Chrząszcz - Luty 2015 (Nr 107)

NR 2 (10) LUTY 2015 ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA

Luty Drugim miesicem w kalendarzu jest luty. Ma on 28 dni, a w latach przestpnych - 29. Rok przestpny jest to rok, ktry ma 366 dni zamiast 365, ma on na celu umoliwia dopasowanie roku kalendarzowego z rokiem wyliczonym na podstawie obiegu Ziemi dookoa Soca. Nazwa luty pochodzi od okrelenia srogich mrozw, jakie w tym miesicu zazwyczaj wystpuj.

czasem luty ostro kuty, czasem w luty same pluty;

czasem luty si zlituje, e czek niby wiosn czuje; ale czasem tak si zyma, e czek prawie nie wytrzyma;

gdy bez wiatrw luty chodzi, w kwietniu wicher nie zawodzi;

gdy ciepo w lutym, zimno w marcu bywa, dugo trwa zima, to jest niewtpliwa;

gdy mrz w lutym ostro trzyma, tedy jest nieduga zima;

idzie luty, podkuj buty; jeli ci jeszcze nie dokuczy luty, to pal

dobrze w kominie i miej kouch suty;

Luty - wydarzenia historyczne dzie po dniu 6 lutego 1633 - Wadysaw IV koronowany na krla Polski. Ostatni krl szanowany przez wszystkie stany i posuch majcy, ostatni krl wzgldnego spokoju i prosperity Najjaniejszej Rzeczpospolitej . 7 lutego 1867 -we Lwowie powstao polskie Towarzystwo Gimnastyczne ,, Sok .Celem towarzystwa-zgodnie z ideaami jego twrcw-byo podtrzymywanie i rozwijanie wiadomoci narodowej oraz podnoszenie sprawnoci fizycznej polskiej modziey. 7 lutego 1831 - Sejm Krlestwa Polskiego przyj uchwa o fladze Polski. Bya to pierwsza regulacja prawna dotyczca polskiej flagi. 8 lutego 1990 -przywrcono dawne godo pastwowe. Po przemianach ustrojowych nastpi powrt do zmodyfikowanej wersji polskiego Ora Biaego z otwart koron wg wzoru z 1927 r. 10 lutego 1920 - w Pucku w obecnoci generaa Jzefa Hallera oraz ministra spraw wewntrznych Stanisawa Wojciechowskiego dokonano symbolicznych zalubin Polski z Batykiem.

SZCZEBRZESZYN

2

CHRZSZCZ NR 3 (7) CHRZSZCZ NR 2 (10)

13 lutego 1980 - zmar Marian Adam Rejewski, matematyk, kryptolog. Czonek zespou, ktry zama kod niemieckiej maszyny szyfrujcej Enigma. 14 lutego 1919 - rozpoczcie walk polsko-sowieckich. 14 lutego 1942 - przemianowanie Zwizku Walki Zbrojnej na Armi Krajow. 15 lutego 1941 - w Wielkiej Brytanii powsta 316 Dywizjon Myliwski "Warszawski". 17 lutego 1772 - podpisanie w Petersburgu tajnej konwencji rosyjsko-pruskiej dotyczcej rozbioru Rzeczypospolitej. 17 lutego 1924 - Genera Wadysaw Sikorski obj stanowisko ministra spraw wojskowych. 18 lutego 1386 - w katedrze na Wawelu odby si lub Wadysawa Jagiey z Jadwig. 20 lutego 1941 - w Anglii powsta 317 Dywizjon Myliwski "Wileski. 21 lutego 1921 - Polska i Francja podpisay tajn konwencj wojskow o wzajemnej pomocy na wypadek wojny z Niemcami lub Rosj Sowieck.

Karnawa 2015 W 2015 roku karnawa bdzie trwa od 6 stycznia do 17 lutego. Okres ten, zwany inaczej zapustami lub misopustem, to czas zabawy, tacw i powszechnej radoci. Poprzedza on Wielki Post, majcy zupenie inny charakter. Sowo karnawa wywodzi si od aciskiego carnavale, ktre stanowi zbitk dwch wyrazw: caro (miso) i vale (bd zdrw, egnaj). Dosownie oznacza on wic poegnanie misa. Chodzi zatem o rozstanie ze wszystkim, co kojarzy si z ucztowaniem, zabaw i obfitoci. Odpowiednik dzisiejszego karnawau istnia ju w kulturze antycznej, jednak to dopiero na kanwie chrzecijastwa uksztatowa si zwyczaj hucznego witowania pomidzy Nowym Rokiem a Wielkim Postem. Najsynniejszym karnawaem w okresie redniowiecza i renesansu by karnawa w Wenecji. Pniej rwnie znany sta si karnawa w Rzymie. Istotn funkcj zabaw karnawaowych byo zatarcie rnic pomidzy poszczeglnymi warstwami spoecznymi i swoiste zbratanie si z ludem. Czstym motywem karnawaw bya zamiana rl, polegajca na tym, e arystokraci wystpowali na przykad w strojach ebrakw. Ponadto utrwali si zwyczaj zakadania karnawaowych masek, uniemoliwiajcy zidentyfikowanie tosamoci osb biorcych udzia w zabawie. Teoretyk literatury, Michai Bachtin opisa zjawisko karnawalizacji jako jeden z najwaniejszych mechanizmw kultury, polegajcy na moliwoci odrzucenia, na cile okrelony czas, panujcych hierarchii i regu.

W Polsce zwyczaj hucznych obchodw karnawau zadomowi si w XVII wieku. Na dworach szlacheckich urzdzano wwczas obfite uczty, poczone z tacami i zabawami. W spoecznoci chopskiej rwnie organizowano suto zakrapiane potacwki.

wito Oczyszczenia Matki Boej Gromnicznej

Czterdziestego dnia po Boym Narodzeniu Koci obchodzi wito Ofiarowania Paskiego, zwane dawniej witem Oczyszczenia Najwitszej Maryi Panny, a w tradycji polskiej witem Matki Boej Gromnicznej. Ofiarowanie Pana Jezusa w wityni Jerozolimskiej byo wanym wydarzeniem w yciu witej Rodziny. w. ukasz Ewangelista napisa: Gdy za nadszed dzie poddania ich, zgodnie z Prawem Mojeszowym oczyszczeniu, zanieli Go do Jerozolimy, aby by ofiarowany Panu, wedug tego, co jest napisane w Prawie Paskim: Kade pierworodne dziecko pci mskiej bdzie powicone Panu. Mieli rwnie zoy ofiar zgodnie z tym, co jest powiedziane w Prawie Paskim: par synogarlic lub dwa gobki (k 2,22-24). Wedug Prawa Mojeszowego kada kobieta przez czterdzieci dni po urodzeniu chopca, a przez osiemdziesit dni po urodzeniu dziewczynki pozostawaa "nieczysta". Nie wolno jej byo dotyka niczego witego, ani wchodzi do wityni.

CHRZSZCZ NR 2 (10)

3

Wiara Wiara, to gwiazda przewodnia,

co wieci w mrokach ywota, ona wrd troski codziennej w sercu jak jasno lni zota.

27. XII. 2014 roku Nadzieja Nadzieja, do druga gwiazda - promienna i wzniosa, zapalaj dla niej promyczek w sercu by stale bya radosna. To ona ycie owieca, uwica obecn chwil, odwag daje i si... 2. X. 2013 roku Trzecia gwiazda - mio Trzecia gwiazda to mio czystych uczu skarbnica, pielgnujmy j w sercu niech sw szczeroci zachwyca - kochaj ludzi jak braci, Bg ci tym samym odpaci....

Sowa wypowiedziane dawniej przez Ojca w. Jana Pawa II - "bez wartoci chrzecijaskiej Europa stanie si domem wybudowanym na piasku..." Henryka Stadnicka ze zbioru trzy gwiazdy wiara nadzieja i mio

Dzikuj

Dzikuj Ci za mio prdk bez namysu za to e nie jest caym czowiek pojedynczy a oczy nagle bliskie i niebezimienne za gos niedawno obcy a teraz znajomy za to e nie ma czasu by pisa list krtki wic dlatego si pisze same tylko dugie cho pisanie jest po to by szkodzi piszcym i mio wci niezrcznym mijaniem si ludzi e nie mona Ci zabi w obronie czowieka Dzikuj Ci za tyle blu eby sprawdza siebie a wszystko co niewane najwaniejsze za pytania tak wielkie e ju nieruchome

Ks. Jan Twardowski

Krystyna Petronela Niechaj - wspomnienie

Dn. 17 stycznia 2015 roku w Szczebrzeszynie odbya si podniosa uroczysto poe-gnania zmarej 15 .01 b.r., jednej z najstarszych spord yjcych nauczycieli szk podstawowych i rednich naszego miasta. Zmara bya zawodowo i emocjonalnie zwizana ze szkolnictwem do

koca ycia. Krystyna Petronela Niechaj z domu Kimaczyska, crka Stanisawa i Marii z Dbskich, urodzia si 9 czerwca 1918 roku w Ujazdowie gmina Nielisz w rodzinie nauczycielskiej, w ktrej ywe byy polskie tradycje owiatowe i patriotyczno wolnociowe. Ojciec Stanisaw - nauczyciel, od 1915 r. by kierownikiem szkoy podstawowej w Ujazdowie. Organizowa w szkole przedstawienia dla uczniw, rodzicw i spoecznoci wiejskiej z okazji rocznic wanych dla Polakw wydarze politycznych, np. powsta narodowych 1830r. i 1863 r., Konstytucji 3 maja. Dla podniesienia wiedzy oglnej i kultury w oparciu o bibliotek szkoln i wasny ksigozbir propagowa czytanie ksiek czsto zbiorowo, zwaszcza w okresie zimowym. Rwnie w domu panowa kult dobrej lektury, zwaszcza historycznej, poezji polskich twrcw, ktra oprcz przekazywania wiedzy, umacniaa nadziej niepodlegoci. Urodziny Krystyny stay si dla rodzicw jak gdyby symbolem tych de i oczekiwa, gdy jej przyjcie na wiat zbiego si z odrodzeniem si niepodlegoci. Polska po 123 latach niewoli rozbiorowej odzyskaa j w listopadzie 1918r. W 1928 roku pastwo Kimaczyscy przenosz si z Ujazdowa do Szczebrzeszyna, gdzie w nowo wybudowanym domu przy ulicy Zamojskiej zakadaj ksigarni i wypoyczalni ksiek dla uczniw szczebrzeskich szk i mieszkacw miasta. atwy dostp do ksiek i rodzinne tradycje nauczycielskie (brat Stanisawa Zygmunt Kimaczyski by rwnie nauczycielem, uczy przedmiotw cisych w szkoach rednich) sprawiy, e Krystyna postanowia zosta nauczycielk. Po ukoczeniu szkoy podstawowej w Szczebrzeszynie kontynuowaa nauk w omioklasowym gimnazjum w Tomaszowie Lubelskim. Po uzyskaniu matury w 1938 r. rozpoczyna studia nauczycielskie na wydziale pedagogicznym Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

4

CHRZSZCZ NR 2 (10)

Studia zostay przerwane przez II wojn wiatow i okupacj Polski. Utrata niepodlegoci, przeladowanie Polskw i ydw, likwidacja polskiej administracji, urzdw i szkolnictwa sprawiy, e Krystyna staa si aktywnym czonkiem ruchu oporu. Wraz z bratem Zygmuntem i stryjem Zygmuntem, i kilkoma innymi nauczycielami, wchodzi w skad zespou, ktry w domu Feliksa Bielca na ulicy Trbackiej prowadzi tajne nauczanie na poziomie szkolnictwa redniego. Jednoczenie zostaa czonkiem tajnego punktu pocztowego wanego ogniwa informacyjnego Armii Krajowej, mieszczcego si w sklepie, ktrego wacicielem by Jerzy Florkiewicz ps. ,,Ozdoba. J. Florkiewicz by wsppracownikiem ,,Podkowy i dowdztwa wywiadu AK na rejon Szczebrzeszyn i Radecznica. Poczta dostarczana bya take przez Krystyn i stryja Zygmunta do punktu pocztowego mieszczcego si we mynie Jana Gazowskiego w Zakodziu. Dziaalno punktu zostaa odkryta. Gestapo aresztowao kuriera Mariana Zgnilca, ktry zosta w Zamociu zamordowany. Drugi cznik Feliks Tomaszewski mieszkaniec Szczebrzeszyna i Krystyna ocaleli, gdy nie zostali zdekonspirowani. Krystyna ograniczya swoj dziaalno do udziau w tajnym nauczaniu i do doranego udzielania pomocy ywnociowej niektrym ocalaym dzieciom ydowskim. Dziaalno t prowadzia wraz z matk. Jednym z dzieci by Kim Bey, ktry przey holokaust i po wojnie zamieszka w Stanach Zjednoczonych, gdzie zosta znanym kompozytorem. Bywa on czsto w domu pastwa Kimaczyskich, gdzie pewnego razu usysza muzyk gran przez brata Krystyny Zygmunta. Otrzyman pomoc ywnociow, przeycia wojenne i okupacyjne, jak i to wydarzenie muzyczne opisa po latach w Noe z Noue Heimat Zamojszczyzna 1942 1944 str. 42- 44 Wydawnictwo Kropka, Kalisz 2002 r. Pisa: ,,Ujrzaem chopca siedzcego przy dugim czarnym fortepianie, grajcego jaki utwr w sposb tak przejmujcy, tak dziwny, e wrcz oniemiaem. Po raz pierwszy w yciu byem wiadkiem takiej burzy dwikw wydawanych przez modego artyst i z tak niezwykego instrumentu. Dopiero po latach, kiedy sam staem si kompozytorem, przypomniaem sobie, e by to utwr Chopina Fantazja Impromptu ale grany tak cudownie, z jakim szalestwem, e zapierao dech z zachwytu. Krystyna Niechaj, bo takie nazwisko przyja po wyjciu za m w 1945 r. za Jzefa Niechaja, wwczas profesora gimnazjum, pniej adwokata,

po zakoczeniu II wojny wiatowej - w 1948 r. rozpocza prac w nowo utworzonej szkole zawodowej, jako nauczycielka jzyka polskiego i opiekunka biblioteki. Jednoczenie studiowaa zaocznie na WSP w Warszawie. Po zakoczeniu studiw w 1951 r. przeniosa si do liceum pedagogicznego, w ktrym, do koca jego istnienia, uczya jzyka polskiego. Po likwidacji liceum pedagogicznego pracowaa od 1968 r. w liceum oglnoksztaccym. Od roku 1975 a do przejcia na emerytur pracowaa w Zespole Szk Oglnoksztaccych nr 1. Rwnie po przejciu na emerytur pracowaa na etatu jako lektor jzyka niemieckiego. Jako jedna z nielicznych znaa acin. Spoecznie bez wynagrodzenia pomagaa pozna jej podstawy tym osobom, ktrym acina bya potrzebna na studiach lub w pracy. Bya prawdziwie zaangaowana w ycie szkoy i uczniw. Przez wiele lat prowadzia koo recytatorskie. Jego czonkowie recytowali poezj twrcw polskich i zagranicznych na rnych uroczystociach szkolnych i rodowiskowych, w domu kultury, w zakadach pracy Szczebrzeszyna i Zwierzyca. Na powiatowym konkursie koo zdobyo pierwsz nagrod. Pani Krystyna prowadzia take Koo Mionikw Teatru Telewizji. Czonkowi koa ogldali wystawiane, w poniedziaki kadego tygodnia, sztuki teatralne, a pniej pisali recenzje na ich temat. Podczas dyskusji n/t ogldanych sztuk i omawianych lektur wydobywaa idee polskoci i tradycji narodowych. Za udzia tego zespou w oglnopolskim konkursie mionikw Teatru Telewizji otrzyma on nagrod w postaci telewizora kolorowego, a opiekunka zespou p. Krystyna otrzymaa wycieczk do Budapesztu. Oprcz edukacji zawodowej wiele czasu powicaa sprawom wychowawczym uczniw. Na lekcjach wychowawczych, wieczorowych spotkaniach, kiedy uczniowie odrabiali lekcje w szkole uczya ich kultury osobistej, kultury bycia w towarzystwie i dobrego poprawnego zachowania przy stole podczas spoywania posikw i przyj. Zwracaa szczegln uwag na ubir dziewczt, gdy niektre zim, chcc adnie wyglda, ubieray si lekko, co skutkowao chorobami. Bya osob gboko wierzc. W kad niedziel i wita uczszczaa do kocioa, przez co w tym trudnym okresie rzdw komunistycznych przyczyniaa si umacniania przekona religijnych modziey szkolnej. Stanowio to rwnie dobry przykad dla mieszkacw miasta. Jako osoba skromna, szlachetna i yczliwa pozytywnie wpywaa na relacje koleeskie w gronie pedagogicznym.

5

CHRZSZCZ NR 2 (10)

Miaa rwnie znaczcy wpyw na ksztatowanie kulturalnych i patriotycznych postaw modziey szkolnej. Dya do umacniania i poszanowania polskich tradycji jako podstawy utrzymania tosamoci narodowej. Kochaa Polsk, uczniw i mieszkacw swojego miasta, w ktrym mieszkaa do koca ycia (mimo e moga wygodnie zamieszka u crki w jej wygodnym domu). Ksidz kanonik Tadeusz Sochan wychowanek pani Krystyny przemawiajc na mszy pogrzebowej, kilkakrotnie nazwa J ,,nasz Mam. Przez blisko 30 lat pracowaem z Pani Krystyn Niechaj w jednej szkole. Potwierdzam gorco sowa ks. Sochana, e bya ona wzorem wielkiego czowieka Polaka, patrioty i pedagoga, czym zasuya sobie na szacunek i pami yjcych. Zmara w wieku 96 lat w Szczebrzeszynie. Zostaa pochowana na miejscowym cmentarzu.

Aleksander Przysada

Wielki Post. 2015 roku okres Wielkiego Postu bdzie obejmowa okres midzy 18 lutego i 2 kwietnia. Wielki Post zosta wprowadzony w obrzdku Kocioa w II wieku. Szczeglne znaczenie mia w okresie redniowiecza, kiedy wierni praktykowali w tym czasie drastyczne formy umartwie. Naleay do nich midzy innymi noszenie wosiennicy na nagie ciao czy samobiczowanie. W przeszoci w okresie tym wyrniano take tak zwane rdpocie, czyli rodkowy okres postu, ktry wyznaczay gone uderzenia drewnianych motw i koatek. W czwart niedziel Wielkiego Postu praktykowano topienie Marzanny czyli kuky symbolizujcej odchodzc zim oraz mier. Obecnie obyczaj ten ma sta dat i odbywa si 21 marca, czyli w pierwszy dzie kalendarzowej wiosny. Ostatni tydzie Wielkiego Postu rozpoczyna tradycyjnie Niedziela Palmowa czyli wspomnienie wjazdu Chrystusa do Jerozolimy. W tym dniu wierni wic palmy wielkanocne. Nastpnie ma miejsce Wielki Tydzie, w ktrym szczeglne miejsce zajmuje Triduum Paschalne, czyli Wielki Czwartek, Wielki Pitek oraz Wielka Sobota. W Wielki Czwartek ma miejsce przypomnienie Ostatniej Wieczerzy Chrystusa, wtedy take koczy si okres Wielkiego Postu. Wielki Pitek przypomina Jego mczesk mier na krzyu, za w Wielk Sobot katolicy adoruj krzy, odwiedzaj symboliczny grb Jezusa oraz wic pokarmy. W czasie Wielkiego Postu w Kociele katolickim odbywaj si specjalne naboestwa liturgiczne.

W kady pitek tego okresu ma miejsce Droga krzyowa, w niedziel odbywaj si Gorzkie ale oraz nieszpory, ponadto w niedugim czasie przed Wielkanoc wierni uczestnicz w wielkopostnych kilkudniowych rekolekcjach. Wspomniane formy liturgiczne maj suy pogbieniu duchowej refleksji oraz przygotowaniu na czas zmartwychwstania Chrystusa. W tradycji Kocioa zaleca si rwnie wiernym podjcie wybranego postanowienia wielkopostnego, czyli specjalnego wysiku, ktry ma suy umocnieniu wiary. Ostatni wtorek karnawau upywa w dawnej Polsce pod znakiem obfitych uczt i wesoego swawolenia. Kady stara si ubawi i naje na zapas przed dugim cisym postem poprzedzajcym Wielkanoc, okresem umartwie ciaa i duszy, pobonego skupienia w oczekiwaniu na zmartwychwstanie Chrystusa. ,,Jedzono ponad zwyk miar, taczono, wyprawiano awantury. Bawiono si powszechnie maskarad podaje Jan Bystro w Dziejach obyczajw. Zabawa dochodzia do szczytu w zapustny wtorek, o pnocy cicha muzyka, sprztano ze stou resztki uczty i stawiano ledzie na znak, e zacz si Wielki Post. Nie zawsze, oczywicie, wiedziano, kiedy jest pnoc, czciej za nie chciano o tym wiedzie i modzie taczya do witu, na co sarkali bardziej poboni starsi. Zdarzao si, e jeszcze w dzie popielcowy tu i wdzie grywaa muzyka, a pito te w ten dzie nie najgorzej, cho przy ledziu i kapucie. O pnocy w zapustny wtorek do karczmy, w ktrej trway ostatki, wkracza achmaniarz, wnoszc sagan z urem, ledzia na patyku albo rybi szkielet. Oznaczay one nadejcie postu. Zwaszcza w led solony, ktry odtd, nie tylko symbolicznie goci na stoach, zarwno u ludzi bogatych, jak u biednych, a z czasem sta si synonimem, skromnego, postnego, niesmacznego jedzenia. Niesusznie zreszt, gdy ryby te, niegdy obdarzane wzgard i spoywane niejako z przymusu, zarwno w stanie wieym, mroonym, solonym, marynowanym, konserwowym czy wdzonym daj pole do efektownych popisw kulinarnych. Nie tylko su do sporzdzania znakomitych, powszechnie znanych przeksek, ale i mnstwa potraw gorcych, delikatnych i oryginalnych w smaku. A tymczasem na krysztale krl led zasiad okazale. ,,No miny grzeszne czasy pczkw, szynek i kiebasy. Bo za ledzia jegomoci cay nard cile poci. S i jaja, i oliwa, a led blad twarz kiwa. Kto za bardzo uy rad, to ogonek ledzia zjad. [Jadwiga Mczyska]

6

CHRZSZCZ NR 2 (10)

Zima w wiejskiej chacie Wczesny ranek zimowego dnia. Odchuchane przez gospodyni zamarznite okienko daje mao wiata, pomimo kopccej lampy naftowej w izbie panuje pmrok. Gospodyni ju jaki czas krzta si przy kuchni. Nastawia dwa baniaki kartofli dla trzody i jeden baniak koci na ros. Kaszy reczczanej zostao z wczoraj. Bdzie ros z kasz poywienie dla domownikw na cay dzie. Reszta domownikw grzebie si ze swych pieleszy popdzana przez gospodyni. Bo to niebawem przyjd koldnicy, wic trzeba uprztn izb. Z trudem zwlekaj si wszyscy, bo to jeszcze noc. Ale najtrudniej przychodzi to gospodarzowi. Wczorajszy dzie sylwestrowy mocno odbi si na jego samopoczuciu. Ledwo zwlk si z wyrka, zarzuci rg pierzyny na plecy, spuci nogi na podog, podrapa si po gowie i krzykn na on ,,Marynka podrap mnie po plecach i daj mi machork. Widocznie Marynce si nie pieszyo, bo ani drgna. Moe bya zajta prac, moe mylami bya gdzie daleko. Ale gdy gospodarz powtrzy to samo tylko bardzo gono, ruszya si z miejsca. Wzia z kapy woreczek ze wiskiego pcherza, dooya zapaki i rzucia wprost na rozczochran gow gospodarza. On podnis woreczek i zacz grzeba wrd zawartoci. Z bibuki i machory zrobi duego skrta, zapali zapak i raczy si t poywk, zreszt nie tylko z rana ale wielokrotnie w cigu dnia. W sieni sycha byo tupot dziecicych stp. Weszo dwch chopcw licho ubranych. Schodzone buty, by moe ze starszego brata, cienkie porcita, szuba, ocieplona pakuami, mocno si skurczya albo chopak urs. Za to czapka z nausznikami, by moe ojcowa, gdy zasaniaa oczy a nawet czerwony od mrozu nos. Odwaniejszy z nich podnis czapk do gry i wysepleni ,,bdziemy piewa. ,,piwojta, piwojta zachcaa gospodyni. Wiec oni jednoczenie zaczli: Nowy rok biey w jasekach ley a kt kt. Dziecitko mae dajcie mu chwa

na ziemi! Za chwil ju ich nie byo, ale przyszli inni. Taki by pocztek pierwszego dnia w Nowym Roku w wiejskiej chacie. Jedni szli do kocioa, inni zostawali, jeszcze inni dreptali do ssiadw na rne pogaduszki. Jeden z domownikw, ktry umia czyta, bra kantyczki (piewnik ) i na gos piewa znane od wiekw koldy, inni mu wtrowali.

Jutro zaczyna si normalny, nastpny dzie mrony i nieny. W nocy rwnie pada obfity nieg, zrobiy si zaspy. Na somianych dachach zgromadziy si zway niegu, co czynio chaup jeszcze mniejsz. Mae okienka zasypane byy do poowy niegiem. W izbie przez cay dzie panowa pmrok. Gospodarz odgarn wsk ciek do stodoy, obory stajni i do wygdki, ktra znajdowaa si a za stodo. Pniej przekopa si od chaupy a do samej drogi. Od ssiadw z zachodniej strony nie byo jeszcze adnych ladw. Wszyscy zasklepili si w nienej skorupie i czekali, a niena zawierucha troch ustpi. Byo ju dobrze po poudniu, gdy wiatr usta, zza chmur wyjrzao czerwone soce, znak, e jutro znw bdzie mrono. Na drodze pojawiy si pierwsze lady. To Jzef Marczakw czapa do studni po wod. niegu byo tak duo, e wiadra o niego zaczepiay. Niebawem, ktry z chopakw Wichcinych, przeskakiwa te lady i bieg, wesoo pogwizdujc, w stron wsi. Powoli ycie nabierao normalnego tempa, nieg, mrz nie byy takie straszne, bo kada zima bya mrona i niena, mocno dawaa si we znaki, ale ludzie radzili sobie z tym. Przez tunele niene brnli jeden do drugiego. Mczyni grali w domino, kobiety szy z kdziel do ssiadki, troch z robot, troch na plotki. W takie dni dzieci siedziay w chaupie. Przy rozmowach starszych nie wolno im byo uczestniczy. Czsto zapdzane na piec, bawiy si tam bez krzykw, by nie przeszkadza starszym. Nadchodzia noc. Niebo znw si zakbio czarnymi chmurami, wzmocni si wiatr. Wszyscy mieszkacy izby skupili si w czterech cianach ciepego domu. Szecioosobowa rodzina, by skrci dugi zimowy wieczr, szukaa dla siebie zajcia. Mj ojciec, jedyny mczyzna w domu, czu si jak Basza (tak te by traktowany) a my - pi kobiet - jak w haremie. Najstarsza babcia Agnieszka, matka mojego ojca, ciotki Maryni i ciotki Kaki, jej synowa Marynka, moja matka i ona Jaka i ja - wnuczka i crka. Do spania byy dwa ka, kanapa, awa za piecem i ruchome posanie midzy zapieckiem a kiem. To ostatnie to byo lokum ciotki Kaski. Codziennie zbieraa ona siennik, zniszczon pierzynk i tak sam poduszk w due lniane przecierado i wszystko to wdrowao do sieni, za piec. Na noc znw do chaupy, duo wczeniej przed spaniem, aby si cho troch ogrzao. Trwao to przez ca jej modo. Latem wikszo mieszkacw naszego przybytku spaa w stodole. Ciotka Marynia miaa swoje lokum na kanapie. ko byo zajte przez rodzicw, drugie dzierya ja z babci. Cho w dzie na kadym z ek znajdoway si dwie ogromne poduchy i jasiek,

CHRZSZCZ NR 2 (10)

7

to w nocy nie byy one uywane do spania. Byy zoone na stole przystawionym do przypiecka, ledwo si na nim mieciy. Poduszki do spania byy wymite, bo pamitay krla wieczka takie same byy pierzynki lub kodry z paku. Due poduchy suyy do ozdoby. Miay czerwone wsypy, biae poszewki a koronkow wstawk, z dwch stron znajdowao si po trzy zakadki, a midzy zakadkami wszyty by jeszcze ornament haftowy. Kadego ranka zacielano ka przykryte najczciej biaym, lnianym przecieradem. Na niedziele i wita do przykrycia ek suya wzorzysta kapa. Tak wic co dnia poduchy wdroway znw na ko jako ozdoba. Mocno wytuczone pici, aby byy bardziej puszyste, stanowiy niewtpliwie ozdob naszej izby. Mama bardzo o nie dbaa, bo dostaa je jako wiano. Babcia rwnie dokadaa stara, aby poduchy byy jak najokazalsze, bo gdyby niebawem Kaka wysza za m, trzeba byoby je da jej w posagu. Tak wic poduchy traktowane byy jak wito. Tak samo byo w kady gospodarskim domu. Gdy pada komenda wydana przez babci ,,cielmy ka, nie ma tu ju na co czeka, nikt do nas ju nie przyjdzie, bo niby , kto miaby przyj w tak niepogod, gdy wszyscy siedzieli w swoich chaupach, zaczynaa si krztanina kady przy swoim legowisku. Codziennym rytuaem ciotki Kaki byo piewanie pieni na dobranoc. Tak i teraz przy cieleniu swojego ka zapiewaa: Wszystkie nasze dzienne sprawy, przyjm litonie Boe prawy, a gdy bdziem zasypiali, niech Ci nawet sen nasz chwali. piewaa solo, nikt jej nie wtrowa, wszyscy otulali si swoj pociel, bo zimno dawao si we znaki, nawet pociel bya zimna. Od strony ka babci padao polecenie ,,stul gb, bo chce si spokoju. Gos z podogi za piecem przycich. Jeszcze goniej dao si sysze ,, Twojego ratunku czeka. Pniej ju tylko szeptem ,,Boe w Trjce niepojty, wity na wiek wiekw, wity. Wszelki gwar ustawa. Wiatr gwizda jakimi dziwnymi gosami. Krzak bzu uderza o wgie domu. Z drugiej strony gazie leszczyny obijay si o ciany. Stare drzewa jaboni w sadzie kady swe gazie na daszkach uli w pasiece. Trzeszcza dach chaupy. ,,Do jutra to nas cakiem zasypie rozleg si gos z kanapy. Nikt si wicej nie odezwa, moe z obawy o jutro, a moe zasypiali ju po trudach dnia. Wntrze chopskiego domu przestawao y. Od strony wsi zaszczeka pies. Pogasy wiata w maych okienkach chat. Zimowa noc przykrya czarnym caunem wszystkich i wszystko.

Stefania Krukowska

Cmentarze w Toplczy c.d. Pierwszy cmentarz w Toplczy (w bliskim ssiedztwie cerkwi) zaoono w pocztkach XIX wieku (uytkowany jest do chwili obecnej) - znajduj si tutaj zarwno pochowki unitw jak i ludnoci katolickiej. Z chwil utworzenia parafii prawosawnej powstaje drugi cmentarz za wsi nieopodal lasu - nadal uytkowany, zawiera pochwki prawosawnych i katolikw. Trzeci cmentarz zaoyli katolicy w latach dwudziestych ubiegego wieku - w chwili obecnej czynny.

*** Cmentarz unicko - katolicki (za kocioem) Najstarszy z zachowanych na cmentarzu nagrobkw nosi dat 1829 rok, z resztek zachowanej inskrypcji dowiadujemy si, e zmarym by proboszcz topoleckiej cerkwi Ojciec Jan...., niestety napis dalej nieczytelny. Kolejny nagrobek pochodzi z roku 1834, powicony jest proboszczowi topleckiej parafii [unickiej] - Stroskana ona/ wraz z dziemi/Dobremu mowi/ i Oycu Romanowi Koziewiczowi/ proboszczowi topoleckiemu nineyszy pomnik/dla wieczney pamici wystawia/zmaremu w dniu 30 wrzenia/ 1834 R./Przey lat 57 y cnotliwie i/przykadnie/Ssiedzi i przyjaciele i parafianie/cz swe ale do familii ktry/zasuy [na] to bdc proboszczem w mieyscu/ tym lat 22/Prosi przechodnia o pobone westchnienie/. W roku 1899 zmar , w roku 1905 w wieku 29 lat . Oprcz unitw, spoczywaj tutaj take katolicy, m. in. Jzefa Szpuga, zmara w 1935 roku - jej nagrobek pomalowany na niebiesko odbiega ksztatem i wielkoci od innych - jest to rodzaj "domku" z wnk, w ktrej w tej chwili nie ma nic, w przeszoci by moe znajdowaa si figurka patrona w. Jzefa. Wodzimierz Budzyski, y lat 43 i Szczepan Polaski, y ok. 20 lat - obydwaj zginli mierci tragiczn 23 III 1944 roku. Micha Kuma, ur. 11. 09. 1901 roku, zmar 7.04. 1987 roku, onierz spod Monte Cassino. Cmentarz prawosawny

Pomnik Modesta

Laurysiewicza na cmentarzu

prawosawnym w Toplczy

CHRZSZCZ NR 2 (10)

8

Zlokalizowany za wsi, w kierunku na Kawczyn powsta prawdopodobnie z chwil (o czym wspomniano wczeniej) utworzenia w Toplczy parafii prawosawnej. Tutaj, podobnie jak w przypadku opisanego wczeniej obiektu, nadal dokonywane s pochwki, a spoczywaj pospou prawosawni i katolicy. Najstarszy z zachowanych prawosawnych nagrobkw pochodzi z roku 1889 - 3 lutego tego roku zmar - starosta cerkiewny (funkcja starosty do dzi wystpuje w cerkwi prawosawnej. Starosta zajmuje si buchalteri, pobiera opaty za udzielenie chrztu, lubu, dokonanie pochwku zmarego, sprzedaje literatur religijn, dokonuje zakupu wiec i. t. p. - relacja Iryny Lipowski). W roku 1889 zmar take dr Modest Laurysiewicz, ostatni plenipotent Tomasza hr. Zamoyskiego. Zwaywszy na fakt, i z rodziny Laurysiewiczw wywodzi si kilku znanych duchownych greckokatolickich (na cmentarzu w Dobromierzycach znajduje si grb Mikoaja Laurysiewicza zm. 1854 r. kanonika katedry unickiej w Chemie. W Sahryniu pochowany jest Platon Laurysiewicz (1810 - 1856), administrator parafii unickich w Moodiatyczach i Sahryniu - D.Kawako Cmentarze unickie na terenie wojewdztwa zamojskiego Lubelszczyzna nr 2 z 1996 r. s 190 203; Platon jako dwudziestojednoletni ksidz walczy o wolno Polski w Powstaniu Listopadowym - J. Pruszkowski Martyrologium czyli mczestwo unii witej na Podlasiu cz. I i II Lublin 1905, s.49) moemy domniemywa, e Modest Laurysiewicz by unit. Poniewa w roku 1857 doszo do likwidacji parafii unickich, pochwku dokonano na cmentarzu prawosawnym. Kolejne pochowki pochodz z roku 1903 - 2 stycznia zmar - nagrobek fundowaa ona ; 3 padziernika zmar - kapitan w stanie spoczynku, urodzony 6 wrzenia 1830 roku. Stopie wojskowy wskazuje, i pozostawa w czynnej subie wojskowej, by moe stacjonowa w garnizonie rosyjskim w Zamociu. Na cmentarzu spoczywa take drugi wojskowy w randze podpukownika - zatarta na nagrobku inskrypcja pozwala tylko na odczytanie informacji, e dowodzi 15 pukiem... 15 padziernika 1911 roku zmar w wieku 9 lat , 13 sierpnia 1913 roku w wieku 2 lat jego siostra - s to jedyne dziecice pochwki zachowane na cmentarzu. Znajduje si take nagrobek - data zgonu nieczytelna oraz kilka rozbitych nagrobkw,

z ktrych trudno cokolwiek odczyta. Jest take, co uwaam za ewenement w krajobrazie cmentarzy prawosawnych, drewniany dwuramienny krzy (takie stare drewniane krzye spotykaam dotychczas tylko na cmentarzach rzymsko-katolickich); na cmentarzach prawosawnych wstpuj tylko kamienne nagrobki - nie posiadaj jednak adnej tabliczki ani inskrypcji z nazwiskiem osoby zmarej. Widocznie rodziny zmarego nie sta byo na okaza fundacj albo nie byo tej rodziny i kto zupenie obcy, chcc podkreli wyznanie zmarego, postawi taki krzy - oczywicie to tylko moje przypuszczenia, jak byo naprawd - nie wiadomo. Tutaj, podobnie jak na cmentarzu unicko katolickim, take spoczywaj ofiary wojennego terroru: Mikoaj Pacyk/zm. mierci tragiczn /dn. 30. 03. 1943 r/ oraz Adam Grela/ur. w 1903 r. w Bondyrzu/zgin w marcu 1943 r./y lat 40/ Cmentarz katolicki Powsta w latach dwudziestych ubiegego wieku, najstarsze nagrobki pochodz z lat : Romana Szpugi z 25 czerwca 1925 roku, zmar w wieku 18 lat i Antoniego Oryszczaka, zmarego 10 marca 1929 roku w wieku 34 lat. Na cmentarzu znajduj si take pochwki mieszkacw Toplczy pomordowanych przez Niemcw, w tym caa rodzina Panasw. Podajemy imi i nazwisko, wiek, niekiedy - rok urodzenia, dat mierci. Antoni Budzyski 63 lata 1 listopada 1942. Jan Budzyski 25 lat, Micha Budzyski 23 lata, rodzina Budzyskich zgina 1 listopada 1942 r. Pawe Zarba 48 1942, Jzef Jonas ur. 1881 3 padziernik 1942, Feliks Jonas ur. 1914, Jan Panas ur.1883, Katarzyna Panas ur.1904, Roman Panas ur. 1912, Zofia Panas ur. 1023, Micha Panas 40 lat ;caa rodzina Panasw zgina tragicznie w 1943 roku Alfabetyczny rejestr unitw zmarych w Toplczy w latach 1858 - 1859 i 1868 - 1869 (Podaj: nr aktu zgonu, imi i nazwisko, nr strony w ksidze metrykalnej)

Rok 1858 3 Buczak Jan 29. 10 Budzyski Jzef 32 16 - Dulba Micha 34 14 - Flisicka Maryanna 34

9

12 - Krupa Pawe 43 17 Krupa Eliasz -34 1 ogona Magdalena 35 7 Lukaszczykowa Agnieszka 29 13 Oryszczak Sebastyan 31 13 Oryszczak Piotr 33 5 Piasecka Anastazja 30 2 Szuta Tekla 29 8 Szuty Jan 31 15- Skroczycka Anna 34 4 Typiakowa Katarzyna 30 9 Zarba Micha 32 11 Zabuski Piotr 2

C.d.n. Regina Smoter Grzeszkiewicz

Z miasta

XVII PREZENTACJA TEATRW JASEKOWYCH

W dniach 21 -22 stycznia 2014r. w sali widowiskowej Miejskiego Domu Kultury w Szczebrzeszynie odbyy si XVII PREZENTACJE TEATRW JASEKOWYCH, w ktrych wzio udzia 9 zespow teatralnych:

1. Grupa Teatralna z Zespou Szk w Suowie- spektakl pt. W POSZUKIWANIU NOWONARODZONEGO Opiekunowie: Maria Bartoszczyk, Zenobia Wdowiak 2. Grupa Teatralna WIELKIE SERCA ze Szkoy Podstawowej w Wielczy Kol.- spektakl pt WIADKOWIE MIOCI Opiekun: Ks. Marcel Harkot 3. Grupa Teatralna ABKI z Przedszkola Samorzdowego w Szczebrzeszynie- spektakl pt DO BETLEJEM Opiekunowie: Irena Surma, Ewa Rozwadowska 4. Gromada Zuchowa EKOLUDKI ze Szkoy Podstawowej w Bodaczowie - spektakl pt DO JEZUSA POPRZEZ WIAT Opiekunowie: Agnieszka Poznaska, Ewa Oszmaniec, Anna Wgrzyn 5. Grupka Teatralna z Miejskiego Domu Kultury w Szczebrzeszynie - spektakl pt ZAGADA PIEKIEKA Opiekun: Agnieszka Paczyk 6. Klasa II b ze Szkoy Podstawowej nr1 w Szczebrzeszynie - spektakl pt SPOTKANIE WIGILIJNE Opiekun: Boena Kita, Boena Korkosz, Magorzata Muszalska, Joanna Paczyk

7. Grupa Teatralna BIEDRONKI z Przedszkola Samorzdowego w Bodaczowie - spektakl pt TAK! ON JEST KRLEM Opiekun: Aneta Tracz 8. Grupa Taneczna I z Miejskiego Domu Kultury w Szczebrzeszynie- spektakl pt OPOWIE WIGILIJNA Opiekun: Ewa Krupa 9. Grupa Taneczna II z Miejskiego Domu Kultury w Szczebrzeszynie- spektakl pt GWIAZDKA, KTRA SPADA Z NIEBA Opiekun: Ewa Krupa

Wszyscy uczestnicy otrzymali pamitkowe dyplomy oraz sodkie niespodzianki. Prezentacje Teatrw Jasekowych w dniach 21 - 22 stycznia na scenie teatralnej Miejskiego Domu Kultury w Szczebrzeszynie przeniosy nas w magiczny czas Boego Narodzenia.

MDK Szczebrzeszyn

Gromada Zuchowa EKOLUDKI ze Szkoy Podstawowej w Bodaczowie

Klasa II b ze Szkoy Podstawowej nr1 w Szczebrzeszynie

CHRZSZCZ NR 2 (10)

CHRZSZCZ NR 2 (10)

10

Wernisa wystawy Marka ysiaka W rod 28 stycznia w sali widowiskowej MDK w Szczebrzeszynie odby si wernisa wystawy pt."Zima w fotografii Marka ysiaka". Podczas spotkania licznie zgromadzona publiczno miaa okazj obejrzenia projekcji multimedialnej towarzyszcej wystawie. Wszystkich pasjonatw fotografii artystycznej zapraszamy do obejrzenia ekspozycji, ktra bdzie udostpniona zwiedzajcym do koca lutego.

MDK Szczebrzeszyn

Artysta fotograf Marek ysiak w rozmowie z uczestnikami wernisau.

Jedna z prac.

Jeste kobiet Jeste jak kropla wody co cao dopenia Jak soce wschodzce z za chmur brzuchatych Jeste melodi ulicy i porannym piewem sklepw spoywczych Jeste ozdob wiata boego i sensem wiata bez sensu Jeste puchem nie marnym Jeste puszkiem w lekkoci swej silnym Jeste kobiet...jeste... Czy o tym wiesz?

Joanna Wachowicz ze zbioru W drodze

Kiedy mwisz

Nie pacz w licie nie pisz, e los ciebie kopn nie ma na Ziemi sytuacji bez wyjcia kiedy Bg drzwi zamyka...to otwiera okno odetchnij popatrz spadaj z obokw mae wielkie nieszczcia potrzebne do szczcia a od zwykych rzeczy naucz si spokoju i zapomnij e jeste gdy mwisz e kochasz

Ks. Jan Twardowski

bliscy i oddaleni

Bo widzisz tu s tacy ktrzy si kochaj i musz si spotyka aby si omin bliscy i oddaleni Jakby stali w lustrze pisz do siebie listy gorce i zimne

rozchodz si jak w miechu porzucone kwiaty by nie wiedzie do koca czemu tak si stao

s inni co si nawet po ciemku odnajd lecz przejd obok siebie bo nie mi si spotka

tak czyci i spokojni jakby nieg si zacz byliby doskonali lecz wad im zabrako

bliscy boj si by blisko eby nie by dalej niektrzy umieraj - to znaczy ju wiedz mioci si nie szuka jest albo Jej nie ma

nikt z nas nie jest samotny tylko przez przypadek s i tacy co si na zawsze kochaj

i dopiero dlatego nie mog by razem jak baanty co nigdy nie chodz parami

mona nawet zabdzi lecz po drugiej stronie nasze drogi pocite schodz si z powrotem

Ks. Jan Twardowski

CHRZSZCZ NR 2 (10)

11

CHRZSZCZ NR 2 (10)

Nowoci wydawnicze Miejsko Gminna Biblioteka Publiczna w Szczebrzeszynie proponuje pastwu kolejne nowoci wydawnicze. Bogusaw Wooszaski ,, Tajna wojna Stalina" autor przedstawia okres, w ktrym Stalin prowadzi swoj okrutn i przebieg polityk, zmierzajc do wykorzystania konfliktw, skcenia europejskich mocarstw i doprowadzenia do wybuchu wojny. Tylko w ten sposb mg zrealizowa cel: uczyni Zwizek Radziecki pastwem dominujcym na europejskim kontynencie. Nie doceni jednak Hitlera i potgi jego armii, ktra pokonaa europejskie mocarstwa, zanim Armia czerwona bya gotowa do walki. ,, Tajna wojna Stalina" to fascynujcy i nadzwyczaj sugestywny obraz dziaa politykw, szpiegw i onierzy w latach 1938 1941, gdy Europa, za spraw dwch dyktatorw, pograa si w najbardziej wyniszczajcej wojnie. Sofie Sarenbrant ,, Odpoczywaj w pokoju" w damskiej umywalni spa obsuga znajduje nieprzytomn kobiet, ktra jak si okazuje, jest znan aktork. Wkrtce potem, w pokoju 327, zostaje znaleziona para martwych staruszkw. Oba incydenty wydaj si by tylko nieszczliwym wypadkiem, ale kierownik hotelu i dyrektor maj ze przeczucia. Kiedy na terenie orodka tym razem w gorcych rdach pod goym niebem umiera jeszcze jedna osoba, staje si jasne, e przypadkowe mierci musz by ze sob powizane. Prowadzca ledztwo Emma z wydziau kryminalnego policji szybko dochodzi do wniosku, e nie jest to kolejna rutynowa sprawa.

Zapraszamy MGBP w Szczebrzeszynie

Bogosawiestwo To zdarzyo si ubiegej nocy. W moim ssiedztwie mieszka samotny czowiek, zamony emeryt. Du cz swoich dochodw oddaje na rne cele charytatywne, ale wspomaga take pojedyncze osoby . W wikszoci robi to incognito jest dla obdarowanych anonimowy. Kilka lat temu napisaem histori o uomnym lubie, w ktrym - zgodnie z naukami ydowskimi - jest 36 sprawiedliwych ludzi - to silne filary podtrzymujce wiat. Bez nich wiat by zgin. Ale oni sami o tym nie wiedz. Oni wszyscy pozostaj proci, nieznani, zwyczajni. Bez wymieniania jego nazwiska zasugerowaem, e mj ssiad mgby, albo przynajmniej powinien, by jednym z tych 36 ludzi, ktrzy utrzymuj porzdek i sprawiedliwo na tej ziemi. Mj przyjaciel by gboko zatroskany. Bardzo dobrze, e nie podaem jego prawdziwego nazwiska. Gdybym to zrobi, prawdopodobnie stracibym dobrego przyjaciela. Jest on bowiem osob bardzo skryt. Ubiegej nocy pan G. zadzwoni do mnie: -Filip, s u mnie w domu bardzo interesujcy ludzie. Opowiadaem im troch o tobie. Oni mwi w jidysz, jest wic okazja porozmawia w jzyku, ktrego tak rzadko moesz uywa. Jeden z moich goci to Rabbi. Zreszt prosz, porozmawiaj z nim. -Halo, Rabbi zaczem. Skd jeste? -Z Izraela, z Jerozolimy odpar w czystej angielszczynie. -Ale skd naprawd pochodzisz? Gdzie si urodzie?- zapytaem ju w jidysz. -W Kijowie, na Ukrainie, w dawnej Rosji wyjani. A dlaczego ty nie piszesz w jidysz? Ja wracam do Rosji, aby przypomnie ludziom ydowsk kultur, nauczy ich Tory, hebrajskiego, a nawet jidysz. -Ja staraem si pisa i publikowa w jidysz, ale nie mam czytelnikw. Wszyscy wyginli i nawet moje dzieci nie rozumiej mojego jzyka ojczystego powiedziaem ze smutkiem. -A skd wzie to nazwisko Bibel zapyta. -Och, to jest rzeczywicie stare nazwisko. Odnalazem moj rodzin w Geronie, w Hiszpanii. Tam byli oni znani jako ludzie z ksigi, ludzie z Tory. Podczas inkwizycji katolickiej musieli oni jednak uchodzi do Holandii. Kiedy wprowadzano nazwiska rodowe, nadano im nazwisko von Bibel (z Biblii). Pniej rodzina opucia to von, byo bowiem zbyt pretensjonalne, ale Bibel pozostaje w rodzinie ju od trzech stuleci.

12

CHRZSZCZ NR 2 (10)

-A mgby mi opowiedzie jakie inne historie z twojej przeszoci? zapyta Rabbi. -Owszem - odparem z dum. Jedna z moich prababek nosia nazwisko Abbarbanell powiedziaem wyniole. Rodzina Abbarbanel jest najbardziej synn rodzin ydowskich uczonych, rabinw i filozofw, znanych w Europie. Syszaem, e Rabbi ciko oddycha, wrcz sapie. Ale nie zamierzaem zaprzestawa wywodu. Jestem najstarszym synem Kohena, synem i wnukiem Kohanim. Mj rodowd wywodzi si w prostej linii od Aarona i Mojesza. -To ty jeste wyjtkowo znan osobistoci wyszepta Rabbi. Czy mgbym przyj i ucisn ci do? prosi. -Niestety, nie! W mojej sytuacji nie przyjmuj obcych. Nie zasuyem sobie na zaszczyt przyjmowania takich wizyt. Ja jestem prostym czowiekiem, ktry yje, aby upowszechnia opowiadania. Wiele z nich znajduje si na stronach internetowych, a niektre s w kilku opublikowanych ksikach. -Ale ty, ze wzgldu na swoje dziedzictwo i wizy krwi, jeste bliej Boga, ni ja. Czy mgby mnie pobogosawi? -Niestety, nie mog. Nie jestem upowaniony odmwiem. -Prosz, nie odmawiaj mi prosi Rabbi. Pomylaem przez chwil. Ostatecznie przecie nie mogem w niczym zaszkodzi, a to moe przynie komu pewno i utwierdzenie w jego wierze. -OK. powiedziaem. Zrobi to, jeli mi obiecasz speni przynajmniej 10 mitzvachs (dobrych uczynkw) w cigu nastpnych trzech miesicy. -Obiecuj, obiecuj zapewnia mnie. -A wic pochyl gow i zamknij oczy. Podniosem rce, zczyem palce obu doni, jak to robi Kohanim i powanym gosem wyrecytowaem starodawne bogosawiestwo kapanw Izraela: Niech bg ci bogosawi i chroni ci, niech jego oblicze ci owieca, rozjania i przynosi spokj i wieczny pokj dla Izraela i na caym wiecie! -Amen, amen wyszepta Rabbi. Dzikuj, dzikuj ci.

Usiadem i zastanowiem si raz jeszcze na tym, co zrobiem. Nie jestem przecie osob wierzc. Jednak przyniosem komu pocieszenie w jego gbokiej wierze czowieka poszukujcego drogi do Boga. Wszyscy przecie szukamy czego wicej ni doczesnej, zwykej egzystencji. Dotknem i powchaem ki bzu i znowu zy napyny mi do oczu. Z popiow zrodzio si nowe ycie. I to wszystko w rodku zimy pitego dnia Chanuki. Kto mwi, e nie ma cudw?

Filip Bibel

Ko i rymarz Konik owsem napdzany, Ko po prostu jest kochany. To jest bardzo mdre zwierze, A rymarz konia ubierze. Uprz wyjazdow zrobi, I pikn uzd do sioda. Do pracy szor przysposobi, By praca lejsza by moga. Do bryczki naszelnik inny, Do sanek janczary da. One ostrzega powinny, Uwaga, to kulig gna! Pikna pozycja uana, Podziwu jest godna. Byaby nie taka sama, Na oklep bez sioda. Kiedy byy czasy zbrojne, kady rymarz szed na wojn. Bo umia wyprawi skr, I uszy pikn kabur. Rymarzowi w taki czas, Oficer kania si w pas. Nikogo to nie dziwi, Szanowali go myliwi. ta do pasa przypinana, Myliwska torba skrzana. To, co powiadali dawniej, Ja tylko powtarzam. Chop, ksidz oraz dziedzic zawsze szanowa rymarza.

Waleria Kozio Mieszkanka Latyczyna.

Chrzszcz miesicznik informacyjny Wydawca Stowarzyszenie Przyjaci Szczebrzeszyna Redakcja Zygmunt Krasny, Joanna Dawid, Mateusz Sirko Adres : 22-460 Szczebrzeszyn ul. Pl. T. Kociuszki 1

E-mail: [email protected] www.chrzaszcz.com.pl Projekt rysunku Chrzszcza Monika Niechaj