Centralny układ nerwowy (c.d.) Układ limfatyczny · Ośrodkowy (centralny) układ nerwowy Mózgowie – mózg, pień mózgu, móżdżek. Rdzeń kręgowy Istota szara – zgrupowanie

Centralny układ nerwowy (c.d.) Układ limfatyczny

Ośrodkowy (centralny) układ nerwowy

Mózgowie – mózg, pień mózgu, móżdżek. Rdzeń kręgowy Istota szara – zgrupowanie ciał komórek nerwowych i początkowych,

pozbawianych mieliny, aksonów. Agregaty ciał komórek nerwowych zamkniętych w istocie białej – jądra. Zrąb stanowią głównie astrocyty (protoplazmatyczne), tworzące pilśń nerwową

Pomiędzy wypustkami astrocytów - proteoglikany. Oprócz astrocytów obecne oligodendrocyty i komórki mikrogleju.

Istota biała – nagromadzenie aksonów otoczonych mieliną. Zrąb stanowią astrocyty (głównie włókniste), nieliczne oligodendrocyty i komórki mikrogleju. Nie zawiera ciał komórek nerwowych.

Kora mózgu

1. Warstwa drobinowaWrzecionowate neurony poziome Aksony i dendryty równolegle do kory 2. Warstwa ziarnista zewnętrznaNeurony piramidalne (aksony ku istocie białej)Neurony ziarniste3.Warstwa piramidalnaNeurony piramidalne (aksony > istota biała, dendryty > w-wa drobinowa) 4. Warstwa ziarnista wewnętrznamałe neurony piramidalne, neurony ziarniste (aksony i dendryty do sąsiednich neuronów, długie dendryty do powierzchni kory). Smuga zewnętrzna 5. Warstwa zwojowaDuże neurony piramidalne (Betza) Małe neurony ziarniste Smuga poprzeczna wewnętrzna 6. Warstwa komórek różnokształtnychNeurony piramidalne małe Neurony wrzecionowate

Istota biała

Gładkomózgowiezaburzona migracja neuronów w życiu prenatalnym. Nieprawidłowo zorganizowana kora mózgu

Kora móżdżku

1. Warstwa drobinowaNeurony gwiaździste - aksony tworzą synapsy z kom. w-wy zwojowej. Neurony gwiaździste duże

(koszyczkowe) 2. Warstwa zwojowaNeurony gruszkowate – Purkinjego. Dendryty → w-wa drobinowa, aksony → istota biała3. Warstwa ziarnistaMałe neurony ziarniste – aksony kształt T Neurony ziarniste duże (Golgi II)Neurony poziome dwubiegunowe

Istota białaWłókna dochodzące:a) Kiciaste – z rdzenia kręgowegob) Pnące – z jąder nerwu przedsionkowego

Rdzeń kręgowy

Rogi przednie: 6 grup jąder zawierających dwa rodzaje neuronów 1. Ruchowe

2. Powrózkowe Aksony neuronów ruchowych unerwiają grupy różnych mięśni szkieletowych. Neurony powrózkowe, małe kom. oddające liczne włókna kojarzeniowe,

łączące neurony ruchowe różnych jąder i różnych poziomów rdzenia.

Rogi tylne (grzbietowe):a) Rogi grzbietowo-brzeżneNeurony o średnicy 50µm – udziałw przekazywaniu i modyfikowaniubodźców bólowych, cieplnych i dotykowych.

b) Tylna część rogu – część galaretowataMałe wrzecionowate neurony oddają licznewłókna kojarzeniowe.c) Część brzuszno-środkowa.Zawiera duże neurony wielobiegunowe,Przenoszą i modyfikują impulsyo położeniu przestrzennym.

Rogi boczne (część pośrednia):Neurony o średniej wielkości. Zawiadują skurczami mięśni gładkich naczyń krwionośnych, mięśni przywłośnych oraz wydzielaniem potu.

PŁYN MÓZGOWO-RDZENIOWY

Produkowany w ilości ok. 14 do 36 mL/h, wymiana całkowita jego objętości 4 – 5 razy dziennie. Jest wodnistą, przejrzystą, lekko alkaliczną cieczą. Ciśnienie osmotyczne zbliżone do ciśnienia osocza krwi.

Funkcja: v Ochronna, jako układ amortyzujący wstrząsy mechaniczne v Ochrona przed wzrostem ciśnienia wewnątrzczaszkowegov Wymiana między tkankami CUN a płynem (mechanizm mało znany)

BARIERA KREW-PŁYN MÓZGOWO-RDZENIOWY

Utrzymuje chemiczną stabilność płynu. 1. Śródbłonek ciągły naczyń splotu naczyniówkowego 2. Komórki nabłonka sześciennego z połączeniami zamykającymi

Bariera krew-mózg (B-BB)

Oponamiękka

Stopka końcowa pod oponą miękką

Powierzchnia mózgu Błona

podstawna

Astrocyt

Mielina

Oligodendrocyt

Neuron

Komórka mikroglejuAstrocyt

Komórka mikrogleju

Naczynie włosowate

Makrofag

Stopka końcowa okołonacyniowa

Ependyma

Komora

v Astrocyty układające się nabłonkowo na powierzchni mózgu tworząc błonę glejową graniczą powierzchowną,

v Tworzące wypustki zakończone płytką – stopka ssąca, na powierzchni naczynia

v Połączenia zmykające pomiędzy komórkami śródbłonka

v Obecność makrofagów (mikroglej) w przestrzeni okołonaczyniowej

1. Śródbłonek naczyń włosowatych ciągły, bez okienek, z połączeniami zamykającymi

2. Błona podstawna ciągła 3. Astrocyty tworzące stopkę ssącą

Obszary pozbawione bariery:Øpodwzgórze Øobszar guza popielatego Ølejek Øtylny płat przysadki Ødno komory IV Øszyszynka

Główne drogi transportu cząsteczek przez BBB

a) Substancje rozpuszczalne w wodzie b) Substancje lipofilne – błona komórkowa (barbiturany, etanol) c) Transportery obecne w błonie komórek śródbłonka (np. GLUT1) d) Endocytoza za pośrednictwem receptorów i transcytoza (insulina, transferyna) e) Endocytoza adsorbcyjna i transcytoza - białka osocza (albuminy)

Leki przekraczają barierę krew-mózg drogami b – e, ale głównie b

Znaczenia kliniczne bariery krew-mózg

ØWszystkie substancje przedostające się do mózgu muszą być transportowane przez komórkę śródbłonka. Woda, gazy i cząsteczki rozpuszczalne w lipidach (lipofilne) – dostęp wolny.

ØPasaż glukozy i innych wybranych cząsteczek. ØNieprzepuszczalna dla wielu substancji, w szczególności dla leków

stosowanych w terapii infekcji lub chorób nowotworowych. ØJeżeli bariera krew-mózg uszkodzona, płyn tkankowy akumuluje się w

tkance nerwowej – obrzęk mózgu. ØAstrocyty wytwarzające stopkę ssącą utrzymują funkcję bariery –

transport płynu i jonów z przestrzeni okołoneuronalnej do naczyń krwionośnych.

Funkcjonalna bariera zabezpieczająca przed pasażem z krwi do tkanki nerwowej niektórych substancji, jak antybiotyki, substancje chemiczne i bakterie, utrzymywanie homeostazy w mózgu.

Degeneracja i regeneracja tkanki nerwowej

ØNeurony, jako nie dzielące się komórki, podlegają degeneracji ØWypustki komórek nerwowych CUN, w ograniczonym stopniu, są regenerowane dzięki

zdolności perikarionu do syntezy ØWłókna nerwów obwodowych regenerują, jeżeli ich perikariony nie są uszkodzone ØNeurony nie wytwarzające połączeń synaptycznych obumierają – transneuronalna

degeneracja ØKomórki glejowe CUN i OUN dzielą się mitotycznie Zmiany w perikarionie po uszkodzeniu włókna ü Chromatoliza - zanik substancji Nissla, zmiana

barwliwości neuroplazmy ü Wzrost objętości perikarionu ü Migracja jądra na obwód perikarionu

Okolica uszkodzenia ü Proksymalny i dystalny odcinek aksonu w pobliżu uszkodzenia degeneruje ü Wzrost aksonu następuje natychmiast po usunięciu przez makrofagi pozostałości po uszkodzeniu ü Makrofagi produkują IL-1 stymulującą lemocyty do syntezy substancji promujących wzrost nerwu ü Lemocyty proliferują, układając się w kolumnę – droga przebiegu wzrastającego aksonu,

aż do narządu efektorowego

§ Kiedy przerwa pomiędzy proksymalnym i dystalnym odcinkiem włókna zbyt duża (amputacja), poprzez wzrost nowego włókna nerwowego może tworzyć się zgrubienie lub nerwiak (neuroma) – spontaniczny ból.

Podstawy immunologii Układ limfatyczny

Immunologia - nauka o odporności

Ø Odporność – reakcja komórek i tkanek na obce substancje lub patogeny, jak mikroorganizmy (bakterie, wirusy), pasożyty, białka, polisacharydy odporność nieswoista – naturalna, wrodzona; odporność swoista – nabyta)

ü Odporność wrodzona lub naturalna – najprostszy mechanizm ochrony, występujący bez wcześniejszej ekspozycji do patogenu i wywołuje szybką odpowiedź. Stanowią ją:

§ Powierzchnie nabłonkowe (nabłonek w-wy płaski, nabłonki błon śluzowych) )

§ Połączenia zamykające pomiędzy komórkami nabłonków § Bariery fizjologiczne § Neutrofile § Makrofagi z właściwościami fagocytarnymi § Komórki NK § Liczne białka (cytokiny, białka układu dopełniacza)

Immunologia jako nauka o odporności

ü Odporność nabyta – u osoby, eksponowanej na działanie patogenu. Uczestniczą w niej limfocyty oraz cytokiny, w odpowiedzi na działanie patogenu lub antygenu wywołują odpowiedź immunologiczną.

Dwa typy odpowiedzi na antygen: v Odpowiedź za pośrednictwem przeciwciał produkowanych przez

plazmocyty, zw. odpowiedzią humoralną i oddziałuje na antygeny zlokalizowane poza komórką lub związane z jej powierzchnią

v Odpowiedź typu komórkowego, która wymaga tego, aby antygen został sfagocytowany i następnie zaprezentowany

Komórki układu immunologicznego

Komórki układu immunologicznego

Ø Limfocyty B i T

Ø Komórki (APC) prezentujące antygenAntigen – presenting cells§ makrofagi§ limfoidalne komórki dendrytyczne§ komórki dendrytyczne grudek limfatycznych węzłów limfatycznych§ komórki M nabłonka limfoidalnego jelit§ komórki Langerhansa naskórka

Ø Komórki tuczne Fc receptor (IgE)

ØGranulocyty

LeukocytyGranulocyt

LimfocytyLimfocyty B i T - są zdolne do odpowiedzi immunologicznej, czyli rozpoznania i reagowania na obce antygeny

Erytrocyty

Antygen – substancje rozpoznawane przez organizm, jako obce, z właściwościami: ü Immunogenność – zdolność do wywoływania odpowiedzi immunologicznej,

przejawiającej się wytwarzaniem przeciwciał z uczulonych limfocytów. ü Antygenowość - zdolność do swoistej reakcji z produktami odpowiedzi

immunologicznej: immunoglobulinami lub uczulonymi limfocytami. O właściwościach i wysokiej swoistości antygenu decyduje obecność na jego powierzchni specjalnych ugrupowań aminokwasów – epitop lub determinanta antygenowa

Limfocyty B (Bone marrow derived lymphocyte) Ø Receptory limfocytów B (BCR) Ø Odpowiedzialne za wywoływanie odpowiedzi typu humoralnego, produkcję

przeciwciał jednej klasy (komórka plazmatyczna) Ø Część limfocytów B – komórki pamięci immunologicznej

Limfocyt B → Limfoblast → Plazmocyt → Ig

Limfocyty T

a) T helper (Th1 i Th2) CD4 + (pomocnicze) b) T cytotoksyczne (Tc) CD8+

c) T regulatorowoe (Treg) CD8+ [supresorowe (Ts)] d) T pamięci immunologicznej

Wszystkie populacje zawierają na swej powierzchni receptory TCR rozpoznające peptydy wspólnie z wyspecjalizowanymi antygenami głównego kompleksu zgodności tkankowej, występującymi na powierzchni komórek APCs.

Długo żyjące, komórki immunokompetentne

Uczestniczą w odpowiedzi typu komórkowego. Nabywają, jako tymocyty, kompetencji pod wpływem grasicy (Thymus). • w korze nabywają specyficznych markerów CD (Cluster of differentiation) –

błonowe białka integralne: CD2, CD3, CD4, CD8 • W rdzeniu niektóre tymocyty tracą CD4 i stają się CD8+,

inne tracą CD8 i stają się CD4+

Subpopulacje limfocytów T

Komórki NK (Natural Killer)

Ø Null cells (nie mają markerów powierzchniowych limfocytów B i T, nie mają TCR) - ok. 5% limfocytów krwi

Ø Spontaniczna (bez uczulenia) cytotoksyczność wobec komórek

infekowanych lub nowotworowych

NK cell

Target cell

Komórki prezentujące antygen (APC)

Makrofagi

Monocyt

Komórki dendrytyczne

IL-1 → aktywacja ThProstaglandyna E2 (PGE2) → hamowanie reakcji immunologicznej

Komórka dendrytyczna człowieka

makrofag

Antygeny zgodności tkankowejv Główny układ zgodności tkankowej (Major Histocompatibility Complex) MHC.

Antygeny odpowiedzialne za odrzucanie przeszczepu allogenicznego - antygeny zgodności tkankowej lub transplantacyjne. Zespół kodujących genów – główny układ zgodności tkankowej.

MHC – glikoproteiny

MHC klasy I MHC klasy II Powierzchnia wszystkich komórek Na powierzchni komórek jądrzastych, w niewielkich ilościach immunokompetentnych na erytrocytach i zrębu grasicy

v Główny układ zgodności tkankowej człowieka zwany jest układem HLA I i II)(Human Leukocyte Antigens), wykryty po raz pierwszy na krwinkach białych

Wszystkie limfocyty T (z wyjątkiem komórek T pamięci immunologicznej) rozpoznają te epitopy, które są związane z cząsteczką klasy I lub klasy II HLA

Identyczne markery na komórkach organizmu układu MHC Komórki immunologiczne rozpoznają białka układu MHC, kiedy odróżnią własne od obcych. Białka MHC stanowią rozpoznawalne miejsca, które wskazują miejsca (peptydy) obcych białek (antygen) komórkom immunokompetentnym

Przeciwciała (immunoglobuliny)

Glikoproteiny syntetyzowane przez komórki plazmatyczne

v IgG – ok. 75% Ig surowicy krwi. Przenika przez barierę krew-łożysko.

v IgM – ok. 10% Ig surowicy krwi.. Pierwsze przeciwciałow życiu osobniczym, produkowane przez limfocyty B, nie pobudzone

antygenem.

v IgA – w niewielkiej ilości w surowicy krwi i jest głównym przeciwciałem wydzielin (ślina, łzy, mleko, śluz).

v IgE – wiąże się z receptorami powierzchni komórek tucznych oraz granulocytów zasadochłonnych, powodując ich degranulację

v IgD – Wspólnie z IgM pojawia się w błonie komórkowej wielu limfocytów B, jako jedno z pierwszych przeciwciał w życiu osobniczym.

Układ dopełniacza Wieloskładnikowy system enzymatyczny. Grupa ok. 30 białek surowicy krwi, które powodują lizę bakterii i innych komórek Ø (1) Aktywacja na drodze klasycznej (kompleks antygen-przeciwciało) Ø (2) Aktywacja na drodze lektynowej – wiązanie mannozy lektyn powierzchni

komórek z węglowodanami powierzchni patogenuØ (3) Alternatywna droga aktywacji (spontaniczna aktywacja składnika C3 )

(1)

(3)(2)

Układ limfatyczny

1. Dyfuzyjna tkanka limfatyczna. Głównie w błonie śluzowej układu żołądkowo-jelitowego i układu oddechowego. Utworzona z komórek limfoidalnych lub grudek limfatycznych nie otoczonych torebką łącznotkankową

2. Tkanka limfoidalna otoczona torebką łącznotkankową.

Narządy limfatyczne centralne: szpik kostny, grasica oraz obwodowe: węzły limfatyczne, śledziona, migdałki. Komórki budujące - limfocyty B i Toraz komórki towarzyszące – APC, inne)

Dyfuzyjna tkanka limfoidalna Ze względu na miejsce występowania komórek limfoidalnych zwana jest tkanką

limfatyczną związaną z błoną śluzową (MALT)

MALT Mucosa-associated lymphoid tissue

BALT GALTBronchus-associated lymphoid tissue Gut-associated lymphoid tissue

Tkanka limfatyczna występująca w oskrzelach Tkanka limfatyczna związana z jelitem BALT i GALT - rozproszone komórki immunokompetentne oraz grudki limfatyczne

izolowane (pojedyncze)

Kępki Peyera – część składowa GALT - agregaty grudek limfatycznych (grudki skupione w jelicie krętym)

Narządy układu limfatycznego Centralne v Szpik kostny (limfocyty B)v Grasica (limfocyty T)

Obwodowe v Węzły limfatyczne v Śledziona v Migdałki

Szpik kostny

Grasica

Szpik kostny

Grasica Niedojrzałe immunologicznie limfocyty (tymocyty) ze szpiku kostnego różnicują się w dojrzałe limfocyty T

Kora Rdzeń

K KR

R

Inwolucja Grasicy

v Zrąb grasicy - komórki siateczkowate pochodzenia nabłonkowego.(endoderma)

v Inne elementy – torebka łącznotkankowa i przegrody, naczynia, tymocyty, limfocyty T, makrofagi, komórki dendrytyczne – mezenchyma

W inwolucji uczestniczą hormony steroidowe

1.Thymus capsule2. Thymic nurse cells3. Connective tissue septa with blood vessels4. Subcapsular epithelium

(blood-thymus barrier)5. Cortical epithelial cells6. Medullar epithelial cells 7. Dendritic cells (from the bone marrow)8. Hassall's corpuscle (histological picture)9. Macrophages (from the bone marrow)

A. CortexB. Medulla

Komórki zrębu – czynnik transkrypcyjny Foxn1, regulujący różnicowanie komórek zrębu kory i rdzenia grasicy,przed przybyciem tymocytów.Mutacja genu – brak grasicy.

14 tydzień

Grasica

Komórki nabłonkowe kory

Połączenie kora-rdzeń

Komórki dendrytyczne pochodzące ze szpiku tylko w rdzeniu

Komórki nabłonkowe rdzenia

Ciałka Hassala

Makrofagi pochodzenia szpikowego (monocyty)

Podtorebkowe komórki nabłonkowe

W korze komórki zrębu posiadają na swej powierzchni cząsteczki MHC I i MHC II wymagane dla rozwoju Th (CD4+), Tc i Ts (CD8+)

Kora

MHC I + antygen własny = CD8 +

MHC II + antygen własny = CD4+

Tymocyty – komórki podwójnie negatywne:CD4− oraz CD8−

Limfocyty − receptor komórek T (TCR), CD4 oraz CD8

SELEKCJA POZYTYWNAKomórki podwójnie pozytywne

Bariera krew-grasica

Zlokalizowana w korze grasicy. Elementy bariery: ü Śródbłonek naczyń z połączeniami

zamykającymi ü Błona podstawna ü Komórki nabłonkowe kory połączone

desmosomami

Funkcja sekrecyjna grasicy ØTymozyna alfa ØTymopoetyna ØTymulina ØGrasiczy czynnik humoralny ØTymostymulina

Ciałko grasicze

Komórki zrębu rdzenia produkują czynnik transkrypcyjny aire -tkankowo specyficzne białko własne, które pozwala na eliminację

limfocytów T, rozpoznających własne antygeny, jako obce (autoreaktywne limf. T). Mutacja genu aire – choroby autoimmunologiczne.

Ciałka grasicze produkują cytokinę – limfopoetyna zrębu grasicy, stymuluje komórki dendrytyczne grasicy do wspomagania dojrzewania limfocytów T CD4+ i CD8+

Grasica Rdzeń

Selekcja negatywna →

Dojrzewanie limfocytów T w grasicy

Podwójnienegatywne

(DN)

Podwójniepozytywne

(DP)

Limfatyczne narządy obwodowe

Tkanka łączna właściwa siateczkowa

B

Pochodzenie mezenchymatyczne Włókna siateczkowe (kolagen typu III)

Limfocyty B (IHC)

Grudka limfatyczna

Ośrodek rozmnażaniaProliferaujące limfocyty

Pierwotna

Wtórna

Limfocyty B(naiwne)

Pasmo zagęszczenia (mankiet) Ośrodek rozmnażania (centrum reaktywne)limfocyty B, komórki dendrytyczne

Węzły limfatyczne (chłonne)

Naczynia limfatyczne doprowadzające

Zatoki brzeżne

Zatoki promieniste

Zatoki rdzenne

Węzły limfatyczne

Kora Strefa podkorowa

Rdzeń

Strefa grasiczozależna (limfocyty T)Strefa grasiczoniezależna (limfocyty B)

HEV

Węzły limfatyczne

Naczynia limfatyczne doprowadzające

Zatoka brzeżnaZatoka promienista

Grudka limfat.Kora

Strefa podkorowa

HEV

RdzeńZatoka rdzenna Zatoka rdzenna

Naczynie limfatyczne odprowadzające

Przedziały czynnościowe w węźle limfatycznym

Węzeł chłonny § interakcję pomiędzy antygenami

a komórkami limfoidalnymi § główne miejsce rozwoju komórek

limfoidalnych podczas odpowiedzi immunologicznej § zawiera limfocyty B (grudki chłonne),

limfocyty T (strefa podkorowa), komórki plazmatyczne i makrofagi (rdzeń)

§ większość limfocytów dociera do węzła drogą wyspecjalizowanych żyłek o wysokim śródbłonku (HEV) § antygeny z tkanek docierają do węzła

w limfie, która przepływa systemem zatok

Węzły limfatyczne – funkcja

v Filtrują limfę i zatrzymują antygeny (zatoki) v Niszczą i prezentują antygeny (komórki dendrytyczne) v Są miejscem proliferacji limfocytów B (grudki limfatyczne)

i limfocytów T (strefa przykorowa) v Są miejscem różnicowanie limfoblastów w limfocyty B i T efektorowe v Są miejscem wydzielania przeciwciał przez limfocyty B → komórki

plazmatyczne

W węzłach limfatycznych znajdują się wszystkie komórki potrzebne do odpowiedzi immunologicznej.

Węzły limfatyczne zatrzymują 99% antygenów

Węzły limfatycznePrzerzuty nowotworów do węzłów chłonnych

Zatoki brzeżne

Zatoki promieniste

Antygeny (bakterie, komórki nowotworowe) docierają do węzła limfatycznego: ØZatrzymanie w węźle limfocytów

krążących, zdolnych do odpowiedzi na antygen (może doprowadzić do zniszczenia antygenu). Antygeny lokują się głównie na komórkach dendrytycznych (komórki dendrytyczne grudek limfatycznych i splatające stref grasiczozależnych)

ØIntensywna proliferacja limfocytów B w grudkach – wytwarzanie przeciwciał, intensywna proliferacja limfocytów T w strefie przykorowej

Powiększenie węzłów

Śledziona

MB

MC

v Miazga biała (5 – 20% całej masy śledziony) v Miazga czerwona

Zrąb – tkanka łączna siateczkowa Pochodzenie mezenchymatyczne

Torebka łącznotkankowa

Przegrody łącznotkankowe

Unaczynienie śledziony

Beleczka łącznotkankowa

Tętnica beleczkowaŻyła beleczkowa

Zatoki śledzionowe

Naczynia włosowate elipsoidalne

Tętniczki pędzelkowte

Sznury śledzionowe

Miazga biała

Strefa brzeżna

Tętnica centralna

Tętnice promieniste dochodzące do strefy brzeżnej

Zatoki przybrzeżne

Kom. APC

Zatoki brzeżne

Sieć zatok strefy brzeżnej

Strefa grasiczozależna

Tętnica śledzionowa → Tętnice beleczkowe→ Tętnice centralne (tętniczki i naczynia włosowate zaopatrujące miazgę białą) →Tętniczki pędzelkowe (elipsoidalne) otoczone pochewką z makrofagów → naczynia włosowate sinusoidalne (zatoki śledzionowe) - komórki śródbłonka pręcikowe → żyły miazgowe → żyły śledzionowe

Krążenie otwarte – krew z tętniczek pędzelkowych wylewa się bezpośrednio do miazgi czerwonej Krążenie zamknięte – krew z tętniczek wpływa do zatok śledzionowych

Obecne tylko naczynia limfatyczne odprowadzające. Są nieliczne i znajdują się jedynie w torebce łącznotkankowej.

Strefa marginalna

Grudka limfatyczna

Tętnica centralna

Ugrupowania limfocytów B i T (Grudka limfatyczna z ośrodkiem rozmnażania – limfocyty B).

Limfocyty T (głównie Th) (PALS), nieregularne osłonki wokół tętnicy centralnej. Tętnica centralna w grudce mimośrodkowo

Miazga biała śledziony

v tętniczki pędzelkowe otoczone warstwą makrofagów v zatoki śledzionowe (z) v komórki siateczki stanowiące zrąb v sznury komórkowe (śledzionowe) v wszystkie typy komórek krążącej krwi

Z

Sznury

Miazga czerwona śledziony

Funkcja śledziony

Ø Filtr krwi zatrzymujący antygeny niszczone przez makrofagi i granulocyty Ø Prezentacja antygenów limfocytom Ø Miejsce proliferacji limfocytów B (ośrodki rozmnażania grudki limfatycznej

miazgi białej) i limfocytów T (strefa PALS) Ø Produkcja przeciwciał Ø Niszczenie zużytych erytrocytów Ø Rezerwuar krwi

Migdałek podniebienny

Strefa grasiczozależna – pomiędzy grudkami limfatycznymi

Nabłonek limfoidalny

Narząd parzysty

Migdałek językowy

Ø Zazwyczaj kilka. Umiejscowione u nasady języka Ø Pokryte nabłonkiem wielowarstwowym płaskim Ø Obecność jednej krypty, wzdłuż której grudki limfatyczne

Migdałek gardłowy

Ø Narząd pojedynczy w tylno-górnej części gardła Ø Pokryty nabłonkiem wielorzędowym walcowatym

urzęsionym Ø Częściowo nabłonek wielowarstwowy płaski Ø Brak krypt

Nabłonek limfoidalny

W nabłonku obecne limfocyty, w mniejszejlub większej ilości oraz komórki M

Limfocyty śródnabłonkowe

Wyrostek robaczkowy Migdałek podniebienny

Dwunastnica