CGS PLATEİA ORMAN YOLU PROJELENDİRMESİcdn.istanbul.edu.tr/.../02/plateia_orman_yolu_dokuman.pdfPlateia 2013 yazılımı uluslararası alanda inúaat mühendisliği uygulamalarında

YAZARLAR

MURAT ÖZMEN

CGS PLATEİA ORMAN YOLU PROJELENDİRMESİ

MUSTAFA AKGÜL

SANİYE ÖKTEM

1

ÖNSÖZ

Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesinde 26-28 Ekim 2011 tarihlerinde düzenlenen

I.Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumunda “Orman Yollarının Bilgisayar Destekli

Projelendirilmesi (Autocad Civil 3D Uygulaması)” adlı sunumumuza olan ilgi üzerine 20-22

Ocak 2012 tarihleri arasında İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Orman İnşaatı ve

Transportu Anabilim Dalı ve Prota Bilgisayar A.Ş. işbirliği ile İ.Ü. Orman Fakültesinde

“Autocad Civil 3D Yazılımı ile Orman Yolu Projelendirmesi” adlı eğitim atölyesi düzenlenmiştir.

Söz konusu eğitim atölyesine, 9 Orman Fakültesinden Orman İnşaatı ve Transportu Anabilim

dalında görevli öğretim elemanları katılmışlardır. Uygulamalı olarak Autocad Civil 3D yazılımı

üzerinde orman yollarının bilgisayar destekli projelendirilmesi hususunda eğitim verilmiştir.

Eğitim sonucunda firmamız tarafından yapılan anket çalışması sonuçlarına göre, eğitimin son

derece başarılı olduğu ve özellikle orman yollarına yönelik, tercihen Türkçe arayüze sahip

programların daha etkin kullanılabileceği kanısına varılmıştır.

Bu gelişmeler doğrultusunda, İstanbul’da yapılan Bilgisayar Destekli Orman Yolu

Projelendirmesi konulu eğitimin devamı niteliğinde 19 Eylül 2012 tarihinde Orman Genel Müdürlüğü İnşaat ve İkmal Daire Başkanlığı personeline Daire Başkanı Sn. Salih

Büyüktepe’nin de katıldığı bir sunum yapılmış ve karşılıklı görüş alışverişinde bulunulmuştur.

Sunum sonunda, OGM orman yolu standartlarına göre hazırlanan ilgili Türkçe stiller beğeni

görmüş ve tercihen Türkçe arayüze sahip olabilme olanakları hakkında bilgi alınmıştır.

Tüm bu gelişmeler ışığında firmamızın Türkiye Distirübütörlüğünü üstlendiği Autodesk’in en

büyük yazılım partnerlerinden biri olan CGS Plus tarafından üretilen, Avrupa ve Asya da

20’den fazla ülkede kullanılan ve farklı dillere çevirilmiş olan Plateia yol tasarım yazılımı,

orman yollarının projelendirilmesine yönelik olarak yeniden düzenlenmiştir. Söz konusu

Plateia 2013 yazılımı uluslararası alanda inşaat mühendisliği uygulamalarında ve yol

tasarımlarında sıkça kullanılmaktadır. Yazılım, firmamız tarafından Orman Yolları

Projelendirmelerinde kullanılmak üzere Türkçe olarak yeniden düzenlenmiş ve eğitim kitapçığı

hazırlanmıştır.

Bu kitapçığın hazırlanması sürecinde emeği geçen İ.Ü. Orman İnşaatı ve Transportu Anabilim

Dalı öğretim elemanlarına ve çalışmalarımıza büyük katkı sağlayan Orman Genel Müdürlüğü

İnşaat İkmal Daire Başkanlığı personeline görüş ve değerlendirmeleri için teşekkür ederiz.

I.Ulusal Akdeniz Ormancılık Sempozyumundaki yapıcı eleştirileri ve Orman Transportu

Çalıştay’ına davetinden dolayı Prof.Dr. Orhan Erdaş’a ve Doç.Dr. Abdullah Emin Akay’a,

İstanbul’da düzenlenen eğitim atölyesine katılarak görüş ve önerilerini bizlerle paylaşan sayın

hocalarımıza ve OGM personeline teşekkür ederiz.

2

İÇİNDEKİLER

1.Yüzey Oluşturma……………………………………………………………………………………………………….4

2. Sıfır Güzergahı Tanımlama ..........................................................................................6

3. Yatay Güzergah Tanımlama……………………………………………………………………………………..11

4. Düşey Güzergah Tanımlama…………………………………………………………………………………….19

5. Dever Tanımlama……………………………………………………………………………………………………23

6. Enkesit ve Tipkesitlerin Oluşturulmas………………………………………………………………………..25

7. Malzeme Tanımlama ve Kübaj Tablosu………………………………………..……………………………42

8. Brükner Diyagramı Oluşturması……………………………………………………………………………..…53

3

1. 1.Eğriler ve noktalar.dwg ‘yi açınız.

2. Yatay güzergah oluşturmak için öncelikle Proje Aç’ı seçiniz.

3. Açılan diyalog kutusunda Yeni Proje butonunu seçiniz. ORMAN_PROJE yazınız

4. Proje Listesi bölümünde ORMAN_PROJE görünecektir.

4

5. Mevcut hali hazırlardan yüzey oluşturmak için SAM butonunu seçiniz.

6. Gelen diyalog kutusunda Arazi Yüzeyi yazınız.

7. Veri Tipi bölümünden + işareti yardımıyla eğrileri çizimden seçiniz. Çiz bölümündeki

seçenekleride seçiniz.

5

8. Yüzey aşağıdaki gibi görünecektir.

9. 2.Yüzey.dwg ‘yi açınız. Sıfır güzergahını oluşturmak için öncelikle bir takım işlemler

yapılması gerekmektedir.Gösterilen şekilde bir polyline’ı seçiniz ve sağ klik yaparak

çıkan Select Similar’ı seçiniz.Bu sayede aynı özelliği taşıyan bütün polyline’lar

seçilmiş olur.

Bütün polyline’lar seçildikten sonra CTRL+1 tuşları yardımıyla Properties penceresini açınız

ve Elevation değerini aşağıdaki gibi “0” yapınız.

6

10. Sıfır Güzergah’ını seçiniz.

11. Komut satırında gelen sorguları sırasıyla aşağıdaki gibi doldurunuz.

12. Değerleri girdikten sonra önce A noktasını seçiniz. Sonra görünen çemberin ilk eğriyi

kestiği noktalardan birisi (B noktası göz önüne alınarak) seçiniz. Buna göre sıfır

güzergahı aşağıdaki gibi çizilmeye başlanır.

7

13. Aşağıdaki resimde görünen yere gelindiğinde başlangıçta verdiğimiz eğim yetmedği

için komuttan çıkıp tekrar Sıfır Güzergahı komutunu seçiniz. Aşağıda görülen

değerleri giriniz.

14. Çizim B noktasına kadar yapıldıktan sonra oluşan iki polyline’ı birleştirmek için komut

satırına join yazıp Enter’a basıp iki polyline seçerek birleştiriniz.Önce eksen

tanımlanması gerekmektedir. Eksen Yöneticisi’ni seçiniz. Açılan Parametreler

penceresinde oluşturulacak eksenle ilgili özellikler görünmektedir.

8

15. 3.Sıfır Güzergah.dwg ‘yi açınız

16. Eksen Yöneticisi’nde Şeritler’e sağ tık yaparak Şerit Yöneticisi’ni açınız.

9

10

17. Sol taraf için yapılan işlemler aynısını sağ taraf içinde yapınız. Hepsi tanımlandıktan

sonra Tipi Kaydet ile çıkan pencereye B_Tipi yazınız.

18. Oluşan polyline’dan yatay güzergah oluşturmak için Polyline’dan YG Oluştur’u

seçiniz.

11

19. Gelen Yatay Güzergah Çiz penceresinde İnteraktif’i seçiniz.

20. İnteraktif’i seçtiğimiz zaman. Açılan Some Editörü penceresinde Manuel’i seçiniz

ve gösterildiği gibi yarıçap(R) değerini giriniz. Bu işlem bittikten sonra Sonraki

butonuyla diğer some noktalarının değerlerini aşağıdaki gibi giriniz.

12

13

21. Some Editöründe gerekli tanımlamalar yapıldıktan ve Ok’e basıldıktan sonra gelen

Şerit ve Genişlemeleri Çiz penceresinde KGM’ye göre genişlemeleri çiz’in tikini

kaldırınız.

14

22. Bu işlemler sonucunda şeritler (sarı) ve yatay güzergah etiketleri ekranda belirecektir.

23. Yatay güzergah elemanlarına gözatmak ve yatay güzergah tablosu oluşturmak için

Yatay Güz. Verisi butonuyla Ana elemanlar penceresi açılır.

15

24. Ana elemanlar: Parametreler penceresinde Tablo butonu yardımıyla Yatay

Eksen Bilgisi tablosunu çizimde uygun bir yere koyunuz.

25. 4. Yatay Güzergah’ı açınız. Boykesiti oluşturmak için öncelikle kesit çizgilerini

çizmek gerekir. Bunun için kesit çizgilerini çiz komutunu seçiniz.

16

26. Gelen pencereyi aşağıdaki gibi doldurunuz.

27. Arazi profilini oluşturmak için kesit çizgilerini 3 Boyuta getirmek gerekir. Bunun için

Kesit Çizgilerini Bindir butonunu seçiniz.

28. Gelen pencerede yüzeyinizi seçip Ok’e basınız.

29. Bir karşılaşma bölgesi oluşturmak için Karşılaşma Çiz butonunu seçiniz.

17

30. Gelen Karşılaşma Yeri penceresini aşağıdaki gibi doldurunuz.

18

31. Boykesiti oluşturmak için öncelikle Düşey Güzergah sekmesindeki Proje Aç’ı

seçiniz.

32. Daha önce açtığınız ORMAN_PROJE ‘ye sağ klik yaparak Proje Aktifleştir’i seçiniz

33. Eksen Yöneticisi’ni seçiniz.

34. Daha önce oluşturduğunuz EKSEN_0’a sağ klik yaparak Ekseni Aktifleştir’i seçiniz.

35. Arazi profilini oluşturmak için Arazi Profili Çiz’i seçiniz.

19

36. Gelen pencereyi aşağıdaki gibi doldurunuz.

37. Yukardaki pencerede Ok’i seçerek çizimde boykesitin konulacağı yeri seçiniz.

38. Yatay elemanları çiz butonunu seçiniz.

20

39. Yatay elemanlarında boykesitte ilgili bantlarda görünmesi için gelen pencereyi

aşağıdaki gibi doldurunuz.

40. Boykesit üzerinde yolun düşey profilini oluşturmak için Düşey Güzergah Çiz

komutunu seçiniz.

41. Gelen pencerede hiçbir değişiklik yapmadan boykesit üzerinde aşağıda geometriye

benzer bir profiil çiziniz.

21

42. Düşey profili çizdikten sonra Düşey Güzergah Düzenle komutuyla düşey

güzergahın yapısı değiştirilebilir. Bunun için Düşey Güz. Düzenle komutunu seçiniz.

43. Komut seçildikten sonra düşey profili seçiniz.

44. Düşey Güzergah Editöründe someler için aşağıdaki değişiklikleri yapınız. Her some

için değişiklik yaptıktan sonra Sonraki ile diğer someye geçiniz.

22

45. Düşey profili düzenledikten sonra dever tanımlamak için Deverleri Hesapla’yı

seçiniz.

23

46. Açılan Deveri Çiz ve Hesapla penceresini aşağıdaki gibi doldurunuz.

47. Ok seçilince gelen Dever penceresinde (-)’yi seçiniz.

24

48. 8.Boykesit.dwg ‘yi açınız.

49. Enkesitleri oluşturmak için önce Proje Aç’ı seçiniz.

50. Açılan diyalog kutusunda proje adına sağ tıklanarak Proje Aktifleştir seçeneğini

tıklayınız.

51. Enkesitler bölmesinde yer alan Eksen Yöneticisine tıklanarak ekseni aktifleştiriniz.

25

52. Arazi Kesiti Çiz’i seçiniz.

53. Açılan Arazi Verisi diyalog kutusunu aşağıdaki gibi doldurunuz.

26

54. Enkesitleri sol üst köşesinden yerleştirmek için ekranda boş bir alana tıklayınız. Daha

sonra yol platformunu çizdirmek için Yol Kesiti Çiz’i seçiniz.

55. Yol Verisi diyalog kutusunu görüntüleyiniz ve Tamam ile yol platformunu

enkesitlere çizdiriniz.

56. Yol eksenine kaplama tabakalarını oluşturmak için Kaplama’yı seçiniz.

27

57. Kaplama seçildikten sonra aşağıdaki diyalog kutusu görüntülenir. Diyalog kutusunu

aşağıdaki gibi doldurunuz.

58. Çizim üzerinde aşağıdaki şekildeki gibi yol kesiti üzerindeki noktaları seçiniz.

59. Yeni bir tabaka eklemek için tekrar Kaplama’yı seçiniz.

28

60. Açılan diyalog kutusunu aşağıdaki gibi doldurunuz.

61. Enkesit elemanı üzerinde aşağıdaki gibi tıklayınız.

29

62. Enkesit elemanına şevleri eklemeden önce oluşturulan kaplamaların sağında ve

solunda yer alan şev parçalarını silmek için Tip Kesit Elemanı Sil’i seçiniz.

63. Tip Kesit Elemanı Sil komutu seçildikten sonra aşağıdaki diyalog kutusu

görüntülenecektir. Silinecek enkesit elemanlarını çizim üzerinden seçmek için işaretli

kutucuğa tıklayınız.

64. Enkesit üzerinden silenecek elemanları seçiniz ve Enter’la komutu tamamlayınız.

30

65. Dolgu Enkesitlerinde şevleri oluşturmak için Şev’e tıklayınız. Açılan diyalog kutusu

aşağıdaki gibi doldurunuz. Daha sonra enkesit elemanının sağ ucuna tıklayarak şevi

oluşturunuz. Aynı işlemi sol taraf için de uygulayarak bütün dolgu enkesitleri için

şevleri oluşturunuz.

31

66. Kaplama tabakalarını şevlere kadar uzatmak için Uzat’ı seçiniz. Açılan diyalog

kutusuna Tamam dedikten sonra, herhangi bir dolgu enkesitinde önce kenarı (şev),

sonra uzatılacak elemanları (kaplama tabakaları) seçiniz ve her iki taraftaki tabakaları

şeve kadar uzatınız.

67. Kazıda kalan enkesitlere yarma hendeği ekleyebilmek için öncelikli olarak kazı

enkesitlerinin şev eklenecek elemanlarını işaretlemek gerekmektedir. Bu amaçla

komut satırına “DDPTYPE” yazınız ve açılan pencereyi aşağıdaki gibi doldurunuz.

32

68. Kazı enkesitlerinin şev eklenecek elemanlarını nokta ile işaretlemek için Nokta Çiz’i

tıklayınız. Kazı enkesitlerinde yol platformunun sağına ve soluna nokta ekleyiniz.

69. Kazı enkesitlerine hendek eklemek için Hendek’i seçiniz. Açılan diyalog kutusunu

aşağıdaki gibi doldurunuz. Tamam’la pencereyi kapattıktan sonra aşağıda gösterildiği

gibi önce enkesit elemanını sonra bir önceki aşamada eklediğiniz noktaları seçiniz. Bu

işlem sadece enkesit elemanının sağı için yapılmıştır.

33

70. Aynı işlemi enkesit elemanının soluna da uygulamak için tekrar Hendek’i seçiniz.

Açılan diyalog kutusunu aşağıdaki gibi doldurunuz. Sağ ve sol hendekler için farklı

etiket vermeye dikkat ediniz. Aynı işlemleri uygulayarak sol taraf için de hendek

oluşturunuz.

34

71. Kazı enkesitlerindeki kaplama elemanlarını hendek şevlerine uzatmak için tekrar

Uzat’ı tıklayınız.

35

72. Dolgu enkesitlerine şevler ve kazı enkesitlerine hendekler eklendikten sonra bütün

enkesitler hızlıca kontrol ediniz. Enkesitler arasında geçiş yapmak için Enkesitler

bölmesinde yer alan aşağıda işaretli olan komutlardan faydalanılır. Aşağıda komutlar

açıklanmıştır.

73. Enkesit gösterim alanı tanımlamak için komutuna tıklayınız. Bütün enkesiti

kapsayacak şekilde bir alan tanımlayınız. İlk enkesite yaklaşmak için komutuna

tıklayınız. Sonraki enkesitleri görüntülemek için komutunu kullanınız. Bir kısmı

dolguda,bir kısmı kazıda kalan karışık enkesitlerde düzeltme yapılması gerekmektedir.

Bu nedenle komutu ile K10 numaralı enkesite yaklaşınız.

74. Önce enkesit elemanının sol şevini silmek için Tip Kesit Elemanını Sil’e tıklayınız.

Açılan diyalog kutusunda silme işleminin sadece K10 enkesitinde uygulanması için İlk

ve Son Enkesit olarak K10’u seçiniz. Sonra çizimden silinecek enkesit elemanını

seçmek için tıklayınız. Ardından Tamam’la komutu sonlandırınız.

36

37

75. K10 numaralı enkesite hendek eklemek için Hendek’e tıklayınız. Açılan diyalog

kutusunda hendek ekleme işleminin sadece K10 enkesitine uygulanması için ilk ve son

enkesiti K10 seçiniz. Hendek elemanını ekledikten kaplamaları hendeğe kadar

uzatınız.

38

76. komutu ile K11 numaralı enkesite yaklaşınız. K11 numaralı enkesitin sağındaki

şevi hendeğe çevirmek için önce şev elemanını siliniz. Silme işlemini sadece K11

enkesitine uygulamak için ilk ve son enkesiti K11 seçiniz. Şev elemanını sildikten

sonra Hendek komutunu çalıştırarak sadece K11 kesitinin sağına hendek elemanını

ekleyiniz ve kaplamaları hendek çizgisine kadar uzatınız.

39

77. K12 ve K13 enkesitleri de K11 ile benzer olduğu için aynı işlemi bu enkesitlerde tekrar

yapmaya gerek yoktur. Bu sebeple Makroyu Kopyala komutu kullanılır. Makroyu

Kopyala komutunu çalıştırınız. Geçerli enkesit olarak K11’i seçiniz.

40

78. Geçerli enkesit seçildikten sonra makronun kopyalanacağı enkesitleri seçmek için

Enter veya + tuşuna basılarak ilerleyiniz. Sırasıyla K12 ve K13 enkesitleri tıklayınız.

Böylece K11 enkesitinde yapılan işlemler K12 ve K13 enkesitlerinde de uygulanmış

olur.

79. komutu ile K47 enkesitine yaklaşınız. Sil komutu ile enkesitin sol tarafındaki şev

elemanını siliniz. Daha sonra Hendek komutu ile sildiğiniz şev yerine hendek

elemanını ekleyiniz. Daha sonra kaplama tabakalarını Uzat komutu ile hendeğe kadar

uzatınız. Bütün uygulamaları sadece K47 enkesiti üzerine yaptığınızdan emin olunuz.

41

80. Kübaj hesabı yapabilmek için önce malzemeler tanımlanmalıdır. Enkesit bölmesinde

yer alan Hacim Hesabına tıklayınız. Açılan diyalog kutusunda Malzeme Listesinde

yer alan ayarlar sekmesine tıklanır.

81. Ayarlar sekmesine tıkladıktan sonra aşağıdaki diyalog kutusu görüntülenir. Add

butonuna tıklanarak malzeme eklenir.

42

82. Açılan pencerede Select ile renk ayarı ve Hatch pattern ile tarama şekli belirlenebilir.

Aşağıda gösterildiği gibi Kaplama, Temel, Kazı ve Dolgu Malzemeleri tanımlanır.

43

83. Miktarlar belirlendikten sonra malzeme listesinden KAPLAMA malzemesini seçiniz ve

diyalog kutusunu aşağıdaki gibi doldurunuz.

84. Aşağıda gösterildiği gibi eleman ekleme noktası olarak ilk eklenen tabakayı seçiniz. Daha

sonra kaplama içerisinde boş bir alana tıklayınız. Böylece alan seçilen renk ile taranır.

44

85. Enkesit bölmesinde yer alan Hacim Hesabına tıklayınız. Açılan pencereyi aşağıdaki gibi

doldurunuz.

86. Temel malzemesini eklemek için ikinci kaplama tabakasını seçiniz ve sonra iki

kaplama arasında bir alana tıklayınız

45

87. Taraması yapılan malzemeler ekranda görüntülenmek istenmezse Kapalı Alan

Kontrolü ile görünürlüğü ayarlanabilir.

46

88. Dolgu alanını belirlemek için enkesit bölmesinde yer alan Hacim Hesabına tıklayınız.

Açılan diyalog kutusunu aşağıdaki gibi doldurunuz.

89. Referans polyline’ı olarak önce arazi çizgisi seçilir. Daha sonra Enter tıklanır ve dolgu

şevleri kapalı alan oluşturacak şekilde gösterildiği gibi seçiniz.

47

90. Kazı alanını belirlemek için enkesit bölmesinde yer alan Hacim Hesabına tıklayınız.

Açılan diyalog kutusunu aşağıdaki gibi doldurunuz.

91. Referans polyline’ı olarak önce arazi çizgisi seçilir. Daha sonra Enter tıklanır ve kazı

hendekleri,şevler ve tabakalar kapalı alan oluşturacak şekilde gösterildiği gibi seçiniz

48

92. Tabakaların görünürlüğü Kapalı Alan Kontrolü ile ayarlanabilir.

93.

94. Kübaj hesabı yapmak ve tabloları oluşturmak için Kübaj Tablosu’na tıklayınız.

49

95. Kübaj Tablosu’na tıkladıktan sonra aşağıdaki diyalog kutusu görüntülenir. Her bir

enkesit için hesapla bölümündeki Çizime ekle seçeneğini işaretleyiniz. Çizimdeki

enkesitler üzerinde bir yer belirlemeniz istenir. Herhangi bir enkesitin sağında aşağıda

gösterildiği gibi bir yer belirleyiniz. Alana tıkladıktan sonra tekrar kübaj tabloları

diyalog kutusu açılır. Dosyaya kaydet’in altında tıklayarak dosyayı kaydetmek

istediğiniz yeri belirleyiniz. Belirlediğiniz konuma .pla uzantılı enkesitler için

hesaplanan kübaj dosyasını kaydeder. 0 olan hacimleri tabloda görmek için “0” olan

hacimleri dahil et seçeneği seçilebilir.

50

96. Kübaj tabloları diyalog kutusunda Özet tablo bölümünde Çizime ekle seçeneğini

işaretleyiniz. Çizimde özet tablo için bir yer belirlemeniz istenir şekilde gösterildiği gibi

enkesitlerin sağında boş bir alana tıklayınız. Alana tıkladıktan sonra tekrar kübaj

tabloları diyalog kutusu açılır. Dosyaya kaydet’in altında tıklayarak dosyayı

kaydetmek istediğiniz yeri belirleyiniz. Belirlediğiniz konuma .vol uzantılı enkesitler için

hesaplanan kübaj dosyasını kaydeder. 0 olan hacimleri tabloda görmek için “0” olan

hacimleri dahil et seçeneği seçilebilir.

51

52

97. 7.Malzemelerin Tanımlanması ve Hacimler Tablosu.dwg ‘yi açınız.

98. Düşey Güzergah Proje Aç’ı seçiniz.

99. Açılan diyalog kutusunda proje adına sağ tıklanarak Proje Aktifleştir seçeneğini

tıklayınız.

100. Enkesitler bölmesinde yer alan Eksen Yöneticisine tıklanarak ekseni

aktifleştiriniz.

101. Brükner Diyagramı Çiz’i seçiniz.

53

102. Brükner Diyagramı diyalog kutusu açılır. Şekilde gösterildiği gibi

butonuna tıklayınız ve aşağıdaki gibi boykesit üzerinde iki nokta işaretleyiniz. Daha

açılan pencereyi aşağıdaki şekilde doldurunuz.

54

103. Denge Faktörü ve Toprak Sınıflandırması tablosu şekildeki gibi

doldurulduktan sonra Ariyet/Depo tanımı yapmak için butonuna tıklayınız. Daha

sonra boykesit üzerinde bir nokta işaretleyiniz

55

56

104. Brükner Diyagramı diyalog kutusunda kazı ve dolgu miktarları için

seçeneklerden kazı ve dolgu seçilir.

105. Brükner diyagramını yerleştirmek için ekranda boş bir alana tıklanır.

106. Ardından taşıma cetvelini yerleştirmek için boş bir alana tıklanır.

57

107. Dengeleme Çizgisi Tanımla’ya tıklayınız.

108. Dengeleme çizgisinin yüksekliği ve ilk noktası sorulur. Brükner diyagramı

üzerinden seçerek gösteriniz.