-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 78 -
__________________________________________________________________________
CHNG 5: CHO VAY CAC DOANH NGHIEP
Ngan hang thng mai la ngi cung ng chu yeu cac khoan vay cho
cac
doanh nghiep. Ngoai ra, ngan hang thng mai thc hien mot khoi lng
cho vay ngan han, trung va dai han ang ke oi vi ho nong dan, nha
moi gii chng khoan va cac to chc tai chnh phi ngan hang. Ngan hang
thng mai rat quan tam en cac hnh thc cho vay v ay khong ch la hnh
thc kinh doanh chu yeu em lai nguon thu nhap giup ngan hang co the
bu ap nhng khoan chi ph huy ong von va co c mot mc li nhuan nh mong
i ma con la mot hnh thc the hien ro nhat chc nang cua mot nh che
tai chnh phan biet ro net nhat ngan hang vi nhng nh che tai chnh
phi ngan hang khac. Viec nghien cu hoat ong cho vay cua mot ngan
hang rat quan trong. No giup chung ta nhan thc c ro rang hn au la
mot nh che ngan hang trong moi trng ton tai lan lon qua nhieu to
chc tai chnh nh hien nay.
I. CHO VAY NGAN HAN
1. Nhng van e chung ve cho vay ngan han 1.1 Khai niem: Co the
hieu n gian cho vay la mot quan he giao dch gia 2 chu the trong
o mot ben chuyen giao tien hoac tai san cho ben kia c s dung
trong mot thi gian nhat nh ong thi ben nhan tien hoac tai san cam
ket hoan tra theo thi han a thoa thuan. T o, cho vay ngan han la
nhng loai hnh cho vay co khoang thi gian ke t khi bat au giai ngan
en khi hoan tra n vay, thng la di 1 nam.
Xuat phat t khai niem tren ta co the ly giai c tai sao cho vay
ngan han
c s dung rong rai trong viec tai tr mang tnh thi vu nh tai tr
von lu ong, chi ph san xuat kinh doanh. Cac cong ty ban le, che
bien thc pham va cac nha san xuat hoat ong theo thi vu la nhng
khach hang vay ngan han quan trong nhat cua ngan hang.
Cac ngan hang thng mai cung la ngi cung cap von chu yeu cho
xay
dng nha va cac cong ty cam o. Do hau het viec thau khoan xay dng
vay t nhat mot phan von e d tr nguyen vat lieu. Cac cong ty chng
khoan vi chc nang chu yeu la thc hien cac nghiep vu ngan hang au t,
dch vu moi gii va kinh doanh chng khoan ngan han cung la mot oi tac
vay von thng xuyen cua ngan hang. Do ho can nhng khoan von ngan han
cho qua trnh bao lanh va phat hanh chng khoan cho en khi toan bo so
chng khoan c phat hanh het.
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 79 -
__________________________________________________________________________
Cac cong ty tai chnh van vay von ngan han t cac ngan hang mac du
nhng cong ty tai chnh ln co the huy ong von ngan han tren th trng
trai phieu. Tuy nhien, cac trai phieu c phat hanh phai c am bao mot
khoan tien e sao cho trong bat ky tnh huong bat li nao xay ra trai
phieu van c thanh toan ung han. ieu nay oi hoi cac cong ty tai chnh
phai m mot tai khoan vay tai ngan hang e am bao u so tien bao chng
cho viec phat hanh trai phieu cua ho.
1.2. anh gia nhu cau vay ngan han t pha doanh nghiep:
anh gia lu chuyen tien te: Mot doanh nghiep trong kinh doanh
luon ng trc nhng yeu cau ve chi
tieu nh chi tien mua nguyen vat lieu, tra lng cong nhan vien,
ben canh o doanh nghiep cung luon co nhng khoan thu nh thu tien ban
hang, thu t ngi mua hang ky trc Chnh nhng khoan chi - thu tien nay
tao ra luong tien ra va luong tien vao doanh nghiep hnh thanh s lu
chuyen tien te cua doanh nghiep. Tuy nhien, do nhieu nguyen nhan
khac nhau ma luong tien ra va luong tien vao doanh nghiep co s
chenh lech ve thi gian va quy mo. Hien tng nay dan ti viec trong
mot so trng hp doanh nghiep thieu hut mot lng tien mat trong mot
khoang thi gian cu the do luong tien ra ln hn luong tien vao lam
xuat hien nhu cau tm nguon tai tr cho lng tien b thieu hut o. Viec
phan tch lu chuyen tien te giup ngan hang anh gia c ung nhu cau vay
ve thi gian cua doanh nghiep. T o, ngan hang co the a ra c nhng
phoi thc cho vay phu hp.
Viec phan tch lu chuyen tien te tap trung chnh vao hai noi dung
o la phan tch chu ky hoat ong va phan tch chu ky ngan quy.
- Chu ky hoat ong: la khoang thi gian t khi bat au mua nguyen
vat lieu
cho ti khi ban hang thu c tien. Chu ky hoat ong chia lam hai
giai oan + Giai oan ton kho: tnh t khi mua nguyen vat lieu ti
khi
ban hang. Giai oan nay dai hay ngan tuy thuoc vao chnh sach quan
tr hang ton kho cua doanh nghiep.
+ Giai oan thu tien: tnh t khi ban hang ton kho ti khi thu c
tien ban hang. Chnh sach tn dung thng mai va chat lc cac khoan phai
thu cua doanh nghiep co anh ti o dai cua qua trnh thu tien ban
hang.
- Chu ky ngan quy: la khoang thi gian doanh nghiep tra tien mua
nguyen
vat lieu ti khi thu c tien ban hang. Nh vay, chu ky ngan quy c
xac nh: Chu ky ngan quy = Chu ky hoat ong - Thi gian phai tra ngi
ban
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 80 -
__________________________________________________________________________
Mua hang ton kho Ban hang ton kho
Giai oan ton khoGiai oan thu tien
Giai oan phai tra ngi ban
Chu ky ngan quy
Tra tien hangton kho
Thu tien
Chu ky hoat ong
S o 5.1 Phan tch lu chuyen tien te . Qua phan tch tren ta thay
doanh nghiep can tien trong khoang thi gian tnh t luc thc s chi
tien tra cho viec mua hang ton kho en khi thc s thu tien o chnh la
chu ky ngan quy. Trong khoang thi gian nay neu doanh nghiep can vay
tien th ky han vay c xac nh da tren chu ky ngan quy.
Qua phan tch tren ta thay doanh nghiep can tien trong khoang thi
gian tnh t luc thc s chi tien tra cho viec mua hang ton kho en khi
thc s thu tien o chnh la chu ky ngan quy. Trong khoang thi gian nay
neu doanh nghiep can vay tien th ky han vay c xac nh da tren chu ky
ngan quy.
anh gia quy mo nhu cau tien mat thi vu: anh gia quy mo nhu cau
tien mat thi vu: Ngoai viec xac nh thi gian can tien cua doanh
nghiep, ngan hang con can xac nh lng tien mat doanh nghiep thieu
hut trong giai oan thi vu. e t o co the ra quyet nh cho doanh
nghiep vay bao nhieu la u. Thong thng, tong nhu cau ve tai san cua
doanh nghiep trong mot ky kinh doanh c chia thanh nhieu loai nh tai
san co nh, tai san lu ong thng xuyen, tai san lu ong thi vu. e ap
ng nhu cau nay doanh nghiep s dung nhieu nguon tai tr khac nhau
trong o thong thng phan tai san co nh va tai san lu ong thng xuyen
c tai tr bang nguon von chu s hu va vay dai han. Phan tai san lu
ong thi vu doanh nghiep se tm cac nguon tai tr phi ngan hang nh
tang mua chu, keo dai thi gian cac khoan phai tra, tang cng thu
tien t ngi mua, tang nhan tien ng trc Neu van cha u ap ng nhu cau
tai san lu ong thi vu th doanh nghiep tm en vay ngan hang bu ap
phan con thieu. en ay mot nhu cau vay ngan hang thc s xuat hien.
Nhu cau vay cua mot khach hang c mo ta tong quat trong Mo hnh 5.2
di ay: phan o th nam vt qua ng gii han tai tr phi ngan hang chnh la
phan von tai tr ngan han doanh nghiep b thieu hut can ti s tai tr
cua ngan hang thong qua nhng khoan vay. Can c nhu cau cua khach
hang ngan hang co the de dang tnh toan mc cho vay phu hp am bao ap
ng u nhu cau von ngan han cho doanh nghiep, ong thi tranh c tnh
trang cho vay vt qua nhu cau cua doanh nghiep. V viec cho vay vt
qua nhu cau cua doanh nghiep la mot trong nhng rui ro cua mon vay
se c xet ti nhng phan sau nay.
Ngoai viec xac nh thi gian can tien cua doanh nghiep, ngan hang
con can xac nh lng tien mat doanh nghiep thieu hut trong giai oan
thi vu. e t o co the ra quyet nh cho doanh nghiep vay bao nhieu la
u. Thong thng, tong nhu cau ve tai san cua doanh nghiep trong mot
ky kinh doanh c chia thanh nhieu loai nh tai san co nh, tai san lu
ong thng xuyen, tai san lu ong thi vu. e ap ng nhu cau nay doanh
nghiep s dung nhieu nguon tai tr khac nhau trong o thong thng phan
tai san co nh va tai san lu ong thng xuyen c tai tr bang nguon von
chu s hu va vay dai han. Phan tai san lu ong thi vu doanh nghiep se
tm cac nguon tai tr phi ngan hang nh tang mua chu, keo dai thi gian
cac khoan phai tra, tang cng thu tien t ngi mua, tang nhan tien ng
trc Neu van cha u ap ng nhu cau tai san lu ong thi vu th doanh
nghiep tm en vay ngan hang bu ap phan con thieu. en ay mot nhu cau
vay ngan hang thc s xuat hien. Nhu cau vay cua mot khach hang c mo
ta tong quat trong Mo hnh 5.2 di ay: phan o th nam vt qua ng gii
han tai tr phi ngan hang chnh la phan von tai tr ngan han doanh
nghiep b thieu hut can ti s tai tr cua ngan hang thong qua nhng
khoan vay. Can c nhu cau cua khach hang ngan hang co the de dang
tnh toan mc cho vay phu hp am bao ap ng u nhu cau von ngan han cho
doanh nghiep, ong thi tranh c tnh trang cho vay vt qua nhu cau cua
doanh nghiep. V viec cho vay vt qua nhu cau cua doanh nghiep la mot
trong nhng rui ro cua mon vay se c xet ti nhng phan sau nay.
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 81 -
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh Khoa Quan Tr Kinh
Doanh
Phan loai khach hang theo ac iem nhu cau von thi vu ngan han:
Phan loai khach hang theo ac iem nhu cau von thi vu ngan han: Tren
thc te, trong nhieu trng hp cu the, nhu cau vay ngan han cua doanh
nghiep xuat hien di nhieu hnh thc khac nhau. Nhng xet chung th nhu
cau vay gom nhng trng hp sau:
Tren thc te, trong nhieu trng hp cu the, nhu cau vay ngan han
cua doanh nghiep xuat hien di nhieu hnh thc khac nhau. Nhng xet
chung th nhu cau vay gom nhng trng hp sau:
- Trng hp th nhat: - Trng hp th nhat: Khi tong nhu cau von thap
hn tong cac nguon tai tr cha tnh en ngan hang th doanh nghiep khong
xuat hien nhu cau vay (nh mo ta trong o th 5.3). ieu nay co ngha la
bang kha nang tang von chu s hu, huy ong kinh hoat cac nguon von t
cac oi tac khac khong phai la ngan hang, doanh nghiep luon giai
quyet nhu cau von co tnh thi vu trong thi gian ngan han.
0
6000
12000
18000
24000
30000
36000
42000
Thang1
Thang2
Thang3
Thang4
Thang5
Thang6
Thang7
Thang8
Thang9
Thang10
Thang11
Thang12
Tai san luong thi vu
Tai san luong thngxuyenTai san co nh
T
Tai tr phi ngan hang
Vay ngan hang o th 5.2 Mo hnh nhu cau von cua doanh nghiep trong
ngan han.
Tai san lu ong thng xuyen
Tai san lu ong thi vu
Tai tr phi ngan hang
Tong nhu cau von
Von
Thi gian
o th 5.3 Mo hnh c cau von cua doanh nghiep khong xuat hiennhu
cau vay ngan hang
__________________________________________________________________________
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 82 -
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh Khoa Quan Tr Kinh
Doanh
- Trng hp th hai: - Trng hp th hai: Khi tong nhu cau von cua
doanh nghiep cao hn kha nang t tai tr bang cac nguon von phi ngan
hang cua doanh nghiep. Tuy nhien, mc thieu hut nay khong ang ke (nh
mo ta trong o th 5.4). Nh vay phan thieu hut o, doanh nghiep se e
ngh ngan hang cho vay.
__________________________________________________________________________
Tai san lu ong thng xuyen
Tai san lu ong thi vu
Tai tr phi ngan hang
Tong nhu cau von
Von
Thi gian
Vay ngan hang
o th 5.4 Mo hnh c cau von cua doanh nghiep xuat hiennhu cau vay
ngan hang - quy mo khong ang ke
- Trng hp th ba: Tong nhu cau von cua doanh nghiep cao hn kha
nang tai tr t pha doanh nghiep. Nhng lan nay nhu cau von cao hn rat
nhieu so vi kha nang ap ng bang cac nguon tai tr phi ngan hang.
Tai san lu ong thng xuyen
Tai san lu ong thi vu
Tai tr phi ngan hang
Tong nhu cau von
Von
Thi gian
Vay ngan hang
o th 5.5 Mo hnh c cau von cua doanh nghiep xuat hien nhu cau vay
ngan hang- quy mo cao hn so vi cac nguon tai tr phi ngan hang
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 83 -
__________________________________________________________________________
Khoa Quan Tr Kinh Doanh
- Trng hp th t: - Trng hp th t: Tong nhu cau von cao hn kha nang
t tai tr t pha doanh nghiep. Trong trng hp nay, mc o bien ong nhu
cau dien ra thng xuyen lam xuat hien nhu cau vay nhieu lan trong
mot thi gian ngan.
Tai san lu ong thng xuyen
Tai san lu ong thi vu
Tai tr phi ngan hang
Tong nhu cau von
Von
Thi gian
Vay ngan hang
o th 5.6 Mo hnh c cau von cua doanh nghiep xuat hien nhu cau vay
ngan hang - mc o bien ong thng xuyen lam nhieu lan xuat hien
nhu cau vay ngan hang
1.3 Phan loai cho vay ngan han: Bang viec anh gia nhu cau vay
cua doanh nghiep theo nhng mat thi gian, quy mo, ac iem ngan hang a
thc hien viec phan tch khach hang tao c s cho viec ap dung nhng hnh
thc cho vay phu hp. Can c vao thi gian va cng o cua nhu cau vay
ngan hang co nhng hnh
thc cho vay ngan han sau: (1) Cho vay theo hnh thc de dai ngan
quy: la hnh thc ap dung cho nhng khach hang co nang lc tai chnh cua
ban than manh, vay so tien nho va thi gian vay ngan. Vi loai nay,
thu tuc cho vay n gian, trong nhieu trng hp khong thc hien giam sat
von vay. mot so nc cong nghiep, cac cong ty ln vay ngan hang theo
hnh thc ky cac hp ong mua lai cac chng khoan a cam co e vay ngan
hang trc o (Repurchased Agreements - goi tat la Repos) trong thi
han khoang t 1 en 2 tuan. (2) Cho vay thng xuyen: la hnh thc cho
vay eu an trong mot khoang thi gian nao o. Tuy vao ac iem khach
hang ma ngan hang ap dung phng thc cho vay phu hp. Ve c ban, ngan
hang ap dung hai phng thc cho vay sau: - Cho vay tng lan - Cho vay
theo han mc Can c vao muc ch vay ngan hang cua doanh nghiep cho vay
ngan han gom
nhng loai sau:
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 84 -
__________________________________________________________________________
(1) Cho vay bo sung von lu ong: loai hnh nay giup cho doanh
nghiep bo sung von lu ong b thieu hut xay ra do - Yeu cau tang trng
doanh so ban hang dai han. - Yeu cau tang trng doanh so ban hang co
tnh thi vu - Yeu cau giao dch tien mat co tnh n le khac (2) Cho vay
e duy tr mc tai san do: - Suy thoai trong chu k kinh doanh - Doanh
nghiep khong gi lai u li nhuan t cac ky trc
- Doanh nghiep co hien tng sut giam von chu s hu do cac hoat ong
thua lo
(3) Cho vay the n: la loai hnh cho vay giup doanh nghiep thay
the n tn dung thng mai bang n ngan hang
2. Ky thuat cho vay ngan han Phan nay se gii thieu hai ky thuat
cho vay ngan han pho biet nhat o la
cho vay ng trc va chiet khau thng phieu. Hai loai nay eu co thi
han di 12 thang.
2.1 Ky thuat cho vay ng trc: Cho vay ng trc oi vi doanh nghiep
la mot hnh thc pho bien. Loai
hnh cho vay nay nham tai tr cho nhng doanh nghiep co nhu cau vay
von ngan han bo sung von lu ong giai oan au cua qua trnh san xuat.
V vay, mc o rui ro cao nen trnh t tham nh cho vay thng dien ra chi
tiet theo ung quy trnh tn dung. 2.1.1 Ho s e ngh vay:
Do mon vay can c tham nh ky cho nen ho s khach hang phai cung
cap cho ngan hang thng nhieu loai giay t khac nhau. Tuy nhien, ve c
ban mot ho s vay theo hnh thc nay bao gom nhng giay t sau:
- Giay e ngh vay: Khach hang lap theo mau thong nhat cua ngan
hang ni thc hien cho khach hang vay
- Phng an san xuat kinh doanh: trong phng an neu ro y tng kinh
doanh giup ngan hang xac nh c lnh vc s dung von vay.
- Bao cao tai chnh cac loai: bao gom bang can oi ke toan, bang
ket qua hoat ong kinh doanh va bao cao lu chuyen tien te (tuy vao
trng hp cu the ma ngan hang co the yeu cau khach hang co phai nop
hay khong bao cao lu chuyen tien te). V la vay ngan han nen thong
thng ay la cac bao cao tai chnh cua ky kinh doanh gan ay nhat.
- Tai lieu ve tai san bao am: cung cap thong tin ve gia tr, tnh
phat ly, tnh th trng, ve tai san bao am cho ngan hang trong qua
trnh xet duyet sau nay.
- Ho s phap ly: bao gom quyet nh thanh lap doanh nghiep, quyet
nh bo nhiem giam oc cua hoi ong quan tr hay c quan chu quan,
quyet
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 85 -
__________________________________________________________________________
Khoa Quan Tr Kinh Doanh
nh bo nhiem ke toan trng, giay uy nhiem vay von. Nhng giay t nay
giup ngan hang tm hieu nang lc phap ly ay u cua doanh nghiep vay
von.
nh bo nhiem ke toan trng, giay uy nhiem vay von. Nhng giay t nay
giup ngan hang tm hieu nang lc phap ly ay u cua doanh nghiep vay
von.
- Hp ong kinh te cac loai: bao gom hp ong mua nguyen vat lieu,
mua cac yeu to au vao khac, hp ong tieu thu san pham,
- Hp ong kinh te cac loai: bao gom hp ong mua nguyen vat lieu,
mua cac yeu to au vao khac, hp ong tieu thu san pham,
- Cac thu tuc khac: tuy tng trng hp cu the ma ngan hang yeu cau
khach hanh thc hien them nh nop bang ke chi tiet ve tnh hnh kinh
doanh
- Cac thu tuc khac: tuy tng trng hp cu the ma ngan hang yeu cau
khach hanh thc hien them nh nop bang ke chi tiet ve tnh hnh kinh
doanh
2.1.2 Xet duyet cho vay: 2.1.2 Xet duyet cho vay: Khi tiep nhan
ho s t pha khach hang, ngan hang tien hanh to chc cac
cong viec phan tch, anh gia khach hang. Noi dung chu yeu cua bc
nay la anh gia khach hang tren cac mat tai chnh, phap ly, hoat ong
san xuat kinh doanh, kinh nghiem quan tr, lch s quan he tn dung vi
ngan hang Sau khi phan tch khach hang theo nhng tieu thc tren, ngan
hang oi chieu nhng ieu kien cua mnh nh nhng quy nh trong chnh sach
tn dung, kha nang ap ng von, quy nh ve quan ly cho vay cua c quan
quan ly nha nc e a ra quyet nh cho vay vi hai noi dung chnh o
la:
Khi tiep nhan ho s t pha khach hang, ngan hang tien hanh to chc
cac cong viec phan tch, anh gia khach hang. Noi dung chu yeu cua bc
nay la anh gia khach hang tren cac mat tai chnh, phap ly, hoat ong
san xuat kinh doanh, kinh nghiem quan tr, lch s quan he tn dung vi
ngan hang Sau khi phan tch khach hang theo nhng tieu thc tren, ngan
hang oi chieu nhng ieu kien cua mnh nh nhng quy nh trong chnh sach
tn dung, kha nang ap ng von, quy nh ve quan ly cho vay cua c quan
quan ly nha nc e a ra quyet nh cho vay vi hai noi dung chnh o
la:
- Co cho vay khong? - Co cho vay khong? - Neu cho vay th cho vay
bao nhieu? - Neu cho vay th cho vay bao nhieu?
Thong thng nhu cau vay cua doanh nghiep kho xac nh c chnh xac
tuyet oi do nhng tac ong t moi trng ben ngoai trong qua trnh kinh
doanh. Tuy nhien, ngan hang hoan toan co the c lng c tng oi chnh
xac nhu cau vay bang cac bien phap tac nghiep nh an nh mot han mc
cho vay toi a co the. Nh vay, mc cho vay toi a ma ngan hang co the
cho khach hang vay trong mot thi han nhat nh c goi la han mc tn
dung. Viec tnh toan va xac nh han mc tn dung co the thc hien bang
nhieu cach tuy theo tieu thc khac nhau. Tren thc te, ngan hang thng
an nh han mc tn dung theo hai cach:
Thong thng nhu cau vay cua doanh nghiep kho xac nh c chnh xac
tuyet oi do nhng tac ong t moi trng ben ngoai trong qua trnh kinh
doanh. Tuy nhien, ngan hang hoan toan co the c lng c tng oi chnh
xac nhu cau vay bang cac bien phap tac nghiep nh an nh mot han mc
cho vay toi a co the. Nh vay, mc cho vay toi a ma ngan hang co the
cho khach hang vay trong mot thi han nhat nh c goi la han mc tn
dung. Viec tnh toan va xac nh han mc tn dung co the thc hien bang
nhieu cach tuy theo tieu thc khac nhau. Tren thc te, ngan hang thng
an nh han mc tn dung theo hai cach:
- Han mc tn dung khong co ieu kien: la mc cho vay ngan hang cam
ket thc hien ma khong yeu cau doanh nghiep ap ng them ieu kien g
khac.
- Han mc tn dung khong co ieu kien: la mc cho vay ngan hang cam
ket thc hien ma khong yeu cau doanh nghiep ap ng them ieu kien g
khac.
- Han mc tn dung co ieu kien: la mc cho vay ngan hang ch cam ket
thc hien khi khach hang ap ng ay u mot so ieu kien do ngan hang at
ra.
- Han mc tn dung co ieu kien: la mc cho vay ngan hang ch cam ket
thc hien khi khach hang ap ng ay u mot so ieu kien do ngan hang at
ra.
e xac nh han mc tn dung ngan hang da vao cac nguon thong tin t
bao cao tai chnh va d toan chi ph san xuat kinh doanh cua khach
hang. Trong trng hp nay, han mc tn dung la mc cho vay ngan han bo
sung nguon von ngan han cho doanh nghiep. V vay, han mc tn dung c
xac nh theo cach sau:
e xac nh han mc tn dung ngan hang da vao cac nguon thong tin t
bao cao tai chnh va d toan chi ph san xuat kinh doanh cua khach
hang. Trong trng hp nay, han mc tn dung la mc cho vay ngan han bo
sung nguon von ngan han cho doanh nghiep. V vay, han mc tn dung c
xac nh theo cach sau:
Han mc tn dung = Tong nhu cau tai san lu ong - Nguon von t tai
tr
Trong o: Trong o:
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 86 -
__________________________________________________________________________
- Tong nhu cau tai san lu ong la tong gia tr tai san lu ong
khach hang can co e thc hien phng an kinh doanh bao gom tien mat,
cac khoan phai thu, hang ton kho (nguyen, nhien, vat lieu) va cac
loai khac. - Nguon von khach hang t ap ng c cho phng an bao gom von
chu s hu, cac nguon vay phi ngan hang khac. - Ngoai ra, tuy theo
tng trng hp cu the ma ngan hang quy nh them nhng rang buoc khac nh
ty le ve von chu s hu/Tong nhu cau tai san lu ong Xet trng hp cua
mot cong ty sau:
Bang 5.7 Bao cao tai chnh cua cong ty A nh sau
VT: 1.000
So phat sinh trong nam 200N CH TIEU
So d 1/1/200N
N Co So d
31/12/200N
A. TAI SAN
1. Tien mat 2. Chng khoan de ban 3. Cac khoan phai thu 4. Hang
ton kho
1.300 800
7.400 4.500
900 700
3.000 300
1.000 500
8.300 5.200
Tong cong tai san lu ong 14.000 15.000 5. Tai san co nh
(nguyen
gia) 6. Khau hao luy ke 7. Tai san co nh rong 8. Tai san
khac
20.200 (9.200) 11.000 4.000
800 (1.100)
2.000 300
19.400 (10.100)
9.300 3.700
Tong cong tai san 29.000 28.000 B. NGUON VON
1. Cac khoan phai tra 2. Vay ngan han 3. N trai phieu ngan han
Tong cong n ngan han
1.200 3.400
200 4.800
0
100 1.500 2.900 4.500
1.300 4.900 3.100 9.300
4. N dai han 5. Khac Tong cong n 6. Co phieu 7. Thang d co phieu
8. Li nhuan gi lai Tong cong von chu s hu
13.200 400
18.400 1.000 3.000 6.600
10.600
4.000 400
1.500
1.100
600 0 0
9.200 0
18.500 1.000 3.000 5.500 9.500
Tong cong nguon von 29.000 28.000
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 87 -
__________________________________________________________________________
Khoa Quan Tr Kinh Doanh
Tong nhu cau tai san lu ong = 15.000 (bao gom tien mat, chng
khoan de
ban, hang ton kho, cac khoan phai thu) Tong nhu cau tai san lu
ong = 15.000 (bao gom tien mat, chng khoan de
ban, hang ton kho, cac khoan phai thu) Gia s von cua khach hang
phai tham gia la 40% tong nhu cau tai san lu
ong = 40% x15.000 = 6.000. Theo bang 5.7, cac nguon tai tr phi
ngan hang khac la = 4.400.
Gia s von cua khach hang phai tham gia la 40% tong nhu cau tai
san lu ong = 40% x15.000 = 6.000. Theo bang 5.7, cac nguon tai tr
phi ngan hang khac la = 4.400.
Nh vay, han mc tn dung = 15.000 - (6.000 +4.400) = 4.600. Tuy
nhien, theo bang 5.7, mc e ngh vay lai la 4.900. Nh vay, neu trong
trng hp han mc tn dung c xac nh la 4.600 th doanh nghiep van thieu
300 nh vay doanh nghiep phai tm cach huy ong t nhng nguon khac nh
tang mua chu, nhan them tien ng trc t pha oi tac, e bu ap s thieu
hut nay.
Nh vay, han mc tn dung = 15.000 - (6.000 +4.400) = 4.600. Tuy
nhien, theo bang 5.7, mc e ngh vay lai la 4.900. Nh vay, neu trong
trng hp han mc tn dung c xac nh la 4.600 th doanh nghiep van thieu
300 nh vay doanh nghiep phai tm cach huy ong t nhng nguon khac nh
tang mua chu, nhan them tien ng trc t pha oi tac, e bu ap s thieu
hut nay.
Sau khi tnh toan han mc tn dung theo nhu cau vay cua khach hang
ngan hang can oi vi cac ieu kien o la:
Sau khi tnh toan han mc tn dung theo nhu cau vay cua khach hang
ngan hang can oi vi cac ieu kien o la:
- Quy nh cua c quan quan ly nha nc trong lnh vc cho vay. V du nh
Viet nam hien nay, cac ngan hang cho vay khong c vt qua 15% von cua
ngan hang.
- Quy nh cua c quan quan ly nha nc trong lnh vc cho vay. V du nh
Viet nam hien nay, cac ngan hang cho vay khong c vt qua 15% von cua
ngan hang.
- ieu kien ve tai san am bao (neu la cho vay co bao am bang tai
san). Tuy theo chnh sach tn dung cua ngan hang ma ty le gia tr mon
vay so vi tai san bao am c quy nh cu the nhng khong c vt qua gia tr
cua tai san bao am.
- ieu kien ve tai san am bao (neu la cho vay co bao am bang tai
san). Tuy theo chnh sach tn dung cua ngan hang ma ty le gia tr mon
vay so vi tai san bao am c quy nh cu the nhng khong c vt qua gia tr
cua tai san bao am.
Cuoi cung, tren c s tong hp cac yeu to cua qua trnh tnh toan
ngan hang a ra quyet nh cuoi cung ve mc tien vay cu the oi vi khach
hang.
Cuoi cung, tren c s tong hp cac yeu to cua qua trnh tnh toan
ngan hang a ra quyet nh cuoi cung ve mc tien vay cu the oi vi khach
hang.
2.1.3 Giai ngan: 2.1.3 Giai ngan: Sau khi quyet nh cho vay, hp
dong tn dung c xac lap th ngan hang
tien hanh giai ngan cho khach hang. Tuy vao nhng ac iem ve nhu
cau vay cua khach hang nh a phan tch cac o th trong phan 1.2 trc ma
ngan hang la chon mot trong hai cach thc giai ngan sau:
Sau khi quyet nh cho vay, hp dong tn dung c xac lap th ngan hang
tien hanh giai ngan cho khach hang. Tuy vao nhng ac iem ve nhu cau
vay cua khach hang nh a phan tch cac o th trong phan 1.2 trc ma
ngan hang la chon mot trong hai cach thc giai ngan sau:
(a) Giai ngan mot lan: theo cach nay ngan hang s dung hai tai
khoan rieng biet theo doi viec rut tien vay va tra n cua khach hang
nh mo hnh di ay:
(a) Giai ngan mot lan: theo cach nay ngan hang s dung hai tai
khoan rieng biet theo doi viec rut tien vay va tra n cua khach hang
nh mo hnh di ay:
Tai khoan tien vay Tai khoan tien vay Tai khoan tien gi Tai
khoan tien gi Phan anh so tien vay khach hang rut ra t ngan hang
vao au ky (moi khoan chi)
Phan anh so tien vay khach hang rut ra t ngan hang vao au ky
(moi khoan chi) (Ap dung lai suat vay theo hp ong) (Ap dung lai
suat vay theo hp ong)
Phan anh so tien khach hang thu ve trong ky va gi vao ngan hang
(moi khoan thu)
Phan anh so tien khach hang thu ve trong ky va gi vao ngan hang
(moi khoan thu) (ap dung lai suat tien gi phu hp) (ap dung lai suat
tien gi phu hp)
Tra n vay ngan hangvao cuoi ky
Cach giai ngan nay thc hien n gian, ap dung cho nhng khach hang
rut
tien vay mot vai lan vao au ky trong ky co nhng khoan thu g th
ghi co tai khoan
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 88 -
__________________________________________________________________________
tien gi, en cuoi ky ngan hang tnh toan ghi n tai khoan tien gi
va ghi co tai khoan tien vay e thu n.
(b) Giai ngan theo tai khoan vang lai: Tai khoan vang lai la mot
loai tai khoan ngan hang m cho khach hang cua
mnh e ghi lai nhng nghiep vu gi va rut tien cua khach hang. Nh
vay thay v s dung hai tai khoan ngan hang s dung mot tai khoan vang
lai.Tai khoan nay cho phep khach hang rut tien vay bat ky luc nao
trong ky han vay va gi tien tra n vao thi iem bat ky nao o. Viec gi
va rut tien co the dien ra nhieu lan trong ky.
Tai khoan vang lai c mo ta cu the nh sau:
Nghiep vu phat sinh So
Ngay gia
So ngay
Tch so Ngay phat sinh
NOI DUNG N Co
D
tr tnh lai
N Co
1/1 Ket chuyen so d au ky
1.000 1.000 1/1 9 9.000
8/1 Ky phat sec mua NVL 8.000 9.000 10/1 8 72.000
15/1 Thu tien ban hang 3.000 6.000 18/1
Tai khoan vang lai la mot cong cu giai ngan hu hieu ap dung cho
nhng
khach hang co nhu cau vay von thng xuyen trong suot ky han vay.
So d cua tai khoan co the la d n cung co the la d co. Tuy nhien, d
n khong c cao hn han mc tn dung ghi trong hp ong.
2.1.4 Thu n: Viec tai xet khach hang trong trng hp vay ng trc
nay cung c thc
hien theo nhng phng phap thong thng o la - Ve mat thi gian co
tai xet nh ky va tai xet ot xuat - Ve cach thc thc hien co tai xet
trc tiep va tai xet gian tiep
Cu the cong viec thc hien tai xet khach hang se c neu chi tiet
trong phan cuoi cua chng nay.
Cong viec thu n cua ngan hang c thc hien vao cuoi thi han hp ong
tn dung vi muc ch chu yeu la thu n goc va thu n lai. Tuy nhien, tuy
thuoc vao cach thc giai ngan ma ngan hang co phng phap thu n cu
the
Vi giai ngan mot lan th ngan hang thu n theo nguyen tac thoa
thuan vi khach hang. Tc la thang nao co tien ma khach hang ong y
tra n th ngan hang thu n, thang khong co tien th ngan hang khong
thu en cuoi ky han vay mi thu.
Vi viec giai ngan theo tai khoan vang lai: loai nay co ac iem la
doanh so cho vay nhieu hn so vi han mc viec rut tien va tra n vay
dien
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 89 -
__________________________________________________________________________
Khoa Quan Tr Kinh Doanh
ra thng xuyen trong ky han vay cho nen ngoai cach thc thu n cung
thc hien phc tap hn. ra thng xuyen trong ky han vay cho nen ngoai
cach thc thu n cung thc hien phc tap hn.
- Cach 1: Ngan hang khong che mc nop tien vao ben co cua tai
khoan vang lai hang thang.
- Cach 1: Ngan hang khong che mc nop tien vao ben co cua tai
khoan vang lai hang thang.
- Cach 2: Ngan hang khong che mc d n giam dan theo thi gian -
Cach 2: Ngan hang khong che mc d n giam dan theo thi gian - Cach 3:
Thu n theo vong quay von vay. - Cach 3: Thu n theo vong quay von
vay.
Th nhat, xac nh d n bnh quan thc te: (Dtt) Th nhat, xac nh d n
bnh quan thc te: (Dtt)
Th hai, xac nh vong quay von thc te va ke hoach (Vtt , Vkh) Th
hai, xac nh vong quay von thc te va ke hoach (Vtt , Vkh)
Di Ni
Ni D n bnh quan thc te =
(Trong o, doanh so tra n thc te bang tong doanh phat sinh co
dung e tra n ngan hang tren tai khoan vang lai) (Trong o, doanh so
tra n thc te bang tong doanh phat sinh co dung e tra n ngan hang
tren tai khoan vang lai) Vong quay von ke hoach do khach hang va
ngan hang thoa thuan trong hp ong tn dung. Vong quay von ke hoach
do khach hang va ngan hang thoa thuan trong hp ong tn dung.
Doanh so tra n thc te
DttVong von quay von thc te =
Th ba, vong quay von thc te - c xac nh vao cuoi ky han vay,
phan anh mc o thng xuyen vay va tra n ngan hang cua khach hang.
Ch nhng khach hang co vong quay von thc te bang hoac cao hn vong
quay von ke hoach th mi c anh gia la khach hang co chat lng tn dung
tot. Nhng khach hang co vong quay von thc te khong at mc ke hoach
th coi nh vi pham hp ong va phai chu mot mc phat cu the do ngan
hang a ra.
Th ba, vong quay von thc te - c xac nh vao cuoi ky han vay, phan
anh mc o thng xuyen vay va tra n ngan hang cua khach hang. Ch nhng
khach hang co vong quay von thc te bang hoac cao hn vong quay von
ke hoach th mi c anh gia la khach hang co chat lng tn dung tot.
Nhng khach hang co vong quay von thc te khong at mc ke hoach th coi
nh vi pham hp ong va phai chu mot mc phat cu the do ngan hang a
ra.
Th t, thi iem ket thuc hp ong neu tai khoan vang lai con d n th
theo nguyen tac khach hang phai tra het cho ngan hang.Trng hp khach
hang ky hp ong mi cho ky han vay ke tiep th d n c giai quyet theo
nhng cach sau ay:
Th t, thi iem ket thuc hp ong neu tai khoan vang lai con d n th
theo nguyen tac khach hang phai tra het cho ngan hang.Trng hp khach
hang ky hp ong mi cho ky han vay ke tiep th d n c giai quyet theo
nhng cach sau ay:
- Neu han mc tn dung mi bang hoac cao hn han mc tn dung cu th
khi o (c s ong y cua ngan hang) khach hang chuyen d n sang hp ong
mi ma khong tra n.
- Neu han mc tn dung mi bang hoac cao hn han mc tn dung cu th
khi o (c s ong y cua ngan hang) khach hang chuyen d n sang hp ong
mi ma khong tra n.
- Neu d n thi iem nay ln hn han mc tn dung mi th khi o khach
hang tra n phan chenh lech cho ngan hang.
- Neu d n thi iem nay ln hn han mc tn dung mi th khi o khach
hang tra n phan chenh lech cho ngan hang.
- Neu thi iem nay khach hang cha co kha nang tra n co bieu hien
kho oi th ngan hang s dung cac bien phap gia han n hoac lap mot ke
hoach tra n ro rang.
- Neu thi iem nay khach hang cha co kha nang tra n co bieu hien
kho oi th ngan hang s dung cac bien phap gia han n hoac lap mot ke
hoach tra n ro rang.
2.2. Ky thuat chiet khau thng phieu: 2.2. Ky thuat chiet khau
thng phieu: 2.2.1 Khai niem thng phieu: 2.2.1 Khai niem thng phieu:
Ky phieu thng mai goi tat la thng phieu la cong cu cua hnh thc
tn
dung chiet khau. Ve mat ban chat, thng phieu la mot loai giay n
phat sinh trong Ky phieu thng mai goi tat la thng phieu la cong cu
cua hnh thc tn
dung chiet khau. Ve mat ban chat, thng phieu la mot loai giay n
phat sinh trong
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 90 -
__________________________________________________________________________
quan he thng mai. Ngi thu hng co quyen oi n ngi thu lenh khi
giay n en han. Cac doanh nghiep trong quan he mua ban hang hoa vi
nhau khong phai luc nao cung co u tien mat e thanh toan ngay cho so
hang hoa mnh mua. Trong mot chu ky san xuat kinh doanh so d tai
khoan tien mat luon bien oi. Hn na, gia cac doanh nghiep khac nhau
th chu ky san xuat kinh doanh se khac nhau. Do vay, trong cung mot
thi iem se xay ra hien tng doanh nghiep nay tha von nhng doanh
nghiep kia lai thieu von. T o, quan he mua ban chu xay ra gia cac
doanh nghiep la ieu tat yeu. Va cac giay n c phat sinh nh la mot s
cam ket tra n trong quan he mua ban noi tren. Ben ban chu (hay chu
n ) gi giay n o cho en khi giay n en han tra th ben mua chu (hay
ben nhan n ) se thanh toan so n gom co von goc va lai. Tuy nhien,
thng phieu (hay giay n thng mai ) thng co ky han ngan, kha nang
thanh khoan cao, rui ro thap cho nen chu s hu thng phieu co the
chuyen oi ra tien mat trc ngay ao han bang cach ban lai cho mot ben
th ba (thng la ngan hang ) di hnh thc chiet khau.
Thng phieu co hai loai c ban o la: hoi phieu (Bill of exchange)
va lenh phieu (Promisory note).
* Hoi phieu: la mot giay lenh viet cua mot ngi (ngi phat lenh)
cho mot
ngi khac (ngi thu lenh), yeu cau ngi nay tra mot so tien nhat nh
khi hoi phieu en han thanh toan hoac theo lenh cua mot ngi nao o
(ngi thu hng).
Hoi phieu do chu n lap va co 3 chu the chnh la ngi phat lenh,
ngi thu lenh va ngi thu hng. Hoi phieu co the c ngan hang am bao
thanh toan nen sau khi a ong mot khoan le ph va ngan hang se ong
dau a chap nhan len hoi phieu. Khi o trong trng hp ben nhan n b pha
san th ngan hang se am bao thanh toan ay u cho hoi phieu o. Do vay,
hoi phieu con co gia tr trong thanh toan quoc te.
* Lenh phieu: la mot van ban theo o ngi phat hanh cam ket tra
mot so
tien nhat nh cho ngi thu hng khi en han thanh toan. Khac vi hoi
phieu, lenh phieu do ngi nhan n lap va thong thng ch co
2 chu the la ngi phat hanh va ngi thu hng. Lenh phieu khong c
ngan hang bao am thanh toan. Do vay, lenh phieu hiem khi c s dung
trong quan he thng mai quoc te.
2.2.2 Chiet khau thng phieu: * Chiet khau thng phieu: la mot
nghiep vu tn dung ngan han trong o
khach hang chuyen nhng thng phieu cha ao han cho ngan hang e
nhan mot so tien bang menh gia t lai suat chiet khau va hoa hong
chiet khau.
ay la nghiep vu tn dung ngan han t rui ro. That vay, hoi phieu
va lenh
phieu vi t cach la 2 cong cu chiet khau cua ngan hang eu c lap
tren c s hang hoa a c san xuat va c ban cho ngi mua. Chnh c s hang
hoa nay a tao ieu kien cho ngi vay thc hien c qua trnh kinh doanh
cua mnh hnh thanh cac nguon thu e tra n khi thng phieu en han thanh
toan. Tren giac o
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 91 -
__________________________________________________________________________
ngan hang khi khach hang ban thng phieu cho ngan hang di hnh thc
chiet khau ngan hang a phai ng ra mot khoan tien va ch thu ve khi
thng phieu ti han thanh toan tc la phai sau mot khoang thi gian
nhat nh tien ng ra mi quay tr ve ngan hang. Ngan hang thu lai qua
loai hnh cho vay nay thong qua viec so tien thu n t ngi thu lenh ln
hn so tien mua thng phieu t ngi chiet khau.
Chiet khau thng phieu khong lam ong bang von cua ngan hang. Do
chiet khau la nghiep vu tn dung ngan han vi thi han toi a la 90
ngay. Chnh thi han nay a nhanh chong giai phong von cho ngan hang
gop phan nang cao tnh thanh khoan trong quan ly tai san cua ngan
hang. Mat khac trong ngan han, ngan hang co the de d oan c tnh hnh
kinh te xa hoi e ra quyet nh cuoi cung la co chiet khau hay
khong.
Khi thc hien chiet khau so tien cap cho khach hang c chuyen sang
tai khoan tien gi. So tien nay co the cha c s dung ngay toan bo nh
vay a tao ra nguon von cho ngan hang.
NGAN HANG
NGI THU
HNG
NGI THU
LENH
Chiet khau
Cho vay
Thu n
Truy oi, khi khong thu c n t ngi thu lenh
Thu n thng phieu khi ao han
S o 5.8 mo hnh chiet khau thng phieu.
Qua s o tren ta de nhan thay, chiet khau la mot hnh thc tn dung
gian
tiep khi ngan hang cho vay mot chu the trong khi lai thu n t mot
chu the khac. Tren thc te, co the ngi thu lenh va ngi thu hng khong
co quan he tn dung thng mai trc tiep do thng phieu co the c mua ban
qua nhieu ngi trc khi en tay ngi thu hng cuoi cung ban lai thng
phieu cho ngan hang.
2.2.3 Thu tuc chiet khau 2.2.3.1 Tham nh ho s chiet khau: Khach
hang xin chiet khau phai nop cho ngan hang cac loai giay t sau:
- n xin chiet khau - Cac thng phieu xin chiet khau - Bang ke cac
thng phieu o
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 92 -
__________________________________________________________________________
Khoa Quan Tr Kinh Doanh
V du: cong ty X lap bang ke xin chiet khau vao ngay 19/8/200X nh
sau: V du: cong ty X lap bang ke xin chiet khau vao ngay 19/8/200X
nh sau:
So chng t So chng t Ngi phat hanhNgi phat hanh Ngi thanh toan
Ngi thanh toan Menh gia Menh gia Ngay phat hanh Ngay phat hanh BE
1589 Cong ty X Cong ty XZ 450.000.000 22/7/200X BE 2154 Cong ty Y
Cong ty Z 180.000.000 15/8/200X
Sau khi nhan c ho s chiet khau cua khach hang ngan hang tien
hanh
tham nh cac mat sau: - Nghien cu tnh chat phap ly cua t hoi
phieu hoac lenh phieu xin chiet
khau. - Nghien cu moi quan he thng mai gia cac chu the lien quan
en
thng phieu. - Nghien cu kha nang tra n cua cac chu the co lien
quan. Khi nghien cu
kha nang tra n phai xet en ca hai kha canh: + Kha nang tai chnh.
+ Pham chat cua chu doanh nghiep va ngi ieu hanh.
Chu y: Trong qua trnh xet duyet ngan hang can chu y loai bo nhng
hoi phieu gia
trong cac tnh huong cu the sau: (1) Hoi phieu c lap trong trng
hp ngi xin chiet khau t ngh ra va
mang ti ngan hang e ngh chiet khau. Phat hien ra loai nay khong
kho, nhan vien ngan hang ch can kiem tra ky nhng chi tiet bao mat
cua hoi phieu.
(2) Hoi phieu gia co s ong loa: hoi phieu c lap trong ieu kien
khong co quan he mua ban chu nhng mot ben van ky nhan n vao vao hoi
phieu e ben thu hng em hoi phieu ti ngan hang chiet khau.
(3) Hoi phieu gia day chuyen: Tham gia vao thanh lap hoi phieu
(mac du tren thc te khong co quan he tn dung thng mai) bao gom rat
nhieu cong ty va cac cong ty nay ky nhan n qua lai cho nhau.
Viec loai bo hoi phieu trong cac trng hp (2), (3) co the c thc
hien thong qua he thong ngan hang hoac thong qua cac to chc chuyen
cung cap cac thong tin tai chnh ve cac cong ty.
2.2.3.2 Ky thuat chiet khau - Tien lai chiet khau: la so tien
lai c khau tr ma ngan hang se thu khi
ao han. Goi LCK : la lai chiet khau. V : la menh gia cua thng
phieu. n : la so ngay tnh t ngay chiet khau en ngay ao han. i : la
lai suat chiet khau. Ta co:
Vx ix n360
LCK =
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 93 -
__________________________________________________________________________
Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-Gia tr hien tai cua thng phieu la gia tr cua thng phieu tai thi
iem chiet khau, no c xac nh bang hieu so cua menh gia va tien lai
chiet khau. ay cung la so tien ngan hang tra cho ngi chiet khau
thng phieu.
-Gia tr hien tai cua thng phieu la gia tr cua thng phieu tai thi
iem chiet khau, no c xac nh bang hieu so cua menh gia va tien lai
chiet khau. ay cung la so tien ngan hang tra cho ngi chiet khau
thng phieu.
Goi STCK la gia tr hien tai cua thng phieu, ta co: Goi STCK la
gia tr hien tai cua thng phieu, ta co: STCK = V - (LCK + HH) STCK =
V - (LCK + HH) Lu y Lu y : So ngay chiet khau (n) c tnh t ngay xin
chiet khau en ngay
ao han nhng khong tnh ngay xin chiet khau va cong them ngay lam
viec ngan hang.
V du: Thng phieu xin chiet khau vao ngay 20/6, co ngay ao han la
31/8,
ngay lam viec ngan hang la 1 ngay: Thi gian chiet khau: 10 ngay
31 ngay 31 ngay
20/6 30/6 31/7 31/8
n = 10 ngay + 31 ngay + 31 ngay + 1 ngay = 72 ngay - Hoa hong
chiet khau: la mot khoan le ph c ngan hang khau tr khi
chiet khau. Goi: r : ty le hoa hong chiet khau HH : hoa hong
chiet khau Ta co:
V x r x nHH =
360 Ngoai ra, con co mot so loai hoa hong khac nh: hoa hong co
nh bao gom
dch vu thong bao rui ro V du: Ngay 19/8/2002 cong ty X xin chiet
khau hai hoi phieu nh sau:
Ten hoi phieu Menh gia Ngay ao han Hoi phieu 1 450.000.000
15/9/200X Hoi phieu 2 180.000.000 30/9/200X
Biet rang: - Lai suat chiet khau: 8,5 % /nam - Ty le hoa hong
chiet khau 0,4%
Bang tnh c lap nh sau:
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 94 -
__________________________________________________________________________
Ten HP
Menh gia
(V)
So ngay khau tr
(n)
Lai chiet khau
(LCK)
Hoa hong chiet khau
(HH)
Gia tr rong
(STCK) Hp1 450.000.000 27 2.868.750 135.000 446.996.250 Hp2
180.000.000 42 1.785.000 84.000 178.131.000
630.000.000 4.872.750 625.127.050 2.2.3.3 Thu n va cach x ly cac
khoan n khong thu hoi ung han: - en ky han n a c xac nh trong thng
phieu, ngan hang tien hanh
thu n ngi thu lenh hoi phieu hoac ngi phat lenh phieu. Viec thu
n co the thc hien theo mot trong 2 cach sau: (1) Ngan hang bao cho
ngi thu lenh e ngi nay tra tien bang cac
phng thc nh uy nhiem chi hoac thanh toan bang tien mat. (2) Gi
hoi phieu en ngan hang ai ly uy nhiem nh thu ho so tien bang
menh gia thng phieu. - Trong trng hp ngi thu lenh khong tra n
ngan hang co the chon 1
trong 2 cach sau: (1) Phan hoan hoi phieu: Khi hoi phieu khong c
ngi thu lenh chi tra, ngan hang co the trch tai
khoan cua ngi xin chiet khau e thu hoi n, ke ca cac chi ph phat
sinh them, sau o tra lai hoi phieu cho ngi nay e t oi n ngi thu
lenh. Phan hoan hoi phieu ch c thc hien khi ngi xin chiet khau co
kha nang tai chnh vng vang.
(2) Tien hanh thu tuc to tung e truy oi n: Theo nguyen tac nay,
ngan hang c quyen ch nh mot trong so nhng
ngi lien i trach nhiem cua hoi phieu phai tra n theo phan quyet
cua toa an. Trong trng nay, ngan hang chon ben nao co kha nang tai
chnh tot nhat e truy oi. Theo luat nh, ngi c ch nh tra n theo quyet
nh cua toa an khong c quyen t choi vi bat ky ly do nao.
II. CHO VAY TRUNG VA DAI HAN
1. Cho vay ky han ay la hnh thc cho vay trung va dai han nham
muc ch tai tr cho hoat
ong au t cua doanh nghiep nh mua sam trang thiet b, xay dng cac
cong trnh Loai nay co thi han cho vay tren mot nam. Thong thng cac
doanh nghiep vay theo hnh thc chon goi da tren c s d toan nhng chi
ph cho mot d an au t va cam ket thanh toan n bang cac khoan tra dan
c thc hien eu an theo thang hoac quy. Viec tra n nh vay thng da
tren nguon thu t d an e tnh toan cac gia tr va thi gian cac khoan
tra n. Cac khoan vay ky han co the co lai suat tha noi hoac co nh
va c bao am bang tai san co nh cua ngi vay. Lai suat vay ky han cao
hn lai suat vay ngan han do ngan hang phai oi mat
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 95 -
__________________________________________________________________________
vi nhieu rui ro hn trong mot khoang thi gia dai hn. Do vay, khi
anh gia cac khoan vay trung va dai han ngan hang thng chu y ti nhng
ac iem sau ay:
(1) Trnh o cong tac quan ly cua doanh nghiep. (2) Chat lng cua
he thong ke toan va kiem toan khach hang ang ap
dung. (3) Trc ay khach hang co chu tam gi ti ngan hang bao cao
tai
chnh nh ky hay khong. (4) Khach hang co san sang cam ket khong
chuyen tai san am bao cho
mot chu n khac hay khong. (5) Nhng tai san cua doanh nghiep co c
bao hiem ay u hay
khong. (6) Lieu s oi mi cong nghe co lam cho trang thiet b ang
au t
bang von vay ngan hang b lac hau. (7) Thi gian e d an bat au tao
ra cac khoan tien thu ve. (8) Nhng xu hng th trng anh hng ti d an.
(9) Gia tr rong cua doanh nghiep.
Vay ky han thng co thi han vay khong qua 10 nam. Muon huy ong
nguon tai tr co thi gian dai hn nh 20 hay 30 nam chang han th doanh
nghiep co the huy ong tren th trng trai phieu dai han. Nhng nhng
thu tuc phc tap trong viec ang ky phat hanh trai phieu khong cho
phep doanh nghiep thc hien de dang cong viec nay. Trong khi o, vay
ky han ngan hang lai co u iem o la tiet kiem thi gian, linh hoat,
chi ph bao hiem thap vi nhng ieu khoan hp ong co the nhanh chong
thng lng phu hp vi nhu cau cua doanh nghiep.
1.1 Nguon tra n: Nguon tra n vay ky han nh tren a e cap o la cac
khoan tien thu vao
cua d an vay von ngan hang. Mac du khach hang co the ap dung
nhng ky thuat khau hao ac biet e tranh c nhng khoan thue thu nhap
doanh nghiep tao ra mot ke hoach thu tien co li cho viec tra n vay
nhng ve dai han kha nang sinh li cao cua d an van la tieu chuan tot
trong viec tham nh d an.
1.2 Phan tch khach hang: Viec phan tch khach hang tap trung chu
yeu vao bao cao thu nhap dai han
cua khach hang. Ngan hang can phai anh gia ung tiem nang ve thu
nhap cua khach hang; ieu nay da tren nhng anh gia ve khach hang
tren nhieu mat nh san pham cua doanh nghiep, kha nang quan tr, sc
canh tranh cua doanh nghiep trong nganh cua mnh. Ke hoach tra n dai
han phai c anh gia trong cac trng hp nhng nhan to bat li tac ong ti
doanh thu, li nhuan bien, doanh thu tren tai san, chi ph trc tiep,
trong trng hp cho vay mua san tai san co nh th can anh gia ung
nguon thu t tai san o co u bu ap nhng chi ph mua san hay khong.
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 96 -
__________________________________________________________________________
Tai san the chap vay trung va dai han thng la tai san co nh cua
doanh nghiep nh quyen s dung at, nha xng, may moc, thiet b Von lu
ong khong c chon lam tai san the chap trong trng hp nay. Gia tr tai
san the chap chnh la gia tr thanh ly tai san trong ieu kien tai san
cua doanh nghiep b ban thanh ly e tra n ngan hang.
1.3 Ky thuat cho vay: Viec tnh toan cho vay ky han phu thuoc vao
nhng ieu kien cu the cua d
an va cac khoan thanh toan n eu an gia cac ky. Viec thanh toan n
vay eu an trong khoang thi gian ngan giup ngan hang theo doi thng
xuyen kha nang tra n cua khach hang xem no co b suy giam hay khong.
Hp ong tn dung c soan thao quy nh ro quyen va ngha vu cac ben trong
o phai quy nh cu the quyen cua ngan hang c thc hien khi khach hang
vi pham hp ong. Thong thng ky thuat cho vay nay co thi han khong
qua 10 nam, tren thc te thi han vay ch vao khoang 2 ti 5 nam.
2. Tn dung tuan hoan Tn dung tuan hoan la mot hnh thc cho vay
cua ngan hang theo o khach
hang c vay ngan hang ti mot mc toi a xac nh trc sau o co the tra
toan bo hoac tra mot phan n vay roi lai tiep tuc vay lai cho ti khi
hp ong tn dung het thi han hieu lc. Cung giong nh cho vay theo tai
khoan vang lai trnh bay phan trc nhng tn dung tuan hoan co thi han
hp ong dai hn vao khoang 2 en 5 nam.
Hnh thc nay c ap dung pho bien cho nhng khach hang khong the xac
nh c chnh xac thi gian cua cac nguon tien trong tng lai cua mnh. Tn
dung tuan hoan co u iem giup doanh nghiep thoat khoi nhng bien ong
that thng cua nguon tien ra va vao doanh nghiep. Hn na, trong giai
oan suy giam tien mat nghiem trong doanh nghiep co the vay them
tiem e giai quyet tnh trang nay va se hoan tra trong giai oan tang
trng.
Cho vay theo hnh thc nay, ngan hang se tnh mot mc ph nhat nh
tren so tien vay trong han mc nhng khach hang cha s dung cung nh ap
dung lai suat phu hp oi vi so tien vay khach hang ang s dung.
Cam ket cho vay tuan hoan thng co hai loai: - Loai thong thng:
la mot cam ket cua ngan hang (the hien di dang hp
ong) cho khach hang vay toi a mot so tien vi lai suat co nh hoac
lai suat ieu chnh theo mot lai suat c nao o v du nh LIBOR. Vi cam
ket nay, ngan hang se khong thc hien cho vay khi tnh hnh tai chnh
cua khach hang co s thay oi bat li cho viec tra n hoac khach hang
khong ap ng c nhng yeu cau bo sung c quy nh trong hp ong.
- Loai ac biet: la mot cam ket chac chan cua ngan hang cho khach
hang vay trong trng hp khan cap cho du lai suat tien vay khong c
xac nh trc va khach hang cung khong co y nh vay cu the ma ch s dung
no nh la mot s
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 97 -
__________________________________________________________________________
bao am cho cac mon vay cua mnh t nhng ngan hang khac. Loai cam
ket cho vay nay co lai suat thng thap hn cam ket loai tren va c ap
dung cho nhng cong ty co chat lng tn dung cao. Vi cam ket nay doanh
nghiep co the nhanh chong vay c tien ngan hang a ra mot tn hieu tot
ve tnh trang tai chnh cua mnh oi vi cac ngan hang khac ang con can
nhac viec cho vay oi vi doanh nghiep.
2.1 Nguon tra n: Nguon tra n cho cac khoan vay tuan hoan thong
thng la t cac khoan
phai thu cua khach hang. Ngoai ra, viec tra n ngan hang trong
quan he tn dung tuan hoan thng khong ro rang. Ch khi hnh thc nay
chuyen sang tn dung ky han th viec tra n mi c xac nh mot cac ro
rang. Tuy nhien, viec tra n theo hnh thc tn dung nao i chang na th
no cung phai da vao kha nang thu nhap dai han cua doanh nghiep co u
am bao viec tra n hay khong. Mot nguon tra n khac na o la viec ban
lai mon vay cho mot chu n khac hoac khach hang phat hang trai phieu
ra th trng e lay tien tra n ngan hang. So vi loai hnh tn dung khac
th tn dung tuan hoan co kha nang hoan tra n vay thap hn do nhieu
nguyen nhan t pha khach hang.
2.2 Phan tch khach hang: Viec phan tch khach hang vay tuan hoan
la rat can thiet do cac khach hang
luon duy tr mot kha nang tai tr mong manh da chu yeu vao ngan
hang e ap ng nhu cau tang trng hang ton kho, doanh thu hay ay nhanh
thu n t cac khoan phai thu. ieu nay oi hoi khach hang phai duy tr
mot he thong quan ly va thong tin noi bo hieu qua. Cac ch tieu ve
cac khoan n luon mc cao hn trung bnh cho nen no phai c quan ly khon
kheo sao cho chi ph luon c duy tr mc hp ly. Ngan hang phai xac nh c
ro rang khach hang tra n ngan hang t nguon thu dai han bang phng
phap cu the nao.
Thong thng cac khoan vay tuan hoan c thc hien da tren s am bao
cua cac khoan phai thu va hang ton kho cua khach hang. Ngan hang
can tham nh chat lng cua hang ton kho va cac khoan phai thu e a ra
quyet nh ve mc cho vay cu the. Noi chung, hang ton kho di dang
nguyen lieu la hang hoa ban c th c anh gia cao hn la thanh pham do
doanh nghiep san xuat. Bi v nguyen lieu th de ban cho nha san xuat
san pham cung loai hn la hang hoa thanh pham cua doanh nghiep hoac
la no co the c tra lai cho nha cung cap sau khi a khau tr chi ph lu
kho. San pham d dang thng khong the c em cam co v ngan hang khong
the giam sat qua trnh hoan thanh no va neu co hoan thanh th viec
tieu thu tren th trng cua san pham loai nay rat kho khan. Ngoai ra,
trong qua trnh anh gia tai san bao am ngan hang cung can chu y loai
ra khoi lo hang ton kho nhng san pham hong va kem chat lng.
So vi hang ton kho, cac khoan phai thu c anh gia cao hn. Tuy
nhien, khi xac nh gia tr bao am cac khoan phai thu ch c anh gia
bang khoang t 60 ti 95% gia tr thc ma thoi.
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 98 -
__________________________________________________________________________
2.3 Ky thuat cho vay: Cung giong nh cho vay theo tai khoan vang
lai, cho vay tuan hoan thng
ap dung ky thuat giai ngan linh hoat theo nhu cau cua khach
hang. Vi ky thuat nay, khach hang va ngan hang thoa thuan mot han
mc tn dung cu the sau o khach hang rut tien vay tuy thuoc vao cac
ieu kien giai ngan cu the. Thong thng viec giai ngan theo ky thuat
nay thng i kem nhng ieu kien ve tai san bao am cua khach hang va
thong tin ve tai san bao am phai c cap nhat thng xuyen. Theo han mc
tn dung c duyet khach hang rut tien vay nhng khong c qua han mc o.
Trong ky han vay, khach hang co the tra n va rut tien vay nhieu lan
tuy theo nhu cau vay cu the cua mnh.
3. Mot so hnh thc tn dung trung va dai han khac 3.1 Cho vay theo
d an dai han: ay la hnh thc tai tr nhieu rui ro nhat cua ngan hang,
cho vay theo d an
nham muc ch tai tr cho hoat ong xay dng c ban cua khach hang nh
xay dng nha may loc dau, ng ong dan kh, dan dan dau, cong trnh ham
mo, nha may ien, thiet b tai cau cang hang hai,... Rui ro loai cho
vay nay thng rat ln va a dang do nhng nguyen nhan sau:
(1) So tien tai tr thng rat ln. (2) D an co the b tr hoan do ieu
kien ve thi tiet hoac trang thiet b khong cung cap u. (3) Cac quy
nh ve phap ly cua a phng co the thay oi gay tac ong tieu cc ti d
toan chi ph cua d an. (4) Lai suat thay oi se gay tac ong tieu cc
ti thu nhap t khoan cho vay cua ngan hang hoac chi ph vay von cua
chu au t.
Thc hien tai tr d an thng co s tham gia cua nhieu ngan hang do
von tai tr thng rat ln va viec ong tai tr giup cac ngan hang chia
se rui ro. Ngoai ra, d an can c s bao lanh cua mot ben th ba e
trong trng hp ngan hang khong the thu n t pha ngi vay tien th tien
hanh thu n t ngi bao lanh.
3.2 Cho vay mua lai cong ty: Viec mua ban lai cac cong ty thng
xuyen dien ra. Nhng doanh nghiep co
nhu cau mua lai nhng cong ty c rao ban co the vay dai han ngan
hang e thc hien nghiep vu nay. Thong thng cac cong ty c rao ban lam
vao tnh trang pha san nen c ban vi gia thap hn nhieu so vi gia tr
thc cua no. Ngan hang tai tr cho khach hang tham gia vao cac vu mua
ban lai cong ty vi nhng khoan chi ph la chi ph mua lai cong ty, chi
ph c cau lai n cua cong ty c mua lai va nhng chi ph khac co lien
quan ti viec phuc hoi lai cong ty e co the sinh li tr lai e T o,
tra n ngan hang. Ngan hang co the tai tr ti 80 - 90% tong tr gia
cac vu mua ban lai.
Rui ro trong viec cho vay mua lai cong ty thong thng lien quan
ti s suy thoai kinh te hoac lai suat tang. Trong giai oan suy thoai
kinh te doanh nghiep vay ngan hang mua lai mot cong ty co the gap
kho khan trong viec phuc hoi cong ty
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 99 -
__________________________________________________________________________
c mua lai do nhu cau ve loai san pham hang hoa o suy giam T o,
kho co the tra n ung han. Tng t nh vay lai suat tang cao co the dan
ti viec doanh nghiep khong the c cau lai n cua cong ty c mua lai ay
cong ty o ti s pha san hoan toan (ban thanh ly). Ngoai ra, gia ca
cua cac vu mua lai cong ty tang cao, ke hoach thu hoi von tai tr
gap gap cua ngan hang, s rut lui cua cac co ong khac trc khi cong
ty c mua lai hoi phuc la nhng rui ro khac cua loai cho vay nay.
e gii han rui ro khi tham gia vao tai tr cho cac hoat ong nay
cac ngan hang thng c khuyen cao ve mc tai tr toi a mnh co the tham
gia hoac cach thc tai tr v du nh cac ngan hang ch mua lai trai
phieu cua doanh nghiep tham gia vao vu mua lai cong ty.
III. ANH GIA RUI RO TN DUNG VA X LY CAC KHOAN CHO VAY CO VAN
E
Mac du ngan hang luon tm cach giam thieu toi a rui ro trong hoat
ong cho vay bang cach a ra nhng bien phap t viec quy trnh hoa qua
trnh xet duyet, tham nh ky khach hang ve cac mat tai chnh, kinh
doanh, tai san bao am nhng bang cach nay hay cach khac van khong
the hoan toan loai bo c nhng khoan cho vay co chat lng thap t o dan
ti rui ro tn dung va lam thiet hai ti li ch cua ngan hang.
1. anh gia rui roRui ro trong hoat ong cho vay la nhng bien co
xau anh hng ti ket qua
cua cho vay cua ngan hang. Rui ro co the c nhan biet qua nhng
dau hieu sau: 1.1 Dau hieu t pha doanh nghiep cho thay khoan cho
vay co van e:
(1) Khach hang tra n khong ung han (2) Thng xuyen co s thay oi
ky han tra n (3) Tnh hnh tra n dien ra rat kem, von goc tra moi lan
rat t (4) Chap nhan lai suat cho vay cao bat thng (5) Tai khoan
phai thu va hang ton kho cua khach hang cho thay nhng
dau hieu bat thng (6) S suy giam doanh thu va li nhuan cua khach
hang (7) Ty le n/gia tr rong (ty le ve on bay) tang (8) Chnh sach
chi tra co tc bat hp ly (9) Mat tai lieu ma ac biet la mat cac bao
cao tai chnh (10) Gia tr tai san bao am suy giam (11) Von lu ong
bat hp ly hoac suy giam (12) Viec nang cao gia tr rong phu thuoc
vao viec anh gia lai tai san (13) Thieu bao cao lu chuyen tien te
(14) Khach hang phai da vao cac nguon khong thch hp e tra n
ngan
hang nh ban thanh ly tai san thiet b, nha xng...
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 100 -
__________________________________________________________________________
1.2 Dau hieu t pha chnh sach cho vay cua ngan hang tao ra nhng
khoan vay co van e: (1) Phan loai rui ro khach hang kem (2) Viec
cho vay ngau nhien phai nhng khach hang rui ro chiem ty le
cao (3) Cho vay bi v trong tng lai khach hang co the gi mot
khoan tien
tiet kiem ln tai ngan hang (4) Khong the lap ra ke hoach tra n
phu hp cho tng mon vay (5) Cho vay vt qua nhu cau thc te cua khach
hang (6) Doanh so cho vay khach hang nam ngoai th trng cua ngan
hang
vt qua mc an toan (7) He thong ho s tn dung nhieu s h (8) Nhieu
khoan cho vay noi bo chiem ty le ang ke (9) Viec giam sat cho vay
yeu kem (10) Bo qua nhng tac ong tieu cc cua chu ky kinh doanh (11)
Co phan ng thai qua trc s canh tranh t ngan hang khac (12) Cho vay
khach hang thc hien cac nghiep vu au c mang tnh rui ro
cao (13) Thieu s nhay cam trc nhng bien ong cua nhng ieu kien
kinh te
2. Cac bien phap ngan nga va x ly rui ro Viec thc hien ngan nga
rui ro tn dung phai c ngan hang thc hien
ngay t au cua qua trnh xet duyet cho vay va trong suot qua trnh
khach hang quan he vay von vi ngan hang. ong thi, cac bien phap thc
hien phai mang tnh ong bo va phai tuan thu nhng nguyen tac c
ban.
2.1 Cac bien phap ngan nga rui ro: 2.1.1 Xep hang ho s khach
hang: Viec thc hien phan loai khach hang theo chat lng tn dung la
mot viec
rat can thiet giup ngan hang ngan chan va x ly kp thi nhng khoan
cho vay tr nen co dau hieu khong thu c n. Moi ngan hang se nh ra
nhng tieu chuan cu the cho viec xep hang khach hang. Tren thc te
khong the xay dng c mot he thong hang tn dung hoan hao do nhng
nguyen nhan chu quan va khach quan.
- Nhng nguyen nhan chu quan: thng nay sinh t pha ngan hang trong
qua trnh anh gia cac ch tieu tai chnh cua doanh nghiep phan anh kha
nang thanh khoan, c cau n, sinh li. Khac phuc nhng thieu sot nay
chu yeu phu thuoc vao pha ngan hang.
- Nhng nguyen nhan khach quan: bat nguon t pha khach hang nh
chat lng quan tr, v the cua doanh nghiep tren th trng, chat lng cua
he thong thong tin bao cao trong doanh nghiep. Nhng nguyen nhan nay
thng mang tnh c le cao kho lng hoa va luon thay oi vt ngoai tam
kiem soat cua ngan hang
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 101 -
__________________________________________________________________________
cho nen no la nguyen nhan quan trong trong viec gay ra nhng bat
hp ly trong he thong hang tn dung doanh nghiep.
Tuy vao yeu cau ma moi ngan hang la cho cho mnh he thong hang
tn
dung nhieu hay t cap o. Di ay la he thong hang tn dung 5 cap o:
Bang 5.9 He thong hang tn dung doanh nghiep
Hang I Tn dung chat lng cao Khach hang loai nay co kha nang
thanh khoan cao, tnh hnh tai chnh tot, tnh hnh thu nhap on nh va co
the d bao trc, cac nguon tai tr thay the luon san sang, kinh nghiem
quan tr tot, nam trong lnh vc kinh doanh co trien vong. Tai san bao
am co chat lng tot nh cac chng khoan chnh phu, tien gi tiet kiem...
Neu la ca nhan th tai san rong thuoc nhng loai co kha nang thu hoi
nhanh.
Hang II Tn dung chat lng bnh thng La khach hang vi hau het tieu
chuan thuoc Hang I. Tuy nhien, mot so tieu chuan khong thc s manh v
du nh kha nang thu nhap va huy ong cac nguon tai tr thay the gap
van e khi kinh te suy thoai.
Hang III Tn dung chat lng at yeu cau Khach hang thuoc loai nay
co kha nang thanh khoan va tnh hnh tai chnh hp ly co the thay oi
giong nh a so nhng doanh nghiep khac trc nhng tac ong cua th trng.
Thu nhap co the that thng, tnh hnh thanh toan co the chap nhan c
nhng khong phai la trong bat c ieu kien nao. Tai san bao am la hang
ton kho va cac khoan phai thu nhng kha nang chuyen oi ra tien mat
thng kho khan va khong chac chan. Nguon tai tr thay the thng khong
co.
Hang IV Tn dung chat lng thap Khach hang thuoc loai nay co kha
nang thanh khoan kem, ty le n cao, thu nhap that thng, tham tr thua
lo. Kha nang tra n t nguon s cap khong con kha thi trong tng lai
gan. Viec thanh ly tai san hoac tai san bao am cua doanh nghiep co
the la nguon tra n cuoi cung. Khoan tien cho vay trong tnh trang
rat bap benh oi hoi phai co s giam sat thng xuyen cua nhan vien
ngan hang. Co the cho vay bo sung von lu ong trong mot thi gian
ngan. Tai san bao am tien vay can co s theo doi cua nhan vien co
chuyen mon.
Hang V Tn dung chat lng kem Tai san the chap, gia tr rong va cac
nguon tien khong u kha nang am bao cho mc tien vay. Cac nguon tra n
khong co dau hieu kha quan. Neu khong co s giam sat thng xuyen va
lien tuc th kha nang mat mot phan hoac toan bo von vay se xay
ra.
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 102 -
__________________________________________________________________________
Viec xep hang ho s tn dung phai c thc hien ngay t au va ngan
hang
phai lien tuc theo doi s thay oi tnh hnh cua khach hang thong
qua viec tai xet khach hang.
2.1.2 Tai xet khach hang: (a) Noi dung tai xet: He thong hang tn
dung doanh nghiep du co c xay dng t m va hieu
qua en mc nao th cung ch co hieu qua tai thi iem xep hang. Cac
ngan hang khong the tranh khoi mot ty le nao o nhng ho s tn dung
tot sau mot thi gian chuyen sang hang xau. e theo doi s thay oi
hang cua nhng ho s ngan hanng phai e ra c lch tai xet khach hang
phu hp vi moi loai.
Bang 5.10 Thi gian tai xet khach hang
Hang I Tn dung chat lng cao Tai xet hang nam
Hang II Tn dung chat lng bnh thng Tai xet 6 thang mot lan
Hang III Tn dung chat lng at yeu cau Tai xet 3 thang mot lan
Hang IV Tn dung chat lng thap Tai xet 30 ngay mot lan
Hang V Tn dung chat lng kem Tai xet di 30 ngay mot lan
Viec nhng ho s luon tiem an rui ro la tat yeu, ngan hang co the
la chon
cach giai quyet n gian la loai bo ngay lap tc nhng ho s co dau
hieu rui ro ngay t au. Tuy nhien, viec lam nay ong ngha vi viec
ngan hang bo l c hoi kiem li nhuan. V vay, cong tac tai xet khach
hang se giup ngan hang khong b l mat nhng khoan thu nhap ang co ong
thi lai giam thieu rui ro khi kp thi phat hien ra nhng ho s co dau
hieu bat thng e co nhng bien phap x ly phu hp.
Viec tai xet khach hang ve c ban cung giong nh viec phan tch
khach hang trong giai oan xet duyet cho vay. Tuy nhien, chung lai
khac nhau ve muc ch. Giai oan xet duyet phan tch khach hang tong
quat vi muc ch ra quyet nh cho vay. Trong khi o giai oan tai xet
phan tch khach hang anh gia chieu hng thay oi cua khach hang - sau
khi a nhan tien vay cua ngan hang, co theo ung chnh sach tn dung
cua ngan hang hay khong. V vay, khi tai xet can nhan manh vao nhng
noi dung sau:
(1) Tm kiem va phat kien nhng khoan cho vay co van e cang sm
cang
tot (2) Tao ong lc cho nhan vien tn dung tm kiem va bao cao nhng
khoan
cho vay co van e
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 103 -
__________________________________________________________________________
(3) Luon am bao tnh ong bo cua ho s (4) Luon am bao tnh tuan thu
luat phap va chnh sach cho vay cua ngan
hang (5) Luon thong bao tnh hnh cua danh muc cho vay cho Ban
Giam oc va
Hoi ong quan tr (6) Luon ho tr viec thanh lap va duy tr quy d
phong rui ro tn dung. (7) Nhng khoan cho vay ac biet ln th phai
thng xuyen tai xet v no
co anh hng ro ret ti tnh hnh tai chnh cua ngan hang (8) Nhng
khoan cho vay c xac nh la co van e th khi thay nhng
van e lien quan ti khoan vay phat sinh nhieu th phai thay oi lch
tai xet theo kp vi tnh hnh
(9) Tang cng tai xet neu thay nen kinh te suy thoai hoac lnh vc
cong nghiep ma ngan hang ang cho vay co s suy giam hoac tang trng
bat thng.
(b) Thu tuc tai xet: Vi nhng noi dung va chu trng tai xet khach
hang nh tren ngan hang
cung can phai quy trnh hoa thu tuc tai xet khach hang va quy nh
cu the trong chnh sach tn dung.
Mot quy trnh tai xet khach hang can phai am bao nhng yeu cau sau
ay: - Kiem tra ay u ho s cua khach hang e am bao khach hang khong b
l
trong viec tra n va ngan hang khong b bat li do thieu ho s phap
ly trong trng hp phai a ra toa giai quyet
- anh gia ung chat lng va tnh trang cua tai san bao am cho mon
vay - anh gia ung tnh hnh tai chnh cua khach hang va s thay oi
trong nhu
cau vay thc tai cua khach hang - am bao tnh tuan thu luat phap
va chnh sach tn dung trong qua trnh xet
duyet anh gia khach hang ke t trc ti nay Ve mat ky thuat, neu oi
hoi phai ay u nhat th viec tai xet phai hoan tat
nhng giay t sau: (1) Bao cao tai chnh mi nhat cua khach hang (2)
Bao cao tnh hnh tra n va d kien tra n trong thi gian ti cua
khach
hang (3) Bao cao tnh hnh thay oi ve lnh vc kinh doanh cua khach
hang (neu
co) (4) Bao cao tnh hnh thay oi chnh sach va phap luat co anh
hng ti mon
vay (5) Bao cao tnh trang tai san bao am cua khach hang. (6) Bao
cao tnh trang cua ho s khach hang Viec tai xet khach hang ch la mot
noi dung cua hoat ong ngan hang, tuy
vao kha nang cua mnh ma moi ngan hang to chc bo phan tai xet cho
phu hp. Co
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 104 -
__________________________________________________________________________
ngan hang to chc bo phan tai xet la mot bo phan thuoc phong tn
dung. Mo hnh nay ch thch hp vi nhng ngan hang co quy mo nho. Nhng
ngan hang co quy mo va va ln th bo phan nay c to chc thanh mot
phong oc lap vi phong tn dung va trc thuoc ban giam oc. Viec nay co
the lam tang chi ph hoat ong cua ngan hang nhng hieu qua cua no em
lai nhieu khi lai ln hn nhieu so vi nhng g ngan hang bo ra.
Tren thc te, nhieu ngan hang khong u sc tai xet toan bo ho s vay
cua mnh. e giai quyet ieu nay, ngan hang co the a ra mot tieu chuan
n gian e loc ra mot cach s bo nhng ho s chat lng thap T o, tai xet
nhng ho s nay. Neu so nay van nhieu vt qua sc cua ngan hang th co
the chon ra mot mau ngau nhien e tai xet mau nay tren c s o e ra
nhng giai phap chung cho toan bo nhng ho s b loai ra. Ngay ca trong
trng hp nh vay cho du con nhieu han che cong tac tai xet van thc s
co ch cho ngan hang.
2.2 Cac bien phap thc hien x ly rui ro: Ket qua cua viec tai xet
khach hang la viec ch ra nhng khoan cho vay co
dau hieu rui ro. Nhng trng hp thay oi tnh hnh tai chnh, san xuat
kinh doanh ma khach hang khong the giai thch c eu cho thay dau hieu
cua mot khoan cho vay co the gap rui ro. V du nh khach hang khong
the giai thch c hoac giai thch khong thoa ang s cham tre trong viec
nop bao cao tai chnh theo nh ky; hoac khong a ra ly do thoa ang
trong viec ot nhien thay oi phng phap ke toan khau hao, trch lap
cac quy, ke toan hang ton kho, ke toan thue, xac nh thu nhap; hoac
khong chng minh c s sut giam cac ch tieu ROA (thu nhap tren tai
san), ROE (thu nhap tren von co phan), EBIT (thu nhap trc thue va
tra lai) ch la do nhng bien ong mang tnh ngan han xay ra do nhng
tac ong chung ti tat ca cac doanh nghiep Vi nhng trng hp nh vay
nhan vien ngan hang can a ra nhng bien phap x ly kp thi da tren
nhng nguyen tac sau:
(1) Luon luon thc hien ke hoach thu n trong trng hp khoan vay
co
van e vi muc ch toi a kha nang thu n cua ngan hang (2) Phat hien
nhanh chong s phat sinh nhng rac roi lien quan ti khoan
vay. Viec phat hien muon se gay ra hau qua kho lng (3) Tach bach
chc nang thu n ra khoi chc nang cho vay e tranh
xung ot ve mat li ch gia cac nhan vien ngan hang (4) Trong trng
hp khoan vay co van e nhan vien ngan hang nhanh
chong t van cho khach hang nhng bien phap x ly nh cat giam chi
ph, tang thu t cac co the, thay oi cach thc quan tr cho phu hp.
Nhanh chong lap ra ke hoach giai quyet s bo khi a xac nh ro nhng
thiet hai ngan hang co the gap phai.
(5) Tnh toan moi nguon thu n co the ke ca viec thanh ly tai san
va cac khoan tien gi cua khach hang.
(6) Nhan vien ngan hang can kiem tra cac khoan thue va nhng
khoan phai tra khac e xac nh khach hang con bao nhieu khoan n khac
na.
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 105 -
__________________________________________________________________________
(7) oi vi khach hang la doanh nghiep, ngan hang phai anh gia
chat lng, nang lc va tnh thong nhat cua cong tac quan tr hien tai e
co mot tong quan chung ve tnh hnh cua doanh nghiep hien tai.
(8) a ra cac phng an co the e giai quyet khoan vay co van e nh
tang cho vay bo sung neu khoan vay trc ay co dau hieu hoi phuc
trong ngan han hoac tm cach giup khach hang nang cao chat lng quan
ly cac nguon tien mat nh cat giam chi ph, ho tr khach hang tieu thu
san pham tren th trng mi, bo sung them von chu s hu... va cac bien
phap khac nh tang tai san bao am, bao lanh, tai c cau, sap nhap,
ban thanh ly va cuoi cung la e ngh pha san doanh nghiep.
CAU HOI ON TAP 1. Cho vay ngan han la g? 2. Neu noi dung cua
viec anh gia nhu cau vay t pha doanh nghiep? 3. Co may loai cho vay
ngan han? 4. Cho vay ng trc la g? Ho s vay ng trc gom nhng loai
giay t g? 5. Han mc tn dung la g? Co may loai han mc tn dung? 6. Co
may phng thc giai ngan trong cho vay ng trc 7. Thng phieu la g? The
nao la chiet khau thng phieu? 8. Co may cach thu cac khoan n khong
thu hoi ung thi han trong nghiep
vu chiet khau? 9. Cho vay ky han la g? 10. Nhng ac iem can chu y
khi anh gia cac khoan cho vay trung va dai
han? 11. Tn dung tuan hoan la g? Co nhng loai cam ket cho vay
tuan hoan
nao? 12. Cho vay theo d an dai han la g? 13. Cho vay mua lai
cong ty la g? 14. Rui ro trong cho vay la g? 15. Cac dau hieu cho
thay khoan cho vay co van e? 16. Tai sao phai xep hang ho s khach
hang? Co may loai hang tn dung
doanh nghiep? 17. Cac bien phap x ly rui ro?
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 106 -
__________________________________________________________________________
CHNG VI: CHO VAY CA NHAN VA HO GIA NH
Ben canh viec cho vay cac khach hang la cac doanh nghiep, ngan
hang con
cho vay oi vi cac ca nhan va ho gia nh vi t cach la ngi tieu
dung. Trong nhng thap ky gan ay, ngan hang noi len trong lnh vc tn
dung tieu dung vi t cach la mot to chc cho vay chu yeu. Mot phan
nao o khien cac ngan hang chiem v tr quan trong nh vay trong lnh vc
tieu dung la v khach hang ca nhan luon la nhng ngi co nguon tien gi
tiet kiem quan trong oi vi ngan hang. That vay, nhieu ho gia nh se
can nhac lai viec gi tien tiet kiem vao mot ngan hang neu nh ho
khong the vay c tien t ngan hang o. Ngoai ra, nhng nghien cu gan ay
cho thay nhng mon vay trong lnh vc nay luon nam trong nhng mon vay
co li tc cao nhat ma ngan hang co the co c. Vi nhng ly do nh tren
cac ngan hang ln vi nhng u the ve mang li cac chi nhanh rong khap
cua mnh a tang nhanh th phan huy ong cac nguon von cua mnh thong
qua nghiep vu cho vay oi ngi tieu dung ma ac biet la thong qua phat
hanh the tn dung va cho vay bat ong san.
I. CHO VAY TIEU DUNG
1. Phan loai cho vay tieu dung 1.1. Tn dung tieu dung trc tiep:
Gom cac phng thc - Tn dung tra theo nh ky: la phng thc trong o
khach hang vay va tra
trc tiep ngan hang vi mc tra va thi han tra moi lan c quy nh cu
the khi cho vay. Hnh thc nay tao cho ngan hang kha nang thanh khoan
eu an va thch hp vi ca nhan co thu nhap on nh va eu an.
Viec phat tien vay co the phat mot lan bang tien mat hoac chuyen
vao tai khoan tien gi ca nhan.
Viec thu n co the thc hien theo 2 phng phap sau: (1) Phng phap
thu n goc eu an theo ky han, lai vay c tnh theo n goc con lai au
moi ky han. (2) Phng phap thu n trong so tien lai va von goc c thu
eu an moi
ky: Phng phap nay con ap dung cho tn dung thue mua, se gii thieu
chng
sau. - Tn dung tra theo yeu cau: la mot cach cho vay rat linh
hoat c thc hien
bang cach ngan hang ong y cho khach hang rut tien vt qua so d co
cua tai
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 107 -
__________________________________________________________________________
khoan tien gi (the ghi n la mot hnh thc ien hnh) trong mot
khoang thi gian nhat nh.
oi vi loai vay nay ngan hang khong can phai co hp ong tn dung ma
ch can co s thoa thuan trong ngan hang va thng th khach hang la
nhng oi tng co uy tn cao trong lnh vc nay va co quan he thanh toan
thng xuyen vi ngan hang. Thi iem tnh lai la khi tai khoan tien gi c
rut qua so d co. Hnh thc thu n tuy thuoc vao thoa thuan gia ngan
hang va khach hang.
- The tn dung: la nghiep vu tn dung, trong o ngan hang phat hanh
the cho nhng ngi co tai khoan ngan hang u ieu kien cap the va an nh
mc gii han tn dung toi a ma ngi co the c phep s dung.
The tn dung khac vi nghiep vu tn dung thau chi cho: phng thc
thau chi gan lien vi tai khoan vang lai va ngi vay dung phng tien
chu yeu la the thanh toan.
Moi the tn dung co mot mc tn dung nhat nh va mc nay co the thay
oi tuy thuoc nhu cau va mc o tn nhiem cua khach hang.
The tn dung co u iem: + S dung thanh toan thay the tien mat va
sec, gon nhe, an toan. + Co the dung the e rut tien mat t chi nhanh
ngan hang, ngan hang ai ly hoac t may rut tien t ong (ATM) hoac
chuyen sang tai khoan cua ngan hang khac. + Le ph giao dch thap va
pham vi hoat ong rong.
Tuy nhien, the tn dung cung co mot so nhc iem:
+ Ch s dung pho bien cho tn dung tieu dung ma khong phu hp vi
cac hoat ong mua ban ln nh: xe hi, tau thuyen, may bay ) + S dung
the tn dung cung co the b rui ro neu b mat cap, anh ri va ong thi
lo ma the tn dung ma khong kp bao cho ngan hang.
(Viet nam hien nay co to chc thanh toan va phat hanh cac loai
the nh: Visa, MasterCard, JCB, American Expess ).
1.2. Tn dung tieu dung gian tiep: c hieu la cac hoat ong tn dung
tieu dung qua viec ngan hang mua cac
phieu ban hang t nhng ngi ban le hang hoa va do vay no chnh la
hnh thc tai tr ban tra gop cua cac ngan hang thng mai.
Tn dung tra gop cua cac ngan hang c thc hien bang mot trong 2
cach sau:
- Cach 1: ngan hang, ngi ban hang va ngi mua hang phai thoa
thuan vi nhau ve so tien vay, mc va thi han tra dan, sau o ngan
hang cho ngi mua hang vay phan tien cha tra u cho ngi ban hang e
thanh toan cho ngi ban hang va gi lai quyen s hu tai san cho en khi
ngi mua tra gop u.
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 108 -
__________________________________________________________________________
Khoa Quan Tr Kinh Doanh
Mo hnh 6.1 Tn dung tieu dung gian tiep(cach 1) Mo hnh 6.1 Tn
dung tieu dung gian tiep(cach 1)
Ngan hang
Cong ty ban le
Ngi tieu dung
(1)(4) (5)
(6) (2) (3) Trong o: Trong o:
(1) Cong ty ban le ky hp ong mua ban n vi ngan hang (1) Cong ty
ban le ky hp ong mua ban n vi ngan hang (2) Khach hang ky hp ong
mua tai san vi ngan hang (2) Khach hang ky hp ong mua tai san vi
ngan hang
(Ngi mua tra trc 20% - 30% gia tr tai san) (Ngi mua tra trc 20%
- 30% gia tr tai san) (3) Cong ty ban le giao tai san cho ngi mua
ong thi gi lai quyen s hu tai san (3) Cong ty ban le giao tai san
cho ngi mua ong thi gi lai quyen s hu tai san (4) Cong ty ban le
giao quyen s hu tai san cho ngan hang the chap. (4) Cong ty ban le
giao quyen s hu tai san cho ngan hang the chap. (5) Ngan hang tra
so tien con thieu cho ngi ban (70% - 80% ). (5) Ngan hang tra so
tien con thieu cho ngi ban (70% - 80% ). (6) Ngi mua tra gop cho
ngan hang theo mc va ky han c xac nh. (6) Ngi mua tra gop cho ngan
hang theo mc va ky han c xac nh.
- Cach 2: c thc hien vi thi han va mc tra dan tng t nh tren
nhng khac mot so iem: ngi ban giao tai san va giao s hu, ngi ban
va ngi mua thc hien mua ban chu nen xuat hien ky phieu, ngan hang
thc hien viec chiet khau ky phieu nh sau:
- Cach 2: c thc hien vi thi han va mc tra dan tng t nh tren nhng
khac mot so iem: ngi ban giao tai san va giao s hu, ngi ban va ngi
mua thc hien mua ban chu nen xuat hien ky phieu, ngan hang thc hien
viec chiet khau ky phieu nh sau:
Mo hnh 6.2 Tn dung tieu dung gian tiep (cach 2) Mo hnh 6.2 Tn
dung tieu dung gian tiep (cach 2)
Ngi mua Ngi ban
Ngan hang
(2) (5) (3)
(1) (4)
Trong o: Trong o: (1) Ngi mua mua chu hang hoa va co ky phieu
cho ngi ban (1) Ngi mua mua chu hang hoa va co ky phieu cho ngi ban
(2) Ngi mua ky quy 20% - 30% gia tr tai san va cam ket the chap tai
san. (2) Ngi mua ky quy 20% - 30% gia tr tai san va cam ket the
chap tai san.
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 109 -
__________________________________________________________________________
(3) Ngan hang chiet khau ky phieu t ngi ban hang. (4) Ngi ban
giao tai san va quyen s hu cho ngi mua. (5) Ngi mua tien hanh tra
gop cho ngan hang theo mc va ky han xac nh. Tn dung tra gop em lai
nhng u iem ln o la: - Viec mua phieu ban hang se t ton kem hn so vi
chi ph xet duyet cho
vay trc tiep. - am bao cua cac khoan vay to ra vng chac hn do
ngi ban hang chiet
khau cac chng t hoac ky phieu. Mat khac ngi ban hang cung giam
sat mot phan cac khoan vay (nh theo doi cac tai khoan qua han, viec
tai s hu ) lam cho ch ph ngan hang giam xuong.
- Rat phu hp vi cach thc mua hang lau ben, gia tr ln. Can lu y
rang, cac yeu to tn dung can xet en trong tn dung tra gop va tn
dung trc tiep khong khac nhau ve can ban. Tuy nhien, do ac iem
cua tn dung tra gop nen ngan hang co nhng nguyen tac mang tnh chat
bat buoc o la:
+ Nguyen tac kha nang tra dan tien mua hang cua ngi mua. Vi cac
tieu thc quan trong bac nhat la uy tn, cong an viec lam va li
tc.
+ Nguyen tac mc chi tra lan au: vi tng loai hang hoa va thi han
tra gop mc chap nhan c sao cho mc chi tra tang nhanh hn mc giam gia
cua hang hoa (thng th ngan hang muon mc chi tra lan au ln va ky han
tra gop ngan).
2. ac iem cua cho vay tieu dung Cac khoan cho vay tieu dung luon
c anh gia la em lai nhieu li
nhuan cho ngan hang do lai suat cho vay thng cao hn so vi lai
suat ngan hang phai huy ong t cac nguon khac nhau e thc hien cho
vay. Hn the na, lai suat cho vay tieu dung thng khong thay oi di
nhng tac ong cua nhng ieu kien t moi trng ben ngoai trong suot thi
han vay nh trong trng hp cho vay oi vi cac doanh nghiep. ieu nay
cung co nhng bat li neu nh lai suat huy ong tang len ang ke. Tuy
nhien, cac ngan hang thng nh gia cac khoan vay tieu dung mot mc cao
e co the phong tranh rui ro nay.
Cac khoan cho vay tieu dung co xu hng nhay cam trc nhng tac ong
cua chu ky kinh te. Trong giai oan tang trng kinh te ngi tieu dung
thng co cai nhn lac quan ve tng lai v vay ho thng mua sam chi tieu
nhieu. Trai lai, trong giai oan kinh te suy thoai th cac ca nhan va
ho gia nh thng co cai nhn rat bi quan ve tng lai ac biet la khi ho
nhan thay nan that nghiep gia tang va ngay lap tc cat giam nhu cau
vay ngan hang.
Lai suat cho vay tieu dung thng t co dan so vi nhu cau vay. Ngi
i vay tieu dung ch quan tam ti khoan thanh toan hang thang ho phai
tra cho ngan hang la bao nhieu.
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 110 -
__________________________________________________________________________
Cac nhan to trnh o hoc van va mc thu nhap eu co anh hng ro ret
en han mc vay. Nhng ngi co mc thu nhap cao hn mc bnh quan thng co
xu hng vay mot mc cao hn tong thu nhap hang nam cua ho. Ngc lai
nhng ngi co trnh o hoc van cao (thong thng la nhng ngi co nhieu nam
ao tao bac tren pho thong ma lai ong thi la tru cot trong gia nh)
th lai thng quyet nh vay tien tren c s can nhac rat ky lng thu nhap
cua mnh. oi vi trng hp th hai nay, mon vay c coi nh mot phng tien e
at c mc song nh mong muon hn la mot c s an toan trong nhng trng hp
khan cap.
3. Tham nh cho vay tieu dung Khi khach hang nop ho s vao ngan
hang e ngh vay, ngan hang phai tien
hang tham nh khach hang e ra quyet nh cho vay phu hp. Viec anh
gia khach hang c thc hien theo nhng noi dung sau:
3.1. Muc ch vay von va t cach cua khach hang: anh gia ung t cach
va nang lc tra n cua khach hang la nhan to quyet
nh trong viec phan tch khach hang. Nhan vien tn dung phai luon
xac nh c c s chac chan am bao rang khach hang luon co trach nhiem
tra n ay u va ung han. Ngoai ra, mc thu nhap va nhng tai san co gia
tr khac cua khach hang cung phai c anh gia ung mc e am bao mot gii
han an toan co the chap nhan c. e lam c ieu nay nhan vien tn dung
phai thng xuyen cap nhat thong tin lien quan ve lch s quan he tn
dung cua khach hang vi he thong ngan hang. cac nc phat trien, luon
co trung tam thong tin lu tr ho s cua khach hang vay theo hnh thc
nay (vi cac noi dung ve tnh hnh thanh toan n vay va hang tn dung) t
hang nghn to chc tn dung tren toan quoc.
Muc ch vay tien trong ho s e ngh vay cua khach hang cung la mot
yeu to c ban can c phan tch. Trc het, muc ch vay cua khach hang
phai phu hp vi chnh sach tn dung cua ngan hang. Ngan hang nen c
nhan vien cua mnh ti tham khach hang e trao oi ve mon vay. Chnh
nhng cuoc oi thoai gia nhan vien ngan hang va khach hang trong nhng
lan tham vieng nay se lam khach hang boc lo nhng thong tin giup
ngan hang co nhng anh gia trc tiep va sat thc ve kha nang tra n cua
khach hang.
Trong trng hp khach hang khong co ho s tn dung lu trong ngan
hang va nhng nguon thong tin khac ve khach hang cung rat ngheo nan
th co the phai can mot ben th ba ng ra bao lanh viec hoan tra n
vay. Tuy nhien, viec bao lanh cua ben th ba trong trng hp nay cung
ch la th yeu, cac ngan hang nen tap trung vao kha nang ch thc cua
khach hang vay.
3.2. Mc thu nhap: Quy mo va tnh on nh cua thu nhap ca nhan cua
khach hang c ngan
hang rat coi trong. Khach hang se phai thong bao cho ngan hang
thong tin ve nhng khoan thu nhap chnh thc va thu nhap phu them
khac. Cac ngan hang thng lien he vi doanh nghiep ni ngi vay tien
lam viec e kiem tra tnh chnh
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 111 -
__________________________________________________________________________
xac cua nhng thong tin khach hang cung cap trc o ve mc thu nhap,
thi gian cong tac, a ch thng chu, so chng minh nhan dan,
3.3. So d tien gi cua khach hang: Thong tin ve so d tren tai
khoan tien gi cua khach hang la mot bien phap
gian tiep giup ngan hang am bao an toan cho mon vay cua mnh
trong trng hp khoan vay co van e. Viec cho phep cac ngan hang tm
hieu nhng thong tin tien gi cua khach hang tao cho ngan hang kha
nang phong nga nhng rui ro xay ra khi khach hang khong tra n. Trong
trng hp o ngan hang se trch nguon tien gi nay e thu hoi n.
3.4. S on nh trong nghe nghiep va ni c tru: S on nh nghe nghiep
va ni c tru cung can c anh gia khi tham nh
khach hang. Ngan hang khong the cho khach hang vay mot khoan
tien ln khi ngi nay mi ch lam viec cong ty chng vai thang. Nhng
khach hang co ni c tru on nh lau dai thng c cac ngan hang anh gia
cao hn nhng trng hp thay oi thng xuyen cho . Trng hp nh vay thng la
dau hieu rat xau cho viec ra quyet nh cho vay.
3.5. Nhng yeu to khac: Cho vay tieu dung thng khong de tham nh.
Trc mot ho s e ngh vay
ngan hang co gang tnh toan a ra nhng ch tieu tham nh cho that
phu hp. Ngoai nhng yeu to tren cac ngan hang con tnh toan en cac
yeu to nh quyen s hu nha hay quyen s dung at hp phap. Viec co ien
thoai cung la mot yeu to giup ngan hang giam bt c chi ph giao dch
vi khach hang hay viec khach hang co tai khoan tien gi ngay tai
chnh ngan hang e ngh vay la mot yeu to rat tot trong qua trnh tham
nh. Nhan vien tn dung luon s dung nhng ch tieu tren e phat hien
nhng dau hieu thieu trung thc cua khach hang trong ho s vay cung nh
trong phong van.
3.6. Cham iem tn dung ho s vay cua khach hang: e cong tac tham
nh c thc hien co hieu qua ngan hang thng xay
dng he thong cham iem chat lng tn dung khach hang ho tr cho nhan
vien tn dung trong viec nay.
Mot he thong anh gia chat lng khach hang qua iem so hieu qua se
la mot li the oi vi ngan hang. V no cho phep ngan hang thc hien
tham nh nhanh chong, vi chi ph c giam toi thieu va hn na la no co
the thay the nhng nhan vien tn dung co nang lc yeu kem va cho phep
ngan hang quan ly c tnh trang n xau. Thang iem tn dung c xay dng
bang viec s dung cac phng phap suy luan logic va cac mo hnh toan
chuyen biet trong viec phan tch tong hp cac nhan to lien quan ti
khach hang ket hp vi kinh nghiem cho vay trong lnh vc nay. Neu
khach hang co iem sau khi anh gia thap hn mot mc rui ro nhat nh th
ho s e ngh chac chan b t choi.
C s khoa hoc cua he thong iem con phai c kiem nghiem thong qua
viec anh gia nhng mon vay tieu dung trc o e am bao rang he thong a
phan loai chnh xac ho s vay trong qua kh th cung phai thc hien c
ieu o trong tng lai vi o an toan co the chap nhan c. He thong iem
tn dung phai thng xuyen c kiem tra va xem xet lai tnh hp ly. Thong
thng ngan hang
Le Trung Thanh Khoa Quan Tr Kinh Doanh
-
Nghiep vu ngan hang thng mai - 112 -
__________________________________________________________________________
thng lay ra t 7 ti 12 yeu to trong ho s tn dung va anh gia chung
theo thanh iem t 1 ti 10. Sau ay chung ta th nghien cu mot thang
iem tn dung cua mot ngan hang:
Bang 6.3 Thang iem tn dung anh gia khach hang vay tieu dung Th t
Ch tieu iem
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Nghe nghiep cua khach hang - Chuyen gia hoac nha quan ly trong
kinh doanh - Cong nhan co tay nghe cao - Nhan vien van phong - Sinh
vien - Cong nhan khong co tay nghe - Ngi lam viec ban thi gian
Tnh trang ve ni - Co nha rieng - Thue nha hoac thue chung c -
Song cung ban hoac ho hang
Xep hang tn dung trc ay - Tot - Trung bnh - Khong xep hang -
Kem
Thi gian cong tac vi cong viec hien tai - Tren 1 nam -