-
6. Ulusal at & Cephe Sempozyumu 12 13 Nisan 2012 Uluda
niversitesi Mhendislik ve Mimarlk Fakltesi - Grkle Kamps -
Bursa
ATI SSTEM DETAYLARININ OLUTURULMASINDA KATALOGLARDAN YARARLANMA
OLANAKLARININ ANALZ
Gamze Alata 1 M. Cem Altun 2
Konu Balk No: 3 at ve Cephe Sistemlerinde Sreler
ZET
Mimari detay oluturmada, zgn detay tasarm ve mevcut detaylardan
gelitirilmi detay tasarm olmak zere iki farkl tasarm yntemi olduu
sz konusu olabilir. Snrl tasarm srecinde, zgn detay tasarm iin
ayrca zamana ihtiya duyulurken, mevcut detaylardan gelitirilmi
detaylar iin ayrca zamana gerekmemektedir. Kitaplar, dergiler,
ynetmelikler ve standartlar ve firma kataloglar tasarmclarn
detaylar olduu gibi ald ya da uyarlad kaynaklardr. Dijital ortamda
ise firma kataloglarna ulalmas, firma detaylarn her zaman daha
kolay ulalabilir kaynak olarak ne karmaktadr. Bu almada tasarmclarn
kolaylkla eritii dijital ortamdaki firma detaylarnn detay tasarmnda
kullanlabilirlii aratrlmtr.
almann kapsam at ile ilgili bileen reten ve dijital ortamda
ulama olanak salayan firma detaylar olarak belirlenmitir. 2011 ylnn
son dneminde Yap Endstri Merkezinin veri taban kullanlarak at ile
ilgili firma aratrmas yaplm, firmalarn internet siteleri ziyaret
edilerek elde edilen detaylar belirlenen izim analiz ltleri
erevesinde deerlendirilmitir. Elde edilen detaylar veriler
dorultusunda gruplandrlm, karmakl az olan bir tasarm almasnda
uygulamas yaplarak detaylarn kullanlabilirlii ortaya koyularak
sunulmutur.
ANAHTAR KELMELER
at Bileeni reticisi, Katalog Detay, izim Analiz ltleri,
Detaylarn Deerlendirilmesi, Detaylarn Kullanlabilirlii
1 stanbul Bilgi niversitesi, Mimarlk Fakltesi, Mimarlk Blm,
Santral Kamps, E3-303, 34060, Tel: 0212
3117705, e-posta: [email protected] 2 stanbul Teknik
niversitesi, Mimarlk Fakltesi, Mimarlk Blm, Takla 34437, Tel: 0212
2931300, Faks: 0212
2514895, e-posta: [email protected]
-
1. GR
Mimari tasarm srecinde uygulamaya ynelik tasarm aamasnda,
tasarmclarn kullanabilecei, zgn detay tasarm veya mevcut
detaylardan gelitirilmi detay tasarm olmak zere iki farkl detay
tasarm yntemi vardr, [1], [2]. Mimari proje tasarm snrl sre
ierisinde gerekleirken, detay tasarm ynteminden biri olan zgn detay
tasarm ayrca zaman gerektirmektedir. Tasarm srecinde zaman faktr
nemli olduundan, tasarmclar genellikle mevcut detaylar, olduu gibi
kullanan ya da kendi tasarm ltleri dorultusunda uyarlayan detay
tasarm yntemini tercih etmektedirler.
Tasarmclarn mevcut detaylara ulaabilecei kitaplar, dergiler,
standartlar ve ynetmelikler, retici firma birlikleri ve firma
kataloglar olmak zere be temel kaynak mevcuttur, [3], [4], [5],
[6], [7]. Kitaplarn ve dergilerin birounun dijital ortamdaki eriimi
snrl olmakla birlikte, retici firma birliklerinin rettii detaylar
da genellikle basl olarak bulunmaktadr. Dijital ortamda kolaylkla
eriilebilen kaynaklar olarak ise firma kataloglar, standartlar ve
ynetmeliklerdir. Dijital ortamda kolaylkla ulalabilen bir standarda
ait detay ekil 1de verilmektedir [7].
ekil 1. Klasik veya Prefabrike Is Yaltml Eimli at Detay [7]
Dijital ortamda kolaylkla eriilebilen kaynaklardan biri olan
firma kataloglar her kan yeni rne gre tekrar revize edildiinden
standart ve ynetmeliklere gre daha gncel bilgiler iermektedir.
Tasarmcnn deneyimi ve detaylarn gvenilirlii birbiri ile ilikili
olduundan, firma kataloglarndaki detaylarn gvenilirlii ya da
doruluu deil, tasarmcnn dijital ortamda kolaylkla ulaabildii ve
gncel bilgileri ieren firma kataloglarndaki bilgiyi tasarmnda hangi
dzeyde kullanabildii aratrlmtr.
Dijital ortamdaki firma kataloglarnda yer alan detaylarn tasarmc
iin ne kadar veri oluturduunun ve nasl kullanldnn aratrld almann
erevesi, dijital ortamda ulalabilen at ile ilgili bileen reten
firmalar olarak belirlenmitir. Yap Endstri Merkezinin dijital
ortamdaki veri taban 2011 ylnn son dneminde esas alnarak Trkiyede
at ile ilgili bileen reten firmalara ulalm, her bir firmann
internet sitesi ziyaret edilmi ve detay tasarmlarn dijital ortamda
paylaan firmalarn mevcut detaylarna ulalmtr. Detaylar, teknik izim
kaynaklarndan ve firma detaylarndan yararlanlarak oluturulan izim
analiz ltleri dorultusunda deerlendirilmi ve drt farkl grupta
incelenmitir. Tasarm lt az olan bir almada detay tasarm yaplarak,
drt farkl gruptaki detaylarn kullanlabilirlii aratrlmtr.
2. ATI SSTEM BLEEN LE LGL FRMALAR at ile ilgili bileen reten
firmalarn listesine ulaabilmek iin Yap Endstri Merkezi veri
tabannda at alt yaltm, at bahesi, at gvenli basama sistemi, at kl,
at ini borusu, at kapa, at kaplama levhas,
-
at kaplama malzemesi gibi alt anahtar kelimeleri de ieren at
anahtar kelimesi girilerek firma aratrmas yaplmtr. Arama sonucunda
bulunan 242 adet firma arasndan at tayc sistemi, at kl reten
firmalar ve at ile ilgili olmayan 98 adet firma elenmitir. Geriye
kalan 144 adet at bileeni ile ilgili firma internet sitelerinde
aratrma yaplp, almada F1, F2, F31 olarak ifade edilen firmalardan
31 tanesinde saylar 1 ile 60 arasnda deien toplam 421 adet detay
izimi belirlenmitir, ekil 2.
ekil 2. Firmalara Gre Detay Dalm Grafii
nternet ortamnda detay bilgilerine ulalan 31 at firmasndan 7
tanesi sadece teras (az eimli, eimi %5ten az) atlarla ilgili, 8
tanesi sadece eimli atlarla ilgili, dier 16 tanesi ise hem teras
hem eimli atlarla ilgili detaylara yer vermitir. Ulalabilen 421
adet at detayndan ise 217 tanesi teras at, 204 tanesi eimli atlarla
ilgilidir, ekil 3. Eimli ve teras atlarla ilgili detay ve firma
dalmlarnn yaklak ayn olduu tespit edilmitir.
ekil 3. at Eimine Gre Detay Dalm Grafii
217 adet teras at detayndan 99 tanesi katmanlama detay, 118
tanesi ise birleim blgesi detaydr, ekil 2. Teras atlarla ilgili
olarak, teras at katmanlama detay, gezilebilen teras at,
gezilemeyen teras at, yeil at, metal at, s yaltm uygulamal at, s
yaltm uygulamasz at, ters at, otopark ats, metal at, panel at,
havalandrma bacas, at kl, teras at parapet birleim blgesi, teras at
duvar birleim blgesi ve diletasyon detaylarna yer verilmitir.
204 adet eimli at detayndan 57 tanesi katmanlama detay, 148
tanesi ise birleim blgesi detaydr, ekil 3. Eimli atlarla ilgili
olarak eimli at, krma at, scak at, souk at, ahap eimli at,
betonarme eimli at, metal at, arduvaz kapl at, fotovoltaik panel
kapl at, mahya, eimli at kalkan duvar birleim blgesi, eimli at
duvar birleim blgesi, su deresi, baca dibi ve at akl detaylarna yer
verilmitir.
3. ZM ANALZ LTLER Firma detaylarnn kullanlabilirlii tasarmcya ne
kadar ok bilgi aktard ile ilikili olduundan, teknik mimari izim
kaynaklarndan yararlanlarak detayn tasarmcya hangi verileri
aktarmas
-
gerektiine dair izim analiz ltleri belirlenmi, elde edilen
detaylar bu ltler erevesinde deerlendirilmitir, [1], [8], [9],
[10], [11].
3.1 izim Analiz ltlerinin Belirlenmesi TMMOB Mimarlar Odas
Mimarlk Hizmetleri artnamesi ve En Az Bedel Tarifesi [8], TMMOB
Mimarlar Odas Mimari Proje izim [9] ve mimari detay izim teknii
kaynaklarndan elde edilen bilgilere gre bir mimari detayda olmas
gereken izili ve yazl bilgiler derlenmitir, [1], [10], [11]:
ki boyutlu 1/5, 1/2, 1/1 izim teknii ile izilmi katmanlama veya
birleim blgesi detay Grafiksel anlatn (mimari izim tekniine uygun
olarak bileenlerin ifade edilmesi) Bileen malzemelerinin tanm
Bileenlerin boyutsal zellikleri Bileenlerin birbirlerine gre
konumlarn gsteren l izgisi ve deeri
Bu kaynaklarn bazlarndan seilen mimari izim tekniine uygun
olarak izilen detaylardan seilen baz rnekler ekil 4 ve ekil 5te
verilmitir.
ekil 4. Mimari izim Tekniine Uygun Olarak izilmi Krma at Detay,
[3]
at firmalar detaylar zerinden yaplan n incelemeler sonucunda
yukarda saylan deerlendirme ltlerine ek olarak aadaki deerlendirme
ltleri belirlenmitir.
Detaylarn 3 boyutlu anlatm Farkl katmanlarn farkl renk ile ifade
edilmesi Detaylarn ksmi blge detay olarak anlatm (tm katmanlarn yer
almamas) Detaylarn ematik izilmesi Detaylarn dosya uzantlarnn farkl
olmas (dwg, jpeg, pdf) Firmalarn kendi rnlerini detay izimi zerinde
vurgulamas (farkl renk, farkl tonda
tarama) Detay izimi zerinde malzemelerin firma markas ile
tanmlanmas Detaylarda malzemesi ve ilevi tanmlayan bileenlerin yer
almas Detayn uygulamaya ynelik daha iyi anlalmas iin 3 boyutlu
izimlerinin yer almas Detayn uygulamaya ynelik daha iyi anlalmas
iin yazl anlatmn yer almas
ekil 5. Mimari izim Tekniine Uygun Olarak izilmi Teras at Detay,
[10]
-
Detayda katmanlamaya ynelik deiiklik olmas durumunda kullanlmas
gereken malzemelere dair uyarlarn yer almas
Detayn kullanlmas halinde firmaya danlmas gerektiine dair uyarnn
yer almas Deerlendirme ltlerinden yola klarak hazrlanan izim analiz
ltleri tablosundan bir rnek tablo 1de verilmitir.
Tablo 1. izim Analiz ltleri Tablosundan rnek Aklama: D. Tipi:
Detay Tipi Notlar, uyarlar: a: malzeme ile ilgili firmaya danlmas
gereken uyar, b:katmanlama ile ilgili uyar Tanmlanmayan bileen: 1:
%0 - %20 orannda tanmlanmam bileen, 2: %20 - %40 orannda tanmlanmam
bileen, 3: %40 - %60 orannda tanmlanmam bileen, 4: %60 - %80
orannda tanmlanmam bileen, 5: %80 - %100 orannda tanmlanmam
bileen
firm
a
deta
y n
o
deta
y ta
nm
2 bo
yutlu
i
zim
3 bo
yutlu
i
zim
katm
anlam
a
birle
im b
lges
i k
smi
le
kli
em
atik
siyah
be
yaz
ren
klen
diril
mi
vu
rgu
lan
m
r
nl
i
zgi
si v
e de
er
idw
g u
zan
tl
pdf,
jpeg,
gi
f uzan
tl
mar
kail
ev
tan
m
boyu
tlar
tan
mla
nm
ayan
bi
lee
n
3 bo
yutlu
i
zim
no
tlar,
u
yar
lar
yazl
an
latm
1 Sa levha birleim detay 52 Teras at parapet birleim detay 53
Teras at dere birleim detay 53 Bkml mahya detay a5 at parapet
birleim detay a6 at duvar birleim detay a9 at duvar birleim detay
a
10 Gizli dere detay 1 a35 Ahap at 36 Ahap at 37 Ahap at 38 Ahap
at
1.20 Sandvi panel at 1 a1.21 Dk eimli elik konstrksiyonlu at 1
a/b2.5 Eimli at saak detay 4 a/b2.6 elik konstrksiyonlu yaltm detay
3 a/b
F4F7
F12
F1
MalzemeYazl Anlatm
Gafiksel Anlatm UygulamaDetay
3.2 Detaylarn izim Analiz ltlerine Gre Deerlendirilmesi
at tasarm srecinde firma internet sitesi zerindeki detaylarn
kullanlabilirlii zerinden yaplan uygulama almasnda detaylar drt ana
grupta toplanmtr:
Dijital ortamda tasarmcnn olduu gibi kullanabildii detaylar
Grafiksel ve yazl olarak bilgi dzeyi yeterli olan, ancak tasarmcnn
dijital ortamda izimini
tekrar gerekletirerek kullanabildii detaylar Mimari izim teknii
dnda ifadesi olan, anlama ve analiz aamasndan sonra, tasarmcnn
kendi tasarm ltleri erevesinde uyarlayarak kullanabildii
detaylar Yeterli bilgi iermeyen, tasarmcnn tekrar aratrma yaparak
kullanabildii detaylar
1. Birinci tip detay tasarmc tarafndan dijital ortamda tasarmnda
olduu gibi kullanlabilen detaylardr, Tablo 2. atlarla ilgili yaplan
uygulamada firma detaylarndan 2 boyutlu, lekli,
-
mimari izim tekniklerine uygun olarak izilmi, dijital izim
ortamnda bulunan, katmanlarn ilevlerinin ve gerektii noktalarda
katmanlarn malzeme olarak tanmland detaylarn tasarmc tarafndan
dijital ortamda mevcut hali ile kullanabildii grlmtr. Ancak
detaydaki tanmlanmayan bileenlerin varl ve says detayn anlalmasn ve
tasarmda kullanlmasn gletirmektedir. Detaya dair farkl zmler ile
ilgili ve detayn uygulanmas srecinde firmaya danlmas gerektii ile
ilgili uyar yaplmas tasarmcnn dikkat etmesi gereken nokta olarak da
belirtilmitir.
Tablo 2. izim Analiz ltleri Tablosundan Birinci Tip Detaya
rnek
firm
a
deta
y n
o
deta
y ta
nm
2 bo
yutlu
i
zim
3 bo
yutlu
i
zim
katm
anlam
a
birle
im b
lges
i k
smi
le
kli
em
atik
siyah
be
yaz
ren
klen
diril
mi
vu
rgu
lan
m
r
nl
i
zgi
si v
e de
er
idw
g u
zan
tl
pdf,
jpeg,
gi
f uzan
tl
mar
kail
ev
tan
m
boyu
tlar
tan
mla
nm
ayan
bi
lee
n
3 bo
yutlu
i
zim
no
tlar,
u
yar
lar
yazl
an
latm
1.20 Sandvi panel at 1 a1.21 Dk eimli elik konstrksiyonlu at 1
a/b2.5 Eimli at saak detay 4 a/b2.6 elik konstrksiyonlu yaltm detay
3 a/b
F12
Detay Gafiksel AnlatmYazl Anlatm
Malzeme Uygulama
Tabloda belirlenen ltler dorultusunda F19 firmasndan 4, F17
firmasndan 11, F16 firmasndan 1ve F12 firmasndan 58 adet olmak zere
toplamda 4 firmadan 74 adet at detay birinci tip detay olarak
belirlenmitir.
2. kinci tip detay, grafiksel ve yazl olarak mimari detayda
olmas gereken btn bilgileri ieren, dijital ortamda izim dosyas
(dwg) olarak bulunmayp tasarmc tarafndan tekrar izilmesi gereken
detaylar olarak tanmlanmtr, Tablo 3. Detaylarn zerinde grafiksel
olarak btn bilgilerin yer ald, lekli olarak izilen, malzeme
tanmlarnn ya da ilevlerinin yer ald, tekrar izilmesi aamasnda
referans alnmas iin malzeme boyutlarnn da belirtilmesi nerildii
ikinci tip detaylarn, mevcut hali ile dijital ortamda tekrar
izilerek kullanlabildii grlmtr. Detayda tanmlanmayan bileenlerin
yer almas tasarmcy ayrca aratrma yapmaya yneltmekle birlikte, baz
noktalarda firmaya danlmasnn gerektiine dair uyarlar tasarmcnn
dikkatli olmas gereken konular olarak zerinde durulmutur.
Tablo 3. izim Analiz Tablosundan kinci Tip Detaya rnek
firm
a
deta
y n
o
deta
y ta
nm
2 bo
yutlu
i
zim
3 bo
yutlu
i
zim
katm
anlam
a
birle
im b
lges
i k
smi
le
kli
em
atik
siyah
be
yaz
ren
klen
diril
mi
vu
rgu
lan
m
r
nl
i
zgi
si v
e de
er
idw
g u
zan
tl
pdf,
jpeg,
gi
f uzan
tl
mar
kail
ev
tan
m
boyu
tlar
tan
mla
nm
ayan
bi
lee
n
3 bo
yutlu
i
zim
no
tlar,
u
yar
lar
yazl
an
latm
35 Ahap at 36 Ahap at 37 Ahap at 38 Ahap at
F7
Detay Gafiksel AnlatmYazl Anlatm
Malzeme Uygulama
Tabloda belirlenen ltler dorultusunda F2 Firmasndan 4, F3
firmasndan 3, F4 firmasndan 5, F6 firmasndan 6, F7 firmasndan 58,
F9 firmasndan 10, F14 firmasndan 9, F15 firmasndan 3, F16
firmasndan 11, F12 firmasndan 8, F20 firmasndan 8, F21 firmasndan
14, F22 firmasndan 5, F26
-
firmasndan 24, F27 firmasndan 20, F28 firmasndan 1, F29
firmasndan 15 ve F31 firmasndan 10 adet olmak zere toplamda 18
firmadan 215 adet detay ikinci tip detay olarak belirlenmitir.
3. nc tip detaylar, mimari izim teknii dndaki ifade teknikleri
ile ifade edilen, genellikle 2 boyutlu ematik ya da 3 boyutlu
izimlerden oluan, yazl bilgilerin de yer ald detaylardr, Tablo 4.
Tasarmcnn detay tasarmnda kullanabilmesi iin ncelikli olarak detay
anlamas ve analiz etmesi, daha sonra dijital ortamda tasarmna
uyarlayarak tekrar izmesi gerekmektedir. Detayda malzeme boyutlarnn
yer almamas, tasarmcnn tasarm srecinde dier malzemelerle ilgili
aratrma yapmasn da gerektirmektedir.
Tablo 4. izim Analiz Tablosundan nc Tip Detaya rnek
firm
a
deta
y n
o
deta
y ta
nm
2 bo
yutlu
i
zim
3 bo
yutlu
i
zim
katm
anlam
a
birle
im b
lges
i k
smi
le
kli
em
atik
siyah
be
yaz
ren
klen
diril
mi
vu
rgu
lan
m
r
nl
i
zgi
si v
e de
er
idw
g u
zan
tl
pdf,
jpeg,
gi
f uzan
tl
mar
kail
ev
tan
m
boyu
tlar
tan
mla
nm
ayan
bi
lee
n
3 bo
yutlu
i
zim
no
tlar,
u
yar
lar
yazl
an
latm
9 Is yaltml gezilmeyen teras at 10 Is yaltml hafif metal at
detay 11 Gezilmeyen ters teras at
Detay Gafiksel AnlatmYazl Anlatm
Malzeme Uygulama
F13
Tabloda belirtilen ltler dorultusunda F5 firmasndan 3, F7
firmasndan 2, F9 firmasndan4, F11 firmasndan 1, F13 firmasndan 14,
F14 firmasndan 2, F18 firmasndan 3, F21 firmasndan 2, F30
firmasndan 33 detay olmak zere toplam 9 firmadan 64 adet detay nc
tip detay olarak tespit edilmitir.
4. Drdnc tip detaylar grafiksel ifadenin yannda malzemeye dair
hemen hi aklama yapmayan detaylardr, Tablo 5. Mimari izim tekniine
uygun olarak izilseler dahi malzemeler ile ilgili hibir bilginin
yer almamas detayn okunmasn zorlatrmakta, detayn tasarmda
kullanlabilmesi iin ayrca kaynaklara bavurulmas
gerektirmektedir.
Tablo 5. izim Analiz Tablosundan Drdnc Tip Detaya rnek
firm
a
deta
y n
o
deta
y ta
nm
2 bo
yutlu
i
zim
3 bo
yutlu
i
zim
katm
anlam
a
birle
im b
lges
i k
smi
le
kli
em
atik
siyah
be
yaz
ren
klen
diril
mi
vu
rgu
lan
m
r
nl
i
zgi
si v
e de
er
idw
g u
zan
tl
pdf,
jpeg,
gi
f uzan
tl
mar
kail
ev
tan
m
boyu
tlar
tan
mla
nm
ayan
bi
lee
n
3 bo
yutlu
i
zim
no
tlar,
u
yar
lar
yazl
an
latm
1 Sa levha birleim detay 52 Teras at parapet birleim detay 53
Teras at dere birleim detay 5
Detay Gafiksel AnlatmYazl Anlatm
Malzeme Uygulama
F1
Tabloda belirtilen ltler dorultusunda F1 firmasndan 3, F2
firmasndan 5, F8 firmasndan 16, F9 firmasndan 6, F11 firmasndan 1,
F18 firmasndan 4, F21 firmasndan 1, F23 firmasndan 12, F24
firmasndan 14, F25 firmasndan 1 ve F27 firmasndan 1 olmak zere
toplam 11 firmadan toplam 64 adet detay drdnc tip detay olarak
tespit edilmitir.
-
Firma detaylarndan yaplan inceleme sonucunda, firma detaylarnn
daha ok ikinci tip detay olduu grlmtr. Birinci, nc ve drdnc tip
detay saylarnn yaklak ayn olduu gzlemlenmitir, ekil 6.
ekil 6. Detay Tiplerinin Dalm Grafii
4. DETAYLARIN KULLANILABLRLNN ARATIRILMASI
Dijital ortamdaki firma detaylarndan elde edilen verilere gre
detaylar drt grupta incelenmitir. Tasarmcnn detay tasarm srecinde
drt farkl gruptaki firma detaylarn nasl kullandnn analizi iin az
deneyimli bir tasarmc tarafndan uygulama almas yaplmtr.
at firmas detay tiplerinin kullanlabilirliinin aratrlmas iin T
Maslak Kamps iin tasarlanan elik taycl kre binas seilmitir. Eylem
alanlar birbirinden farkl farkl kutunun birbiri iine gemesi ile
tasarlanan yapda ilk metal kapl kutuda giri, idari birim ve servis
birimleri, ikinci metal kutuda snf, nc ve ahap kapl kutuda ise oyun
alan, yemek alan ve slak hacimler konumlandrlmtr. Yapnn elik
konstrksiyonlu metal kapl ve zerinde gezilebilen, at klklarnn da
yer ald elik konstrksiyonlu akl kapl iki farkl tip teras ats
bulunmaktadr. Detay analiz almas iin elik konstrksiyonlu metal kapl
teras at seilmitir.
Seilen projenin zemin kat plan ekil 7, boy kesiti ise ekil 8de
verilmitir.
ekil 7. Kre Binas Zemin Kat Plan
-
ekil 8. Kre Binas Kesiti
at firma detaylarnn kullanlabilirliinin analiz edilmesi iin
tasarlanmas gereken kre binas ats tasarm ltleri, tasarlanacak
detayn karmakln en aza indirgemek iin tanmlanmamtr. Tasarmcdan
beklenilen, kre binasnn metal kapl atsn tasarlamasdr. Metal kapl
teras atnn bileen seimleri tasarmcya braklmtr.
4.1 Birinci Tip Detaylarn Kullanlabilirlii
Birinci tip detaylarn tasarm srecinde kullanlabilirliinin analiz
edilmesi iin F12 firmasna ait eimli elik konstrksiyonlu at detay
seilmitir, ekil 9. Dijital ortamda hazr halde bulunan detay olduu
gibi tasarma aktarlm, ancak at eimi farkl olduu iin izimin eim as
deitirilmitir. Detayda yaz ile ifade edilen blmde bir malzemenin
marka ismi ile tanmlanmas, firmaya geri dnp markann tanmlad
malzemeyi tekrar kontrol edip malzeme ile ifadesi deitirilmitir.
Malzemelerin boyutlarnn tanmlanmas ise ayrca bir alma
gerektirmitir. alma sonucunda tasarlanan metal at tipik blge detay
ekil 10da verilmitir. Tasarmc, Yap Endstri Merkezi veri tabanndan
at, metal at anahtar kelimesi ile tarama yapp at firmalarna ulamas
iin yaklak 10 saate ve ulat F12 firmasna ait at detayn kendi
tasarmna entegre etmesi iin ise yaklak 20 dakikaya ihtiya
duymutur.
ekil 9. F12 Firmasna Ait Metal at Detay
4.2 kinci Tip Detaylarn Kullanlabilirlii
kinci tip detayn kullanlabilirliinin aratrlmas iim F7 firmasna
ait trapez at detay seilmitir, ekil 11. Tasarmc, tasarmn dijital
ortamda gerekletirdii iin pdf uzantl firma detayn dijital ortama
aktarp zerinden tekrar izmi, tasarmda kullanaca lee getirmek
zorunda kalmtr. Malzemelerin boyutlandrlmas iin ayrca aratrma
yapmas gerekmitir. Buhar kesici ilevi ile tanmlanan katmann malzeme
tanmn yapmak iin buhar kesici reten firmalar aratrp, buhar
ekil 10. Tasarlanan Metal at Detay
-
kesici olarak polietilen folyo kullanmaya karar vermitir. almann
sonucunda tasarlanan metal at detay ekil 12de verilmitir. Tasarmc,
Yap Endstri Merkezi veri tabanndan at, metal at anahtar kelimesi
ile tarama yapp at firmalarna ulamas iin 10 saate ve ulat F7
firmasna detay kendi tasarmna entegre edip dijital ortamda izmek
iin yaklak 1 saate ihtiya duymutur.
ekil 11. F7 Firmasna Ait Metal at Detay
4.3 nc Tip Detaylarn Kullanlabilirlii
nc tip detayn kullanlabilirliinin incelenmesi iin F19 firmasna
ait metal konstrksiyonlu metal kapl at tercih edilmitir, ekil 13.
Firma kataloundaki 3 boyutlu izimi bulanan metal at detay
incelendikten ve analiz edildikten sonra dijital ortamda metal at
tasarmna geilmitir. Malzemelerle ilgili boyut verilmemesinden dolay
her bir malzeme iin ayrca firma aratrmas yaplmas ve boyutlarnn
belirlenmesi gerekmitir. 3 boyutlu izimde Marka A ve Marka B olarak
tanmlanan malzemelerin ilevlerinin belirlenmesi iin firma sitesi
tekrar ziyaret edilmi ve detay iziminde markann tanmlad ilev
belirtilmitir. alma sonucunda tasarlanan metal at tipik blge detay
ekil 14te verilmitir. Tasarmc, Yap Endstri Merkezi veri tabanndan
at, metal at anahtar kelimesi ile tarama yapp at firmalaran ulamas,
firmalarn arasndan F19 firmasndaki metal at detayn edinmesi iin
yaklak 10 saate ve ulat F19 firmasna ait detay analiz edip eksik
olan veriler iin tekrar firma aratrmas yapmas ve kendi tasarmn
tamamlamas iin yaklak 2 saate ihtiya duymutur.
ekil 13. F19 Firmasna Ait Metal at Detay
4.4 Drdnc Tip Detaylarn Kullanlabilirlii
Drdnc tip detayn kullanlabilirliinin analiz edilmesi iin F23
firmasna ait klasik kenet kapl metal at detay seilmitir, ekil 15.
Detayda malzemelerle ilgili hibir verinin bulunmamas detayn
anlalabilirliini zorlatrm, teknik izim verileri ve 3 boyutlu izim
yardm ile detay okunmaya ve anlalmaya allmtr. Bu noktada gereki
malzemelerle anlatlan 3 boyutlu izim yol gsterici olmutur. Tasarm
iin elik iskelet sistem gvdeli at sistemine karar verildikten sonra
3 boyutlu izimden okunabildii zere yzey oluturmak iin kontrplak
kullanlmtr. Tekrar 3 boyutlu izimden anlald gibi ahap kadronlar
arasnda s yaltm kullanlm, daha sonraki katmanlama iin firmann rn
ile ilgili aklamalarna baklp malzeme karar verilmitir. almann
sonucunda tasarlanan metal at tipik blge detay ekil 16te
verilmitir. Tasarmc, Yap Endstri Merkezi veri tabanndan at, metal
at anahtar kelimesi ile tarama yapp at firmalarna ulamas, firmalarn
arasndan F23 firmasndaki metal at detayn edinmesi iin 10 saate ve
detay analiz edip eksik olan
ekil 12. Tasarlanan Metal at Detay
ekil 14. Tasarlanan Metal at
-
veriler iin tekrar firma aratrmas yapmas ve kendi tasarmn
tamamlamas iin yaklak 4 saate ihtiya duymutur.
ekil 15. F23 Firmasna Ait Metal at Detay
5. SONU Tasarmclara kolaylkla ulama imkan salayan firmalarn
dijital ortamdaki detaylarnn kullanlabilirliinin ortaya koyulmas
amalanan almada, 2011 ylnn son dnem Yap Endstri Merkezinin dijital
ortamdaki veri tabanndan yararlanlmtr. at ile ilgili bileen reten
144 adet firmann internet siteleri ziyaret edilmi, firmalardan 31
tanesinin dijital ortamda detaylara yer verdii grlmtr. Mimari izim
kaynaklarndan elde edilen bilgiler dorultusunda bir detay iziminde
olmas gereken izim analiz ltleri belirlenmi, firma detaylar
incelenmeye balandnda ise bu ltlerin yeterli olmad grlp firma
detaylarndan da referansla izim analiz ltleri arttrlmtr. izim
analiz ltlerinin yer ald izim analiz tablosu oluturularak, 31 adet
at ile ilgili bileen reten firmadan derlenen 421 adet detay analiz
edilmitir. Dijital ortamdaki firma detaylarnn belirlenen izim
ltleri dorultusunda analizi sonucunda detaylarn 4 farkl grupta ele
alnabilecei grlm ve az deneyimli bir tasarmc tarafndan yaplan,
karmakl az olan bir tasarm almasnda 4 farkl grupta ele alnan
detaylarn kullanlabilirlii deerlendirilmitir.
Birinci tip detaylar grafiksel ve yazl anlatm yeterli olan ve
tasarmc tarafndan dijital ortamda olduu gibi kullanlabilen
detaylardr ve dier detaylarn %18ini oluturmaktadr. ou zaman detay
zm ayrca aratrma yapmaya gerek yoktur.
kinci tip detaylar grafiksel ve yazl anlatm yeterli olmakla
birlikte tasarmc tarafndan dijital ortamda tekrar izilmesi gereken
detaylardr. Malzeme boyutlarnn verilmesi, detayn tasarmc tarafndan
tekrar izilmesi aamasnda kolaylk salamaktadr. 2. tip detaylar tm
detaylarn %52 sini oluturarak en sk rastlanlan detay tipi
olmutur.
nc tip detaylar yazl gerekli bilgileri vermesine ramen izimi
ematik olan detaylardr. Bu nedenle tasarmc tarafndan nce anlalp
daha sonra tekrar izilmesi gerekir. Yeterli malzeme bilgisi
verilmemesi tasarmcnn ayrca aratrma yapmas iin zaman harcamasna
neden olmaktadr. 3. tip detaylarn btn detaylarn %15ini oluturduu
tespit edilmitir.
Drdnc tip detaylar grafiksel anlatm yeterli olmakla birlikte
malzemeye dair hibir yazl bilgi vermeyen detaylardr ve firma
detaylarnn %15ini oluturmaktadr. Yazl bilgi olamamas detayn
anlalabilirliini gletirmekle birlikte detay tasarm srecinde baka
kaynaklara bavurulmas ihtiyacn dourmaktadr.
Tasarm srecinde tm detaylarnn kullanlabilir olduu gzlemlenmekle
birlikte, detay tiplerine gre tasarm sresinin ve aratrma miktarnn
deitii tespit edilmitir. Mevcut detaylarn dorudan tasarmda
kullanlmasnn mmkn olmayp, her durumun zel aklamalar dorultusunda
tekrar gzden geirilmesi gerekmektedir. Tasarm srecini hzlandraca
iin, firmalarn, detay iziminde dier kaynaklar gibi izim teknii
yaklamn kullanmas ve tasarm iin yeterli bilgiyi iermesi yararl
olacaktr.
ekil 16. Tasarlanan Metal at
-
KAYNAKLAR
[1] Wakita O., Linde R., 1999. The Professional Practice of
Architectural Detailing, New York, John Wiley & Sons [2]
Emmitt, S., 2002. Architectural Technology, London: Blackwell
Science Ltd. [3] Enerji Performans Ynetmelii, 2008 [4] Toydemir,
N., Bulut ., 2004. atlar, stanbul, Yap Yayn [5] at Kaplama
Malzemeleri Uygulama Klavuzu, 2007, stanbul, atder [6] ] Detail
Roofs (Ekim 2010), Mnih, Institut fr internationale
Architektur-Dokumentation GmbH & Co. KG [7] TS 11758-2, 2011,
Polimer Bitml rtler Su Yalitimi in Eritme Kaynaiyla Birletirilerek
Kullanilan Blm 2: Uygulama Kurallari [8] TMMOB Mimarlar Odas
Mimarlk Hizmetleri artnamesi ve En Az Bedel Tarifesi [9] TMMOB
Mimarlar Odas Mimari Proje izim ve Sunu Standartlar [10] ahinler
O., Kzl F., 2004. Mimarlkta Teknik Resim, stanbul, Yem Yayn [11]
Bielefeld, B., Skiba I., 2007. Technical Drawing, Basel, Birkhauser
[12] http://www.yapikatalogu.com/AnaSayfa/ [13]
http://www.izocam.com.tr/izocam/Teknik-Bilgiler/Mimari-Yal%C4%B1t%C4%B1m-Detaylar%C4%B1.aspx
[14] http://www.btmpolpan.com.tr/detay-cizimleri.html
[15]http://tyvek.com.tr/Tyvek_Construction/tr_TR/assets/downloads/brochures/6_Dupont_Tyvek_Teknk_Detay_Ktapcg_Yen.pdf
[16] http://www.rheinzink.com.tr/114.aspx?view=construction#146