ÇIKAR ÇATIŞMASI

ÇIKAR ÇATIŞMASI

Bu çalışma, Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi EAH, Kronik Solunum

Yetmezliği Kliniği, Pulmoner Rehabilitasyon ve

Evde Sağlık Hizmetleri Sunum Merkezi’nin imkanları dahilinde yapılmış

olup dışarıdan herhangi bir destek alınmamıştır.

KOMORBİDİTELERİ OLAN KOAH’lı OLGULARDA

PULMONER REHABİLİTASYONUN ETKİNLİĞİ

Atatürk Göğüs Hastalıkları Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi

KRONİK SOLUNUM YETMEZLİĞİ KLİNİĞİ PULMONER REHABİLİTASYON ve EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ

MERKEZİ

Dr. Nilgün MENDİL, Dr. Pınar ERGÜN, Dr. Dicle KAYMAZ, Dr. Selma AKTAŞ

Dr. Ezgi UTKU

KOAH

Sıklığı ve önemi tüm dünyada giderek artan bir halk sağlığı sorunu

Eşlik eden komorbiditeler de yaşam kalitesini, tanıyı, tedavi seçeneklerini ve prognozu etkilemektedir.

KOMORBİDİTE

TANIM: KOAH’la direkt ilişkisi olup

olmamasına bakılmaksızın, KOAH’a eşlik eden ayrı bir ya da daha çok sayıda hastalık

KOAH’ın doğal bir parçası olarak kabul edilmeyen ayrı bir medikal durum

(Sin ve ark.)

PULMONER REHABİLiTASYON

Kronik solunum hastalığı olan semptomatik ve günlük yaşam aktivitesi azalmış tüm olgularda non-farmakolojik standart tedavi yaklaşımı olarak önerilen, kanıta dayalı, multidisipliner ve kapsamlı bir tedavi yaklaşımıdır.

ATS/ERS Am J. Resp Crit . Care Med 2006

AMAÇ:

KOAH’lı hastalarda kronik komorbiditelerin sıklığını belirlemek ve pulmoner rehabilitasyonun (PR) etkinliği üzerindeki etkilerini araştırmak amaçlanmıştır.

GEREÇ VE YÖNTEM-1

Temmuz 2007- Eylül 2010 tarihleri arasında pulmoner rehabilitasyon merkezimize başvuran ve ayaktan takipli, multidisipliner, kişiye özel PR programına alınan KOAH tanılı 183 hasta dahil edildi.

GEREÇ VE YÖNTEM-2

183 HASTA

GRUP I: Komorbiditesi olmayanlar

GRUP II: 1 komorbiditesi olanlar GRUP III: 2 ve daha

fazla komorbiditesi olanlar52

hasta(%28,4)74 hasta(%40,4) 57

hasta(%31,2)

Uygulanan Pulmoner Rehabilitasyon Programı Bileşenleri:

Egzersiz eğitimi (Hastaya özel reçetelendi) Alt ve üst ekstremite güçlendirme Endurans eğitimi EKS Solunum kas egzersizleri

Nefes darlığı ile baş edebilme yöntemleri

Nutrisyonel değerlendirme ve destek Psikolojik değerlerdirme ve destek Hasta ve ailesinin eğitimi

GEREÇ VE YÖNTEM-3

Pulmoner rehabilitasyon programının öncesi ve sonrasında olguların;

Dispne algısı: Medical research council (MRC)

Egzersiz Kapasitesi: Artan hızda mekik yürüme testi (AHMYT) ve Endurans mekik yürüme testi (EMYT)

Yaşam Kalitesi: St. George Solunum Hastalıkları Anketi (SGRQ)

Psikolojik Değerlendirme: Hastane anksiyete depresyon skalası (HADS)

Vücut Kompozisyonu: Body mass index (BMI), Fat-free mass (FFM), fat-free mass index (FFMI)

Grupların Demografik Özellikleri

Değişkenler GRUP I GRUP II GRUP III p-değeri

Yaş (yıl) 61,7±10,2

65,3±7,3

65,8±7,4

0,021

Cinsiyet 0,144

ERKEK 49 (%94,2) 61 (%82,4) 50 (%87,7)

KADIN 3 (%5,8) 13 (%17,6) 7 (%12,3)

FEV 1 (beklenen %)

35 (13-89) 35,5 (11-75)

37 (13-88) 0,841

Görülen Komorbiditeler-1

Metabolik hastalıklar Esansiyel HT DM HiperlipidemiKalp hastalıkları Koroner arter hastalığı Konjestif kalp yetmezliğiİskelet hastalıkları Osteoporoz ArtrozDiğer hastalıklar BPH CA Kronik böbrek ve KC hastalıkları GİS hastalıkları Serebral hastalıklar Periferal vasküler hastalıklar

59 hasta (%32,2)25 hasta

(%13,7)

20 hasta (%10,9)

23 hasta (%12,5)

75 hasta (%41)13 hasta (%7,1)

11 hasta (%6)

Görülen Komorbiditeler-2

0

5

10

15

20

25

30

35

YOK HT

DMKAH

Osteop

oroz

BPH CAHPL

Yüzd

e (%

)

Gruplara göre görülen komorbiditeler

44,6 80,7

25,7 42,1

13,519,3

16,242,1

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Tek co-morbidite 2 ve üstü co-morbidite

Diğer

İskelet

Kalp Hastalıkları

Metobolik Hastalıklar

Gruplara Göre Takip Zamanları İçerisinde MRC ve SGRQ

Düzeylerinin DağılımıDeğişkenler PR Öncesi PR Sonrası p-değeri Değişim P-değeri

MRC 0,094

Grup I 3 (2-5) 2 (1-4) <0,001 -1 (-2 – 0)

Grup II 3 (1-5) 2 (1-4) <0,001 -1 (-2 – 1)

Grup III 3 (2-5) 2 (1-4) <0,001 -1 (-2 – 0)

SGRQ total 0,475

Grup I 60,7±16,5 33,7±13,9 <0,001 -27,0±18,2

Grup II 62,7±15,8 32,7±13,1 <0,001 -30,0±16,5

Grup III 64,7±17,6 32,7±13,5 <0,001 -32,0±19,5

Gruplara Göre Egzersiz Kapasitesinin Dağılımı

Değişkenler PR Öncesi PR Sonrası p-değeri Değişim P-değeri

AHMYT (m) 0,484

Grup I 225 (30-520) 275 (80-560) <0,001 65 (-50 – 230)

Grup II 215 (10-470) 270 (40-580) <0,001 55 (-80 - 270)

Grup III 160 (20-420) 230 (60-460) <0,001 50 (-70 - 300)

EMYT (dk) 0,195

Grup I 4,1 (0-20) 5,2 (0,4-20,0) <0,002 0,1 (-0,8 – 16,5)

Grup II 3,5 (0-20) 5,4 (0,3-20) <0,004 1,8 (-18,9 – 18,0)

Grup III 3,1 (0,4-20,0) 5,2 (1,5-20) <0,001 0 (-2,3 – 14,0)

Level 0,680

Grup I 6,5 (1-14) 8,0 (1-14) <0,001 1 (-2 – 6)

Grup II 6 (1-13) 8 (1-15) <0,001 2 (-3 – 7)

Grup III 5 (1-11) 7 (1-12) <0,001 1 (-2 – 8)

Gruplara Göre Vücut Kompozisyonunun Dağılımı

Değişkenler PR Öncesi PR Sonrası p-değeri Değişim P-değeri

BMI (kg/m²) 0,157

Grup I 22,77±4,8 22,80±4,6 0,806 0,03±0,8

Grup II 25,07±6,4 25,43±6,2 0,003 0,36±1,0

Grup III 28,48±6,4 28,63±6,2 0,245 0,15±1,0

FFM (kg) 0,058

Grup I 49,3 (19,2-?) 49,1 (31,2-69,9) 0,247 -0,3 (-8,3 – 32,3)

Grup II 49,2 (31,1-70,7) 50,8 (30,7-68,8) 0,037 0,6 (-12,6 – 5,7)

Grup III 54,9 (27,2-77,4) 55,9 (33,1-77,4) 0,353 0,1 (-7,2 – 30,0)

FFMI (kg/m²) 0,038

Grup I 18,0 (14,3-24,8) 17,8 (14,3-24,1) 0,104 -0,1 (-2,8 – 2,1)

Grup II 18,4 (14,2-25,1) 18,4 (14,6-25,5) 0,060 0,2 (-4,6 – 2,6) p=0,016

Grup III 20,5 (14,1-26,4) 20,5 (14,0-25,6) 0,194 -0,1 (-2,7 – 2,3) p=0,037

Gruplara Göre Takip Zamanları İçerisinde Anksiyete ve Depresyon Düzeylerinin

DağılımıDeğişkenler PR Öncesi PR Sonrası p-değeri Değişim P-değeri

Anksiyete 0,015

Grup I 8 (1-15) 5 (2-12) <0,001 -3 (-8 – 8)

Grup II 8 (4-14) 5 (0-14) <0,001 -3 (-8 – 6)

Grup III 9 (0-17) 4 (2-12) <0,001 -5 (-9 – 6)

Depresyon 0,135

Grup I 9 (3-15) 5 (1-13) <0,001 -3 (-9 – 8)

Grup II 9 (3-17) 5 (0-15) <0,001 -3 (-8 – 5)

Grup III 9 (1-30) 5 (1-40) <0,001 -4 (-8 – 10)

SONUÇ-1Çoklu

Karşılaştırmalar FFM-İndeksi

Değişimi Anksiyete Değişimi

Grup I - Grup II p=0,016 p=0,634

Grup I - Grup III p=0,708 p=0,006

Grup II - Grup III p=0,037 p=0,013

SONUÇ-2 Kronik komorbiditeler pulmoner rehabilitasyon

programına alınan KOAH’lı hastalarda oldukça sıktır.

Pulmoner rehabilitasyon komorbiditesi olanlarda da dispne algısı, anksiyete-depresyon skorlarında azalma, yaşam kalitesi, egzersiz kapasitesinde artış sağlamaktadır.

Komorbidite varlığı pulmoner rehabilitasyona hasta seçiminde dışlanma sebebi değildir, program yapılandırılmasında komorbiditeler dikkate alınarak kişiye özel yaklaşımlar planlanmalıdır.

Teşekkür Ederim…