-
Luis Espinoza _ Chamalu (Yrein Yolu and amanlarnn Bilgelik
retisi) Kitaplar, uygarla yol gsteren klardr. UYARI:
www.kitapsevenler.com Kitap sevenlerin yeni buluma noktasndan
herkese merhabalar... Cehaletin yenildii, sevginin, iyiliin ve
bilginin paylald yer olarak grdmz sitemizdeki tm e-kitaplar, 5846
sayl kanun'un ilgili maddesine istinaden, engellilerin
faydalanabilmeleri amacyla ekran okuyucu, ses sentezleyici program,
konuan "Braille Not Speak", kabartma ekran ve benzeri yardmc
aralara, uyumlu olacak ekilde, "TXT", "DOC" ve "HTML" gibi
formatlarda, tarayc ve OCR (optik karakter tanma) yazlm
kullanlarak, sadece grme engelliler iin, hazrlanmaktadr. Tmyle
cretsiz olan sitemizdeki e-kitaplar, "engelli-engelsiz elele"
dncesiyle, hibir ticari ama gzetilmeksizin, tamamen gnlllk esasna
dayal olarak, engelli-engelsiz yardmsever arkadalarmzn youn emei
sayesinde, grme engelli kitap sevenlerin istifadesine sunulmaktadr.
Bu e-kitaplar hibir ekilde ticari amala veya kanuna aykr olarak
kullanlamaz, kullandrlamaz. Aksi kullanmdan doabilecek tm yasal
sorumluluklar kullanana aittir. Sitemizin amac asla eser
sahiplerine zarar vermek deildir. www.kitapsevenler.com web
sitesinin amac grme engellilerin kitap okuma hak ve zgrln yceltmek
ve kitap okuma alkanln pekitirmektir. Ben de bir grme engelli
olarak kitap okumay seviyorum. Sevginin olduu gibi, bilginin de
paylaldka pekieceine inanyorum. Tm kitap dostlarna, grme
engellilerin kitap okuyabilmeleri iin gsterdikleri abalardan ve
yaptklar katklardan tr teekkr ediyorum. Bilgi paylamakla oalr. Yaar
Mutlu
LGL KANUN: 5846 sayl kanun'un "Altnc Blm-eitli Hkmler" blmnde
yeralan "EK MADDE 11" : "ders kitaplar dahil, alenilemi veya
yaymlanm yazl ilim ve edebiyat eserlerinin engelliler iin retilmi
bir nshas yoksa hibir ticar ama gdlmeksizin bir engellinin kullanm
iin kendisi veya nc bir kii tek nsha olarak ya da engellilere
ynelik hizmet veren eitim kurumu, vakf veya dernek gibi kurulular
tarafndan ihtiya kadar kaset, CD, braill alfabesi ve benzeri
formatlarda oaltlmas veya dn verilmesi bu Kanunda ngrlen izinler
alnmadan gerekletirilebilir."Bu nshalar hibir ekilde satlamaz,
ticarete konu edilemez ve amac dnda kullanlamaz ve kullandrlamaz.
Ayrca bu nshalar zerinde hak sahipleri ile ilgili bilgilerin
bulundurulmas ve oaltm amacnn belirtilmesi zorunludur."
-
Bu e-kitap grme engelliler iin dzenlenmitir. Kitap taramak
gerekten incelik ve beceri isteyen, zahmet verici bir itir. Ne
mutlu ki, bir grme engellinin, dzgn taranm ve hazrlanm bir e-kitab
okuyabilmesinden duyduu sevinci paylaabilmek tm zahmete deer.
Sizler de bu mutluluu paylaabilmek iin bir kitabnz tarayp,
[email protected] adresine gndermeyi ve bu isimsiz
kahramanlara katlmay dnebilirsiniz. Bu kitaplar, size gelene kadar
verilen emee ve kanunlara sayg gstererek, ltfen bu aklamalar
silmeyiniz. Siz de bir grme engelliye, okuyabilecei formatlarda,
bir kitap armaan ediniz... Teekkrler. Ne Mutlu Bilgi iin, Bilgece
yaayanlara. www.kitapsevenler.com Tarayann notu. Bireysel ktphanemi
bilgisayar ortamna geirirken Taradm kitaplar kitapsevenlerle
paylamak istedim. Bu Kitap Sadece Grme Engellilerin stifade Etmesi
in www.kitapsevenler.com Web Sitesine Teslim Edilmitir. Belisa Luis
Espinoza _ Chamalu (Yrein Yolu and amanlarnn Bilgelik retisi)
-
CHAMALU YREN YOLU
And Samanlarnn Bilgelik retisi Luis Espinoza
eviren: A. Cengiz Bker
OKYANUS
-
CHAMAL YREN YOLU
And Samanlarnn Bilgelik retisi
Altn hrsna kaplm beyazlarn gasp ve istila etmelerinden nce
Peru'daki yksek tepelerde akn bir uygarlk yaanyordu. Onlardan bugn
bize kalan bilgelik retileri ada uygarlk yaamnn iine skp kalm olan
tinselliimizi ferahlatan bir kutlu esinti olacaktr...
ISBN 975 - 7200 - 16-6
-
Chamal, Luis Espinoza The Shamanic Way of The heart, 1995 /
Pegasus Ajans
Okyanus Yaynclk ve Yapmclk Ldt. ti., 1997
*
eviren: A. Cengiz BKER Kapak : Inka Motifi
Kapak Tasanm : Nare ZTRK ISBN: 975 7200 16-6
Ofset Hazrlk Bask ve cilt: izge Tantm ve Matbaacl Ltd. ti.
Tel: (0212) 647 34 93
*
OKYANUS YAYINCILIK VE YAPIMCILIK LTD. T. Ankara Cad. Konak Han.
34410 Caalolu - stanbul
Tel: (0212) 513 42 59
*
isel bymesini sevince dndren insanlarn Samanyolu olan Arjantinli
Pachamama boyu iin.
Byk usta Domingo Dias Porta\ya
-
NSZ .
Szcklerden te, Chamal: Yrein Yolu, bir gezgin-ci-sava olmann
srecini anlatr.
And Dalan batniliinin (isel bilimlerin) ta yreinden kopup gelen
bu betik, amz Batl, kentsel rencinin yaayp deneyimleyebilecei bir
retiler derlemesi-dir.
yksel anlatlar yn olmaktan ok, temel bilgilerle balayp araycy
Kutsal Bilgeliin vahasma ynlendiren ardk bir ders dizisidir.
Yaammzdan szlp karlm, yaammzdan uyarlanmtr. Biz dncemizi siz
okurlarmz iin ylesine gelitirdik ki, bu betik yaznsal snrlar ap
sizi Gne yoluna ynlendirdi; bylelikle de sizler kim olursamz olun,
yanz ka olursa olsun, yaam biiminiz ne olursa olsun bu bulumann
sonunda sizler de bir Gezginci yrynn admlarn kazanacaksnz.
5
-
Kutsal Bilgeliin szl geleneinde, dersler sesle anlatlmaz. Daha
iyisi, bu retiler yle belirginletirilir ki ayaklarmz yava yava
kanat olur da, bizler Evrenin kaynaklarna ynelen o akn uua
kendiliinden balayveririz.
Derslerin sunulduu diziyi izleyerek tadna varlmas salk verilir.
Sonular, siz onlar aramakszn, yaamnzda grlecek, yaamnz doldurur
olacaktr.
te bu sizin isel gcnz ve gnencinizle birlikte yaamanz iin
kktensel bir ardr. Atalarmz nka'larn bize brakt bilgelik kaltn biz
de imdi sizlerle paylamak istiyoruz. Aramza ho geldiniz.
Chamal Comunidad Iniciatica Janajpcha
Cochabamba, Bolivia
6
"Sizi nasl tantmam istersiniz, Chamal?" Bu soruya And Dalan
samanlk retisi olan
Pachakuty derslerine katlarak iinde birka hafta geireceimiz
kente ulatktan az sonra, dzenleyicimiz sordu yumuak bir sesle.
"Ben bir gezginci aacm" diye yantladm onu. "Ama byle syleyemem
ki onlara" diye kar
kt. "Sizi bekleyen bin kiiden ok insan var, birou da yayan
gelmi. Bir eyler sylememiz gerek onlara."
"yleyse ben de kendimi sesizce tantrm," diye nezaketle yantladm.
"Duyarl yrei olanlar beni tanyacaktr."
"Chamal, bu insanlar bizden bir ey sylememizi beklerler. Bilgi
edinmek isterler karlarndaki ki-
7
-
siyle ilgili." "Biz insanlara istediklerini deil,
gereksindikleri
ni vermek iin buradayz," dedim stne basarak, sonra da kimsenin
beni durdurmasna frsat vermeden, yryverdim sahnenin nne. Gzlerim
insanlarla doluvermiti. Onlarn varln, akln, istekliliini
duyumsuyordum; sanki zaman durmu da o an olanakszln tohumlarn
douruvermiti.
Ellerim "zamponya"m (kk pan flt) ararken beni dinleyenlere, el
ele tutuup mziin akna kaplmaya kimin cesareti var, diye sordum,
anlar anlar kovaladka salonu, salonla birlikte karmdaki insanlarn
yreklerini doldurdu. Kanlmazlkla kenetlendi eller, bir k
kurdelesine dnerek. Koltuklar gereksizleiverdi, ezgiler nlenemeyen
devinim dalgalaryla dolu bedenlerin iinden akarken. Bedenler bamszd
artk; krmlard gelenekselli-in, etiketin, herbir bireyi kendi
kendinin baskcs yapan yapmack saygnn zincirlerini. Aka susam, zgrle
susam seyretmekteydiler bir k okyanusunda imdi.
Tren balamt. Konferans diye tantlan olay devinimden,
doygunluktan, cokudan yaplm tm topluluu kaplayan bir duaya
dnvermiti: Tnlar ve szler iice gemi, yaamla doldurup tan-yordu
bedenleri.
"Wasimasillay", dedim sonunda, "kardeim, a-
8
tmaya girmeye ya da ar ykler yklemeye gerek yok. Btn sorun her
gnn tadna varmak, bu kadar basit, nk ancak tad alrsak renmemize
olanak kalr, renmekle de byrz, ta a brnene dek."
Toplantnn bitiminde kimse istemiyordu ayrlmay. Vedalamalar scak
ve sonsuzdu. Birok ivecen konuma arasndan gen bir kadnn szleri ile
baklar dikkat ekiyordu. Her ey sona erdiinde, gzle grlr bir
heyecanla bana yle dedi: "Chamal, seninle gelmek istiyorum. Seninle
gelmek ve kendimi deitirmek. Artk bir gn daha dayanamam
aptallma."
Onu sessizce gzlemledim. yesine kararlyd ki, ertesi gn grmemiz
gerektiini duyumsadm.
Sonunda salon boald. Hala duyulabiliyordu sevecenlikle alp
zgrleen yreklerin kokusu. Bu verisi iin Pachamama'ya (yer anaya)
teekkrle dolu admm attm dan. Caddeye kar kmaz ayn gen kadn
koarcasna geldi bir arpntyla ykl olarak bana. Derinden gzlerimin
iine bakarak dedi ki, "Chamal, yarnki bulumamza gelmezsen, ldrrm
ben kendimi!"
Sesizce kucakladm onu. Ayrlrken yle syledim, "imdi sen yaamnn
harika bir anndasn. Bu kendini ldrme iste^sendeki deiim susuzluunu,
P-^y^i^fflyor- Sedoruyoldasm tek yapman ge-j
. f-
9
-
reken ise daha iyi bir yntem semendir-yeniden domak iin
lmelisin."
aknln yzne vuruunu grdm. Sinirli sinirli salaryla oynamaktayd,
ben szlerimi srdrrken: "Ben bulumaya geleceim ama nlenemeyeni
nlemek iin deil, ya da anlamsz bir yaam sonsuzlatrmak iin deil.
Tersine, umarm ki yarn gelirsin bulumamza, nk senin buluacan bir
insan deil; sen yaamla buluacaksn, bir de yaamn ayrlmaz arkada olan
lmle. Tutacak msn szn?"
Yantn beklemeden ayrldm. Ansal bir eylerin olacan
sezinlemitim.
cUoftj^V M*. a&ujueU- 3-exx.v
1?U
-
"nemli deil eskiden nasl olduun," dedim, yeniden keserek szn.
"Sen imdi u anda naslsn?"
"Sanrm daha iyiyim, bilmem ki... ok garip." "Sana yapabileceim
tek neri," diye srdrdm,
"senin btn istediklerini balatacak bir geit amaktr. Ama sen
buradan kar kmaz o geidi be dakika iinde erle ple dolduracak
olursan, bu hi bir ie yaramaz.
Haydi avluya kalm. Orada saman pleriyle yaparz incelememizi.
Transferans (aktarm) yoluyla, bir de rzgarn yardmyla. Senin
sorunlarm alp gtrecektir bunlar. Biz buraya yk tamaya gelmedik
ya."
Avluya kp aktarm almasna baladk. Wayra. kardee (Rzgara)sorunlar
simgeleyen saman plerini frp gtrmesini rica ettik. Gen bayan
gzyalar arasnda yaamndaki btn durumlar itenlikle anlatrken, rzgar
da saman plerini spr-mekteydi.
Bitirince neler hissettiini anlatmasn syledim ona. Bana aknlkla
bakt, gzleri hala dolu dolu. Kaskatyd ama iinde kpklenmekte olan
duygular saklayamyordu. "u anda duyduklarnz anlatmaktan kanmayn"
diye srar ettim. "Korkularnz, dnceleriniz, iinizde dolanaduran her
ey tkanp kalyor orada. ten geldiince davranmak da bir tr
zgrlemedir."
12
Szlerim bir ezgiye dnmt. Kzlderili kaval quena ile panflt
zamponya, gen kadnm i derinliklerinde ieklenen l erk dalgalarn,
yaamsal olgularn denizkabuklarn, dngler tmden kapal deilken
insanlarn iine kaveren gzle grlmez asalaklar yaratverdiler
srayla.
Devinim onu denetimine alverdi. At evin iinde nlad. Kimileyin
yerde fetus konumunu alyordu. Kaslmalarnn dans artyor, iniltileri
bitip tkenmek bilmiyordu. lklar, tepinmeler, kaos iindeki
devinimler mzii izliyor, uyumlu grnyordu gze. Yznn anlatm balangta
deforme grnmde iken, sonradan deiik bir normallie dnmt. Gzleri zel
bir parltyla dolu idi. Mzik de yava yava sesizlie katld. Derken
yalnzca sessizlik, erin ve uyum kald geriye. Yreindeki bulutlar uup
gitmiti, szckler ona eriebilirdi artk.
"Bu tanlar tohumdur," dedim, yeniden dnerek szcklere, artk
yreindeki saban izelerinden ekin fkrsn, bysn, gn gelince ieklensin.
Bizini bu dnyaya mutsuz olarak gelmediimizi bilmelisin. Hayat bir
okuldur, deerli bir armaandr bize. renerek ve elenerek byyebilir,
Gnee ulaabiliriz. Biz ancak a brnp geri dnebileceimiz iin; ne
olursa olsun, snmemelidir kutsal ate."
"Ben kutsal ateimi nasl koruyabilirim?" diye sordu.
13
-
"Dolu dolu yaayarak" diye yantladm. "Dolu yaanm bir hayat
sonsuzlua gitmek iin pasaporttur. Biz Kutsal Yaama Sanatn rendiimiz
anda birer
| gezgin oluruz. Gezgin ise gl bir varlktr nk o, Lyaam gcn
yreinden alr.
"Ah, Chamal, ben de bir Gezgin olmak isterim" dedi.
"Kap herkese aktr" diyerek ona yol gsterdim, "ama izlenecek yol
isteklinin amas gereken engellerle ve glklerle doludur. Bu kolay
deildir, nk hibir ey zor deildir."
"Bu sadece deiik bir frsattr, harika bir ayrm bu, btn snrlarn
decei ve senin ok boyutlu tekliin tadma varacan noktayadek iinde
bulunduun alan geniletmen iin bir ardr."
"Baarmak iin gl bir isteme ve ok ok cesarete sahip olmalsn.
Korkuj) paradiz^ojmak dman-
_dj, Bu dman yenmek kutsal bir grevdir." "Yaptm hatalar benim
formasyonumu etkiler
mi?" diye kaygl bir sesle sordu. *
"Gemi ldr," dedim ona. "Hayat yoluna srtnda ar bir mcevher
kutusu tayarak yrmeli-sin. Hatalar aslnda kt deildirler. Eer biz
bilinli olursak, hatalarmz deerli bir renimin paralan-
, drlar. Sana imdi iin g verecek olgularn nektarn emmelisin.
Yapabileceimiz en byk ktlk, her sabah uyandmzda bize sunulan
imdinin ev-14
re alanlannda dolanp durmaktr. Gemite olanlan unut; gelecek
senin imdi ekecein tohumlarn biil-mesidir. Ya da yle diyebilirim
ki, doru drst bir gelecek elde etmenin en iyi yolu imdi mutlu
olabilmektir."
"Ben bir Gezgin olmak isterim," diye yineledi. "Unutma ki Gezgin
kendi kendini karmaaya sok
maktan vazgemi kimsedir," diye bam salladm. "Senin bunu yapmaya
cesaretin varsa, yarn gene gel. Gelirsen benimle deil, kendinle
buluacaksn, Pachamama araclyla."
Yanmdan ayrldnda ok heyecanlyd. Yaralan daha silinmemiti; hala
erk kaa vard, ama iyileme olgusu balamt.
"Devam etmeye cesaretin var m?" dedim kafamn iinde, "yoksa burda
durup yreimi kapatacak, renimi yarda brakp kendi anlamsz kk ilerine
mi dneceksin? Devam edebilecek*misin?"
Dncelerime sesizlik yant verdi. Yava yava yakmmdaki bir aaca
doru yryp kucakladm onu... ve titredi aa.
-
16
Planlanm etkinliklerim normal gidiini srdryordu ama bu
beklenmedik rencinin dersleri de paralel bir etkinlik oluvermiti,
stelik de bana ok ilgin geliyordu. Yeni bir gnd. Evime szletii-miz
saatten de nce gelmiti. Davranlan atelilik, cokunluk, istek
gsteriyordu. ok genti, ama onun zarif ve duygulu bedeninin iinde,
ynn yeniden kefetmekte olan yal bir ruh bulunuyordu.
"Bu kadar ok eyi nereden rendin?" diye sordu bana.
"Akl yolundan daha aracsz bir kaynaktan gelen bir bilgi vardr,"
Yerde yzyze oturmaktaydk. "stek, inan, cesaret ve frsat olan herkes
bu gerek tesine geebilir."
"Benim de buna frsatm olacak m?"
17
-
"Ola ki sen elindeki frsatn ayrdnda deilsin?" diye yantladm.
"Arayp durduu eyin ta yanban-da olduunu grmeyen kimbilir ka kii
vardr?"
"Benim tek korktuum deiememek," diyerek iini dkt. "Beni tedavi
eden uzman baz eyleri deitirmenin olanaksz olduunu sylyor."
"Tinsel olan fizik olan, sosyal olan ve psikolojik olan iine
alr. O bizim kendi gerek doal koullarmza yeniden uymamz salar,"
dedim stne basarak. "Pachakuty'nin retisi aydn ve derindir. Bu reti
isel gcne gvenip bu zgrlk gezisine yelken aanlara yneliktir. Bu
gezi karmaas olmayan bir hac yolculuudur, kayg yoktur, korku
yoktur. Sen bunun sence de olanakl olduunu dnyorsan, derslere
gelmeyi srdrrsn. Ama korkular ve kukular kendine hapisane yaparsan,
zihninin karkln besleyen duruma geri dnersin."
"Deimek istiyorum ama birlikte yaadm insanlar beni skyorlar; ben
de huysuz, aksi ve nefret dolu olup kyorum," diye anlatt yere
indirerek gzlerini.
"Bir Gezgini kimse rahatsz edemez," diye yant verdim, "nk o
bilir ki onun duygular kendi iinden doar. Gezgin hayat kapal dngler
olarak grr. Sakn hi bir dngy ak brakma; byle yaparsan darnn
plklerinin girebilecei hibir aralk brakmam olursun. stnze atlan
sprn-
18
tler gnderene geri dner, bu da ciddi bir olaydr. Ne olursa olsun
sorun hata ileyenindir hep de yle olacaktr.
"Sen kendini topladn, zeklendiin (santralize olduun) zaman kimse
sana zarar veremez, nk o zaman koruma altmdasndr...hikimse, demek
kendinden baka hikimse.
Ne zaman ki aptalln kararszln besler, o zaman aptalca eyler
yapmaya sama eyler dnmeye balarsn."
"Ama, Chamal," diye kar kt, "bana saldrr-larsa, incitirler
beni."
"Sen bakalarnn teberisine nem vermezsen hikimse seni incitemez.
Sana saldrabilirler, saldracaklardr da, ama bu senin sorunun
deildir ki! Eer sen aslnda iddetli olmayan bu tutumlara kulak
asmazsan, onlar senin zerinde etkili olamazlar. Ama eer sen
onlardan korkarak onlar nemsersen, zehirlerler seni. nemli olan
senin dncelerinin ve davranlarnn sevgiden esinlenmi olmasdr. Ne
olursa olsun, ak en gl erktir, en gl korunma yoludur."
"Eer onlar sevgime karlk vermezlerse, ben onlara ne
yapabilirim?" diye sordu gen kz.
"Sen onlara onlarn sana verdiini vermemelisin," diye akladm.
"Bizler iinde bulunduumuz titreim frekansma gre erk yayarz
evremize, sevecen
19
-
bir tutum ise bakalarnn erkini yksee karmann tek yoludur.
Hep salkl ve kendinle bark olman sana yardm edecektir, dngy
kapatmak ve bu duygusal dilencilik durumundan kmak iin."
"Peki yleyse ne yapmalym bana kt davrandklarnda?"
"Gne doduunda, ne yaparsn, ya da battnda?" diye sordum. "te, ayn
bunun gibi. Nesnelere layk olduklanndan fazla nem verme; yoksa
onlara seni ezecek g vermi olursun.
Frtnal bir gnde bile, kutsal kaya bineceksen, binmeksin. Gerekli
olan kk rkek admlar atmak
, deil, byk bir srama yapmaktr. Ak ve sevincin kreklerine asl
da, savur kendini rman ortasna. Basan sahili de baanszlk sahili
kadar tehlikelidir. ltifat da hakaret de ayn kaynaktandr: bakalarna
baml olanlarn kaynandan. Dngn ak kalm ise, sen vurulara kar
dayankszsndr, umak yerine srnmeye yarglsndr".
1 "Ama Chamal," diye ivecenlikle karlk verdi, "byle yaparsam,
deli derler bana!"
"ekilmez derecede aptalsn!" diye tersledim onu. "Bakalannn senin
hakknda sylediklerine bu kadar ok aldnrsan, devam edersin kendini
aldatmaya ve onlara yalanlar sylemeye. Ne de yalanc yaratklar u ada
insanlar! Durmadan yalan sylerler
20
doal bir eymi gibi, sonunda da kendi yalanlarna inanmaya
balarlar kendileri. Sen de ayn yola gitmek istiyorsan, buyur git!
Ama sana bu yolun Gezgincilikle hibir ilgisi olmadn
sylemeliyim."
"Pek fazla vaktim de yok zaten." "te sradan insanlann tipik
davran," diye ya
nt verdim. "Yaam stne and ierim ki, gnlerini bo ilerle doldura
doldura zamanlan kalmaz yaamaya." Biraz durakladktan sonra devam
ettim: "Peki, maden yaamaya zamann yok, artk kendini ldrmen bile
gerekmez. Sen oktan lmsn zaten."
Bana aknlkla bakt. Kara gzleri yine gzyalaryla dolmutu.
"Senin budalalndan Tanr sorumlu deil," dedim. "Kendi hapisaneni
kendin yapmsn. Kendini uygarlkla tpklatrp, benimsemisin senindir
diye nne srd plkleri, sonra iindeki asl benli-inse skp kalm bunca
korkunun bunca kaygnm arama. te saklanyor, bir kede, ona vermeyi
reddettiin frsatn gelmesini bekleyerek."
Ksa bir suskunluktan sonra, gen kadn yeniden konuarak, "Chamal,"
dedi "ben bir Gezgin olmak istiyorum. demem gereken fiyat ne olursa
olsun, kararlym buna. Kaybedeceim bir ey olduunu sanmyorum."
"Sylediin ok doru," diye salladm bam. "Yitirecein hibir ey yok,
seni bymekten ahko-
21
-
yan u samalktan baka. Eitimine yarn balyoruz. Gn doarken
gel."
Gitiinde admlarm yeniden aaca ynlendirdim. Aaca bakarken mavi
bir n yanp snmesinde glmsediini grr gibi oldum. Aa dans ediyordu
durduu yerde.
Eskilerin szlerini anmsadm, hani ne derler, varlklardan biri
uyanrken gnenle dolarm Pachama-ma.
22
"Bugnden sonra adn Ajlla olsun" deyip kk bir ad verme treniyle
baladm yeniden bulutuumuzda. "Ajlla 'seilmi olan'
demektir,'seilmijca^ din' yani. Koka bitkisinin kutsal yapraklar dn
akam bana seni anlattlar. Kendini ayrcalkl sayabilirsin; ne ki,
sana kazanmay hak etmediin hi bir ey verilmeyecek. Bizim iimiz
yalnzca kaplan amak. Senin admlann tayacak seni uzaklara, eer gl
isen, kaplmazsan deersiz ve nemsiz nesnelerin ayartmalanna,
insanlar gibi, aile gibi, dostlar gibi sana grnecek olan."
"Ne yapmam gerekiyor, Chamal"? diye sordu, duyguyla ldayarak
gzleri.
"Yaa, dolu dolu yaa," diye yantladm onu. "Trman yryerek dan
tepesine. Durma ayaklarn ka-
23
-
nat olana dek. Alnca gzn greceksin srecein ayak izlerini.
Ayaklarn izgisini srdrecek, sen de kendi yerinde olacaksn. Koruma
altnda olacaksn. Btn Pachamama seninle olacak. Senin k nnn birletii
nokta senin zn stn gerek olan Janaj-pacha ile birletirecek. Gezgin
hep olduu yerdedir ama her zaman yreinde yaar. Bylece her edim
aktan doar, her dnce bir k taycdr. Sizin narin bedenleriniz kutsal
dngy kuracaktr. Nereye giderseniz gidiniz, varlnz, hatta tek sz
bile sylemeden, bir ileti tayor olacaktr."
"Bana sylediini pek iyi anlayamadm, Chamal," dedi alakgnllce.
"Birden bir kap alyor nmde, bense ne yapacam bilmiyorum. Sanrm
hatalar yapmay srdreceim."
"Ajlla," dedim stne basa basa, "hatalarndan ders almasn bilen
hata yapmam saylr. nemli olan hen^nligTrTBr^ln^^ gnahl olan kutsala
evirmendir, yle ki k biiminde bysellik artacaktr zihnini, ite o
zaman sen kutsal Pachakuty retilerinin bedenlemesine uygun bir olua
dneceksin.
Frtna olmadan imek akmaz. Bulut olmadan yamur yamaz. Tata nti,
Gne Baba, her akam lr; yldzlar yok olurlar afakta ama aslmda
durmaktadrlar yerlerinde. renci olan Gezgini ne zebilir? Bizim
lemediimiz boyutumuz ok byk-
24
tr. Biz kendimizi yalnzca grdklerimize inanmakla
sinirlamamaliyiz. Senin yrein en iyi snaktr, Ajlla, yreine
git!"
"Bunu nasl yapabilirim, Chamal?" "Szlerimi izle. lerinden szlp
kendini onla
rn tesine yerletir. Hi durmadan izle onlar. Akln tesinde bir
gezidir bu.
Ben hep aynym, hep de baka bakaym. inde yaadmz bu yeni Jatun
Pachacuty'de (And dalar anda), ben neredeyse altyz yandaym; atalarm
benim iimde yaarlar. Bu gerekliin iinde doru olmayan nenler var, nk
bu gereklik tmyle gerek deil."
Ajlla'y akna eviren bylesi garip szler akt durdu-nce bu szler,
sonra marakasn tkrtsna karan bir ark gen kzda garip duyumsamalar
yaratt. ok sonra bana dedi ki: "Ben bir gzlemci olarak kalmak
istiyordum, ama yapamyordum. Szler, o ezgi, o sesler iime giriyor,
sonra iimde yanklanarak beni sevindiriyordu. Dansetmemek iin
kendimi skyordum. Kimi anlarda iyice korkuya kaplyordum, nk senin
yzn, Chamal, yok oluyordu, ve ben nmzde bararak n okuyan bir
kzlderili gryordum. Baka zamanlardaysa, bir atein evresinde cangl
dans yapan bir yerliler gurubu geiveri-yordu gzmn nnden. Sonra sen
yeniden grnr oluverdin. Kimdi onlar, vahiler miydi?"
25
-
"Onlar yabanllard," diye yantladm sorusunu. "Bak ite, balad
uygarszlatrma ilemi. Bu tm gerekliktir."
"Tam anlayamyorum, ama ilerlemeye istekliyim," dedi gen
kadn.
"Sen btn bunlar aklnla anlamaya alrsan, kmaz bir sokaa girersin,
admlarnsa donakalr kafa karklndan. Bu retiler zerine al ve onlar
youn olarak yaa. Ik tnelin ucundadr. Durmadan ileri doru yrmek
gerek."
"Kendini gzlemleyerek bala almaya," diye srdrdm. "Ne yaptn nemli
deil, iinde olup bitenler nemli. En deiik ortamlarda gzle kendini.
Kendi kendinin tan ol. Sana neler olduunu seyret, sana iltifat
edildiinde, sana hakaret edildi-phde, sana ilgi gsterilmediinde.
Gzle, neler du-yumsadn ktye gidince iler. Kendini tan, hkm
vermeden, sululuk duymadan. Kendini ylesine seyret yalnzca, tpk
bilinmeyen bir ktaya km kif gibi."
Biraz ara verdikten sonra, onu snayarak yle syledim: "Bir ay
sonra yeniden grmeye gel."
Yz allak bullak oluverdi. Kekeliyerek sordu, "bir ay m? Ama o
zaman sen neredeyse gitmi olacaksn."
"Beni yeniden grmen gerekmeyecek" diye steledim.
26
"Ama ben sanmtm ki..." O zaman sesimin tonunu deitirip elini
tutarak
"Ajlla" dedim," retiyi anladn m? Kendini gzlemliyor musun? Neler
oluyor iinde imdi? Bir dakika nce nasldn sen? Ya imdi naslsn? Kendi
kendinin tan olmak ne demektir, anlyor musun, zellikle kt
anlarnda?
tr
Gezgin hayat karmaklatrmaz. Ne olursa ol-( sun, sakin kalr o.
Baklar yitirmez sevecenliini,) varl doyumludur. Her yapt iin son ii
olabile-j ceini bilmektedir. O nedenle de, yapt ie tmy-j le brakr
kendini. Her zaman belli bir bilin dze- j yinden hareket eder, bu
da onun, ihtiraslarn gzn kretmesine izin vermeden tepkilerini
semesini salar.
Tepkilerinin nasl kaynaklandm zenle izle. Her an titizce
gzleyerek, tinsel durumlarnn doumuna zeklen. lk grevin kendini
tanmaktr. Senin admrjjjdtuda yatarTnedlr'/
Deruiln-alfanda-ffizlenen ne? Senin bir adn olmasayd, ya da kendini
bir kadn olarak bilmeseydin, kim olurdun?
"Senin kendini kefetmen dolu dolu bir yaama ulaman olanakl
klacaktr, kutsal sava olarak, bir Gne Gezgini olarak. Ajlla, yarn
sen doal tinselliin okyanuslarna dalm olacaksn, orada her ey dndr
bayramdr. Pachamama'ya ho geldin!"
27
-
Ajlla gittiinde aaca baktm. lgnca dansedi-yordu. Kukusuz balamt
ite o acunsal len.
28
Yeni gnn dersine yle baladm, "Atalarn tinsellii, insann yozlamas
yznden, brokrasiye dnnce, ierii olmayan bir biim oluverdi. Artk erk
tamayan kaba bir pandomimdi bu, onu yne-tenlerse gerel i hazrl
olmayan kiilerdi. O zaman tapmaklar glerini yitirdiler, bylece de
anlamsz, yzeysel, akld ve zdeksel bir insan yaratan tinsizletirme
(despritalizasyon) sreci balam oldu.
Yerkrenin erki, kendi iinde gml kald, g ve by yerleri byle bir
tutarszlk karsnda sakladlar klarn.
Kuku yok ki bunu uzun bir glgeler dnemi izledi; yle ki, bizim kk
Pachacuty bile, beyz yl
29
-
sonra, onlarn igaline urad." "Gemite yaayan insanlar daha m
tinseldiler?"
dedi Ajlla. "Byclk eskilerin bilimi idi," diye akladm,"
stelik de ok gelimi durumda idi. Szckler iletiimi tekeline
almamt. Zamana bir geit yolu gzyle baklrd, insanlar ise fizik
bedenleri olmadan harika gezinmeler yaparlard. Ortak bir dil
insanlarn grnmeyen varlklarla iletiimini salard. Aalar, hayvanlar,
dalar kolayca anlarlard birbirleriyle, birbirlerinin evrimine yardm
ederek.
nsan karmaklatrmazsa, hibir ey karmak deildir. nsan i
potansiyelini zgr brakrsa gl olur, o zaman her ey olanakl
olur."
"Yine eskisi gibi olabilecek miyiz?" dedi. "Gezgin her zaman
ayndr, deimez," dedim,
"nk admlar bugnden aynlmaz. Srekli k kayna ile ilikide olduu iin
de, zaman tesi bilgiyi yklenerek, yalnzca her ada ayn anda
varolmakla kalmayp, alar tesine geer.
And Dalarnn kutsal bilgelii zamann andm-clndan etkilenmez.
Varoluun temeliyle ilintili olduundan, yitirmez geerliliini. Bu
nedenle, bizim nerimiz gemie dnmek deil, kklere dnmek, varoluun
temeline dnmektir. Doal tinsellik, doal
30
olarak gnlk yaantmzn iine ilemitir, ki isel-lii de dsall da
denetleyerek tm eylemlerimize g verir."
"Esoterik guruplardan birine katlan bir arkadam var, kimileyin
bana bir eyler anlattnda, hepsi bana yle karmak, yle bulmacal
geliyor ki. Son kez korkuya bile kapldm," diyerek itirafta bulundu
Ajlla.
"Bir zamanlar ktcl izlemeler yznden bilgi, nceden eitimli
olmadan bu bilgiye ulamak isteyenlerin anlamayaca szcklerin iine
gizlenmiti.
Baka etkenler de vard. rnein, son dnemlerde pek ok kimse tinsel
yola ussal bak asndan yaklamakta oldular. Bu durumda onlarn yapt
aklamalar karmak oldu; kimi konulan gereinden ok aklayp onlar
bulmacal perdelerle rttler; doal, saydam, basit ve herkesin
anlayabilecei tinsellii tmyle yitirdiler.
Bu tip etkileimi imdilik bir yana brak. Bu tr aklamalara kulak
vermek bir tepsi dolusu plk yedikten sonra salkl bir sindirim
beklemek gibidir. Pachacuty retisi dorudan doruya doal tmselli-i
koyar ortaya, bu olguya yksek onur vermekten kanr, ve trensel dili
yaln terimlerle kullanr. Uygun zamanda ve uygun yerde, insan ana
noktay
3J
-
grmekten alkoyan bir artmaca olmaz o. Ar aklamalardan kanr. Her
eyi yorumlamak gerekmez, zellikle de us ise kartnda. Her eyi
anlamak gerekli deildir. Kutsal yolun dnemeleri vardr, sen bu
dnemelerden birindeyken, yolun ilerisini gremezsin. Tek yapacan
yryn srdrmektir. Bu durumda, gzn ieri evirirsin.
Biri gelir de bizden kutsal olana dn iin yardm ararsa, ilk
soracamz u olmaldr: bu yaamda yapmak istediin nedir? te o anda
tansklar grlmeye balar. Dm balamtr artk. Bymek insann bana
gelebilecek en harika eydir.
Yaam, kuku yok ki, Tanr'nn aklna gelen en iyi fikir.
Pachamama ok renkli bir erk dansdr, gkkua ile olan bir bulumadr,
dopdolu bir yaama ak ilandr. Yava yava bir Gezgin olmaya balarsn,
bakalarnn yaamn kla dolduran bir kii.
Sen bir Gezgin olmak m istiyorsun? yleyse tm etkinliklerini
tinselletirmelisin.
Sen Tinsel olmak m istiyorsun? Yaptn her ii sevmekle ie bala.
Bylelikle her iin bir dnse-me olup, yaamn g ile dolar.
Tinsel kii, beyazlar giyinip gnde bir saat dn-seme yapan ve
yalnzca sebze yiyerek dnem dnem
32
oru tutan kii deildir. Tinsel kii iki ift ayakkabs varsa, bir
iftini ayakkabs olmayana verendir.J2_ karlk beklemeden paylaandr,
yabancy gmeni dilenciyi karde grendir. Bu kat inaklar izleme, gl
yobazlarn arkasndan koma , ya da bir gurup kafadar edinip karlkl
glp iltifatlamak sorunu deildir. Biz btn bunlar iren buluruz.
Kendilerini dnyadan ayranlar da tinsel olamazlar. Ya da kendilerini
yaltanlar, ya da tinsel yolu bir kaba gsteriye dndrenler. Gezgin
her eit gerein iinde ya-] amasn bilmelidir. Ayaklar hibir zaman
yerden kesilmemelidir, ama yrei isel Janajpacha'y beslemek zere hep
ge yakn olmaldr. v-i
Pachakuty zgrlkle besinlenen bir kutsal alandr, orada en gzel
iekler yetiir, byr, sevgi olarak sat gzel koku Gezgin'in varlnn
tml-n imler. Sonra her ey bir retme, bir okama, bir armaan verme
olur. Tinsellik, Ajlla, bir dndr. Kimse demedi ki bize, git de u
dnyada karmakark et yaamn, ac ek, gerilim ya da can skntsyla yaa
diye. Tm rettiklerine karn, ac ekmek okul deildir bize. Bizim
okulumuz hibir eyin rasgele olmadn syledii iin, biz de sevinle
karlayabiliriz her eyi... bamza gelen her eyi, her eyi! nk her
durum, nice kat grnrse grnsn,
33
-
bir retidir; bize bir ey reten hatalar da birer retidir.
Biz sevinle karlarz her eyi. Biz hep oynar ve trk syleriz. Bizim
tinselliimiz sevinle srayan bir Tanr kurgular. Biz yanl yapanlar
cezalandrp duran skc bir babay kavrayamayz."
"Tanr cezalandrmaz m?" diye kesti szm. "ntij nti," dedim, "Yce
acunsal Erk, bize salt
zgrlkle ileyeceimiz bir Pachamama paras vermitir, evrim aacmz
bytelim diye. Aa dikmek, hepimizin bildii gibi, gnl iidir, ama
yemiini toplamak zorunlu. Bunlar oyunun kurallar ite; biz
benimseyelim ya da benimsemeyelim, tanrsal yasalardr bunlar. inde
bulunduumuz Kaypac-ha'nn (gncel gerein) drtyolazlar bizim aa yukar
gitmemize, kp inmemize yol verir. Kader diye bir ey yoktur, yalnzca
u yana ya da bu yana eilimler vardr. Admlarnn ynne baldr bana
gelenler. Bu gereklik iinde yapp da baka gerekliklerde yansmas
olmayan hibir iimiz yoktur. Sonra da o yansma artan bir gle bize
geri dner.
te bu noktada cezadan sz edebilirsin. Tanr ceza vermez, Ajlla.
Buna gerek yoktur, nk herkes kendi kendini cezalandracaktr. Anlyor
musun? Verdiin her karar kendi sonucunu dourur.
34
te bu iyi haberdir aslmda. nk yaam bir sanat yaptna, sonsuz bir
dne, harika bir uua evirme olana herkesin yetisindedir, hele imdi
her zamandan ok."
"Neden byle bu, Chamal?" diye sordu. "Kutsall gncel yaama katmak
iin iki temel
anahtar var. Birincisini yarn greceiz," diyip bitirdim.
Ayrlrken kucaklamamz bir dans oldu. Gzu-cuyla baktm pencereden
dar. Aa dansediyordu, elence olduunu sezip de katlmaya gelen ak bir
buluta sarlm.
*
35
-
36
"Bugn ba karl daa gideceiz," dedim Ajlla gelince. "Juan Carlos
bize arabasn verdi, akama dein vaktimiz var.
Dada, ok bilge bir yal adam oturur. Gezide onunla konuacaz. Bir
ey sylemek istersen, ltfen sessiz kal. Asimi sylemek gerekirse, hi
soru sormayacaksn."
abucak hazrlanp yola ktk. "Ben otomobil kullanmasn sevmem ama
kulla
nrken de ok zevk alrm." dedim yalnzca, yolculuumuza
balarken.
Kentin iinden getik; kent, u erk tketici canavar...ne ok ev, ve
ok vr zvr! Burada gereksizler gerekli klna brnm, tketip duruyor
yaamlar. Sonra yava yava geride kald kent. te yine du-
37
-
yuyordum kularn sesini ve Topran kokusunu. Koskoca bir sevin
yreimde iektendi, deiik bir sevin, yeniden gzelliklerle
evrelenmenin anatl-maz duygusu.
Asfalt sona erdi. Kk kyckler arasndan geip yeillii az bir tepeye
varanadek tozlu bir yolu izledik. Arabamz kk aaklardan birinin
yanna brakp yayan olarak yolumuzu srdrdk. Birka dakika sonra
Ajlla'nm nefesi tkanmaya balamt. Daha ileri gidemeyecek duruma
gelince, "Haydi kar ayaklarn da, yalnayak yr." dedim ona.
Yzme ararak bakt, dileimi da vuran yzm grnce, abucak yalnayak
oluverdi.
Hemencecik yolun sonunda kk bir kr evi grdk. Yaklatmzda yal bir
adam bizi karlamaya kt; hibir ey sylemeden bizi evinin kapsndaki
koca bir yal ktn stne oturttu.
"Ajlla," dedim otururken, "istersen burda kal, istersen biraz
dola. Karar senin, tmyle zgrsn."
Ajlla kalmay yeledi, konumaya katlacan dnerek, ama pek az sonra
anlad ki burada szckler kullanlmaz. Birka saat salt bir sessizlik
iinde oturduk. Ara sra Ajlla gezintiye kp dndnde bizi brakt gibi
sessizlik iinde buluyordu. Akama doru biraz bir eyler yiyip, hala
sessizlik iinde, ayrldk oradan ve dn yolunu tutturduk.
Ajlla soru sormak isteini iinde tutamyordu ar-
38
tk. Gzleri merak ve heyecanla dolu doluydu. "imdi
kullanabilirsin szckleri," dedim. "Bir-
ey sylemek istiyor musun?" "Szcklerle mi yant vereceksin?" dedi,
kukulu. "Ksa bir sre daha szckleri kullanmay srd
receiz," diye yantladm. "Ama birgn gelecek ki onlara artk
gereksinim duymayacaz, uzaklk artk bir engel olmayacak. Gerekten
de, aklanacak pek az ey var; gene de, ne istersen sor."
"Yal adamla neden hi konumadn?" diye sordu hemen.
"Elbette konutuk," dedim. "Yalnzca szck kullanmadk.
"Anlamyorum." "Sana sessizlik iinde anlatmalym." "Chamal," diye
steledi, "her eyi anlamak isti
yorum, ama szck kullanmazsam, korkarm hibir-ey anlamayacam."
"Ajlla," dedim, elini tutarak, "u anda szcklere bamlyz, tpk u
anda bu otomobile baml olduumuz gibi. Ama daha sonra ne araba ne de
szcklere gerek olmayacak."
Araba bizi kente tamaktayken bir sre daha oturduk sessiz
sedasz.
"Eski alarda," diye srdrdm sonunda," atalarmzn iletiim iin
birbirleriyle konumalar gerek-
39
-
miyordu, kendileri dnda teknolojiye de gereksinimleri yoktu.
Birok baka olanaklar vard o zaman. ^Doast' doann bir parasyd. Her
ey baka trlyd. Tanr tapnaklara kstlanmamt, hergn-k iler de kutsal
ilerden ayr tutulmuyordu. Toprakla konuuyorduk, grnen grnmeyen tm
vajt_ lklarn ortak dili herkese akt. Herey yle bakayd ki."
"O alardan zlemle szediyorsun, sanki orada bulunmusun gibi" dedi
Ajlla.
"Ksa bir sre nce oradaydm," diye itirafta bulundum. "Daha nce
de, o unutulmaz ortamlarda yaadm ben. Her ey dngseldir, Ajlla. Yaam
bu gereklerin ve baka gereklerin iinden dnglenen bir rmaktr.
Nehrin burada kesilen aknts baka bir yerde devam eder, nk baka
'buradalar' da vardr. Bunu kavramak zordur, hele gerek anlamda
anlamak daha da zordur. Gr aydnlanrsa, anlama olay baka
kaynaklardan gelmeye balar."
"Kimdi o yal adam, ne diyordu bize?" "O ikimizle de konutu,
senden bana ok iyi sz
etti. O benim kk kardeimdir." "Kk kardein mi!" diye lk att. "Sen
ka
yandasm, Chamal?" "Yllar yalnzca kronolojik izgisel ya
hesapla-
40
maya yarar. ok seneler admlayp durdum bu topraklar. Yaknda
buradan gideceim."
"lmekten mi sz ediyorsun, Chamal?" "Ajlla, lm yoktur," dedim
yavaa. "O yeni bir
gnn douudur, yeni bir yaama domaktr. Bu ne-_ denle de, atalarmz
llerini ana karnndaki bebein konumunda gmerdi, bayramlk elbisesiyle
ve ba batya dnk. Herexjingjiseldir. Yaam dngseldir kularn yuvas
gibi, aalarn gvdesi gibi, Tata nti'nin yz gibi."
"lnce nereye gideriz?" diye sordu Ajlla. "Yaam baka bir biimde
sregider," diye doru-
ladm. "Her gece uyumamz bir kk altrmadr. Uyku ksa sre bir lmdr.
Her uyan sevinle karladmz bir yeniden doutur." ,,
"Sakn uyuma," diye srdrdm, "her eyi t-myle unutmadan, kendini
tmyle anndjrmadan. Bylelikle hep hazrlkl olursun lme. Yaam budur
ite: lme hazrlk. Bu kanlmaz gne hazr olmann en iyi yolu iyi
yaamaktr, her gn bymek ve kretmek iin bir frsat bilerek. Her iin
bir sevgi ii olsun, her dncen bir k n.
Kaymzn yanbamda lmn saydam kay yzmektedir. O hep oradadr.
Kimileri korkar ama o bize bugn yaamakta olduumuzu anmsatarak kayp
gider yanbamzdan."
41
-
"Grmeye gittiimiz yal adamla ilgisi var m tilim binlarn?" diye
sordu.
"Bugn, sessizliin deerini anlaman istedim senin, baka gereklere
ulam salayan bir balam olarak," diye yantladm.
"Grmeye gittiimiz o yal adam yllar nce l-d.t, ama nemli olan bu
deil, nemli olan sessizlik yalnzca."
"Ana... biz kimin yanndaydk? Chamal, anlamyorum."
"Ajlla, bu dersin hedefi senin usun deil. Bu gereklik balamnda
doru olmayan eyler vardr. Gittiimiz yer bu gereklikte gerek deil,
ama baka bj r gereklikte evet."
"Arna..." "Hayr, Ajlla," dedim, szn keserek." Sessizlik
ttjm olduunda, bizim tmyle burackta olan bir bilgiye erimemizi
salar, tpk dmesini evirip atmz radyonun sesi gibi. Bize
tekj^ekljjjlaiLejdi-m
i salayacak arac edinmemizdir." "Ajla," diye szm bitirdim kente
vardmz
da "baka yerleri ziyarete gidersen, nemli olan dnerken
kesinlikle hibir ey getirrhemendir yannda. Tek izir verilen retinin
kendisidir. Ben bu dersi a n
cak b>u kadar sze dkebilirim; geri kalan senin iinde
kendiliinden doacaktr gn gelince, eer
42
sen sessizlii brakrsan bilgeliin tohumlarn eksin diye. br
anahtar ise yarn greceiz."
Suskun bir kucaklama sona erdiriyordu o gnk dersi.
43
-
"Bymek iin sendeki bu atei, bu isteklilii, bu gl arzuyu
seviyorum, Ajlla" dedim yeni gnmze balarken. Gen kzn koarak
geliini, her zamanki ekingenliiyle eve giriini ve her sefer ayn
yerde suskunluk iinde oturuunu grmek dokunuyordu bana.
"Dn, Pahacuty retisinin szlerin tesinde olduunu grmtn," diye
srdrdm konumam, "sana pek bir ey aklamadmsa da, reti kesilmeye
gelmez. renmeyi brakacak olursak, lrz. Yaanan her an renmek iin bir
frsattr. Ondan sonra ise geebiliriz usun tesine. O zaman kendimizi
yaamsalla ve tinsel istemsellie brakma eylemimiz balayacaktr
kendiliinden."
"Chamal," diye araya girdi Ajlla, "ben senin -
45
-
rettiklerini her an daha iyi anlyorum. Ama kimi zaman rnein, sen
benim elimi tuttuunda ya da beni kucakladnda, her eyi unutuverip
titremeye balyorum kk bir kz gibi."
"Sen youn bir biimde bymekte olan kk bir kzsn zaten," diye
yantladm. "Batl adam kendi kendinin ina ettii lks hapisanelerde
yaar; kurallarn, yasaklann, inaklarn ve zerinde hibir denetiminin
bulunamad kendi z dncelerinin hapisaneleri. Bu ackl durumda
doatanlk, arlk, ak ve masumluk kurban edilmitir. Batl adam
gezintinin tadna varmaktansa umutsuzluk iinde komay yeler. Kiisel
ilikilerde okamalar oktan unutulmutur, nk sevecenlik deersiz grld
iin bastrlmtr. Sonunda varacamz nokta iten-gelmelie, arla, yaamann
gzelliini yeniden anmsamaya ve ona ak olmanm nemini anlamaya bir
ardan baka bir ey deil."
"Ya ben sana ak olursam?" diye sordu, ekingenlikle gzlerini
indirerek.
"Hayat kefettiin zaman ona ak olman kanlmazlar," dedim sakin
sakin gen kza. "Ben senin rma geip tmlk kysna varman salayan bir
kprym yalnzca.
Karklksa yalnzca armlardan doar. Yaam sev ve ona sadk kal, ne
olursa olsun."
"Yaama sadk kalmak ne demektir?"
46
"Yaama bal kalmann tek yolu mutlu olmaktr," diye yantladm.
"Sevin bizim doal halimizdir, doru yerimizi bulmanm da ana
belirtisi." ^
"Neyi seversen sev," diye srdrdm, "nice nemsiz olursa olsun.
Sevdiini younlukla sev, koulsuz sev. inde tadn ak sana uyumu
getirecektir.
Asl olan, kt anlarnda sevmelisin. Sevecenlikten daha iyi bir
koruyucu bulamazsn. Aktan daha iyi yant yoktur. Aksz yaam benzinsiz
otomobile benzer. Seven gl olur, her gn tansk olur onun
yaamnda.
Ajlla, yaamak sevmek demektir, yayor olmak ak olmak demektir.
Sevebilir olmak hibir karlk beklemeden sevmek anlamna gelir.
Yaamaya ve sevmeye karar vermelisin. Yaptn seven sevdiini
yapyordur, bu ise harika bir eydir. Akn dman korkudur. Korku
bitince ak balar. Koulsuz sevebilenden daha yiit varlk yoktur.
Sevmek en iyi duadr; geri kalansa anlamsz safsatadr. Seviverdik
miydi ylece, gnlerimiz kla dolar."
"Kimsenin sevgimizin arasna girmemesine zen gstermeliyiz. ntij
nti hep sevenlerin yanndadr..." Ajlla'nn aladn grp birden
durdum.
"Alyorum," dedi, sormadm soruya yant vererek, "nk tm
sylediklerin benim hayatmda yaptklarmn tam kart. Tmyle yanl yne
47
-
gidiyorken nasl alamam, Chamal?" "Aktan baka hibir yerde snak
bulamazsn,"
diye srdrdm. "nsan hibir zaman sevdii zamandan daha gl daha
kudretli olamaz, baka ne olursa olsun. Benim anlattm ak, yaamlar
deitirebilen ve hastalar tedavi edebilen o gl erktir; seviyoruz
deyip de korku ve gvensizlikle dolu olan o kimselerin krlgan, zayf
ve baml tutumu ile bir ilgisi olmayan bir aktr benim szn ettiim. O
birdenbire bitiveren ya da pimanla dnen ya da karsndakini zincire
balayan hastalkl duygu ile hibir ilgisi yoktur. Benim sylediim ak
zgrle-tiricidir, ifa vericidir, btnseldir.
Her__ki.innr iinde_lszce seven bir varlk yaar. Bu varlk serbest
kalnca ak kendiliinden akarak kla doldurur bizi. Kendimiz ak
yaratmak zorunda olmazdk, hatta ak renmek zorunda bile olmazdk, eer
byle kocaman bir sevgi arpklna uram olmasaydk. ada insann artk
ocuklarna ikence yapmaktan, onlar sevgiyi almaya da vermeye de
yetenei olmayan yaratklara evirmekten vaz geeceini umalm. O ocuklar
bu ektikleri yznden yaamlarn sevecenlikten yoksun ve sevgiye a
olarak geiriyorlar; en kk bir okay karsnda kzmalar m yoksa teekkr
etmeleri mi gerektiini bilemiyorlar.
yleleri var ki, onlara gre ak yalnzca iftler
48
iindir. Aslnda ak en arnm biimiyle doldur-maldr her blmn
yaammzn. Kozmik ak arnmann en gerek yoludur. Bu yolda etikete ya da
dnceye gerek yok; yaam kl bir ak olup youn bir zgrlk verirken,
iimizde en sarslmaz dinginlii kurar.
nsanlar anlasalard eer, tek gereksinimlerinin ak olduunu,
brakrlard peinden komay sahte hedeflerin, brakrlard gereksiz
yklerle yklenerek karma kark etmeyi yaamlarn. Kendini ve bakalarn
seven birok hastala baklk kazanmtr, gerilimden, korkudan,
kararszlklardan kurtulmutur. Ak bizi en gl kozmik enerji oluklarna
dntrr. Bylece yce esrinme gnlk bir olay olur da, kk gerekliin
kstlayc snrlar alverir. Hayat deneyimleri anlatlamayacak denli
tatllar; bylelikle de biz asl kimliimizi reniriz; biz ak idik
yalnzca, fkrmay bekleyen ak yanardalar."
"Biz akla dolu isek," dedi Ajlla, "niye birok kiiden ilk kan ya
irkilme oluyor ya da fke?"
"Toprak tabakasnn altnda, Yerkre scaktr, verimlidir," dedim.
"Tpk bunun gibi, ada insan nyarglarla, korkularla, eitim denen
plkle kaplanp rtlmtr. te bu nedenle, aykr durumlarla karlatnda, ilk
davurduu ey bu pisliktir. Ama yine de, ekirdekte kalan seven bir
insandr, keye
49
-
sktrlm, balanm, sonsuz dnce zincirleriyle kitlenmi.
Kutsal Yaama Sanat koulsuz sevgi ile dorudan iliki iindedir, en
aykr durumlarda bile. Sevince kanat olur ayaklarmz, yrmemiz ise
harika bir uu."
"Ya bakalar benim sevgime karlk vermezse?" diye sordu.
"Bunun nemi yok, Ajlla," diye akladm. "nemli olan senin
verdiindir, bakalarnn sana verdii deil. Hibir dilencilik duygusunun
nemi yoktur. Sevgi almann en iyi yolu karlnda hibir ey beklemeden
sevmektir; sevmek tohum ekmek gibidir. rn hemen alamazsn. nemli
olan ekmekten zevk almaktr, gelecek rnleri beklemek deil.
Kimileri de vardr ki, sevmeyi ister ama nceden sunulan
koullarda. Gerek ak sel gibi akar, hibir koula bal olmadan. Bir de
u var ki, kk bir ak yararszdr nk o krlgandr dalgandr rktr. Aacn kk
bir daln herkes krabilir; aacn btn gldr, ya hele milyonlarca aa
birarada ise... Biz byle byk boyutlu sevgi istiyoruz. Ancak
koskocaman akla seven gerekten gldr.
Sevememek mutsuzlua giden yoldur. Birok akll insan vardr ki,
sevemedii sevilemedii iin sefalet iinde yaar. Bu zc durumu
sregenle-
50
tiren ise onlarn sevmeye yetenekli olmaylarn kabul etmemesidir,
bylece srer gider, zarif szlerle ve ikiyzl glcklerle
gizlenerek.
Verdii ak en iyi iletidir, en iyi sylevdir, en gerek retidir.
Sevginin karl olmas ya da olmamasnn ne nemi var? nsan ancak
kendinde olan verebilir?
Gerekten de, sendeki sevgi sevmeye yetenekli olmayanlar anlaman
salayacaktr. Dahas, yar-glamamalsn bu insanlar; severek yardm
etmelisin onlara. Ak szlerle deil, ancak daha ok sevmekle geri
kazanabiliriz.
Sen ak olduun, ak da sen olduu zaman, dng kapanr. Sendeki uyumlu
titreim seni koruma dzeylerine balayacaktr, sen kendi yerinde
olacaksn, senin sevgi dolu varln evrendekilere en iyi armaann
olacaktr.
Koulsuz sevgi de br anahtar." Ajlla gidince baheye kp yere
dayadm el
lerimi. Kentin orta yerinde olsam bile, iitebiliyordum topran
yrek arpntsn. Duyumsuyordum onun sevgisini, onun yaamn. Sanki kkler
uzanyordu elimden, Pachamama'nn sevecen kucaklamasn duyuyordum,
ocuklarnn saygyla kendine dnn bekleye duran Toprak Ana'nm.
51
-
52
Bugn Ajlla'y allmadk bir biimde karladm. Hibir sz sylemeden,
ellerimle konutum okaylar sunarak, o da arm ve holanm olarak ses
karmadan ylece durdu. Parmaklarm mark dalgalanmalarla zenli bir
dzensizlik iinde tm srtn kaplayan salanyla oynamaktayd. Ellerim
omuzlarnda dinlenirken okamalar masaj oldu, sonra da yava yava
yayld tm bedenine.
"Saol, Chamal, imdi kendimi ok rahatlam duyumsuyorum." Bunlar
onun ilk szleriydi.
"Bir masajn bile tadn duyamadan ne ok insan bu dnyadan geip
gidiyor" dedim ben. "Eller kendini anlatrken, sevgiyle dolu, tpk
koku saan iekler gibi, yle derin bir erk iletirler ki, ylesine ifa
verici, uyum alayc, glendirici...szlerle
53
-
anlatlamaz. Seven bir insann ellerinde inanlmaz g ve ifa
vardr. Okamadan daha rahatlatc ve tad verici birey olamaz."
"imdi naslsn?" "ok iyi, herzamandan iyi, balangta biraz
arm olsam da," dedi Ajlla. "ada insanm yaamndan silinmitir
fiziksel
dokunum," dedim. "ada insan iletiimini szel biimlere
indirgemitir, bu da uzakl azaltamad gibi iletiimi soutmakta
yzeyelletirmektedir.
Bizimki gibi toplumlarda fiziksel dokunum tanmann bir yoludur.
Okamalar gnlk yaamn bir blmn oluturur, bizi yorum yapmakta yada
gereksiz aklamalarda bulunmak zahmetinden kurtaran o deerli
masumiyet hali iinde. Eer her birimiz kendi iimizde bir aydnlk
blgesi aabilmi olsaydk, yorumlamalarla kayglanmalarla dolu
karabasanlar sona ererdi. te bu da masumlua, iinde doatanln
serbeste dolu dolu ve tm olarak oluturduu kutsal bir ortam
kazandrr. Cennet gelecekte, ya da ok uzaklarda deildir. Masumluk ve
gzellik ayrcalkl snaklardr. Orada daha youndur k. Oradan hereyi
zgrlk iinde sevebiliriz; o zaman herey baka bir anlam kazanr. Aktan
kalamaz, sevin ise dayanlmaz lde gzeldir."
54
I
"Sevmek gereksinimini duyuyorum iimde," diye srdrdm, "hereyi
sevmek, sevgiyi paylamak, nk belki de ak dnyada verlidike artan tek
eydir. Ben dnyaya akm ilan ediyorum. Biz Pachakuty bilgisini iinde
tayanlarn dnyadan el etek ekmeyip kentlerden uzaklamyor olmamz buna
kanttr. Gezginlerin her yerde var olmalar gereklidir. Biz yetkin ve
yenilmez olmasm renirsek, daha yksek bir yaam dzeyi istemeyi
zendirebiliriz, ite o zaman gezilerin en gzeli balam olacaktr.
"nsanlar bedenlerini rtmek iin mi, yoksa onlar gizlemek iin mi
giyinirler?" diye soruverdim birdenbire.
Bir an durakladktan sonra devam ettim, "Elbette insann giysisini
belirleyen yalnzca iklim ya da estetik duygusu deildir; bedenimizin
kimi blmlerini gstermekten utanmamzdr neden, daha ok.
Biz ocukken, masumiyet normal yapmzdr. ada adamn yava yava
topluma katl yasaklarla, korkutmalarla, cezalarla ona utanmay
retir. Yava yava ocuk byklerin kusurlann kopya eder. Doatanlk ve
saflk bask altna alnr;
' masumiyet ise artk istenmez olur. Neredeyse herey kabalas^
hesapllar, kt niyetlileir. Bedenimizden utanma duyunca, onu
gizlemeye balarz. Saklamakla merak duygumuz uyanr; grlr olmak
55
-
yasaktr, yasak olan ise hepimizin araddr, birok durumda da bu
aray saplantya dnr. Saflk durumunda plak beden cinsel ya da
pornografik bir duyu tamayan en doal bireydir. O bir zgrlk ve
masumluk davrandr.
zgn olarak yabanl ormanlardaki kz ve erkek kardelerimiz giysi
kullanmazlard. Bu ise hasta ruhlu (katolik) din adamlarnca
dayanlmaz bir irkinlik olarak grld, onlar da kt niyetli abalaryla
yerlilere utanmasn, saklanmasn ve yasaklamasn rettiler. Bu durum
eit eit cinsel sua yol at, yerli halklarda daha nce hi
bulunmayan.
plak doduumuzu ve kutsal ntij nti'nin karsnda hep plak olduumuzu
unutmamalyz.
"Giyinirken sen, Ajlla, sakn o kleletirici mo-ann etkisinde
kalma; bedeninden utandn iin ya da bakalarnn houna gitmek iin
giyinme. Seni rahatlatan ve sana sevin veren doal iplikten dokunmu
giysileri se; giydiklerin bedenini sslesin ve korusun senin zgrln.
D gzellik i gzelliin tmleyici bir parasdr. Gzellik seni olduundan
baka gsteren sofistike ilerden daha ok, ak ve sevin ile
ilgilidir.
Bedenini temizlemek bir dnsemedir, bir ayindir. Bedensel aracmz
gl, salkl, uyumlu ve doyumlu tutmak grevimizdir. Bizler yalnzca
56
beden deiliz, bizler bedeniz de ayn zamanda. Hangi yata olursa
olsun, bedenimzi devinimli ve iyi durumda tutmalyz. Bu da d ve i
salk korumaya (hijyene) baldr. Fazla kaln giyinmek ve Toprakta
yalnayak hi yrmemek salkl deildir. Kt alkanlklar, bamllklar ya da
olumsuz dnceler tamak salkl deildir, nk dncelerimiz kafamzn iinde
kalmaz. Olumsuz dnceler tm bedeninimize yaylp oraya oturur, onu
kirlendirir."
"Gnmzdeki yolsuzluklarla dolu toplumlarda saf ve masum kalmak
olanakl m?" diye Ajlla sordu.
"Bizim szn ettiimiz masumluun budalalkla bir ilikisi yok,"
dedim. "Arlk Gezgin'in zelliklerinden biridir, onun sna, onun
kuvvetidir. Biz anlk derken, ayn anda heryerde olma duygusunu da
iine alr bu.
Bu kllk sevgisel davrananlar olanakl klar, en yce duyarlklardan
esinlenen."
"Bu yeni Pachacuty iinde," diye srdrdm, "yerli olmak yabanl
olmak, yeniden ocuklamak demektir. Yeniden ocuklarsak diplomalarla
ya da alklamakla ilgilenmeyiz artk, ya da d grnlerle, kran
duygusuyla. Bizi tek ilgilendiren etkinlikle dolu bir yaam olur, nk
o zaman herey bizim iin kutsal bir oyundur.
"Topran ocuklar masumluu doal durundan olarak grrler. Bu yzden
korkmazlar okanmaktan
57
-
ya da doalktan. Onlar mtevazi ve naziktirler. ok bilir
grnmezler, ama onlarn itengelen aklklarnda bilgeliin doalln bir
paras olduu grlr, scakln Gneten gelmesi gibi. Saflk tmsel etkinlii
salar. O zaman yaptmz etkinlikler dngselleir, ondan sonra da
bakalarnn sizin iin ne dnd gz rzgarnda savrulan yapraklardan daha
nemli olmaz.
Kendin olmalsn, Ajlla. zgrln zgr brakmalsn. ten gelmeliinin
kendini tm bedeninde gstermesine izin vermelisin. Yaam temiz bir
bakla gzlemelisin; ite o zaman nereye baksan gzellii grrsn."
Bu andan sonra herey suskunluklar, baklar, okamalarla belli
oldu, sanki iki kk ocuk aa klna brnm birbirleriyle oyun oynuyorlar
gibi, bizlerle birlikte elenen Gne Babann nee dolu baklar
altnda.
58
Sabahleyin, odamdan ayrlmadan nce, evdeki genlerden birini,
benim evde olmayacam sylemesi iin Ajlla'ya gnderdim.
"Ama tam bu saatte buluacaktk" diye aknlk ve kzgnlkla bard gen
kadn.
ocuk da, kendisine nceden rettiim gibi: "Chamal dedi ki, bugn
yapacak ii olmad iin, kra kacak, akam da ge dnecek" diye srdrd
szn.
"Beni unutmu olamaz," diye kar kt Ajlla. "En az bir haftadr hep
ayn saatte geliyordum."
"Benim diyebileceim bu kadar," diye souka steledi gen ocuk
ayrlrken. "Eer btn gn beklemek istiyorsanz, bekleyin, ama bahede
deil."
Ajlla kmldamadan kalakald, yalnzca hzl ve krk soluu duyuluyordu.
Gzleri yere akl
59
-
kalrken kendi kendine dnyordu, "Chamal davran karsnda benim
neler hissedeceime hi aldrmadan ekip gitti. Bencillik bu..."
Bylece dnceleri beyninde dnp duruyordu, karmakark, durdurulamaz,
denetlenemez. Her zaman oturduu yerin kenarna iliti, kollarn
kavuturup sessiz kald, yaku bir duvarda antika bir saat zamann nasl
yava getiini bildiriyordu.
Birka saat sonra odaya girdim, neredeyse hi yzne bakmadan ona
dedim ki, "Burada kalmakla doru yaptn, ama fkelenerek iindeki uyumu
yitirmekle de yanl yaptn. Neden caydn yreini dinlemekten? Hayr,
Ajlla, en deiik durumlarda bile dengeni korumazsan, fazla
ilerleyemezsin. Glmece duygusu budalaln ve hastaln ilacdr; glmece
duygusu aydnlanmay salayan gvencedir; glmece duygusu Gezgin'in hac
yolculuunda nemli bir admdr. Glmece duygusu olmadan nereye
varabiliriz ki? Nasl oluyor da bunca dersten sonra sen hala
karmaklatrmaktasn hayatn? Her zaman anmsaman gereken byk bir gerek
var, Ajlla: hayattaki tek ciddi ey glmecedir.
Glmece duygusunu yitirince, yenilmezliin bundan zarar grr.
Yenilmezliin atlaynca ise, tmyle dirensiz kalrsn. Glmeceyi yalnzca
glmece olarak anmsayabilmelisin. Yoksa uar gider glmece duygusu,
sen de gklere ykselmek
60
yle dursun, yerlerde ackl ackl srnmeye dnersin yeniden.
Sonsuzluk, Ajlla, dolu dolu deneyimlenen bir andan baka birey
deildir. Usuz bucakszlk Gezginin yreine yakandr. Glmece duygusuna
bal kaldka biz, bizim uyumsal titreimimiz durmakszn genleecektir.
Biz hibir ey yapmyor olsak da, yalnzca varlmz deerli bir katk
olacaktr.
Bilge bir adam dnmeye balaymca, aptallar. Bir Gezgin fkelenirse
o artk uamaz olur, srnr sefilce. A yreini, Ajlla, bala oynamaya bu
oyunu. Asla, hi bir durumda, hibir yerde yitirme iindeki glmece
duygusunu. Nereye gidebiliriz glmece olmadan? Harikalarla dolu olan
Pachama-ma'nn paras olduumuza nasl olur da teekkr iinde olmayz;
kutsal ntij nti'den geldiimizi nasl unutabiliriz? Ajlla, sevgi
tohumlar ek ki, sevin toplayasn. Biz mutlu olduumuz zaman, trkler
nr hcrelerimiz, derin bir bar doldurur bedenimizi. Yreimizin gzyle
grrz ki, umak deildir kularn yapt, dansetmektir oynamaktr
havada."
"Ajlla," diye devam ettim, "bizler yeni Pachacuty'nin yerli halk
tpk yamur taneleri gibiyizdir. Verebileceimiz rnekle, gstereceimiz
nezakete, ada insana btn sorunun bir akma
6
-
sorunu olduunu, akmanm ise JanaJpacha'ya giden yolu bulmamz
olduunu anmsatmak iin indik bu dnyaya. Bu biim deitirme bizim
titreimimizi ykselterek, evrimimiz iin gerekli olan nitel deiimi
salar bize.
Bu ilemse glmecesiz olmaz. Ajlla! Eer sen sarslmadan ve uyum
iinde tepki veremezsen, Gezgin baarl olamaz. Durumlarn en ktsnde
bile, iindeki iyilik duygusuinu saklamaksn; durumlarn en ktsnde
bile, iindeki iyilik duygusunu saklamaksn; ancak o zaman belli bir
bilin dzeyinde hareket edebilirsin; ancak o zaman selinin askdaki
yolculuun kalc olur...Kendi iindeki yolculuun.
Eer hibirey raslantsal deilse, niin yaknmak? Niin kzmak, eer
hibir ey nedensiz olmuyorsa? Herey derstir. yleyse, kran duyarak
ren, hereyi doallkla kabul ederek. Tek gereksinimin salkl olmandr.
Gerisi kendiliinden gelir.
Yaammzda bir anlam olmaynca, tepkilerimiz saldrganlar
denetimsizleir, hibir ey bize dokun-masa bile. Durmadan hakllk
ararz, ya da bakalarn sularz. Ama samanlk yolumuz olduunda, herey
harika ve glmeceli oluverir.
"Bizim yabanl yaratk destanmza gre, ntij nti bize yle dedi:
'Elenmek iin gidiniz dnyaya, nk elenirken reneceksiniz ,
renerek
62
byyecek, byyerek de evrimin kutsal amacn yerine getireceksiniz.'
Neden deitirmeyelim glmececilerle hastanelerdeki doktorlar? Neden
her hafta sonu glmece gruplar kurmayalm? Neden hergn bir glme an
olmasn yaammzda, nerede olursak olalm? Neden sonsuzlatrmayalm bu
an, neden yaammz kesintisiz bir kutsal glmece etkinlii
yapmayalm?
"Ajlla, bize kendi kendine glme yetenei verilmitir, yleyse
glebikriz pekala kendimize...glm-seyivermek iler istediimiz gibi
olunca, zellikle de iler istediimiz gibi olmaymca. Sizbir eyi tm
itenliinizle yaparak zevk alrsanz abanzdan, ne iyi! Sonunda
kazandnzn nemi yok. nemli olan bu iten ne rendiinizdir.
"Kendi kendimize glme yetenei verilmitir bize, zellikle de
yaptmz hatalara glelim diye. te bu salkl sevin duygusu renme iin
gerekli aydnl saklamamz salar; bir baka deyile byme olgusunun
ilemesini.
"Ajlla," dedim, kucaklayarak onu, "yrein glmsyorsa eer, ne
olursa olsun kararmayacaktr yzn. Sen k olacaksn gece geldiinde. Ve
de en kt anlarda glmece duygusu varsa, biimlenmeye balayacaktr
Gezgin; bu demek ki kesindir sevinmek, nk her eylem bir sevinme
olaydr aslnda."
Nee iinde vedalatk. Aasa biliyordu zaten
63
-
glmece olmasa neler geleceini bamza.
\
64
< 1 0
"Biz de talar kadar nemliyiz," diye baladm yeni gnn retisine.
"Eski alarda, tannlar bize deerli bir armaan verdiler: yaam. te bu
kutsal topraa ekebiliriz en gzel iekleri, en etkileyici aalan.
Tannlar bize ayn hediyeyi baka baka ambalajlar iinde sundular;
bizim bu gezegenden geiyor olmamzn akn nedenlerini duyumsayanlar
iin Pachamama krntlan var bunun iinde. Herey canl, herey evrim
okulunda ders gryor. Herey birer insan, farkl giysilere brnm. Bir
gn hepsi yeniden birer yldz olacak.
Bir insan, daha uykudaysa, gururlu davranr, kibir onun kartdr,
etiketidir. Ne ok zlr Pachamama ocuklannn yanl yola sapmasna! Ne sk
kapanr Evrensel kap alakgnlllk pasaportu tamayanlann yzne! Kibirli
insanlar, Ajlla, kendi
65
-
budalalklarnn tutsadrlar. Kendilerini durmadan aldatan
dncelerden gelen acayip laflar syleyip dururlar. ounlukla
kendilerini "iyi insan" sayarlar. Kendilerini baka insanlardan stn
klan bir dolu erdemler, yetenekler, bilgelikler yklemeye eilimleri
vardr kendilerine. Tm bunlar gerek bir hapisane hcresi oluturur gze
grnmeyen, ama onlan aptalca konuturan. Bir ly drt kibirli insan
gtrse mezarla gerekte betir l says.
Byle burnu byk davranlardan gelen baka byk sorun da, bu tip bir
kiinin, irkin tutumlarn srdrrken, yalnzca bu gerein iinde yaamak
zorunda kalmasdr, bylece ortaya kan ksr dng kendi budalaln besler
durur.
Kibirli insanlarn aptal olmas kanlmazdr, nk onlar hereyi kendi
standartlaryla deerlendirirler. Herey onlara grndne gre iyidir ya
da ktdr. Hayatlar biteviyedir, nk durmadan kendilerini bakalaryla
karlatrrlar. Kararlarn evreden edindikleri arpk imgelere bakarak
verirler. Kibirli olanlar ac iinde yaarlar, nk onlar i
gelimelerinin yerine bakalaryla girdikleri gln yans koymulardr;
bylece hep gerilimli hep telaldrlar. Bu acelecilik, bu saplant
sahip olduklarnm tadna varmaktan alakoyar onlan. Mutlu
olmadklarndan hastalanrlar. Bu nedenle soluklan hep sdr:
zdekidirler, yzeyseldirler, anlamszdrlar; hatta
66
tinsellik evrenine bile girseler byledir bu. Btn sprntlerini
birlikte getirdikleri iin, ayn yanlglar srdrrler, bunun sonucunda
da hibir eyi anlayamazlar. Tinsel uygulama onlar iin gln bir alay
etmeye dnr; en bata da kendileri glnle-
irler. nsanda alakgnlllk olmazsa, Pachama-
ma'nn kutsal dinine girmek olanakszdr. Gurur ve kibir Gezginin
Yolu'nun tm kartdr. Alakgnlllk olmadan bilgiye ulalamaz,
alakgnlllkle biz tm gereklere, tm boyutlara girebiliriz.
Alakgnlllk, Ajlla," diye srdrdm, "bizim iin niteliksel olarak farkl
bir titreimdir. Alakgnll olan yava yava gl kudretli olur.
Kendilerini korkulardan arndranlar ancak gerekten alakgnll
olabilirler. Alakgnlllk temelde bir cesaret davrandr."
"Alakgnll olmak neden bu denli gtr, Chamal?" diye sordu Ajlla,
apak bir ilgi ile.
"Ka kez ayn eyi sordun bana?" dedim. "ada insan iin zellikle
zordur bu. Sannm aileden ve okuldan alnan eitim ile ilgisi vardr.
Orada insanlar bireyci olarak, bencil olarak yetitirilirler.
Bakalarna kar sorumluluk tamasn renmezler. ada insan paylamaktan ok
yarmay renir, bir kalp krizi onu bu cehennem yarndan karanadek koup
gemeye urar bakalarm.
67
-
Alakgnll olmay ruhun gzlerini rten bir ba gibidir. Kibirli olan
pekok eyin ayrmnda olmadan geer bu dnyadan."
"Ajlla," dedim, birden ses tonumu deitirerek, "sen benim en kt
rencilerimden birisin."
"Chamal," diye bardu aknlkla " niin byle sylyorsun?"
"Sana gurur bulamasn, kibir seni rtmesin diye, dedim,"
"Alakgnlllk Gezgin'in anahtardr." "Bana alakgnlll biraz daha
anlat," dedi, konu ile gittike daha ok ilgilenerek," ikiyzl biriyle
karlarsam ne yapmalym? Alakgnl-lmle onu onaylam olmayacak mym?"
"Ajlla," diye yantladm yavaa, "sana daha nce sylemitim
alakgnllln budalalk olmadn. Onun aptalca bir korkaklkla ilgisi
yoktur. Tersine, o en cesurca davrantr, nk ancak cesaretle dolu
olanlar gerekten alakgnll olabilirler.
Alakgnll olmak yreiyle yrmek demektir. Hata yapan birini grrsen,
onu aalamak iin frsattan yararlanmamalsn, ya da sapmamalsn,
ikiyzlle. Alakgnlllk gerek ise, ak durumunu brakmayz elden; ayrca
her durumda gerekli olan yapman salayan byk bir ballk duygusu
vardr.
Alakgnll olmak sevgi dolu olmak demektir,
68
anmsamak demektir tanrsal kkenimizi, inanl olmaktr dolu bir
yaama. Alakgnll olmak yldz gibi, aala da gibi, ocukla byk gibi...
duyumsamaktr Toprakla Gnein ocuu, tm yaptklarn kardei gibi
duyumsamaktr kendini.
Alakgnll olmak hep yreinde bir r tamaktr, bu yzden de her
durumda dorusal olan yalnzca sevecenliktir.
Gnein yolunu Gezgin, Ajlla, onun davranlarn belirleyen
alakgnlllkle tanr."
"Chamal, her dakika alakgnll olamazsam ne olur?" diye sordu
Ajlla.
"Alakgnll olmak iin aba gstermen gerekmez", dedim ona. "Kendi
iinde salkl olman yeter. Sen salkl isen, alakgnlllk kendiliinden
akacaktr sana. O hapis olanlar kendi hapisanelerini kendileri
yapar; her biri kendisinin gardiyandr. Sana btn yreimle sylyorum,
Ajlla, insann basma gelebilecek en kt ey hapisanede yaamaktr.
indeki zgn varl bul; iindeki o deerli doal koulu bul. O zaman
bedenin gzlerle dolacaktr, gzellik grecektir sonra bu gzler nereye
baksa."
Sonuna doru elimize ne gese kucaklamaya balamtk: talar, aalar,
esenyel, karncalar, bir de grnmeden bize elik eden bymz. Ayrlrken
ona dedim ki: "Yarn afakta, dou tepesinde
69
-
olacam, gneye dnk, o koca tan bitiiinde. Hazrlkl gelmen
nemli."
"Hazrlk m?" diye sordu. "Neye hazrlkl, Chamal?"
"Gezgin hereye hazrlkl olmaldr her zaman. Ancak o zaman layk
olur yaamaya," dedim uzaklarken.
70
Gnein And dalarna zg selamlam bir sayg trenidir, grnmeyen
Tanr'nn grn olan kla, Tata nti ile bir ballk trenidir. Bu konuda
youn biimde altm; anamz olan Toprakla ve atalarmzdan bize kalan
gelecein koruyucularyla. Treni bitirdiimde, Ajlla grnd.
"Tam zamannda geldin," dedim. "Koruyucu ta selamladn m?"
"Sanmam," dedi yz kzararak. "Herey senin bir paran, herey canl,"
diye
srdrdm konumam. "Uyandmzdaki ilk niyetlerimiz ve ilk
etkinliklerimiz gnn ana eilimlerini izer, perspektiflerini
belirler, olaylar ynlendirir. Hibir ey geridnl olmadndan, eilimleri
deitirip yeniden ynlendirmek gtr. Gnn ilk
71
-
anlarna daha ok zenmek yedir; nk o anlarda gnn geri kalan
izgilerini belirleriz, geceki birikimler bize yeni afa
kotaranadek.
zin aldktan sonra, kayann tepesine trmanmaksn. Tam ortasndan,
yldrmn arpt yerden krldn greceksin. Bu atlak ierideki kovua ulaan
bir tnel oluturur. Uzun sre buras tren yeri olarak kullanld."
"Btn bunlar nasl biliyorsun, Chamal?" dedi Ajlla.
"O kadm anlatt bana." "Hangi kadn?" diye yeniden sordu. "Ad
Ruba" dedim, koca kayay elimle gstere
rek. "Kayalar konuur mu?" dedi. "Ajlla," dedim ona babaca
sarlarak, "eyalar her
gereklikte baka trl davranrlar. Bir gereklikte yanl gzken, bir
bakasnda doru olabilir. Birinde geerli olan terimler ve aklamalar
bir bakasmda geerli olmayabilir. Atalarmzn dev boyda kayalar byle
koca koca uzaklklara nasl tadklarn sanyorsun?" .
"Bu iin nasl yapldn anlatabilir misin bana?" dedi Ajlla.
"Konuuyorlard onlarla," diye yantladm. "O zaman farklyd arlk
kavram. Nesneler yalnz bu
72
gereklikte var deiller ya." "Trman kayaya ve krsal kovua gir."
Ajlla hzla kayaya ynelip trmanmaya abalad,
yeniden yeniden srayarak. Baaramaynca, yanma dnp yle syledi,
"Trmanmak olanaksz, Chamal. Sanki eskiden burda bir merdiven varm
da yklm gibi. Trmanmann olana yok. Sen bu kovua girdin mi,
Chamal?"
"Hayr ama tanyorum oray." "Anlamyorum. Oraya girmeden, oray
nasl
tanyabilirsin?" diye sordu. "nk Ruba saydamdr," dedim. "Saydam
m?" dedi, inanamayarak, bakarken
kayaya doru. "Hayr, Ajlla, bu gzler iin deil tabii." "Hangi
gzler iin saydam yleyse? "Sen yanlz gzlerinle mi grebileceini
sanyor
sun?" diye sordum. "Chamal," dedi sinirli sinirli, "her geen
gn
daha az anlyorum." "Sen doru yoldasn," dedim uzaklarken.
"Oraya ktnda ara beni." "Ama, trmanmak olanaksz." "Hibir ey
olanaksz deildir." Bir sre getikten sonra, Ajlla bana geldi,
oturup
yle syledi, "Yapamyorum, Chamal, uratm
73
-
ama olanaksz." "Senin gszln besleyen bu szckten
vazge," dedim. "Tepeye kabilmek iin yardm istedin mi
kayadan?
"Hayr ... hi aklma gelmedi." "Ajlla," dedim yavaa. "Sayg ve dua
byk bir
erki yerinden oynatr. Tek yapacan yreinle bakalarnn yrei arasnda
bir k kprs kurmaktr; sonra senin aka dnen dilein doa yasalarn
kullanacaktr deiik bir biimde. Hem sen, pek abuk brakyorsun
kendini. Gezgin, kayann isteminin bedenlenmesidir. Yenilmezdir,
sarslmazdr; hep ilerlemeye, korkularnn ynnde daha teye gitmeye
isteklidir, her yerde kendini evinde duyumsar, nk onun yaamas
yrektedir.
stemsiz bir kii motorsuz otomobil gibidir. Ta gibi bir istem her
kartl bir baarya, her sorunu bir retiye, her frtnay yelkenleri
dolduran bir rzgara dndrecek yetidedir; nk bilir ki karanlktan
sonra gene k vardr."
"Kendimi nasl dntrebilirim, Chamal?" "Kendini dntrmenin tek
yolu... kendini
dntrmektir. Yaadm her eyi yorum yapmadan ren. Pachakuty
bilgisinde renmek renmemek demektir. Hibir eyin olanaksz olmadn
duyum-sadmda, kendin yaptm ey olduunda, yaamm birliinde odaklatnda,
yeni bir gne domu ola-
74
aksn." "Ama bu iinde yaadnz gibi byk bir kentte
otururken, yapabilir miyim bu dediklerini?" diye sordu.
"Kendini yetersiz ksr grlerden kurtardnda, anlayacaksn basma
gelen hereyden kendinin sorumlu olduunu."
"Gnein yolu", diye srdrdm szm, "geni alanl ve ok eitlidir. Tm
uzanm dolu dolu yaamaktr Gezgin'in grevi."
"Girecek miyiz kovua?" dedi Ajlla. "Sen hazr deilsin daha." "Ne
yapmalym?" "Brak dnmeyi. Yapman gereken, Ajlla,
dnmeyi brakmaktr." "Dnmeyi nasl brakabilirim, Chamal?" "Mutlu
olduun zaman daha az dnrsn," diye
aklama yaptm. "Mzik ve dans da deerli suskunluk alanlar
yaratr."
"yleyse durmadan dansetmem ya da mzik dinlemem gerekiyor, yle
mi?"
"ok doru bir ey syledin," diye kafam salladm. "Hepimizin iinde
mzik vardr. Tek yapacamz onu kendi akna brakmak. Dansetmeden
yaayabileceimizi mi sanyorsun? Elbette ki hayr, Ajlla, dans ok
nemlidir. Dans yarda kesilemez,
75
-
kesilmemelidir. Biz bir i yapyorken bile, kutsal dans srmelidir.
Bylelikle bitmez tkenmez dncelere yer kalmaz, sevin de
kanlmazlar."
Daha sonra, sayg ve ilgi ile yrme sanat zerinde ders yaptk. Ben
braktmda yalnz bana oru tutuyor, da ile koca kaya retileri zerinde
dnseme yapyordu.
"Gne batnca eve dnersin. Gece olunca bir de yldz doacak senin
iinde."
76
< 12
Bir gn daha balad. Bir kez daha yeni evin bahesinde bulutuk.
Ajlla her gn daha derin bir bakla, daha uyumlu bir yz ifadesiyle
geliyordu.
Geldiinde salar slakt, altn bukleleri lgnca savruluyordu. "Bugn
sudan bana kar o kadar souk olmamasn rica ettim, o da duydu beni.
Duta harika bir zaman geirdim," dedi gelir gelmez.
"Byle sevin dolu bir kiiyle bulumak ne gzel," diye ona yant
verdim. "Dn gece kutsal koka yapraklarndan seni sorduumda, bana
senin seilmi bir kadn olduunu sylediler, senin daha nce bizimle
kutsal atein korunmas zerinde nemli ilevleri paylam olduunu
anlattlar, bu nedenle de, herey daha kolay olacak senin iin.
Kklerine dnmenin tam zaman. u andaki durum
77
-
da baya acil, daha ok sayda Gezginlere gereksinim var, kla
doldurmak iin yolu."
"Ben gerekten bir Gezgin olacak mym?" diye sordu.
"En kt anlarda bile saklayabilirsen iindeki sevinci, elbette
olursun," dedim. "Yaam kutsal bir oyundur, yce bir needir,
yetkinlikle bir bulumadr, esrime ile harika bir karlamadr."
"Ya iler kt giderse?" "Yaplan yanllklar bir parasdr
renmenin"
diyerek onu rahatlatmaya altm." "lk anda kt gibi grnen sonunda
ok deerli bir ders olabilir. Ne ki, her zaman uyank, aydn ve tmyle
o ann iinde olunmaldr.
En kt anlarda gl olmak hayat okulunun kesintisizliini salar. Bu
balamda, herey kutsallar, yceleir. te bunlar bu Dnyada bizim niin
var olduumuzu duyumsayabileceimiz anlardr.
Oynuyorsak, Ajlla, tm bunlar bir oyunsa eer, o zaman sen yaamn
lsz gzel bir srece evirerek ok ykseklere uabilirsin, ta Gne'in
yreine ulaanadek. Olan biten her eyden youn zevk alabilirsin. Her
eyden tad aldmz zaman, renmesini reniriz, ayn zamanda da
renmemesini. te o anda i ve d bir olur ve tadabiliriz kaderimiz
olan deerli teksellii. Oynuyoruz, Ajlla! Ancak oyun oynayarak
ulaabilirsin a. Oynamaktan kaanlar
78
yargl olurlar karanlkta yaamaya. Oyun oynamak ktr; oyun oynamak
gndouudur. Oyun oynamak dikmektir Tata nti'nin sunduu her an kl
ipliklerle.
Batda nice insanlar grdm 'tinsel taklan' tmyle ciddi
suratlaryla, oysa doal tinsellik zgrlktr...bir needir o. Bizim
topluluklarmzda her gn bir sevintir. Nasl sevinmeyelim her gn, Tata
nti'nin en iyi bir grnmesiyken yaam? Nasl olur da gstermeyebiliriz
teekkrmz r ile, dansla, susmayla, sevinle? Nasl olur da bakalar iin
birer armaan olmaktan kanabiliriz, her gn yeniden sunulan bir
armaan? Hepsi de bir oyundur, Ajlla. Tata nti oyun oynuyorken,
oyunu oynayacaklardr elbet Gnein ocuklar da. Tm uyank varlklar oyun
oynarlar durmadan; uyuyanlarsa cid-dileir karmaklar, yk yklenirler
srtlarna, ksknleirler, doyumsuzlarlar, intihar ederler. Kimi zaman
da bir araya toplanrlar, yaknmalar yapmak ve yapmack vgler yadrmak
iin birbirlerine.
Ama insanlar yapyalndrlar, bir anlamda. Vazgeemezler hi ocuk
olmaktan bu nedenlerle oyuna birakverirler kendilerini, mdr de
olsalar ii de, retmen de renci de, gen de yal da. yi oluverirse
birden bir ey, baar kazanverirlerse, bunun bir oyun olduunu anmsayp
uzak dururlar
79
-
acunsallk kart kibirden. Yok, eer, iler kt giderse, yine anmsayp
bunun bir oyun olduunu, sevinci saklarlar ilerinde, srdrrler
cokunluklarm, ilerindeki kesintisiz ezgi besler tkenmeyen
danslarn."
"Ajlla," dedim ayaa kalkarak, "artk daha fazla szn gereksiz
olduu noktaya geldik. Artk youn bir oyun oynamaktr bize kalan.
Unutma ne yaparsan yap, oyun oynamaktayz yalnzca. Ve bu oyunda yer
almaktadr Pachamama'nn tm."
80
"Her eyi hemen renmek istiyorum" dedi Ajlla birlikte yeni gne
balarken.
"stekli olman ne iyi," dedim, "ama her eyin izlemesi gereken
doal bir yolu vardr. Uyanmak nce yava yava olur, hani afam skmesi
gibi, imekler ve gk grltleriyle dolu frtnal sabahlar gibi, k
parlamalar, aydnlanmalar, hani bir yamaca trmanan kvrml kei yolu
gibi.
Gezgin, uzun bir geziye hazrlkl olmaldr, uzun soluklu bir
maratona. Biz yle tabana kuvvet koamayz yz metre gibi, bakalarndan
nce hedefe ulamak iin; birka belli nesne iin yapamayz hazrlmz. Her
eye hazr olmak gerekir, terslikleri retmenimiz gibi grerek...
Nerede olurduk eer sorunlarmz olmasayd?
81
-
En ktsne hazrlamalsn kendini, Ajlla. Ancak byle yaparsan hazrln
tamam olur; ancak byle kaplanrsn dayankllkla gle."
"En kts ne olabilir, Chamal?" diye sordu, ilgilenerek.
"Gezgin alklanmaya da hakarete de hazrlkldr," diye srdrdm
konumam, "hazrdr okanmaya da talanmaya da. Gezgin pofpoflanmakla ya
da parayla batan karlamaz, teekkr ya da tazminat beklemez. O kapal
dnglerle i gren bir kimsedir; duygu, anlay ya da beenilme beklemez.
Ajlla, senin istekliliin harcanmamaldr telallkla. Bu dnyann tesine
gitmek gerek bir gndouudur; unutmamalsn ki afak yava yava ykselir,
n gelii ise geri dndrlemez."
"Kimi yerde tkanp kalmm gibi geliyor bana," diye anlatt. "Sanki
ilerleyiim duruveriyor."
"Kendine ve Pachamama'ya gvenmeli, geirdiin deiimin tadna
varmalsn," dedim ar ar. "Bymeni dikkatle gzlemek nemlidir, gerekten
de aalar gibi byye durmakta olduumuzu unutmadan. Balangta gl ve
derin kkler gelitirmemiz gerekir, bizi o i itiden teye bytmesi iin.
Bymemizi dmzdan ilerletmemize olanak yoktur; i ritmimizi
zorlayamayz. Pachacuty bilgisine gre, varlmz daima doal srelerle
iler."
"Bu sylediklerin hergnk dilimizden ayrml,"
82
dedi Ajlla. "Benim arkadalarm devrim szcn ok baka
kullanyorlar."
"Pekok kimse kendi yaamlarnda devrim yapmaya yrekleri yokken
devrimden szederler, bylece de yoz yoz kalrlar," dedim stne basa
basa. "imizdeki kirlilikleri boaltmakla balamayan devrim, ucuz bir
grntyle sona erer.
Tek gerek devrimci kendini deitirebilendir. Devrime katk yapmann
en iyi yolu khne rm yaplar deitirmektir. te o zaman, toplumda
devrim yapmaktan ok, toplumun iinde yaarken toplumun dna
karabiliriz kendimizi. Bylelikle szlerimiz n, admlarmz dans olur,
bylece balarz tm gerekliklerde bilinle yaamaya."
"Ajlla," dedim bir sre sustuktan sonra, "Gezgin'in hazrl bir len
hazrldr temelde, hergn yinelenen kutsal ok boyutlu bir dn alaydr.
te bymenin tm kapsamdr bu. afak kesinlikle skecektir; tek yapmamz
gereken uyank ve istekli olmamzdr. Gece srmektedir uyuyup kalanlar
iin."
83
-
"Yalnz uysal olan eriir dan tepesine", dedim, o gnk derse
balarken. "Kimileri yrekleri korku doluyken trmanmak isterler,
kimileri de gurura, kibire yapm hantal ayaklarm srkleyip durur. Tm
bunlar apak saygszlktr. Saygsz olan Janajpacha'ya ulaamaz.
Chejpacha'da -acunsal dzeyde- seyre kmamza ve Pachamama'da
yerleip oturmamza izin verilirse, her eyin kutsal olduu bildirilir
bize, sevginin ise ite ve dta tek anlatm yolu budur. Yrek, yaama
bakmak iin tek penceredir. Bir yldz gsterir bize yolumuzu, ntij nti
olduka gittiimiz yn.
Kendini bir doal tapnakta bulursan, kar ayakkablarn, selamla
temsilcilerini madenlerin, bitkilerin, hayvanlarn. Sonra gir derin
bir sessizlie.
85
-
Kendiliinden katlacaksn okrenkli bir dansa. Bu dansta herbir
devinim, herbir renk, herbir olay imek akmalaryla sana gelen birer
ders olacaktr."
"Kutsal nedir?" dedi. "Nerde biter?" "Her ey kutsaldr; her ey
byk tanrsal
tapnan bir parasdr," dedim. "Eer yreinden* bakarsan, her yanda
gzellik grrsn; en umulmayan yerler ok boyutlu gzellik ve renk
kaynaklan olup sana harika retiler verebilirler.
Sayg bizi aalarn, dalarn ve grnmeyenlerin diline ulatrr; yalnzca
saygl olan Janajpacha'ya varabilir."
"BakalarndaJci ktle bile deer vermeli miyiz?" diye sordu.
"Biri hata yaptnda," diye yantladm, "biz az ya da ok uykuda olan
ve bizim yardmmz gereksinen biriyle kar kar siyayz demektir.
Bakalarnn yapt yanllar bizim iin deerli retilerdir, bize yapmamz
gerekeni gsterirler. Kurban ya da ezilen olma alkanl yoksa sende,
kimse incitemez seni; hibir ey seni zemez, nk herkes elinden
geldiince pln temizlemek hakkna sahiptir. Gezgin'in seimli
geirgenlii vardr; akm olana, yce olana tmyle duyarldr ama anlamsz
ya da budalaca olana hepten duyarszdr.
Yaam bir sava alandr. Her gn bir bulumamz vardr yce olanlai,
davranlanmz ise snavdr bizim
86
iin. Szkonusu olan kazanmak ya da hatadan kanmak deildir; dolu
dolu yaamaktr sz konusu olan. Kullandmz silahlar savan gidiini
belirler; ak ve gzellik, sayg ve glmece silahlardr Gezgin-Sava'nn.
Gnlk hayat sava yeridir, tm zamanlar imdiki andr, dmansa dmzda
deildir."
"Anlyor musun?" diye srdrdm. "Bu beden-lenmenin anlam normal
almann ve allmn tesindedir. Snrlarn amak iin geniletmelisin onlar;
bylelikle de birer Gezgin oluruz biz."
"Gezginler toplumda sizlerle birlikte oturmak zorunda mdrlar?"
diye sordu.
"Elbette hayr," dedim kesin bir sesle. "Janajpacha topluluk
okullar hazrlk yerleridir ama orada kalmaya oturmaya uygun
deillerdir. Drt bir yreden gelen insanlar orada birleirler;
renirler ve byrler, sonra kendi lkelerine evlerine dner, kutsal
greve devam ederler. Nerede domu olduumuz raslant deildir. Doduumuz
yerlerde ve ortamlarda yaplacak grevler vardr ve sen ancak grevini
bitirdikten sonra ayrlabilirsin."
"nsan her eyin kt olduu bir ortamda nasl iyi kalabilir,
Chamal?"
"Gezgin her trl yerde bulunabilir, zellikle de en kt yerlerde.
Hazrl ona en olumsuz ortamlarda bile sarslmadan kalma gcn verir.
Tutarllksa
87
-
sorun, g kanlmazdr ve ykselii bastmlamaz. Her dzeyde tutarllk
bizi g ile dolduran dur
gun i potansiyelin ieklenmesini salar. Orada en karanlk gecenin
iinden geeriz, nk biz birer k olduuyuzdr.
Kt yerlerde bulunmak nemlidir, nk ila arayan hastalar oradadr.
Tutarlln ileten Gezgin, koulsuz akla karsz hizmete adamtr kendini .
Bunun olabilmesi iin, iyice pekitirilmi olunmaldr nk ancak o zaman
duyumsuzluk (hsran) hastalandrmaz ruhumuzu. Ajlla, senin davrann
sayg olmal, tutarllk ise varolma durumun." "Chamal," diye cokuyla
bard Ajlla, "dn
evde byk bir tartma varken gzlemledim kendimi, grdm ki sabrm
gerekten oalm, daha gl olmuum eskiye gre, denetleyebiliyorum
tepkilerimi."
"eri girerken selam verdin mi ieklere?" diye aldrmazlkla
sordum.
"ey, unuttum," diye yantlad, ararak. "Duydun mu rn kularn evin
nnde?" "Hayr, Chamal, bala." "Teekkr ettin mi, uyandnda, sana
armaan
olarak sunulan yeni gne? Yoksa teekkr etmemeyi, kuun nsm
duymamay, iekleri grmemeyi mi yeledin?"
Ajlla gzlerini indirerek sustu. Hafif bir titreme dolat
bedenini.
89.
-
"Hazrlnn erei bir Gezgin olmaktr," diye akladm. "Bir Gezgin ise
hibir zaman yaptklarnn sonucuna taklp kalmaz, nk bu sonular
deikendir ve bir tek kiiye baml deillerdir.
Ben bir de senin elde edilen kazanlara ok nem vermemek
gerektiini anlaman istiyorum nk bu yol kibirlilie gtrr insan, bu da
Gezginin doum evresini kesintiye uratp her eyin dkle sona ermesine
yol aar. J
Bizler ok nemliyiz, ama kibirin tinselliimize hastahk
bulatrmasna kap brakacak kadar deil. Bu hastalktan kurtulursak,
alakgnlll sindirebiliriz iimize. Bu da bizi kendimizi bakalaryla
karlatrmak, kskanmak, bakalarn kmsemek gibi patolojik eilimlerden
koruyacaktr.
Gezgin, en deiik en ters durumlarda bile, hep ayn gvenlilikle
ayn alakgnlllkle davranr. Karmaklatrmaz yaam. Bizim grmz aydn ise
hibir ey karmak deildir zaten. Etkinliklerini hep dngsel tutmalsn,
dng btn olmal, teekkr ya da alk olmamal. Ajlla, olabildiince dolu
dolu olmal yaptklarn. Atn her dngy kapat, yle ki kullanlan erk
dalmadan dolansn onun iinde. Bu senin gcn arttracaktr."
Ajlla alamaya balad, ban daha da indirerek, rterek gzn gr
salaryla.
Uzun bir duraklamadan sonra srdrdm konu-
90
mam. "Ajlla, sen daha ok gensin! Sendeki hazr oluu, sendeki
isteklilii, sendeki cokunluu, sendeki bymeyi beeniyorum. Senin
ayaklarn kanat olana dek bymeni hibir ey durdurmasm, sen iinde
bulunduumuz bu gerekliin dar snrlarn aanadek.
Ben senin en ktye hazrlandn grmek istiyorum. Sen her durumda iyi
olabildiinde, Gezgin artk dnyaya gelmi olacaktr. Unutma ki iyi
olmak demek alamamak demek deildir, iyi olmak glmeni de alaman da,
glln de zayfln da ayn bir kk kutu iinde saklayabilmen
demektir."
"Yaptm sana anlatmam yanl myd?" diye sordu kurularken
yanaklarn.
"Neyi unuttuunu unutman yanlt. Buraya geldiinde hala artk gemi
olan yayor olman yanlt, byle davranmakla imdiye ihanet etmi
oluyordun nk.
Gezgin imdiye sadktr, Ajlla, imdiyi yaar tm younluuyla, nk bilir
ki "u an" okuludur onun, sonsuzlua gitmek iin pasaportudur."
"Demek yanlt benim yaptm", diye steledi. "Davrann harika, doru
olmayansa yaptn
davrana nem vermen," diye akladm, "Etkinliklerimizin sonularna
gereinden ok deer verirsek, baml oluruz onlara, bu bamllksa bizim
yaptklarmzdan tad almamz engeller, nk
91
-
o zaman sonularla ok urayor durumda oluruz. Anlatabildim mi?
Temelde, senin zgrln korumandan sz ediyorum. Bir avu vgye
deiemezsin bu zgrln, nk vg alkanlk yaratr,
f sonunda vgye baml olur da hep bakalarnn houna gidecek eyler
yapmaya balarsn."
"Nasl zgr olabilirim, Chamal?" "zgrlk bize verilen en gzel
armaandr,"
diye yant verdim, "bu gibi durumlarda, zgr olmak daha az daha
daha az gereksinimi olmak demektir; gereksinimlerin ne denli az
olursa hayatn bir avu para iin satmaya o denli az zorlamrsm. zgr
olmak demek korkulardan kurtulmu olmak demektir, gerekten de
gereksiz olan korkulardan. zgr olmak demek kendini aldatmaktan,
yobazlktan, hogrszlkten vazgemek demektir. Bir Gezginin yaknnda
zincir akrtlar bulunmaz, Ajlla. Hibir hapisaneye girmez Gezgin, ii
ne denli rahat olursa olsun.
Bilgisi olmayan insan durmadan satn alr, durmadan tketir,
durmadan oradan oraya koar. Oysa ne zaman ki Kutsal Bilgelik
bedenlenir yaammzda, lmllk gsterisizlik tok gzllk kendiliinden
hayatmzn bir paras oluverir, bylece kurtulmu oluruz bir ok st
kamuflajl zincirlerden. te o zaman duyulmaz bir ses retecektir
bize, ille de bir eye taklmann gerekli olmadn, her
92
trl balln bir hapisane olduunu, bir kafes iinde uu yapmann
olanakl olmadn.
Ajlla, neye mal olursa olsun sakla zgrlk mchevherini. Ba emez
bir sava kesil, zgrlne el koymak istedikleri zaman. Akn olan al,
budalal yacl alk hakareti saldrganl alma. Sen zgr dodun, bu dnyadan
ayrlrken de zgr olmaktr senin grevin."
93
-
94
Bugnk dersin balangcnda, yle syledim: "Bizler temelde erksel
varlklarz. ler olmak iin erk gereksiniriz, yrrken Toprak'tan erk
alrz, solunurken havadan, yemek yerken besinlerden, dn-seme
yaparken Tata nti'den, kucaklarken aalardan, dansederken de
ateten."
"Beslenmemizin trl trl yollar m var?" diye sordu Ajlla. "Ben
bunun yalnz yemek yiyerek ve solunarak olduunu sanyordum."
"Bizler yalnz oksijenle ve besinle yaamyoruz ki, " diye anlattm.
"Baka gzle grnmez besin kaynaklarna da gereksinimimiz var, onlar da
eitli elerle deiime girerek alrz. Kentte oturanlar iin olabildiince
sk sk krlara kmak nemlidir, okasn diye cildinizi afaktan geceyedek
Tata nti.
95
-
Toprakla ve talarla iletimek iin en uygunu lenlerdir, ister
dorudan doruya, isterse doal liflerden yaplm ince giysilerle. Bu
yolla doyar erke olan itahmz. Mzik, suskunluk, yamur, yldz, tm
bunlar erk menusunun deiik yiyecekleridir."
"Bir zamanlar," diye srdrdm anlatm, "halkmz igale urarken, yal
bir yerli, esir alnarak gnlerce bir aaca bal tutuldu, askeri
barakalarn avlusunda. Kartlar, bile bile unuttular yemek vermeyi
ona, nk onun ac ekmesini ve alktan lmesini istiyorlard, yiyecek
dilene dilene. Ama yle olmad. Gnler haftalar geti, yal adamda bir
deiiklik olmad, gittike daha salkl daha ltl bir grn kazanyordu.
Sindirecek besin alamyordu ama bir ok kaynaktan beslenmekteydi o.
Anlyor musun? O durmadan beslenmekteydi, onu tutsak edenler aynmnda
bile deilken olanlarn.
Sindirecek besinlere gence, ben derim ki bir yemi ya da bir tahl
biyokimyann syledii kadar besleyici deildir, gze grnmeyen
proteinler asmdan; ksal vitaminlerse bol bulunur, kimyasal rnlerde
deil de sayg ve sevgi ile yetitirilmi besinlerde. Ayn biimde
bitkisel ilalar ince bir dzeyde laboratuvarda kefedilen elerden
daha fazla yardmc olurlar salmza. Gerek bir ifac, kadn ya da erkek,
bitkilerdeki grp herbirinin
96
titreimini duyumsar. Bylelikle de bitki evreni ile erksel bir
kpr kurar."
"yleyse yemek yemek bizim dleyebildiimiz-den nemli," diye
onaylad.
"Teekkrle ve saygyla yemek yiyenleri grmek ne gzeldir. Herbir
yemi paras ok boyutlu bir toplu almann rndr, stne eklenen insan
emei ile birlikte. Bir Gezgin iin yemek yemek bir dnsemedir. Yemek
srasnda bitkiler evreni ile ksal bir kpr kurar; ondan sonra da
ortam uygun ise, by akar. nce dzeyde de tm bedenlerinde birden
beslenir.
Yiyecekleri akla hazrlamak, onlara sayg ve kranla davranmak,
yemeden nce onlar erklendirmek nemlidir. Bilinli beslenme
nemlidir... yiyeceklere her bir eidin tinselliine seslenir gibi
ilgi gstermelidir. Besinleri sevecenlikle yetitirmek temel nem tar,
Toprakla karlkl konumal onu sevmelidir. Kimi yerli iftiler, ekin
ekerken, kzgn ya da zgn olan birinin tarlaya girmesine izin
vermezler; derler ki byle biri 'topra rtr.' Bu ifiler, tam tersine,
tarlay ekmeden nce ocuklar getirip orada oyun oynatrlar; nk
masumluk gl bir erktir, arlk ise deerli bir gbre... Toprak iin de,
bitkiler iin de, insanlar iin de."
"Chamal, neler yemeliyim, nelerden kanmalym?"
97
-
"Kendi bedeninin sesini iitmek iin dnseme yapmalsn," dedim. "Her
bir paranla konu srekli olarak, ite o zaman bilirsin korkusuzca ve
yanlmadan neyin gerekli olduunu. Dnyada alk varken bakalarnn da
gnlk yiyeceini bulaca bir diyeti yelemek nemlidir... tutumlu bir
vejetaryen diyet demek istiyorum.
Beslenmemiz de bizimle ayn evrim dzeyinde olmal, biz inceletike
o incelemeli. Byme kiinin tmn iine alr. te bedenimize sayg ve
teekkr balamnda konumamzn nemli olma nedeni budur. Geri kalann
gelecek gnler retecektir bize zaman gelince.
Herbir besin bir lendir, bir tadalma ve coma dansdr. Gezgin
yedii her eyin tadna varr younlukla, nk bilir ki kutsal' trenin bir
blmdr bize yola devam iin gerekli yakt salayan."
"Her n Pachamama ile bir bulumadr, Ajlla."
98
"Gnlerdir sana sormay istediim, ama cesaret edemediim bir ey
var," dedi Ajlla, allm sabah selamlamamzdan sonra. "Nasl
syleyeceimi bilmiyorum, hani u az ya da ok iftleri ilgilendiren
konuda. Ben hibir olanla birlikte olmadm, elime pek ok frsat getii
halde., belki anababamn etkisidir, bilmiyorum. renmek istediim u:
imdi aldm eitim uyarnca, yalnz bama kalmak durumundaym, yoksa...
bilmem ki. Anlyor musun?"
"Gezgin-Savann yetimesi, gerek bilge bir insann btnlemi ve a
brnm olarak doup gelimesi demektir. Gezgin bir rahip, bir amauta
(bir bilge), bir if ac, ya da bir retmen olabilir; her dnemde farkl
formllerle karlarsn ama z ayndr.
99
-
Yalnzl duymadan yalnz olmak iyidir, Ajlla, -yanndaki sana uygun
deilse, ya da engelliyorsa seni. Bir ein eliinden tad almak, ancak
birlikte zgrce olgunlama olana varsa deerlidir."
"Benim bymeme hibir eyin karmasn istemiyorum, Chamalu," diye kat
bir dille yant verdi, "Kimi ksa sreli arkadalklarm oldu ama o denli
yzeyseldiler ki yalnz olmadma skldm ou kez."
"Bir gezgin btn eylemlerini kendi belirler," diye srdrdm
dersimi. "Hep yreinle i yap, ite o zaman bakalarnn sylediine baml
olmaz yaptklarn. Senin iindeki arlk eylemlerinin gvencesidir. Evet
dediinde, tm bedenin bu onay-layla dolu olduundan evet diyeceksin.
Reddettiinde ise, bu kar k kesin ve sevgi dolu olacaktr... ne
kurban olmalsn ne de kurbana.
Atalarmz olan nka'lar, tantanacuy (evlilik ncesi deneme)
uygularlard, bylece cifler bir karar vermeden nce tanrlard
birbirlerini. Birbirini tanmann tek yolu ise skntlarn paylalmasdr.
Kt gnler iyi bir okuldur; geri kalansa ou kez bir yalandr."
"Tek bana olgunlamak m daha iyidir, yoksa bir ele mi?"
"Bymek her zaman kiiseldir," diye yantladm, "Ama iyi bir ele pek
ok ilgin iler yapabilirsin.
100
Tmyle sama sapan olansa srtnda bir tabut tayarak daa trmanmaya
almaktr. yi seim yapmak temeldir; yoksa, aslnda yalnzlk her bakmdan
daha iyidir.
Olas eini tanmann bir yolu her durumda zgrlnn sakl kalacan
grmektir. zgrlnden verecein her dn denemesi kt bir im saylr, bu da
szkonusu kiinin e olmaya uygun olmadn gsterir. Elbette, nceden
konuulmaldr btn bunlar, ak ve esnek bir uzlama salanmal, her iki
kiinin de gerekli bulduu snrlar saptandktan sonra, bo kalan alanda
sevgiyle ve tm zgrlkle dolalabilmelidir. O zaman gerekleebilir
byme, gerek bir gven doar, ayrmllklarsa varsllatrr birliktelii.
Acma hogr sayg, sevecenlik bahesine ekilen ieklerdir. zgrlk gz
kamatran bir aa oluverir, dallarnda kularn en zel trklerini rd.
"Ajlla, her durum zamannda ve ortamnda ortaya kar. Sreleri
zorlamak iyi olmaz, ya da aramak onlar. Gezgin olan hibir eyi
aramaz, karszca ilgi gsterir yalnzca. O kendinin ve evresinin
kaifidir. Sezgisi sanki koku duyusu gibidir. Her an duyumsar neyin
gerektiini."
"yleyse ne yapmam gerek u anda?" "Yrmesini renmelisin, Ajlla,"
dedim, "yk
seklere uabilirsin, kanat olunca ayaklarn. Gr
-
gcn artar o zaman, daha derinleri grmeye balarsn; doru seim yap
ve uman srdr. u anda yapman gereken, Ajlla," dedim, "tm younluuyla
tadma varmandr yann, kaynaklarm oaltp gnlerini akla doldurmak,
tmyle a brnenedek. te o zaman zlverir nndeki karanlk, senin varlnsa
bir armaan olur bakalarna.
Yaam ok gzeldir, Ajlla, yitirilmeyecek kadar gzel yanl
kararlarla. zgrlmz olmazsa tutsazdr biz. Neye yarar hapisanemizi
konfora hediyelere bomalar, kapalysa kap? Seni zincirleyip oynamaz
yapan sevgi neye yarar? Tata nti zgr grmek ister tm ocuklarm, grmek
ister a kotuklarm.
102
"Ajlla, sen bu gece leceksin." diyerek onu arttm geldiinde.
Sarslm ve kafas karm bakt yzme, sonra yere indirdi ya dolan
gzlerini, elbette ki beklemiyordu bunu.
Uzun bir suskunluk oldu ben yeniden balamadan sze.
"Gezgin her eye hazr olmaldr, yakalamasn diye lm, zellikle yanl
bir durumda yanl yerde.
lm yanmzda yrr, Ajlla, nereye gidersek gidelim. O bizim srekli
yoldamzdr, ama gerekmez bizi zmesi ya da korkutmas. lm yanmzda yrr,
anmsatmak iin bize yaamay."
"lm korkusundan kanlabilir mi?" "lm korkusu ancak yerinde
olmayanlara yak
r. Dolu dolu gnlnce yaayan iin lm gerekten
103
-
bir armaandr, yeni bir gnn masdr, yeni bir hayatn douudur."
"Peki, lnce duyduum acya ne diyorsun, Chamal?" diye sordu Ajlla.
"lmek ok strapl olmal."
"Ola ki birok durum