet 15.a4 heeft na 15...bxa3 weinig nut gehad) 16...Le7 lijkt de aangewezen voortzetting. 15...d5 16.Tac1 Pb8 17.Tc7 WyyyyyyyyX xAdAcGeAcx xaAiAaBbBx xBjAaBdAax xfAaBaEjAx xHbAaAaAax xaKaAkAaAx xAhAaLhHhx xaAaIaAmAx VuuuuuuuuU Nu begint het er echt dreigend uit te zien. 17...Ld6 18.Txf7 h6 19.Txf6 hxg5 20.Txf5 Lxh2 21.Kh1 Lg3+ 22.Kg1 Lh2+ en zwart kan nog remise maken. 17...Le7 18.Tdc1 d4 19.Pc8 Td7 20.Lf4 d3 21.Dd1 e5 22.Le3 Dxc7 23.Txc7 Txc7 24.Pxf7 Txc8 25.Pxh8 WyyyyyyyyX xAdCaGaAjx xaAaAeAbBx xBaAaAdAax xaAaAbEaAx xHbAaAaAax xaKaBkAaAx xAhAaAhHhx xaAaLaAmAx VuuuuuuuuU Wit heeft wat materiaal gewonnen, maar na 25...Pg4 is de stelling nog lang niet duidelijk. Zwart heeft een gevaarlijke vrijpion en krijgt ook een sterk loperpaar (26.Ld2 Lc5 ziet er goed uit voor zwart) 25...Lc5 26.Pf7 Lxe3 27.Pd6+ Kd7 28.Pxc8 Nu is het wel uit. Na 28...Ld4 29.Df3 Le4 30.Dh3+ heeft zwart slechts 2 stukken voor de dame: 1-0
Gabriel had zich na de mindere start goed teruggevochten. Uiteindelijk kwam hij in een eindspel terecht, waarin loperpaar en vrijpion ruim voldoende compensatie boden voor de kwaliteit. Een blunder op de 38e zet vergooide helaas alles. bord 3 wit : M. Hoving zwart : Gabriel Smit Aantekeningen Gabriel Smit en Alexander van Beek (AvB) 1.d4 g6 2.e4 Lg7 3.Pc3 c6 4.Le3 d5 5.f3 dxe4 6.fxe4 Pf6 7.Le2 Ongebruikelijk, slechts 4 partijen mee kunnen vinden op meesterniveau. 7...h5 Nieuw en niet bijzonder sterk. Beter 7...Da5, 7...0-0. 8.Pf3 Pg4 consequent (fout?) 9.Lg5 Dc7 verhindert h3 nog even. 10.Dd2 f6 Beter ten hele gedwaald dan ten halve gekeerd. Ik dacht hier nog goed te staan. 11.Lf4 e5 12.dxe5 fxe5 13.Lg5 0-0 13...Le6 14.Ph4! 14.Lc4+ Kh7 WyyyyyyyyX xCdEaAcAax xbBfAaAeGx xAaBaAaBax xaAaAbAkBx xAaKaHaDax xaAjAaJaAx xHhHlAaHhx xiAaAmAaIx VuuuuuuuuU 15.0-0-0 Beter is misschien 15.a4 aangezien het witte paard in de partij naar een slecht veld wordt gedwongen. Ook interessant is 15.Td1 gevolgd door 0-0. Ik denk dat de koning daar beter staat dan op de damevleugel. Bovendien heeft wit dan geen last van penningen op de diagonaal c1-h6, zodat Ld8 in de stelling komt. (AvB)
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 40
15...b5 Net op tijd met het creëren van wat tegenspel. 16.Lb3 a5 17.a4 Beter was denk ik 17.Dd6! met eindspelvoordeel voor wit. (AvB) 17...b4 18.Pb1 Toch een beetje jammer dat het paard hiernaartoe moet. (AvB) 18...Pa6 19.h3 Helaas kon 19.Ld8 nu niet wegens 19...Txd8 20.Dxd8 Lh6+ (AvB) 19...Pf6 20.De3 Da7?! Met de hoop ten koste van een pion alle stukken actief te maken. 21.Pbd2 Pc5 22.Tde1 Waarom niet 22.Pxe5 Pxb3 23.Dxb3 Pxe4 24.Pxc6?. Ik zie dan weinig compensatie voor zwart. (AvB) 22...La6!? Alternatief is 22...Le6 23.g4?! Pcxe4! 24.Lxf6 24.Pxe5!? en wit staat nog steeds iets beter. (AvB) 24...Dxe3 25.Txe3 Pxf6 26.Pg5+ Kh8 27.Pe6 Tfe8!? 28.g5 Pd5!? 28...Ph7 met het idee Pxg5 is gevaarlijk vanwege zwakte g6. 29.Lxd5 cxd5 30.Pc7 Kg8 31.Pxa8 Txa8 WyyyyyyyyX xCaAaAaGax xaAaAaAeAx xEaAaAaBax xbAaBbAhBx xHbAaAaAax xaAaAiAaHx xAhHjAaAax xaAmAaAaIx VuuuuuuuuU Met voldoende compensatie. 32.Pb3 Lb7 33.The1 Lc6 34.Pc5 e4 35.Td1 Le5 36.Kb1 Tf8 37.Pe6 Tf5 38.h4 Tf3?? 38...Tf2 en zwart heeft goede kansen door zwakte van a4 en h4. 39.Txf3 exf3 40.Pd4 Vlag. Zwart staat inmiddels verloren. 1-0
Eddy en Edwin waren de tijdnoodfase heel goed doorgekomen. Met een 3-3 stand betekende dit dat de overwinning wel zeker binnen was. Eddy had in een zwaar stukkeneindspel een pion gewonnen en na een fout van zijn tegenstander speelde hij het soepel uit. bord 8 wit : Eddy Visser zwart : T. Goudriaan 1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Dxd4 Pc6 5.Lb5 Ld7 6.Lxc6 Lxc6 7.Pc3 Pf6 8.Lg5 e6 9.0-0-0 Le7 10.The1 Da5 11.Kb1 0-0 12.Dd2 Db6 13.Pd4 Tfd8 14.f3 a6 15.g4 Tac8 16.h4 Dc7 17.Le3 b5 18.Pce2 d5 WyyyyyyyyX xAaCcAaGax xaAfAeBbBx xBaEaBdAax xaBaBaAaAx xAaAjHaHhx xaAaAkHaAx xHhHlJaAax xaMaIiAaAx VuuuuuuuuU 19.e5 Pd7 20.f4 Pc5 21.Pg3 Pe4 22.Dh2 b4 23.Pxe4 dxe4 24.Pxc6 Txd1+?! Waarom zomaar de d-lijn uit handen geven?. 24...Dxc6 levert een gelijke stelling op. 25.Txd1 Dxc6 26.g5 Lc5 Ik zou die lopers liever op het bord houden. 27.Lxc5 Dxc5 28.De2 e3 29.b3 g6 30.Td3 a5 31.Txe3 WyyyyyyyyX xAaCaAaGax xaAaAaBaBx xAaAaBaBax xbAfAhAhAx xAbAaAhAhx xaHaAiAaAx xHaHaLaAax xaMaAaAaAx VuuuuuuuuU
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 41
Wit heeft een pion gewonnen, maar ik vermoed dat zwart het hierna nog steeds wel ergens remise moet kunnen houden. Hij had zijn volgende zet echter beter achterwege kunnen laten. 31...a4 32.bxa4 Dd4 33.Te4 Dg1+ 34.Kb2 Dc5 35.Dd2 Tb8 36.Kb3 Da5 37.Txb4 Td8 38.Dc3 Kg7 39.Tb5 Da8 40.a3 Td1 41.a5 De4 42.Ka2 Dxf4 43.Tb4 Df1 44.Tb6 Dg1 45.Tb7 Dh1 46.a6 Dd5+ 47.Tb3 Da8 48.Df3 1-0 Edwin had zoals vaker dit seizoen zijn veerkracht getoond en had na de veertigste zet een totaal gewonnen stelling overgehouden. bord 4 wit : Edwin Vreugdenhil zwart : R. van Helvoort 1.d4 Pf6 2.c3 e6 3.Lg5 h6 4.Lh4 c5 5.e3 d5 6.Pd2 Pc6 7.f4 cxd4 8.exd4 Dc7 9.Df3 Ld6 10.Ph3 Ld7 11.Ld3 0-0-0 12.Pb3 Pa5 13.Pxa5 Dxa5 14.Pf2 h5 14...Tdg8!? om een keer g5 te spelen. 15.Lc2 Kb8 16.Pd3 Tc8 17.Pe5 Le8 18.0-0 Pd7 19.Kh1 Pf8 20.Tfe1 f6 21.Pd3 Lg6 22.Te2 Db5 23.Tae1 Lf5 24.Pf2 Lxc2 25.Txc2 Da5?! Pg6 en zwart staat goed. 26.a3 Dc7 27.Pd3 Df7 28.h3 Dg6 29.Tce2 Df5 30.Te3 Pg6 31.Lg3 h4? Uit de partij zal blijken waarom dit slecht is. Goed is 31...The8 en zwart staat iets beter. 32.Lh2 The8 33.Dg4!
WyyyyyyyyX xAgCaCaAax xbBaAaAbAx xAaAeBbDax xaAaBaFaAx xAaAhAhLbx xhAhJiAaHx xAhAaAaHkx xaAaAiAaMx VuuuuuuuuU 33...Pe7 34.Dxf5 exf5 35.Pb4 Lxb4 36.axb4 Tc7 37.Lg1 Kc8 38.Lf2 g5 WyyyyyyyyX xAaGaCaAax xbBcAdAaAx xAaAaAbAax xaAaBaBbAx xAhAhAhAbx xaAhAiAaHx xAhAaAkHax xaAaAiAaMx VuuuuuuuuU 39.g3 Kd7 40.fxg5 fxg5 41.gxh4 g4 42.hxg4 fxg4 43.Te5 De tijdnoodfase is voorbij en wit staat gewonnen. De technische fase is voor Edwin geen probleem. De zwartspeler had overigens wel wat eerder mogen opgeven. 43...Kc6 44.h5 Kb5 45.Lh4 Th8 46.Lxe7 Kc4 47.Kg2 Tc6 48.Kg3 Ta6 49.Kxg4 Ta2 50.T5e2 Kb3 51.Lg5 Ta6 52.Te6 Ta2 53.Lc1 b6 54.Te8 Txe8 55.Txe8 Ta1 56.Te1 Kc2 57.h6 Txc1 58.Txc1+ Kxc1 59.h7 Kxb2 60.h8D a5 61.bxa5 bxa5 62.Da8 1-0 Zo eindigde de wedstrijd niet in een spectaculaire maar wel in een verdiende 5-3 overwinning.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 42
Het Witte Paard 2 – Rotterdam 2
René van Hassel
Sas van Gent klinkt heel ver weg en is met het openbaar vervoer ook een wereldreis. Met de auto is het echter een ritje van ruim anderhalf uur. Heel relaxed dus en zo begonnen we dan ook aan de wedstrijd. Wij, in onze sterkste opstelling, zij met drie invallers. Op papier zou het dus niet al te veel problemen moeten opleveren en daar zag het na een paar uur spelen ook niet naar uit. Ikzelf had eenvoudig gewonnen en zag iedereen goed tot zeer goed staan, zodat een uitslag van 6-2 in het vooruitzicht lag. Het ging echter allemaal iets anders. Michiel moest genoegen nemen met remise en Henny stond 2 pionnen voor. Een makkie zou je zeggen, maar eens te meer bleek dat er niets moeilijker is dan het winnen van een gewonnen stelling. Henny raakte de kluts volkomen kwijt, gaf al zijn voordeel weg, en bood daarna maar snel remise aan hetgeen zijn tegenstander accepteerde. Ik word te oud voor dit spelletje, verzuchtte hij na afloop… Op zich was dit nog geen ramp: Mohamad Taha Yasen won en bracht de stand daarmee op 3-1. Daarna ging echter alles mis wat er maar mis kon gaan. Alexander speelde vol op stukwinst en miste het ijzersterke 16…Pc5 van zijn tegenstander, waarna hij met remise genoegen moest nemen. Met de partijen van Leo en Edwin was het inmiddels ook langzaam bergafwaarts gegaan. In tijdnood werd de genadeklap uitgedeeld en beiden moesten capituleren: 3,5-3,5. Gabriël lukte het vervolgens niet meer de stelling van zijn tegenstander te kraken, zodat een 4-4 eindstand het resultaat was. Gelukkig konden we na afloop bij de Chinees allemaal nog lachen. wit : Alexander van Beek zwart : M. vd Zalm 1.e4 d6 2.d4 Pf6 3.Pc3 g6 4.h3 Lg7 5.Pf3 0-0 6.Le3 Pc6 7.d5 Pb8 8.Lc4 e5 9.dxe6e.p. Lxe6 10.Lxe6 fxe6 11.e5 Ph5
wit : Hugo Verbruggen zwart : Michiel Besseling commentaar Michiel Besseling 1.e4 c6 2.d4 d5 3.Pd2 dxe4 4.Pxe4 Lf5 5.Pg3 Lg6 6.h4 h6 7.h5 Lh7 8.Pf3 Pd7 9.Ld3 Lxd3 10.Dxd3 e6 11.Lf4 Da5+ 12.Ld2 Dc7 13.De2 Volgens mijn tegenstander nauwkeuriger dan 0–0–0 waarna zwart met Ld6-f4 direct gelijk spel krijgt door de ruil van de witte loper. Een opmerkelijke uitspraak omdat 13.0–0–0 de standaard zetvolgorde is. Ik vond een partij van Timman die laat zien wat er mis is met het Ld6-f4 plan. [13.0–0–0 Ld6 14.Pe4 Lf4 15.Da3! Pgf6 16.Th4± Timman-Ivanovic] 13...Pgf6 13...0–0–0 is ook mogelijk, wit kan niet profiteren van de zetverwisseling 14.Pe5 Pb6 15.Lf4 (15.Df3 Pf6 16.Lf4? Txd4 17.Pg6 Txf4 18.Pxf4 De5+∑) 15...Pd5 (15...Txd4 16.Pg6 Txf4 17.Pxh8´) 16.Ld2 Pb4 17.Lxb4 Lxb4+ 18.c3 Ld6 14.0–0–0 0–0–0 15.Pe5 Pb6 16.La5 Td5 17.Le1?! Een vreemde zet , gespeeld ondanks dat hij op de hoogte was van de bekende zet Lb6: 17...c5 17...Ld6!? 18.c4 Lxe5 19.cxd5 Lf4+ 20.Ld2 Pbxd5 18.dxc5 Txd1+ 19.Kxd1 Lxc5 20.Kc1 Ld6 21.Pd3 Dc4 22.Kb1 Pbd5 22...Lxg3 23.fxg3 Pfd5 (23...De4 24.Df3˘) 24.Th4 Dc7 25.La5± en c4-c5 dreigt lastig 23.f3 Remise op voorstel van wit.
Door een nipte nederlaag tegen De Pion, Roosendaal, heeft ons tweede in de slotwedstrijd zonder promotiekansen de derde plaats behaald. Deze wedstrijd was symptomatisch voor het gehele seizoen: een verwachte overwinning na drie uur spelen veranderde op schlemielige wijze in een nipte nederlaag. Onze topscorers (beiden 6 uit 8), Alexander van Beek en Edwin Vreugdenhil, bleven om uiteenlopende redenen aan de kant, maar Taha en onze kersverse kampioen correspondentieschaak David v.d. Hoeven leken toch waardige vervangers. Beide cracks stonden snel goed :David kreeg na een witte Najdorf een gewonnen toreneindspel en Taha (na een Nimzo waar de tegenstander nog compensatie voor zijn pionnetje leek te hebben) een eindspel met twee pionnen meer. Toen Rene van Hassel ondanks pionverlies in een witte Aljechin ook nog lekker leek te staan en Michiel Besseling flinke druk had tegen een achtergebleven c-pion, leek de overwinning nabij. Hennie Versteeg verzuimde na slap spel van zijn tegenstander 9...a5 te spelen om een minoriteitsaanval eeuwig te verhinderen,
waarna hij een snelle remise moeilijk kon weigeren. In lichte tijdnood ging er echter van alles mis: Rene verloor pardoes de kwaliteit en de partij, Taha gaf op zet 40 een stuk weg en dus een vol punt en David liet en schaakje toe waardoor de vijandelijke toren achter zijn vrijpion kwam (remise). Alleen Michiel won een op het oog keurige partij, ondanks de complicaties met Pa4. Onze kopman Leo Kerkhoff hield een mindere stelling remise, net als ondergetekende . De partij van Gabriel Smit werd na een afgeslagen remise-aanbod van zijn tegenstander volgens verwachting remise.Een week na de partij vertelde Gabriel me echter dat hij winst in 1 had gemist… Al met al een teleurstellende 3,5-4,5 nederlaag die de tegenstander, die genoeg had aan een gelijk spel, het kampioenschap (nipt voor Ivoren Toren) opleverde. Volgend jaar beter, hoewel de tweede klasse volgend jaar sterker zal zijn dan nu en we Alexander waarschijnlijk aan het eerste kwijtraken.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 45
wit : David van der Hoeven zwart : E. van Loon 1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Le2 e5 7.Pb3 Le7 8.0-0 0-0 9.Kh1 Le6 10.f4 exf4 11.Lxf4 Pc6 12.Pd4 Pxd4 13.Dxd4 Dc7 14.Tfd1 Tfd8 15.a4 b6 16.Td2 Dc5 17.h3 d5 18.e5 Dxd4 19.Txd4 Lc5 20.Td2 d4 21.exf6 dxc3 22.Txd8+ Txd8 23.bxc3 gxf6 24.Lxa6 Lf5 25.Ld3 Lxd3 26.cxd3 Txd3 27.a5 bxa5 28.Txa5 Td1+ 29.Kh2 Ld6 30.Lxd6 Txd6 31.Tc5 Td3 32.Tc8+ Kg7 33.c4 Tc3 ½–½ Persoonlijke resultaten R’dam 2 dit seizoen: Alexander van Beek 6 uit 8 Edwin Vreugdenhil 6 uit 8 Henny Versteeg 5 uit 8 Gabriel Smit 5 uit 9 Leo Kerkhoff 4½ uit 8 René van Hassel 3½ uit 7 David v/d Hoeven 3 uit 7 Eddy Visser 2½ uit 5 Michiel Besseling 2½ uit 8 Mohamad Taha Yasen 1½ uit 3 Peter Reedijk ½ uit 1
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 47
Rotterdam 3
Peter Reedijk
Zoals men in het vorige clubblad al tussen de regels door kon lezen, was er in de laatste 3 ronden een klein wonder voor nodig om het derde te behouden voor de KNSB-competitie. Hiertoe diende er in ieder geval gewonnen te worden van Promotie 2. Teamleider Arno (die op de wedstrijddag zelf niet aanwezig was, maar vooruitspelen wist te regelen voor hemzelf en de Vreekens) had een op papier zo sterk mogelijk team bij elkaar weten te krijgen. Zelfs Marius Strijdhorst was weer terug (en hoe, zie partij). Helaas mocht dit niet baten; de 3-5 nederlaag was zeker niet geflatteerd, gezien de lucky escape van Steef, die eveneens onderaan dit verslag te zien is. Dit alles betekende praktisch gezien degradatie naar de RSB-competitie en de twee laatste wedstrijden deden er in feite niet meer zoveel toe. De gang van zaken rond de uitwedstrijd tegen kampioen WSC was exemplarisch voor het seizoen van het derde: met z’n zevenen “het land in”... Arno was wederom verhinderd, maar zijn vele, vele (helaas vergeefse) pogingen om een invaller te vinden mogen hier niet onvermeld blijven. De laatste ronde speelden we weer thuis, tegen Hillegersberg. Niets meer op het spel, een mooie zonnige zaterdagmiddag, relaxed een partijtje spelen. Dat we ook deze wedstrijd verloren, ach... het zij zo. Een blik op de eindstand in de derde klasse E (die elders in dit clubblad te vinden is) zou tot de conclusie kunnen leiden, dat Rotterdam 3 veel te zwak was voor de KNSB-competitie. Enige nuancering is m.i. wel op zijn plaats. Met z’n zevenen een gelijkspel wegslepen bij Philidor Leiden en met 4,5-3,5 verliezen tegen LSG 3 geeft toch aan dat er meer ingezeten zou hebben als we alle
wedstrijden compleet zouden zijn geweest. Wellicht dat “SV Rotterdam kon dit seizoen geen 3 KNSB-teams op de been brengen” een betere formulering is.... wit : Marius Strijdhorst zwart : H. de Jongh 1.c4 Pf6 2.g3 c6 3.b3 g6 4.Lb2 Lg7 5.Pf3 0-0 6.Lg2 d5 7.0-0 a5 8.a3 Lf5 9.d3 Dc8 10.Te1 Td8 11.Pbd2 Pa6 12.Tc1 dxc4 13.Pxc4 WyyyyyyyyX xCaFcAaGax xaBaAbBeBx xDaBaAdBax xbAaAaEaAx xAaJaAaAax xhHaHaJhAx xAkAaHhKhx xaAiLiAmAx VuuuuuuuuU 13...Pd7 14.Lxg7 Kxg7 15.Pxa5 Dc7 16.Dd2 e5 17.Dc3 f6 18.Pc4 Pac5 19.a4 Pe6 20.Pe3 Pb6 21.Pxf5+ gxf5 22.Ph4 f4 23.Lh3 Pd5 24.Dc4 Pg5 25.Lg2 fxg3 26.hxg3 Pe7 27.Dg4 Dd7 28.Dxd7 Txd7 29.Tc4 Pe6 30.Pf3 Pd4 31.Pxd4 Txd4 32.Txd4 exd4 33.Tc1 Td8 34.Tc4 Td6 35.a5 Pg6 36.Tb4 Td7 37.Lh3 Te7 38.Kf1 c5 39.Tb5
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 48
32.Txb7+! Pxb7 Hier wachtten de omstanders tussen hoop (de Promotie-spelers) en vrees (de Rotterdammers) op het moment dat wit zijn pointe uit zou voeren: 33.Dxb7+! Txb7 34.Txb7+ Ka8 35.Tc7+. De witspeler zag plotseling spoken en dacht vreemd genoeg dat zwart bij elk willekeurig aftrekschaak met 35...Dd5 36.cxd5 dxe3 materiaal voor zou blijven. Deze gemiste kans bleek het begin van het einde te zijn voor wit, want in het vervolg kwam er geen goede zet meer uit de vingers en greep Steef zijn kansen wel koelbloedig: 33.Pc2? a5 34.Pxd4 Txg4 35.Pb5+ Ka6 36.De2 Df5 37.Tb2 Pc5 38.Pc3 Pd3 39.De3 Pxb2 40.Pb5 Db1+ 41.Kh2 Th4+ 42.Lh3 Pxc4 43.Dc5 Dxb5 44.Dc8+ Tb7 45.Da8+ Ta7 0-1 Persoonlijke scores R’dam 3 seizoen 1999-2000: Steef Bergakker 4 uit 6 Paul de Freytas 4 uit 8 Piet Vreeken 2½ uit 7 Robbert Meijer 2½ uit 8 Martin Noordijk 2 uit 4 Corry Vreeken 2 uit 6 Arno Bonte 2 uit 6 Peter Reedijk 2 uit 8 Rene van Hassel 1 uit 1 Marius Strijdhorst 1 uit 2 Henk Huyser 1 uit 2 Aad Zonne ½ uit 2 Gerrit Markus ½ uit 5 Murdoch Maclean 0 uit 1 Jan Timmerhuis 0 uit 1 Herman van Bekkum 0 uit 1
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 49
Rotterdam 4
Het vijfde puntloos laatste
Arthur Edwards
‘Het vijfde start slecht’, zo luidde de kop van het eerste rondeverslag dat Herman van Bekkum over onze teamverrichtingen schreef. Het is in geen enkele ronde daarna beter gegaan! Zonder ook maar een wedstrijdpunt te behalen is het vijfde op de laatste plaats beland in klasse 2B. Nu had het team enkele sterke spelers moeten afstaan aan hogere teams. Een ingreep die de slagkracht van het team op voorhand aantastte. Maar daarnaast faalden de meeste spelers die in het basisteam stonden opgesteld. In vorm was alleen kopman Van Bekkum die 3 uit 4 scoorde. Drie spelers die maar enkele partijen konden spelen of een paar keer invielen, deden het prima. Hollander
haalde 1½ uit 2, Groen 2 uit 3 en invaller Tudjman 2 uit 2. Over deze vier spelers niets dan lof! Edwards en Van der Giessen bleven beide met een score van 2 uit 5 hierbij duidelijk achter, maar deden het relatief nog niet zo slecht. Bijl, Huyser en Jan Scholten haalden gezamenlijk 2½ punt binnen, terwijl Arjan Scholten en Erik-Paul Scholten puntloos bleven. Bij deze 2½ punt hebben we het wel over zo’n 20 partijen! Dat het grondig mis is gegaan, moge duidelijk zijn. Geen partijfragmenten. Maar veel zand hierover. Een reshuffle van het team is natuurlijk nodig, en als nieuwbakken teamleider heb ikzelf ook nog wel iets geleerd.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 50
Rotterdam 6
Joop Michel
Unilever 1 Het 6de is uiteindelijk nog uiterst comfortabel in de middenmoot geëindigd. Om dit te bereiken moesten eerst de kampioensaspiraties van Unilever 1 om zeep geholpen worden. Wij hebben nogal wat problemen om de ingang van het terrein te ontdekken, maar al dat gedoe zorgt er dan wel voor dat we in uiterst ontspannen sfeer de strijd aangaan met deze hoger geklasseerde tegenstander. Wim Heinen breekt de ban als hij een frivoliteit van zijn tegenstander bekwaam afstraft en na torenwinst geen enkele moeite heeft de volle winst te laten aantekenen. Fedor van Dongen, Duro Mesic en Nico van Alphen gaan dan direct de zaak consolideren en delen het punt. 2½-1½ en de andere partijen staan goed voor ons. Tomaslav Tudjman speelt weer een voorbeeldige partij en wint gedecideerd. Dimphie (ingevallen voor Hans Hofman) maakt haar killersreputatie waar en ook zij scoort het volle punt. De buit is binnen. Zelf heb ik een fijne avond. Paarden op d6 en f7 scheppen zoveel ravage in de vijandelijke linies dat ik het eindspel winnend kan afsluiten. Jan Timmerhuis is de enige die het niet redt, maar daar treurt niemand meer om. 2½-5½ is een uitslag om trots op te zijn. Krimpen a/d IJssel 4 De laatste wedstrijd van het seizoen viel samen met een inderhaast belegde vergadering, die als belangrijkste agendapunt de eventuele fusie met S.O. ’81 had. Toch al meer schakers dan praters, gaven alle spelers van Het Zesde aan de voorzitter te kennen met dit voor beide verenigingen zo belangrijke samengaan in te stemmen. Alleen Fedor achtte op het laatste moment zijn aanwezigheid bij de vergadering belangrijker dan een plek achter het bord. Dit was nie t zo’n probleem omdat ik als reserve zou functioneren, maar werd het
wel toen Wim Heinen om privé redenen niet kwam opdagen. Gelukkig toonde Paul van Leeuwen zich bereid de opengevallen plaats in te nemen. Het werd geen echt spannende wedstrijd. Beide teams stonden al boven de gevarenzone en konden andere ploegen niet meer schaden met de 4–4 eindstand. Tomaslav Tudjman, Hans Christen en mijn persoon zorgden voor de hele punten. Jan Timmerhuis en Hans Hofman stelden met hun puntendeling het gelijke spel veilig. Duro Mesic (dit seizoen uit vorm) en Paul van Leeuwen (door op het laatste moment in te vallen onvoorbereid en te laat achter het bord) redden het niet. C.S.V. 4 is duidelijk de sterkste in onze poule gebleken (proficiat!). Maar let op, komend seizoen gaat ons team weer een rol van betekenis spelen. Naar ik hoop zijn Jan Timmerhuis, Nico van Alphen en Duro Mesic dan weer in topvorm (let ook op de uitstekende prestaties van Hans Hofman in het O.K.). Wij hebben een echt vriendenteam dat graag voor en met elkaar zijn best doet om een zo goed mogelijk resultaat neer te zetten. Dat gaat het komend seizoen vruchten af werpen, ik weet het zeker. Unilever 1 -Rotterdam 6 2½-5½ B. v. Iperen -T. Tudjman 0 – 1 G. v. Dongen -F. v. Dongen ½ - ½ B. Hlavaj -J. Timmerhuis 1 – 0 P. Damkat -D. Heymans 0 – 1 W. Thijssen -D. Mesic ½ - ½ J.G. Panhuis -N. v. Alphen ½ - ½ D.H. Nugteren -J. Michel 0 – 1 J. v. Delft -W. Heinen 0 – 1 R’dam 6 -Krimpen a/d IJssel 4 4 – 4 T. Tudjman -A. v.d. Palen 1 – 0 J. Michel -L. Hebbinckhuys 1 – 0 J. Timmerhuis -B. Dudevszky ½ - ½ N. v. Alphen -H. Verver 0 – 1 D. Mesic -F. Goudriaan 0 – 1 H. Hofman -F. Singeling ½ - ½ P. v. Leeuwen -H. Kersten 0 – 1 H. Christen -L. Sudmalainen 1 – 0
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 51
Persoonlijke resultaten: T. Tudjman 5½ uit 7! F. van Dongen 2 - 5 J. Timmerhuis 2 - 6 N. van Alphen 2 - 6 J. Michel 4½ - 7 D. Mesic 2 - 7 H. Hofman 3 - 5 W. Heinen 3 - 6 H. Christen 2½ - 5 P. van Leeuwen 0 - 1 D. Heymans 1 - 1 27 ½- 56
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 52
Eindstanden externe competitie 1999/2000
K.N.S.B Meesterklasse Mp Bp 1. Panfox 18 66½ P 2. HSG 14 57½ P 3. Magnus BSG 12 50 P 4. ESGOO 10 45½ P 5. Amstelveen 8 42½ 6. Rotterdam 7 40½ 7. LSG 6 42½ 8. SMB 6 35½ 9. Groningen 5 38½ D 10. Utrecht 4 31 D 2e klasse C 1. De Pion Roosendaal 17 43½ P 2. RSR/Ivoren Toren 15 43 3. Rotterdam 2 11 40 4. CIOB/Groothoofd 10 41 5. Overschie 10 38 6. Middelburg 9 35 7. Charlois/Europoort 6 33 8. HWP Sas van Gent 2 6 32 9. De Ooievaar 3 30 D 10. Rijswijk 3 24½ D 3e klasse E 1. WSC 16 48½ P 2. DD 2 13 42 3. Hillegersberg 10 36½ 4. Leiderdorp 10 36 5. Alteveer 9 36 6. LSG 3 9 36 7. Philidor Leiden 9 35 8. DSC 2 7 31½ 9. Promotie 2 6 33½ D 10. Rotterdam 3 1 25 D R.S.B Promotieklasse 1. Groenoord 1 13 36½ P 2. CSV 2 11 34 3. Shamata 1 11 34 4. Rotterdam 4 7 27 5. N’kerk a/d IJssel 1 6 25½ 6. HZP Schiedam 1 4 26 7.Schiebroek/W.R. 1 3 20 D 8. Rokado 1 1 21 D Klasse 2B 1. Sliedrecht 2 10 28 D 2. Zwarte Pion 1 10 27 3. Shah Mata 2 9 28½ 4. Groenoord 3 5 25 5. H.I. Ambacht 1 4 22½ 6. Spijkenisse 3 4 22½ 7. Rotterdam 5 0 15½ D
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 53
Open Kampioenschap 2000
Rogier van Arkel
Op moment van schrijven is de eindstand nog niet bekend, maar toch durf ik u al de winnaar te verklappen: aanstaand IM Tom Middelburg. Hij liet dit toernooi het beste spel zien, kwam vrijwel niet in gevaar, en is dus de terechte winnaar. Martin Roobol en Rogier van Arkel volgden het hele toernooi op enige afstand, maar rekenden wel af met (waarschijnlijk) alle overige concurrenten, waaronder Dolf Meijer en Raymond de Rooy. Het veld was dit jaar minder sterk bezet dan vorige jaren, maar een deelname van 55 spelers maakt wel wat goed. Ik denk dat ik voor mensen spreek als ik hoop dat het toernooi ook in de toekomst behouden blijf. Een kort woord van dank is hier ook zeker op zijn plaats voor Jan Timmerhuis en Simon van der Beek. Hieronder vindt u de tussenstand na 9 ronden, gevolgd door enige partijen. Bij analyses werd o.a. gebruik gemaakt van Fritz. Tussenstand na ronde: 9 No. PNo. Name Score rat. TPR -------------------------------------------------------- 1. 1 Middelburg, Tom 8.0 2329 2379 2. 2 Roobol, Martin 7.0 2258 2255 5 Arkel, Rogier van 7.0 2170 2221 4. 14 Sturm, Pieter 6.0 1937 2138 17 Jager, Leo de 6.0 1897 1921 13 Hoenderdaal, Joop van 't 6.0 1938 1866 7. 3 Meijer, Dolf 5.5 2211 1988 7 Besseling, Michiel 5.5 2070 1966 12 Vreeken, Corry 5.5 1959 1941 25 Vreeken, Piet 5.5 1780 1886 21 Freytas, Paul de 5.5 1826 1904 10 Schell, John 5.5 1994 1915 38 Edwards, Arthur 5.5 1656 1931 9 Noordijk, Martin 5.5 2042 1892 16 Kastelein, Gerard 5.5 1899 1875 16. 6 Rooy, Raymond de 5.0 2132 1915 11 Pietrow, Andrezj 5.0 1984 1926 48 Hofman, Hans 5.0 1500 1916 19 Yben, Jan 5.0 1850 1894 29 Bonte, Arno 5.0 1699 1897 15 Paus, Wim de 5.0 1911 1716 26 Kleinjan, Pim 5.0 1731 1829 23 Smink, Meinte 5.0 1802 1761 20 Bekkum, Herman van 5.0 1835 1865 25. 22 Maclean, Murdoch 4.5 1808 1955 32 Zonne, Aad 4.5 1685 1761 24 Markus, G. 4.5 1790 1671
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 54
31 Giessen, W. van der 4.5 1688 1761 30 Steenoven, Leo van 4.5 1698 1747 42 Huyser, Henk 4.5 1620 1716 31. 18 Alfen, M.F. van 4.0 1864 1737 51 Michel, Joop 4.0 1483 1710 39 Weitering, Peter 4.0 1642 1723 41 Bijl, C. 4.0 1622 1710 37 Alphen, Nico van 4.0 1658 1664 50 Os, Herman van 4.0 1491 1793 46 Beek, Simon van der 4.0 1519 1572 33 Jurgens, Johan 4.0 1682 1691 39. 40 Tudjman, Tomislav 3.5 1626 1643 47 Knops, Emile 3.5 1507 1619 54 Scholten, Arjan 3.5 1400 1550 28 Scholten, Jan 3.5 1700 1648 55 Scholten, Eric Paul 3.5 1400 1460 35 Mesic, Duro 3.5 1671 1523 45. 45 Christen, H. 3.0 1542 1469 44 Heijmans, Dymphe 3.0 1552 1545 36 Vonk, Jan 3.0 1660 1574 52 Zappeij, Henk 3.0 1454 1518 49. 27 Fongpoen, Raymond 2.5 1700 1501 43 Wal, Folkert van der 2.5 1600 1352 34 Ende, Ad van der 2.5 1671 1504 52. 4 Amesz, Jaap 2.0 2186 1819 49 Leeuwen, Paul van 2.0 1500 1381 53 Heinen, Wim 2.0 1435 1335 55. 8 Plasche, Erik van de 0.5 2050 814 wit : Hans Hofman zwart : Rogier van Arkel ronde 6 1.d4 Pf6 2.c4 e5 3.dxe5 Pg4 4.Pf3 Lc5 5.e3 Pc6 6.a3 a5 7.Pc3 Pgxe5 8.Pxe5 Pxe5 9.Da4? 0-0 10.b4?! Df6! 11.Lb2 axb4 12.Dxa8 bxc3 WyyyyyyyyX xLaEaAcGax xaBbBaBbBx xAaAaAfAax xaAeAdAaAx xAaHaAaAax xhAbAhAaAx xAkAaAhHhx xiAaAmKaIx VuuuuuuuuU 13.Lc1 d5
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 55
WyyyyyyyyX xGaAaAeAcx xbAaDaBaAx xAaCaBaAax xfBaBhBaBx xAaBhAhAhx xaAhAjLhAx xHhAaJaAax xmIiAaAaAx VuuuuuuuuU 23.Pxd5 Dxa2+ 0-1 wit : Tom Middelburg zwart : Raymond de Rooy ronde 6 Een modelpartij van Tom, zelf was hij vooral over 13.a4! erg tevreden. De tijd ontbreekt me helaas om een analyse te maken, maar naspelen kan ik u aanraden. 1.e4 e5 2.Pf3 Pc6 3.Pc3 Pf6 4.Lb5 Pd4 5.La4 Lc5 6.Pxe5 De7 7.Pd3 Pxe4 8.0-0 Pxc3 9.bxc3 Pe6 10.Pxc5 Dxc5 11.Df3 c6 12.Lb3 0-0 WyyyyyyyyX xCaEaAcGax xbBaBaBbBx xAaBaDaAax xaAfAaAaAx xAaAaAaAax xaKhAaLaAx xHaHhAhHhx xiAkAaImAx VuuuuuuuuU 13.a4 Da5 14.La3 c5 15.Ld5 Tb8 16.Dg3 Ta8 17.f4 Dc7 18.De3 d6 19.f5 Pd8
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 56
WyyyyyyyyX xAaGaAaAax xbAfAaBbAx xAkBaCaAbx xaAaAeAaHx xAaJaDaAax xlAaAaAhAx xHhHaAhAax xaAmIaAaAx VuuuuuuuuU 1-0 Opgegeven door zwart, de winstweg is echter nog heel lastig. Tijdens de partij had ik gezien dat Da6+ niet won, en dat wit dus met Pxe5 moest beginnen. Maar ik slaagde er niet in een geforceerd mat te vinden, Fritz wel zoals hieronder blijkt: 24…axb6 25.Pxe5! (25.Da6+? Kb8 26.Pxb6 Lxb2+! 27.Kxb2 De5+ì) 25...Dxe5 (25...Txe5 26.Da8+ Db8 27.Td8+) 26.Da8+ [26.Da6+ Kc7 27.Da7+ Kc8 28.Td7? (28.Da8+=) 28...Pc5!.,] 26...Kc7 27.Dd8+ Kb7 28.Td7+ Ka6 29.Da8+ Kb5 30.c4+ Kxc4 Hier ergens hield mijn analyse achter het bord op, gelukkig is het ook echt uit: 31.Da4+ Kc5 32.Dc2+ Kb5 33.Dd3+ Kc5 34.a3! WyyyyyyyyX xAaAaAaAax xaAaIaBbAx xAbBaCaAbx xaAgAfAaHx xAaAaDaAax xhAaLaAhAx xAhAaAhAax xaAmAaAaAx VuuuuuuuuU En zwart gaat mat of verliest groot materiaal wit : Martin Noordijk zwart : Tom Middelburg 1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Le3 e5 7.Pb3 Le7 8.f3 Le6 9.Dd2 Pbd7 10.g4 h6 11.0-0-0 b5 12.h4 Pb6 13.Df2 Pfd7 14.Kb1 Tc8 15.Pd5
Lxd5 16.exd5 Pc4 17.Lxc4 bxc4 18.Pc1 Da5 WyyyyyyyyX xAaCaGaAcx xaAaDeBbAx xBaAbAaAbx xfAaHbAaAx xAaBaAaHhx xaAaAkHaAx xHhHaAlAax xaMjIaAaIx VuuuuuuuuU Dit is misschien de enige partij waarin Tom in gevaar kwam. Martin Noordijk begint nu een gevaarlijk offensief met een scherp pionoffer. Rond zet 26 mist hij ongetwijfeld een sterkere voortzetting. Door gebrek aan tijd eindigt de partij in een anti-climax. 19.g5 hxg5 20.hxg5 Txh1 21.Txh1 Dxd5 22.Pe2 Db7 23.Th8+ Pf8 24.f4 Tb8 25.Lc1 a5 26.De3 Dd5 27.fxe5 dxe5 28.Pc3 De6 29.Da7 Db6 30.Dxb6 Txb6 0-1(tijd) wit : Murdoch MacLean zwart : Raymond de Rooy 1.b3 d5 2.Lb2 Lf5 3.e3 e6 4.Pf3 Pd7 5.d4 Ld6 6.Ld3 Lg4 7.Pbd2 Pgf6 8.h3 Lh5 9.0-0 c6 10.c4 0-0 11.Dc2 Tc8 12.Pe5 Te8 13.c5 Lb8 14.f4 Lg6 15.b4 Pf8 16.b5 Lxd3 17.Dxd3 P6d7 18.bxc6 bxc6 19.Da6 Pxe5 20.fxe5 Dg5 21.Tae1 Pg6 22.Pf3 Dg3 23.Lc3 WyyyyyyyyX xAeCaCaGax xbAaAaBbBx xLaBaBaDax xaAhBhAaAx xAaAhAaAax xaAkAhJfHx xHaAaAaHax xaAaAiImAx VuuuuuuuuU
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 57
Op het eerste gezicht lijkt zwart wel goed te staan, omdat hij zich met f6 los kan werken. In werkelijkheid is de zwarte dame in grote problemen. Mac zat hier echter al in tijdnood en mist in het vervolg diverse malen de winst, bijvoorbeeld 33.exf6 ≥ en 36.Dxa7 ≥ 23…f6 24.Te2 Pe7 25.Le1 Dg6 26.Ph4 Dg5 27.Pf3 Dh6 28.Lg3 Pf5 29.Lf4 g5 30.Lh2 g4 31.Lf4 Dg6 32.hxg4 Dxg4 33.Ph2 Dg6 34.exf6 Lxf4 35.Txf4 Dxf6 36.g4 Dg7 37.Kh1 Ph4 38.Tef2 Tc7 39.g5 Pf5 40.Pg4 Dxg5 41.Tg2 Kh8 WyyyyyyyyX xAaAaCaAgx xbAcAaAaBx xLaBaBaAax xaAhBaDfAx xAaAhAiJax xaAaAhAaAx xHaAaAaIax xaAaAaAaMx VuuuuuuuuU VuuuuuuuuU Hier moet wit al alle zeilen bijzetten; in plaats daarvan pleegt hij hara-kiri. 42.Pe5 Dh5+ 43.Th2 Dd1+ 44.Tf1 Pg3+ 45.Kg2 Pxf1 0-1 wit : Martin Roobol zwart : Rogier van Arkel ronde 8 1.d4 Pf6 2.Pf3 b6 3.g3 Lb7 4.Lg2 e6 5.c4 Lb4+ 6.Ld2 a5 7.0-0 0-0 8.Lf4 Le7 9.Pc3 Pe4 10.Pb5 Pa6 11.Tc1 d6 12.a3 f5 13.Pd2 Pxd2 14.Lxb7 Pxf1 15.Dxf1 g5 16.Ld2 WyyyyyyyyX xCaAfAcGax xaKbAeAaBx xDbAbBaAax xbJaAaBbAx xAaHhAaAax xhAaAaAhAx xAhAkHhAhx xaAiAaLmAx VuuuuuuuuU
16…c6 17.Lxa8 Dxa8 18.Pc3 d5 19.cxd5 exd5 20.Dh3 Kg7 21.Dh5 h6 22.h4 Th8 WyyyyyyyyX xFaAaAaAcx xaAaAeAgAx xDbBaAaAbx xbAaBaBbLx xAaAhAaAhx xhAjAaAhAx xAhAkHhAax xaAiAaAmAx VuuuuuuuuU 23.Pa4 Db7 24.Tc3 b5 25.Pc5 Pxc5 26.dxc5 d4 27.Td3 Lf6 28.Lxa5 De7 29.Lb4 De4 30.hxg5 hxg5 31.Df3 Te8 32.Dxe4 fxe4 33.Td1 g4 34.Kg2 Kg6 35.Ld2 Kf5 WyyyyyyyyX xAaAaCaAax xaAaAaAaAx xAaBaAeAax xaBhAaGaAx xAaAbBaBax xhAaAaAhAx xAhAkHhMax xaAaIaAaAx VuuuuuuuuU 36.Th1 e3 37.Lc1 Ke4 38.Td1 exf2 39.Kxf2 Kd5 40.b4 Kc4 41.Th1 Tf8 42.Kg2 Te8 43.Kf2 Tf8 44.Kg2 Te8 ½-½ wit : Corry Vreeken zwart : Martin Roobol Corry Vreeken speelde een degelijk toernooi, pas in de 9e ronde leed zij haar eerste nederlaag. Tegen Martin Roobol koos ze na een goede opening voor het verkeerde plan. 1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.Lb5 g6 4.c3 Lg7 5.d4 cxd4 6.cxd4 Db6 7.Lxc6 dxc6 8.h3 Pf6 9.Pc3 0-0 10.0-0 Td8 11.Dc2 h6 12.Le3 Da5 13.Pe5 Pd7 14.f4 Pxe5 15.fxe5
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 58
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 59
Jeugdafdeling
Rogier van Arkel
Zoals jullie hieronder kunnen zien is de jeugdcompetitie reuze spannend ! De strijd om de eerste plaats gaat al wekenlang tussen Daniël en Thomas M. Voor de derde plaats een soortgelijk verhaal, Benoït en Thomas B. zijn de kanshebbers. Hoewel Pokemon-plaatjes (zie onderste foto op de volgende bladzijde) eigenlijk interessanter zijn dan schaakopgaven wordt er ook nog wel eens hard gewerkt, er is een extra prijs voor de beste oplosser van dit seizoen. Kampioen bij de meisjes wordt dit jaar met overmacht Nadine ! Ranglijst na ronde 32 Naam Rating Tot + = - 1. Thomas M 1587 24 17 2 5 2. Daniël 1581 29 21 1 7 3. Benoït 1524 29 19 3 7 4. Thomas B 1516 24 16 0 8 5. Faraz 1326 24 11 1 12 6. Onur 1302 23 12 1 10 7. Sven 1279 22 9 4 9 8. Euclid 1227 14 5 1 8 9. Stefan 1225 25 10 2 13 10.Yezdan 969 19 3 1 15 11.Zino 965 10 1 2 7 12.Nadine 847 21 1 3 17 13.Joop 800 8 0 1 7
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 60
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 61
NK correspondentieschaak
David van der Hoeven
Onze club heeft er weer eens een nationaal kampioen bij! Onlangs won David van der Hoeven het 30e Nederlands kampioen-schap correspondentieschaak, ook wel kortweg K30 genoemd. Hieronder analyseert hij vijf van zijn partijen. (red.) wit : David van der Hoeven zwart : A. Stuart 1.e4 c5 2.Pf3 Pc6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 d6 6.Lg5 e6 7.Dd2 a6 8.0–0–0 h6 9.Le3 Pxd4 10.Lxd4 b5 11.f4 Le7! 12.De3!? b4?! 13.Pa4 Dc7 14.Pb6 14.Lxf6!? gxf6! (14...Lxf6?! 15.Db6 Db7 16.Dxd6 Le7 17.Dd4 0–0 18.Pb6 en het is de vraag of zwart voldoende compensatie heeft) 15.Db6 (15.Pb6 Tb8 16.Pxc8 Txc8˘) 15...Db7 16.Td4 a5 17.Db5+ Dxb5 18.Lxb5+ Kf8 Zwart heeft weinig te vrezen. 14...Tb8 15.Pc4 0–0!N 15...Dc6 16.e5! dxe5 17.Lxe5 Ta8 18.Pd6+ Kf8 19.Dd4¥ Svidler - Ma. Tseitlin, St. Petersburg 1997 16.Ld3 16.Lxf6?! Lxf6 17.Txd6 Lb7! (17...e5 18.Txf6 gxf6 19.fxe5 fxe5 20.Dxh6 f6 21.Dg6+ Kh8 22.Le2 Dh7 23.Dxh7+ Kxh7 24.Td1 Le6 25.Td6 Lxc4 26.Lxc4 a5´) 18.Td2 Tfd8´ 16...Pd7! 16...Lb7?! 17.e5 (17.The1!?) A) 17...Pd7? 18.exd6 Lxd6 19.Pxd6 Dxd6 20.Dg3,.; B) 17...Pd5?! 18.De4 Pf6 19.De2 (19.De1 Pe8 20.Dg3 ) 19...Pe8 20.exd6¥; C) 17...Pe8 C1) 18.exd6 Pxd6 19.Dg3 (19.De5 Lf6 20.Dxd6 Dxd6 21.Pxd6 Lxd4 22.Pxb7 Txb7 23.Lh7+ Kxh7 24.Txd4 Tc8 25.Thd1 Tbc7 26.T1d2¥) 19...f6 20.Dg6 (20.Pxd6 Lxd6 21.Dg6 Lxf4+ 22.Kb1 Tf7 23.Dh7+ Kf8 24.Lg6) 20...Le4 21.Lxe4 Pxe4 22.Dxe4 Dxc4 23.b3 Dd5 24.De2 Dc6 25.The1 Kf7! ̆(25...e5 26.fxe5 fxe5
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 62
WyyyyyyyyX xCdAaGeAcx xbBaEbBbBx xAaAaAdAax xaAbFaAaAx xAaAhAaAax xaLhAaJaAx xHhAaAhHhx xiJkAmKaIx VuuuuuuuuU 7...cxd4! 8.Lc4 De4+ 9.Kf1 e6 10.cxd4 Pc6 11.Pc3 Df5 12.Dxb7 Tb8 13.Dc7 Le7 14.b3 Lb4 15.Pe2?!N 0–0 16.Lg5 Tfc8 17.Df4 Dxf4 18.Lxf4 Tb6 Wit heeft een pion meer. Zijn stukken staan echter zeer slecht en werken nie t goed samen. Zwart zal de witte loper op c4 moeten elimineren om voldoende compensatie te verkrijgen. De volgende zetten van wit werken hieraan mee. 19.Pe5?! Pxe5 20.Lxe5?! Pd5 21.Pf4?! Lc3! 22.Td1 Pb4 23.a3 Pc2 24.Pe2 La5! 25.Pg3 Pxa3–+ 26.Ta1 Lb4 27.Ke2 f6! 28.Lf4 Pxc4 29.bxc4 Txc4 30.Txa7? 30.Thc1 Lb5 31.Txc4 Lxc4+ 32.Ke3 a5 30...Lb5 31.Kf3 Lc6+ 32.Ke2 Tc2+ 33.Kd3 Tc3+ 34.Ke2 Lb5+ 35.Kd1 Td3+ 36.Kc2 Tc6+ 37.Kb2 Lc3+ 38.Kb1 Lxd4 0–1 !wit : A. Swinkels zwart : David van der Hoeven Een van mijn beste partijen. 1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 a6 6.Le2 e6 7.0–0 Le7 8.f4 Dc7 9.Lf3 0–0 10.Kh1 Pc6 11.Le3 Te8! 12.a4 Tb8 13.g4 De laatste mode: wit gaat zijn dame in een zet naar de koningvleugel brengen (veld g4 of h5) i.p.v. via het langzamere Dd2-f2-h4. 13...Pd7! De zet van wereldkampioen Kasparov. 14.g5 b6 15.Lg2 Lb7 16.Dh5?! Vanaf hier moest ik het zelf doen, want volgens mijn database was dit nieuw. Na vele dagen analyseren vond ik een redelijk antwoord op Dh5. Ik zal hier een samenvatting van mijn analyses geven. Mijn analyses na 16.Dh5 gingen tot en met de stelling die ontstaat na 20. ... Dc4! (zie
WyyyyyyyyX xCaAfGaAcx xaAbAaBbBx xBaDaEaAax xaBeBhAaAx xAaAaDaAax xaKaAaJaAx xHhHjAhHhx xiAkLaImAx VuuuuuuuuU 10.Pxe4!? dxe4 11.Pg5! Dxd1 12.Txd1 0–0! Zelden gespeeld, maar zeker de sterkste. Vosselman vertelde me na afloop dat hij dit al jaren speelt. 13.Pxe4 Lb6 14.Lf4 Tae8 15.Pc3! Ld4 16.Te1 b4?! Begin van een verkeerd plan. De a-lijn komt open en zwart krijgt overal zwakke plekken. 17.Pa4 Lxb3 18.axb3 a5 19.Kf1! De witte koning wordt dichter naar de zwakke zwarte damevleugelpionnen gebracht. Daarnaast wordt mat achter de paaltjes voorkomen. 19...Lxe5 20.Lxe5 Txe5 21.Txe5 Pxe5 22.Pc5 WyyyyyyyyX xAaAaAcGax xaAbAaBbBx xAaAaAaAax xbAjAdAaAx xAbAaAaAax xaHaAaAaAx xAhHaAhHhx xiAaAaMaAx VuuuuuuuuU 22...Ta8?! Te passief. 22...Pc6 23.Td1 (23.Pa6¥) 23...Td8 24.Pd7! (de zet van René van Hassel) 24...f6 25.Td5 Kf7 26.Tc5 Txd7 27.Txc6 Td1+ 28.Ke2 Tb1 29.Txc7+ Kg6¥ Eerst zal wit de pionnen op de koningsvleugel opspelen. Daarna gaat wit de pionnen op a5 en b4 aanvallen met koning en toren. Zwart zal moeten proberen om tenminste één
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 64
koningsvleugelpion te behouden. Vervolgens zal zwart de damevleugelpionnen moeten opgeven voor één of meer koningsvleugelpionnen. Tenslotte zal er een wedloop ontstaan. 23.Td1 Kf8 24.h3!± Ke7 25.Td5 Kf6 26.f4 Pg6?! 27.g3 Pf8 28.Te5! g6 29.Ke2 Pe6 30.Pxe6 fxe6 WyyyyyyyyX xCaAaAaAax xaAbAaAaBx xAaAaBgBax xbAaAiAaAx xAbAaAhAax xaHaAaAhHx xAhHaMaAax xaAaAaAaAx VuuuuuuuuU Nu heeft zwart ook nog een versplinterde pionnenstelling op de koningsvleugel. 31.Kd3 h6 32.Tc5! Ta7 33.Kd4! Ke7 34.Ke5 Kf7 35.h4 h5 36.Kd4! Kf6 37.Kc4 Kf7 38.Kb5 Ke7 39.Ka4 Kf7 40.c3 bxc3 41.bxc3 Kf6 42.Txa5 Tb7 43.b4 1–0 !!wit : David van der Hoeven zwart : H. Schaper Dhr. Schaper heeft K29 gewonnen. 1.e4 c5 2.Pf3 e6 3.d4 cxd4 4.Pxd4 a6 5.Ld3 Lc5!? 6.Pb3 La7 7.De2 Pc6 8.Le3 d6 9.0–0 Pf6 10.f4 Zie ook Adams - Salov, Wijk aan Zee 1998. 10...Lxe3+ 11.Dxe3 Pg4?! 12.Dg3 Db6+ 13.Kh1 h5 14.P1d2!?N 14.h3 is misschien sterker. Het witte paard moet van b1 naar d5. De kortste route is via c3. 14...e5 15.f5 Zorgt ervoor dat zwart geen actief paard op e5 krijgt, maar heeft als nadeel dat de stelling gesloten wordt. 15...Kf8!
Hierna kan het zwart paard gewoon terug naar f6. Wit heeft nauwelijks voordeel. 16.Pc4 Dc7 17.a4 Ld7 18.a5 Td8 19.Pb6 Pf6 20.c4 h4 21.De3 Pe7 22.Tac1! h3!? 23.gxh3!? Ph5 24.Le2 Pf4 25.Lg4 WyyyyyyyyX xAaAcAgAcx xaBfEdBbAx xBjAbAaAax xhAaAbHaAx xAaHaHdKax xaJaAlAaHx xAhAaAaAhx xaAiAaIaMx VuuuuuuuuU 25...Le8? Een verschrikkelijke zet die door Fritz wordt aanbevolen. (25...f6!¥) 26.f6!± gxf6 27.Pd5 Pexd5 28.cxd5 De7 29.Pd4! Ld7 30.Tc7! De8 31.Pf5! Lxf5 32.Lxf5 Db5 33.Tg1! Verrassend genoeg is deze stelling totaal gewonnen voor wit. 33...Th5 34.Dg3 Tg5 35.Dh4 Ph5 36.Lg4 Dxa5 37.Txb7 Tc8 38.Dxh5 Txh5 39.Lxh5 Tc7 40.b4 Txb7 41.bxa5 1–0 ! Stand per 15-05-2000 01 D. v.d. Hoeven 12.0 / 14 02 B. Boschma 8.0 / 14 03 G. Legemaat 7.5 / 13 04 C. van Wieringen 7.5 / 13 05 H. Schaper 7.0 / 13 06 W. Pommerel 6.5 / 14 07 A. Oomen 6.0 / 11 08 J. Vosselman 6.0 / 12 09 J. Brink 6.0 / 14 10 J. Markus 5.5 / 10 11 M. Etmans 5.5 / 14 12 A. Swinkels 5.0 / 10 13 G. Massy 5.0 / 14 14 A. Stuart 5.0 / 14 15 T. de Ruiter 4.5 / 14
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 65
Komische operette op bijltjesdag
Henny Vijgeboom
Wie een envelop van de penningmeester in zijn bus vindt, moet het ergste vrezen: dokken of royering. Gokken op honorering voor het weer kisten van de stukken als u net door een gehate opponent de paleiszaal bent uitgezwiept, zal u geen cent opleve-ren. Cees Bijl zit aan de grond van zijn moge-lijkheden waar het om passiva gaat. Hij wil een helblauwe hemel zien boven gou-den bergen om het een iegelijk naar de zin te maken. Van donkere wolken krijgt onze zittende schatbewaarder -hoe microsco-pisch die schat ook moge wezen- zware depressies. Grote zak In de envelop die ik onlangs van de inge-nieuze Bijl mocht ontvangen, zat een wat wonderlijk zo niet zonderlijk epistel, geda-teerd 15 april 2000. Nou heb ik de kromme gewoonte uit een brief eerst even snel de meest opvallende passages te lichten. Zo las ik tussen twee oogwenken door: "…een zak met oude stukken van de schaakvereniging Rotter-dam…" en "…de rest kan naar het oud vuil…" Cees sloot zijn dwangbevel af met de wij-ze woorden: "Ik breng jou de grote zak. Ons clubblad staat natuurlijk te trappelen om af te drukken wat van lezenswaarde is…" Snij- en smijtwerk De eerste twee zinsneden suggereerden dat er snijwerk in oude vrouwelijke clubgeno-ten uit het goede Kralingse verleden aan te pas dienden te komen en dat de restanten naar de ROTEB konden. Bij het nauwkeu-riger lezen kwam ik met de schrik vrij. Niks geen snij- en smijtwerk. Het handel-de over oude administratieve stukken van onze vereniging. Veni, vidi, vici
Cees kwam, zag en overwon. Hij was van het zootje af en ik zat ermee. Een immense postzak van 110 bij 60 cm, vakkundig op-geknoopt en gedecoreerd met de vader-landse driekleur, vulde mijn petieterige persateliertje. Desgeëist had ook onze pre-ses zijn toestemming gegeven voor de bijl-tjesdag en nog netjes op schrift ook. Kijkgaten Nadat Cees mij "succes ermee" had ge-wenst en ik hem had uitgezwaaid, startte ik al meteen met de anatomische les. Vele uitpuilende ordners met kijkgaten smeekten om een snelle executie. Ik be-grijp nu hoe Egmond & Hoorne op 5 juni 1568 en Johan van Oldenbarnevelt op zondag 12 mei 1619 moeten hebben gele-den toen zij in de afvalbakken belandden. Dag & nacht heb ik weken lang blaadjes omgeslagen. Er ging een wereld voor mij open. Verbazing, ergernis, ontsteltenis en jolijt maakten zich deel van mij. Omdat ik niet uit de school behoor te klappen (Rot-terdamchess wordt door "de hele wereld" gelezen), ga ik mij beperken tot algemeen-heden, zonder namen van personen te noemen. Mocht iemand zich niettemin negatief herkennen, dan is zulks jammer. Tegenzet Er was eens een actie opgezet om onze vereniging (lees ook: eerste team) meer armslag te geven nadat sponsor (Cap)Volmac was weggevallen. Een be-grijpelijke operatie, die in enkele gevallen verkeerd uitpakte. Een zeer gewaardeerd lid uit de jaren zestig (zelfs eerstetiental-ler) reageerde op het verzoek om enige donatie als volgt: "Rotterdam" moet maar weer eens probe-ren op eigen kracht kampioen van Neder-land te worden, zoals in 1966 en 1968, in plaats van dit te doen met behulp van al-lerlei ingehuurde spelers die geen enkele binding met Rotterdam hebben !
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 66
Hartelijke groeten Een clublievender geluid dan deze donder-slag bij verduisterde hemel penetreerde mijn gehoororganen: Ik zal sv Rotterdam een éénmalige donatie geven van f 50. Helaas beschik ik maar over een klein pensioentje en kan dus niet meer missen. Hartelijke groeten aan alle bekenden. Neuroten Een stoelenbedrijf richt zich tot de SCHAAK-vereniging Rotterdam en meldt in zijn brochure: De mens heeft een natuurlijke behoefte aan beweging, nodig ter stimulering van de lichaamsfuncties en om de spieren soe-pel te houden. Door de speciaal ontwikkelde relaxtech-niek, de ergonomische vormgeving en de vele instelmogelijkheden volgt de "Inter-stuhl" de bewegingen van de gebruiker. Het bedrijf was er kennelijk onkundig van dat in onze club geen speciale groep voor neuroten is samengesteld, laat staan voor
gebruikers. Boeven Een O.K.'er beklaagde zich 9 jaar geleden over het onsportieve en a-reglementaire gedrag van sommige tegenstanders. Twee A-4'tjes vol. …In het vorige O.K. flikte hij mij hetzelfde kunstje. Het zou een goede zaak zijn dat hij als recidivist uit het O.K. wordt verwij-derd. Als voorbeeld voor andere onspor-
tievelingen. Door gebrek aan sancties gaan zulke boeven steeds verder… Extra zetje Over het al dan niet extra gespeelde zetje Pfh5+, uiteraard in tijdnood in verband met een herhaling-van-zetten-kwestie, kwamen legioenen arbiters en bestuursle-den in het geweer. Het dossier omvatte 24 amechtig beschreven bladzijden. De "que-rulanten" wisten niet van ophouden. Mijn uren durende bulderlach deed Toos van beneden naar boven roepen: "Je wordt toch niet onwel ? Anders bel ik de dokter gauw even…" Fruitmand Inderdaad kwam ik kort erna in het IJssel-land-ziekenhuis terecht. De notulen van de bestuursvergadering dd. 16 mei '94 zeggen dat mij een fruitmand zal worden bezorgd. De vrees der bestuurderen dat ik bij die komische operette een gescheurd midden-rif had opgelopen, was ongegrond. Rest mijn bewondering voor hun paranor-male begaafdheden, want zes jaar voor-uitkijken is typisch iets voor deze club. Nagedacht Op de Algemene Ledenvergadering van de Schaakvereniging Volmac-Rotterdam dd. 7 september 1993 kwam naar voren dat het bestuur –op verzoek van de sponsor- de naam had gewijzigd. Die werd Schaakvereniging Cap Volmac Rotterdam. Vraag uit de vergadering: "Waarom is het verbindingsstreepje in de oude naam Volmac-Rotterdam weggelaten ?" De voorzitter antwoordt dat er bij de sponsor en het bestuur goed over nage-dacht is. De vergadering gaat vervolgens unaniem akkoord. "What's in a verbin-dingsstreepje, als er zoveel geld mee ge-moeid is ?" moeten zij zich hebben afge-vraagd. Uitgeput legde ik de laatste hand aan het graafwerk, dat in het kader van "Operatie Barbaar Bijl" werd verricht. Geruisloos was naar voren gekomen hoeveel onbezol-digde Sisyfusarbeid de voorzitters, secreta-rissen, penningmeesters, wedstrijdleiders, teamcaptains, hun onontbeerlijke hulp-troepen en anderen achter de schermen hebben verstouwd om hun en uw club fier
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 67
overeind te houden en nog 18x landskam-pioen te worden ook. Alleen daarom al peins ik er niet over de zak, die grotendeels de financiële zaken bevatte, zoals belastingaanslagen en de honoraria van de spelers, aan de stoeprand te zetten. Bovendien: de Belastingdienst
kan na 10 jaar nog navorderingen sturen en IK moet de inspecteur niet aan mijn deur hebben om hem in "de zak" te laten graaien. Retour afzender dus. Wanneer kom je weer gezellig langs, Cees? Als ik boodschappen aan 't doen ben, Toos weet waar die 70 kilo staat…
Schaken op postzegels
Herman van Bekkum
Recent verspreidden de posterijen van de Russische Federatie een lijst van gebieden die niet gerechtigd zijn eigen postzegels uit te geven. Op die lijst staan o.a. Tsjetsjenië (dat verbaast niet) en Kalmukkië, de deelstaat van de FIDE-president. Niettemin gaf Kalmukkië onlangs zes blokken uit met per blok de eerste zetten van een ope-ning. Het gaat, zoals men ziet, om Frans, Dame-Indisch, Spaans, Tweepaardenspel, Grünfeld-Indisch en Italiaans. De verzamelaar staat hier voor een keus: deze niet-legale zegels aanko-pen of niet. Ik koos voor het eerste.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 68
In het vorige clubblad mocht ik melden: oud-wereldkampioen Max Euwe wederom op een postzegel. Dat is opnieuw het geval; de Comoren brachten een mooi blok van vier zegels uit met Euwe in het gezelschap van Kasparov, Rubinstein en Botwinnik. Nederland komt aldus behoorlijk achteraan. Ik informeerde bij de heer Herman Hamers, voorzitter van de KNSB. Deze is er van overtuigd dat de Euwe-zegel in 2001 (initiatief van onze vereniging) er gaat komen! Tenslotte, ook op de volgende bladzijde een gevarieerd blok van de Republiek Niger. Met het kopiëren ging helaas veel van de schoonheid verloren.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 69
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 70
Michaïl Tal (IV): Stukoffers op e6 in de Caro-Kann
Maarten de Zeeuw
Inleiding De Caro-Kann, berucht om haar solide karakter, en hoofdbestanddeel van het zwartrepertoire van alle wereldkampioe-nen met een degelijke stijl sinds Capa-blanca (Capablanca zelf, Botwinnik, Smyslov, Petrosjan, Karpov), heeft toch een Achilleshiel. In de hoofdvariant (2 d4 d5 3 Pc3/d2 dxe4 4 Pxe4) heeft wit een half-open e-lijn, die hij kan bezetten met Te1 en/of De2. Als gevolg van 3...dxe4 waarmee de controle over veld c4 wordt opgegeven en de dia-gonaal b3-f7 wordt geopend, kan wit in alle hoofdvarianten Lc4 spelen als hij daar prijs op stelt. Een wit paard kan via e4 of f3 naar g5 komen, of via e2 of h3 naar f4. Vanwege de controle die door pion d4 en eventueel Pf3 of Te1 over e5 wordt uitge-oefend, kan zwart normaal gesproken zijn e-pion niet verder laten oprukken dan e6 (dat heeft overigens geen betrekking op 4...Pf6 5 Pxf6+ exf6; daar gaat het hier verder ook niet over). Zwart heeft nog niets gedaan aan de ontwikkeling van zijn koningsvleugel en kan daardoor pas rela-tief laat rokeren. Dan nog zwarts dameloper. De oorspron-kelijke bedoeling van de Caro-Kann was om Lc8, in het Frans een “slechte” loper, naar buiten te brengen naar f5 of g4. Als deze dan door Pg3 (in geval van ...Lf5) of h3 (in geval van ...Lg4) tot een verklaring wordt gedwongen, kan hij worden terug-getrokken naar g6 of h5, of worden afge-ruild op f3. Later, in de jaren ‘50, bedach-ten Smyslov en Petrosjan een nieuwe pointe voor 1...c6. Ze lieten Lc8 op zijn plaats en speelden eerst 4...Pd7 met het plan 5...Pgf6 om Pe4 tot een verklaring te dwingen zonder een penning van Pf6 door Lg5 toe te staan zoals in het Frans (1...e7-e6 verzwakt de diagonaal g5-d8!). Maar met 4…Pd7 wordt wel Lc8 geblokkeerd. Al deze op zich plausibele factoren ver-zwakken e6, en het stukoffer op dit veld in
de Caro-Kann is in het partijenoeuvre van Tal een regelmatig terugkerend Leitmotif. wit : Michaïl Tal (Daugava) zwart : Lev S. Aronin (Lokomotiv) Clubteamkampioenschap van de USSR, Riga 1954 (6e ronde) 1 e4 c6 2 Pc3 d5 3 Pf3 dxe4 4 Pxe4 Pf6 5 Pxf6+ gxf6 6 Lc4 Dc7 7 0-0 Lg4 8 d4 e6 9 Te1 Pd7 10 h3 Lh5 WyyyyyyyyX xCaAaGeAcx xbBfDaBaBx xAaBaBbAax xaAaAaAaEx xAaKhAaAax xaAaAaJaHx xHhHaAhHax xiAkLiAmAx VuuuuuuuuU 11 Lxe6?! De culminatie van al wits voorgaande zet-ten. Er werd geen seconde verspild, alles was gericht tegen e6. Het doet denken aan een ander jeugdwerk, het openingsstuk van de 2e symfonie van Schubert. Alle registers open. Met volle kracht vooruit. Largo; allegro vivace. De analogie is algemener. “Ïn der Melodie, in der hohen singenden, das Ganze leitenden und mit ungebunde-ner Willkür in ununterbrochenem, bedeu-tungsvollem Zusammenhange eines Ge-dankens von Anfang bis zum Ende fort-schreitenden, ein Ganzes darstellenden Hauptstimme, erkenne ich die höchste Stu-fe der Objektivation des Willens wieder, das besonnene Leben und Streben des Menschen. … Wie nun das Wesen des Menschen darin besteht, daß sein Wille strebt, befriedigt wird und von Neuem
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 71
strebt, und so immerfort, … so ist, Dem entsprechend, das Wesen der Melodie ein stetes Abweichen, Abirren vom Grundton, auf tausend Wegen, nicht nur zu den har-monischen Stufen, zur Terz und Dominan-te, sondern zu jedem Ton, zur dissonanten Septime und zu den übermäßigen Stufen, aber immer folgt ein endliches Zurück-kehren zum Grundton: auf allen jenen Wegen drückt die Melodie das vielgestal-tete Streben des Willens aus, aber immer auch, durch das endliche Wiederfinden einer harmonischen Stufe, und noch mehr des Grundtones, die Befriedigung.” [A. Schopenhauer: Die Welt als Wille und Vorstellung 1e editie § 52.] Over het schaakspel zou een soortgelijk betoog kunnen worden opgehangen. Liefst ingebed in een filosofie die niet zo hope-loos inconsistent is als die van Schopen-hauer. Liever terug naar de partituur van de partij. 11...fxe6 12 Txe6+ Kf7? 12...Kd8!? 13 Pg5! Lg6 (de enige zet; 13...Le8? 14 Txe8+!,.; 13...fxg5 14 Lxg5+ Kc8 15 Dxh5,. b6 16 d5! cxd5 17 Le3) 14 Txf6 (ppp-L) 14...Kc8 (opnieuw de enige zet, met het idee 15...Ld6) 15 Lf4 Db6µ; 12...Le7! (een zelfpenning die wit niet kan benutten; zwart behoudt de optie om na 13…Pf8 lang te rokeren) 13 De2 Pf8 14 Txf6 (na een Caro-Kann stukoffer op e6 krijgt wit vaak drie pionnen voor het stuk, maar omdat geen van die pionnen ver is opgerukt geven ze wit onvoldoende compensatie, laat staan dat ze enige winstkans opleveren) 14...0-0-0 (valt d4 aan) 15 Lf4 Lxf3 (gedwongen; 15...Dd7?? 16 De5,.) 16 Dxf3 Db6 17 Tf7 Pg6 18 Te1 Td7 en zwart staat beter. Na de tekstzet kan wit gelijk spel bereiken. 13 Pg5+! Dit aanvullende torenoffer op e6 is de noodzakelijke consequentie. 13 d5? (dreigt 14 Pg5+) 13...cxd5? 14 Dxd5 Lxf3 15 gxf3! (opent de g-lijn) geeft wit een aanval die tenminste remise oplevert, maar na 13...Tg8 of soortgelijke zetten komt wits initiatief tot stilstand. 13...fxg5 14 Dxh5+ Kxe6 15 Lxg5 Wit heeft slechts drie pionnen voor een toren en een paard, maar de positie van zwarts koning is uiterst gevaarlijk. Er volgt een tegenoffer.
15...Pe5 15...Lg7 16 Te1+ Pe5 leidt met zetverwisseling tot de optie 16...Lg7 in de partij. 16 Te1 Dreigt 17 Txe5+ met damewinst. 16...Dg7? Creëert de optie ...Dg6 gevolgd door de terugtocht...Kf7, maar te langzaam. 1) 16...Ld6?? 17 dxe5,. (wint een belangrijk tempo, en creëert een sterke vrijpion) 17...Le7 18 Dg4+ Kf7 19 e6+ Ke8 20 Dh5+ Kd8 21 Td1+ en 22 Td7; 2) 16...Lg7 (de enige zet) 17 dxe5 (dreigt 18 Dg4+ Kf7 19 Dc4+ of 19 e6+ met winnende aanval; 17 Dg4+? Kf7 18 dxe5 The8.,; 17 Lf4? Tae8! 18 dxe5 Tef8!., 19 Dg4+ Tf5) 17...Df7! (17...Tae8? 18 Dg4+ Kf7 19 e6+ Kg8 20 Dh5 Te7 21 Lxe7 Dxe7 22 c3 ppp-L≥) 18 Dg4+ Df5 19 Db4 Dxg5 20 Db3+ Ke7 21 Dxb7+=; 19...Kf7 20 Dxb7+ Kg6 21 Ld2 pppp-T, en eeuwig schaak te eniger tijd is hoogstwaarschijnlijk.
WyyyyyyyyX xCaAaAeAcx xbBaAaAfBx xAaBaGaAax xaAaAdAkLx xAaAhAaAax xaAaAaAaHx xHhHaAhHax xaAaAiAmAx VuuuuuuuuU Nu moet wit kiezen tussen verschillende methoden om de aanval voort te zetten. 17 Dg4+? Het bulletin noemt 17 Txe5+ interessant; terecht. Maar waarschijnlijk het beste is 17 dxe5!, met de dreiging 18 Lf6,.: 1) 17...Le7? 18 Lf6! Dg6 (18...Lxf6 19 exf6+ Kxf6 20 Df3+ Kg5 21 Dg4+ en mat op de 26e zet) 19 Df3! Lxf6 (19...Thd8 20 Db3 Td5 21 Db7; 19...Kd7 20 e6+; and 19...Thb8 20 Db3 Kd7 21 e6+ Ke8 22 Le7 Kxe7 23 Db4+ Ke8 24 Te3,.; Khalifman et al. geven nog 19...Dc2 20 Dg4 Df5 21 Dc4 Kd7 22 e6+ ,.) 20 exf6+ (of 20 Db3+ Kf5 21 g4+ Kg5 22 De3+ Kh4 23
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 72
Df4 met de winnende dreiging 24 g5+ Kh5 25 Dg4 mat) 20...Kf7 21 Db3+ ,.; 2) 17...Tg8? 18 h4! (dr. 19 Dg4+ Kf7 20 Dd7+ Kg6 21 De6+ en mat in 3; 18 Dg4+?! Kf7! 19 Dd7+ Kg6 20 De6+ Kxg5 21 Te4 Dg6! levert niet meer op dan gelijk spel) 18...Le7 (18...h6 19 Dg4+ Kf7 20 e6+! Ke8 21 e7 hxg5 22 exf8D++ Kxf8 23 Db4+ ,.; 19...Kd5 20 b3 c5 21 De4+ Ke6 22 f4 Dg6 23 f5+ Dxf5 24 Dxb7 hxg5 25 Dxa8,.) 19 Dg4+ Kf7 20 Dd7 Tge8 (20...Tae8? 21 Df5+,.; 20...Df8? 21 e6+,.) WyyyyyyyyX xCaAaCaAax xbBaLeGfBx xAaBaAaAax xaAaAhAkAx xAaAaAaAhx xaAaAaAaAx xHhHaAhHax xaAaAiAmAx VuuuuuuuuU 2a) 21 Lf6 (bereidt het inslaan op b7 voor door b2 indirect te dekken) 21...Dg6/h6 22 Dxb7 (dr. 23 Lxe7) 22...Tab8 23 Dc7 (handhaaft de dreiging) 23...Txb2 (23...Dd2 24 Te3,. met de dreigingen 25 e6+! Kxf6 26 Df4+ gevolgd door mat, en 25 Tf3) 24 e6+ Kxf6 25 De5+ Kg6 26 Dg3+! Kf6 27 Df3+ Kg7 28 Df7+ Kh8 29 Dxe8+ Df8 30 Dxf8+ Lxf8 31 e7 Lxe7 32 Txe7 Txa2 33 h5 met een winnend toreneindspel; 2b) 21 Te3 Tad8 22 Dxb7 Kg8 23 Tg3 Td1+ 24 Kh2 Kh8 25 Dxc6! (handhaaft de optie Lf6, en pikt de 5e pion ter compensatie van de toren op; na het directe 25 Lf6 Lxf6 26 Txg7 Lxg7 27 Dxc6 Tf8 moet wit een pion teruggeven, met een Dpppp-TTL materiaal verhouding, ¥) 25...Ted8 26 Lf6 Lxf6 27 Txg7 Lxg7 28 f4,.; 3) 17...Dg6! (nog het beste) 18 Dg4+ Kf7 (18...Df5? 19 Dc4+ Kd7 20 Lf6!,.) 19 e6+ Kg8 20 e7 h5 21 Dc4+ Df7 Lpp-T≥ 17...Kd6? Khalifman et al. verwerpen 17...Kf7! wegens 18 Txe5 (dr. 19 De6 mat) 18...Kg8 (18...Dg6 19 Dd7+ Kg8 20 Dxb7 Te8 21
Db3+ Kg7 22 Lh6+ Dxh6 23 Dg3+ Kf7 24 Df3+=) 19 Dh4 (19 Lf6 Dxg4 20 hxg4=) “met aanval”, maar na 19...Ld6 20 Lf6 Lxe5 21 dxe5 of 21 Lxg7 heeft wit niet meer dan gelijk spel. Op 18 dxe5 (dr. 19 e6+, 20 e7; 19 Df3/f4+, 20 Lf6) volgt 18...Ke8! 19 Td1 Tg8 20 De6+ Le7 21 Dd7+ Kf8 22 Td3 Lf6!= WyyyyyyyyX xCaAaAeAcx xbBaAaAfBx xAaBgAaAax xaAaAdAkAx xAaAhAaLax xaAaAaAaHx xHhHaAhHax xaAaAiAmAx VuuuuuuuuU 18 dxe5+?? Ook hier faalt de beoordeling door Kha-lifman et al. Juist was 18 Txe5! (18 Df4?? Tg8! 19 Txe5 Kd7!.,) 18...Kc7 19 Dg3! (Khalifman et al. gaan slechts uit van 19 Te7+? Dxe7 20 Lxe7 Lxe7 21 Dg3+ en zwart moet pion h7 geven, zoals na 21...Kd7 22 Dg4+ Kd8 23 Dg7, met een D4-TTL materiaalverhouding,=; of remise accepteren) 19...Kd7! (19...Kb6?,. 20 Db3+ Kc7 leidt met zetverwisseling tot 20...Kc7) 20 Db3! b5! (laat b6 vrij voor de koning; 20...b6? 21 De6+ Kc7 22 Tf5 ,.; 20...Kc7? 21 Tf5,. Le7 22 Lf4+ Kd8 23 Tf7 Dg6 24 Dxb7) 21 De6+ Kc7 22 Lf6 Dg8 23 Lxh8 Dxh8 24 c4 bxc4 25 Df7+ Kb6 26 Dxc4 (ppp-L, met plannen als Te6 en d5 om pion c6 te veroveren, of Tf5-f7 met bezetting van de 7e rij, of 26...Ld6 27 Te3 met de dreiging 28 d5!,. waarmee Kb6 van alle bescherming wordt be-roofd)≥ 18...Kc7 Wit heeft slechts drie pionnen voor de to-ren en staat verloren.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 73
Tal ten tijde van Riga 1954 19 e6 Tg8 20 Lf4+ Ld6 21 Lxd6+ Kxd6 22 Td1+ 22 Df4+ Ke7 23 Dc7/h4+ Ke8., 22...Kc7 23 Df4+ Kc8 24 g4 Td8 25 Te1 Dc7 26 Df5 De7 27 c4 b6 28 f4 Kb7 29 De5 Td3 30 Dh5 Td2 31 Te3 Tad8 32 Df7 Dxf7 33 exf7 Txb2 34 Te7+ Ka6 35 Kf1 Tf8 36 g5 Txa2 37 h4 37 f5 Ta5!., 37...Th2 38 f5 Txh4 39 g6 Wit herovert de toren, maar in plaats van drie pluspionnen heeft hij nu twee pionnen minder. 39...hxg6 40 fxg6 Tg4 41 Te8 Txf7+ 0-1 wit : Mikhail Tal zwart : M. Botwinnik Moskou (m/9) 1960 [B18] Volgens Tal’s matchboek was dit Botwin-nik's beste partij in de match, die zijn fe-nomenale analytische vermogens toont. De analyse toont dat dit compliment moet worden gekwalificeerd: Botwinnik's zoge-naamd subtielste zet 16...g6 was in werke-lijkheid slecht. 1 e4 c6 2 d4 d5 3 Pc3 dxe4 4 Pxe4 Lf5 5 Pg3 Lg6 6 P1e2 Tal's aantekeningen in zijn matchboek Tal-Botwinnik 1960 (uitgekomen in het najaar van 1960; wat zal Botwinnik bij zijn
voorbereiding op zijn feodale privilege, de revanchematch van 1961, van dat boek genoten hebben) tonen aan dat hij zich volstrekt bewust was van het thematische karakter van stukoffers op e6, bij voorbeeld in zijn aantekening bij de tekstzet toen die in de 5e matchpartij werd gespeeld: "Sooner or later, Black will have to develop his pieces on the Kingside and to do this, he will obviously have to play ...e6, after which a piece sacrifice on this square should be considered." Zie ook Tal’s aantekeningen bij 9 Lc4, 10 De2 en 10...Ld6 in de 5e; 9...e5 in de 7e; en 15...Pe5 in de 15e matchpartij. 6...Pf6 7 h4 h6 8 Pf4 Lh7 9 Lc4 e6 In Porreca-Bronstein, Belgrado 1954 zette zwart voort met 9...Pbd7 10 0-0 Dc7, en voelde zich na 11 Te1 gedwongen het loperoffer op e6 te voorkomen met 11...Lg8 alvorens ...e7-e6 te spelen. Bronstein wist het dus ook. 10 0-0 Ld6 Nu wordt 11 Lxe6? beantwoord met 11...Lxf4!.,. Offers op e6 spelen een rol als zwart zich haast de pion op h4 met 10...Pd5?! aan te vallen: 1) 11 Dg4 1a) 11...Pf6 12 De2 (Tal) 12...g5? 13 Pxe6! fxe6 14 hxg5 hxg5 15 Dxe6+ Le7
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 74
16 Te1 Tf8 17 Lxg5 Lg8 18 Dxe7+ Dxe7 19 Lxf6! Txf6 20 Lxg8,. Lppp-T; 1b) 11...Pd7 12 Lxd5! cxd5 (12...Pf6? 13 Pxe6 Pxg5 14 Pxd8 K/Txd8 15 Lf3, wit behoudt één pion) 13 Pxd5 (Tal) 13...Lxc2; 2) 11 De2(!) Pxf4 (11...Pb6 12 Lxe6!? fxe6 13 Pxe6≥ Dxh4? 14 Pxg7++! ,. Kf7 15 Te1! Lg6 16 P7h5; 15...P8d7 16 P7h5 Le7 17 De6) 12 Lxf4 Dxd4 (12...Le7 13 Ph5 0-0 14 Lxh6≥ gxh6 15 De5,.; 14 De5 Lf6 15 Pxf6+ gxf6 16 De3 Lxc2 17 Lxh6,. Te8 18 Dg3+ Lg6 19 h5) 13 Lxe6! Dxf4 (13...fxe6 14 Dxe6+ Le7 15 Tfe1 Dd7 16 Dxd7+ Pxd7 17 Ld6 0-0-0 en zwart ontsnapt met een solide minuspion, ongelijke lopers geven hem remisekansen) 14 Lf5+! (14 Lc8+ en 15 Lxb7≥) 14...Le7 15 Lxh7≥ g6 (15...Txh7 16 Tfe1 D-- 17 Pf5,.) 16 Tfe1 Dc7 17 Lxg6 fxg6 18 De6 Tf8 19 Te3! (19 Dxg6+ Kd8=) 19...Tf7 20 Dxg6 Df4 21 Tf3,. WyyyyyyyyX xCdAfGaAcx xbBaAaBbEx xAaBeBdAbx xaAaAaAaAx xAaKhAjAhx xaAaAaAjAx xHhHaAhHax xiAkLaImAx VuuuuuuuuU 11 Pxe6? Na 11 Te1 0-0 moet zwart vermijden met 12...Pbd7?! voort te zetten omdat 13 Pxe6! fxe6 14 Txe6 behoorlijk slecht voor hem zou zijn, zelfs hoewel 14...Kh8 15 Txd6 Pe8 16 Te6 Lg8 voor de twee pionnen de kwaliteit terugwint. Botwinnik overzag deze combinatie in zijn commentaar op 10 De2 Ld6 (zoals gespeeld in de 5e matchpartij), waarna 11 c3 Pbd7!? 12 Lxe6 0-0 13 Lxd7 Pxd7? pion h4 aanvalt maar 14 Pe6 toestaat. 11...fxe6 12 Lxe6 Tal gaf toe dat op het eerste gezicht dit offer ongegrond lijkt, maar huisanalyse gaf hem de overtuiging dat wit volledige compensatie zou krijgen: "White has sacrificed a piece for two pawns. But from
White's point of view, the fact that he has a positional plus is enough. His Bishop on e6 prevents Black from castling on both sides; the open e-file likewise confirms the fact that Black will scarcely be able to castle at all in this game - he will not have the time and therefore it might take several moves to get his Rooks into the game. Even after the exchange of one of Black's Bishops, White's other pieces would still have significantly greater freedom of movement. If the white-squared Bishops are exchanged, then the White Knight goes to f5, from where it will be able to put dangerous pressure on Black. If Black prefers to eliminate this Knight, giving up his black-squared Bishop for it, he will have a catastrophic weakness on the black squares and White's Queen Bishop will take up a very dangerous position on f4." In dit alles steekt waarheid, maar onvoldoende waarheid om een stuk te compenseren. 12...Dc7! Dit speelde Botwinnik na slechts twee minuten te hebben nagedacht, wat aangeeft dat ook hij bekend was met het thematische van het stukoffer op e6, zich daarop had voorbereid, en de moed had zich tegen Tal op complicaties in te laten en Tal tot een stukoffer te provoceren. De tekstzet is actiever dan 12...Pbd7 dat waarschijnlijk met zetverwisseling tot de partij leidt na 13 Te1 (na 13 Ph5 De7 kan wit de lange rokade slechts met 14 Lxd7+ verhinderen; zwart heeft dan groot voordeel) 13...Dc7. Slecht is 12...Ke7? 13 Te1 Te8 14 Ph5!≥ Kf8 (14...Lxc2 15 Pxg7!,. Lxd1 16 Pf5+ Kf8 17 Lh6 mat) 15 Lxh6,. gxh6 16 Df3! (1-0 Bárczay-A. Schneider, kampioenschap van Hongarije 1977) 16...Le7 17 Df4! en mat. 12...Lg8 is interessant: 13 Lxg8 (13 De2 De7? 14 Pf5≥; 13...Lxg3! 14 fxg3 leidt met zetverwisseling tot 12...Lxg3 13 fxg3 Lg8) 13...Txg8 14 Te1+ Kd7! en zwart is in het voordeel. Niet echter 14...Kf7?! 15 Pf5 Te8?! 16 Txe8 Pxe8 17 Dh5+ (17 Df3=) 17...g6! (17...Kg8? 18 Lxh6≥ gxh6 19 Dg6+ en 20 Te1,.; 18 Dg6 Dd7 19 Lxh6≥) 18 Pxd6+ Pxd6 19 Dxh6 Df6=. In deze varianten verovert wit een derde pion dankzij de zwakte van b7 en g7, wat een verder argument voor de tekstzet vormt.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 75
Tijdens de voorbereiding vreesde Tal eerst de afruil van twee stukken die zwart kan nastreven door 12...Lxg3 13 fxg3 Lg8 (13...Dd6 14 Te1 Dxg3 leidt tot 12...Dc7 13 Te1 Lxg3 14 fxg3 Dxg3), maar overschatte daarna 14 De1 (14 De2 Dxd4+ 15 Kh2 Kf8.,) 14...De7! (14...Dxd4+? 15 Tf2 Pe4 16 Le3≥ of zelfs 15 Le3 De4 16 Lf5 De7 17 Lc5,., of 16 Lc8,.; 14...Kf8!? 15 Db4+ De7 16 Dxe7+ Kxe7 17 Lc8 a6 18 Lxb7 Ta7 19 Lc8 Lxa2 pp-P en zwart staat beter) 15 Lc8, met het idee dat het dan een "completely plunder" van de damevleugel wordt. Echter het leidt slechts tot de verovering van een derde pion voor het paard na 15...a5 (of 15...a6 en zwart is in het voordeel vanwege de verdubbeling van wits g-pionnen en het gat op g4) 16 Lxb7 (16 Lf4 Lc4µ) 16...Ta7 17 Lc8 Lc4 en het is zwart die beter (waarschijnlijk gewonnen) staat: hij is beter ontwikkeld, en een van wits drie pionnen die het stuk zouden moeten compenseren is een dubbelpion. 13 Te1 Voor het eveneens verliezende 13 Ph5 (om aan de aanval te ontsnappen) zie Tal-Vukic hieronder. 13...Pbd7 Volgens Tal onbetwist het meest logische, maar minstens zo goed was 13...Lxg3 (elimineert een potentiele aanvaller) 14 fxg3 Dxg3 (en dit brengt de dame in een aanvalspositie, wint een pion, en bedreigt een volgende) 15 De2 (Tal; 15 Lc8+ Kd8 16 Lxb7 Pg4., Tal; 16 Te3 Dc7.,; 15 Te3 Dc7 16 Lh3+ Kd8.,) 15...Kd8 (met het idee 16...Te8) en het gevaar is voorbij, .,, of 15...Pe4., met het idee 16...Tf8 (dreigt 17...Tf2) wat 17 Le3 of 17 Tf1 afdwingt; in beide gevallen houdt zwart zijn stuk terwijl hij meer tegenspel heeft dan in de partij. 14 Lg8+ Even slecht was 14 Pf5 Lxf5 (ChessBase heeft een partij met 14...0-0-0 15 Pxg7 Pioch-Berg, Kopenhagen 1994) 15 Lxf5+ Kf7 16 h5 Pf8 17 Dd3 (met de optie 18 Db3+, om een derde pion te winnen met 18...Pd5 19 Le4) 17...Kg8! 18 Db3+ Df7 en zwart heeft groot voordeel. 14...Kf8 14...Kd8 zou ongeveer even goed zijn geweest. 15 Lxh7 Txh7
Tal schrijft dat 15...Lxg3 prematuur zou zijn, omdat 16 Lg6 zwart voor onoplosbare problemen zou plaatsen, want de loper op g6 is verre van onschuldig, en in samenwerking met de dame wit de overwinning zou moeten opleveren. De typische Tal-stijl om aanvalskansen te overdrijven. Inderdaad geeft 16...Lxh4 17 Df3 (17 g3? Lxg3.,) 17...Lg5? 18 Da3+ c5 (18...Kg8 19 De7 Th7 20 Df7+ Kh8 21 Te7 Tf8 22 Dxf8+ met een winnend eindspel) 19 Db3 Pb6 20 f4 Lh4 21 g3 wit compensatie, maar zwart kan Lg6 aantasten door 17...Kg8 (bereidt ...Pf8 of eventueel ...Tf8 voor), bijv. 18 g3 Lg5 19 Lxg5 hxg5 20 Te7 Th6, dus is het moeilijk te ontkennen dat zwart veel beter staat en eigenlijk gewoon behoort te winnen. 16 Pf5 Tal: "...approximately this position was the one that we examined at home and evaluated as being extremely "rosy". It is difficult for Black to carry out the mobilization of his forces." Maar in feite is dat laatste erg gemakkelijk: allemaal zijn ze al ontwikkeld behalve de torens, waarvan er een onmiddellijk kan worden afgeruild op e8. Tal schreef dat hij het plan had zijn stelling verder te versterken door voort te zetten met h5, daarna de dame naar f3 te brengen, de loper naar d2 (of iets soortgelijks) en daarna de torens te verdubbelen op de e-lijn. Dat iemand die een wereldkampioenschap betwist een stelling op deze manier beoordeelt verbijstert me: profylactische zetten (als h5 en Df3) leveren niet noodzakelijkerwijs een aanval op, op d2 doet de loper niet noemenswaardig veel meer dan op c1, zodra zwart met …Te8 torens afruilt zijn er niet voldoende torens meer om torens te verdubbelen, zwart kan overwegen Th7 opnieuw te mobiliseren door kunstmatige rokade (...Kg8, ...Th8 en ...Kh7), en het is niet zwart maar wit die moet proberen een achterstand in ontwikkeling goed te maken. 16...g6?= Een veelgeprezen pionoffer dat Th7 heractiveert langs de 7e rij en (na 17 Lxh6+) de h-lijn, maar dat een simpelweg te belangrijke pion weggooit, wits meerderheid op de koningsvleugel vergroot van 3-2 tot 3-1, en (na 18...Dxd6
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 76
in de partij) hem volledige controle laat over het veld g5. Zwart kon nog steeds winnen met 16...Lh2+! (aanbevolen door Ragozin, om Pf5xd6 te vermijden. Een alternatief is 16...Te8 17 Txe8+ Pxe8 gevolgd door ...Pd/ef6, pp-P,.,. Voor zwart is er geen noodzaak om met de herontwikkeling van Th7 te haasten.) 17 Kh1 g6 18 Lxh6+ 1) 18...Txh6?? 19 Pxh6 Df4 20 g3! Dxf2 (20...Lxg3 21 fxg3 Dxg3 22 Dd2,. Dxh4+ 23 Kg2; 22...Dh3+ 23 Kg1 Dg3+ 24 Dg2 Dxh4 25 Dxg6,.) 21 Tf1! (slechter is 21 Pg4?? Pxg4 22 Tf1 Pdf6!, pp-P,.,) 21...Dxg3 22 Pg4≥; dit leidt tot het verlies van de kwaliteit zonder enige reële compensatie. 2) 18...Kg8! 19 Pe7+ (19 g3 Lxg3 20 fxg3 gxf5 21 Lf4 en nu is 21...Txh4+! met winnende aanval het eenvoudigste; 20 Pe7+ Kf7.,) 19…Kf7., 20 Dd2 (20 Lg5 Ld6, bijv. 21 Dd3 Lxe7 22 Txe7+ Kxe7 23 Dxg6 Tah8 24 Lxf6+ Pxf6 25 Te1+ Kd8 26 Dxf6+ De7!) 20...Ld6 en Pe7 is gestrand. 17 Lxh6+ Kg8 17...Txh6 18 Pxh6 Kg7! (18...Lh2+? 19 Kf1? Df4µ; 19 Kh1! leidt met zetverwisseling tot 16...Lh2+ 17 Kh1 g6 18 Lxh6 Txh6?? 19 Pxh6) 19 Pg4 Th8 en zwart krijgt pion h4, Tpp-LP= 18 Pxd6 Dxd6 Iets kansrijker was 18...Txh6 19 Te6 Txh4 (benut de h-lijn) 1) 20 Dd3? Pf8! 21 Txf6 Dh7!.,, zwart haalt Ta1 op en wits tegenaanval is niet sterk genoeg. Deze variant illustreert dat 16...g6, wat de 7e rij opent, niet alleen de transfer van Th7 naar e7, maar ook die van Dc7 naar h7 mogelijk maakt. 2) 20 Df3?! Txd4µ (20...Pf8?? 21 Txf6,. Dh7 22 g3) 21 Db3 (21 c3 Txd6 22 Dg3 Txe6 23 Dxc7 Pc5 Dp-TPP µ; 21 De3 Txd6 22 Dg3 is daaraan vrijwel identiek) 21...Pc5 22 Te8++ Kg7 23 Dg3 Txe8 24 Pf5+ Kh8 25 Dxc7 gxf5 Dp-TPP µ; 3) 20 g3! leidt tot gelijk spel. 19 Lg5 Te7 20 Dd3 20 Txe7 Dxe7 21 h5= 20...Kg7 21 Dg3?? Volgens Tal was deze daad van zelfverminking ongetwijfeld de zwakste zet van de match – wat moeilijk te betwisten valt, zelfs ondanks de sterke concurrentie van zetten als Tal's 11 Pxe6??
in de huidige partij, en Tal's 12 f4?? en in het bijzonder Botwinnik's 39...Dd5?? in de 17e matchpartij. Een van de alternatieven is 21 f4 Tae8 (21...Txe1+ 22 Txe1 Te8 23 Te5 is totaal vergelijkbaar) 22 Te5!¥ c5 23 c3 (nu is Dd3 niet verdedigd) 23...cxd4 (23...Txe5 24 fxe5 Txe5 25 Lf4 Dd5 26 Lxe5 Pxe5 Tpp-PP=) 24 cxd4 Txe5 (24...Pxe5? 25 fxe5 Txe5 26 Lxf6+,.) 25 fxe5 Txe5 26 Lf4 Db6/d5 27 Lxe5 Pxe5 Tpp-PP. 21...Txe1+ 22 Txe1 Dxg3 23 fxg3 Tf8! Stopt het plan 24 Kf2, 25 Kf3 en 26 g4, met het idee 24...Pg4, 25...Pdf6 en 26...Ph5. Voor de evaluatie van het offer op e6 en het type spel dat daarna kan ontstaan is het volgende eindspel nauwelijks meer relevant. 24 c4 Pg4 25 d5 cxd5 26 cxd5 Pdf6 27 d6 Tf7 28 Tc1 Td7 29 Tc7 Kf7 30 Lxf6 Pxf6 31 Kf2 Ke6 32 Txd7 Kxd7 33 Kf3 Kxd6 34 Kf4 Ke6 35 g4 Pd5+ 36 Ke4 Pf6+ 37 Kf4 Pd5+ 38 Ke4 Pb4 39 a3 Pc6 40 h5 g5 41 h6 Kf6 42 Kd5 Kg6 43 Ke6 Pa5 44 a4 Pb3 45 Kd6 a5 46 Kd5 Kxh6 47 Kc4 Pc1 48 Kb5 Pd3 49 b3 Pc1 50 Kxa5 Pxb3+ 51 Kb4 Pc1 52 Kc3 Kg6 53 Kc2 Pe2 54 Kd3 Pc1+ 55 Kc2 Pe2 56 Kd3 Pf4+ 57 Kc4 Kf6 58 g3 Pe2 0-1
Botvinnik en Tal tijdens de 8e matchpartij wit : Mikhail Tal zwart : L. Portisch Bled (m/2) 1965 [B11] 1 e4 c6 Tal in een commentaar op Tal-Filip, Moskou 1967: “Since for several years
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 77
now, much has been written about how Tal is unhappy against the Caro-Kann, my opponent no doubt decided to test the correctness of this opinion.” Die partij won Tal met het stukoffer 19 Pxf7. Na de tweede match tegen Botwinnik scoorde hij in de jaren ’60 tegen de Caro-Kann +13=9 –1. 2 Pc3 d5 3 Pf3 dxe4 4 Pxe4 Lg4 5 h3 Lxf3 6 Dxf3 Pd7 7 d4 Pgf6 8 Ld3 Pxe4 9 Dxe4 e6 Een geweldig remiseachtige variant. 10 0-0 Le7 11 c3 Pf6 12 Dh4 Pd5 13 Dg4 Lf6 14 Te1 Db6 15 c4!? 15 Lg5 Dxb2 16 Lxf6 gxf6 geeft niet meer dan gelijk spel. 15...Pb4 15...Pe7 16 d5 cxd5 (16...0-0-0!? 17 Le3 met compensatie) 17 cxd5 Pxd5 (17...exd5 18 Lg5=) 18 Da4+ Ke7 (18...Kf8 19 Ld2!?) 19 Ld2!? met compensatie. WyyyyyyyyX xCaAaGaAcx xbBaAaBbBx xAfBaBeAax xaAaAaAaAx xAdHhAaLax xaAaKaAaHx xHhAaAhHax xiAkAiAmAx VuuuuuuuuU 16 Txe6+ Bij correct spel voert dit offer (de enige zet, en de consequentie van de vorige) tot remise. 16...fxe6 17 Dxe6+ Kf8? 17...Kd8 leidt tot stellingsherhaling na 18 Dd6+ (18 Lf5? Dc7!., 19 Lf4 De7!) 18...Ke8 19 De6+ (19 Lf5? Td8 20 De6+ Kf8.,; 19 Lg5?! c5(!) 20 Te1+ Kf7 21 Dd7+ Kf8 22 Lxf6 Dxf6 23 Dxb7 Td8µ). Een ingewikkelde positie ontstaat na 17...Le7= 18 Lg6+! (18 Lxh7? c5!.,; 18 Lg5? Dc7 – de enige zet - 19 Lg6+ Kd8!.,; 19 Te1 Pxd3! 20 Lxe7 Dd7.,; 20...Dc8.,) 18...Kd8! (18...hxg6? 19 Lg5,. Dc7 20 Te1 met de dreigingen 21 Dxg6+! en 21 Lxe7; 20...Dd7 21 Dxg6+ Kf8 22 Txe7 Dxe7 23 Lxe7+ Kxe7 24 Dxg7+! en Pb4 gaat geslagen worden op
de 29e zet na een schaak op e7, d6, c5 of a5) 19 Lf5 (de enige zet; 19 Lg5? Dc7!.,) 19...Dxd4 (19...Dc7? 20 Lf4 Dc8 21 De4,.) 20 Lf4 (weer de enige zet, met de dreigingen 21 Te1 of 21 Lg4 gevolgd door 22 Td1, en met verhindering van 20...Dd6, wat het enige antwoord op 20 Le3? zou zijn) 1) 20...Lf6?? 21 Ld6,.; 2) 20...Tf8? 21 Te1 en 21...Te8 is alsnog gedwongen, maar er volgt 22 Lg5 Kc7 23 Lxe7≥; 3) 20...Pd3? 21 Td1! Ke8 22 Txd3 Dxf4 23 Dd7+ Kf7 24 Tf3 Dxf3 25 gxf3 Dp-TT, met ongelijke lopers, maar toch groot voordeel voor wit; 4) 20...Lc5?! 21 Le3! Dd6 (21...Te8? 22 Lxd4 Txe6 23 Lxc5 Pa6 24 Lxe6 Pxc5 TL6-TP5≥) 22 Lxc5 Dxe6 23 Lxe6 Pa6 24 Td1+ Ke8 25 La3 (dreigt 26 Td7) 25...Td8 26 Te1¥, wit zal nog een pion veroveren om de kwaliteit te compenseren, en zijn krachtige loperpaar en de kwetsbare positie van zwarts geven hem het voordeel; 5) 20...Pa6 21 Le5 Pc7 (21...Pc5? 22 Dxe7+ Kxe7 23 Lxd4≥; 21...Dd2 22 Lf4 Pc5=) 22 Lxc7+ Kxc7 23 De7+ Kb8! 24 Lxh7 Lpp-T=; 21 Te1 Te8! (21...Lc5? 22 Lg4! gevolgd door 23 Td1,≥) 22 Lg5! Kc7 23 Lxe7 g6=; 6) 20...c5!? 21 Te1 Pc6! (21...Te8? leidt met zetverwisseling tot 20...Te8) 22 Te4 (22 Lg4 h5! 23 Le5! hxg4! 24 Lxd4 cxd4 25 Dxg4 Dpp-TLP=) 22...Dd3 23 Te1 Dd4 met stellingsherhaling; 7) 20...Te8 21 Te1 (eenvoudiger is 21 Le5 Dd2 22 Lf4 Dd4 met stellingsherhaling; 22...Dxf2+ 23 Kxf2 Lh4+=) 21...g6! (21...Pd3? 22 Te4!,.; 21...c5? 22 Lg4! Dxf2+ 23 Kxf2 Lh4+ 24 Kf1 Txe6 25 Txe6≥; 22...h5 23 Le5 Dxf2+ 24 Kh2! Dd2 25 Td1 Dxd1 26 Lxd1 Lf8 27 Df7,.; 23...hxg4 24 Lxd4 cxd4 25 Dxg4 en wit wint een derde pion, D3-TLP,≥: 25...Lf6?? 26 Txe8+ Kxe8 27 Dh5+! met winst van Pb4,,.) 22 Lg4! (Dvoretsky; 22 Le3? Dd6 23 Lxa7 Kc7!., Dvoretsky; 23...Pa6.,) 22...Pd3 (22...h5? 23 Td1 Pd3 24 Le5!,.) 23 Te4 Dxf2+ 24 Kh2 Dg1+! (24...Pc5? 25 De5,.) 25 Kxg1 Lc5+ 26 Le3 Txe6 27 Txe6 Lxe3+ (27...a5!= Tsjernin) 28 Txe3 Pxb2 29 Tb3 Pxc4 30 Txb7 Pe5 (30...h5=) 31 Txh7 Tb8 32 Le6 a6 met gelijk spel; alleen zwart heeft een vrijpion.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 78
Volgens Tal zei Portisch na de partij dat hij het torenoffer had zien aankomen, maar niet als gevaarlijk beschouwd; toen het werkelijk had plaatsgevonden begon hij zich slecht op zijn gemak te voelen en antwoordde onmiddellijk, zonder na te denken, 17...Kf8. 18 Lf4 De enige zet. Wit dreigt mat in 2. 18...Td8 Verhindert 19 Ld6+. Onvoldoende waren: 1) 18...Le7? 19 Te1 Te8 20 Ld6 Dd8 21 Te3,.; 20 Te5,.; 19...Dd8 leidt met zetverwisseling tot 18...Dd8? 2) 18...Te8? 19 Ld6+ Le7 20 Te1 Dd8 21 Te3!,.; 3) 18...Dd8? 19 Te1 Le7 (19...g5 20 Ld6+ Kg7 21 Lxb4,.) 20 Lb1 (20 Df5+ Kg8 21 Lb1 lijkt gelijkwaardig; 20...Lf6 21 Dc5+≥) gevolgd door Te3 of Te5, of mogelijk 21 Df5+ Lf6 22 Dc5+, bijv. 20...Pa6 21 d5 cxd5 22 cxd5 Pc7 23 Df5+ Lf6 (23...Kg8 24 d6 Lxd6 25 Lc2,.) 24 d6,.; 20...a5 21 Te5 Ta6 22 a3 Lf6 23 Tc5 g5 24 Lxg5! Lxg5 25 Tf5+ ,. 19 c5! 19 Ld6+? Txd6 20 Dxd6+ Le7 21 Df4+ Ke8 22 Db8+ Dd8 23 Dxb7 Pxd3 24 Dxc6+= 19...Pxd3 Opnieuw de enige zet. 19...Da5? 20 Te1! (met het idee 21 Ld6+ Txd6 22 De8 mat) 20...Pd5 21 Ld6+ en mat op de 25e zet. Het directe 19 Te1? was onmogelijk vanwege 19...Dxd4 met dekking van d6 of 19...c5.,. 20 cxb6! Na 20 Lh6? kan zwart remise maken met hetzij 20...Dxb2 21 Dxf6+ Ke8 22 De6+ Kf8 23 Tf1 (of 23 Df6+ met eeuwig schaak) 23...Dxd4! 24 Df5+ met stellingsherhaling, of het onderschatte 20...Dc7!? 21 Dxf6+ Kg8 (21...Ke8? 22 Lxg7! Tg8 23 De6+!,.) 22 Lxg7! Te8! (22...Dxg7? 23 Dxd8+ Kf7 24 Dc/d7+ Kf6 25 Dd6+ Kf7 26 Td1,.; 23...Df8 24 Dg5+ Dg7 25 Dd2 Dxd4 26 Td1,.) 23 Lxh8 Pf4! (met het idee 24...Pg6 or 24...Pd5; 23...Tf8? 24 Dh6!,.) ppp-P= 20...Pxf4 21 Dg4 Pd5 21...Txd4? 22 Dc8+ Td8 23 Dxd8+! ,. 22 bxa7 Wit heeft nu dame en drie pionnen voor toren, loper en paard. 22...Ke7?!
"Zelfmoord", was Tal's eerste gedachte. Twee alternatieven waren 22...Kf7 23 Te1 (met de optie 24 De6+) 23...The8!? 24 Txe8 Kxe8 (24...Txe8?? 25 Dd7+,.) 25 Dg3 (dreigt 26 Db8) 25...Kd7 26 Db8 Pc7 D3-TLP≥, en 22...g6 23 Te1 Kg7 24 a8D Txa8 25 Dd7+ Kh6 26 Dxb7≥. 23 b4! 23 Te1+ Kd6 24 b4 Ta8 leidt met zetverwisseling tot de partij. 23...Ta8 Aronin suggereerde hier 23...Pc7 (23...Pxb4 opent de b-lijn; 23...The8 24 b5 cxb5 25 Te1+! Kd6 26 Dg3+ Kc6 27 Txe8 Txe8 28 Db8,., of 24 Te1+ Kd6 25 Dg3+ Kd7 26 Txe8 Txe8 27 Db8 Pc7 28 d5! cxd5 29 Dxb7 en wit heeft twee verbonden vrijpionnen), om e6 te dekken, de optie …Txd4 te creëren of met …Pb5 achter pion a7 aan te gaan, maar er kan volgen: 24 Te1+ Kf7 25 Te4≥ Pb5 (25...The8 26 Dh5+ Kf8 27 Dc5+,.; 25...h5 26 Dg3 Pb5 27 a4 Pxa7 28 Dc7+ Kg6 29 Dxb7 Lxd4 30 b5,.) 26 De6+ Kg6 27 Tg4+ Kh6 28 Tf4 Kg6 29 Df5+ Kf7 30 Dh5+ Kg8 31 Dc5 Ta8 32 d5 Kf7 (32...Pxa7 33 Db6,., wit krijgt een vrije c-pion) 33 dxc6 bxc6 34 Dxc6 Pxa7 35 Dd5+ Kg6 36 g4 h6 37 Dh5+ Kh7 38 Txf6,.. 24 Te1+?! Een minder accurate zetvolgorde. Het beste was 24 b5! 1) 24...Txa7 25 Te1+,. Kd6 leidt met zetverwisseling naar de partij, en 25...Kd8 naar 24 Te1+ Kd8; 2) 24...Kd8 25 bxc6 bxc6 26 Tb1 Pc7 27 Tb8+ Ke7 28 Tb7 Thc8 29 Dxc8 Txc8 30 Txc7+ Txc7 31 a8D DP-TL,.; 3) 24...Kd6 25 b6 (25 Te1 leidt weer tot de partij) met het plan a4-a5-a6. 24...Kd6! 24...Kd8 (24...Kf8?? 25 Dd7,.; 24...Kf7 25 De6+ Kg6 26 g4 Txa7 27 Df5+ Kf7 28 g5,.; 25 Dd7+,. en 26 Dxb7) 25 b5 (25 Te6 Txa7? 26 Td6+ Kc7 27 Txf6,.; 25...Kc7 26 b5¥) 25...Kc7 (25...Txa7?? 26 Te6,. met de dreiging 27 Td6+) leidt met zetverwisseling tot de mogelijkheid 25…Kc7? bij zwarts volgende zet. 25 b5! Dreigt 26 b6 (zo mogelijk gevolgd door a4-a5-a6) 26...Pxb6 27 Tb1 Pd5 28 Txb7, of 26 bxc6 bxc6 27 De6+ Kc7 28 Tc1. 25...Txa7? Laat Th8 ongedekt.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 79
1) 25...cxb5? 26 De6+,.; 2) 25...Pb6? 26 De6+ Kc7 27 Df7+ Kc8 28 bxc6 Txa7 29 Tc1,.; 3) 25...Kc7? 26 Dg3+ (26 Tb1?! Txa7 27 b6+ Pxb6 28 Df4+ Kc8 29 Txb6 Td8 30 Tb4 Txa2 leidt met zetverwisseling tot 25...Thd8!) 26...Kd7 (26...Kc8? 27 bxc6 bxc6 28 Tb1!; 26...Kb6? 27 bxc6 bxc6 28 Tb1+ Kxa7 29 Da3+) 27 b6! Kc8 (met de bedoeling ...Pxb6; 27...Pxb6 28 Tb1!,.; 27...Lxd4 28 Dg4+,.) 28 Dg4+ Kd8 29 a4,.; 4) 25...The8? 26 Txe8 Txe8 27 Dg3+ Kd7 28 Db8,. Pc7 29 b6 Pa8 30 Dxb7+ Kd6 31 Db8+; 5) 25...Thd8! (met Überdeckung van het punt d4, waar zijn loper die dekking nodig gaat krijgen in varianten als 26 Dg3+ Kd7 27 b6 Pxb6 28 Tb1 Lxd4) 26 b6 Pxb6 27 Tb1 Txa7 28 Txb6 Kc7 (Dp-TL, maar wits beide overgebleven damevleugelpionnen zijn geïsoleerd en blootgesteld aan directe aanvallen, en hij moet een van beide direct teruggeven) 29 Tb4 Txa2 30 Df4+ Kc8 31 Df5+ Kc7 32 Txb7+ Kxb7 33 Db1+ Kc7 34 Dxa2 Txd4 en zwart kan dit D3-TL3 eindspel vermoedelijk houden omdat wit niet beschikt over een vrijpion. 26 Te6+ Kc7 27 Txf6! Er kan volgen: 27...gxf6 28 Dg7+ Kb6 29 Dxh8 Txa2 (29...cxb5?! 30 Dd8+ Kc6 31 Dc8+ Pc7 32 d5+ en wit pikt het paard op; 29...Kxb5 30 Dxh7 Txa2 31 Dxb7+) 30 bxc6 Kxc6 31 Dc8+ Kd6 (31...Pc7? 32 d5+ met paardwinst) 32 Dxb7 en wit krijgt ook nog de h-pion te pakken, of kan de d-pion laten oprukken,,.. 1-0 wit : Mikhail Tal (2625) zwart : M. Vukic (2480) Bugojno 1978 [B18] 1 e4 c6 2 d4 d5 3 Pd2 dxe4 4 Pxe4 Lf5 5 Pg3 Lg6 6 Lc4 e6 7 P1e2 Pf6 8 h4 h6 9 Pf4 Lh7 10 0-0 Ld6 11 Pxe6? Na zijn matches tegen Botwinnik was Tal 4…Lf5 gaan beantwoorden met 5 Df3 of 5 Pg3 Lg6 6 Pf3 Pd7 7 Lc4, maar had zijn repertoire nooit serieus ge-upgrade. Drie ronden na de huidige partij schakelde hij voor de rest van zijn leven over op de hoofdvariant 6 h4 h6 7 Pf3 Pd7 8 h5. 11...fxe6 12 Lxe6 Dc7
WyyyyyyyyX xCdAaGaAcx xbBfAaAbEx xAaBeKdAbx xaAaAaAaAx xAaAhAaAhx xaAaAaAjAx xHhHaAhHax xiAkLaImAx VuuuuuuuuU 13 Ph5 Volgens de eerste druk van ECO zou wit hier beter staan. Omdat de dreigingen 14 Pxf6+ gxf6 15 Dh5+ Kd8µ of 14 Lxh6!?= gemakkelijk kunnen worden gepareerd staat hij in werkelijkheid verloren. Voor 13 Te1 zie Tal-Botwinnik hierboven. 13...Tf8 Of 13...Pxh5 14 Dxh5+ (laat pion c2 ongedekt) 14...Kd8., gevolgd door 15...Pd7 en 16...Pf6 or 16...Pf8. 14 c4 Botwinnik beweerde dat 14 f4 sterker is, omdat het de mobilisatie van de zwarte stukken zou bemoeilijken. Vermoedelijk wordt daarmee gedoeld op 14...Lg6 15 Pxf6+ Txf6 (deze beperkte torenopmars komt dicht in de buurt van een kunstmatige rokade) 16 f5, waarna een oude analyse verder gaat met 16...Lf7 17 Lg5 hxg5 18 hxg5 Txe6 19 fxe6 Lg6 (19...Lxe6?! elimineert de lastige pion maar opent de e-lijn: 20 Dh5+ Kd7 21 Tae1 Le7 22 Txe6! Kxe6 23 Dh3+ met eeuwig schaak; 21...Pa6 22 Txe6! en opnieuw bereikt wit remise) 20 Df3 met voordeel voor wit volgens ene Kondratjev. Een bizarre beoordeling, omdat wit alleen maar een toren en drie pionnen voor LLP heeft, en zwaktes in zijn pionnenstructuur op de koop toe: 20...Pa6! (20...Db6 21 c3 Pa6 22 Dh3 Ke7 23 Tae1 met het idee 24 Tf7+=) 21 Dh3 Ke7 22 c4 (22 Tae1, met het idee 23 Tf7+=, wordt beantwoord met 22...Lf4.,) 22...Da5 23 c5 en zwart kan overwegen een stuk terug te geven voor drie pionnen d.m.v 23...Pxc5.,. 14...Lg6 De analytische Tal-biografie van Khalifman c.s. geeft 14...Pe4 15 f4 De7 16 Dg4 g6 17 f5 gxf5 18 Pg7+ (18 Lxf5 Kd8
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 80
19 Pg7 is zetverwisseling) 18...Kd8 19 Lxf5 als slechts lichtjes beter voor zwart, maar na het gedwongen 19...Pf6 20 Pe6+ Dxe6 21 Lxe6 Pxg4 22 Txf8+ Lxf8 23 Lxg4 heeft wit slechts twee pionnen voor het paard en moet verliezen. 15 Pg3 Terug waar hij drie zetten geleden vandaan kwam: wit verspilde uiterst kostbare tijd. Zwart kan nu een volgende pion winnen op g3 (en bij gelegenheid ook de volgende op h4) wanneer hij maar wil. Het alternatief was 15 Pxf6+ Txf6 (wits manoeuvre heeft alleen maar zwarts koningstoren ontwikkeld) 16 Te1, waarna 16...Pa6 of 16...Kf8 zwart zwaar in het voordeel laat. Khalifman c.s. gaan echter verder met 16...Lh2+ (een nutteloze intrapolatie; 16...Pd7? 17 h5,. Lf7 18 Lxd7++ Kxd7 19 Dg4+ Le6 20 Txe6! Txe6 21 d5) 17 Kh1 (een val) 17...Txf2?? (trapt erin; na 17...Kf8 staat zwart nog steeds beter) 18 Dg4! (,.; 18 Lf5+? Kf7?? 19 Lxg6+ Kxg6 20 Dd3+ Kf7 21 De3 met een dubbele matdreiging op e6 en e8; 20...Kh5 21 Te6 Dg3 22 Dd1+ Dg4 23 Dxg4+ Kxg4 24 Kxh2 met een pluspion voor wit,≥; 18...Kd8! 19 Lxg6 Dg3.,) 18...Tf6, en nu moet wit niet 19 Lc8+? Kd8., spelen maar 19 Lf5+! Kf7 20 Lxg6+ Txg6 21 Tf1+ Tf6 22 Dh5+! (22 Lxh6? Dg3!µ; 22 Txf6+? gxf6µ) 22...Kg8 (22...Ke7 23 Lxh6,.; 22...g6 23 Txf6+ Kxf6 24 Dxh6 met een winnende aanval) 23 Txf6 gxf6 24 Dg6+ Kh8 25 Dxf6+ Kg8 26 Dg6+ Kh8 27 Dxh6+ Kg8 28 Dg6+ Kh8 29 Lg5 Pd7 30 Tf1 en wit wint alles. 15...Pbd7 Mogelijk sterker is het materialistische 15...Lxg3(!) 16 fxg3 Dxg3., 1) 17 Tf3 (analoog aan de variant 15...Pbd7 16 c5 Lxg3 17 fxg3 Dxg3 18 Tf3) 17...Dc7?! (17...Dxh4? 18 Th3!= De4 19 Te3; 18...Lh5 19 Dd2 De4 20 Te3) 18 Lf4 De7 (wit mist controle over d6) 19 Te3 Pe4 (19...Kd8 20 Lf5 met compensatie) 20 Dg4 met compensatie; 17...Dd6!.,; 2) 17 Lf4 Dxh4 (of 17...Dd3, bijv. 18 Te1 Dxd1 19 Taxd1 Kd8.,) 18 Ld6 Pbd7 19 Lxf8 Pxf8 T-PP,.,. 16 c5(!) Geeft d5 voor altijd op. 16...Lxg3 17 fxg3
Vergeleken met het directe 15...Lxg3(!) 16 fxg3., is wits extra tempo het schijnbaar verzwakkende c4-c5, en zwarts extra tempo de ontwikkelingszet ...Pbd7, maar toch is een winst vootr zwart niet langer simpel. 17...Pd5! Voorkomt 18 Lf4, en beter dan de alternatieven: 1) 17...0-0-0?! 18 Lf4 Da5 19 De2 (=; dreigt 20 De5! en zwart staat machteloos tegenover 21 Db8 mat) 19...Pd5 (19...Lf7?? 20 b4! Dxb4 21 De5,.; 19...Le4? 20 Ld6 Db4 21 Lxd7+! Pxd7 22 Lxf8 Dxd4+ 23 Kh2 Pxf8 24 Dg4+,.; 20...Tfe8 21 Txf6 gxf6 22 Dxe4≥; 19...Pe4 20 Dg4 Tf6 21 Lxh6 Lh5 22 Lxd7+ Txd7 23 Dxe4 Th6 24 Tf8+ Td8 25 Df5+ en eeuwig schaak; 19...Tde8 20 De5 Kd8 21 Dd6 en de dreiging 22 Lxd7 dwingt zwart de kwaliteit terug te geven op e6,µ) 20 Lxd5 cxd5 21 De6 (dreigt 22 c6,.) en wit krijgt zijn 3e pion voor het paard; 2) 17...Dxg3?! 18 Tf3 Dxh4?! 19 Th3= Lh5 20 Dd2! Pe4 (20...De4 21 Te3 Dh4 22 Lf5+ en 23 Th3≥) 21 Txh4 Pxd2 22 Lxd2 Lf7=; 18...Dc7 19 Lf4 en 20 Ld6, en met gebruikmaking van het tempo c4-c5 heeft wit nu aanzienlijke compensatie. 18 Te1 0-0-0 19 Dg4 Zelfs als deze uitval wit een derde pion zou opleveren zou het hem niet voldoende compensatie geven gezien zijn zwakke pionnen: een dubbele g-pion, een achtergebleven d-pion, en gaten op d5 en g4. Na het betere 19 Lxd5 Dxg3 20 Le6 Df2+ 21 Kh2 Dxh4+ 22 Kg1 Lf5 23 Lxd7+ Txd7 (ongelijke lopers) 24 Le3 Tdf7 25 Lf2 (25 d5? Le4., met de dreiging 26...Lxg2) staat zwarts nog steeds beter. 19...Lf7 20 Lxd5 Lxd5 21 Lf4 21 b4 berooft Dc7 van het vluchtveld a5, en bereidt 22 Lf4 voor: 1) 21...g5? (geeft zijn laatste pion op de koningsvleugel op) 22 hxg5 hxg5 23 Lxg5 Tde8 24 a4 (een logische consequentie van 21 b4, met de optie 25 b5, maar ook zelfs 25 Df4, of 25 Txe8+ Txe8 26 Dh5) en zwart wordt teruggedrongen op een kwart van het bord zonder tegenspel, ppp-P,=; 2) 21...h5 22 Dg5 (Wits dame kan geen van beide pionnen nemen) 22...Tde8 23 Lf4 Dd8 24 Dxh5 (24 Dxg7 Df6 en zwart
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 81
staat beter) 24...Txe1+ 25 Txe1 Lxa2 met voordeel voor zwart. 21...h5?= De enige zet is (natuurlijk) 21...Da5 22 Dxg7 Tfe8 23 Txe8 Txe8 24 Dxh6 Da4 (24...Te2 25 Dh8+ Dd8 26 Dxd8+ Kxd8 27 b3 Txg2+ 28 Kf1 ppp-P=) 25 Dd6 Dxd4+ 26 Kh2 Pe5 (dreigt 27...Df2.,) 27 Td1 Dxb2 28 Td2 Da1, en met een paard voor slechts twee pionnen staat zwart duidelijk veel beter. Eén winstplan zou zijn: ...De1-e4-f5 met het idee ...Te6. 22 Dg5? Niet 22 Dxg7?? Txf4! 23 gxf4 Dxf4 (23...Tg8?? 24 Dxg8+!,.) met de winnende dreiging 24...Tg8, en ook niet 22 Dxh5? Da5! (22...Txf4? 23 gxf4 Dxf4 (Tpp-LP) 24 Tad1 Pf6 25 Dg5 Dxg5 26 hxg5 Pe4 27 g6=) en zwart is in het voordeel, maar 22 Lxc7! hxg4 23 Lxd8 Kxd8 Tpp-LP,=. In het algemeen was Tal vrij van bijgelovige overschatting van de kleine kwaliteit. 22...Da5! Uiteraard beter dan 22...Txf4? 23 gxf4 (Tpp-LP) waarna wit verschillende zwakke velden en pionnen heeft, maar alle pionnen op zwarte velden kan zetten, zodat zwart ze nauwelijks kan veroveren. 23 Te2 Waarschijnlijk met het idee 24 Tae1. 23 Dxg7 kon worden beantwoord met 23...Txf4 24.gxf4 Tg8 –+. 23...Da4 Alles wint voor zwart in deze episode. 24 Td2 Tde8 25 Dxg7 Dc4 26 Dg6 Te2?= Te actief; zwart vergeet de kansen van zijn tegenstander op tegenspel. Beter was bijvoorbeeld 26...Pf6 27 Df5+ Te6 28 b3 Dc3 29 Te1 Pd7!? 30 Txe6 Lxe6 31 Dxe6 Txf4!., 32 De8+ Kc7 33 d5 Dxc5+ 34 Kh2 Tf1. 27 Dd6 De enige zet. 27...Txf4 28 Dxf4 Lxg2! 28...Pxc5? 29 b3 Dc3 30 Txe2 Dxa1+ 31 Kh2 Pe6 32 Df7! Pd8 (32...Dxd4 33 Txe6 Lxe6 34 Dxe6+ en wit pikt ook h5 op, met een winnend D5-D3 eindspel) 33 Df5+ Kc7 34 Df6 en de dreiging 35 Te7+ Kb6 36 Td7 dwingt zwart alsnog in het dame-eindspel. 29 b3 De6 30 Txe2 Dxe2 31 Df2 Dxf2+ 32 Kxf2=
Het resterende T6-LP4 eindspel is nogal saai. 32...Lh3 32...Ld5?! 33 Tf1 (of 33 Ke3) 33...Pf6 34 Ke3 Pe4 35 Tf5 Pxg3, en nu 36 Te5 (met het idee 37 Kf4 en winst van pion h5) 36...Lf7? 37 Kf3,. met vangst van het paard, of 36 Tg5 Pf1+ 37 Kf4≥ Lf7 38 Tg2 (vangt opnieuw het paard) 38...Le6 39 Tf2 Lh3 40 Kg5,. 33 Te1 Kd8 33...Pf6 34 Te7 Pd5 zou een vesting creëren die wits koning verhindert binnen te dringen, zelfs na 35 Te8+ (een worsteling om een tempo te winnen om ...Lg4 te voorkomen) 35...Kd7 36 Ta8 a6 37 Kf3 Lg4+, met de pointe 38 Ke4 Pc3+ 39 Ke5 Pxa2. 34 Kf3 Pf8 35 Te5 Lg4+ 36 Ke4 Ph7 37 Kf4 Kd7 38 d5 cxd5 39 Txd5+ Kc6 40 Ke5 Pf8 41 b4 Pd7+ 42 Kd4 Kb5 43 a3 Pb8 44 Tg5 Pc6+ 45 Kc3 a5 46 Tg7 axb4 47 axb4 Pd8 48 Th7 b6 49 cxb6 Kxb6 50 Kc4 Pc6 51 Tg7 Le2+ 52 Kc3 Lf3 53 Tg6 Ld1 54 Tg5 Le2 55 Tc5 Lg4 56 Tc4 Pe7 ½-½
Tal tijdens Bugojno 1978.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 82
wit : Michaïl Tal (2600) zwart : Lembit Oll (2430) Riga 1986 Volgens Lembit was dit een rapid-tournooi ter ere van Tal’s 50e verjaardag op 9 no-vember 1986. De meeste deelnemers waren Lettische spelers. 1 e4 c6 2 d4 d5 3 Pd2 dxe4 4 Pxe4 Pd7 5 Ld3 Pgf6 6 Pg5 Dit werd reeds gespeeld in N. Littlewood-Wheatcroft, LCF (ch) 1963 en N. Littlewood-Hoen, Tel Aviv (ol) 1964. De hele variant (die in het najaar van 1986 explosieve populariteit verwierf) zou dus de Norman Littlewood variant moeten worden genoemd, zij het gezegd dat hij na 6…e6 voortzette met 7 f4. Tegenwoordig gaat het alleen nog om 7 P1f3, een stelling die met zetverwisseling (5 Pf3 Pgf6 6 Peg5 e6 7 Ld3) reeds in Hort-Tejfir, Kosice 1961 werd bereikt. 6…h6?! Beter 6...e6 7 P1f3 Ld6 8 De2 h6 9 Pe4 Pxe4 10 Dxe4, of 7...h6!? (een na Deep Blue-Kasparov, New York (m/6) 1997 diep verguisde zet) 8 Pxe6?! fxe6! (wat Kasparov speelde, 8…De7? 9 0-0 fxe6 10 Lg6+ Kd8 11 Lf4, is minder goed) 9 Lg6+ Ke7 10 0-0 Dc7 en 11...Kd8 en wits compensatie is beslist dubieus. 7 Pe6 Da5+ 7…Db6 8 Pf3 komt op hetzelfde neer. 8 Ld2 Db6 WyyyyyyyyX xCaEaGeAcx xbBaDbBbAx xAfBaJdAbx xaAaAaAaAx xAaAhAaAax xaAaKaAaAx xHhHkAhHhx xiAaLmAjIx VuuuuuuuuU 9 Pf3!? Op het moment van de partij een nieuwe zet, die het schijnoffer op e6 een werkelijk stukoffer maakt. Na 9 Pxf8 Pxf8 moet wit kiezen tussen het retourneren van het loperpaar met 10 Lc3 Pd5 met gelijk spel, of het offeren van pion b2 middels 10 Pf3
Dxb2 11 0-0 Pe6 12 Tb1, maar na 12…Da3 (12…Dxa2?! 13 c4 en zwarts dame komt niet weg) 13 Te1 Dd6 14 Lb4 Dc7 kan zwart de pluspion consolideren. 9...fxe6?! Beter 9...c5 10 Pxf8 Pxf8 en wit heeft alleen het loperpaar. Na 11 Lc3 Pe6 12 0-0 0-0 heeft zwart een curieuze stelling op het bord gebracht en bijna gelijk spel bereikt. 10 Lg6+ Kd8 11 0-0 c5? Opent de d-lijn en bevrijdt niet de zwarte stelling maar uitsluitend de witte. Zwarts grootste probleem is het feit dat Lg6 zijn koningsvleugel (Lf8, Th8) opgesloten houdt; op de rest van het bord staat wit niet een paard achter maar een kwaliteit voor. 1) 11...e5 12 Pxe5! (12 dxe5?! herovert eveneens het stuk, maar wit blijft een pion achter na 12...Pd5 13 e6 Pc5 14 c4 Lxe6, met compensatie maar niet meer) 12…Pxe5 13 dxe5 Pd5 14 c4 en nu is wit niet een pion achter, zwarts in onderontwikkeld en zijn koning is in het centrum; 2) 11...Pd5 (bereidt 12…e5 voor zo dat 13 dxe5 onmiddellijk met 13…e6 kan worden beantwoord) 12 c4! (12 Te1?! e5! 13 dxe5 e6 en zwarts stukken beginnen te bewegen) en ook hier komt zwart geen stap dichter bij de bevrijding: 12…Pc7 13 Te1 c5? 14 dxc5,. Dxc5 15 Lf4! met de dreiging 16 Pe5, of ook 13 Lc3 met de optie 14 Pe5; 3) 11...Dxb2 12 Te1 lost zwarts ontwikkelingsproblemen niet op, geeft wit nog een extra ontwikkelingstempo en opent zijn b-lijn; 4) 11...Dc7!? (door Tal gesuggereerd in Informator 42/(152), met het idee ...b6 and ...Lb7; maar daarmee wordt zwarts dameloper wel verplaatst maar niet werkelijk ontwikkeld; activering van Lb7 door …c5 zou wits d-lijn openen, en zwarts koningsvleugel blijft in de wurggreep van Lg6) 12 Te1 b6 (12…Pb6?, met het idee 13…Ld7 en 14…Le8, faalt direct op 13 Pe5!,. Tg8 14 Lf4! en zwart verliest de dame) 13 c4! (13 Txe6 wint wrakhout maar helpt zwart zijn koningsvleugel te bevrijden; hij moet dan niet consequent fianchetteren maar 13…Pb8! spelen gevolgd door 14 Te1 Lg4 gevolgd door …e6 – niet direct 14…e6? 15 Pe5. Op 13 Pe5 Pxe5 14 dxe5 kan
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 83
zwart laconiek 14…Ld7 overwegen. Het plan 13 h4 gevolgd door 14 h5, 15 Ph4, 16 Lf7 en 17 Pg6 is te langzaam, zwart kan antwoorden met 13…La6 gevolgd door 14…Kc8 en 15…Kb7. Na 13 c4 kan 13…La6 in elk worden beantwoord met 14 Da4). In hun niet computer-geteste boek over 4…Pd7 geven Goefeld en Stetsko nu 13…Lb7 14 Pe5 Pxe5 15 dxe5 Pd7 16 Lf4 en de claim dat wit beter staat wordt geschraagd door de op zich dubieuze autoriteit van Malinin en Polesjoek. Zwarts koningsvleugel staat volkomen klem, en wit kan ongestoord werken aan de verovering van pion e6 gevolgd door de opmars e5-e6. WyyyyyyyyX xCaEgAeAcx xbBaDbAbAx xAfAaBdKbx xaAbAaAaAx xAaAhAaAax xaAaAaJaAx xHhHkAhHhx xiAaLaImAx VuuuuuuuuU 12 c4?! Tal kon hier al de winst forceren d.m.v. 12 Pe5! (dreigt 13 Pf7+) 1) 12…Pxe5 13 dxc5! (dit werd mogelijk gemaakt door 11…c5?),.; 2) 12…Tg8 13 dxc5!,. Dxc5 14 Lf4! en wint de dame i.v.m. de dreiging 15 Pf7+ Ke8 16 Pg5+ Kd8 17 Pxe6 mat; 3) 12…Kc7 13 Pf7 Tg8 14 Lf4+,.. 12…cxd4?! Mobiliseert wits paard, dat op e6 de doodssteek komt uitdelen. Alternatieven: 1) 12...Dxb2 13 Da4 (dreigt 14 Tab1 met damevangst) 13…Pb8 (13...Pb6? 14 Da5 met herovering van het paard,,.) 14 Tab1 Ld7! 15 Dxd7 Pbxd7 16 Txb2≥; 2) 12...Dc7 (met het idee 13...b6 en 14...Lb7) 13 Te1 b6 14 dxc5 Lb7! (14...bxc5 15 Pe5! Pxe5 16 La5+,.; 14...Pxc5 15 Lf4+! Dd7 16 Pe5,.; 14...Dxc5 15 Pe5 Kc7 16 Pf7 Tg8 17 Lf4+ e5 18 Txe5! Pxe5 19 Lxe5+ en Ta8 gaat vallen,,.) 15 Pd4 of eenvoudig 15 cxb6 met grote compensatie; 13 dxc5! e5
(13…Dxc5 14 Pd4 ,. Dxc4 15 La5+ b6 16 Tc1) 14 Te1 b6 15 Lf4!≥; 3) 12…e5!? 13 dxe5 Pg8! (niet naar e8 omdat dan na …e6, …Le7, …Kc7 – intussen staat er natuurlijk een witte toren op d1 – en …Pf8 plots Pe8 ongedekt staat) gevolgd door …e6 en …Pe7 met aanval op de wurgende Lg6 gaf nog de meeste hoop, maar ook dan komt zwart waarschijnlijk niet meer uit de opening. 13 Pxd4 Wit staat nu gewonnen. Hij dreigt 14 La5, 14 c5, maar ook 14 Te1 of 14 Lf7 met druk op e6. 13…e5 Negeert de twee hoofddreigingen, maar er is al niets beters: 13...Kc7 (13...a5 voorkomt 14 La5, maar niet 14 c5,.) 14 c5! Pxc5 (14...Da6 15 Ld3! vangt de dame) 15 Lf4+ e5 (15…Kd7 16 Pf3+ Pd5 17 Pe5+ Kc7 18 Lg3,.) 16 Lxe5+ Kd7 17 Pb3+ Kc6 (17...Ke6 18 Ld4 ,.) 18 Pxc5,. 14 c5! Beter dan 14 La5?! exd4 15 Lxb6+ 1) Na 15...Pxb6? 16 Dxd4+ heeft zwart LPP voor Dp, wat nog speelbaar had kunnen zijn als hij maar niet zo onderontwikkeld was: 16...Ld7 17 Tfe1 e6 (17...Kc7? 18 De5+ Kc8 19 Lf5 met de dreiging 20 c5; zwart slaagt er niet in zijn jongens naar buiten te werken, terwijl wit vooruit kan komen door Tad1 gevolgd door Te6xf6 met winst van de kleine kwaliteit) 18 Txe6 Lc5 19 Dd3 Tf8 (dreigt 20...Pg4!) 20 Td1 Pg4? 21 Txb6!,.. 2) 15...axb6! 16 Dxd4 (vergeleken met de partij na 17...axb6 heeft wit een extra pion op c4, maar het is belangrijker dat zwart aan zet is) 16...e5 17 Dd2 Lc5 gevolgd door ...Ld4 en ...Pc5 en zwart krijgt een soort vesting, Dp-LPP, ¥. Het tempo en de opening van de c-lijn zijn voor wit beslist belangrijker dan de pion. 14...Pxc5 Gedwongen: 14...Da6 15 La5+! en mat op de volgende zet. 15 La5 exd4 16 Dxd4+ Pcd7 17 Lxb6+ axb6 18 Tac1?! Dreigt 19 Tfd1,.. Directer was 18 Tfd1! (pent Pd7, dreigt mat in 1) 18…Ta6 (verzwakt Lc8) 19 Tac1 (dreigt 20 Dc3),. e5 20 Dc3 Lc5 21 b4. 18…e5 19 Dc4 Lc5 20 Tfd1 Dreigt 21 b4.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 84
20…Tf8?! Zoekt tegenspel tegen f2. Na het hardnekkiger 20...Pe8 (om c7 te verdedigen en 21...Ld4 voor te bereiden; 20...Ld4? 21 Dc7+ Ke7 22 Txd4,.) 21 De6 (dreigt 22 Dxe5) 21…Ld4 (21…Pef6 22 Dxe5!? Lxf2+ 23 Kh1 – dreigt 24 Dc7+ - 23…Lc5 24 Tc4/Df4 gevolgd door 25 b4 met winst) 22 Lf5 (dreigt 23 Txc8) 22...Pef6 (Pd7 kan niet spelen; 22...Pc7? 23 Dd6,.) 23 Dd6 met de optie 24 Txd4 exd4 25 Dc7+ enz met een winnende aanval. 21 b4! Ld4 21…Ta4 22 a3! en 23 Db3 of andere manieren om een stuk te winnen. 22 Txd4 Of 22 Dc7+ eerst; 22 Txd4 exd4 23 Dc7+ Ke7 24 Te1+ en mat op de 27e zet. 1-0
Lembit tijdens de prijsuitreiking van het Europees jeugdkampioenschap, Groningen 1984/85 Bovenstaande voorbeelden laten zien dat in de Caro-Kann op e6 niet alleen een paard kan worden geofferd, maar ook een ander stuk: een loper (zoals tegen Aronin) of een toren (zoals tegen Portisch). Er zijn zelfs voorbeelden van dameoffers in de Caro-Kann op e6: 1 e4 c6 2 d4 d5 3 Pc3
dxe4 4 Pxe4 Pd7 5 Lc4 Pgf6 6 Pg5 e6 7 De2 Pb6 8 Ld3 h6 9 P5f3 c5 10 dxc5 Pbd7 (10...Lxc5 11 Pe5 Pbd7 12 Pgf3 Dc7 13 0-0 Ld6 14 Pc4 Le7 15 Pd4 a6? 16 Dxe6! met een solide pion) 11 b4 b6 12 Pd4 bxc5?? (12...Pxc5) 13 Pc6 Dc7 14 Dxe6+! fxe6 15 Lg6 mat, Perenyi-Eperjesi, Boedapest 1974. In alle voorbeelden had zwart niet gero-keerd, en wits intentie was dat te verhinde-ren. In geen van de voorbeelden had wit een voorsprong in ontwikkeling (wat in de Caro-Kann zeldzaam is), noch had hij de e-lijn niet bezet met Te1, en als gevolg daarvan was het offer nergens werkelijk sterk. In de vijf partijen scoorde Tal 2½/5 (+2=1 -2), maar als hij al zijn kansen op-timaal had waargenomen had dat ook 4/5 kunnen zijn, met winst tegen Aronin en remise tegen Botwinnik. In vier van de vijf voorbeelden speelde de zwakte van de di-agonaal h5-e8 een rol: in Tal-Aronin de zet 14 Dxh5+, in Tal-Portisch de variant 17...Le7 18 Lg6+!, in Tal-Vukic de zet 13 Ph5, in Tal-Oll 10 Lg6+. Kotov schreef indertijd Das Schacherbe Aljechins, waarin Aljechin’s schaaknala-tenschap werd gepresenteerd als een ver-zameling partijen gekenmerkt door tacti-sche wendingen of positionele ideeën in concrete stellingen. M.i. is het interessant om zoveel mogelijk algemene concepten op te sporen die een speler heeft bijgedra-gen. Moderne databases maken een be-trouwbare geschiedschrijving van derge-lijke concepten meer dan ooit mogelijk. Het stukoffer op e6 in de Caro-Kann hoort, naast de benutting door wit van de open c-lijn in de Tsjigorin-variant van het Spaans, de behandeling van Siciliaanse eindspelen met ongelijke lopers (i.v.m. de strijd om d5 geeft wit heel dikwijls zijn dameloper op f6, zwart de zijne op d5), en allerlei zwarte paardoffers in de Benoni, tot de concepten die Tal heeft bijgedragen.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 85
Soms zou je er geen stuiver meer voor geven
Henny Vijgeboom
Het blijft een leuk spelletje dat vluggeren. Maar er is vaak ook wel ruimte voor er-gernis als een aanval niet doorslaat wan-neer je denkt huizenhoog gewonnen te staan. Bij de voorjaarsschoonmaak stuitte ik op een ouwe doos met van alles en nog wat. Mijn blik viel op het diagram. Tjon-ge-tjonge, wat staat zwart gewonnen, dacht ik. De sleutelzet was niet zo moeilijk te vinden; de winst, zelfs met een stuk minder, lag voor het grijpen, oordeelde ik, zoals heel wat aanzienlijk sterkere scha-kers dan ik ook geoordeeld zouden heb-ben. WyyyyyyyyX xMaLaAaAix xhCaAaHaAx xAaHhAaAax xaAaAhAhAx xDaKaBjBax xaAaIaAaAx xBfAaAaAax xgCaAaAaAx VuuuuuuuuU Uit het verhaaltje onder het diagram werd me duidelijk dat het om een vijfminuten-
vluggertje ging, gespeeld op een sinter-klaasavondje bij Charlois, zo in de jaren zeventig. De zwartspeler leek op weg te zijn naar een van de boterletters... Het was Frans Koevermans. John Leer moest maar afwachten wat er allemaal met hem ging gebeuren. Zwart had een stuk geofferd om zijn batterij en ook nog een dartel veulen op de witte koningsstelling te richten. Het spektakel verliep als volgt: 1...Txh2+ 2.Kxh2 Dg3+ 3.Kh1 Dh4+ 4.Dh3 Df2 U haalt maar net zoveel computers erbij als u wilt, iets beters had zwart wonderlijk genoeg niet. 5.Th6 Dat punt is binnen, zal wit zich vrolijk gemaakt hebben. Maar de jolijt verging hem al snel, toen hij 5...Tg1+ 6.Txg1 Pg3+ 7.Dxg3 Dxg1+!!! 8.Dxg1 PAT in zijn maag gesplitst kreeg. Als ik mij goed herinner, ontving de zwartspeler tóch een boterletter, als schoonheidsprijs voor zijn zowat heilig verklaarde remise. Waar krijg je heden ten dage zo’n prijs voor een half puntje? Je zou toch geen stuiver meer voor de witte koning hebben gegeven? Zo ziet u maar, hartstochtelijke vluggeraar: blijf attent, het blijft goochelen...
P.S. Frans Koevermans werd half mei jongstleden getroffen door ernstige hartproblemen en reed zichzelf naar het IJsselland Ziekenhuis, alwaar hij 9 dagen verbleef. De revalidatie is vermoeiend (vooral het niet meer roken vereist inspanning...), maar verloopt naar wens. Veel sterkte verder, schaker in hart & nieren! – H.V.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 86
Nezhmetdinov
Ton de Vreede
Voor vele lezers zal de naam van Rashid Nezhmetdinov een onbekende zijn. Hij speelde dan ook voornamelijk binnen de Sovjet-Unie zelf. Bovendien speelde hij zijn beste partijen in de jaren vijftig en zestig, wat voor velen onder u te ver in het verleden ligt. Dat hij nauwelijks bekend werd was ook gelegen in het feit dat hij een Tartaar was. Ver weg van de traditionele schaakcentra Moskou en Leningrad. Toch slaagde hij er in zich vele malen te plaatsen voor de finale van het Russische schaak kampioenschap. Dit was een geweldige prestatie, omdat vele decennia immers dit kampioenschap het sterkste toernooi ter wereld was. Juist omdat hij in het verre oosten van het Sovjet rijk woonde moest hij zich plaatsen via de lange weg van voorronden. Een ware martelgang want in het bijzonder de kwart- en halve finales waren altijd uitzonderlijk sterk bezet. Vele grootmeesters en meesters moesten overwonnen worden om dit doel te kunnen bereiken. Nezhmetdinov slaagde niet alleen daarin, maar deed dit op een opmerkelijke manier. In zijn tijd verwierf hij de faam als een van de beste aanvalsspelers, zo niet de allerbeste. De grote Michael Tal, toch zelf een briljant speler, verloor een aantal malen van de Tartaar. De toenmalige wereldkampioen Botwinnik zei; “Nobody sees combinations as Nezhmetdinov”. Er is in die tijd wel een boek verschenen met zijn beste partijen, maar helaas in het Russisch en in het verlengde hiervan nimmer bekend geworden. Gelukkig komt daar binnenkort een einde aan. De bekende schaakhistoricus en uitgever Dale Brandreth uit de US zal in een paar weken een boek uitgeven over deze fantastische speler. De basis wordt uiteraard gevormd door de Russische uitgave, maar er zal veel aangevuld worden met nieuw partij materiaal en historische gegevens. Zoals
gewoonlijk zijn de boeken, in de bekende rode band uitgegeven, van uitstekende kwaliteit. Hoewel ik het boek nog niet in bezit heb kan ik bij voorbaat al aankondigen, dat deze uitgave er een zal worden voor de ware liefhebber. Een paar dagen geleden kwam ik op een Amerikaanse website een prachtige partij van hem tegen. Een partij die gespeeld werd in een van de Russische kampioenschappen met als tegenstander de ook in Nederland bekende Salo Flohr. Direct valt op de scherpe stijl van Rashid, het aantal dreigingen is legio, dus speel de partij langzaam na. Maar in dit geval is het mooiste gedeelte het eindspel dat ontstaat met een zeer bijzondere stukken configuratie. USSR-kampioenschap KIEV, 1954 wit : S. Flohr zwart : R. Nezhmetdinov 1.Pf3 Pf6 2.c4 d6 3.d4 g6 4.b3 Lg7 5.Lb2 0-0 6.g3 Lf5 7.Lg2 Dc8 8.0-0 Lh3 9.Pbd2 a5 10.a3 Dg4 11.e3 Dh5 12.Ph4 Lg4 13.f3 Lc8 14.f4 Dxd1 15.Taxd1 Pg4 16.Tfe1 c6 17.Phf3 Pd7 18.La1 Tb8 19.e4 b5 20.h3 Pgf6 21.e5 Ph5 22.Kh2 Pb6 23.exd6 exd6 24.c5 Pd5 25.Pe4 Lf5 26.Pxd6 Lc2 27.Tc1 Lxb3 28.Pd2 Lc4 29.P2xc4 bxc4 30.Txc4 Phf6 31.Ta4 WyyyyyyyyX xAcAaAcGax xaAaAaBeBx xAaBjAdBax xbAhDaAaAx xIaAhAhAax xhAaAaAhHx xAaAaAaKmx xkAaAiAaAx VuuuuuuuuU
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 87
In het maartnummer spreekt Tom Middelburg de hoop uit dat iemand een pat in minder dan twaalf zetten vindt. Maar het moet nog sneller. Het Leningradsky Sjachmatny Bjoelletin van 17 december 1955 wijst n.a.v. een aantal korte remises in de halve finales van het kampioenschap van de Sovjet-Unie op de volgende optie voor liefhebbers van korte remises: 1 e3 a5 2 Dh5 Ta6 3 Dxa5 h5 4 Dxc7 Tah6 5 h4 f6 6 Dxd7+ Kf7 7 Dxb7 Dd3 8 Dxb8 Dh7 (laat zien waarom 1 e4 niet goed is) 9 Dxc8 Kg6 10 De6 pat. WyyyyyyyyX xAaAaAeDcx xaAaAbAbFx xAaAaLbGcx xaAaAaAaBx xAaAaAaAhx xaAaAhAaAx xHhHhAhHax xiJkAmKjIx VuuuuuuuuU Commentaar, vrij weergegeven: “Goed en snel! Dit “ontwikkelingssysteem” werd in
1866 uitgewerkt door de bekende schaakcomponist Lloyd. Lange tijd werd gedacht dat dit de enige manier is om snel pat te bereiken. Maar 71 jaar na Lloyd kwam de Engelse schaker Edelstein met de volgende aanpak.” 1 h4 e5 2 c4 d5 3 Db3 dxc4 4 e4 cxb3 5 axb3 Dxh4 6 Ta4 Dxh1 7 g4 Lxg4 8 Pf3 Lxf3 9 Pa3 Lxa3 10 Tb4 Lxb4 pat. WyyyyyyyyX xCdAaGaDcx xbBbAaBbBx xAaAaAaAax xaAaAbAaAx xAeAaHaAax xaHaAaEaAx xAhAhAhAax xaAkAmKaFx VuuuuuuuuU Dat ziet er strak uit, maar met wat gezonde vlijt kan misschien toch een pat in 9 of 8 zetten gevonden worden? Wie offert de rest van zijn carrière op?
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 89
Flink getikt……
Henny Vijgeboom
Juni 1950: En het geschiedde in die dagen dat er altijd een schrijfmachine op mijn bureau stond. Of het was de schrijfmachine, die ik op het scheepvaartkantoor had toegewezen gekregen, òf het was de schrijfmachine die ik thuis in mijn vrije tijd bespeelde. De laatste was mijn onafscheidelijke Gabriele. Voor f 425,-- lag zij maagdelijk op mij te wachten in een vitrine van Het Vrije Volk. Zij verlangde mijn dubbele maandsalaris. Omdat bij deze krant gratis schaakverslagen binnenstroomden, werd mij 10% korting verleend. Een halve eeuw heb ik platonisch gebruik van Gabriele gemaakt. Tot vorig jaar, toen zij twee poten brak. “Niet meer te repareren…”, sprak een tikmachinechirurg droef. Speeltje 1923: Ik was zeven. Pa zaliger werkte bij de NRC. Zaterdags om 1 uur zat zijn taak er voor die week weer op. Hij vond het leuk dat ik hem dan afhaalde, waarna de dreumes als tegenprestatie bij de HEMA een speeltje kreeg. Met lijn 16 toog ik van de Mathenesserdijk in Spangen voor 6 cent (ik kreeg een dubbeltje mee) naar de Witte de Withstraat. Dat u, min of meer aandachtige lezer, deze regels aantreft, moet u maar wijten aan Pa`s wijze woorden “We gaan pas naar de HEMA als je eerst een uurtje op deze tikmachine oefent. Dan kun je later een boel centjes verdienen…” Waar vind je zulke paragnostische vaders heden ten dage nog ? Die ouwe Remmington van de NRC heeft verder eigenlijk mijn hele leven bepaald. Van alle speeltjes, van vriendinnetjes, treintjes tot meccanodozen toe, vond ik de tikmachine toch het fijnst. Brother-gezwets De tijden veranderen. Internet, computers, tekstverwerkers, ik wil er niets van weten.
Tot intens verdriet van de dolgedraaide redacteuren van dit unieke orgaan, die al het gezwets dat ik uit mijn huidige Brother AX-210 pers, eerst allemaal moeten gaan zitten overtikken alvorens het paleiszaalklaar in Rotterdamchess kan verschijnen. Mijn oprechte dank daarvoor in woorden uit te drukken, zou absolute dwaasheid zijn. Ton, Peter, Rogier en weet-ik-wie-nog-meer, ik doe dat dan ook niet. Jullie zullen moeten lijden. Tot ik op de kop getikt word dat het nu maar eens afgelopen moet zijn met die onzin. Van die ouwe uit Schiebroek zullen jullie nooit ofte nimmer de kopij per e-mail aangeleverd krijgen ! Mijn verhalen zijn al geëmailleerd genoeg… Chef-sport De meelevende chef van de Vrije Volkse sportredactie vereerde mij in 1950, in Overschie, waar ik destijds woonde, met een bezoek en startte: “Leuk wonen hier…” - “Ik ben in dit pittoreske dorp geboren en wens hier ook ter aarde besteld te worden, dan weet mijn familie dat alvast…”, vrolijkte ik de stemming wat op. Toos offreerde de hoge gast een kopje koffie met een Mariakaakje.Meer kon er in die tijd niet af. Na vanaf flat Stadt & Lande van het uitzicht op de Schie te hebben genoten, verduidelijkte de goede man, die ik nog nooit had gezien, het doel van zijn komst. Was ik ontdekt als journalist ? “Je zendt al geruime tijd schaak-verslagjes in, maar je stuurt nooit nota`s !” verbaasde hij zich over mijn goedertierenheid. Die vond haar oorsprong in het “graag tikken” en dat getik ook nog in de krant gepubliceerd te zien. Dit alles nog afgezien van de publiciteitswaarde voor het Maasstedelijk schaak in het algemeen en voor de toenmalige Rotterdamse sterren in het bijzonder, zoals mr. Ebbe Mulder, Chris Vlagsma, dr.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 90
K.M. Bergsma, Catharina Roodzant en vele dozijnen anderen. Vooroorlogs “Ja, maar sinds enkele maanden krijg ik plotseling f 7,50 per stukje!”, wierp ik enthousiast tegen. “Joh, dat is een vooroorlogs tarief; daar gaan we wat aan doen…” Het werd f 15,--. Dan kon er tenminste een tompoes bij de koffie aangeschaft worden. Bij zo`n tien artikeltjes per maand ging dat aardig oplopen, vond Toos. De mengsmering voor de brommer kreeg je ook niet voor niks. Lumineus Een lumineuze gedachte viel mij in. “Ik moet er nog een paar kranten bij zien te vinden…” Zo gedacht, zo gedaan. Zowaar hadden ook het Rotterdams Nieuwsblad, het Rotterdams Parool, De Tijd/Maasbode, de (Chr.) Rotterdammer en het AD interesse.Het was bijna niet meer bij te benen. Maar eindelijk kon er eens een autootje af. Ik ben toen met carbonnetjes gaan werken, waartegen de kranten vreemd genoeg geen bezwaar maakten. Zo`n idioot die tot `s nachts half vier op de sportredacties kwam zitten tikken, zouden ze immers nooit vinden ? De volgende ochtend zat ik dan weer aan mijn bureau om ingewikkelde scheepvaartzaken op kantoor af te handelen. Onlangs opperde mijn oude schaakvriend Jan van Son: “We hebben ons altijd afgevraagd hoe het mogelijk was dat je geen attaque van dat leventje opliep…” – “Géén alcohol, maar melk!”, grapte ik terug. Nog maar twee Inmiddels zijn er nog maar twee werkgevers overgebleven. Het RP, de Tijd/Maasbode en de Rotterdammer verdwenen uit ons stadsbeeld. HVV & RN fuseerden tot Rotterdams Dagblad. “Die twee” zijn het RD en Rotterdamchess.Vanaf 1987 geniet ik van mijn scheepvaartpensioen en het staatspensioen. Op een pensioentje van Rotterdamchess reken ik maar niet. Hoeft ook niet, want ik tik graag… Die halve eeuw Vrije Volk/Rotterdams Dagblad was
maar een lolletje. Vooral voor de belastinginspecteur. Anekdotes Sinds mijn allereerste krantenartikeltje heb ik altijd de knipsels zorgvuldig bewaard, totdat ik er zo omstreeks 1995 drie KOMO-vuilniszakken vol van had. Soms graaide ik er nog wel eens in en las dan bijvoorbeeld dat Corrie Vreeken tegen Zatulovskaja een stuk had geofferd. Zij verloor het duel niet zozeer daardoor; de Russin was gewoon sterker, gaf zij volmondig toe. De match werd begin jaren `60 bij het Rotterdams Parool gespeeld. Er waren meer bezoekers dan er tegenwoordig bij de meesterklassewedstrijden komen kijken. Voor het Vrije volk organiseerde ik meerdere malen simultaanseances met sterren als Tal en Bronstein. Toen ik Tal na zijn slachtpartij het honorarium van f 300,-- overhandigde viel hij me zowat om de hals. Die jongen had nog nooit zoveel geld bij elkaar gezien… Tegen Bronstein liet ik de sterkste Rotterdammers uit die tijd opdraven, veertig in getal. David verontschuldigde zich dat hij één remisetje had moeten toestaan. Bondarevsky Minder gemoedelijk ging het er aan toe als je tegen Bondarevsky moest aantreden. Wanneer een of andere argeloze ook maar even abusievelijk een stuk beroerde zonder dat te spelen, veegden Bonda’s kolenschoppen alle nog aanwezige poppetjes op een hoop en borg ze op. Genade bestond voor hem niet; hij was dan ook de captain van het Russische team. Lager niveau Op lager niveau weerlegde ene H.V. die eeuwige Caro-Kann van een razende Daan ’t Hart. De stukken vlogen door de zaal. De gelukkige winnaar kreeg en passant te horen dat hij van die opening geen barst begreep. Daan was in 1956, met mr. Mulder, gedeeld kampioen van de RSB. Bij een KNSB-wedstrijd tussen Spangen en Kralingen (rond 1953), waarbij uw scribent en Justus de Hooge de teamleiders waren, bleef het aan beide zijden van bord 10 angstig leeg. Toentertijd hoefden nog
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 91
niet vooraf de opstellingen uitgewisseld te worden. Ik vraag Justus: “Op wie zit jij te wachten ?” – “Op Rob Faase, maar die is wel ’ns meer verstrooid…”, reageert de oer-Kralinger. “Verrek, daar zit ik óók op te wachten…” Rob was lid van beide clubs, maar wist niet meer wanneer en voor welk team hij moest spelen. “Die lange” verscheen dus niet op die middag daar in de machinistenschool. En maar zo voortgaande… Het was koddig dat alles nog eens na te lezen. Drie zakken Een voorval, dat de krant niet haalde. Na een weekje Hoogovens, in 1995, vond ik
bij weerkeer dat mijn kamertje ineens zo leeg was. Ik nog geen erg. Totdat ik in een hoek een beduimeld knipseltje aantrof. Ik riep naar Toos: “Waar zijn die drie KOMO-zakken gebleven ?” Maar ze verstond me niet goed en vroeg “Wáár Kozakken?” “Die vuilniszakken !”, brulde ik naar beneden. “Oh, die heb ik met de ROTEB meegegeven. Ik dacht dat je vergeten was ze op de stoep te zetten voor je naar Wijk aan Zee ging…” Ik was aan een rustoord toe. Het 50-jarig huwelijksfeest, vorige maand, is gewoon doorgegaan. In het Kurhaus.
De geprepareerde mens aan het schaken
Herman van Bekkum
Biologie-hoogleraar Günther von Hagen ontwikkelde receptuur om de ingenieuze bio-systemen (bloedvaten, zenuwstelsel, spieren, etc.) van de mens zichtbaar te maken. Hij kreeg vrij wat mensen zover om bij “het verwisselen van het tijdelijke voor het eeuwige” hun lichaam ter beschikking te stellen voor zo’n preparatie. Aldus ontstond een indrukwekkende exhibitie die de wereld omreist, jong en oud aantrekt, en nu tot 31 juli te Keulen te zien is. Democratisering van de menselijke anatomie noemt prof. von Hagen het. Hieronder een aanblik.
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 92
KNSB-ratings per april 2000
Alphen N.W. van 1670 Arkel R. van 2120 Beek A. van 2210 Bekkum H. van 1843 Bergakker S. 1960 Besseling M.T. 2048 Bijl C.L. 1600 Bohm H. 2305 Bonte A. 1701 Christen H.C. 1545 Cifuentes R. 2484 Dongen F. van 1719 Edwards A.R. 1708 Freytas P.L. de 1831 Ftacnik L. 2592 Giessen W. v/d 1652 Groen P. 1823 Hassel C.A.M.van 2108 Heijmans D.M. 1541 Heinen W.J. 1403 Helfrich H.A. 1905 Hoeven D.A. v/d 1979 Hollander J.W. 1642 Hoogesteger T.J. 1726 Huyser H.J. 1609 Jadoul M. 2363 Jager J. de 2323 Kerkhoff L.J.M. 2194 Kortsjnoj V. 2634 Lane G. 2358 Leeuwen B.P. van 1463 Maaskant P. 1563 Maclean H.M. 1808
Markus G. 1811 Meijer R.H. 1807 Mesic D. 1675 Michel J.C.J. 1618 Middelburg T. 2341 Noordijk M. 1982 Peng Z. 2385 Piket M. 2401 Plassche E. v/d 2073 Pluymert P.W. 2026 Reedijk P.J. 2011 Riet M.N. van 1443 Schell J. 2024 Smit G. 2037 Strijdhorst M. 1969 Taha Yasen M. 2258 Timman J.H. 2665 Timmerhuis J.B.P. 1420 Tudjman T. 1626 Versteeg H.J. 2044 Vijgeboom H. 1804 Visser E.M. 2070 Vliet F.R. v/d 2293 Vreede A.P.J.de 1398 Vreeken M.C. 1843 Vreeken P. 1835 Vreugdenhil E.R. 2040 Vreugdenhil F. 1862 Winants L. 2505 Zappeij H. 1454 Zeeuw M. de 2195 Zonne A. 1736
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 93
drukker,
s.v.p. deze bladzijde vervangen door
de opgestuurde “knipselpagina”
Rotterdamchess, jaargang 19, nr. 3, juni 2000 Pagina 94
Informatie Schaakvereniging Rotterdam
Bestuur: Voorzitter: Herman van Bekkum tel. 010-4742145