Bylbiau ’ r Gwanwyn i Ysgolion Canlyniadau ’ r archwiliad 2006-2011

Bylbiau’r Gwanwyn i Ysgolion

Canlyniadau’r archwiliad 2006-2011

Ers Hydref 2005 mae gwyddonwyr ysgol o Gymru benbaladr wedi bod yn cadw cofnodion tywydd a nodi pryd mae eu blodau yn ymagor fel rhan o astudiaeth hirdymor sy’n edrych ar effeithiau tymheredd ar fylbiau’r gwanwyn.

Yr archwiliad

Rydyn ni wrth ein bodd i fedru cydweithio ag Ymddiriedolaeth Edina sy'n noddi'r potiau a'r bylbiau ac yn ehangu cyrhaeddiad y project i Loegr a'r Alban!

Wnaeth 71 o ysgolion cymryd rhan yn 2012!

Rhoddodd yr ysgolion eu canlyniadau ar y we.

Yr astudiaeth hirdymor

Mae’n hinsawdd a’n tymhorau’n newid. Dros y degawd neu ddau nesaf (a mwy gobeithio) rydym am i’r gwyddonwyr ysgol ddangos sut mae’r newid yn yr hinsawdd yn effeithio ar amseroedd ymagor mewn bylbiau’r gwanwyn.

Yn y tymor byr mae mwy na digon i’w astudio.

Diolch yn fawr!

Mae Athro’r Ardd yn diolch yn fawr i’r holl wyddonwyr ysgol a anfonodd eu cofnodion atom ni eleni!

Rydych chi i gyd yn Wyddonwyr Gwych!

• Radnor Primary

• Brynhyfryd Junior School

• Bishop Childs CIW Primary School

• Eyton Church in Wales Primary School

• Ysgol Cynfran

• Ysgol Bodfari

Ysgolion fydd yn derbyn tystysgrifau:

Cydnabyddiaeth arbennig:

• Gordon Primary School

• Laugharne VCP School

• Milford Haven Junior school

• Ysgol Iau Hen Golwyn

• Oakfield Primary school

• Windsor Clive Primary

Gwobrau: tystysgrifau, perlysiau a hadau salad lliwgar.

Cymeradwyaeth uchel: 

Prizes: Certificates, sunflower seeds, salad seeds & herbs.

•Channelkirk Primary•Coleg Powys•Ysgol Y Ffridd•Ysgol Capelulo•Lakeside Primary•Maesglas Primary School•Ysgol Clocaenog•Ysgol Bro Ciwmeirch

•Ysgol Porth Y Felin•Glyncollen Primary School•Ysgol Pant Y Rhedyn•Howell's School Llandaff•Williamstown Primary school•Ysgol Tal Y Bont•Morfa Rhianedd•Ysgol Deganwy

Yn ail: 

• Christchurch CP School• Saint Roberts Roman Catholic Primary School• Sherwood Primary School• St. Joseph's R C Primary (Penarth)• Stanford in the Vale CE Primary School• Woodplumpton St Annes C of E Primary• Ysgol Nant Y Coed

Prizes: £40 Amazon voucher to spend on gardening equipment.

Enillwyr 2012

Ysgol Westwood yng Nghymru.Gwobr: Taith Ddiwrnod i Amgueddfa Lechi Cymru yn Llanberis.

Ysgol Earlston yn yr Alban. Gwobr: Taith Ddiwrnod i Gerddi Botaneg Frenhinol yng

Nghaeredin.

Ysgol Fulwood and Cadley yn Lloegr. Gwobr: Taith Ddiwrnod i Amgueddfa Gwyddoniaeth a Diwydiant

ym Manceinion.

Crynodeb 2005-2012

• Dyma grynodeb o’n canlyniadau ni ers 2005.

• Gallwch chi lawrlwytho’r canlyniadau i’w hastudio o www.amgueddfacymru.ac.uk/cy/scan/bylbiau/

Ddata y DU a Cymru

• Eleni rydym yn croesawu ysgolion o Loegr a'r Alban i gymryd rhan yn yr ymchwiliad!

Am y tro 1af gennym ddata o bob rhan o'r DU.

Rwyf wedi cynhyrchu dwy set o ddata, un ar gyfer Cymru 2005-2012 ac un arall ar gyfer y DU sy'n cymharu canlyniadau rhwng gwahanol wledydd.

Crynodeb Canlyniadau DU

Pa wlad oedd y cynhesaf / oeraf?

Tymheredd cymedrig / Average temperatures 2012

Cymru / Wales Lloegr / England

0

1

2

3

4

5

6

7

Blwyddyn / Year

Tym

eher

edd

/ T

emp

erat

ure

(C

)

Pa wlad oedd â'r oriau o haul mwyaf / lleiaf?

Oriau o haul cymedrig / Average hours of sunshine 2012

05

101520253035404550556065707580859095

Blwyddyn / Year

Ori

au

/H

ou

rs

Ym mha wlad oedd y glaw mwyaf / lleiaf?Glawiad cymedrig / Average rainfall 2012

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

Blwyddyn / Year

Gla

wia

d c

ym

ed

rig

Av

era

ge

ra

infa

ll (m

m)

Flowers will open earliest in areas where it is both warm and sunny.

Especially during the month of February.

As a result the flowers opened much earlier in England this year.

Dyddiad blodeuo'r Gwanwyn 2012Spring flowering dates 2012

02/03

03/03

04/03

05/03

06/03

07/03

08/03

09/03

Country

Dyd

dia

d /

Dat

e

Pethau i’w hastudio…

Gwelwch: www.amgueddfacymru.ac.uk/scan/bylbiau

•Gwnewch siartiau amlder a graffiau i ganfod y cymedrau.

•A wnaeth blodau agor yn hwyr mewn ysgolion oedd yn cofnodi tywydd oer?

•Sut wnaeth tymheredd, heulwen a glaw effeithio ar ddyddiadau blodeuo ar gyfartaledd?

•Chwiliwch am dueddiadau mewn gwahanol lefydd yng Nghymru.

Crynodeb Canlyniadau Cymru

Roedd y gwanwyn 2012 yn gynhesach nag y blynyddoedd blaenorol.

O Tachwedd i Ionawr roedd yn gynnes ond yna trodd yn oer yn mis Chwefror ac roedd mis Mawrth yn eithriadol o gynnes.

Tymheredd cymedrig / Average temperature °C 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Tach / Nov 6 7.5 7.4 6.9 8 4.7 9.1

Rhag / Dec 4.2 6 4.9 3.5 3 -0.4 6

Ion / Jan 4 6.5 6.1 2.9 1.2 3.2 5.5

Chwef / Feb 3.6 5 5 3.9 2.4 6 4

Mawrth / March 4.6 6.4 5.6 6.2 5.1 6 7.9

Misoedd i gyd / All months 4.48 6.28 5.80 4.68 3.94 3.90 6.50

Tymheredd Y Gwanwyn / Spring temperatures 2006 - 2012

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Tach / Nov Rhag / Dec Ion / Jan Chw / Feb Maw/ Mar

Mis / Month

Rh

add

/ D

egre

es(C

) 2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Ers i ni ddechrau cofnodi, yn gyffredinol mae’r tymheredd wedi mynd yn oerach, ond 2012 yw’r y cynhesaf hyd yn hyn.

Tymheredd cymedrig y gwanwyn 2006-2012 Average spring temperatures 2006 - 2012

2006

20072008

2009

2010 2011

2012

0

1

2

3

4

5

6

7

Blwyddyn / Year

Tym

eher

edd

/ T

emp

erat

ure

(C

)

Oriau o heulwen wedi amrywio'n fawr dros y blynyddoedd, ond 2012 oedd gyda’r swm lleiaf o heulwen.

Oriau o haul cymedrig y gwanwyn 2006-2012Average hours of spring sunshine 2006 - 2012

2006

2007

2008

20092010

2011

2012

68

70

72

74

76

78

80

82

84

Blwyddyn / Year

Ori

au

/H

ou

rs

O ganlyniad, y dyddiad blodeuo yn eithaf hwyr o'i gymharu â blynyddoedd blaenorol.

Dyddiad blodeuo'r Gwanwyn 2006-2011Spring flowering dates 2006-2011

19/03/200606/03/200714/02/2008

07/03/2009

24/03/2010

7/3/2011 7/3/2012

01/02

06/02

11/02

16/02

21/02

26/02

03/03

08/03

13/03

18/03

Blwyddyn / Year

Dyd

dia

d /

Dat

e

Glawiad cymedrig y gwanwyn 2006-2012Average rainfall 2006 - 2012

2006

20072008

2009

2010

20112012

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

Blwyddyn / Year

Gla

wia

d c

ym

ed

rig

Av

era

ge

ra

infa

ll (m

m)

Roedd glawiad hefyd yn isel iawn eleni.

Tabl o Canlyniadau Cymru 2005-2012

Blwyddyn Dyddiad

blodeuo'r crocws

Dyddiad blodeuo'r cenin Pedr

Tymheredd

(ºC)

Oriau o haul

Glawiad cymedrig

Year Crocus flowering date

Daffodil flowering date

Temp (ºC) Hours of sunshine

Average rainfall (mm)

2012 05/03/2011 10/03/2011 6.5 83 83

2011 03/03/2011 12/03/2011 3.9 81 100

2010 06/03/2011 24/03/2011 3.94 77 151

2009 13/03/2011 07/03/2011 4.68 78 97

2008 16/02/2011 14/02/2011 5.8 83 158

2007 16/02/2011 06/03/2011 6.28 79 165

2006 25/02/2011 19/03/2011 4.48 76 66

Sut mae’r tywydd yn effeithio ar amseroedd blodeuo cennin pedr?

Dyddiad blodeuo cymedrig cenin pedr 2006-2012Average daffodil flowering dates 2006-2012

19/03/2006

06/03/2007

14/02/2008

07/03/2009

24/03/2010

10/3/2012

17/01

27/01

06/02

16/02

26/02

08/03

18/03

28/03

Year

Date12/3/2011

Cymaru blodeuo yn y cenin pedr gyda tymherau cymedrigComparing daffodil flowering with average spring temperatures

0

1

2

3

4

5

6

7

01/Feb 06/Feb 11/Feb 16/Feb 21/Feb 26/Feb 03/Mar 08/Mar 13/Mar 18/Mar 23/Mar 28/Mar

Dyddiadau blodeuo / Flowering date

Ty

me

red

d c

ym

ed

rig

y g

wa

nw

yn

Av

era

ge

s

pri

ng

te

mp

era

ture

(C

)

Mae’r patrwm yn dangos: Wrth i’r tymereddau ostwng, mae cennin pedr yn blodeuo’n hwyrach – ond ceir rhai eithriadau.

Cymaru blodeuo yn y cenin pedr gyda tymherau cymedrigComparing daffodil flowering with average spring temperatures

0

1

2

3

4

5

6

7

01/Feb 06/Feb 11/Feb 16/Feb 21/Feb 26/Feb 03/Mar 08/Mar 13/Mar 18/Mar 23/Mar 28/Mar

Dyddiadau blodeuo / Flowering date

Ty

me

red

d c

ym

ed

rig

y g

wa

nw

yn

Av

era

ge

s

pri

ng

te

mp

era

ture

(C

)Pa flynyddoedd sydd ddim yn

dilyn y patrwm?

Atb: 2011 a

2012

Esboniad posibl: Er bod yna lawer o heulwen yn 2011 a 2012 agorodd y blodau’n hwyr, fwy na thebyg gan fod y tymereddau mor isel – yr isaf ar gofnod.

Cymaru blodeuo yn y cenin pedr gyda tymherau Comparing daffodil flowering dates with hours of sunshine.

72

73

74

75

76

77

78

79

80

81

82

83

84

01/Feb 08/Feb 15/Feb 22/Feb 01/Mar 08/Mar 15/Mar 22/Mar 29/Mar

Dyddiad blodeuo / Flowering date

Ori

au o

hau

l H

ou

rs o

f su

nsh

ine

Mae’r patrwm yn dangos: Wrth i’r oriau o heulwen leihau, mae cennin pedr yn agor yn hwyrach – ond ceir rhai eithriadau.

Cymaru blodeuo yn y cenin pedr gyda tymherau Comparing daffodil flowering dates with hours of sunshine.

72

73

74

75

76

77

78

79

80

81

82

83

84

01/Feb 08/Feb 15/Feb 22/Feb 01/Mar 08/Mar 15/Mar 22/Mar 29/Mar

Dyddiad blodeuo / Flowering date

Ori

au o

hau

l H

ours

of s

unsh

ine

Pa flynyddoedd sydd ddim yn dilyn y patrwm?

Atb: 2012

Esboniad posibl: Er bod ychydig o heulwen yn 2012 nad oedd y blodau wedi agor mor hwyr â 2006 a 2010. Gallai hyn fod oherwydd oedd y tymheredd yn uchel iawn.

Sut mae’r tywydd yn effeithio ar amseroedd blodeuo’r crocysau?

Cymaru blodeuo yn y crocws gyda tymherau cymedrig Comparing crocus flowering with average spring temperatures

2010

2007 & 2008

20062011

2009

2012

0

1

2

3

4

5

6

7

01/Feb 06/Feb 11/Feb 16/Feb 21/Feb 26/Feb 03/Mar 08/Mar 13/Mar 18/Mar 23/Mar 28/Mar

Dyddiad blodeuo / Flowering date

Ty

mh

ere

dd

blo

de

uo

cy

me

dri

g (

C)

Av

era

ge

s

pri

ng

te

mp

era

ture

(C

)

Mae’r patrwm yn dangos: Yn gyffredinol, fel mae’r tymheredd yn mynd yn is mae’r blodau crocws agor yn ddiweddarach - ond ceir rhai eithriadau.

Pa flynyddoedd sydd ddim yn

dilyn y patrwm?

Atb: 2009 & 2012

Esboniad posibl: Er oedd y tymheredd yn 2009 yn weddol gynnes agor y blodau yn diweddaraf. Mae hyn yn debygol o fod oherwydd bod y oriau o heulwen yn isel iawn y flwyddyn honno.

Cymaru blodeuo yn y crocws gyda tymherau cymedrig Comparing crocus flowering with average spring temperatures

2010

2007 & 2008

20062011

2009

2012

0

1

2

3

4

5

6

7

01/Feb 06/Feb 11/Feb 16/Feb 21/Feb 26/Feb 03/Mar 08/Mar 13/Mar 18/Mar 23/Mar 28/Mar

Dyddiad blodeuo / Flowering date

Ty

mh

ere

dd

blo

de

uo

cy

me

dri

g (

C)

Av

era

ge

s

pri

ng

te

mp

era

ture

(C

)

Cymaru blodeuo yn y crocws gyda oriau o haul Comparing crocus flowering dates with hours of sunshine

20092010

2012

2011

2006

2007 & 2008

68

70

72

74

76

78

80

82

84

01/Feb 06/Feb 11/Feb 16/Feb 21/Feb 26/Feb 03/Mar 08/Mar 13/Mar 18/Mar 23/Mar 28/Mar

Dyddiad blodeuo /Flowering date

Ori

au o

hau

lH

ou

rs o

f su

nsh

ine

Mae'r patrwm yn dangos: Yn gyffredinol, pan fydd llai o heulwen mae’r blodau crocws yn agor yn hwyrach - ond ceir rhai eithriadau.

Cymaru blodeuo yn y crocws gyda oriau o haul Comparing crocus flowering dates with hours of sunshine

20092010

2012

2011

2006

2007 & 2008

68

70

72

74

76

78

80

82

84

01/Feb 06/Feb 11/Feb 16/Feb 21/Feb 26/Feb 03/Mar 08/Mar 13/Mar 18/Mar 23/Mar 28/Mar

Dyddiad blodeuo /Flowering date

Ori

au o

hau

lH

ou

rs o

f su

nsh

ine

Pa flynyddoedd sydd ddim yn dilyn y

patrwm?

Atb: 2006,

2011 & 2012.

Esboniadau posibl:Er nad oedd llawer o heulwen yn 2006 a 2012 wnaeth y blodau agor yn weddol cynnar. Mae hyn yn debygol o fod oherwydd bod y tymheredd yn gynnes hefyd y flwyddyn yna.Er bod llawer o heulwen yn 2011 agorwyd y blodau yn weddol hwyr. Mae hyn yn debygol o fod oherwydd bod y tymheredd yn yr flwyddyn yna.

Dod o hyd i patrwm yn anodd ond mae rhai pethau yn glir ...

Mae'r bylbiau yn dibynnu ar y haul a gwres er mwyn blodeuo.

Mae ein tymhorau yn dod yn fwy anodd eu rhagweld gan fod ein byd yn cynhesu.

Pethau i’w hastudio…

Gwelwch: www.amgueddfacymru.ac.uk/scan/bylbiau

•Gwnewch siartiau amlder a graffiau i ganfod y cymedrau.

•A wnaeth blodau agor yn hwyr mewn ysgolion oedd yn cofnodi tywydd oer?

•Sut wnaeth tymheredd, heulwen a glaw effeithio ar ddyddiadau blodeuo ar gyfartaledd?

•Chwiliwch am dueddiadau mewn gwahanol lefydd yng Nghymru.