Co motywuje nauczycieli do innowacji? - Aktualności ... · Co motywuje nauczycieli do innowacji? ... Osada Wieś miasto do 10 tys miasto od 10 do 25 tys miasto od 25 do 50 tys miasto

Co motywuje nauczycieli do innowacji?

Dr Edyta Anna Kowalczyk-Boroń

Projekt „Stworzenie systemu motywowania do innowacyjności nauczycieli w zakresie tworzenia nowych, innowacyjnych programów, metod, technik i narzędzi nauczania” zrealizowany w latach 2010-2013 przez KO w Kielcach, współfinansowany z POKL.

Pełny opis wyników znajduje się w publikacji: A.M. Michalska, E. Kowalczyk-Boroń, System motywowania nauczycieli do innowacji. Badanie nauczycieliwojewództwa świętokrzyskiego. Część 3, Kielce 2012.

Próba badawcza

� Przedstawiciele organów prowadzących – 6 os.� Doradcy metodyczni, wizytatorzy – 6 os.� Dyrektorzy szkół – 50 os.� Nauczyciele – 295 os.

Wszystkie badane osoby mieszkają i pracują w województwie świętokrzyskim.

Metody uŜyte do badań

� Kwestionariusz ewaluacyjny dla organów prowadzących � Kwestionariusz ewaluacyjny dla doradców metodycznych,

wizytatorów � Kwestionariusz ewaluacyjny dla dyrektorów szkół� Kwestionariusz ewaluacyjny dla nauczycieli

Trudności, na jakie napotykają organy prowadzące przy wprowadzaniu zmian w placówkach oświatowych

� Konsultacje ze związkami zawodowymi.� Interpretacja prawa oświatowego.� Wprowadzanie regulaminu motywowania nauczycieli oraz

określenia wysokości dodatku motywacyjnego.

Za co nagradzać nauczycieli? – odpowiedzi przedstawicieli organów prowadzących

� Uzyskiwanie osiągnięć w realizowanym procesie dydaktycznym.� Osiągnięcia wychowawczo-opiekuńcze, szczególnie usprawnienie

metod pracy z uczniami, którzy sprawiają trudności wychowawcze. � Wprowadzanie innowacji pedagogicznych, skutkujących efektami

w procesie kształcenia i wychowania, stwierdzonymi na podstawie przeprowadzonej ewaluacji.

� Realizowanie w szkole zadań edukacyjnych, wynikających z przyjętych przez organ prowadzący priorytetów w realizowanej lokalnej polityce oświatowej

Natomiast najmniej punktów przedstawiciele organów prowadzących przyznali kryterium dotyczącemu szczególnie efektywnemu wypełnianiu zadań i obowiązków związanych z powierzonym stanowiskiem.

Trudności, jakie nauczyciele sygnalizowali doradcom metodycznym i wizytatorom

� Niewystarczająca umiejętność praktycznego wykorzystania technik informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu przedmiotowym, w tym takŜe pełnego wykorzystania oprogramowania tablicy interaktywnej.

� Brak systemowego wsparcia w programach zajęć edukacyjnych. � Kłopoty techniczne, strach przed technologią, braki wiedzy

specjalistycznej w dziedzinie TI. � Brak czasu potrzebnego do napisania scenariusza

z wykorzystaniem innowacyjnych narzędzi.

Dodatek motywacyjny jako instrument motywowania nauczycieli w ocenie dyrektorów szkół

� 3 osoby oceniły, Ŝe ma on znaczenie w bardzo niewielkim stopniu. � 2 w niewielkim.� 15 w średnim.� 21 w duŜym, � 8 w bardzo duŜym, � 1 w zupełności.

Zasadniczo dyrektorzy szkół uwaŜają dodatek motywacyjny jako skuteczny instrument motywowania nauczycieli do innowacji.

Trudności dyrektorów szkół w trakcie wprowadzania zmian

w przyznawaniu dodatku motywacyjnego nauczycielom

� Problemy finansowe, a w tym: niedostatek funduszy w posiadaniu gminy oraz trudności w dzieleniu puli.

� Trudności w określeniu precyzyjnych kryteriów przyznawania dodatku motywacyjnego.

� Problemy związane z wdraŜaniem regulaminu w gminie i jego interpretacją, a takŜe brakiem zgody nauczycieli na zawarte w nim zapisy.

� Niepokój i obawy nauczycieli związane z wdraŜaniem zmian, szczególnie przed tym, Ŝe nie podołają nowym wymaganiom.

� Opór ze strony związków zawodowych.� Prowadzenie dodatkowej dokumentacji.� Złe ocenianie pracy nauczycieli.

Co motywuje nauczycieli do innowacji według dyrektorów szkół?

� Potrzeba rozwoju zawodowego.� Dodatek motywacyjny.� Wsparcie dyrektora.� Awans zawodowy. � Szkolenia.� Chęć sprawdzenia się w nowej sytuacji.

W niewielkim stopniu zaś motywuje nauczycieli:

� Współpraca na platformie e-learning.� Pomoc doradców metodycznych.� Staranie się o certyfikat lidera innowacyjności. � Rywalizacja między nauczycielami.

Jak często powinien być przyznawany nauczycielom dodatek motywacyjny według dyrektorów szkół?

� 3 osoby - raz na miesiąc.� 4 osoby - raz na dwa miesiące. � 12 osób - raz na trzy miesiące. � 5 osób - raz na pięć miesięcy.� 21 osób raz na sześć miesięcy. � 5 osób - raz na rok.

Około połowa dyrektorów jest zdania, iŜ dodatek motywacyjny powinien być przyznawany dwa razy w roku.

Jaka powinna być wysokość dodatku motywacyjnego dla nauczycieli według dyrektorów szkół?

� 3 osoby - od 1 do 10%� 7 osób – od 1 do 15% � 13 osób – od 1 do 20 % � 2 osoby – od 5 do 10% � 22 osoby – od 5 do 20% � 3 dyrektorów wskazało inne propozycje, to jest: od 0 do 10%,

od 0 do 20% i od 25 do 30%.

Taki rozkład odpowiedzi wskazuje, Ŝe dyrektorzy w większości opowiadają się za moŜliwością elastycznego dopasowywania dodatku motywacyjnego do osiągnięć nauczycieli.

Za co nagradzać nauczycieli? – odpowiedzi dyrektorów szkół

Przy przyznawaniu dodatku motywacyjnego dyrektorzy szczególnie często doceniają:

� realizowanie w szkole zadań edukacyjnych, wynikających z przyjętych przez organ prowadzący priorytetów w realizowanej lokalnej polityce oświatowej;

� uzyskanie osiągnięć w realizowanym procesie dydaktycznym.

Podobnie jak przedstawiciele organów prowadzących, dyrektorzy szkół w najmniejszym stopniu nagradzają szczególnie efektywne wypełnianie zadań i obowiązków związanych z powierzonym stanowiskiem.

Charakterystyka badanej grupy nauczycieliUdział kobiet i męŜczyzn w badanej próbie

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Kobieta Mężczyzna

89,46%

10,54%

Udział liczbowy i procentowy nauczycieli ze względu na miejsce zatrudnienia

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

Szkoła

podstawowa

Gimnazjum Zespół szkół

67,46%

28,81%

8,81%

Udział liczbowy i procentowy nauczycieli ze względu na miejsce zamieszkania

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

Osada Wieś miasto

do 10 tys

miasto

od 10 do

25 tys

miasto

od 25 do

50 tys

miasto

powyżej

50 tys

0,35%

58,33%

10,07%

17,71%

2,08%

11,46%

Liczba nauczycieli, którzy pod wpływem projektu podjęli innowacje w pracy

0%

20%

40%

60%

80%

100%

Tak Nie

95,59%

4,41%

Zmiany podjęte przez nauczycieli pod wpływem projektu

� Zmiana w zakresie stosowanych narzędzi (tablice interaktywne i inne multimedia) - 91,19%

� Zmiana organizacji lekcji - 61,69%� Zmiana w zakresie i treści prac domowych – 35,59% � Zmiana treści przedmiotu (modyfikacja programu

nauczania) - 24,41%� Zmiana sposobu oceniania - 15,93%� Inne… - 0,34%

Czynniki motywujące nauczycieli w trakcie realizacji projektu

W ocenie nauczycieli najbardziej motywuje ich do podejmowania zmian:

� chęć sprawdzenia się w nowej sytuacji, � potrzeba rozwoju zawodowego, � wsparcie dyrektora. Następnie:� szkolenia,� dodatek motywacyjny.

Natomiast najmniej punktów otrzymały takie czynniki, jak:� pomoc doradców metodycznych, � staranie się o certyfikat lidera innowacyjności, � awans zawodowy, � współpraca na platformie e-learning

Ponadto w kategorii „inne” nauczyciele podawali, Ŝe do innowacji w trakcie realizacji projektu zachęcała ich:

� ciekawość, � uczenie się nowych rzeczy, � nowoczesne metody pracy, � uatrakcyjnienie procesu dydaktycznego, � większa aktywność uczniów podczas pracy z tablicą interaktywną

i realizowania nowych metod � wewnętrzna motywacja.

Na podstawie uzyskanych odpowiedzi od nauczycieli moŜna stwierdzić, Ŝe istotnym czynnikiem motywującym nauczycieli do podejmowania zmian jest ich zaangaŜowanie intelektualne i emocjonalne w trakcie realizacji projektu oraz zaktywizowanie uczniów.

Uczucia towarzyszące nauczycielom w trakcie wdraŜania projektu

� Obawa przed poraŜką we wdraŜaniu zmiany, � brak siły do angaŜowania się w następne zmiany,� obawa przed odkryciem luk we własnych kompetencjach.

Natomiast w najmniejszym stopniu nauczyciele obawiają sięutraty dotychczasowej pozycji zawodowej w szkole.

Wyniki te mogą wskazywać na zmęczenie nauczycieli, które wynika z nadmiaru wdraŜanych w szkole reform. Ten nadmiar zmian tworzy takŜe bardzo niepewną sytuację.

Jak często w porównaniu z sytuacją na początku wdraŜania projektu nauczyciele odczuwają obawy związane

ze zmianami?

0%5%

10%15%20%25%30%35%40%45%

43,79%

30,00%

20,69%

3,45% 2,07%

Jak waŜna była innowacyjność w szkole przed rozpoczęciem

wdraŜania projektu według nauczycieli?

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

45%

0,68% 1,71% 1,37%

10,24%

32,76%

40,61%

12,63%

Jak waŜna stała się innowacyjność w szkole po zakończeniu wdraŜania projektu według nauczycieli?

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

0,34% 0,34%5,44%

18,37%

53,06%

22,45%

W jakim stopniu według nauczycieli w ich szkole są potrzebne działania wspierające innowacyjność?

0%5%

10%15%20%25%30%35%40%45%50%

1,36%4,42%

19,39%

45,92%

28,91%

Jakie działania według nauczycieli skutecznie wspierająefektywność pedagogów we wdraŜaniu innowacji?

� przygotowanie planu podnoszenia kwalifikacji;� szkolenia i warsztaty, takŜe wyjazdowe, między innymi

z zastosowania multimediów w dydaktyce – preferowane są formy bezpłatne;

� konferencje metodyczne;� wizyty studyjne, takŜe zagraniczne;� wyjazdy integracyjne;� prowadzenie lekcji koleŜeńskich z wykorzystaniem tablic

interaktywnych;� wymiana doświadczeń między nauczycielami, takŜe na platformie

e-learningowej;� moŜliwość publikowania własnych scenariuszy i konspektów, takŜe

na platformach edukacyjnych;

Jakie działania według nauczycieli skutecznie wspierająefektywność pedagogów we wdraŜaniu innowacji? – cd.

� lepsze wyposaŜenie szkoły w nowoczesne pomoce dydaktyczne, w tym takŜe multimedia;

� dostęp do Internetu;� notebooki dla uczniów;� wsparcie dyrekcji;� wsparcie organów prowadzących, głównie w zakresie finansowania

szkoły;� współpraca z zakładami pracy;� fundusze na zajęcia pozalekcyjne (rozwijające uzdolnienia,

redukujące deficyty), w tym takŜe wycieczki; � pewność, ze nie będą likwidowane małe szkoły na wsi;� mniej liczne klasy;

Jakie działania według nauczycieli skutecznie wspierająefektywność pedagogów we wdraŜaniu innowacji? – cd.

� wsparcie współpracowników;� wsparcie merytoryczne i metodyczne doradców metodycznych –

współpraca z ośrodkiem metodycznym;� wsparcie rodziców i współpraca z rodzicami w zakresie wdraŜania

zmian w szkole;� otwartość uczniów na innowacje;� wyŜsze zarobki i dodatki motywacyjne;� wynagrodzenie za godziny poświęcone na przygotowanie

i wdraŜanie innowacji;� prestiŜ zawodowy i docenianie pracy nauczyciela;� stabilne zatrudnienie!� zaniechanie reform, które nie przynoszą pozytywnych rezultatów;� mniej biurokracji, a więcej czasu dla ucznia;� większa swoboda w realizacji podstawy programowej.

Jak często organ prowadzący interesował sięwdraŜanym projektem?

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

2,40%

8,22%11,64%

31,85% 30,82%

10,27%

4,79%

Jak często rodzice uczniów przekazywali informacje zwrotne związane

z wdraŜanymi innowacjami w trakcie realizowanego projektu?

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

40%

Zupełnie

nie

Bardzo

rzadko

Rzadko Nie mam

zdania

Często Bardzo

często

10,58%

16,72%

35,15%

5,46%

28,33%

3,75%

Podsumowanie

WdraŜanie innowacji łączy się nie tylko ze zwiększeniem nakładów finansowych na ich realizacjęi zakup odpowiednich pomocy dydaktycznych, ale takŜe z lepszym przygotowaniem merytorycznym nauczycieli. Ponadto istotne jest wsparcie ze strony organów prowadzących, dyrekcji szkół, doradców metodycznych współpracowników oraz rodziców uczniów.

Dziękuję za uwagę ☺