c ng TT HCM

ĐỀ CƯƠNG TƯ TƯỞNG HCM

Câu 1: Hãy trình bày khái niệm tư tưởng HCM và cho biết tư tưởng của Người gồm những nội dung gì?

a. Khái niệm tư tưởng HCMTư tưởng HCM là hệ thống các quan điểm toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của CM Việt Nam, là kết quả của sự vận động và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lenin vào điều kiện cụ thể của nước ta, đồng thời là sự kết tinh tinh hoa văn dân tộc, và trì tuệ thời đại, nhằm giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người.Như vậy TTHCM là sản phẩm của sự kết hợp CN yêu nước với truyền thống văn hóa, nhân nghĩa VN với thực tiễn CMVN và tinh hoa văn hóa nhân loại, được nâng cao lên tầm cao mới dưới ánh sáng CN Mac-Lênin

b. Nội dung của TTHCM- Giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người- Độc lập dân tộc gắn với liền với CNXH, kết hợp sức mạnh dân tộc với

sức mạnh thời đại- Sức mạnh của nhân dân, của khối đại đoàn kết dân tộc- Quyền làm chủ nhân dân, xây dựng nhà nước thực sự của dân, do dân và

vì dân- Quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân- Phát triển kinh tế văn hóa không ngừng nâng cao đời sống vật chất và

tinh thần của nhân dân- Đạo đức cách mạng cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư- Chăm lo bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau- Xây dựng Đảng trong sạch vững manh, cán bộ đảng viên, vừa là người

lãnh đạo vừa là người đầy tớ trung thành của nhân dânCâu 2: Trình bày những tiền đề lí luận- tư tưởng tác động đến sự hình thành tư tưởng HCM. Trong những tiền đề đó, yếu tố nào giữ vai trò quyết định sự chuyển biến về chất trong tư tưởng của Người? Tại sao?

a. Những tiền đề tư tưởng- lí luận Giá trị truyền thống dân tộc- Lịch sử hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước đã hình thành cho VN các

giá trị truyền thống dân tộc phong phú, bền vững. như chủ nghĩa yêu nước, truyền thống đoàn kết, nhân nghĩa, ý thức tự chủ quyền quốc gia dân tộc, độc lập, tự chủ, kiên cường,…

- Trong các giá trị đó thì chủ nghĩa yêu nước là cốt lõi,là động lực mạnh mẽ cho sự tồn tại và phát triển của dân tộc. Và chính chủ nghĩa yêu nước là động lực trực tiếp nhất thúc giục HCM ra đi tìm đường cứu nước và là hành trang khi Người ra đi tìm đường cứu nước.

Tinh hoa văn hóa nhân loại”- Về tư tưởng văn hóa phương đông:

j1

Nho giáo: Hồ Chí Minh đã tiếp thu những mặt tích cực của Nho giáo, đó là triết lí hành động, tư tưởng nhập thể, hành đạo giúp đời, ước vọng về một xã hội bình trị, hòa mục, thế giới đại đồng, tu nhân tề ra, coi trọng nhân dân,..Phật giáo: HCM tiếp thu tư tưởng vị tha, từ bi, bác ái, cứu khổ, cứu nạn, chống phân biệt đẳng cấp, chăm lo điều thiện,…Chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn: HCM tìm thấy ở đây những điều thích hợp với điều kiện nước ta, đó là dân tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh hạnh phú, liên cộng, thân Nga,..Ngoài ra HCM còn tiếp thu nhiều giá trị văn hóa phương Đông khác đặc biệt là Người biết chắt lọc những gì tinh túy nhất trong các học thuyết triết học, hoặc trong tư tưởng của Lão Tử, Mặc Tử..

- Về tư tưởng văn hóa phương Tây:HCM đã nghiên cứu, tiếp thu những giá trị của nền văn hóa dân chủ và cách mạng phương Tây, đặc biệt là tư tưởng tự do, bình đẳng của các nhà khai sáng Pháp và cách mạng Pháp, tiếp thu giá trị về quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hành phúc của cách mạng Mỹ..

Chủ nghĩa Mác –Lenin- Chủ nghĩa Mác Leenin là cơ sở thế giới quan và phương pháp luận, là

nguồn gốc lí luận trực tiếp, quyết định bản chất tư tưởng HCM- HCM tiếp thu lý luận Mac-Lenin theo phương pháp macsxit, nắm lấy cái

tinh thần, cái bản chất. Người vận dụng lập trường, quan điểm, phương pháp biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mac-Lenin để giải quyết các vấn đề thực tiễn của cách mạng VN

- Chính chủ nghĩa Mac-Lenin đã giúp Người tìm được con đường đi đúng đắn cho dân tộc VN, đó là giải phóng dân tộc gắn với cách mạng vô sản, độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa XH

Yếu tố giữ vai trò quyết định về sự biến đổi về chất là chủ nghĩa Mac-LeninVì :

- Đó là cơ sở hình thành thế giới quan và phương pháp luận khoa học của Hồ Chí Minh, nhờ đó mà Nguyễn ái Quốc - Hồ Chí Minh đã có bước phát triển về chất từ một người yêu nước trở thành một chiến sĩ cộng sản lỗi lạc, từ thanh niên yêu nước trở thành vĩ lãnh tụ của cách mạng tìm ra con đường cứu nước đúng đắn. Chính trên cơ sở của lý luận Mác-Lênin đã giúp Người tiếp thu và chuyển hoá những nhân tố tích cực, những giá trị và tinh hoa văn hoá của dân tộc và của nhân loại để tạo nên tư tưởng của mình phù hợp với xu thế vận động của lịch sử. Vì vậy, trong quá trình hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh thì chủ nghĩa Mác-Lênin có vai trò to lớn, là cơ sở, nguồn gốc chủ yếu nhất.

j2

Câu 3: Trong giai đoạn hình thành và phát triển TTHCM, giai đoạn nào tư tưởng của Người có sự hình thành về cơ bản con đường cách mạng VN? Hãy làm sáng tỏ những quan điểm cơ bản đó của Người?Các 5 giai đoạn hình thành và phát triển của tư tưởng HCM :

1. Thời kì trước năm 1911: hình thành tư tưởng yêu nước và chí hướng cứu nước

2. Thời kí từ năm 1911- 1920: tìm thấy con đường cứu nước, giải phóng dân tộc

3. Thời kì từ năm 1921-1930 hình thành cơ bản tư tưởng về cách mạng VN4. Thời kì từ 1930- 1945 vượt qua thử thách, kiên trì giữ vững lập trường

cách mạng5. Thời kì từ năm 1945-1969: tư tưởng HCM tiếp tục phát triển, hoàn thiện

Trong 5 giai đoạn này thì giai đoạn từ năm 1921 – 1930 là giai đoạn có sự hình thành cơ bản tư tưởng về CMVN

- Trong giai đoạn này, HCM tiếp tục hoạt động và tìm hiểu chủ nghĩa Mac-Lenin, kết hợp nghiên cứu với xây dựng lý luận, người đã viết những tác phẩm,bài viết nổi tiếng như : Bản án chế độ thực dân Pháp, Đường cách mệnh, cương lĩnh đầu tiên của Đảng,…

- Đây là thời kì hình thành hệ thống các quan điểm về cách mạng VN với những nội dung cơ bản là:

± Chủ nghĩa thực dân là kẻ thù chung của các dân tộc thuộc địa, của giai cấp công nhân và nhân dân lao động toàn thế giới

± Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại mới phải đi theo con đường cách mạng vô sản, kết hợp độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội

± Cách mạng thuộc địa và cách mạng vô sản ở chính quốc có quan hệ mật thiết với nhau nhưng không phục thuộc nhau

± Cách mạng thuộc địa trước hết là cuộc cách “ dân tộc cách mệnh”,đánh đuổi đế quốc xâm lược, giành lại độc lập, tự do

± Cách mạng giải phóng dân tộc muốn giành được thắng lợi phải thu phục, lôi cuốn được nông dân đi theo, cần xây dựng khối liên minh công nông làm động lực cho cách mạng, đồng thời phải tập hợp được giai cấp xã hội khác vào trận tuyến đấu tranh chung cho dân tộc

± Cách mạng muốn thành công cần phải có Đảng lãnh đạoCâu 4: Trình bày quan điểm của HCM về “ chủ nghĩa dân tộc”. Vận dụng quan điểm đó trong cách mạng VN?

Quan điểm của HCM- Từ những năm 20 của TKXX, HCM đã nhận thấy sự áp bức bóc lột nặng

nề cuả CNĐQ với các nước thuộc địa. - Sự áp bức bóc lột cuả CNTD càng nặng nề thì sự phản ứng của các dân

tộc thuộc địa càng quyết liệt- Từ đó Người khẳng đinh chủ nghĩa dân tộc là 1 động lực lớn đối với các

dân tộc thuộc địa.Không chỉ quần chúng lao động mà cả các giai cấp, tầng lớp của XH đều phải chịu nỗi nhục mất nước

j3

- Người kiến nghị phát động CNTD bản xứ nhân danh QTCS..- CNDT với tư cách là chủ nghĩa yêu nước chân chính của các dân tộc

thuộc điạ - Trên cơ sở phân tích tình hình xã hội ở các nước thuộc địa , đặc biệt là

các nước phương Đông và VN, HCM đi đến khẳng định: CNDT là 1 động lực lớn vì vậy những người cộng sản cần phải nắm lâý và phát huy

- HCM nhận thấy rõ sức mạnh của CNDT với tư cách là chủ nghĩa yêu nước cân chính của các nước thuộc địa.

Liên hệ trong cách mạngNăm 1924, khi đó ở phương Đông, Đông Dương và cụ thể là, ở Việt Nam, “cuộc đấu tranh giai cấp không diễn ra như ở phương Tây”; người lao động, nhân dân bị áp bức tuyệt đại đa số là nông dân; trí thức có vai trò đặc biệt quan trọng, ý thức dân tộc của họ rõ ràng mạnh hơn ý thức giai cấp (vì ngay giai cấp công nhân Việt Nam trước năm 1924 cũng vẫn còn là giai cấp “tự phát”). Cho nên, trong khi tuyên truyền giác ngộ ý thức giai cấp cho họ, thì HCM đồng thời cũng phải “phát động chủ nghĩa dân tộc” của họ, bởi vấn đề độc lập dân tộc là vấn đề chủ yếu, nổi lên hàng đầu ở một nước thuộc địa, nửa phong kiến như Việt Nam thời thuộc Pháp. Chủ nghĩa dân tộc được phát động như vậy sẽ là một trong những tiền đề, điều kiện vô cùng quan trọng cho một cuộc khởi nghĩa vũ trang thắng lợi ở Đông Dương

Câu 5:Cơ sở nào để HCM khẳng định: Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác là con đường cách mạng vô sản?

a. Rút ra bài học từ sự thất bại của các con đường cứu nước trước đó- Để giải phóng dân tộc khỏi ách thống trị của thực dân Pháp, ông cha ta đã

sử dụng những con đường cứu nước khác nhau, điển hình là con đường cứu nước theo lập trường phong kiến và theo lập trường tư sản, nhưng cuối cùng tất cả đều thất bại, dẫn đến tình trạng khủng hoảng về đường lối cứu nước ở VN cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX. Tình hình đặt ra yêu cầu bức thiết là phải tìm một con đường cứu nước mới.

- Tuy rất khâm phục tinh thần cứu nước của ông cha , nhưng HCM không tán thành các con đường cứu nước của họ, mà quyết tâm ra đi tìm 1 con đường cứu nước mới

b. Khảo sát các cuộc cách mạng trên thế giới- Trong khoảng thời gian 10 năm đầu trên hành trình tìm đường cứu nước,

HCM đã kết hợp tìm hiểu lí luận và khảo sát thực tiễn, nhất là ở 3 nước tư bản phát triển: Anh, Pháp, Mĩ

- Người tìm hiểu Tuyên ngôn độc lập của nước Mỹ và thực hiện cuộc cách mạng tư sản Mỹ, tìm hiểu Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền của cách mạng Pháp và cách mạng tư sản Pháp, tuy học hỏi được nhiều điều nhưng Người nhận thấy các cuộc cách mạng này là cách mạng không đến nơi, “ tiếng là cộng hòa và dân chủ, kỳ thực trong thì bóc lột công nông, ngoài

j4

thì nó áp bức bóc lột thuộc địa”, chính vì vậy Người đã không đi theo con đường cách mạng tư sản

c. Xu thế cách mạng thế giớiTrong quá trình tìm đường cứu nước, HCM đã bắt gặp chủ nghĩa Leenin và tìm hiểu cách mạng tháng 10 Nga 1917, Người thấy trong lí luận của Leenin và cách mạng tháng 10 Nga một phương hướng mới để giải phóng dân tộc: con đường cách mạng vô sản. Từ đó người đi lên khẳng định: Muốn cứu nước và giải dân tộc không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản

d. Cách mạng vô sản là gìCách mạng vô sản là một cuộc cách mạng xã hội hoặc/và chính trị mà theo đó giai cấp công nhân tiến hành lật đổ tư bản. Cách mạng vô sản thường được những người theo chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản ủng hộ.Ngày nay học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều nhưng chỉ có nguyên lí của Maclenin là đúng đắn nhất

Câu 6: Bằng lí luận thực tiễn anh chị hãy chứng minh quan điểm của HCM: “ Các mệnh trước hết cần có Đảng cách mệnh”?

a. Khái niệm - Cách mạng là xóa bỏ cái cũ và thay thế cái mới tiến bộ hơn, là một thay

đổi sâu sắc,giải quyết các mâu thuẫn của sự vận động xã hội, thường là xảy ra trong một thời gian tương đối ngắn. Các cuộc cách mạng có thể dẫn đến một thay đổi trong các thể chế chính trị-xã hội, hoặc một thay đổi lớn trong một nền kinh tế hay văn hóa

- theo chủ nghĩa Lenin, Đảng cộng sản là đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của dân tộc, thành lập 3.2.1930

b. Vì sao Người nói CM phải có Đảng cách mệnh- Trước khi có Đảng cộng sản ra đời VN là 1 xứ thuộc địa, đời sống tăm tối

như không có đường ra, phong trào yêu nước và giải phóng dân tộc đều thất bại và bị dìm trong biển máu.Trong thời kỳ này không có một giai cấp nào có thể đảm đương được vai trò lãnh đạo cách mạng Việt nam .

- Từ khi có Đảng cộng sản lịch sử VN bước sang 1 trang mới. Dưới sự lãnh đạo của Đảng vì độc lập tự do, nhân dân ta đã anh dũng chiến đấu đánh bại các cuộc xâm lược vũ trang tàn bạo của bọn đế quốc xâm lược, hoàn thành giải phóng dân tộc thống nhất đất nước. Vì vậy mà HCM khẳng định: ““ Các mệnh trước hết cần có Đảng cách mệnh”. Vì Đảng mang bản chất của giai cấp của công nhân, lấy chủ nghĩa Mac làm cốt, là lực lượng tiên phong của giai cấp công nhâ, do đó Đảng tập hợp được quần chúng và luôn đề ra được đường lối đúng-> do đó cách mạng thành công Đảng là nhân tố quyết định mọi thắng lợi cách mạng VN

c. Liên hệ

j5

Về thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, như Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ, là do sự lãnh đạo sáng suốt và kiên quyết của Ðảng. Sự lãnh đạo của Ðảng được thể hiện ở sự bổ sung, phát triển hoàn chỉnh hệ thống các quan điểm về cách mạng giải phóng dân tộc; ở sự lựa chọn hình thức và phương pháp cách mạng phù hợp với điều kiện lịch sử cụ thể; ở sự tổ chức xây dựng lực lượng cách mạng, bao gồm lực lượng chính trị và lực lượng vũ trang; ở sự nhận thức tình thế và thời cơ cách mạng để đưa quần chúng vào hành động cách mạng; ở sự chỉ đạo kiên quyết, tập trung, thống nhất trong giờ phút có ý nghĩa quyết định đến thắng lợi.

Câu 7: Trình bày quan điểm của HCM về bạo lực cách mạng và chỉ ra nét đặc sắc trong quan điểm của Người? Liên hệ thực tiễn cách mạng?

1. Quan điểm về bạo lực cách mạng- Tính tất yếu của con đường cách mạng bạo lực: các thế lực đế quốc sử

dụng bạo lực để xâm lược và thống trị thuộc địa, đàn áp dã man các phong trào yêu nước. Vì thế, con đường để giành và giữ độc lập dân tộc chỉ có thể là con đường cách mạng bạo lực

- Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, do vậy bạo lực cách mạng là bạo lực quần chúng

- Hình thức của bạo lực cách mạng bao gồm cả đấu tranh chính trị và đấu tranh vũ trang, nhưng phải “ tùy tình hình cụ thể mà quyết định những hình thức đấu tranh cách mạng thích hợp”

2. Tư tưởng bạo lực cách mạng gắn bó hữu cơ với tư tưởng nhân đạo và hòa bình- HCM tận dụng mọi khả năng giải quyết xung đột bằng biện pháp hòa bình chủ động đàm phán , thương lượng , chấp nhận những nhượng bộ có nguyên tắc.- Phải tiến hành chiến tranh chỉ giải pháp bắt buộc cuối cùng khi không còn lực chọn nào khác- Khi tiến hành chiến tranh, vẫn tìm mọi cách vãn hồi hòa bình

3. Hình thái bạo lực cách mạngNét đặc sắc trong tư tưởng HCM về hình thái của bạo lực cách mạng là khởi nghĩa toàn dân, và chiến tranh nhân dân. HCM lựa chọn các hình thái này xuất phát từ tương quan lực lượng, lấy nhỏ đánh lớn, lấy ít địch nhiều. Tất nhiên, trong quá trình tiến hành khởi nghĩa toàn dân, chiến tranh nhân dân, HCM luôn nhấn mạnh vai trò nòng cốt của lực lượng vũ trang.

4. Liên hệTrong cách mạng tháng 8, bạo lực thể hiện bằng khởi nghĩa vũ trang với lực lượng chính trị là chủ yếu, đây là công cụ để đập tan chính quyền của bọn phát xít Nhật, và tay sai, giành chính quyền về tay nhân dânTrong chiến tranh cách mạng, lực lượng vũ trang vũ trang giữ vị trí quyết định trong việc tiêu diệt lực lượng quân sự địch, đập tan mọi âm mưu chính trị và quân sự của chúng. Tuy nhiên đấu tranh vũ trang không tách biệt với đấu tranh chính trị. Theo Người, các đoàn thể cách mạng càng

j6

phát triển, quần chúng đấu tranh càng mạnh thì càng có cơ sở vững chắc để tổ chức lực lượng vũ trang và tiến hành đấu tranh vũ trang

Câu 8: Bằng lí luận thực tiễn anh chị hãy làm rõ những sáng tạo của HCM trong việc giải quyết quan hệ cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa và cách mạng vô sản ở Chính quốc?

Điểm sáng tạo của HCM là: Cách mạng giải phóng dân tộc cần được tiến hành chủ động sáng tạo và có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chính quốc1. Khái niệm

- Cách mạng vô sản: là cuộc cách mạng nhằm thay thế chế độ tư bản chủ nghĩa, trong cuộc cách mạng đó giai cấp công nhân lãnh đạo cùng với quần chúng nhân dân lao động xây dựng 1 XH công bằng dân chủ văn minh

- Cách mạng giải phóng dân tộc: là cuộc cách mạng nhằm lật đổ ách thống trị của chủ nghĩa thực dân, giành độc lập dân tộc và thiết lập chính quyền nhân dân2. Điểm sáng tạo của HCM

Vận dụng chủ nghĩa Mác Lenin Người đã đưa ra các quan điểm :a. Cách mạng dân tộc cần được tiến hành chủ động sáng tạo - HCM nhận thấy sức sống của chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa đế quốc tập

trung ở các thuộc địa. Trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân, cách mạng thuộc địa có tầm quan trọng đặc biệt

- Nhân dân các dân tộc thuộc địa có khả năng cách mạng to lớn, khối liên minh các dân tộc thuộc địa là 1 trong những cái cánh của cách mạng vô sản thế giới

- Chủ nghĩa dân tộc là 1 động lực lớn ở các nước đang đấu tranh giành độc lập

- Công cuộc giải phóng nhân dân thuộc địa ở các nước đang đấu tranh giành độc lập

- Công cuộc giải phóng nhân dân thuộc địa chỉ có thể thực hiện được bằng sự nỗ lực giải phóng, tránh tư tưởng bị động trông chờ vào sự giúp đỡ bên ngoài

b. Quan hệ của cách mạng thuộc địa với cách mạng vô sản chính quốc- Giữa cách mạng thuộc địa với cách mạng vô sản ở chính quốc có kẻ thù

chung, cùng chống kẻ thù chung là chủ nghĩa đế quốc- Cách mạng thuộc địa có quan hệ bình đẳng với cách mạng vô sản ở chính

quốc- Cách mạng giải phóng dân tộc có thể dành thắng lợi trước cách mạng vô

sản ở chính quốc do nó có khả năng phát huy được tinh thần yêu nước và sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc

Câu 9: HCM đã đưa ra hình thức quá độ lên CNXH cụ thể nào đối với VN? Đặc điểm của hình thức quá độ đó? Vận dụng quan điểm của Người trong giai đoạn hiện nay?

j7

1. Con đườnga. Quá độ lên CNXH không qua giai đoạn phát triển TBCN

Căn cứ vào lý luận của chủ nghĩa Mac-Lenin về con đường quá độ lên CNXH đồng thời căn cứ vào điều kiện cụ thể của VN, một nước nông nghiệp lạc hậu, thuộc địa nửa phong kiến, HCM đi đến khằng định quá độ lên CNXH ở VN là 1 hình thái qua độ gián tiếp, quá độ lên CNXH không kinh qua giai đoạn phát triển

b. Con đường cách mạng không ngừngTrên cơ sở vận dụng lý luận về cách mạng không ngừng về thời kì quá độ lên CNXH của chủ nghĩa Mac-Lenin và xuất phát từ đặc điểm tình hình thực tế VN, HCM khẳng định con đường cách mạng VN là tiến hành giải phóng dân tộc, hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, tiến dần lên CNXH

c. Quan điểm HCM về nội dung xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta trong thời kì qua độ

- Trong lĩnh vực chính trị, nội dung quan trọng nhất là phải giữ vững và phát thuy vai trò lãnh đạo của Đảng. Xây dựng nhà nước thực sự của dân, do dân và vì dân, củng cố và mở rộng mặt trận dân tộc thống nhất, nòng cốt là liên minh công nhân, nông dân và trí thức, do Đảng Cộng sản lãnh đạo, củng cố và tăng cường sức mạnh toàn bộ hệ thống chính trị như từng thành tố của nó

- Trong lĩnh vực kinh tế: được HCM đề cập đến các mặt, lưc lượng sản xuất, quan hệ sản xuất, cơ chế quản lí kinh tế. Người nhấn mạnh đến việc tăng năng suất lao động trên cơ sở tiến hành công nghiệp hóa XHCN. Đôi với cơ cấu kinh tế, HCM đề cập đến cơ cấu ngành và cơ cấu các thành phần kinh tế, cơ cấu kinh tế vùng, lãnh thổ

- Trong lĩnh vực văn hóa xã hội, HCM nhấn mạnh đến vấn đề xây dựng con người mới. Đặc biệt HCM đề cao vai trò của văn hóa, giáo dục và khoa học kĩ thuật trong XHCN

Liên hệHiện nay, chúng ta đang tiến hành đổi mới toàn diện đất nước vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh” là tiếp tục con đường cách mạng độc lập dân tộc gắn liền với CNXH mà Hồ Chí Minh đã lựa chọn. Đổi mới, vì thế, là quá trình vận dụng và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và CNXH, chứ không phải là thay đổi mục tiêu.Chăm lo xây dựng Đảng vững mạnh, làm trong sạch bộ máy Nhà nước, đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, thực hiện cần kiệm xây dựng CNXH.

Câu 10: Trình bày quan điểm của Hồ Chí Minh về mục tiêu, động lực xây dựng CNXH ở VN. Vận dụng quan điểm đó trong công cuộc xây dựng CNXH ở nước ta?

a. Mục tiêu

j8

Xây dựng một nước VN hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ, giàu mạnh và góp phần xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng thế giới

- Những mục tiêu cụ thể:+ Về chính trị: Theo tư tưởng HCM , trong thời kì quá độ lên CNXH, chế độ chính trị phải là do nhân dân lao động làm chủ, Nhà nước của dân, do dân và vì dân+ Về kinh tế: là nền kinh tế xã hội chủ nghĩa, với công nông- nghiệp hiện đại, khoa học- kỹ thuật tiên tiến, cách bóc lột theo chủ nghĩa tư tưởng tư bản được bỏ dần, đời sống vật chất của nhân dân ngày càng được cải thiện+ Về văn hóa- xã hội: Đây là mục tiêu cơ bản của cách mạng XHCN, văn hóa thể hiện trong mọi sinh hoạt tinh thần của xã hội, đó là xóa nạn mù chữ, xây dựng và phát triển giáo dục, nâng cao dân trí, xây dựng và phát triển văn hóa nghệ thuật, thực hiện nếp sống mới,..Về bản chất của nền văn hóa xã hội chủ nghĩa VN, HCM khẳng định: “ phải xã hội chủ nghĩa về nội dung” để có một nền văn hóa như thế ta phải phát huy vốn quý báu của dân tộc, đồng thời học tập văn hóa tiên tiến của thế giới. Phương châm xây dựng nền văn hóa mới là: dân tộc, khoa học, đại chúng.+ Về con người: con người phát triển toàn diện, vừa có đức vừa có tài, vừa “ hồng” , vừa “chuyên”

b. Động lựcĐể thực hiện được những mục tiêu của CNXH thì cần phát hiện những động lực và điều kiện đảm bảo cho động lực đó thực sự trở thành sức mạnh thúc đẩy công cuộc xây dựng CNXH. Theo HCM, những động lực đó biểu hiện ở những phương diện:

- Động lực vật chất và động lực tinh thần+ Động lực vật chất + Động lực tinh thần

- Kết hợp sức mạnh, động lực của tập thể, cá nhân con người:+ động lực tập thể + động lực cá nhân

- Kết hợp sức mạnh trong nước và quốc tế.c. Liên hệ

Trong thực tế hiện nay nước ta :- Kiên trì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.- Phát huy quyền làm chủ của nhân dân, khơi dậy mạnh mẽ các nguồn lực, trước hết là nội lực để đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước gắn với phát triển kinh tế tri thức.- Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.

j9

- Chăm lo xây dựng Đảng vững mạnh, làm trong sạch bộ máy nhà nước, đẩy mạnh đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, thực hiện cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư để xây dựng CNXH

Câu 11: Hãy cho biết sáng tạo của HCM trong việc thành lập Đảng cộng sản. Những cơ sở để HCM có những sáng tạo đó?Lênin đã đưa ra 2 yếu tố về sự ra đời cuả Đảng: CN Mác và phong trào công nhân HCM cung vận dụng quan điểm Lenin, tuy nhiên HCM còn đưa ra yếu tố thứ 3 là phong trào yêu nước Vì:

- Phong trào yêu nước có vị trí, vai trò to lớn trong quá trình phát triển của dân tộc VN+ Chủ nghĩa yêu nước là giá trị tinh thần trường tồn, là nhân tố chủ đạo quyết định sự nghiệp chống giặc ngoại xâm + Chủ nghĩa yêu nước đã tồn tại mạnh mẽ và bền bỉ, trở thành văn hóa tốt đẹp của nhân dân VN

- Phong trào công nhân kết hợp được với phong trào yêu nước vì đều thực hiện mục tiêu chung+ PTCông Nhân và phong trào yêu nước kết hợp được với nhau ngay từ đầu và kết hợp liên tục+ 2 phong trào này kết hợp được với nhau vì XH nước ta tồn tại mâu thuẫn cơ bản giữa toàn thể nhân dân ta và ĐQ tay sai => mục tiêu chung là giải phóng dân tộc, làm cho VN hoàn toàn độc lập, xây dựng đât nước vững mạng+ Chính bản thân phong trào CN về nghĩa nào đó lại mang lại tính chất của phong trào yêu nước vì phong trào đấu tranh chống lại áp bức giai cấp mà còn chống lại ách áp bức dân tôc

- Phong trào công nhân kết hợp với phong nông dânDo nông dân VN chiếm đến khoảng 90% dân số. Đầu TK XX ở VN do điều kiện lịch sử mà đa số các công nhân xuất thân chủ yếu từ nông dân. Do đó 2 phong trào này có mối quan hệ chặt chẽ với nhau và là lực lượng chủ lực của CM

- Phong trào yêu nước của trí thức VN là nhân tố quan trọng thúc đẩy sự kết hợp các yêu tố ra đời ĐCSVN+ Từ những thập niên đầu của TK XX, pt yêu nước đã ghi dấu ấn đậm đà của đội ngũ trí thức, tuy số lượng không nhiều nhưng hầu hết các phong trào đấu tranh nổ ra đều do tầng lớp này “ châm ngòi”. Trong các tổ chức yêu nước thì họ chiếm đại đa số. Họ có tinh thần yêu nước, bầu nhiệt huyết và căm thu giăc.

Câu 12: Hãy cho biết tại sao CM quan điểm việc xây dựng, chỉnh đổn Đảng phải tiến hành tường xuyên, liên tục? Trong giai đoạn hiện nay, xây dựng Đảng cần chú ý những vấn đề gì?Nguyên nhân:

j10

- Do nhiệm vụ cách mạng ở các thời kì khác nhau luôn thay đổi để phù hợp với thực tiễn nên Đảng cũng phải thường xuyên đồi mới do Đảng lãnh đạo CM

- Đảng sống trong XH mà XH lại có 2 mặt tích cực và tiêu cực nên Đảng phải thường xuyên thay đổi hạn chế mặt tiêu cực và phát huy mặt tích cực

- Vì quyền lực có tính 2 mặt+ Một mặt quyền lực có sức mạnh to lớn để cải tạo XH cũ xây dựng XH mơí nếu biết sử dụng đung cách+ Mặt khác, quyền lực cũng có sức phá hoại ghê gớm nếu người nắm quyền bị thoái hóa, biến chất, đi vào con đường ham muốn, chạy theo quyền lực của nhân dân thành quyền lực cá nhân…

- Đảng là cơ hội cho các đảng viên củng cố lập trường , quan điểm, bình tinh sáng suốt, tự rèn luyện… Vì vậy đảng phải luôn được quan tâm, chỉnh đốn và đổi mới để hạn

chế, ngăn chặn và đẩy lùi mọi sự thoái hóa…Trong giai đoạn hiện nay xây dựng đảng cần chú ý những vấn để:

+ Ngăn chặn đẩy lùi những tình trạn suy thoái về tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận không cán bộ, Đảng viên+ Xây dựng đội ngũ cán bộ lanh đạo, quản lí, nhất là cấp trung ương để đáp ứng tốt yêu cầu của CNH-HĐH và hội nhập quốc tế+ Xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm cá nhân người đứng đầu cấp ủy, chính quyền

Câu 13: Bằng lý luận thực tiễn, anh chị hãy làm sáng tỏ quan điểm của HCM về vai trò của đoàn kết dân tộc trong sự nghiệp cách mạng? Vì sao HCM khẳng định công- nông là nòng cốt của đại đoàn kết dân tộc?

1. Vai trò của đại đoàn kết dân tộc trong sự nghiệp cách mạng a. Đại đoàn kết dân tộc là vấn đề có ý nghĩa chiến lược, quyết định

thành công của cách mạng- Đại đoàn kết dân tộc là một chiến lược cơ bản, nhất quán và lâu dài- Trong thời đại, để đánh bại các thế lực đế quốc thực dân phải xây dựng

khối đại đoàn kết dân tooch bền vững.- Đại đoàn kết dân tộc nhằm tập hợp mọi lực lượng:

+ Cần phải có chính sách và phương pháp phù hợp với từng đối tượng , phải điều chỉnh cho phù hợp với từng thời kì, từng giai đoạn của cách mạng+ Vì thế Mặt trận cũng cần phải thay đổi cho phù hợp nhằm tập hợp đông đảo nhất lực lượng nhân dân

- Đại đoàn kết dân tộc luôn luôn được coi là vấn đề sống còn. Đoàn kết làm ra sức mạnh, có đoàn kết mới có thắng lợib. Đại đoàn kết dân tộc là mục tiêu, nhiệm vụ hàng đầu của cách

mạng

j11

- Đại đoàn kết dân tộc là sức mạnh là mạch nguồn của mọi thắng lợi, do đó đại đoàn kết dân tộc phải được quán triệt trong tất cả mọi lĩnh vực, mọi giai đoạn cách mạng

- Đại đoàn kết không phải chỉ là mục tiêu, nhiệm vụ của Đảng, mà còn là mục tiêu, nhiệm vụ của cả dân tộc

2. Vì sao ?Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, liên minh công - nông - trí thức là một tất yếu lịch sử khách quan, được chế định bởi các cơ sở xã hội hiện thực và được hiện thực hóa qua đường lối tập hợp lực lượng của Đảng Cộng sản. Điều này cũng xác định rõ ràng liên minh công - nông - trí thức là nhu cầu tồn tại và phát triển của cả công nhân, nông dân và trí thức.

- Nếu như trong cách mạng dân tộc, dân chủ, nội dung liên minh công - nông - trí thức chủ yếu về chính trị nhằm tập hợp lực lượng đấu tranh giành chính quyền, giải phóng dân tộc, giải phóng đất nước, thì trong cách mạng xã hội chủ nghĩa với công nghiệp hóa, hiện đại hóa là nhiệm vụ trung tâm, bên cạnh tính tất yếu của sự liên minh về chính trị, thì sự liên minh về kinh tế ngày càng có ý nghĩa quan trọng trong quá trình phát triển đất nước.

- Về phía nông dân, do địa vị kinh tế - xã hội và bản chất giai cấp của mình, nông dân tự nguyện tìm đến với giai cấp công nhân. Nếu không liên kết với công nhân, trí thức thì họ sẽ bị các giai cấp bóc lột lợi dụng, lôi kéo trở lại cuộc sống nô lệ, bị áp bức, bóc lột

- Về phía tầng lớp trí thức, là một tầng lớp xã hội đặc biệt có đặc trưng nổi bật là lao động trí óc sáng tạo. Trong công cuộc đấu tranh giải phóng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, công nhân, nông dân rất cần trí thức. Công nhân và nông dân tạo nên những cơ sở vật chất, điều kiện sinh hoạt và làm việc cần thiết, đặt ra các nhu cầu làm động lực cho sự tìm tòi sáng tạo, hoạt động nghiên cứu của trí thức. Ngược lại, các lĩnh vực hoạt động của công nhân, nông dân sẽ là môi trường để trí thức đem khoa học kỹ thuật vào phục vụ cuộc sống

Câu 14: Hãy trình bày những nguyên tắc hoạt động của Mặt trận dân tộc thống nhất trong tư tưởng của HCM. Vận dụng tư tưởng của Người trong việc thực hiện đoàn kết dân tộc trong giai đoạn hiện nay?

a. Những nguyên tắc cơ bản- Mặt trận dân tộc thống nhất phải được xây dựng trên nền tảng của khối

liên minh công- nông trí -thức đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng+ Người chỉ rõ tầm quan trọng của các giai cấp, tầng lớp công nhân, nông dân, và trí thức, từ đó khẳng định vai trò nền tảng của khối liên minh này+ Mặt trận phải được đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng

- Khối đoàn kết trong Mặt trận phải xuất phát từ mục tiêu chung: + Đó là lợi ích tối cao của dân tộc, độc lập, tự do là nguyên tắc bất đắc di bất dịch+ Quyền lợi cơ bản của các tầng lớp nhân dân

j12

- Mặt trận dân tộc thống nhất phải hoạt động theo nguyên tắc hiện thương dân chủ:+ Mọi vấn đề đều được tất cả các thành viên bàn bạc công khai+ Nguyên tắc này đòi hỏi phải đứng vững trên lập trường của giai cấp công nhâ, giải quyết hài hòa các lợi ích của các thành viên

- Mặt trận dân tộc thống nhất là khối đại đoàn kết chặt chẽ, lâu dài, đoàn kết thật sự chân thành:+ Một mặt, Người nhấn mạnh phương châm “ cầu đồng tồn dị”+ Mặt khác, Người yêu cầu đoàn kết phải gắn với đấu tranhb. Liên hệ

Ngày này, phải phát huy hơn nữa nền dân chủ XHCN gắn liền với việc xây dựng Nhà nước trong sạch, vững mạnh. Nâng cao chất lượng hoạt động của các tổ chức và hình thức dân chủ đại diện, dân chủ trực tiếp và tự quản của nhân dân. Thực hiện tốt sự kết hợp hài hòa giữa lợi ích của cá nhân với lợi ích tập thể và lợi ích xã hội, thực sự coi trọng lợi ích trực tiếp của người lao động. Lấy việc xây dựng bộ máy, đội ngũ cán bộ, công chức thực sự của dân, do dân, vì dân là tiền đề xây dựng nền dân chủ XHCN.

Câu 15: Hãy trình bày quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trò của đoàn kết quốc tế.Bằng thực tiễn của cách mạng Viêt Nam hẵn làm sáng tỏ quan điểm trên?1. Vai trò của đoàn kết quốc tếa. Thực hiện đoàn kết quốc tế nhằm kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, tạo sức mạnh tổng hợp cho cách mạng.Sức mạnh của dân tộc Việt Nam là sự tổng hợp của các yếu tố vật chất và tinh thần, song trước Đối tượng của đoàn kết quốc tế trong tư tưởng Hồ Chí Minh là: đoàn kết với phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc; đoàn kết với phong trào cách mạng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động ở chính quốc và các nước tư bản nói chung; đoàn kết với nước Nga, Xô Viết, với các nước trong phe chủ nghĩa xã hội ; đoàn kết với phong trào đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ của nhân dân thế giới; đoàn kết đặc biệt với Lào và Campuchia.Đoàn kết dân tộc là cơ sở cho đoàn kết quốc tế, gắn chúng được với nhau chính là đã kết hợp được sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, tạo sức mạnh tổng hợp cho cách mạng chiến thắng kẻ thù.b. Thực hiện đoàn kết quốc tế nhằm góp phần cùng nhân dân thế giới thực hiện thắng lợi các mục tiêu cách mạng.Thực hiện đoàn kết quốc tế không chỉ vì thắng lợi của mỗi một dân tộc, mà còn để thực hiện mục tiêu cách mạng của thời đại.Thời đại Hồ Chí Minh bước vào hoạt động chính trị là thời đại đã chấm dứt sự tồn tại biệt lập giữa các quốc gia, mở ra mối quan hệ quốc tế ngày càng rộng lớn giữa các dân tộc, làm cho vận mệnh của mỗi dân tộc không thể tách rời vận mệnh chung của cả loài người.

j13

Theo Hồ Chí Minh muốn tăng cường đoàn kết quốc tế, các Đảng Cộng sản phải kiên trì đấu tranh chống lại mọi khuynh hướng sai lầm của chủ nghĩa cơ hội chủ nghĩa dân tộc vị kỷ, chủ nghĩa sôvanh . . . Đảng Cộng sản phải tiến hành giáo dục chủ nghĩa yêu nước chân chính kết hợp với chủ nghĩa quốc tế vô sản cho giai cấp công nhân và nhân dân lao động.

2.Liên hệ Khi timg thấy con đường cứu nước , HCM đã sớm xác định cách mạng Việt Nam là 1 bộ phận của cách mạng thế giới, cách mạng Việt Nam chỉ có thể thành công và thành công đến nơi khi thực hiện đoàn kết chặt chẽ với phong trào cách mạng thế giới.Trong cách mạng quan hệ đoàn kết quốc tế trong tư tưởng của HCM rất rộng lớn. Đó là đoàn kết với phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc, phong trào của cách mạng của giai cấp công nhân và nhân lao động ở chính quốc và các nước tư bản chủ nghĩa nói chung; đoàn kết với nước Nga Xô Viết, với Liên Xô và sau này mở rộng ra tất cả các nước xã hội chủ nghĩa, đoàn kết với phong trào đấu tranh vì hào bình, độc lập dân tộc, dân chủ tiến bộ xã hội của nhân dân thế giới, đặc biệt là đoàn kết với nhân dân Lào và nhân dân Campuchia, hai nước cùng cảnh ngộ với VN trên bán đảo Đông Dương , thực hiện khối đoàn kết Việt-Miên-Lào trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc thực dân giành độc lập tự do dân tộc và hạnh phúc cho nhân dân mỗi nước.

Câu 16: Trình bày những nguyên tắc của HCM trong đoàn kết quốc tế? Vận dụng những nguyên tắc này trong giai đoạn hiện nay như thế nào?

a. Nguyên tắc chung- Mục tiêu và lợi ích chung:

+ Đối với phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, HCM giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc và CNXH, dựa trên nền tảng của chủ nghĩa Mac-Lenin và chủ nghĩa quốc tế vô sản có lý có tình“ Có lý” : tuân thủ nhưng nguyên tắc cơ bản của CN Mác Lenin,ĩuất phát từ lợi ích chung của CM thế giới. Tuy nhiên phải biết vận dụng sáng tạo, không giao điều“ Có tình” : sự thông cảm, tôn trọng lẫn nhau trên cơ sở những người cùng chung lí tưởng, chung mục tiêu đấu tranh+ Đối với các dân tộc trên thế giới, HCM giương cao ngọn cờ độc lập, tự do và quyền bình đẳng giữa các dân tộc+ Đối với các lực lượng tiến bộ trên thế giới, HCM giương cao ngọn cờ hòa bình và công lý

- Có lý có tình: đây vừa là nội dung thể hiện tính nguyên tắc, vừa là một nội dung của chủ nghĩa nhân văn HCM

b. Nguyên tắc cụ thể- Phải dựa trên lập trường của giai cấp công nhân

j14

- Tuy nhiên từng giai đoạn lịch sử, tùy từng trường hợp, có thể đưa ra những nguyên tắc cụ thể, phù hợp nhưng không được xa rời lập trường của giai cấp công nhân

c. Liên hệ- Về quan hệ song phương : VN ưu tiên phát triển quan hệ hợp tác và hữu

nghị truyền thống với các nước láng giềng có chung biên giới, đống thời nỗ lực sâu sắc hơn nữa quan hệ với các đối tác chủ chốt

- Là thành viên ASEAN: VN sẽ chủ động, tích cực có trách nhiệm cùng các nước xây dựng Cộng đồng ASEAN vững mạnh, tăng cường quan hệ với các đối tác, duy trì và củng cố vài trò quan trọng của ASEAN trong các khuôn khổ hợp tác ở khu vực Châu Á- TBD

- Về ngoại giao đa phương: VN sẽ mở rộng tham gia và đóng góp ngày càng tích cực, chủ động trách nhiệm vào các cơ chế, tổ chức, diễn đàn khu vực, đa phương và toàn cầu đặc biệt là liên hợp quốc

- Về biên giới lãnh thổ: thúc đẩy giải quyết những vấn đề còn tồn tại về biên giới, lãnh thổ, ranh giới biển và thềm lục địa với các nước liên quan, trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của pháp luật quốc tế và nguyên tắc ứng xử của khu vực Câu 17: Trình bày quan điểm của HCM về dân chủ và thực hành dân chủ. Liên hệ với tình hình nước ta hiện nay?1. Quan điểm về dân chủ

Hồ Chí Minh quan niệm dân chủ nghĩa là “dân là chủ”. Mở rộng theo ý đó, HCM còn cho rằng: “ Nước ta là nhà nước dân chủ, nghĩa là nước nhà do nhân dân làm chủ”, “ Chế độ ta là chế độ dân chủ”, tức là nhân dân ta làm chủ”, “ Nước ta là nước dân chủ, địa vị cao nhất là dân, vì dân là chủ”.Tóm lại quan điểm của HCM về dân chủ được biểu đạt mệnh đề ngắn gọn: “ Dân là chủ” và “dân làm chủ”. Ở về thứ nhất, dân là chủ nghĩa là đề cập vị thế của dân, ở vế thứ 2, dân làm chủ nghĩa là đề cập năng lực và trách nhiệm của dân. Hai vế này luôn đôi với nhau, thể hiện vị trí, vai trò, quyền và trách nhiệm của dân.

2. Thực hành dân chủa. Xây dựng và hoàn thiện chế độ dân chủ rộng rãi

- Với khát vọng đem lại quyền dân chủ thực sự cho nhân dân, HCM đã hoạt động không mệt mỏi và Người đã lãnh đạo dân tộc ta tiến hành thắng lợi cách mạng tháng Tám năm 1945, một tuyên bố về chế độ dân chủ đã được HCM nêu trong bản Tuyên ngôn độc lập, trong đó các giá trị về dân chủ được gắn liền với đât nước độc lập, tự do hạnh phúc

- Dân chủ ở nước VN mới được thể hiện và đảm bảo trong hiến pháp ( 1946, 1959) do HCM chủ trì xây dựng và được Quốc hội thông qua.

- HCM chú trọng đảm bảo quyền lực của các giai cấp, tầng lớp, các cộng đồng dân tộc trong thể chế chính trị nước ta.

j15

b. Xây dựng các tổ chức Đảng, Nhà nước, Mặt trận và các đoàn thể chính trị- xã hội vững mạnh để đảm bảo dân chủ trong xã hội

- Trong việc xât dựng nền dân chủ ở VN, HCM chú trọng xây dựng Đảng, Nhà nước, Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội của nhân dân.+ Đảng đóng vai trò lãnh đạo Nhà nước, lãnh đạo xã hội , là hạt nhân chính trị của toàn xã hội và nhân tố tiên quyết định trình độ dân chủ của toàn xã hội. Dân chủ trong Đảng là yếu tố quyết định trình độ dân chủ của toàn xã hội.+ Nhà nước thể hiện chức năng quản lí xã hội của mình qua việc đảm bảo thực thi ý chí của giai cấp công nhân và nhân dân lao động đối vơi sự phát triển của đất nước. Nhà nước thể chế hóa toàn bộ bản chất dân chủ của chế độ.+ Các tổ chức mặt trận và đoàn thể nhân dân thể hiện quyền làm chủ và tham gi quản lí xã hội của tất cả giai cấp, tầng lớp trong xã hội

- Tất cả tổ chức đều có mục tiêu chung là đạt đến trình độc dân chủ cao, dân chủ xã hội chủ nghĩa.3. Liên hệĐiều 6 Hiến pháp sửa đổi năm 2013 ghi rõ: “Nhân dân thực hiện quyền lực Nhà nước bằng dân chủ trực tiếp, bằng dân chủ đại diện thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân và thông qua các cơ quan khác của Nhà nước”. Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, Hiến pháp đã thể hiện rõ hơn và sâu sắc hơn bản chất tiên phong và bản chất vì Nhân dân của Đảng, đồng thời bổ sung một yêu cầu rất quan trọng là “Đảng gắn bó mật thiết với Nhân dân, phục vụ Nhân dân, chịu sự giám sát của Nhân dân, chịu trách nhiệm trước Nhân dân về những quyết định của mình”. Hiến pháp qui định cụ thể việc Nhân dân (cử tri) bầu ra người đại diện cho ý chí và nguyện vọng của mình làm đại biểu Quốc hội.

Câu 18: Trình bày quan điểm của HCM về Nhà nước thể hiện quyền làm chủ của nhân dân. Liên hệ với tình hình thực tế hiện nay?

1. Xây dựng nhà nước thể hiện quyền làm chủ của nhân dâna. Nhà nước của dân- Quan điểm nhất quán của HCM là xác lập tất cả mọi quyền lực trong nhà

nước đều thuộc về nhân dân- Hiến pháp năm 1946 do HCM chỉ đạo soạn thảo nêu rõ: tất cả quyền binh

trong nhà nước đều của nhân dân VN, những việc quan hệ vận mệnh quốc gia sẽ đưa ra toàn dân phục quyết, nhân dân có quyền làm chủ về chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội, có quyền bẩu ra Quốc hội

- Nhân dân có quyền kiểm soát nhà nước, bầu ra các đại biểu và ủy quyền cho các đại biểu đó bàn và quyết định những vấn đề quốc kế dân sinh, bãi miễn những đại biểu đó nếu họ không xứng đáng

- HCM đưa ra khái niệm dân là chủ và dân làm chủ. Dân là chủ là xác định vị thế của dân, làm chủ là xác định quyền và nghĩa vụ của nhân dân. Trong nhà nước của dân với ý nghĩa đó, người dân đươc hưởng mọi

j16

quyền dân chủ. Bằng thiết chế dân chủ, nhà nước phải có trách nhiệm bảo đảm quyền làm chủ của dân

- Nhà nước VN DCCH do HCM khai sinh 2/9/1945 chính là nhà nước tiến bộ chưa từng có trong lịch sử hàng nghìn năm của dân tộc VN bởi vì nhà nước đó là nhà nước của dân, nhân dân có vai trò quyết định mọi công việc của đất nước.

b. Nhà nước do dân- Là nhà nước do dân lập nên, do dân ủng hộ, dân làm chủ. Chính vì vậy,

phải làm cho dân hiểu và giác ngộ để nâng cao được trách nhiệm làm chủ của mình, đặc biệt là nâng cao đước ý thức trách nhiệm xây dựng nhà nước của mình.

- HCM nêu rõ, quyền của dân, nhà nước do dân và nhân dân tham gia quản lí ở chỗ:+ toàn bộ công dân bầu ra Quốc hội+ Quốc hội bầu ra Chủ tịch nước, ủy ban thường vụ Quốc hội và Hội Đồng Chính phủ. + Hội đồng chính phủ là cơ quan hành chính cao nhất của Nhà nước, thực hành các nghị quyết của Quốc hội và chấp hành pháp luật+ Mọi công việc của bộ máy nhà nước trong việc quản lí xã hội đều thực hiện ý chí của dân- thông qua Quốc hội do dân bầu ra

c. Nhà nước vì dân- Là nhà nước lấy lợi ích chính đáng của nhân dân làm mục tiêu, tất cả đều

vì lợi ích của nhân dân, mọi đường lối chính sách đều chỉ nhằm đưa lại quyền lợi cho nhân dân

- Một nhà nước vì dân là từ chủ tịch nước đến công chức bình thường đều phải làm công bộc cho nhân dân chứ không phải làm “ quan cách mạng” để “ đè đầu cưỡi cổ nhân dân”

2. Liên hệHiến pháp qui định, Nhân dân thực hiện quyền làm chủ của mình bằng việc kiểm soát quyền lực Nhà nước. Nhân dân là chủ thể tối cao quyền lực Nhà nước nên phải kiểm soát được quyền lực Nhà nước. Việc kiểm soát đó bao gồm kiểm soát quyền lực Nhà nước ở bên trong là kiểm soát việc thực thi lập pháp, hành pháp và tư pháp. Kiểm soát quyền lực Nhà nước ở bên ngoài là Nhân dân thông qua các tổ chức chính trị-xã hội và thông qua các phương tiện thông tin đại chúng. Câu 19: Hãy cho biết để xây dựng Nhà nước có hiệu lực pháp lí mạnh mẽ, theo HCM cần chú ý những vấn đề gì? Liên hệ với viêc xậy dựng Nhà nước ta hiện nay.

1. Xây dựng nhà nước có hiệu quả pháp lí mạnh mẽ.a. Xây dựng một nhà nước hợp pháp, hợp hiến pháp

- Chỉ một ngày sau khi đọc bản “ Tuyên ngôn độc lập”, trong phiên bản họp đầu tiên của chính phủ lâm thời, HCM đã đề nghị tổ chức tổng tuyển cử

j17

- Cuộc tổng tuyển cử được tiến hành thắng lợi ngày 6-1-1946, mọi người dân VN từ 18 tuổi trở lên đều đi bỏ phiếu bầu những đại biểu của mình tham gia Quốc hội

- Ngày 2-3-1946, Quốc hội khóa I đã họp phiên đầu tiên lập ra các tổ chức, bộ máy và các chức vụ chính của Nhà nướcb. Hoạt động quản lí nhà nước bằng hiến pháp, pháp luật và chú trọng

pháp luật đưa pháp luật vào cuộc sống- HCM luôn chú trọng quản lí xã hội bằng hiến pháp và pháp luật, đưa hiến

pháo và pháp luật vào cuộc sống, chỉ như vậy mới có dân chủ đích thực- Để pháp luật thực sự đi vào cuộc sống,HCM bao giờ cũng yêu cầu

+ Tất cả mọi người đều phải hiểu và tuyệt đối chấp hành pháp luật+ Tăng cường tuyên truyền, giáo dục pháp luật cho nhân dân, nâng cao dân trí, phát huy tính tích cực chính trị của nhân dân, làm cho nhân dân có ý thức chính trị trong việc tham gia công việc của chính quyền các cấp+ Đảm bảo tính công tâm, nghiêm minh và hiệu lực pháp luật c. Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức đủ đức và tài

- HCM luôn đề cao vị trí, vai trò của đội ngũ cán bộ, công chức. Người coi cán bộ “ là cái gốc của mọi công việc”, “ muốn việc thần công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”

- HCM đặt ra yêu cầu đối với đội ngũ cán bộ, công chức là phải vừa có vừa đức vừa có tài, trong đó đức là gốc, đội ngũ này phải được tổ chức hợp lí có hiệu quả.

- Xây dựng đội ngũ cán bộ công chức đảm bảo những yêu cầu sau:+ Tuyệt đối trung thành với cách mạng+ Hăng hái, thành thạo công việc, giỏi chuyên môn nghiệp vụ+ Phải có mối liên hệ mật thiết với nhân dân+ Phải là những người giám phụ trách , giám quyết đoán, dám chịu trách nhiệm nhất là trong tình huống khó khăn, “ thằng không kiêu,bại không nản”+ Phải thường xuyên tự phê bình và phê bình, luôn có ý thức và hành động về sự lớn mạnh, trong sạch của Nhà nước

2. Liên hệNhà n c xây d ng h th ng pháp lu t ngày càng hoàn thi n, minh ướ ự ệ ố ậ ệb ch, kh thi; t ch c, qu n lý xã h i b ng pháp lu t, tăng c ng ạ ả ổ ứ ả ộ ằ ậ ườpháp ch XHCN.ế  , Nhà n c ph c v l i ích c a nhân dân, phát huy ướ ụ ụ ợ ủdân ch , ch u s giám sát c a nhân dân, gi nghiêm k c ng, tr ng ủ ị ự ủ ữ ỷ ươ ừtr m i hành đ ng xâm ph m l i ích c a xã h i và nhân dân.ị ọ ộ ạ ợ ủ ộ   Nhà n c tôn tr ng và b o v quy n con ng i, quy n công dân; chăm loướ ọ ả ệ ề ườ ề cho h nh phúc, s phát tri n t do c a m i ng i. ạ ự ể ự ủ ỗ ườ

Câu 20: Trình bày quan điểm của HCM về sự thống nhất giữa bản chất giai cấp công nhân với tính nhân dân và tính dân tộc của Nhà nước. Liên hệ với nhà nước ta hiện nay?

1. Quan điểm của HCM

j18

a. Về bản chất giai cấp công nhân của Nhà nước- Nhà nước Đảng cộng sản lãnh đạo- Bản chất giai cấp công nhân của nhà nước ta còn được thể hiện ở tính

định hướng XHCN của sư phát triển đất nước- Nguyên tắc tổ chức và hoạt động cơ bản của nhà nước ta là nguyên tắc

tập trung dân chủb. Bản chất giai cấp công nhân thống nhất với tính nhân daan, tính

dân tộc, của Nhà nước- Nhà nước ta ra đời là kết quả của cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ của

nhiều thế hệ người VN- Trong thực tế, nhà nước ta đã đảm nhiệm vụ của cả dân tộc giao phó, đã

lãnh đạo nhân dân tiến hành các cuộc kháng chiến để bảo vệ nền độc lập, tự do của tổ quốc, xây dựng một nước VN hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ, giàu mạnh, góp phần tích cực vào sự phát triển tiến bộ của thế giới

2. Liên hệNgày nay tư tưởng HCM vẫn tiếp tục rọi sáng con đường xây dựng hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội, chủ nghĩa, phục vụ sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước. Nhà nước ta vẫn đang tiếp tục cải cách thủ tục hành chính, banh hành và hoàn thiện chế độ công vụ. Đề cao trách nhiệm giải quyết khiếu nại của nhân dân, phát huy dân chủ, tăng cường pháp chế XHCN, kiên quyết đấu tranh chống các tệ nạn quan liêu tham nhũng lãng phí, sắp xếp lại đội ngũ cán bộ công chức theo đúng chức danh, tiêu chuẩn, ca

Câu 21: Hãy cho biết để xây dựng nhà nước trong sạch, vững mạnh, hoạt động có hiệu quả cần chú ý những vấn đề gì? Liên hệ nước ta hiện nay?

1. Xây dựng nhà nước trong sạch vững mạnh, hoạt động có hiệu quả.a. Đề phòng và khắc phục những tích cực trong hoạt động của Nhà

nước- HCM nêu rõ 6 căn bệnh dễ mắc phải khi cách mạng mới thành công, tức

là lúc chúng ta chưa có kinh nghiệm: trái phép, cậy thế, hủ hóa, tư túng, chia rẽ, kiêu ngạo

- Trong quá trình lãnh đạo xây dựng Nhà nước VN dân chủ cộng hòa, HCM thường chỉ rõ những tiêu cực sau đây và nhắc nhở mọi người đề phòng, khắc phục+ Đặc quyền, đặc lợi+ Tham ô, lãng phí, quan liêu+ “ Tư túng”, “ chia rẽ”, “ kiêu ngạo”

- Phương thuốc hữu hiệu để chữa trị các loại bênh trên là phải” công binh, chính trực”. Người còn nhắc nhở : với những ai không mắc những lỗi lầm trên thì nên chú ý tránh đi, những ai đã phạm phải những nỗi lầm trên thì phải hết sức sửa chữa, nếu không tự sửa chữa thì Chính phủ sẽ không khoan dung.

j19

b. Tăng cường tính nghiêm minh của pháp luật đi đôi với giáo dục đạo đức cách mạng

- HCM yêu cầu pháp luật phải ngiêm minh., pháp luật phải thẳng tay trừng trị, những kẻ bất liêm, những kẻ vi phạm pháp luật, bất kì kẻ ấy ở địa vị nào và làm nghề gì.

- Trong việc thực thi quyền hạn và trách nhiệm của mình HCM đã kết hợp một cách nhuần nhuyễn giữa quản lí XH bằng pháp luật với phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc, thống nhất hài hòa giữa lí tría tình cảm, bao dung, nhan ái nhưng không bao che, Người dùng sức mạnh, uy tín, của mình để cảm hóa những người nỗi lầm, kéo họ đi với CM, giáo dục những người mắc khuyết điểm để họ tránh phạm pháp

- Trong quá trình xây dựng Nhà nước, phải tăng cường giáo dục pháp luật và đạo đức cách mạng

2. Liên hệHiện nay thị trường trong nước và quốc tế ngày càng trở nên phức tạp đòi hỏi chúng ta phải kiên trì thực hiện một cách nhất quán đường lối của Đảng: độc lập tự chủ, đa dạng hóa, phương hóa các mối quan hệ quốc tế. Sẵng sảng làm bạn, là đối tác tin cậy trong cộng đồng quốc tế, không để các đối tác phải thất vọng khi hợp tác vs VN, phấn đấu vì hòa bình , độc lập và cùng có lợi.

Câu 22: Trình bày quan điểm của HCM về chức năng của văn hóa.Liên hệ với thực tiễn văn hóa VN?1. Chức năng của văn hóa Một là: Khẳng định nêu cao lý tưởng đúng đắn và những tình cảm

cao đẹp- Tình cảm cao đẹp đó là tình cảm yêu nước, thương con người, yêu cái

đẹp, mỹ, ghét thói hư tật xấu, căm thù mọi thức giặc- Tư tưởng và tình cảm là hai vấn đề chủ yếu của đời sống tinh thầ. Tư

tưởng có thể nói đúng đắn hoặc sai lầm, tình cảm có thể cao quý hoặc thấp hèn

- Chức năng cao quý của văn hóa là bồi dưỡng, nâng cao tư tưởng đúng đắn và tình cảm cao đẹp cho nhân dân, loại bỏ những tiêu cực

- Chức năng hàng đầu của văn hóa làm cho ai cũng có lý tưởng tự chủ, độc lập tự do, ai cũng có tinh thần vì nước quên mình, vì lợi ích chung quên lợi ích riêng

- Văn hóa phải góp phần xây đắp niềm tin cho con người vào bản thân và lý tưởng, tin vào nhân dân, tin vào tiền đồ cách mạng

Hai là: mở rộng hiểu biết nâng cao dân trí- Nói đến văn hóa là nói đến dân trí. Đó chíhn là sự hiểu biết và vốn kiến

thức của người dân. Nâng cao dân trí phải bắt đầu ở chỗ biết đọc biết viết để hiểu về các vấn đề XH

- Nâng cao dân trí là để nhân dân, tham gia sáng tạo hưởng thụ văn hóa

j20

- Mục tiêu nâng cao dân trí là hướng vào độc lập dân tộc, CNXH, dân giàu nước mạnh, xh công bằng dân chủ văn minh

Ba là, bồi dưỡng những phẩm chất, phong cách và lối sống cao đẹp, lành mạnh, hướng con người đến chân, thiên, mĩ để hoàn thiện bản thân

- Văn hóa giúp cho con người phân biệt được cái đẹp, lành mạnh với cái xấu xa, hư hỏng cái tiến bộ với cái lạc hậu, bảo thủ

- Từ đó giúp con người phấn đấu làm cho cái tốt ngày càng tăng- Người cho rằng phải làm sao cho văn hóa thấm sâu vào tâm lí quốc dân,

nghĩa là văn hóa phải sửa đổi được những tham nhũng, lười biếng, văn hóa phải soi đường cho quốc dân đi

Câu 23: Phân tích quan điểm của HCM về văn hóa giáo dục? Vận dụng quan điểm của Người trong giai đoạn hiện nay?1. Quan điểm văn hóa giáo dục- Mục tiêu của văn hóa giáo dục : là thực hiện các chức năng của văn hóa

Dạy và học để bồi dưỡng những lí tưởng đúng đắn và tình cảm cao đẹp, mở mang dân trí, bồi dưỡng những phẩm chất và phong cách tốt đẹp cho con người. Giáo dục dân trí để đào tạo con người có ích cho xã hội. Học để làm việc, làm người làm cán bộ. Giáo dục nhằm đào tạo lớp người có đức, có tài, kế tục sự nghiệp cách mạng làm cho nước ta sánh vai với các cường quốc năm châu

- Nội dung giáo dục toàn diện: bao gồm văn hóa, chính trị, khoa học kĩ thuật, chuyên môn, nghiệp vụ: các cháu phải cố gắng học tập kĩ thuật, văn hóa, chính trị…

- Phương châm ,phương pháp giáo dục: + Phương châm: học đi đôi với hành phải liên hệ với thực tiễn, học tập phải kết hợp với lao động, phối hợp nhà trường- gia đình- xã hội; thực hiện dân chủ, bình đẳng trong giáo dục, học suốt đời. Coi trọng việc tự học, tự đào tạo, đào tạo lại. Học ở mọi lúc mọi nơi, học mọi người+ phương pháp: phải xuất phát và bám sát vào mục tiêu giáo dục, phù hợp với từng lứa tuổi, dạy từ dễ đến khó, kết hợp học tập với vui chơi có ích, lành mạnh, giáo dục phải dùng phương pháp nêu gương, giáo dục phải gắn liền với thi đua.

2. Liên hệ

Câu 24: Trình bày quan điểm của HCM về vai trò đạo đức.Liên hệ với việc rèn luyện đạo đức của bản thân?

1. Quan điểm của HCM về đạo đứca. Quan điểm về vai trò sức mạnh đạo đức của đạo đức- Đạo đức là cái gốc của con người cách mạng

j21

+ là nền tảng của người cách mạng+ là sức mạnh, là tiêu chuẩn hàng đầu của người cách mạng

- Đạo đức là nhân tố tạo nên sự hấp dẫn của chủ nghĩa xã hội+ sức hấp dân của chủ nghĩa xã hội trước hết là ở những giá trị đạo đức cao đẹp nhân văn+ cán bộ đảng viên củ Đảng phải là một tấm gương đạo đức

Câu 25: Trình bày những chuẩn mực đạo đức cách mạng trong tư tưởng HCM. Liên hệ với việc rèn luyện đạo đức của bản thân?

- Trung với nước hiếu với dânTrong quan hệ đạo đức thì mối quan hệ giữa người với người với đất nước, với nhân dân, với dân tộc là mối quan hệ lớn nhất.Trung, hiếu là phầm chất đạo đức quan trọng nhất, bao trùm nhất.+ Trung hiếu là những khái niệm đã có trong tư tưởng đạo đức truyền thống VN và phương Đông, song có nội dung hạn hẹp,phản ánh bổn phận của dân đối với vua, con đối với cha mẹ+ HCM đã mượn khái niệm cũ và đưa vào nội dung mới: “ Trung với nước hiếu với dân” tạo nên một cuộc cách mạng trong quan niệm về đạo đức+Trung với nước là tuyệt đối trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ nước, trung thành với con đường đi lên của đất nước , là suốt đời phấn đấu hy sinh vì độc lập tự do của Tổ Quốc, vì CNXH, nhiệm vụ nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng hoàn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng+ Trung với nước phải gắn liền hiếu với dân. Vì nước là nước của dân, còn nhân dân là chủ của đất nước. Đây là chuẩn mực đạo đức có ý nghĩa quan trọng hàng đầu

- Cần kiệm liêm chính trí công vô tư+ Cần là lao động cần cù, siêng năng ,lao động có kế hoạch, sáng tạo năng suất cao, lao động với tinh thần tự lực cánh sinh, không lười biếng, không ỷ lại, không dựa dẫm+ Kiệm là tiết kiệm sức lao động, tiết kiệm thì giờ, tiết kiệm tiền của nhân dân, của đất nước, của bản thân mình+ Liêm: là “ luôn luôn tôn trọng giữ gìn của công và của dân, không xâm phạm một đồng xu, hạt thóc của nhà nước, của nhân dân. Phải trong sạch, không tham lam địa vị tiền của, danh tiếng, sung sướng+ Chính : là không tà, thẳng thắn đúng đắn đối với mình, với người, với việc+ Chí công vô tư: là tham lam những việc ích quốc,lợi dân, không ham địa vị, không màng công danh, vinh hoa phú quý

- Thương yêu con người sống có tình nghĩa+ Kế thừa truyền thống nhân dân của dân tộc, kết hợp truyền thống nhân nghĩa với chủ nghĩa nhân đạo cộng sản, tiếp thu tinh thần nhân văn của nhân loại qua nhiều thế kỉ, qua hoạt động thực tiễn

j22

+ Tình yêu thương con người trong tư tưởng HCM có phạm vi rất rộng lớn, đó là tình thương bao la dành cho những người cùng khổ, những người lao động bị áp bức, bóc lột không chỉ ở VN mà còn trên khắp thế giới

- Tinh thần quốc tế trong sáng thủy chung+ chủ nghĩa quốc tế là một trong những phẩm chất quan trọng nhất của đạo đức cộng sản chủ nghĩ. Nó được bắt nguồn từ bản chất của giai cấp công nhân.+ Nội dung tư tưởng chủ nghĩa quốc tế trong tư tưởng HCM rất rộng lớn và sâu sắc. Đó là sự tông trọng, hiểu biết, thương yêu và đoàn kết với giai cấp vô sản toàn thế giới, với tất cả các dân tộc và nhân dân các nước, với nhưng người tiến bộ trên toàn cầu, chống lại mọi sự chia rẽ, hằn thù, bất bình đẳng, và phân biệt chủng tộc, chống chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi, chủ nghĩa bành trướng.

j23