-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş.
CEVHER I-II HİDROELEKTRİK SANTRAL PROJESİ
(BETON SANTRALİ DAHİL)
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
ÇED RAPORU
TRABZON İLİ, MAÇKA İLÇESİ
AĞUSTOS-2010
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
Pub
lic D
iscl
osur
e A
utho
rized
wb406484Typewritten TextE2065 v61
-
PROJE SAHİBİNİN ADI ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş.
Adresi Çetin Emeç Bulvarı 8.Cad. No:39
Öveçler/Çankaya/ANKARA
Telefon ve Faks Numaraları
Tel : 0 (312) 472 72 52 Faks: 0 (312) 472 58 68
PROJENİN ADI
CEVHER I-II HİDROELEKTRİK SANTRAL PROJESİ (Beton Santrali
Dahil)
Proje İçin Seçilen Yerin Açık Adresi TRABZON İLİ, MAÇKA
İLÇESİ
Projenin Tanımı ve Amacı
Cevher I-II HES projesi, Acısu Deresi üzerinde 1580-950 m
kotları arasının değerlendirerek, toplam 17,06/16,375
MW(mekanik/elektrik) kurulu gücünde 56,53 GWh enerji üretimi ile
ulusal gelişime katkı sağlamak üzere planlanmıştır.
ÇYP HAZIRLAYAN KURULUŞUN ADI
ÇINAR MÜHENDİSLİK MÜŞAVİRLİK VE PROJE HİZMETLERİ LTD. ŞTİ.
Adresi Huzur Mahallesi 1139.Sok. Çınar Apt. No: 6/3 06460
Öveçler / ANKARA
Telefon ve Faks Numaraları
Tel : 0 (312) 472 38 39 Faks: 0 (312) 472 39 33
Rapor Sunum Tarihi
Ağustos-2010
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
İÇİNDEKİLER
Sayfa No İÇİNDEKİLER
..........................................................................................................................
i TABLOLAR DİZİNİ
................................................................................................................
ii ŞEKİLLER
DİZİNİ...................................................................................................................
ii EKLER DİZİNİ
........................................................................................................................
ii 1. PROJENİN TANIMI
......................................................................................................
1 a) Projenin Tanımı ve
Amacı.............................................................................................
1
b) Projenin Yeri
..................................................................................................................
8
c) Koruma Alanları
..........................................................................................................
11
2. ÖNLEMLER PLANI
....................................................................................................
16 3. İZLEME PLANI
...........................................................................................................
19 4.
PROGRAM..................................................................................................................
21 5. KURUMSAL
DÜZENLEMELER.................................................................................
22 6. PROJEDEN ETKİLENECEK GRUPLAR VE YEREL GÖNÜLLÜ KURULUŞLAR
İLE YAPILAN
GÖRÜŞMELER...................................................................................
23
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
ii
TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No
Tablo 2.1. Önlemler Planı
...................................................................................................
16 Tablo 3.1. İzleme Planı,
......................................................................................................
19 Tablo 4.1. Program,
............................................................................................................
21
ŞEKİLLER DİZİNİ
Sayfa No Şekil 1.b.1. Cevher I Regülatör Yerinden
Görünüm.............................................................
9 Şekil 1.b.2. Cevher II Regülatör Yerinden Görünüm
......................................................... 10 Şekil
1.b.3. Cevher I Cebri Boru Güzergahından Görünüm
.............................................. 10 Şekil 1.b.4.
Cevher I İletim Tüneli Güzergahı Üst Örtüsünden Görünüm
......................... 10
EKLER DİZİNİ
Ek-1 1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita Üzerinde Proje Güzergah
Haritası,
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
BÖLÜM 1
PROJENİN TANIMI
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
1
1. PROJENİN TANIMI a) Projenin Tanımı ve Amacı ‘’Cevher I-II
Hidroelektrik Santrali (HES) Projesi’’, 3 Mart 2001 tarihinde
Resmi
Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 4628 Sayılı Elektrik
Piyasası Kanunu (Söz konusu kanun, elektriğin yeterli, kaliteli,
sürekli, düşük maliyetli ve çevreye uyumlu bir şekilde
tüketicilerin kullanımına sunulması için rekabet ortamında özel
hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterebilecek, mali açıdan güçlü,
istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının
oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin
sağlanması amaçlanmıştır. Kanun; elektriğin üretimi, iletimi,
dağıtımı, toptan ve perakende satışı, ithalat ve ihracatı gibi
faaliyetlerle ilişkili tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak ve
yükümlülüklerini belirlemektedir.) kapsamında üretim şirketi
statüsündeki Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. tarafından
yapılıp işletilecek olup, Türkiye’nin artan enerji ihtiyacının bir
kısmının karşılanabilmesine yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
Cevher I-II HES projesi için Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu,
Kurulu’nun
27.09.2007 tarih ve EÜ/1325-4/963 Lisans Numaralı kararı ile
Cevher I HES(Cevher I-III-IV-V Regülatörleri) ve 27.09.2007 tarih
ve EÜ/1325-3/962 Lisans Numaralı kararı ile Cevher II HES(Cevher II
Regülatörü) projelerinin üretim lisansı verilmiştir(Bkz.Ek-14).
Projelerin (Cevher I ve Cevher II HES) aynı şirket üzerinde olması,
işletme ve üretim güvenirliliği, sürekliliği ve enerji nakil
hattının tek hat ile çözümlenmesi ve artan kurulu güç için projenin
tek lisans ile çıkması noktasında yazışmalar başlatılmıştır. Ayrıca
ilk kurulu güçteki (3,66 MW ve 5,74 MW) proje çalışmaları için
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ) ile faliyet sahibi arasında
‘’Su Kullanım Hakkı Anlaşması’’ imzalanmıştır.
Proje kapsamında Cevher I HES (5,74 MW) projesi için 03 Aralık
2007 tarih ve
67396 sayılı ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü’nün yazısı ile
Cevher II HES (3,66 MW) 03 Aralık 2007 tarih ve 67395 sayılı ÇED ve
Planlama Genel Müdürlüğü’nün yazısı ile 16.12.2003 tarih ve 25318
sayılı ÇED Yönetmeliği gereğince kapsam dışı değerlendirilmiştir.
Akabinde de projelerin inşaat çalışmaları öncesi izinleri alınmış
ve alınan izinler doğrultusunda çalışmalar yürütülmektedir. Daha
sonra artan kurulu güç nedeniyle Trabzon İl Çevre ve Orman
Müdürlüğü’ne proje değişikliklerini içeren Proje Tanıtım Dosyası
sunulmuş ve Trabzon İl Çevre ve Orman Müdürlüğü tarafından “ÇED
Gerekli Değildir Kararı” verilmiştir.
Cevher I-II HES Enerji Projesi, Trabzon İli, Maçka İlçesi, Acısu
Dere üzerinde
bulunmaktadır. Cevher I Regülatör yeri, Acısu Dere üzerinde
Hamuryayurdu Yaylası'nın yaklaşık 1 km doğusunda, Maçka llçesi'nin
yaklaşık 16 km güneyinde bulunmaktadır. Acısu Deresi'nin 1269.20 m
ile 950,00 m kotları arasında Karadeniz Bölgesi sınırları
içerisinde yer almaktadır.
Cevher I Regülatöründen alınan su iletim tüneli ile Cevher
III-IV-V Regülatörlerinden
iletim kanalları ile alınan sular, yükleme havuzuna oradanda
cebri boru ile santrale(HES I) iletilecektir. Cevher I Regülatörü
549 673 Doğu, 4 502 601 kuzey koordinatlarında, Cevher III
Regülatörü 551 300 Doğu, 4 504 460 kuzey koordinatlarında, Cevher
IV Regülatörü 549 620 Doğu, 4 502 940 kuzey koordinatlarında,
Cevher V Regülatörü 549 630 Doğu, 4 503 060 kuzey koordinatlarında,
santral ise 550 578 doğu, 4 505 063 kuzey koordinatlarında yer
alacaktır.
Cevher II Regülatörü ve HES Enerji Projesi de, Trabzon llir
Maçka İlçesi, Acısu
Dere üzerinde bulunmaktadır. Regülatör yeri, Acısu Dere üzerinde
Bakımlı Yaylası'nın yaklaşık 1.5 km kuzey-doğusunda, Maçka
llçesi’nin 18 km güneyinde yer almakta olup, Acısu Deresi'nin 1580
m ile 1269.20 m kotları arasında kalmaktadır.
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
2
Cevher II Regülatöründen alınan su, iletim tüneli ile Cevher II
HES’e iletilecektir. Cevher II Regülatörü 549 723 doğu, 4 500 186
kuzey koordinatlarında, santral ise 549 704 doğu, 4 502 517 kuzey
koordinatlarında yer alacaktır. Proje alanı, Trabzon G43-d1 nolu
1/25.000 ölçekli harita içerisinde yer almakta olup, Genel Yerleşim
Planı Ek-1’de sunulmuştur.
Cevher I-II HES Projesi, Acısu Deresi üzerinde 1580-950 m
kotları arasının
değerlendirerek, toplam 17,06/16,375 MW(mekanik/elektrik) kurulu
gücünde 56,53 GWh enerji üretimi ile ulusal gelişime katkı sağlamak
üzere planlanmıştır.
Proje kapsamında regülâtör, çakıl geçidi, balık geçidi, iletim
hattı, çökeltim havuzu,
su alma yapısı, yükleme havuzu, cebri boru, santral binası,
kuyruk suyu kanalı ile şalt tesisi ve enerji iletimi ile ilgili
tesislerin inşa edilmesi planlanmaktadır. Ayrıca projenin inşaat
çalışmaları esnasında ihtiyaç duyulacak betonun temini amacıyla,
mobil beton santrali kurulacaktır.
Projenin Teknolojisi, İş Akış Şeması ve Zamanlama Tablosu Proje
kapsamında 4 adet regülatör, çökeltim havuzu, su alma yapıları,
HES'e
su aktaran iletim tüneli, yan derelerden su aktaran iletim
kanalları, yükleme havuzu, santral binası, ve enerji nakil hattı
tesisleri ile elektromekanik teçhizatın yapımı öngörülmüştür.
Cevher I Regülatörü Regülatör yeri Acısu Dere üzerinde
Hamuryayurdu Yaylası'nın yaklaşık 1 km
doğusunda, Maçka İlçesinin yaklaşık 16 km güneyinde
bulunmaktadır. Regülatör yerinde dere yatağı kotu 1265,00 m'dir.
Savak eşik kotu 1267,20 m olan regülatör gövdesi üst kotu 1270.00
m, savak boyu 11.0 m'dir, Dere yatağından 2.2 m yüksekliğinde
olması düşünülen regülatör tirol tipli beton gövdeli olacaktır. 100
yıl yinelemeli taşkında en yüksek su seviyesi 1269.20 m
olmaktadır.
Çökeltme havuzunda 0.2 mm'den daha büyük tanecikler havuz
tabanında
birikecektir. Çökeltim havuzu 6.0 m genişliğinde, 26 m
uzunluğunda bir adet gözden oluşacaktır. Çökeltim havuzunun giriş
ve çıkış bölümlerinde kapaklar ve havuzda biriken silti dışarı
atabilmek için dip tahliye kapakları olacaktır. Bu kapaklar
vasıtasıyla işletmeye ara vermeye gerek kalmadan çökeltim havuzu
temizlenebilecektir. Savağın sağ tarafında çakıl geçidi olacaktır.
Çakıl geçidi, zamanla su alma ağzı önünde biriken sürüntü
malzemelerinin fazla akımların olduğu zamanlarda mansap tarafına
geçmesini sağlayacaktır. Ancak esas amacı; tirol tipi regülatörünün
kanalının temizlenmesi ihtiyacı olduğunda, içine girip
temizlenirken, derenin suyunu tahiliye edip, kanala su girmesini
engellemektedir. Regülatör üzerinde balık geçidi bulunacaktır.
Regülatör inşaatı için dere yatağının kuru olması gerektiğinden,
derenin bir tarafına
çevirme kanalı açılacaktır. Bu kanalın kapasitesi, 5 yıl
yinelemeli taşkını pik debisini geçirecek şekilde yapılacaktır.
Cevher IV ve Cevher V Regülaörleri
Acısu Deresine sol sahilden katılan Yurt Dere ve yanındaki Tas
Derenin üzerinde
bulunan Cevher IV ve Cevher V regülatörleri 1300 m su kotlarında
dizayn edilecek olup, toplamda 680 m'lik bir iletim kanalı ile
Cevher I regülatörü gölüne bu derelerin suyunu çevirecektir.
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
3
Cevher III Regülatörü
Acısu Dere'nin sağ sahilinde bulunan Derindere üzerinde dizayn
edilecek olup, yaklaşık 420 mrlik kanal ile yükleme havuzuna
bağlanacaktır.
Cevher II Regülatörü
Regülatör yeri Acısu Dere üzerinde, Bakımlı Yaylasının yaklaşık
1.5 km kuzey-
doğusunda, Maçka İlçesi'nin 18 km güneyinde bulunmaktadır.
Regülatör yerinde dere yatağı kotu 1575,75 m'dir. Savak eşik kotu
1578,25 m olan regülatör gövdesi üst kotu 1530,75 m, savak boyu
12,0 m'dir. Dere yatağından 2.5 m yüksekliğinde olması düşünülen
regülatör tirol tipli beton gövdeli olacaktır. 100 yıl yinelemeli
taşkında en yüksek su seviyesi 1580,00 m olmaktadır.
Çökeltme havuzunda 0.2 mm'den daha büyük tanecikler havuz
tabanında
birikecektir. Çökeltim havuzu 5.0 m genişliğinde, 24 m
uzunluğunda bir adet gözden oluşacaktır. Çökeltim havuzunun giriş
ve çıkış bölümlerinde kapaklar ve havuzda biriken silti dışarı
atabilmek için dip tahtiye kapakları olacaktır. Bu kapaklar
vasıtasıyla işletmeye ara vermeye gerek kalmadan çökeltim havuzu
temizlenebilecektir. Savağın sağ tarafında çakıl geçidi olacaktır.
Çakıl geçidi, zamanla sualma ağzı önünde biriken sürüntü
malzemelerinin fazla akımların olduğu zamanlarda mansap tarafına
geçmesini sağlayacaktır. Ancak esas amacı; tirol tipi regülatörünün
kanalının temizlenmesi ihtiyacı olduğunda, içine girip
temizlenirken, derenin suyunu tahliye edip, kanala su girmesini
engellemektedir. Regülatör üzerinde balık geçidi bulunacaktır.
Regülatör inşaatı için dere yatağının kuru olması gerektiğinden,
derenin bir tarafına çevirme kanalı açılacaktır. Bu kanalın
kapasitesi, 5 yıl yinelemeli taşkınının pik debisini geçirecek
kadar olacaktır.
Balık Geçidi Balık geçidi, bir akarsu üzerinde inşa edilen
regülatörde (su alma yapısında),
akarsuda yaşayan balıkların menba ve mansab arasında hareketini
sağlayan su yoludur. Bu proje kapsamında da raporun fauna kısmında
belirtilen balık türleri için balıkların
yaşamının sürekliliğinin sağlanması ve dere ortamında doğal
dengenin bozulmaması için, balıkların akarsuyun kaynağına gidip
gelmelerini sağlamak amacıyla balık geçidi yapılacaktır.
Balık geçidindeki ana yapı üniteleri ve özellikleri aşağıda
verilmiştir. 1-Balık geçidi balık giriş veya su çıkış yapısı;
Balıkların geçide girdiği, akarsuyun geçidi terk ettiği ve genelde
kapak bulunmayan
ve en düşük kotta yer alan uç yapısıdır (Bkz. Şekil 1.a.2). Bu
yapının bir bölümü su içerisinde batıktır. Burada balığın rahatça
girişini sağlaması bakımından su hızının düşük, türbülansları az
olacak şekilde yapılacaktır. Nehir genişliği 50 m’den az olduğundan
tek balık geçidi, derenin sol sahilinde inşa edilecektir. Ayrıca
giriş kısmında balıkların kanala girişini sağlamak için su
şırıltısını oluşturmak üzere boru ile çağırma suyu
bırakılacaktır.
2-Balık geçidi perdeleri ve bölmeleri; Balık geçidi havuzlarını
birbirinden ayıran betondan yapılmış bölmelerdir. Bölme
veya perdeler üzerinde balığın geçmesine uygun açıklıklar veya
yarıklar bulunur. Bu açıkların tipine göre balık geçitleri
isimlendirilir. Perdeler suyun hızını azaltır, türbülansları önler
ve balığın perde gerisinde nispeten akıntının az olduğu yerde
dinlenmesini sağlar. Balık perde gerisinde türlere göre değişiklik
göstermekle beraber 20-30 saniye ile 2-4
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
4
dakikaya varan süreler içerisinde dinlenirler. Daha sonra ani
bir atakla, perdedeki delik (orifis) veya yarıktan geçerek bir
sonraki bölme gerisinde ve havuzun nispeten durgun bir köşesinde
dinlenirler. Bir süre dinlendikten sonra tekrar harekete geçerek
tüm bölme ve havuzları geçerler.
3-Balık geçidi havuzları; Balık geçidi boyunca yer alan ve bölme
duvarları ile ayrılan genelde dikdörtgen
kesitte yapılardır (Bkz. Şekil 1.a.2). Havuz uzunluğu, genişliği
ve derinliği, balık geçidi tipine, düşü yüksekliklerine, balık
türüne, su hızı ve debisine göre değişmekle beraber, genelde 1,2-3
m uzunluğunda, 0,8-1,5 m genişliğinde ve 0,6 – 1,2 m derinliğinde
inşa edilirler.
Havuzlardaki su hareketi çok önemlidir. Bu nedenle balıkların
membaya yüzerken
dinlenmesini ve güç kazanmalarını temin eden havuzlarda su hızı
mümkün olduğu kadar az ve istenmeyen girdap ve akıntılar yok
edilecek şekilde tasarlanacaktır (Ortalama maksimum hız: 2,4 m/s ve
su giriş hızı maksimum 1,2-2,4 m/s). ( 1 )
Balıkların nehir akıntısına ve mansaptan membaya doğru hareket
ederken buraya
inşa edilen yapı, balıkların hareketini önler. Bir taraftan
yapının kendisi engel teşkil ederken, diğer taraftan, yapı
üzerinden savaklanan suda oluşan yüksek hıza karşı balıklar
yüzemezler. Su jetine karşı atlamaya çalışan balıklar 2-3 m’lik
yükseklik farkını geçemezler. Şüt yüksekliklerinin yüksek tutulması
balıkların hareketini önler, şüt yüksekliklerinin gereğinden az
tutulması balık geçidi boyunu uzatacağından maliyet yükselir.
Dolayısıyla geçidin yapılması ekonomik olmaz. Bu nedenle, yükseklik
farkının kademeli olarak azaltılması ve ortalama 0,2-0,4 m’ye
düşürülmesi gerekmektedir. Bu nedenle balık geçidi şütler ihtiva
edecek şekilde kademeli olarak inşa edilecektir (Bkz. Şekil
1.a.2).
5-Balık geçidi aydınlatma penceresi; Bu proje kapsamında
tasarlanacak balık geçidi, topoğrafik yapının uygun
olmasından dolayı, üstü açık olarak tasarlanacak ve inşa
edilecektir. Dolayısıyla balık geçidi aydınlatma pencerelerinin
yapılması söz konusu olmayacaktır.
6-Balık geçidi çıkışı ve priz kapakları; Balık geçidinin en üst
noktasında ve balık geçidinin sonunda bulunan kapaklı
yapıdır. Balık Geçitleri Tipleri: Balık geçitleri tabii akışa en
yakın su akımını temin etmek amacıyla değişik tiplerde
inşa edilirler. En yaygın olarak havuzlu ve bölmeli balık
geçidi, havuzlu ve orifisli balık geçidi, denil tipi balık geçidi
ve dikey yarıklı balık geçidi yapılmaktadır. Bu balık geçitleri
arasında havuzlu ve orifisli balık geçitleri ülkemizde en yaygın
olarak inşa edilen balık geçidi tipidir.
İletim Tesisleri Cevher I İletim Tüneli Cevher I Regülatörü ile
çevrilen sular iletim tüneline alınacaktır. Uzunluğu 2350 m
olan iletim tünelinden geçecek maksimum debi 3.5 m3/s olarak
seçilmiştir. Serbest yüzeyli
1 Kaynak: 1987 Ankara, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Balık
Geçitleri,
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
5
olarak çalışacak olan iletim tüneli sepet kulpu kesitli
olacaktır. Tünel kaplaması 5 cm'lik şat-gridle beraber 25
cm’dir.
Cevher I İletim Tüneli
İletim hattı, iletim tünelinden oluşmaktadır. İletim hattı,
regülatör ile kabartılan Acısu
Dere akımlarını Cevher I HES’e (hidroelektrik santral)
aktaracaktır. 2.007 m uzunluğunda, 0,0007 eğiminde, sepet kulpu
kesitli olarak düşünülen iletim
tünelinin çapı 4.00 m'dir. Proje debisinde serbest yüzeyli akışı
temin edecek şekilde boyutlandırılmıştır. Tünel beton kaplama
kalınlığı 0.35 m olacaktır. Tünel büyük çapta seçilerek tünel
içinde depolama yapılması düşünülmüştür. Böylece puant dönemde daha
fazla enerji üretimi sağlanacaktır.
Dere yatağının sol sahilinde düşünülen iletim hattının
kapasitesi, yapılan çalışmalar
sonucu 2.75 m3/s olarak tasarlanmıştır. Cevher III Regülatörü
İletim Kanalı
Cevher llI regülatöründe çevrilen sular, çökeltim havuzundan
sonra iletim kanalına
alınacaktır. 420 m uzunluğundaki iletim kanalının taşıdığı
maksimum debi 1,0 m3/sn olarak tespit edilmiştir. Serbest yüzeyli
olarak çalışacak olan iletim kanalı beton dikdörtgen konduvi
şeklinde 0,01 eğimde olacak, konduvi boyunca inşaat ve işletme
esnasında kullanılmak üzere 4 m genişliğinde yol platformu
bulunacaktır. Konduvi taban genişliği 0,70 m, su yüksekliği 0,60 m
olacaktır. Konduvi duvar, taban ve tavan kalınlığı 0,20 m
olacaktır. Tavan betonu yer yer sökülebilir prefabrike elemanlardan
oluşacak, işletme esnasında bakım için konduvi içine girilmesi
mümkün hale getirilecektir. Konduvî donatısı özel olarak
hazırlanmış hasır çelikten oluşacaktır.
Cevher IV ve V Regülatörleri İletim Kanalları Cevher IV ve V
regülatörlerinde çevrilen sular, iletim kanalına alınacaktır. 680
m
uzunluğundaki iletim kanalının taşıdığı maksimum debi 0,5 m3/s
olarak tespit edilmiştir. Serbest yüzeyli olarak çalışacak olan
iletim kanalı beton dikdörtgen konduvi şeklinde 0,01 eğimde olacak,
konduvi boyunca inşaat ve işletme esnasında kullanılmak üzere 4 m
genişliğinde yol platformu bulunacaktır. Konduvi taban genişliği
0,60 m, su yüksekliği 0,40 m olacaktır. Konduvi duvar, taban ve
tavan kalınlığı 0,20 m olacaktır. Tavan betonu yer yer sökülebilir
prefabrike elemanlardan oluşacak, işletme esnasında bakım için
konduvi içine girilmesi mümkün hale getirilecektir. Konduvi
donatısı özel olarak hazırlanmış hasır çelikten oluşacaktır.
Yükleme Havuzu Cevher I İletim tünelinden cebri boruya geçiş
yerinde bir yükleme havuzu bulunacaktır.
Havuzun esas görevi ünitelerin yüke girmesinde yeterli miktarda
hazır su bulundurması, yükten çıkma halinde suların iletim tüneli
çıkışında kontrolsüz bir şekilde çevreye dağılması yerine, taşma
savağı vasıtası ile çevreyi tahrip etmeden dere kotuna
indirilmesini temin etmektir.
Yükleme havuzunda normal su seviyesi 1264,30 m'dir. Bu kot aynı
zamanda taşma
savağı kotudur. Maksimum su seviyesi 1264,61 m ve havuz duvarı
üst kotu 0,19 m hava payı ile 1264,80 m olacaktır.
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
6
Yükleme havuzundan cebri boruya geçişte vorteksin önlenmesi
gerekir. Bunun için de su alma ızgaraları önünde cebri borunun
belirli miktarda derinde kalması gerekmektedir. Bu sebeple cebri
boru giriş ağzı havuzun genel taban kotuna nazaran daha aşağı
düşürülmüştür. Yükleme havuzunda maksimum debide vorteks oluşmaması
için su seviyesinin 1261,30 m kotundan daha aşağı düşmemesi
gerekmektedir.
Yükleme havuzunun gerektiği taktirde dipten boşaltılmasını temin
için 0,50 m x 0,50
m ebadında bir dipten boşaltma kapağı bulunacaktır. Bu kapağın
çıkışı da taşma savağı şut kanalına bağlanacaktır. Proje yerinin
topografyası gereği yükleme havuzunun iletim kanalının hemen
bitiminde yapılması uygun bulunmuştur.
Cevher II
Yükleme havuzunun işlevi ünitelerin yüke girmesinde yeterli su
miktarının
sağlanması ve yükten çıkma durumunda da iletim kanalından
kontrolsuz olarak gelen sulann çevreye yayılmasını önlemek ve taşma
savağı ile çevreye zarar vermesini önlemektir. Ayrıca havuz
tabanına birikecek şiltlerin temizlenmesi için şilt boşaltım kanalı
düşünülmüştür. Yükleme havuzu havuz boyu 27 m, eni 7 m'dir. Yükleme
havuzunda normal su seviyesi 1577,20 m, en yüksek su seviyesi
1577,41 m'dir.
Cebri Boru Cevher I Cebri boru 1,20 m çapında, 710 m
uzunluğundadır. Kurulu güç optimizasyonu
neticesinde maksimum türbin debisi 3.5 m3/s ve optimum cebri
boru çapı 1,20 m oîarak belirlenmiştir. Yükleme havuzunun çıkışında
başlamak üzere açıkta inşa edilecek cebri boru betonarme sabit
mesnet kütleleri ile sabitlenecektir.
Cevher II
Cevher II HES cebrî boru güzergahı jeolojik ve topoğrafik
koşullar göz önüne
alınarak teknik ve ekonomik yönden en uygun olacak şekilde
belirlenmiştir. Bir adet olan cebri borunun çapı 1,10 rn, uzunluğu
500 m olacaktır. Proje debisi olarak seçilen 2,75 m3/s suyun
geçmesi durumunda cebri borudaki su hizı 2.89 m/s olacaktır.
Cebri boruların yerleştirilmesinden önce güzergah boyunca sağlam
kayaya kadar
kazı yapılacak, mesnet kütleleri kaya zemin içerisine
gömülecektir. Cebri borunun sıcaklık değişimlerinden olumsuz olarak
etkilenmemesi için sabit mesnetler arasında genleşme contaları
konulacaktır. Tüm cebri boru altı beton ile kaplanacak, yan
taraflarda drenaj hendekleri olacaktır.
Santral Binası ve Kuyruksuyu Kanalı Cevher I Santral binası,
Acısu Dere'nin sağ sahilinde, Soğuksu Mahallesi'nin yaklaşık 2
km
güneyinde, kuyruksuyu kotunun 950 m olacağı şekilde
yerleştirilecektir. Santral binası 2 adet 2x4,840 MW/2x4.648
(mekanik/elektrik) gücünde yatay
eksenli pelton tipi ünitelerden oluşturulacaktır. Santral binası
31 m uzunluğunda, 17 m genişliğinde, 22 m yüksekliğindedir. Türbin
eksen kotu 952,10 m olan Cevher I santralinin çevre kotu ise 956,45
m olacaktır.
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
7
Cevher II
Santral binası, Acısu Dere'nin sol sahilinde, Hamuryayurdu
Yaylası'nın yaklaşık 1 km doğusunda, kuyruksuyu kotunun Cevher I
regülatörü en yüksek su seviyesi olan 1269,20 rn olacağı şekilde
yerleştirilecektir.
Santral binası 2x3 69 W / 2x3.54 (mekanik/elektrik) gücünde
yatay eksenli pelton
tipi ünitelerden oluşacaktır. Santral binası 33,0 m uzunluğunda,
16,30 m genişliğinde, 20,0 m yuksekliğindedir. Türbin eksen kotu
1272,55 m olan Cevher II santralinin çevre kotu ise 1275,85
olacaktır.
Enerji İletimi (Ulusal Elektrik Sistemine Bağlantısı) Santralde
6,3 kV gerilim seviyesinde üretilen enerji, ünite transformatörleri
vasıtası
ile 34,5 kV gerilim seviyesine yükseltilerek 34,5 kV şalta
aktarılacaktır. Bu amaçla santral binasının içine 34,5 kV metal
muhafazalı kapalı salt yapılması düşünülmüştür.
Cevher I-II HES projelerinde üretilip 34.5 kV gerilime
yükseltilen enerji 477 MCM
hatla 30 km mesafede ki üretim lisansında belirtilen Gümüşhane
İli, Tekkeköy Trafo Merkezine bağlanarak ulusal elektrik ağına
aktarılacaktır. Nakil hattı ile ilgili işlemler TEDAŞ uhdesinde
yürütülecektir.
Beton Santrali Projenin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında,
yapılacak olan hafriyat çalışmaları ile
tünel açılması işlemleri esnasında hafriyat malzemesi ortaya
çıkacaktır. Ortaya çıkacak olan malzemelerden bir kısmı dolgu
işlemleri esnasında kullanılacak olup, bir kısmı da (beton
imalatlarına uygun malzemeler) bölgede işletilmekte olan kırma
eleme tesislerine satılacaktır. Dolayısıyla beton imalatlarında
kullanılacak olan malzemeler bölgede bulunan kırma eleme
tesislerinden satın alınmak sureti ile karşılanacaktır. Veya yeni
bir kırma eleme tesisi kurularak beton imalatlar için malzeme
kazanılacaktır. Eğer kırma eleme tesisi kurulması planlanır ise ÇED
Yönetmeliği gerekleri yerine getirilecektir.
Proje kapsamında beton ihtiyacının karşılanması amacıyla 20
ton/saat kapasitesine
sahip mobil beton santrali kurulacaktır. Beton santrali şantiye
alanının bitişiğinde yer alacaktır.
Hazır beton; çimento, agrega, su ve gerektiğinde bazı katkı
maddelerinin belli bir üretim teknolojisine uygun olarak
karıştırılmasıyla elde edilen, başlangıçta plastik ya da kıvamda
olup, şekil verilebilen ve zamanla katılaşıp sertleşerek, mukavemet
kazanan önemli bir yapı malzemesidir.
Proje kapsamında gerçekleştirilecek beton imalatında
kullanılacak hammaddeler;
kum-çakıl (agrega), su, beton katkısı ve çimentodur. Beton
imalatı, hammaddelerin karıştırma yolu ile birleştirilmesi ile
gerçekleştirilecektir.
Kamyonlar ile kırma-eleme tesislerinden beton santral alanına
getirilecek agrega
malzeme, eğimli olarak inşa edilen duvar yardımı ile agrega
bunkerine iletilecektir. Bunkerlere yüklenen malzeme; konveyör
bantlar ile düzenli olarak ana bunkere beslenecek, burada su, katkı
malzemesi ve çimento ile karıştırılacak ve hazır beton imalatı
tamamlanacaktır. Üretilen hazır beton, tartı bunkerlerine
iletilecek ve bunkerin altında yer alacak mikserlere yüklenerek
inşaat alanına götürülecektir.
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
8
Projenin Kapasitesi ve Kapladığı Alan Cevher I-II HES Projesi,
Acısu Deresi üzerinde 1580-950 m kotları arasının
değerlendirerek, toplam 17,06/16,375 MW(mekanik/elektrik) kurulu
gücünde 56,53 GWh enerji üretimi ile ulusal gelişime katkı sağlamak
üzere planlanmıştır.
Proje kullanılacak alanın tamamı, orman sayılan alan içerisinde
kalmakta olup,
tarımsal faaliyetlerin yürütüldüğü alanlar bulunmamaktadır.
Proje kapsamında Cevher I HES (5,74 MW) projesi için 03 Aralık 2007
tarih ve 67396 sayılı ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü’nün yazısı
ile Cevher II HES (3,66 MW) 03 Aralık 2007 tarih ve 67395 sayılı
ÇED ve Planlama Genel Müdürlüğü’nün yazısı ile 16.12.2003 tarih ve
25318 sayılı ÇED Yönetmeliği gereğince kapsam dışı
değerlendirilmiştir. Bu kurum görüşünden sonrada diğer kurumlardan
izin sürecine geçilmiştir. Bu bağlamda, orman sayılan alanların
kullanımı için, 6831 Sayılı Orman Kanunun, 5192 sayılı kanunla
değişik, 17/3 maddesi gereği ''Orman İzni'', Orman Genel
Müdürlüğü'nün 20.11.2008 tarihli olurlarıyla Cevher I (65.247 m2)
ve Cevher II (49.559 m2) HES projeleri için ayrı ayrı verilmiştir.
İzinli sahaların dışında kullanılacak orman sayılan alanlar için
ise izin alınacaktır.
b) Projenin Yeri Mevcut Arazi Kullanımı Cevher I ve Cevher II
HES Proje Tesisleri, Trabzon İli, Maçka İlçesi sınırları
içerisinde Akarsu Köyü’nün güneyinde, Acısu Deresi üzerinde,
1/25.000 ölçekli Trabzon G43-d1 numaralı paftada yer almaktadır.
1/25.000 ölçekli topografik harita üzerinde Genel Yerleşim Planı
eklerde sunulmuştur (Bkz. Ek-1).
Cevher I-II HES Enerji Projesi, Trabzon İli, Maçka İlçesi, Acısu
Dere üzerinde
bulunmaktadır. Cevher I Regülatör yeri, Acısu Dere üzerinde
Hamuryayurdu Yaylası'nın yaklaşık 1 km doğusunda, Maçka llçesi'nin
yaklaşık 16 km güneyinde bulunmaktadır. Acısu Deresi'nin 1269.20 m
ile 950,00 m kotları arasında Karadeniz Bölgesi sınırları
içerisinde yer almaktadır.
Cevher I Regülatöründen alınan su iletim tüneli ile Cevher
III-IV-V Regülatörlerinden
iletim kanalları ile alınan sular, yükleme havuzuna oradanda
cebri boru ile santrale(HES I) iletilecektir.
Cevher II Regülatörü ve HES Enerji Projesi de, Trabzon llir
Maçka İlçesi, Acısu Dere
üzerinde bulunmaktadır. Regülatör yeri, Acısu Dere üzerinde
Bakımlı Yaylası'nın yaklaşık 1.5 km kuzey-doğusunda, Maçka
llçesi’nin 18 km güneyinde yer almakta olup, Acısu Deresi'nin 1580
m ile 1269.20 m kotları arasında kalmaktadır.
Cevher II Regülatöründen alınan su, iletim tüneli ile Cevher II
HES’e iletilecektir.
Cevher I-II HES Projesi, Acısu Deresi üzerinde 1580-950 m
kotları arasının değerlendirerek, toplam 17,06/16,375
MW(mekanik/elektrik) kurulu gücünde 56,53 GWh enerji üretimi ile
ulusal gelişime katkı sağlamak üzere planlanmıştır.
Proje alanı çevresindeki yerleşim yerleri ve yerleşim yerlerinin
proje ünitelerine olan
mesafeleri, Bakımlı Yaylası Cevher II Regülatörü’nün 1.500 m
kuzeydoğusunda, Hamuryayurdu Cevher I Regülatörü’nün 1.000 m
doğusunda ve Soğuksu Mahallesi Cevher I HES’in 1.700 m güneyinde
şeklindedir.
Bunlara ilaveten Cevher I HES Projesinin yaklaşık 50 m kuzeyinde
mevcut Alabalık
Üretim Tesisi (Ali Baş’a ait) yer almaktadır. Tesis, 20 lt/sn su
kullanmakta olup, Cevher I HES’in güneyinden ve yan kol olan
Derindere yatağından almaktadır. Cevher I
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
9
Regülatöründen suyun çevrilmesi sonrasında çiftlik, Derindere
yatağından ve HES kuyruk suyundan suyu alacaktır. Çiftlik sahibi
ile yatırımcı firma arasında bir tutanak tutulmuş olup, Ek-14 Resmi
Yazılar kısmında sunulmuştur.
Proje alanına ait fotoğraflar Şekil 1.b.1, Şekil 1.b.2., Şekil
1.b.3. ve Şekil 1.b.4.’te
verilmiştir.
Şekil 1.b.1. Cevher I Regülatör Yerinden Görünüm
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
10
Şekil 1.b.2. Cevher II Regülatör Yerinden Görünüm
Şekil 1.b.3. Cevher I Cebri Boru Güzergahından Görünüm
Şekil 1.b.4. Cevher I İletim Tüneli Güzergahı Üst Örtüsünden
Görünüm
Tarım ve Ormanlık Alanları Proje kullanılacak alanın tamamı,
orman sayılan alan içerisinde kalmakta olup,
tarımsal faaliyetlerin yürütüldüğü alanlar bulunmamaktadır
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
11
Su Kaynakları
Proje yağış alanının en önemli yer üstü kaynağı,
Değirmendere'nin iki ana kolundan birisi olan Altındere (Meryemana)
Deresi'ne karışan Acısu Deresi'dir. Cevher I-I HES Projesi, Acısu
Deresi üzerinde kurulacaktır. Denize, kuş uçuşu yaklaşık 60 km
mesafede olan ve 2000-2500 m yüksekliğe kadar ulaşan Zigana
Dağlarının kuzey yamaçlarından doğan Acisu Deresi, kuzey
doğrultusunda akarak yaklaşık 20 km sonra Maçka İlçesi’ne yakın bir
yerde Meryemana Deresi'ne karışır. Değirmendere de yaklaşık 35
km'lik yine kuzey istikametinde bir akışla Trabzon şehir merkezinin
doğusundan Karadeniz'e ulaşır.
Proje kapsamında yapılacak çalışmalar süresince su yüzeylerinde
çevresel kirliliğe
sebebiyet vermemek için, 31 Aralık 2004 tarih ve 25687 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘’Su Kirliliği Kontrol
Yönetmeliği”, 13 Şubat 2008 tarih ve 26786 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde
Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”, 1380 sayılı “Su Ürünleri
Kanunu” ve 10 Mart 1995 tarih ve 22223 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Ürünleri Yönetmeliği”nin hükümleri
yerine getirilecektir.
Planlı Alan
Planlanan projenin kurulacağı alanın menba kısmında 1930-1580 m
kotlarında
Dereiçi HES, mansap kısmında ise 940-770 m kotlarında Derin HES
projesi yer almakta olup, proje alanı içerisinde herhangi bir
planlı alan bulunmamaktadır.
C) Koruma Alanları
Proje alanı ve yakın çevresinde 2872 sayılı Çevre Kanunu ‘’Özel
Çevre Koruma
Bölgeleri’’ başlığında tanımlanmış alan ve 2873 sayılı Milli
Parklar Kanunu’na giren ‘’Milli Parklar’’, ‘’Tabiatı Koruma
Alanları’’, “Tabiat Anıtları’’, ‘’Tabiat Parkları’’ maddesi altında
yer alan özellikte herhangi bir alan bulunmamaktadır. En yakın
Milli Park, Altındere Milli Parkı olup, proje alanının yaklaşık 4
km batısında yer almaktadır. Milli Park farklı bir havzada yer
aldığından projeden etkilenmesi söz konusu değildir. Bölgede 167
sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun gereğince korunması gereken
akiferler bulunmamaktadır. Ayrıca nüfusça yoğun alanlar, tarihsel,
kültürel, arkeolojik ve benzeri önemi olan alanlar, erozyon
alanları, tarım alanları, heyelan alanları, ağaçlandırılmış
alanlar, potansiyel erozyon ve ağaçlandırma alanları, işletilen
tarım alanları ile 167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun
gereğince korunması gereken akiferler bulunmamaktadır.
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
BÖLÜM 2
ÖNLEMLER PLANI
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
16
2. ÖNLEMLER PLANI Bu bölümde planlanan Cevher I-II Hidroelektrik
Santral Projesi (Beton Santrali Dahil)
projesinin planlama, inşaat ve işletme dönemlerinde yürütülecek
çalışmalardan kaynaklı çevresel etkiler ve bu etkilerin önlenmesi
yada çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için
alınacak azaltıcı önlemler ve sorumlu kurum/kuruluş aşağıda detaylı
olarak anlatılmıştır.
Bu bağlamda hazırlanan Önlemler Planı Tablo 2.1’de
sunulmaktadır.
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
16
Tablo 2.1. Önlemler Planı
AŞAMA KONU ÖNLEM SORUMLULUK
Arazi Hazırlık ve İnşaat Öncesi
Kamulaştırma
Projenin tamamı orman sayılan alanlarda kalmakta olup, proje
alanının dışında hafriyat depolama alanı vb. işlemler için şahız
arazisi kullanılması söz konusu olur ise, kiralanacak veya
kamulaştırma çalışmaları kapsamında özel mülkiyet sahipleri ile
öncelikli olarak karşılıklı anlaşma yoluna gidilecek, anlaşmazlık
durumlarında ise 05.05.2001 tarih ve 24393 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren 4650 sayılı Kamulaştırma Kanunu ve
4628 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 5496 sayılı kanunla
değişik 15. madde c ve d fıkraları gereği çerçevesinde kamulaştırma
işlemleri gerçekleştirilecektir. 4628 sayılı Elektrik Piyasası
Kanunu’nun 5496 sayılı kanunla değişik 15. madde c fıkrası
gereğince; kamulaştırma işlemleri Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu
(EPDK) tarafından yürütülecek, verilecek olan kamulaştırma kararı
kamu yararı kararı yerine geçecek ve kamulaştırılan taşınmaz mallar
tapu kütüğunde hazine adına tescil edilecektir.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - EPDK
Orman İzni
Proje kapsamında, orman sayılan alanların kullanımı için 6831
Sayılı Orman Kanunu’nun, 5192 sayılı kanunla değişik, 17/3 maddesi
gereği ''Orman İzni'', Orman Genel üdürlüğü’nden alınacaktır.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Orman Genel
Müdürlüğü
Tarım Alanlarının Tarım Dışı Kullanımı İçin İzin
Proje kapsamında kullanılacak alanların tamamı orman sayılan
alanlarda kalmaktadır.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Tarım ve Köyişleri
Bakanlığı
Zemin Emniyetinin Sağlanması
Proje kapsamındaki inşaat çalışmaları öncesinde; T.C.
Bayındırlık İskan Bakanlığı’nın 03.05.2007 tarih ve 26511 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Afet Bölgelerinde
Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak
yapılacaktır.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
Hafriyat Depolama ve Taşıma İzni
18.03.2004 tarih ve 25406 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren "Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının
Kontrolü Yönetmeliği" hükümlerine göre izinler alınacaktır.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
Arazi Hazırlık ve İnşaat
Tarihi, kültürel ve arkeolojik varlıklar
Projenin uygulama aşamasında (arazi hazırlık ve inşaat) herhangi
bir kültür ve tabiat varlığına rastlanılması durumunda çalışmalar
derhal durdurularak en yakın Müze Müdürlüğüne veya Mülki İdare
Amirliğine, 5226-3386 sayılı yasalar ile değişik 2863 sayılı
yasanın 4.maddesi gereğince haber verilecektir.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Taşeron Firma - Müze
Müdürlüğü, - Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
17
AŞAMA KONU ÖNLEM SORUMLULUK Arazi Hazırlık ve İnşaat
Hafriyat Çalışmaları
Cevher I-II HES projesi kapsamında, genel toplamda yaklaşık
111.500 m3 hafriyat malzemesi oluşacaktır. Oluşan bu hafriyat
malzemesinin yaklaşık 32.500 m3‘ü dolgu işlemlerinde
değerlendirilecek, geriye kalan yaklaşık 79.000 m3ü hafriyat
depolama alanlarında depo edilecektir. Depolanacak bu hafriyat
malzemesinden kullanılabilir nitelikte olanlar bölgedeki
kırma-eleme tesislerine veri lecek ve beton malzemesi alınacaktır.
Veya yürürlükteki ÇED Yönetmeliği gerekleri yerine getirilmek
koşuluyla kurulacak kırma-eleme tesisinde işlenerek beton
imalatlarında değerlendirilecektir. Kullanılamayacak nitelikte olan
malzemeler ise proje alanının mücavir alan sınırları dışında
kalması nedeniyle; Trabzon İl Özel İdaresi’nin isteği doğrultusunda
yol yapım veya köy yolları iyileştirme çalışmalarında
kullanılabilecek ve/veya gerekli izinlerin alınması koşuluyla
1/25.000 ölçekli topoğrafik haritada gösterilen Malzeme Depolama
Alanlarına dere yatağını bozmayacak, derede yön değişikliği
yapmayacak şekilde ve çevreye dağıtılmadan düzenli depo edilecek
ve/veya Mülki Amirliğin göstereceği alana götürülerek depolanması
ve bertarafı sağlanacaktır. Yol veya iletim kanalı açılması
esnasında şeve kesinlikle malzeme atılmayacaktır. Bunun için
ekskavatör yardımıyla, yarmadan çıkan malzeme dağıtılmadan yolun ve
kanalın açılması sağlanacaktır. Fazla hafriyat malzeme şeve ve dere
yataklarına bırakılmayacaktır. Yol ve arazilere verilecek her türlü
zarar yüklenici tarafından karşılanacaktır.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Taşeron Firma
Hava Emisyonları
Emisyon kaynağında sulama, savurma yapmadan doldurma ve boşaltma
işlemlerinin yapılması, malzeme taşınması sırasında araçların
üzerinin branda ile kapatılması ve malzemenin üst kısmının % 10
nemde tutulması gibi önlemler alınacaktır. Ayrıca tüm faaliyet
süresince kullanılan stabilize yolların tamamı arazözle düzenli
olarak nemlendirilecek ve böylece toz oluşumu minimuma indirilmiş
olacaktır.
Bunlara ilaveten mobil beton santrali, Sanayi Kaynaklı Hava
Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’nin “İzne Tabi Tesisler Listesi
Liste B’’de yer almakta olup, ‘’Emisyon İzni’’ alınacaktır.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Taşeron Firma
Araç Emisyonları
Araçlardan kaynaklanacak emisyonların da minimuma indirgenmesi
için, 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği’nin 7.
Maddesi uyarınca; kullanılacak tüm araç ve ekipmanların rutin
kontrolleri yaptırılarak bakım gereken araçlar bakıma alınacak ve
bakımları bitene dek çalışmalarda başka araçlar kullanılacaktır.
Ayrıca Trafik Kanunu’na uygun şekilde çalışmaları konusunda
uyarılarak özellikle yükleme standartlarına uygun yükleme
yapmalarına dikkat edilecektir.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Taşeron Firma
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
18
AŞAMA KONU ÖNLEM SORUMLULUK Arazi Hazırlık ve İnşaat
Atıksu
Faaliyet alanı ve yakın çevresinde atıksu (kanalizasyon) sistemi
olmadığından; gerek inşaat ve gerekse işletme aşamasında oluşacak
evsel nitelikli atıksular, 19.03.1971 tarih ve 13783 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘‘Lağım Mecrası İnşası
Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik’’
uyarınca, sızdırmasız olarak yapılacak fosseptik çukurunda
biriktirilecek ve dolduğunda, Maçka Belediyesi’nden temin edilecek
vidanjör ile ücreti karşılığında aldırılarak atıksuyun bertaraf
edilmesi sağlanacaktır. Atık suların ve mikser içerisinde kalmış
agreganın geri kazanılması için tesiste “Yıkama Tamburu” ve
“Çöktürme Havuzu” kurularak (4x8x2 m ebatlarında) geri kazanma
(Recycling) işlemi uygulanacaktır. Agrega malzeme dolgu
işlemlerinde, su ise beton imalatların sulanması için yeniden
kullanılacaktır. Proje dahilinde Acısu dereye deşarj edilecek her
türlü su için, 31 Aralık 2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren ‘’Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’’,
13 Şubat 2008 tarih ve 26786 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik” ve 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve
Yönetmeliğinin 20. maddesi ve Ek-5 ve Ek-6’da yer alan alıcı ortam
değerleri ile atıksu deşarj kriterlerine uyulacaktır.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları
Projenin arazi hazırlama ve inşaat aşamasında, çalışacak
personeller, geçici şantiye alanlarında inşaat çalışmalarını
yürütülecektir. Projede çalışacak personelden kaynaklanan evsel
katı atıklar, şantiye olarak kullanılacak saha içerisinde çeşitli
noktalara yerleştirilen ağzı kapalı çöp bidonlarında toplanacaktır.
Konteynırlarda biriktirilecek bu katı atıklar ise belli
periyotlarda Maçka Belediyesi katı atık toplama sistemine verilerek
bertaraf edilmesi sağlanacaktır.
İnşaat çalışmalarından oluşacak parça demir, çelik, çimento
torbası, ambalaj malzemesi ve benzeri katı atıklardan; geri
kazanımı mümkün olanlar inşaat imalatlarında yeniden
değerlendirilecek, geri kazanımı mümkün olmayan atıklar ise özel
atık grubunda olduğundan türlerine bağlı olarak tabi olduğu
yönetmelik çerçevesinde bertaraf edilecektir (Atık pil ve
akümülatörler “Atık Pil Ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”
çerçevesinde, atık lastikler “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin
Kontrolü Yönetmeliği” çerçevesinde bertaraf edilecektir.). Ayrıca
projenin tüm aşamalarında oluşması muhtemel ambalaj ve ambalaj
atıkları; 24.06.2007 tarih ve 26562 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği“ hükümlerine uygun olarak bertaraf edilecektir.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Taşeron Firma - Maçka
Belediyesi - Lisanslı Geri Dönüşüm Firması
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
19
AŞAMA KONU ÖNLEM SORUMLULUK Arazi Hazırlık ve İnşaat
Atık Yağ
Projenin arazi hazırlama ve inşaat aşamasında yükleyici, mikser,
ekskavatör, dozer, damperli kamyon, titreşimli silindir, beton
pompası vb. iş makinaları çalışacaktır. Çalışacak araçların bakım,
onarım ve temizlikleri proje sahasında yapılmayacak olup, en yakın
yetki li servislerde ve/veya akaryakıt istasyonlarında
yaptırılacaktır. Ancak araç bakımlarının zorunlu olarak proje
sahasında yapılması söz konusu olursa, bu durumda oluşması muhtemel
atık yağların bertarafı için 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren "Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği" hükümleri uygulanacaktır.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Taşeron Firma
Tıbbi Atık, Tehlikeli Atık ve Diğer Atıklar,
Tesis içerisinde oluşması muhtemel tıbbi atıkların geçici olarak
depolanması, taşınması ve bertaraf edilmesi aşamalarında 22.07.2005
tarihli 25883 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”nde belirtilen yükümlülüklere
uygun olarak hareket edilecektir. Projenin arazi hazırlık ve inşaat
aşamasında oluşması muhtemel tehlikeli atıklar ise 14.03.2005 tarih
ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’nde belirtildiği üzere,
sürekli kapalı olacak şekilde ve kimyasal reaksiyona uğramamasını
sağlayarak geçici olarak depolayacaktır. Geçici olarak depolanan
tehlikeli atıklar daha sonra Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından
lisans almış firmalara teslim edilerek bertaraf edilmesi
sağlanacaktır. Bu kapsamda oluşacak tehlikeli atıkların geçici
depolanması, taşınması ve bertarafı süresince lisanslı araçlar
kullanılacak olup, 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği’ne uygun olarak hareket edilecektir.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Taşeron Firma
Gürültü ve Titreşim
Proje kapsamında arazi hazırlık çalışmaları açık sahada
yapılacağından, gürültü tedbirlerinin alınması oldukça güç
olacaktır. Gürültü, çalışmalar süresince gün boyu değişiklik
gösterecek ancak çalışmalar gündüz (07.00-19.00) yapılacağından
gürültü oluşumu sınırlandırılmış olacaktır. Proje kapsamındaki
çalışmalarda, ÇGDYY’nin 9.maddesi’nde belirtilen kara yolu
araçlarında uyulması gereken şartlar ve 13. maddesi’nde açık alanda
kullanılan ekipmanlarda uyulması gereken şartlar dikkate alınarak,
gürültü oluşumunu minimize etmek için gerekli tedbirler
alınacaktır. Ayrıca, proje alanında, inşaat aşamasında meydana
gelecek gürültü konusunda “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği"nin dördüncü bölümünde yer alan “şantiye
alanları için gürültü kriterleri” ile ilgili 23. Madde’de
belirtilen hususlara uyulacak ve trafik muayeneleri, egzoz
ölçümleri ve bakımları yapılan araçlar kullanılacaktır. Proje
dahilinde yapılacak patlamaların çevredeki yapılara zarar vermemesi
için, en yakındaki yapının dışında, zeminde ölçülecek titreşim
düzeyi ilgili yönetmelik Tablo-9’da verilen değerleri geçmeyeceği
ve inşaat çalışmalarında kazık çakma ve benzeri titreşim yaratacak
operasyonlar ile ağır inşaat makinelerinin neden olacağı
titreşimlerin çevrelerindeki yapılara zarar vermemesi için, en
yakındaki yapının dışında, zeminde ölçülecek titreşim düzeyi yine
anılan yönetmelik Tablo-10’da verilen değerleri geçmeyeceği ifade
edilmektedir.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Taşeron Firma
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
20
AŞAMA KONU ÖNLEM SORUMLULUK Arazi Hazırlık ve İnşaat
Dolayısıyla 75 kg patlayıcı madde kullanılarak yapılan açık
alanda patlatma sonucu oluşan vibrasyonun en yakın yerleşim
yerlerinde olumsuz etkisinin olmayacağı ortaya çıkmaktadır. Eğer
yapılarda zararın oluşması durumunda ise yüklenici firma tarafından
bütün zararlar karşılanacaktır. İnşaat aşamasında makine ve
ekipmanlarda meydana gelecek gürültüden çalışanları koruyabilmek ve
gerektiğinde; 4857 sayılı İş Kanununun 78’inci maddesine göre
düzenlenmiş olan ve 23 Aralık 2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ‘’Gürültü Yönetmeliği’’
hükümleri gereğince, işçilerin gürültüye maruz kalmaları sonucu
sağlık ve güvenlik yönünden oluşabilecek risklerden, özellikle
işitme ile ilgili risklerden korunmaları için gerekli önlemler
alınacaktır. İnşaat aşamalarında makine ve ekipmanlarda
çalışanlara; başlık, kulaklık veya kulak tıkaçları gibi uygun
koruyucu araç ve gereçler sağlanarak, çalışanların gürültüden
etkilenmemeleri sağlanacaktır. Böylece, çalışmalarda makine ve
ekipmanlardan kaynaklı oluşacak gürültü ve titreşim seviyeleri
çalışanları rahatsız etmeyecek düzeye indirilmiş olacaktır. Ayrıca
yönetmeliklerin öngördüğü değerler yakalanarak, çevreye verilecek
gürültü ve titreşim, minimum düzeyde tutulmuş olacaktır.
Personelin Konut ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçları
Proje kapsamında çalışacak personelin sosyal ihtiyaçları
(barınma, dinlenme, yemekhane vb.) proje kapsamında kurulacak
şantiye alanında yer alan sosyal tesislerden temin edilecektir.
Ayrıca ihtiyaç duyulması halinde teknik ya da sosyal ihtiyaçlar,
proje alanı yakın çevresindeki yerleşim birimlerinden, buralardan
karşılanamama durumunda ise Maçka ilçesinden veya İl Merkezinden
temin edilebilecektir. Çalışan personel, Maçka ilçesi ve Trabzon
İli’ndeki sağlık merkezlerinden faydalanabilecektir.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Taşeron Firma
İş Sağlığı ve İş Güvenliği
Yapı işyerlerinde alınacak asgari sağlık ve güvenlik şartlarını
içeren, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından
çıkartılarak, 23.12.2003 tarih ve 25325 Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren ‘’Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik
Yönetmeliği’’ ve 11.01.1974 tarih ve 14765 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren İş ve İş Güvenliği Tüzüğü hükümlerine
uygun olarak inşaat çalışmalarının yürütülmesi sağlanacaktır.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Taşeron Firma
İşletme
Atıksu
Daimi personelin kalacağı regülatör ve santral binalarında
atıksular, yapılacak sızdırmasız fosseptiğe verilecektir Fosseptik
dolduğunda ise Maçka Belediyesi tarafından vidanjör ile aldırılarak
bertaraf edilmesi sağlanacaktır.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
21
AŞAMA KONU ÖNLEM SORUMLULUK İşletme
Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları
Projenin işletme aşamasında oluşacak bu atıklar; proje sahası
içerisinde çeşitli noktalara yerleştirilen ağzı kapalı çöp
bidonlarında toplanacak ve belli periyotlarda Maçka Belediyesi katı
atık toplama sistemine verilerek bertaraf edilmesi sağlanacaktır.
Suyun taşıyarak çökeltme havuzunda biriktireceği killi, kumlu vb.
çöken malzemeler belli periyotlarla (dolduğunda) çökeltme havuzu
hunisinden alınacak ve en yakın yerleşim yerlerine tarım ile
uğraşan vatandaşlara, bahçelerde kullanılmak üzere ücretsiz olarak
verilecektir. HES işletmelerinde ambalaj atıklarının oluşması söz
konusu değildir. Ancak geri kazanımı mümkün olan ambalaj atıkları
oluşması durumunda ise, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
çerçevesinde; santral alanı içerisinde diğer katı atıklardan ayrı
olarak toplanacak ve ambalaj atığı toplama lisansına sahip firma
ile yapılacak sözleşme dahilinde firmaya teslim edilecektir.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Yusufeli Belediyesi
Atık Yağ
Trafolarda izolasyon yağları kullanılmaktadır. Tesiste büyük
çaplı arıza durumlarında, yapılacak yağ transferi işlemi sırasında,
meydana gelebilecek kazalar sonucunda, ortama dökülen veya taşan
izolasyon yağı üzerine kum, çakıl veya talaş gibi absorban
dökülerek ortama sızması önlenecek daha sonra bu karışım varillere
alınarak depolanacaktır.
Bakım ekipleri tarafından belirli zamanlarda vanalardan
izolasyon yağı numunesi alınarak hava ve gaz oranları tespit
edilecektir. Hava ve gaz içeriği fazla olan yağlar, vakumlama
işlemine tabi tutularak tekrar kullanılacaktır.
Kullanılacak izolasyon yağının yaklaşık ömrü 25-30 yıl
arasındadır. Kullanım ömrünü tamamlamış izolasyon yağlarının
bertarafı ise, lisanslı bertaraf tesislerinde, 30.07.2008 tarih ve
26952 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık
Yağların Kontrolü Yönetmeliği” 2. Bölüm Madde 9’da belirtildiği
şekilde gerçekleştirilecektir. Atıkların bertaraf tesislerine
taşınması lisanslı taşıyıcı vasıtası ile yapılacaktır. Bertaraf
tesislerine aktarılıncaya kadar “Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği” 4. ve 5. Bölümlerde öngörülen şartlar sağlanacak,
işletme içindeki “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”nde belirtilen
standartlara uygun olarak yapılmış geçici depolarda depolanacaktır.
Daha sonra ihale yolu ile Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan lisans
almış firmalara satılarak değerlendirilecektir.
Ayrıca izolasyon yağlarının dökülmeye, sızmaya, taşmaya ve
yağmura karşı gerekli önlemler alınacak ve emniyet havuzu
yapılacaktır. İzolasyon yağları ile ilgili yapılacak işlemlerin
tamamında 27 Aralık 2007 tarih ve 26739 Sayılı Resmi Gazete’de
yayınlanarak yürürlüğe giren “Polikorlu Bifenil ve Polikorlu
Terfenillerin Kontrolü Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun
olarak hareket edilecektir.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
22
AŞAMA KONU ÖNLEM SORUMLULUK İşletme
Gürültü
Projenin işletme aşamasındaki tek gürültü kaynakları, santral
binalarının içerisindeki jeneratör ve türbünler olacaktır. Santral
binaları gürültüyü izole edeceğinden bina dışına herhangi bir
gürültü ulaşması söz konusu olmayacaktır. Santral binasında
çalışacak personeller için ise; gürültünün çok olduğu alanlarda
4857 sayılı “İş Kanunu”nda belirtilen, kulaklık, kulak tıkaçları,
vb. gibi koruyucu giysiler ve gereçler temin edilerek tesis
içerisindeki gürültüden etkilenmemeleri sağlanacaktır.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
Doğal Hayatın Sürekliliği İçin Bırakılacak Minimum Debi (Can
Suyu)
Raporda belirtilen debi değeri, doğal hayatın devamlılığını
sağlamak üzere regülatörden dere yatağına can suyu bırakılacaktır.
Bırakılan cansuyu, otomatik debi ölçer cihazları ile günlük akım
değerleri ölçülecek ve aylık olarak DSİ 22. Bölge Müdürlüğü’ne ve
Trabzon İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne (ÇED, DKMP Şubelerine) veri
aktarımı sağlanacaktır. Yan kollarda ise sürekli akış bazı
dönemlerde gözlenmediğinden(Yöre yaşayanlarından bilgi alınmıştır.)
balık geçitlerinin yapılmasına gerek bulunmamaktadır. Bunun
yanısıra akım değerleri, proje debisinin üzerinde olduğu durumlarda
proje debisinin üstündeki debi değerlerinin tamamı yatağa
bırakılacaktır.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
Doğal Hayatın Korunması
Balıkların yaşamının sürekliliğinin sağlanması, sucul ortamdaki
doğal dengenin bozulmaması ve balıkların akarsuyun kaynağına gidip
gelmelerini sağlamak amacıyla balık geçidi yapılacaktır.
Regülatörlerde yapılması planlanan balık geçidi sayesinde
balıkların su yatağında rahatlıkla ilerlemeleri sağlanmış
olacaktır. Regülatörlerde tutulan su herhangi bir işlemden
geçirilmeden direkt elektrik üretiminde kullanıldıktan sonra tekrar
yatağına geri veri lecektir. Dolayısıyla suyun, projeden kaynaklı
bir kirlenmeye maruz kalması beklenmemektedir.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. - Doğa Koruma ve Milli
Parklar Genel Müdürlüğü
İşletme ve İşletme Sonrası
Arazi Islahı ve reklamasyon çalışmaları
Proje kapsamında regülatör, HES, şantiya alanları, hafriyat
depolama alanı inşaatları öncesi toplanan üst toprak inşaat
sonrasında tesislerin çevre düzenlemelerinde kullanılacaktır. Tesis
çevrelerinde bitkilendirme çalışmalarının yanı sıra kalıcı erozyon
önlemlerinin alınması gerekecektir. Islah çalışmalarında ise tesis
çevrelerine ağaç dikilip bitkilendirme yapılacaktır.
- Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
16
Dolayısıyla projenin inşaat ve işletme aşamaları göz önüne
alındığında, uzun ve kısa dönemli olmak üzere iki ayrı nitelikte
etki söz konusu olacaktır. İnşaat aşamasındaki etkiler geçici
etkiler olup, kısa süreli; işletme aşamasındaki etkiler uzun
sürelidir. Ancak projenin sosyo-ekonomik ve biyo-fiziksel çevresel
etkileri göz önüne alındığında önemli boyutlara ulaşmayacağı
görülmektedir.
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
BÖLÜM 3
İZLEME PLANI
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
19
3. İZLEME PLANI Cevher I-II HES Projesi kapsamında inşa edilecek
ana tesisler; regülâtör, çakıl
geçidi, balık geçidi, iletim hattı, çökeltim havuzu, yükleme
havuzu, cebri boru, santral binası, kuyruk suyu kanalı ile şalt
tesisidir. Projenin inşaat aşamasında kullanılmak üzere destek
üniteleri olarak, şantiye sahası (prefabrik taşınabilir yapılardan
oluşan) ve mobil beton santralinden oluşturulacaktır.
Planlanan proje için 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Yönetmeliği,
‘’Seçme ve Eleme Kriterleri’’ne göre hazırlanan Proje Tanıtım
Dosyası ile inşaat ve işletme aşamasında projenin tüm unsurlarının
olumlu ve olumsuz yönleri, biyo-fiziksel ve sosyo- ekonomik
etkileri incelenmiştir. Bu inceleme sonucunda, projenin tüm
etkileri ve bu etkilere karşı alınacak önlemler detaylı olarak
irdelenmiştir.
Denetleme ve izleme programının amacı; projeyle ilgili etki
azaltıcı önlemlerin,
onaylanmış planlar, izin, koşul ve gerekleri dikkate alarak
hazırlanan ÇED, Proje Tanıtım Dosyası”nda ki uyulması gerekli
konular ve taahhütleri ile tam olarak uyum sağlamasını garanti
etmektir.
Bu kapsamda proje için uygulanacak ‘’İzleme Planı’’ (izlenecek
parametreler,
parametrenin izleneceği yer, nasıl ve ne zaman izleneceği ve
sorumlu kurum/kuruluşu) aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Tablo 3.1. İzleme Planı,
AŞAMA İZLENECEK PARAMETRE
PARAMETRENİN YERİ İZLEME METODU
İZLEME SIKLIĞI İZLEME NEDENİ
KURUMSAL SORUMLULUK
Arazi Hazırlık ve İnşaat Öncesi
Zemin Yapısı ve Jeoloji
Regülâtörün, santral binasının, iletim tünelinin ve/veya
kanallarının kurulacağı bölgeler
Zemin etüdü ve proje alanında yapılacak çalışmalar
İnşaat öncesi Yapı Güvenliğini oluşturmak için
Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
Orman İzni Proje arazisi içerisinde orman sayılan alanlar
Yazılı izin ile İnşaat öncesi
Orman Genel Müdürlüğü hükmü ve tasarrufu altında olan arazinin
kullanımı
Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş. Orman Genel Müdürlüğü
Peyzaj İnşaat çalışması yapılacak sahalar
Fotoğraf ve kamera İnşaat öncesi İnşaat sonrası yapılacak peyzaj
çalışmaları için
Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
Arazi Hazırlık ve İnşaat
Hava Kalitesi
İnşaat sahaları, ulaşım yolları, proje sahası yakınındaki
yerleşim yerleri
Toz ölçümü ya da toz örnekleyici (Çevre ve Orman Bakanlığı
tarafından yeterlilik belgesi almış kuruluşlar tarafından
yapılacaktır.) Toz emisyonunu engelleyici önlemlerin alınıp
alınmadığının izlenmesi
Sürekli ve şikâyet olduğu durumlarda
Çevre ve insan sağlığının korunması, Endüstri Tesislerinden
Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, İş Kanunu ve
yönetmeliklerine uyumluluğun sağlanması
Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
20
AŞAMA İZLENECEK PARAMETRE
PARAMETRENİN YERİ İZLEME METODU
İZLEME SIKLIĞI İZLEME NEDENİ
KURUMSAL SORUMLULUK
İnşaat ekipmanları egzozları
Egzoz ölçüm cihazları Periyodik bakım dönemlerinde
Trafikte Seyreden Motorlu Kara Taşıtlarından Kaynaklanan Egzoz
Gazı Emisyonlarının Kontrolüne Dair Yönetmelik’e uyumluluğun
sağlanması
Hafriyat Malzemeleri
İnşaat sahaları, ekipman sahası ve depolama alanları
Görsel tetkik İnşaat çalışmaları süresince
Doğal habitat üzerindeki muhtemel olumsuz etkilerin azaltılması,
görsel kirliliğin çevrenin korunması,
Arazi Hazırlık ve İnşaat
Atıksu Deşarjı yapılan noktalar
Gözlemsel, atık suyun fosseptiğe verilerek bertaraf edilip
edilmediği ve fosseptik dolduğunda belediye (Maçka Belediyesi)
tarafından vidanjör i le alınıp alınmadığı
Aylık
Su Kirliliği ve Kontrolü Yönetmeliği (SKKY), Su ürünleri Kanunu
ve Yönetmeliği’ne uyumluluğun sağlanması
Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
Yüzey Suları Proje alanı ve çevresindeki su yüzeylerinde
Görsel Günlük
Hafriyat ve atıkların yüzey sularına atılmamasını
sağlanacaktır.
Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları
İnşaat alanında veya şantiye olarak kullanılacak alanda
Gözlemsel Günlük veya iki günde bir
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Toprak Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’ne
uyumluluğun sağlanması
Gürültü
İnşaat alanları, kamyon güzergâhları, patlatma yapılacak
yerlerin yakınında bulunan yerleşim yerleri, hassas alanlarda
şikayetin olması durumunda
Gözlemsel ve gerektiğinde gürültü seviyesi ölçüm cihazları ile
yeterlilik almış bir firma tarafından.
Şikayet olduğu durumlarda ve hassas gölgelerde çalışma yapılan
süre zarfında
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi (ÇGDY)
Yönetmeliği’ne uyumluluğun sağlanması
Hafriyat atıkları İnşaat alanında Gözlemsel Günlük
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği’ne uyumluluğun sağlanması
İl Özel İdaresi Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
21
AŞAMA İZLENECEK PARAMETRE
PARAMETRENİN YERİ İZLEME METODU
İZLEME SIKLIĞI İZLEME NEDENİ
KURUMSAL SORUMLULUK
Titreşim
Patlatma yapılan yerlere yakın yerleşim yerlerinde
Titreşim seviyesini ölçmek amacıyla kullanılan titreşim seviyesi
ölçüm cihazları
Farklı noktalarda yapılan ilk patlatmalarda veya şikayetin
olduğu durumlarda
Oluşabilecek herhangi bir patlatma riskini minimize etmek, cevre
ve çalışanların güvenliğinin sağlanması ve Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi (ÇGDY) Yönetmeliği’ne uyumluluğun
sağlanması
Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
İş Sağlığı ve İş Güvenliği
Proje alanının tamamında Gözlem ve denetleme Günlük
İş Kanunu ve Yönetmeliklerine uyumluluğun sağlanması
İşletme İş Sağlığı ve İş Güvenliği
Proje alanının tamamında Gözlem ve denetleme Aylık
İş Kanunu ve Yönetmeliklerine uyumluluğun sağlanması
Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
İşletme
Can Suyu (Minimum Debi)
Regülâtör yerinde
Debi ölçer ile ölçüm ve kayıt tutma Sürekli
Doğal yaşamın devamlılığını sağlamak için
Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
Balık Geçidi Regülâtörde Gözlemsel Balıkların göç
dönemlerinde
Balık geçidinin çalışıp çalışmadığının kontrolü
Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
Peyzaj Tüm proje sahasında Gözlemsel Sürekli
İnşaat sonrası tahrip edilen yerlerde rehabilitasyon çalışmaları
ile doğal görünümün eski haline döndürülmesi
Özcevher Enerji Elektrik Üretim A.Ş.
Katı Atıklar ve Ambalaj Atıkları Proje sahasında Gözlemsel
Günlük
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Toprak Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği, Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’ne
uyumluluğun sağlanması
Atıksu Proje sahasında
Gözlemsel, atık suyun fosseptiğe verilerek bertaraf edilip
edilmediği ve fosseptik dolduğunda belediye (Maçka Belediyesi)
tarafından vidanjör i le alınıp alınmadığı
Günlük
Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara
Ait Yönetmelik’e uyumluluğun sağlanması
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II HES PROJESİ
ÇEVRE YÖNETİM PLANI
BÖLÜM 4
PROGRAM
-
ÖZCEVHER ENERJİ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. CEVHER I-II H