CÁCH HƯỚNG DẪN GIẢI TOÁN TÌM X

CÁCH HƯỚNG DẪN GIẢI TOÁN TÌM X

Ở BẬC TIỂU HỌC

PHẦN I : NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG

1) Tại sao phải nghiên cứu cách hướng dẫn học sinh tiểu học cách giải toán tìm x ?

Ở bậc tiểu học, việc giải loại toán tìm X là để chuẩn bị cho việc giải

phương trình và bất phương trình ở bậc trung học cơ sở . Sau nhiều năm làm công tác

chuyên môn và thanh tra viên kiêm nhiệm, bản thân tìm hiểu nghiên cứu để tìm ra những

biện pháp giúp giáo viên hướng dẫn cho học sinh giải loại toán tìm X đạt hiệu quả cao

nhất và cuộc hành trình đó trãi qua 2 năm, thông qua những tiết dự giờ trên lớp và kiểm

tra thực tế chất lượng học sinh giải loại toán tìm X, tôi rút ra kết luận sau :

- Tình hình giáo viên lên lớp hướng dẫn học sinh chưa có trọng tâm, chưa giúp học

sinh tư duy lô gich, thậm chí sự hướng dẫn tổ chức của giáo viên còn gây ra sự khó

hiểu cho học sinh, làm hụt hẩn kiến thức ở sách giáo khoa và đặc biệt một số giáo

viên tỏ ra lúng túng khi dạy học sinh giải loại toán tìm X .

- Học sinh tiếp thu bài một cách máy móc, chưa biết trình bày theo đúng trình tự cách

giải toán tìm X một cách có hệ thống, một số học sinh khá giỏi tạm thời giải đúng

theo mẫu giáo viên cung cấp còn lại số học sinh trung bình và yếu chỉ biết giải toán

tìm X theo cảm tính chưa gắn kết được sự hiểu biết kiến thức trong đó .

2) Mục đích và nhiệm vụ của đề tài :

a) Mục đích :

- Thống kê các tiết dự giờ giáo viên và kiểm tra chất lượng học sinh để tìm ra cách

hướng dẫn học sinh học tốt loại toán tìm X :

* Số liệu thống kê chất lượng học sinh giải toán tìm X trong 3 năm học liên tục :

+ Năm học 2002 – 2003 : Trên trung bình : 57.7% Dưới trung bình : 42,3 %

+ Năm học 2003 – 2004 : Trên trung bình : 75,5% Dưới trung bình : 24,5 %

+ Năm học 2004 – 2005 : Trên trung bình : 95,5% Dưới trung bình : 4,5 %

* Số liệu thống kê phương pháp tổ chức cho học sinh giải toán tìm X của giáo viên :

+ Năm học 2002 – 2003 : Đạt yêu cầu : 10 tiết ; Không đạt yêu cầu : 10 tiết



Với số liệu nêu trên, chúng ta thấy rằng việc giúp giáo viên và học sinh tổ chức

dạy và học loại toán tìm X là rất cần thiết và đó cũng là lý do tôi theo đuổi đề tài này và

biên soạn lại những kinh nghiệm của bản thân đã tổ chức thực hiện đem lại kết quả khá

tốt .

b) Nhiệm vụ :

- Giúp GV và HS tổ chức dạy và học tốt các tiết giải toán tìm X .

- Nâng cao chất lượng môn toán toàn trường, qua đó chuẩn bị tốt cho HS kiến thức giải

phương trình và bất phương trình ở bậc THCS .

3) Đối tượng, phạm vi và phương pháp nghiên cứu đề tài :

a) Đối tượng và phạm vi nghiên cứu :

Đối tượng nghiên cứu chủ yếu là các bài toán tìm X biên soạn trong chương trình bậc

tiểu học từ lớp 2 đến 5 và GV - HS từ lớp 2 đến lớp 5, phạm vi bao gồm trường tiểu học

do tôi phụ trách chỉ đạo chuyên môn và một số trường tiểu học tôi đến thanh tra, cụ thể

là :

- Các bài toán tìm X trong chương trình sách giáo khoa lớp 2.3 mới và lớp 4,5 cũ (

Chương trình 165 tuần )

- Giáo viên và học sinh lớp 2,3,4 và 5 ( Thông qua dự giờ và khảo sát thực tế loại toán

tìm X ).

b) Phương pháp nghiên cứu :

- Phương pháp khảo sát thực tế

- Phương pháp thống kê toán học

- Phương pháp điều tra trên giấy

- Phương pháp trò chuyện phỏng vấn

PHẦN II : NHỮNG BIỆN PHÁP HƯỚNG DẪN HỌC SINH GIẢI LOẠI TOÁN

TÌM X Ở BẬC TIỂU HỌC :

1) Thống kê tất cả các bài toán tìm X trong sách giáo khoa bậc tiểu học :

Loại toán tìm x ở bậc tiểu học được biên soạn từ lớp 2 đến lớp 5 như sau :

Lớp 2 : Tìm X là thành phần chưa biết trong 4 phép tính 85 bài ( Thành lập kiến thức

mới và luyện tập kĩ năng giải toán tìm X )

Lớp 3 : Tìm X là thành phần chưa biết dưa trên cơ sở kiến thức ở lớp 2 để giải toán tìm

X gồm 48 bài ( Rèn luyện kĩ năng giải toán tìm X )

Lớp 4 : Tìm X là thành phần chưa biết, bất phương trình và phán đoán nhanh kết quả của

X gồm 70 bài .

Lớp 5 : Tìm X là thành phần chưa biết, bất phương trình và phán đoán nhanh kết quả

của X gồm 70 bài ,

Tổng cộng chương trình bậc tiểu học gồm 151 bài toán tìm X các loại .

=> Sau khi nghiên cứu nội dung chương trình sách giáo khoa bậc tiểu học tôi chia ra

các loại nhỏ như sau :

a) Loại 1 : ( Dạng cơ bản )

Giải toán tìm X theo quy tắc tìm thành phần chưa biết của 4 phép tính, cụ thể như sau :

+ Phép cộng :

* X + b = c

* a + X = c

Quy tắc để tìm X : Số hạng = Tổng – số hạng

+ Phép trừ :

* X - b = c

* a - X = c

Quy tắc để tìm X : Số bị trừ = Hiệu + số trừ

Số trừ = Số bị trừ – Hiệu

+ Phép nhân :

* X x b = c

* a x X = c

Quy tắc để tìm X : Thừa số = Tích : Thừa số

+ Phép chia :

* X : b = c

* a : X = c

Quy tắc để tìm X : Số bị chia = Thương x Số chia

Số chia = Số bị chia : Thương

Loại này trong chương trình được biên soạn rất kĩ, việc tổ chức thực hiện của

giáo viên và học sinh khá thuận lợi .

b) Loại 2 : ( Tìm X là số tự nhiên với điều kiện kèm theo ) Dạng bất phương trình đơn

giản được chia theo những điều kiện sau :

- X là số tự nhiên vừa bé hơn một số tự nhiên và vừa lớn hơn một số tự nhiên

- X là số tự nhiên nằm chính giữa hai số tự nhiên khác .

- X là số tự nhiên nằm giữa các số tự nhiên có 2,3,… chữ số .

c) Loại 3 : ( Tìm X là số tự nhiên với điều kiện kèm theo ) Dạng bất phương trình nâng

cao hơn được chia theo những điều kiện sau :

- X là số vừa lớn ( bé) hơn một số tự nhiên, khi nó được cộng ( trừ ) thêm một số tự

nhiên khác .

- X là số vừa lớn ( bé ) hơn một số tự nhiên, khi nó chia hết cho 2,5,3 và 9 .

d) Loại 4 : ( Tìm X bằng cách phán đoán )

- Tìm X dựa vào các tính chất của 4 phép tinh cộng, trừ, nhân, chia .

- Tìm X dựa vào phán đoán kết quả của 2 vế có hai dãy số .

III . CÁCH HƯỚNG DẪN HỌC SINH GIẢI TOÁN TÌM X :

LOẠI 1 : ( Tìm X bằng quy tắc của 4 phép tính )

a) Phép cộng : X + b = c => X = c - b

a + X = c => X = c - a

b) Phép trừ : X - b = c => X = c + b

a - X = c => X = a - c

c) Phép nhân : X x b = c => X = c : b

a x X = c => X = c : a

d) Phép chia : X : b = c => X = c x b

a : X = c => X = a : c

Cách hướng dẫn học sinh giải :

=> Giáo viên đi từ trực quan sinh động đến tư duy trừu tượng cho học sinh rút ra

quy tắc tìm X là một thành phần chưa biết, cụ thể là :

+ Lớp 2 : Toàn bộ chương trình mới lớp 2 giáo viên sử dụng phương pháp trực quan

sinh động giúp học sinh tư duy phát hiện quy tắc tìm X là một thành phần chưa biết

trong 4 phép tính cộng, trừ, nhân, chia .

Sơ đồ biểu diễn :

HS : Quan sát ĐDDH

Tổng hợp ý kiến và tự rút ra quy tắc tìm X

GV : Trực quan ĐDDH

Tổ chức cho HS thảo luận trên ĐDDH

HS : HS áp dung kiến thức luyện tập toán tìm X

=> => =>

Thí dụ : Dạy bài : “ Tìm số hạng trong một tổng “ ( Lớp 2 Sách trang 45 )

Giáo viên : ( GV ) Học sinh : ( HS )

GV : Cho HS quan sát ĐDDH sau :

10 10 10

6 4 X 4 6 X

6 + 4 = … X + 4 = 10 6 + X = 10

6 = 10 - … X = 10 - … X = 10 - …

4 = 10 - … X = … X = ….

Bước 1 : HS thực hiện vở nháp cột 1 và nêu nhận xét : “ Mỗi số hạng bằng tổng trừ đi số

hạng kia “

Bước 2 : HS quan sát hình 2 và nhận xét : Tổng số có 10 ô vuông ( Một số ô vuông bị

che lấp và có 4 ô vuông không che lấp ) . Số ô vuông bị che lấp là số chưa biết phải tìm .

Bước 3 : HS thực hiện vở nháp cột 2 và nêu tên gọi lần lượt : X + 4 = 10 ( X là số hạng,

4 là số hạng, 10 là tổng )

Bước 4 : HS tự phát biểu quy tắc : Số hạng = Tổng - Số hạng . HS học thuộc quy tắc

và chú ý cách trình bày đúng quy trình .

Tương tự HS giải cột 3

+ Lớp 3 : Toàn bộ các bài tìm X đều sử dụng kiến thức đã học ở lớp 2 để rèn luyện kĩ

năng tìm X nhanh lẹ và chính xác .

Thí dụ : Tìm X lớp 3 ( sách trang 18 )

X x 4 = 32

X = 32 : 4

X = 8

Bước 1 : HS nêu tên gọi ( X là thừa số, 4 là thừa số, 32 là tích )

Bước 2 : HS nêu quy tắc ( Thừa số = Tích : Thừa số )

Bước 3 : HS tìm X và thử lại kết quả

+ Lớp 4,5 : Toàn bộ chương trình tìm X ở lớp 4,5 được sử dụng kiến thức nền tảng tìm

thành phần chưa biết ở lớp 2,3 và được khái quát hoá bằng công thức toán học .

Sơ đồ biểu diễn :

=> =>

GV : Gợi nhớ quy tắc

Phân tích điểm khó

HS : Nêu tên gọi và quy

tắc tìm X

HS : Luyện tập tìm X Thử lại kết quả

Thí dụ : Tìm X toán ( lớp 5 trang 98 )

X – 4,2 = 58,9 – 24,9

X – 4,2 = 34

X = 34 – 4,2

X = 29,8

Bước 1 : HS nêu tên gọi ( X là số bị trừ, 4,2 là số trừ và 58,9 – 24,9 là hiệu )

Bước 2 : GV phân tích điểm khó là phải tính hiệu 58,9 – 24,9 trước )

Bước 3 : HS nêu quy tắc tìm số bị trừ và áp dụng tìm X theo quy tắc

Bước 4 : Thay kết quả X vừa tìm được thử lại đúng – sai .

** Đây là phần trọng tâm của chương trình lớp 4,5 nhưng tính chất khó được nâng dần

bằng số tự nhiên, phân số, số thập phân và có thêm bài toán tìm X có lời văn .

Thí dụ : Có một số khi thêm 2,5 rối bớt ra 1,4 thí bằng 9,5. Tìm số đó ?

Bước 1 : Lập bài toán X ( Dựa vào bài toán có văn ) : X + 2,5 – 1,4 = 9,5

Bước 2 : Trong bài toán X + 2,5 -1,4 = 9,5 thực hiện phép tính nào trước ? ( X + 2,5 ) là

số bị trừ . HS tìm số bị trừ X + 2,5 = 9,5 + 1,4 = 10,9

Bước 3 : Tìm số hạng chưa biết X = 10,9 – 2,5 = 8,4

Bước 4 : Thử lại ( Thay X bằng 8,4 ) kiểm tra kết quả đúng - sai

* Một số lưu ý khi dạy toán tìm X loại này :

- Buộc giáo viên phải thực hiện phương pháp trực quan sinh động giúp học sinh biết

cách tìm thành phần chưa biết một cách nhẹ nhàng, tránh áp đặt hiệu quả sẽ rất thấp .

- Luyện tập trên cơ sở rèn luyện học sinh thuộc và hiểu quy tắc áp dụng mang lại hiệu

quả cao nhất .

- Giúp học sinh phân loại theo từng cặp tìm X : ( Phép cộng và phép nhân ) một cặp,

cặp này không chú ý vị trí X và khi thực hiện chúng ta làm tính ngược ; ( phép trừ và

phép chia ) một cặp, chú trọng cách tìm X loại này vì học sinh dễ lẫn lộn trong thực

hiện .

- Khuyến khích học sinh biết cách thử lại toán tìm X, đây là khâu khá quan trọng mặc

dù chương trình không ỵêu cầu học sinh thực hiện .

+ Học sinh : yêu cầu học sinh phải thuộc lòng các quy tắc tìm thành phần chưa biết

trong 4 phép tính và trình bày đúng trình tự tối thiểu của loại tìm X này, tránh làm toán

theo cảm tính để nhầm lẫn trong 2 phép tính ( Phép trừ và phép chia ) . Bắt buộc học

sinh phải thử lại để luôn có kết quả tìm X chính xác .

LOẠI 2 : ( Dạng bất phương trình )

Thí dụ :

1) Số lớn hơn 194 và nhỏ hơn 203 => ( 194 < X < 203 )

a) Tìm X là số lẽ ?

b) Tìm X là số chẵn ?

c) Tìm X là số tròn trăm ?

2) Số nằm giữa 11 và 99 => ( 11 < X < 99 )

3) Số lớn hơn m và nhỏ hơn m + 1 ( m là số tự nhiên ) => ( m < X < m + 1 )

4) Số nhỏ hơn m và m nhỏ hơn 7 ( m là số tự nhiên ) => ( X < m và m < 7 )

** Cách hướng dẫn học sinh :

Bài 1 : Tìm X có dạng bất phương trình

Thí dụ:

Bất phương trình 99 < X < 1000

- GV : HS cách viết số X lớn hơn 194 và nhỏ hơn 203 như thế nào ?

- HS viết : 194 < X < 203

- GV : số lớn hơn 194 là số nào ?

- HS : Số 195

- GV : số nhỏ hơn số 203 là số nào ?

- HS : Số 202

- GV : Vậy X là những số nào ?

- HS : X là những số tự nhiên sau : 195,196,197,198,199,200,201,202

- GV : Tìm X là số lẽ, số chẵn, số tròn trăm ?

- HS : X là số lẽ : 195,197,199,201 X

là số chẵn : 196,198,200,202

X là số tròn trăm : 200

Bài 2 : Tương tự cách hướng dẫn ở bài 1, học sinh tìm những giá trị X thông qua bất

phương trình 11 < X < 99

- X phải là những số có 2 chữ số bắt đầu bằng 12 và kết thúc bằng số 98

- Do đó X phải là : 12,13,14,…, 96,97,98 .

Bài 3 : GV hướng dẫn học sinh cách viết số X như sau : m < X < m +1

Cho học sinh quan sát, xem xét m và m+1 là hai số tự nhiên liên tiếp, hay nói cách

khác số tự nhiên m +1 là số liền sau số tự nhiên m .

* Kết luận : Giữa hai số tự nhiên liên tiếp không có số tự nhiên nào ở giữa ( GV có thể

cho HS quan sát thêm tia số biểu diễn thứ tự số tự nhiên ) .

Vậy : Giữa m và m+1 không có số tự nhiên nào ở chính giữa ( GV có thể giúp HS hiểu

thêm : Nếu có chăng thì ở chương trình lớp 5 thì sẽ có vô số số thập phân ở chính giữa

hai số tự nhiên ) .

Bài 4 : GV hướng dẫn học sinh cách viết số X như sau : X < m và m < 7

- Số m không thể là 0 ( Vì không có số tự nhiên m < 0 . Do đó số m chỉ có thể là :

1,2,3,4,5 và 6 ( Vì m < 7 )

- Gợi ý lập bảng sau :

m 1 2 3 4 5 6

X

0

0 và 1

0,1 và 2

0,1,2 và 3

0,1,2,3 và 4

0,1,2,3,4 và 5

Chẳng hạn với m = 6 thì tại sao lại 6 giá trị của X ?

* Kết luận : m = 0,1,2,3,4 và 5

LOẠI 3 : Tìm X có dạng bất phương trình có nâng cao

Thí dụ :

Tìm số tự nhiên X biết :

1) X + 7 lớn hơn 13 và nhỏ hơn 18 => 13 < X + 7 < 18

2) 15 – X lớn hơn 4 và nhỏ hơn 9 => 4 < 15 – X < 9

3) X chia hết cho 5 và 42 < X < 76 => X : 5 và 42 < X <76


Bài 1 : Bất phương trình 13 < X + 7 < 18

- GV : Số X + 7 nhỏ nhất bằng bao nhiêu ?

- HS : Bằng 14

- GV : Số X + 7 lớn nhất bằng bao nhiêu ?

- HS : Bằng 17

- GV : Vậy X + 7 là những số nào ?

- HS : Là những số : 14,15,16 và 17

- GV : Cho X + 7 bằng 14 thì X bằng bao nhiêu ?

- HS : X = 14 – 7 = 7

Tương tự : X = 15 – 7 = 8

X = 16 – 7 = 9

X = 17 – 7 = 10

* Kết luận : X = 7,8,9 và 10

Bài 2 : Bất phương trình 4 < 15 – X < 9

Cho HS tìm ra các giá trị của 15 – X là : 5,6,7 và 8 . Từ đó :

15 – X = 5 => X = 15 – 5 = 10

15 – X = 6 => X = 15 – 6 = 9

15 – X = 7 => X = 15 – 7 = 8

15 – X = 8 => X = 15 – 8 = 7

Với bài toán này lưu ý HS cách tìm X một trong 3 quy tắc tìm thành phần chưa biết

trong toán trừ :

Số bị trừ = Hiệu + số trừ


Hiệu = Số bị trừ – số trừ

Bài ra yêu cầu tìm số trừ X, cho nên phải áp dụng quy tắc :


Bài 3 : X chia hết cho 5 và 42 < X < 76

GV : Cho HS phát biểu dấu hiệu chia hết cho 5 ?

HS : Tận cùng 0 và 5

GV : Muốn 42 < X < 76 thì X phải là những số nào ?

HS : X phải là những số :43,44,45,…,73,74 và 75

GV : Trong các số này thì số nào chia hết cho 5 ?

HS : Các số chia hết cho 5 là : 54,50,55,60,65,70, và 75

LOẠI 4 : ( Tìm X bằng cách phán đoán )

Thí dụ :

Không thực hiện phép tính tìm các số tự nhiên X biết :

1) 2005 – X = 2005 – 2004

2) ( X + 4 ) x 2005 = (33 + 4 ) x 2005

3) X + X < 2


Bài 1 :

GV : Có nhận xét gì về hai hiệu này ?

HS : Hai hiệu bằng nhau và có số bị trừ cùng là 2005

GV : Như vậy số trừ phải như thế nào với nhau ?

HS : Số trừ phải bằng nhau

GV : Ta thấy ngay X bằng bao nhiêu ?

HS : X = 2004

Bài 2 :

Cho HS nhận xét hai tích bằng nhau và chúng có cùng thừa số là 1997 nên hai thừa số

còn lại (X + 4 ) và ( 33 + 4 ) phải bằng nhau . Từ đó suy ra : X = 33

Bài 3 :

Cho HS nhận xét số nào mà khi cộng chính nó bé hơn 2 ( Thử chọn )

X + X < 2 ( Chỉ có X = 0 mới đúng yêu cầu đề bài )

IV. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM :

1) KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC :

Ap dụng đề tài sáng kiến kinh nghiệm này bước đầu thu được những kết quả đáng khích

lệ như sau sau :

Giáo viên :

- Giáo viên từng khối lớp nắm chắc nội dung chương toán tìm X lớp mình phụ trách (

Căn bản – tiếp nối – nâng cao ) kiến thức toán tìm X, từ đó lựa chọn hình thức và

phương pháp dạy cho HS đạy hiệu qủa khá tốt .

- Giáo viên lên lớp dạy loại toán tìm X rất tự tin, giảm đáng kể thời gian giảng giải dài

vòng không đi vào trọng tâm , Người giáo viên đứng lớp biết chọn lọc hệ thống câu

hỏi ngắn gọn đi sâu vào nội dung kiến thức giúp HS dễ dàng phát hiện và chiếm lĩnh

kiến thức .

- Hoạt động dạy – học trên lớp diễn ra tự nhiên. Lớp học sinh động, phát huy hết khả

năng tích cực sáng tạo của HS, thu hẹp sự áp đặt khuôn mẫu của GV đối với HS .

- Toàn trường GV nắm vững cách hướng dẫn HS giải loại toán tìm X và vượt khỏi sự

lúng túng thường gặp trên những tiết lên lớp có loại toán tìm X .

Học sinh :

- Các em nắm vững cách giải loại toán tìm X, trình bày đúng yêu cầu của chương trình

đặt ra, khả năng phân tích, tổng hợp và tư duy lô gich của HS trong giải toán tìm X

ngày càng nâng lên rõ rệt .

- HS lớp 4,5 giải tốt các bài toán tìm X dạng bất phương trình theo một trình tự phù

hợp yêu cầu với đề bài .

** Số liệu đạt được :

Giáo viên : 14/14 GV dạy lớp dạy khá tốt loại toán tìm X ( Không còn GV dạy đạt yêu

cầu ) Qua các buổi nghiên cứu học tập chuyên môn 100% giáo viên được hỏi đều trả lời

: Dạy HS loại toán tìm X không khó .

Học sinh : Chất lượng kiểm tra dịnh kỳ, đột xuất trên 90% . Đặc biệt HS giải rất nhanh

và chính xác các bài toán tìm X, đặc biệt HS biết kiểm nghiệm kết quả một cách tuyệt

vời .

** NGUYÊN NHÂN THÀNH CÔNG VÀ TỒN TẠI :

a) Nguyên nhân thành công :

+ Việc dạy toán tìm X ở bậc tiểu học, khởi đầu từ lớp 2 và kết thúc ở cuối chương

trình lớp 5, đó là nhiệm vụ của mỗi GV dạy lớp, mỗi nhà trường tiểu học cho dù HS

nơi này, nơi khác có điều kiện sinh hoạt học tập khác nhau, tuy nhiên, trong mỗi HS

đều có tiềm tàng khả năng học toán . Do vậy đề tài có những kết quả đáng kể do

những nguyên nhân sau :

+ Giáo viên dạy lớp : chịu khó nghiên cứu tự học, tự rèn để tinh thông về chuyên

môn, hiểu sâu sắc tất cả bài toán tìm X mình phải dạy cho HS ( Chỗ nào khó dạy học

tập chỗ đó ) có tâm huyết với nghề nghiệp, tìm mọi cách giúp cho HS nắm chắc cách

giải toán tìm X của lớp mình phụ trách .

+ Học sinh : Tạo động cơ học tập đúng đắn, biết tận dụng tư chất nhất định của bản

thân, để rèn luyện năng lực học tốt loại toán tìm X, biết ham thích giải toán tìm X

như một thú vui “ tìm nhân vật ẩn là X” .

+ Nhà trường : Tạo điều kiện tốt nhất để cho GV – HS cùng tổ chức dạy – học tốt

toán tìm X , kích thích phong trào hội học, hội giảng, thi đố vui toán học, tạo hứng

thú cho cả ngươi dạy lẫn người học . Cung cấp kịp thời trang thiết bị học toán cho

GV và cổ động toàn trường cùng làm ĐDDH cho môn toán, đa dạng màu sắc trong

trực quan toán học tạo hứng thú cho HS.

+ Chương trình – tài liệu : Làm cho GV nắm vững chắc chương trình toán tìm X

mình phải dạy cho HS và nhà trường có trách nhiệm giới thiệu sách tham khảo mở

rộng kiến thức cho GV .

b) Nguyên nhân tồn tại :

Dù đã dày công nghiên cứu kĩ nội dun,g chương trình từng khối lớp xem chứa

bao nhiêu bài toán tìm X và cách dạy ra sao ? Nhưng cũng còn không ít khó khăn

trong thực hiện như :

+ Đề tài nghiên cứu phạm vi quá rộng, chưa tập trung cho từng khối lớp, cho nên

trong thực hiện GV vẫn vi phạm ở chỗ sợ HS không làm được rồi cứ giảng đi giảng

lại nhiều lần hoặc GV làm khuôn mẫu cho HS bắt chước theo

+ Vai trò của Ban giám hiệu và tổ chuyên môn lơ đi, thiếu đầu tư nghiên cứu thì GV

cũng hạn chế trong tổ chức thực hiện không kích thích HS tư duy tìm X, GV cứ nghĩ

có bài mẫu thì HS cứ đó mà trình bày.

+ Thiếu dự giờ và kiểm tra thực tế để nắm chắc cách dạy, cách học của GV và HS để

kịp thời điều chỉnh chỉ đạo chuyên môn .

2) BÀI HỌC KINH NGHIỆM :

- Phải đầu tư xây dựng nền tảng cho HS lớp 2,3 nắm chắc cách giải toán tìm X bằng

cách áp dụng quy tắc tìm thành phần chưa biết trong 4 phép tính và ở cấp lớp này

GV không được dạy chay mà phải sử dụng tốt nhiều ĐDDH giúp HS vừa học vừa

chơi nhớ sâu sắc cách giải toán tìm X.

- Thông tin đầy đủ kiến thức tìm X cho từng cấp lớp, biết được phương hướng dạy

đúng và đủ chương trình Bộ Giáo Dục quy định .

- Hội đồng chuyên môn nhà trường phải có quyết tâm cao và tiến hành bền bỉ trong

một thời gian dài . Tạo tình huống tốt nhất để GV trao đổi học tập rút kinh nghiệm

trong từng tiết dạy, để từ đó rút tỉa kinh nghiệm chỉ đạo tiếp tục có hiệu quả .

- Phải có lịch dự giờ đều các bài toán tìm X trong chương trình tiểu học, đánh giá mặt

mạnh và yếu của đội ngũ mà lập kế hoạch bồi dưỡng nâng cao tay nghề cho GV dạy

tốt loại toán tìm X .

- GV dạy lớp phải đầu tư nghiên cứu sát đối tượng HS lớp mình phụ trách đề ra hệ

thống câu hỏi dẫn dắt HS giải tốt loại toán tìm X .

- Kiểm tra chất lượng học sinh theo định kỳ, đột xuất và ngay trong những tiết dự giờ

có dạy loại toán tìm X .

- Rèn luyện cho HS chẳng những học thuộc các quy tắc tìm X trong 4 phép tính mà

còn vận dụng một cách chính xác thông qua việc tự bản thân biết kiểm nghiệm kết

quả đúng - sai .

V. KẾT LUẬN :

- Đề tài sáng kiến kinh nghiệm “ Cách hướng dẫn học sinh giải toán tìm X ở bậc tiểu

học “ đã phán ánh thực tiễn việc dạy và học loại toán tìm X ở các trường tiểu học, nó đã

góp phần khá tốt cho việc giúp GV tiểu học tổ chức hướng dẫn HS giải loại toán tìm X

có trọng tâm, nó đã định hướng cho cấp quản lý chuyên môn trong nhà trường một cái

nhìn bao quát toàn bộ chương trình toán tìm X bậc tiểu học và cách dạy – học cụ thể

từng lớp, đồng thời nó đã chứng minh được giải toán tìm X bậc tiểu học không phải quá

phức tạp như tìm ẩn số X mà các bậc phụ huynh HS thường hay than phiền khi hướng

dẫn con em học tập toán tìm X .

** Tóm lại : Đề tài đã cô động chương toán tìm X ở bậc tiểu học giúp cho :

+ GV : Nắm chắc toàn bộ các bài toán tìm X mà lớp mình phụ trách phải dạy như thế

nào ? ( Hình thành kiến thức mới – vận dụng kiến thức cũ để luyện tập thực hành –

Luyện tập rèn luyện có nâng cao ) . Ngoài ra, nó còn vạch cho GV hình thành hệ thống

câu hỏi sắc bén kích thích cho HS tư duy, tạo điều kiện cho GV bồi dưỡng năng lực học

toán giỏi cho HS .

+ HS : Các em tự tin, ham thích giải toán tìm X thông qua việc nắm chắc quy trình giải

từng bài toán tìm X và đặc biệt HS luôn biết thử nghiệm kết quả đúng - sai một cách

tuyệt vời . / .

Tháng 3 / 2005

Người viết

LÊ CÔNG HÙNG

CÁCH HƯỚNG DẪN GIẢI TOÁN TÌM X

Documents