Cebeli Tarık Boğazı'nın Hukuki Statüsü

Cebeli Tarık Boğazı'nın Hukuki Statüsü

AB-NATO-GÜVENLİKEGE ÜNİVERSİTESİ

2011/Güz

Göksel ERDOĞAN

Coğrafi Konumu

Coğrafi Konumu

Akdeniz’in batı ucunu Atlas (Atlantik Okyanusu) ile birleştirir.

Kuzeyi İber Yarımadası, güneyi Kuzey Afrika'da Mağrip olarak bilinen bölgedir.

Ulaşım yönünden oynadığı rol itibariyle ve jeopolitik bakımdan en önemli boğazlardan biridir.

Deniz geçidinin önemi Süveyş Kanalının açılması ile daha da artmıştır.

Coğrafi Konumu Takriben 60 km uzunluğunda olan boğazın en

geniş noktası Trafalgar Burnu ile Spartel Burnu arasında 44 km'dir.

En dar noktası ise Cires Burnu ile Tarija Burnunun doğusunda 14,2 km’dir.

Boğaz’ın ortası, en sığ noktası olup derinliği 324 metre'dir.

Siyasi Yapısı

Siyasi Yapısı

Yerleşim Bayrak Ülke Nüfus Kıta

Ceuta İspanya 80,579 (2010)

Afrika

Tanca Fas 669,685 (2004)

Afrika

Algeciras İspanya 106,710 (2002)

Avrupa

Barbate İspanya 22,150(2002)

Avrupa

Cebelitarık İngiltere 29,286 (2008)

Avrupa

Tarifa İspanya 16,058(2002)

Avrupa

Tarihçesi

Tarihçesi Cebelitarık 1462'de Araplardan, İspanyollara

geçmiştir. 1502'de resmen İspanyol topraklarına katılmıştır. 24 temmuz 1704'te İngiltere-Hollanda deniz kuvvetleri

tarafından ele geçirilmiştir. 1713 tarihindeki Utrecht Antlaşması'yla İspanya kaleyi

İngiltere'ye iade etmeyi kabul etmiştir.(The history of Gibraltar and of its political relation to events in Europe, Frederick SAYER)

Tarihçesi

Cebelitarık 1830'da İngiliz Sömürgesi ilan edilmiştir.

18. yy.'dan günümüze kadar Cebelitarık'ın egemenliği konusu İngiltere ve İspanya arasında bir sorun olmuştur.

(The history of Gibraltar and of its political relation to events in Europe, Frederick SAYER)

İngiltere & İspanya

İngiltere & İspanya Cebelitarık'ın egemenliği zaman zaman vatandaşlarına

sorulmuştur. Yerleşim biriminde 3 kere halkın oylamasına

başvurulmuştur;1) 1967, Cebelitarık'taki referandumda İspanyol

egemenliği reddedilmiştir.2) 1969, Yeni anayasayla, İngiltere'ye bağlı özerk

yönetim benimsenmiştir.3) 2002, İngilterenin, bölgedeki egemenliğin İspanya ile

paylaşılması önerisine halkın %99 karşı oy kullanmıştır.(http://www.bbc.co.uk/turkish/europe/story/2004/08/040804_gibraltar_anniversary.shtml)


2004 yılında Cebeli Tarık'taki İngiliz egemenliğinin 300. yılı kutlamaları sebebiyle yapılan kutlamalarda İngiltere Savunma Bakanı Geoff Hoon;

“Cebelitarık'ın egemenliğinin bir pazarlık kozu Cebelitarık'ın egemenliğinin bir pazarlık kozu değildir.değildir.” demiştir.

(http://www.bbc.co.uk/turkish/europe/story/2004/08/040804_gibraltar_anniversary.shtml)


İspanya Başbakanı Jose Rodriguez Zapatero, kutlamaları 'uygunsuz' diye niteledi ancak hükümetinin bu konudaki anlaşmazlıkları diyalog yoluyla çözümlemeyi hedeflediğini söylemiştir.

İspanya Dışişleri Bakanı Miguel Angel Maratinos ise İngiltere'yi sömürgeci geçmişinden vazgeçmemekle suçlamıştır.



Moratinos, El Pais gazetesine verdiği demeçte, 21. yüzyılda Avrupa Birliği üyesi bir ülkenin toprağındaki askeri işgalin, bir diğer üye ülke tarafından törenle anılmasının tuhaf bir durum yarattığını söylemiştir.


İngiltere & İspanya 2009 yılında Barcelona’da biraraya gelen İngiltere Dışişleri

Bakanı Jack Straw ve İspanyol muhatabı Josep Pique, yüzyıllara yayılmış bir soruna, yeni çözüm bulunmasına yönelik, ve yaklaşık bir yıla yayılacağı belirtilen, yeni bir görüşmeler sürecini başlatmıştır.

Ancak, İngiltere’nin bu görüşmeler sırasında bölgenin “ortak hükümranlık hakkını kabul edebileceği” yolundaki söylentiler nedeniyle, İngiltere güdümündeki Cebelitarık yerel hükümeti lideri Peter Caruana, görüşmeleri boykot etmiştir.

(http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/120018.asp#BODY)

Cebelitarık'ın Hukuki Statüsü


Birleşik Krallık denizaşırı toprağıdır. Kendi marşı, bayrağı, para birimi (Cebelitarık

poundu), telefon kodu vardır. Genel valisi ve Devlet Başkanı vardır. Kişi başına düşen milli geliri 38000 Dolar

civarındadır. Trafik akışı sağdandır.(http://tr.wikipedia.org/wiki/Cebelitar%C4%B1k)


Cebelitarık AB'nin teknik olarak bir parçasıdır ama üyesi değildir.

Tüm dış ilişkilerinden İngiltere sorumludur. Genel tarım ve gümrük politikasının dışındadır. Halkı AB Parlementosu seçimlerinde oy

kullanabilir. ( Denise Matthews vakası,1999)

(http://www.guardian.co.uk/world/2004/aug/04/qanda.foreignpolicy )

(http://en.wikipedia.org/wiki/Special_member_state_territories_and_the_European_Union#cite_note-PCJ-76)


Avrupa Atom Enerjisi Topluluğu üyesidir. Vatandaşları AB vatandaşıdır. Tek paraya dahil değildir. Tek pazar rejimi ise bazı istisnalar ile

uygulanmaktadır.

(http://www.guardian.co.uk/world/2004/aug/04/qanda.foreignpolicy )

(http://en.wikipedia.org/wiki/Special_member_state_territories_and_the_European_Union#cite_note-PCJ-76)

İspanya'nın Cebelitarık'a Uyguladağı Kısıtlamalar


Cebelitarık'ın AB'den kaynaklanan haklarını tanımamak.(Parlemento seçimlerinde oy kullanma)

Cebelitarık'ın karasularını tanımamak. Uluslararası telefon kodunun tanınmaması,

Cebelitarık cep telefonu şirketlerine dolaşım hakkı verilmemesi.

Cebelitarık'ta şişelenmiş şarapların ithalatının yasaklanması.


İspanya aktarmalı Cebelitarık'a yapılan uçuşlara izin vermemesi.

NATO üyeliğine rağmen İngiliz Hava Kuvvetleri'nin İspanya hava sahasını kullanmasına izin vermemesi.

Cebelitarık havaalanına giden bazı hava yollarını kullandırmaması.

Cebelitarık'a ait kimlik, ehliyet ve pasaportların tanınmaması.

Sonuç & Değerlendirme

Cebeli Tarık Boğazı'nın Hukuki Statüsü

Documents