-
Büyük Patlama Bilgilerini Görmek İçin Tıkla
Kuark temel parçacık ve maddenin temel bileşenlerinden biridir.
Kuarklar bir araya gelerek hadronlar olarak bilinen bileşik
parçacıkları oluştururlar. Bunların en kararlı olanları atom
çekirdeğinin bileşenleri proton ve nötrondur.[1] Renk hapsi denilen
bir olgu sebebiyle kuarklar asla yalnız bir şekilde bulunmazlar;
onlar sadece hadronlar dahilinde bulunabilirler.[2][3] Bu sebeple
kuarklar hakkında bilinenlerin çoğu hadronların gözlenmesi
sonucunda elde edilmiştir.
Kuark
İki yukarı kuark ve bir alt kuarktan oluşan bir proton.
İçerik: Temel tanecik
Ailesi: Fermiyon
Kuşak : 1., 2., 3.
Etkileşim : Elektromanyetizma, Gravitasyon , Güçlü, Zayıf
Antiparçacık: Antikuark
Teori: Murray Gell-Mann (1964) George Zweig (1964)
Keşif: SLAC (~1968)
Sembol: q
Tip sayısı: 6 (yukarı, aşağı, tılsım, acayip, üst ve alt)
Elektrik yükü:
+2⁄3 e, −1⁄3 e
Renk yükü: Evet
Spin: 1⁄2
Çeşni olarak bilinen altı tip kuark bulunmaktadır: yukarı,
aşağı, tılsım, acayip, üst ve alt.[4] Yukarı ve aşağı kuark bütün
kuarklar içinde en düşük kütleli olanlardır. Daha ağır kuarklar
parçacık bozunması yoluyla hızlıca aşağı ve yukarı kuarka
dönüşürler: yüksek kütle durumundan daha düşük kütle durumuna
dönüşüm. Bu sebeple yukarı ve aşağı kuarklar evrende en yaygın
olanlardır, bununla birlikte tılsım, acayip, üst ve alt kuarklar
sadece yüksek enerjili çarpışmalarda (kozmik ışınlar ve parçacık
hızlandırıcılarda) oluşabilir.
Kuarklar elektrik yükü, renk yükü, spin ve kütle gibi çeşitli
içkin özelliklere sahiptir. Kuarklar parçacık fiziğinin Standart
Model'inde dört temel kuvvetin (elektromanyetizma, gravitasyon,
güçlü etkileşim, zayıf etkileşim) tümüyle de etkileşen ve ayrıca
elektrik yükü temel yükün tamsayı katı olmayan tek temel tanecik
ailesidir. Her kuark çeşnisi için ona karşılık gelen bir tane de
antiparçacık bulunur. Antikuark denilen bu parçacık kuarktan,
sadece bazı özelliklerinin aynı büyüklükte fakat ters işaretli
olması ile ayrılır.
Kuark modeli 1964'te Murray Gell-Mann ve George Zweig tarafından
birbirlerinden bağımsız olarak ortaya atıldı.[5] Kuarklar hodronlar
için oluşturulan bir düzenlenim şemasının parçaları olarak
tanıtıldı ve 1968 yılına kadar onların varlığı ile ilgili çok az
fiziksel kanıt bulunuyordu.[6][7] Altı kuarkın tamamı hızlandırıcı
deneylerinde gözlemlendi, keşfedilen son kuark olan üst kuark ilk
kez 1995'de Fermilab'da gözlendi.[5]
Konu başlıkları
[gizle]
1 Sınıflandırma 2 Tarih
o 2.1 Etimoloji 3 Yapısı
o 3.1 Elektrik yükü o 3.2 Spin o 3.3 Zayıf etkileşim o 3.4 Güçlü
etkileşim ve renk yükü o 3.5 Kütle o 3.6 Özellikler tablosu
4 Etkileşen kuarklar o 4.1 Deniz kuarkları o 4.2 Kuark özdeğinin
diğer evreleri
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Quark_structure_proton.svg&filetimestamp=20060316134848�http://tr.wikipedia.org/wiki/Fermiyonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Ku%C5%9Fak_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)http://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_kuvvetlerhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektromanyetizmahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Gravitasyonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BC%C3%A7l%C3%BC_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Zay%C4%B1f_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Antipar%C3%A7ac%C4%B1khttp://tr.wikipedia.org/wiki/Murray_Gell-Mannhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=George_Zweig&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=SLAC&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Yukar%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/T%C4%B1ls%C4%B1m_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Acayip_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%9Cst_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Alt_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Spinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_par%C3%A7ac%C4%B1khttp://tr.wikipedia.org/wiki/Maddehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Hadronhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_listesi#Bile.C5.9Fik_par.C3.A7ac.C4.B1klarhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Atom_%C3%A7ekirde%C4%9Fihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Protonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/N%C3%B6tronhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-0#cite_note-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Renk_hapsihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Renk_hapsihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-HyperphysicsConfinment-1#cite_note-HyperphysicsConfinment-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-HyperphysicsBagModel-2#cite_note-HyperphysicsBagModel-2http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87e%C5%9Fni_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Yukar%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/T%C4%B1ls%C4%B1m_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Acayip_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%9Cst_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Alt_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-HyperphysicsQuark-3#cite_note-HyperphysicsQuark-3http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_bozunmas%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Evrenhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kozmik_%C4%B1%C5%9F%C4%B1nhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_h%C4%B1zland%C4%B1r%C4%B1c%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_y%C3%BCk%C3%BChttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Renk_y%C3%BCk%C3%BC&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Spinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Standart_Modelhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Standart_Modelhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_kuvvethttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektromanyetizmahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Gravitasyonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BC%C3%A7l%C3%BC_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Zay%C4%B1f_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_y%C3%BCkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Tamsay%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Antipar%C3%A7ac%C4%B1khttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark_modeli&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Murray_Gell-Mannhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=George_Zweig&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Carithers-4#cite_note-Carithers-4http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Bloom-5#cite_note-Bloom-5http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Breidenbach-6#cite_note-Breidenbach-6http://tr.wikipedia.org/wiki/Fermilabhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Carithers-4#cite_note-Carithers-4http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Carithers-4#cite_note-Carithers-4http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#S.C4.B1n.C4.B1fland.C4.B1rma#S.C4.B1n.C4.B1fland.C4.B1rmahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Tarih#Tarihhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Etimoloji#Etimolojihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Yap.C4.B1s.C4.B1#Yap.C4.B1s.C4.B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Elektrik_y.C3.BCk.C3.BC#Elektrik_y.C3.BCk.C3.BChttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Spin#Spinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Zay.C4.B1f_etkile.C5.9Fim#Zay.C4.B1f_etkile.C5.9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#G.C3.BC.C3.A7l.C3.BC_etkile.C5.9Fim_ve_renk_y.C3.BCk.C3.BC#G.C3.BC.C3.A7l.C3.BC_etkile.C5.9Fim_ve_renk_y.C3.BCk.C3.BChttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#K.C3.BCtle#K.C3.BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#.C3.96zellikler_tablosu#.C3.96zellikler_tablosuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Etkile.C5.9Fen_kuarklar#Etkile.C5.9Fen_kuarklarhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Deniz_kuarklar.C4.B1#Deniz_kuarklar.C4.B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#Kuark_.C3.B6zde.C4.9Finin_di.C4.9Fer_evreleri#Kuark_.C3.B6zde.C4.9Finin_di.C4.9Fer_evreleri
-
5 Notlar 6 Kaynakça 7 İleri okuma 8 Dış bağlantılar
Sınıflandırma [değiştir]
Daha çok bilgi için: Standart Model
Standart Model'deki parçacıkların altısı kuarktır (mor ile
gösteriliyor). İlk üç kolonun her biri maddenin bir neslini
oluşturur.
ıkları emiş[nb 1]
Standart Model şimdiye kadar bilinen tüm temel parçacve henüz
gözlemlenm Higgs bozonunu açıklayan bir kuramdır.[8] Bu model
kuarkların (q), yukarı (u), aşağı (d), tılsım (c), acayip (s), üst
(t) ve alt (b) isimlerindeki altı çeşnisini kapsar.[4] Kuarkların
antiparçacıklarına antikuark denir ve karşılık gelen kuarkın
sembolünün üzerine çizgi eklenerek
kuark için anti kuark u ile gösterilir). delerde
gösterilir (örneğin yukarıGenellikle bütün antimad olduğu gibi,
antikuarklar da kendi kuarkı ile aynı kütleye, ortalama ömür
süresine ve spine
yüklerisahiptir ancak elektrik yükü ve diğer ters
işaretlidir.[9]
1Kuarklar spin- ⁄2 parçacıklarıdır. Yani spin-istatistik
kuramına göre onlar fermiyondur. Dolayısı ile, aynı iki fermiyonun
aynı anda aynı kuantum durumunda bulunamayacağını söyleyen Pauli
dışlama ilkesine tabiidirler. Bu aynı kuantum durumunda çoklu
sayılarda bulunabilen bozonların (tamsayı spinli parçacıklar)
tersidir.[10] Leptonlardan farklı olarak kuarklar, güçlü etkileşime
girmelerini sağlayan renk yüküne sahiptirler. Farklı kuarklar
arasındaki etkileşim hadronlar olarak bilinen kompozit
parçacıkların oluşmasını sağlar.
Hadronların kuantum sayısını belirleyen kuarklara değerlik
kuarklar denir bundan ayrı olarak hadronlar kuantum sayıs na etki
etmeyen sonsuz sayıda sanal (veya denizı ) kuark, antikuark ve
gluon barındırabilir.[11] İki farklı hadron ailesi vardır: üç
değerlik (valans) kuarklı baryonlar ve bir değerlik kuarklı ve bir
antikuarklı mezonlar.[12] En büyük sayıdaki baryonlar atom
çekirdeğini oluşturan proton ve nötrondur.[13] Hadronların büyük
bir bölümü bilinmektedir (bkz. baryonlar listesi, mezonlar
listesi), bunların çoğu kuark bileşenleri ve yapıtaşını oluşturan
kuarkların kazandırdığı özelliklerle ayırt edilirler.[nb 2][14]
Tetrakuarklar (qqqq) ve pentakuarklar (qqqqq) gibi daha fazla
değerlik kuarka sahip olan "egzotik" hadronların varlığı da tahmin
edilmektedir[15] ancak henüz kanıtlanamamıştır.[nb 3][15][16]
Temel fermiyonlar her biri iki lepton ve iki kuarkı kapsayan üç
nesilden oluşur. Birinci nesilde yukarı ve aşağı kuark, ikinci
nesilde tılsım ve acayip kuark, üçüncü nesilde üst ve alt kuark yer
alır. Kuadiğer temel fermiyonların dördüncü nesli ile ilgili
araştırmaların tamamı başarısızlıkla sonuçlanmışt
rkların ve ır[17]
ve üç nesilden fazlası olmadığına dair güçlü ve doğrudan olmayan
kanıtlar mevcuttur.[nb 4][18] Daha yüksek nesillerde yer alan
parçacıklar genellikle daha büyük kütleye ve daha az kararlılığa
sahiptirler. Bu da onların zayıf etkileşimler vasıtasıyla bozunarak
daha küçük nesilli parçacıklara dönüşmessebep olur. Sadece birinci
nesildeki (yukarı ve aşağı) kuarklar doğada yaygın olarak bulunur.
Daha ağır kuarklar sadece yüksek enerjili çarpışmalarda (kozmik
ışınları içerenler gibi) yaratılabilirler ve
ine
hemen ardından çabucak bozunurlar. Yine de onların evrenin son
derece sıcak ve yoğun fazda olduğu Büyük Patlama'dan sonraki bir
saniyenin ilk kesirlerinde bulundukları düşünülmektedir (kuark
dönemi). Ağır kuarklar üzerine çalışmalar parçacık hızlandırıcılar
gibi yapay olarak yaratılmış koşullarda yürütülmektedir.[19]
Elektrik yükü, kütle, renk yükü ve çeşniye sahip olan kuarklar
çağdaş fiziğin dört temel kuvvetinin tamamıyla (elektromanyetizma,
gravitasyon, zayıf etkileşme ve güçlü etkileşme) etkileştiği
bilinen tek
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Standard_Model_of_Elementary_Particles.svg&filetimestamp=20111219111019�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Standard_Model_of_Elementary_Particles.svg&filetimestamp=20111219111019�http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#.C4.B0leri_okuma#.C4.B0leri_okumahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1lar#D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1larhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1lar#D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1larhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark&action=edit§ion=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Standart_Modelhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Nesil_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)http://tr.wikipedia.org/wiki/Nesil_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)http://tr.wikipedia.org/wiki/Nesil_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)http://tr.wikipedia.org/wiki/Nesil_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)http://tr.wikipedia.org/wiki/Nesil_(par%C3%A7ac%C4%B1k_fizi%C4%9Fi)http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-7#cite_note-7http://tr.wikipedia.org/wiki/Higgs_bozonuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Higgs_bozonuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-8#cite_note-8http://tr.wikipedia.org/wiki/Yukar%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/T%C4%B1ls%C4%B1m_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/T%C4%B1ls%C4%B1m_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/T%C4%B1ls%C4%B1m_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Fermiyonhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuantum_durumu&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Pauli_d%C4%B1%C5%9Flama_ilkesihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Bozonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-10#cite_note-10http://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BC%C3%A7l%C3%BC_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Renk_y%C3%BCk%C3%BC&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Hadronhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Hadronhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Hadronhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Hadronhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#deniz_kuarklar.C4.B1#deniz_kuarklar.C4.B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Gluonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Baryonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Baryonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Baryonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Mezonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-12#cite_note-12http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-12#cite_note-12http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-12#cite_note-12http://tr.wikipedia.org/wiki/Nesilhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-19#cite_note-19http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-20#cite_note-20http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-21#cite_note-21http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-21#cite_note-21http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-21#cite_note-21http://tr.wikipedia.org/wiki/Zay%C4%B1f_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Zay%C4%B1f_etkile%C5%9Fim
-
parçacık ailesidir.[13] Ancak gravitasyon genellikle
atomaçıklanamaz.
Tarih [
ik skalada etkisizdir ve Standart Model ile
değiştir]
Murray Gell-Mann 2007^de TED konferansındayken. Gell-Mann ve
George Zweig 1964'te kuark modelini öneren kişiler olmuşlardı.
[20]Kuark modeli 1964'te Murray Gell-Mann ve George
Zweig[21][22] neri Gell-tarafından birbirlerinden bağımsız olarak
ortaya atıldı. Ö
Mann'ın 1961'de hazırladığı Sekiz Katlı Yol—ya da daha teknik
bir ifadeyle SU(3) çeşni simetrisi—olarak bilinen bir parçacık
sınıflandırma sistemi fo mülasyonundan kısa bir süre sonra geldi.r
[23] Fizikçi Yuval Ne'eman aynı yıl bağımsız bir şekilde Sekiz
Katlı Yol'a benzer bir şema geliştirdi.[24][25]
Kuark kuramı ortaya çıktığında, diğer parçacıklarla birlikte çok
sayıda hadron da "particle zoo" dahilindeydi. Gell-Mann ve Zweig
hadronların temel tanecik olmadıklarını onun yerine kuarklar ve
antikuarklardan oluşan kompozit parçacıklar olduklarını ortaya
attılar. Modelleri spin ve elektrik yüklerini tanımladıkları üç
çeşniyi—yukarı, aşağı ve acayip kuarkı—kapsıyordu.[20][21][22]
ğu
Önermeye fizik camiasından gelen ilk tepkiler karışıktı.
Kuarkların fiziksel bir varlık mı yoksa o zamaniçin tam olarak
anlaşılmayan bazı kavramların açıklanabilmesi için kullanılan bir
soyutlama mı oldukonusunda bir çekişme vardı.[26]
Bir yıl geçmeden Gell-Mann–Zweig modeline yeni eklemeler
önerildi. Sheldon Lee Glashow ve James Bjorken tılsım (charm) adını
verdikleri kuarkların dördüncü çeşnisinin varlığını tahmin ettiler.
Bu ekleme önerildi çünkü dördüncü çeşni zayıf etkileşimin daha iyi
açıklanabilmesine olanak sağlıyordu (bu mekanizma kuarkların
bozunmasına izin verir).
1968'de Stanford Doğrusal Hızlandırıcı Merkezi (SLAC)'da yapılan
derin inelastik saçılma deneyleri protonun daha küçük nokta benzeri
parçacıklardan oluştuğunu böylece bir temel tanecik olmadığını
gösterdi.[6][7][27] O dönemde fizikçiler bu nesneleri kuarklar ile
ilişkilendirmek konusunda tereddütlüydüler bunun yerine onlara
"partonlar" —Richard Feynman tarafından türetilmiş bir terim—
dediler.[28][29][30] SLAC'ta gözlemlenen cisimler, diğer çeşnilerin
de keşfedilmesiyle daha sonra yukarı ve aşağı kuark olarak
tanımlanacaktı.[31] Buna rağmen parton, hadronların bileşenlerini
(kuarklar, antikuarklar ve gluonlar) tarif eden ortak bir terim
olarak kullanımda kaldı.
Acayip kuarkın varlığı SLAC'ın saçılma deneyleri ile doğrudan
olmayan yöntemlerle kanıtlandı. Bu sadece Gell-Mann ve Zweig'ın üç
kuark modelinin gerekli bileşeni değildi aynı zamanda 1947'de
kozmik ışınlarda keşfedilen kaon (K) ve pion (π) hadronları için de
açıklama getiriyordu.[32]
1970'deki bir yazılarında Glashow, John Iliopoulos ve Luciano
Maiani henüz keşfedilmemiş tılsım kuarkın varlığına dair yeni
kanıtlar sundular.[33][34] Varolduğu varsayılan kuark çeşnisi
sayısı 1973 yılında, Makoto Kobayashi ve Toshihide Maskawa başka
bir kuark çifti varsa bunun CP ihlalinin[nb 5][35] deneysel
gözlemiyle açıklanabileceğine dikkati çektiklerinde, altıya
yükseldi.
Tılsım kuarklar 1974'ün kasımında (bkz. Kasım Devrimi) iki takım
tarafından neredeyse aynı anda üretildi—biri Burton Richter
önderliğinde SLAC'ta diğeri Samuel Ting önderliğinde Brookhaven
Ulusal Laboratuvarı'nda. Tılsım kuarklar, mezonlarda tılsım
antikuarklara bağlı bir şekilde gözlendi. Gözlemi yapan iki taraf
keşfedilen mezon için biri J ve diğeri ψ olmak üzere iki farklı
sembol belirlediler. Böylece mezonun resmi adı J/ψ mezonu oldu. Bu
keşif nihayetinde fizik camiasını kuark modelinin geçerliliği
konusunda ikna etti.[30]
Takip eden yıllarda, kuark modelinin altı kuarka genişletilmesi
için bir takım öneriler getirildi. Bunlardan Haim Harari 1975'teki
makalesinde[36] diğer kuarklar için üst ve alt terimlerini kullanan
ilk kişi oldu.[37]
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Murray_Gell-Mann.jpg&filetimestamp=20070406162215�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Murray_Gell-Mann.jpg&filetimestamp=20070406162215�http://tr.wikipedia.org/wiki/Zay%C4%B1f_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_bozunumuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_bozunumuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_bozunumuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Patlamahttp://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Patlamahttp://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Patlamahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark_d%C3%B6nemi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ac%C4%B1k_h%C4%B1zland%C4%B1r%C4%B1c%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_kuvvethttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark&action=edit§ion=2http://tr.wikipedia.org/wiki/Murray_Gell-Mannhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=George_Zweig&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Murray_Gell-Mannhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Murray_Gell-Mannhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Murray_Gell-Mannhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Hadronhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Particle_zoo&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Yukar%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Acayip_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Gell-Man1964-23#cite_note-Gell-Man1964-23http://tr.wikipedia.org/wiki/Sheldon_Lee_Glashowhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanford_Do%C4%9Frusal_H%C4%B1zland%C4%B1r%C4%B1c%C4%B1_Merkezi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Derin_inelastik_sa%C3%A7%C4%B1lma&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Bloom-5#cite_note-Bloom-5http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Bloom-5#cite_note-Bloom-5http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Bloom-5#cite_note-Bloom-5http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Breidenbach-6#cite_note-Breidenbach-6http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-30#cite_note-30http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Parton&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-31#cite_note-31http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-31#cite_note-31http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-32#cite_note-32http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Griffiths-33#cite_note-Griffiths-33http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kaon&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Pionhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-35#cite_note-35http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-35#cite_note-35http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Iliopoulos&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Iliopoulos&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Iliopoulos&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Luciano_Maiani&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/T%C4%B1ls%C4%B1m_kuarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-36#cite_note-36http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-37#cite_note-37
-
Alt kuark 1977'de Fermilab'da Leon Lederman'ın liderliğindeki
bir takım tarafından gözlemlendi.[38][39] Bu üst kuarkın varlığına
dair çok güçlü bir göstergeydi: üst kuarkın yokluğunda alt kuark
eşsiz kalmış olacaktı. Ancak uzun bir süre boyunca kadar bu gözlem
yapılamadı. Nihayetinde üst kuark 1995'te Fermilab'daki CDF[40]
DØ[41] takımlarınca gözlemlendi.[5] Bu kuarkın kütlesi daha önce
öngörülenden çok daha büyüktü.[42] Üst kuark neredeyse bir altın
atomu kadar büyüktür.[43]
Etimoloji [değiştir]
Gell-Mann aslında kuarkı ördeğin çıkardığı sesten
türetmişti.[44] Bir süre için, James Joyce'un Finnegans Wake adlı
kitabındaki bir şiirde yer alan quark sözcüğünü bulana dek
kullanmayı
Finnegans Wake[45]
düşündüğü bu sesin gerçekteki yazımı konusunda kararsız
kaldı.
Three quarks for Muster Mark! Sure he has not got much of a bark
And sure any he has it's all beside the mark.
—James Joyce,
ir:[46]Gell-Mann The Quark and the Jaguar kitabında, kuark
adıyla ilgili daha ayrıntılı bilgi vermekted
1963'te çekirdeği oluşturan temel bileşenlere "kuark" (quark)
adını verdiğimde, elimde yazı yok sadece "kwork" gibi bir ses
vardı. Sonra arada bir dikkatle okuduğum James Joyce'un Finnegans
Wake kitabında, "Three quarks for Muster Mark" cümlesinde "quark"
sözcüğüyle karşılaştım. "Quark" (anlamı:bir şey için ördeğin
ağlaması) "Mark" ve "bark" (havlama sesi) ile ve bunlara benzer
sözcüklerle kafiyeli olduğundan, sözcüğü "kwork" şeklinde telaffuz
edebilmek için bir bahane bulmalıydım. Ancak kitap Humphrey
Chimpden Earwicker adlı bir politikacının rüyasını gösteriyordu.
Metin bındaki kaynaşmış sözcükler gibi genel olarak aynı anda deki
sözcükler, "Aynanın İçinden" kitabirkaç farklı sözcükten
türetilmişti.
—
rcih tı.[47]
Zweig kuramlaştırdığı parçacığın dört türü olduğunu
düşündüğünden bu parçacık için as ismini teetti, ancak kuark modeli
yaygın bir şekilde kabul görünce Gell-Mann'ın terminolojisi ön
plana çık
Kuark çeşnilerinin isimleri birçok nedene bağlı olarak verildi.
Yukarı ve aşağı kuarklar taşıdıkları izospinin yukarı ve aşağı
bileşenleri olduklarında dolayı bu isimleri aldılar.[48] Acayip
kuarklar, kuark modeli ortaya çıkmadan yıllar önce kozmik ışınlarda
keşfedilen acayip parçacıkların bileşenleri
olarakkeşfedildiklerinde bu şekilde isimlen
dirildiler; bu parçacıklar olağandışı uzun yaşam sürelerine
sahip
oldukları için "acayip" olarak anılırlar.[49] Bjorken ile tılsım
kuark fikrini ortaya atan Glashow "çalışmamıza "tılsımlı kuark"
(charmed quark) adını verdik çünkü onun çekirdek altı dünyaya
taşıdığsimetriyle büyülenmiş ve sevinmiştik" dedi.[50]
ı Alt ve üst kuark isimleri Harari tarafından, "yukarı ve
aşağı kuarkların mantıksal eşleri" oldukları için
seçildi.[36][37][49] Geçmişte üst ve alt kuarklar, sırasıyla
"gerçeklik" ve "güzellik" isimleriyle de anıldı ancak bu isimler
büyük ölçüde kullanımdan kalkmıştır.[51]
Yapısı [değiştir]
Elektrik yükü [değiştir]
Daha çok bilgi için: Elektrik yükü
Kuarklar kesirli elektrik yüküne sahiptir. Çeşnisine bağlı
olarak yükleri temel yükün -1⁄3 veya +2⁄3 katlarını alabilirler.
Yukarı, tılsım ve üst kuarkların (bunlara topluca yukarı-tip
kuarklar denir) elektrik yükü +2⁄3 iken, aşağı, acayip ve alt
kuarklar (aşağı-tip kuarklar) −1⁄3 elektrik yüküne sahiptir.
Antikuarklar eşleriantikuarklar 1⁄3 ele
nin tersi elektrik yüküne sahiptirler; yukarı-tip antikuarklar
-2⁄3 ve aşağı-tip ktrik yüküne sahiptir. Bir hadronun elektrik
yükü, barındırdığı kuarkların elektrik
yükleri toplamına eşit olduğundan, bütün hadronlar tamsayı
yüklere sahiptirler: üç kuarkın (baryonlar), nlar) ve bir kuark ve
bir antikuarkın (mezonlar) kombinasyonu her zaman
tamsayı değerini verir.üç antikuarkın (antibaryo
[52] Örneğin atom çekirdeğinin bileşenleri nötron ve proton
sırasıyla o ve +1
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kas%C4%B1m_Devrimi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Burton_Richterhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Samuel_C._C._Tinghttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brookhaven_Ulusal_Laboratuvar%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brookhaven_Ulusal_Laboratuvar%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brookhaven_Ulusal_Laboratuvar%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brookhaven_Ulusal_Laboratuvar%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=J/%CF%88_mezonu&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Griffiths-33#cite_note-Griffiths-33http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Griffiths-33#cite_note-Griffiths-33http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Haim_Harari&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Harari-40#cite_note-Harari-40http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-51#cite_note-51http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-51#cite_note-51http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-51#cite_note-51http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C4%B0zospin&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-sakurai-52#cite_note-sakurai-52http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Acayip_par%C3%A7ac%C4%B1k&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Acayip_par%C3%A7ac%C4%B1k&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-DHPerkins-53#cite_note-DHPerkins-53
-
elektirk yüklerine sahiptirler; nötro[13]
n iki aşağı kuark ve bir yukarı kuave bir aşağı kuarktan
oluşur.
rktan ve proton da iki yukarı kuark
Spin [değiştir]
Daha çok bilgi için: Spin
Spin temel taneciklerin içkin özelliklerinden biridir ve
yönelimi önemli bir serbestlik derecesidir. Bir cismin kendi ekseni
etrafında dönüşü şeklinde canlandırılabilir (spin adı buradan
gelir), yine de budüşünce atomaltı ölçekte kısmen yanlıştır çünkü
temel taneciklerin
nokta benzeri olduklarına
inanılmaktadır.[53]
Spin büyüklüğü, indirgenmiş Planck sabiti ħ (okunuşu: "haş bar")
biriminden olan bir vektörle gösterilebilir. Kuarklar için herhangi
bir eksen boyunca spin vektörü bileşeninin ölçümü sadece +ħ/2
or
i verebilir; bu sebeple kuarklar spin-1⁄−ħ/2 değerlerin 2
parçacıklar olarak sınıflandırılırlar.[54] Spinin ndeki—genel
kabulle z eksenindeki—bileşeni, +1⁄2 değeri için yukarı ok ↑
işareti ile ve
1 şareti ile ifade edilir. Örneğin z ekseni boyunca spini +1⁄2
olan bir yukarı kuark verilen bir ekse− ⁄2 değeri için aşağı ok iu↑
ile ifade edilir.[55]
Zayıf etkileşim [değiştir]
Daha çok bilgi için: Zayıf etkileşim
Zamanın yukarıya doğru olduğu beta bozunumunun Feynman şeması.
CKM matriksi bu ve diğbozunmalarının olasılığını kodlar.
Bir çeşninin kuarkı, başka bir çeşninin kuarkına sadece,
parçacık fiziğindeki dört
er kuark
temel kuvvetten biri olan zayıf etkileşim ile dönüşebilir. W
bozonu yayımı veya soğurulması yoluy a l herhangi bir türden yukarı
tip kuark (yukarı, tılsım ve üst
en aşağı tip kuarka (aşağı, acayip ve alt kuarklar) de
geçerlidir. Bu çeşni dönüşüm mekanizması, bir
nötronun (n), bir proton (p), bir elektron
kuarklar) herhangi bir türddönüşebilir ve bunun tersi
(e-) ve bir elektron antinötrinosuna (ve) numuayrıldığı (resme
bakınız) beta bozu radyoaktif sürecine sebep olur. Bu olay
ötrondaki (udd) aşağı kuarklardan birinin sanaln bir W-
parçacığı yayarak bir yukarı kua ka dönüşmesi ile olur. Sonuçta
nötron protona (uud) dönüşür. Sonrasında W- bozonu rda bir elektron
ve bir elektron antinötrinosuna dönüşür.[56]
n → p + e + ve (Beta bozunumu, hadron notasyonu)
udd → uud + e + ve (Beta bozunumu, kuark notasyonu)
Beta bozunumu ve onun tersi olan süreç ters beta bozunumu
pozitron emisyon tomografisi (PET) gibi tıbbi uygulamalarda ve
nötrino keşfi gibi yüksek enerji deneylerinde kullanılır.
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Beta_Negative_Decay.svg&filetimestamp=20090913185841�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Quark_weak_interactions.svg&filetimestamp=20090731103252�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Quark_weak_interactions.svg&filetimestamp=20090731103252�http://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_y%C3%BCkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-56#cite_note-56http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-56#cite_note-56http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Knowing-13#cite_note-Knowing-13http://tr.wikipedia.org/wiki/Spinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Spinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Serbestlik_derecesihttp://en.wiktionary.org/wiki/spinhttp://en.wiktionary.org/wiki/spinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0ndirgenmi%C5%9F_Planck_sabitihttp://tr.wikipedia.org/wiki/Vekt%C3%B6rhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vekt%C3%B6r_projeksiyonu&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Spin-%C2%BD&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Zay%C4%B1f_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Beta_bozunumuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Beta_bozunumuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_kuvvethttp://tr.wikipedia.org/wiki/W_bozonuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektron
-
The strengths of the weak interactions between the six quarks.
The "intensities" determined by the elements of the CKM matrix
of the lines are .
Çeşni dönüşüm süreci bütün kuarklar için aynı iken her kuark
kendi neslinden bieğilimindedir. Bütün çeşni dönüşümleri için
göreli eğilimler Cabibbo–Kobayashi–M
r kuarka dönüşme askawa matriksi
(CKM matriksi) olarak bilinen bir matematik tablosu ile
tanımlanır. CMK matriksi şık değerleri
elemanlarının yakla;[57]
Şeklindedir. Buradaki V i çeşnili kuarkın j çeşnili kuarka (veya
tamij tersi) dönüşümünün eğilimini [nb 6]gösterir.
Leptonlar (yukarıdaki beta bozunumu şemasındaki W bozonunun sağı
tarafı) için de bunun eşdeğeri olan Pontecorvo–Maki–Nakagawa–Sakata
matriksi (PMNS matriksi) bulunmaktadır.[58] CMK ve PMNS matriksleri
birlikte bütün çeşni dönüşümlerini tanımlamaktadır, ancak ikisi
arasındaki bağlantı henüz net değildir.[59]
Güçlü etkileşim ve renk yükü [değiştir]
Daha çok bilgi için: Güçlü etkileşim ve Renk yükü
Bütün hadron türleri toplam 0 renk yüküne sahiptirler.
Kuarklar renk yükü olarak bilinen bir özelliğe sahiptir. Renk
yükünün mavi, yeşil ve kırmızı olmak üzere rastgele belirlenmiş üç
türü bulunur.[nb 7] Bunlardan herbiri bir antirenk —antimavi,
antiyeşil ve antikırmızı— ile tamamlanır. Her kuark bir renk
taşırken her antikuark da bir antirenk taşır.[60]
Üç rengin farklı kombinasyonları ile yüklenmiş kuarklar
arasındaki çekme ve itme sistemi güçlü etkileşim olarak bilinir.
Güçlü etkileşime gluonlar denilen kuvvet taşıyıcı parçacıklar
aracılık eder. Güçlü etkileşimi tanımlayan kuram kuantum renk
dinamiğidir (KRD). Herhangi bir renk değeri ile
ıyan antikuarkla birlikte bir bağlı sistemyüklenmiş bir kuark,
ona karşılık gelen antirengi taş şekilde bağ oluşturacaktır. İki
çekici kuarkın
onucu renk nötrlüğü olacaktır: renk yükü ξ olan bir kuark ve −ξ
olan bir antikuarkın bir araya şumu şeklinde sonuçlanacaktır.
Temel
os
luşturabilir; üç (anti)kuark, birer (anti)renk benzer
gelmesi 0 renk yükü (veya "beyaz" renk) ve bir mezon
oluoptikteki toplanır renk modeline benzer şekilde, herbiri farklı
renkten olan üç kuarkın veya üç antikuarkın kombinasyonu da "beyaz"
renk yükü ve bir baryon veya antibaryon oluşumu şeklinde
sonuçlanacaktır.[61]
Modern parçacık fiziğinde ayar simetrileri —bir çeşit simetri
grubu— parçacıklar arası etkile imlerle şilgilidir (bkz. ayar
teorileri). SU(3) (genellikle SU(3)c şeklinde kısaltılır) rengi,
kuarklardaki renk yüilgili ayar simetrisidir ve kuantum renk
dinamiği için tanımlayıcı simetridir.
küyle [62] Fizik kurallarının uzay
hangi yönün x, y ve z olarak atandığından bağımsız olması ve
koordinat eksenlerinin döndürülmesdurumunda değişmeden kalması gibi
kuantum renk dinamiğinin fiziği de üç boyutlu renk uzayındahangi
yönlerin mavi, kırmızı ya da yeşil olarak tanındığından
bağımsızdır. SU(3)c renk dönüşümleri renk uzayındaki "dönmelere"
denk gelir (matematiksel ifadeyle bir
daki i
kompleks uzay). Kuarkların renklerine göre fB, fG, fR[63] alt
türleri olan her kuark çeşnisi (f) bir triplet oluşturur: SU(3)c'ün
temel temsili altında dönüşen üç bileşenli bir kuantum alanı.[64]
SU(3)c'ün yerel olması, güçlü etkileşimin özelliklerini, bilhassa
kuvvet taşıyıcıları olarak sekiz gluon türünün varlığını
belirler.[62][65]
Kütle [değiştir]
Daha çok bilgi için: Kütle
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Hadron_colors.svg&filetimestamp=20090710091733�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cabibbo%E2%80%93Kobayashi%E2%80%93Maskawa_matriksi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cabibbo%E2%80%93Kobayashi%E2%80%93Maskawa_matriksi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cabibbo%E2%80%93Kobayashi%E2%80%93Maskawa_matriksi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Pontecorvo%E2%80%93Maki%E2%80%93Nakagawa%E2%80%93Sakata_matriksi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-63#cite_note-63http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-64#cite_note-64http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-64#cite_note-64http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark&action=edit§ion=8http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Renk_y%C3%BCk%C3%BC&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Renk_y%C3%BCk%C3%BC&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Renk_y%C3%BCk%C3%BC&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-65#cite_note-65http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-66#cite_note-66http://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BC%C3%A7l%C3%BC_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Gluonhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuvvet_ta%C5%9F%C4%B1y%C4%B1c%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuantum_renk_dinami%C4%9Fi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ba%C4%9Fl%C4%B1_durum&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Toplan%C4%B1r_renk&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-67#cite_note-67http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-67#cite_note-67http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-67#cite_note-67http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-67#cite_note-67http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayar_simetrisi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Simetri_grubu&action=edit&redlink=1
-
Kuarkların kütlelerini ifade etmek için iki terim kullanılır:
çıplak kuark kütlesi kuarkın kendi başına olakütlesidir ve
n bileşik kuark kütlesi de kuarkın ve onu çevreleyen gluon
parçacık alanının kütlesinin
toplamıdır.[66] Bu kütleler genellikle çok farklı değerlere
sahiptirler. Çoğu hadronun kütlesi, kuarklarınkütlelerinden ziyade,
kuarkları bir arada tutan gluonların kütlelerinden gelir. Gluonlar
tabiatları gkütlesiz olurlarken, enerjiye—daha belirgin olarak
ereği
kuantum renk dinamiği bağlanma enerjisi (QCBsahiptirler, ve bu
enerji hadronların kütlelerine çok büyük oranda katkı yapar.
Örneğin protonun 93
E)—8
MeV/c2 olan durgun kütlesine, bileşeni oluşturan üç değerlik
kuarkın katkısı sadece 11 M 2eV/c 'dir, geriye kalanın çoğu
gluonların kuantum renk dinamiği bağlanma enerjisine
atfedilebilir.[67][68]
Standart Model'e göre, temel parçacıklar kütlelerini henüz
gözlenmemiş Higgs bozonu ile bağlantılı danolan Higgs mekanizmasın
kazanır. Fizikçiler, kütlesi neredeyse bir altın çekirdeğinin
kütlesine
(~171 GeV/c2)[67][69] eşit olan üst kuarkın kütlesi üzerine
yapılacak olan ileriki araştırmaların kuarkların ve diğer temel
taneciklerin kütlelerinin orijinine dair daha fazla bilgi
vereceğini ummaktadırlar.[70][71]
Özellikler tablosu [değiştir]
Daha çok bilgi için: Çeşni (fizik)
Aşağıdaki tablo altı kuarkın başlıca yapısal özelliklerini
özetlemektedir. Çeşni kuantum sayıları (izospin (I3), tılsım (C,
sihir de denilir), acayiplik (S, spin ile karıştırılmamalıdır),
üstlük (T) ve altlık (B′)) belli kuark çeşnilerine atanmıştır ve
kuark temelli sistemlerin ve hadronların niteliklerini gösterir.
Baryonlar
tum
üç kuarktan oluştuğundan, baryon sayısı (B) bütün kuarklar için
+1⁄3'tür. Antikuarklar için elektrik yükü(Q) ve diğer bütün çeşni
kuantum sayıları (B, I3, C, S, T, ve B′) ters işaretlidir. Kütle ve
toplam kuansayısı (J; nokta parçacıklar için spine eşittir)
antikuarklarda işaret değiştirmez.
Kuark çeşni özellikleri[67]
Adı Sembolü Kütlesi (MeV/c2)* J B Q I3 C S T B′ Antipaçacık
Antiparçacık
sembolü Birinci nesil
Yukarı u 1.5 to 3.3 1⁄2 +1⁄3 +2⁄3 +1⁄2 0 0 0 0 Antiyukarı u
Aşağı d 3.5 to 6.0 1⁄2 +1⁄3 −1⁄3 −1⁄2 0 0 0 0 Antiaşağı d
İkinci nesil Tılsım c 1.270+70−110 1⁄2 +1⁄3 +2⁄3 0 +1 0 0 0
Antitılsım c
Acayip s 104+26−34 1⁄2 +1⁄3 −1⁄3 0 0 −1 0 0 Antiacayip s
Üçüncü nesil Üst t 17 0 1.200±2.10 1⁄2 +1⁄3 +2⁄3 0 0 0 +1 0
Antiüst t
Alt b 4.200 +170−70 1⁄2 +1⁄3 − ⁄31 0 0 0 0 −1 Antialt b J =
toplam açısal momentum, B = baryon sayısı, Q = elektrik yükü, I =
izospin3 , C = tılsım, S =
acayiplik, T = üstlük, ıkB′ = altl . *4. 0 g g er r m si li i b
tm
Etkileşen kuarklar [değiştir
200+170−7 ibi öst imle ölçü ke nsiz ğin elir ektedir.
]
k b için: Daha ço ilgi Renk hapsi ve Gluon
Kuantum renk dinamiğinin tanımladığı gibi k ki güçlü
etkileşimeuarklar arasında , gluonlar olarak bilinen k vekütlesiz
tör ayar bozonları aracılık eder. H ir on r v bir a ükü
taşırParçacık etkil şimle steminde r ında kli olarak sanal em on ve
sorb ta s li g n k rk a ında taşı , hem ku ta hemdöünüşür ve eğer
bir yeşil kuark bir kırmızıya dönüşür. Böylece, her kuarkın rengi
süre
er b glu bir enk yükü e ntirenk y . e
abrinin standart refera
siyon yolları ile ns si edi
gluonlaluo
, kualar
rklaras
r aras sürendığındaisy ka r. Bir ua ark
de gluonda renk değişimi olur. Örneğin bir kırmızı kuark bir
kırmızı-antiyeşil gluon yayarsa yeşile kırmızı-antiyeşil gluon
soğurursa
kli değişirken güçlü etkileşim korunmuş olur.[72][73][74]
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Simetri_grubu&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayar_teorileri&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ayar_teorileri&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=SU(3)&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-PeskinSchroeder-68#cite_note-PeskinSchroeder-68http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kompleks_uzay&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kompleks_uzay&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-69#cite_note-69http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-69#cite_note-69http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-69#cite_note-69http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Temsil_kuram%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Temsil_kuram%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuantum_alan%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuantum_alan%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/wiki/K%C3%BCtlehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87%C4%B1plak_kuark&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bile%C5%9Fik_kuark&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bile%C5%9Fik_kuark&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Bile%C5%9Fik_kuark&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Gluonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Gluonhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuantum_alan_kuram%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-72#cite_note-72http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-72#cite_note-72http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-72#cite_note-72http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-72#cite_note-72http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuantum_renk_dinami%C4%9Fi_ba%C4%9Flanma_enerjisi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektronvolthttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-AmslerQuarks-73#cite_note-AmslerQuarks-73http://tr.wikipedia.org/wiki/Higgs_bozonuhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Higgs_bozonuhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87e%C5%9Fni_(fizik)&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C3%87e%C5%9Fni_(fizik)&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Toplam_a%C3%A7%C4%B1sal_momentum&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Baryon_say%C4%B1s%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_y%C3%BCk%C3%BChttp://tr.wikipedia.org/wiki/Elektrik_y%C3%BCk%C3%BC
-
Gluonlar renk taşıdıklarından, diğer gluonları yayma ve soğurma
yetisini sahiptirler. Bu da asimptotik özgürlük olarak bilinen
kuarkların birbirlerine yakınlaşırken aralarındaki kromodinamik
(renk dinamiği)
sebep olur.[75]bağlanma kuvvetinin zayıflaması olgusuna Diğer
taraftan kuarklar arasındaki mesafe arttığında bağlanma kuvveti de
güçlenir. Renk alanı, lastik bandın uzatılması gibi gerilmiş bir
hale gelir ve alanı güçlendirmek için uygun renkten daha çok gluon
kendiliğinden yaratılır. Belli enerji eşiğinin üzerinde kuark ve
antikuark çiftleri üretilir. Çiftler ayrılmış kuarklar ile bağlanır
ve yeni hadronların oluşmasına sebep olur. Kuarkların hiçbir zaman
izole bir şekilde görülemeyeceğini söyleyen bu olgu renk hapsi
olarak bilinir.[73][76] Bu hadronizasyon süreci, yüksek enerjili
çarpışmalarda oluşan kuarklarınbir başka yolla etkileşime girmeye
başlamasından önce meydana gelir. Buradaki tek istisna hadronize
olmadan önce bozunuma uğrayabilen üst kuarktır.
[77]
Deniz kuarkları [değiştir]
Hadronlar, kuantum sayılarına katkıda bulunan değerlik kuarklar
(qv) ile birlikte deniz kuarkları olarak bilinen sanal
kuark-antikuark (qq) çiftleri içerirler.
Sanal kuark-antikuark çiftleri, hadronlardaki değerlik
kuarkların çevresinde bir çeşit "bulut" veya "zırholarak
nitelendirilebilecek biçimde olma eğilimindedirler. Bu bulut sanal
gluonlardan oluşan dıştaki başka bir katmanla tamamlanır. Bu
katmanlar çevrelediği değerlik kuarka göre bir renk alırlar.
Kuantum renk dinamiği—değerlik kuarkın antirengini
taşıyan—buluttaki sanal antikuarkların alanın içinde daha yakın
olmalarını sağlar. Örneğin kırmızı bir kuark için, antikırmızı
sanal antikuarklar, kırmızı sanal kuark eşlerinden ziyade kırmızı
değerlik
"
kuarka yakınlaşma eğiliminde olacaklardır.
releri [değiştirKuark özdeğinin diğer ev ]
Daha çok bilgi için: QCD özdeği
Kuark özdeği faz diyagramının niteleyici sunumu. Şemanın kesin
ayrıntıları devam eden çalışmaların bir konusudur.[78][79]
Yeterli düzeyde uç şartlar altında, kuarklar hapisten kurtularak
serbest parçacık haline gelebilir. Asimptotik özgürlük boyunca,
yüksek sıcaklıkta güçlü etkileşim zayıflar. Nihayetinde renk hapsi
kaybolacak ve serbest hareket eden kuarklar ve gluonların son
derece sıcak bir plazması oluşabilecektir. Maddenin bu kuramsal
evresine kuark–gluon plazması denir.[80] Bu durum için gerekli olan
kesin koşullar bilinmemektedir ve çok miktarda spekülasyonun ve
deneyin konusu olmuştur. Son tahminler gerekli sıcaklığı
1.90±0.02×1012 kelvin değerine koymaktadır.[81] 1980'lerde ve
1990'larda CERN'de yapılan birçok denemeye karşın şimdiye kadar
serbest kuarklar ve gluonlar için gereken koşullara hiçbir zaman
erişilemedi. Ancak Göreli Ağır İyon Çarpıştırıcısı'ndaki son
deneyler sonucunda "neredeyse kusursuz" akışkan hareketi yapan sıvı
benzeri kuark özdeği için kanıtlar bulunmuştur.[82]
farkla fazla olması ile nitelendirilebilir. Hadronların kararlı
olamayacağı kadar büyük bir sıcaklıkta Kuark–gluon plazması, ağır
kuark çiftlerinin sayı bakımından yukarı ve aşağı kuark
çiftlerinden büyük
Büyük Patlama'nın ardından geçen 10−6 saniye öncesindeki (kuark
devri) bir dönemde evrenin kugluon plazması ile dolu olduğuna
inanılmaktadır.
ark–[83]
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:QCDphasediagram.svg&filetimestamp=20090528123242�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:QCDphasediagram.svg&filetimestamp=20090528123242�http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuantum_renk_dinami%C4%9Fi&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/G%C3%BC%C3%A7l%C3%BC_etkile%C5%9Fimhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vekt%C3%B6r_bozonu&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Ayar_bozonlar%C4%B1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-78#cite_note-78http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Veltman-79#cite_note-Veltman-79http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Veltman-79#cite_note-Veltman-79http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-Veltman-79#cite_note-Veltman-79http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Asimptotik_%C3%B6zg%C3%BCrl%C3%BCk&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-81#cite_note-81http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=De%C4%9Ferlik_kuarklar&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Asimptotik_%C3%B6zg%C3%BCrl%C3%BCk&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Plazmahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark%E2%80%93gluon_plazmas%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark%E2%80%93gluon_plazmas%C4%B1&action=edit&redlink=1
-
Yeterli düzeyde yüksek baryon yoğunluklarında ve göreli düşük
sıcaklıklarda—muhtemelen nötron yıldızlarında bulunanlarla
karşılaştırılabilecek değerlerde—kuark özdeğinin, zayıf etkileşen
kuarkların Fermi sıvısına yozlaşması beklenir. Bu sıvı renkli kuark
Cooper çiftlerinin yoğun hale gelmesi ve böylece de yerel SU(3)c
simetrisinin kırılması ile karakterize edilebilir. Cooper çiftleri
renk yükü barındırdıklarından, buna benzer kuark özdeği evreleri
renk süperiletkeni olacaklardır; yani renk yükkuark özdeğinden
hiçbir dirençle karşılaşmadan geçebilecektir.
ü, [84]
Notlar [değiştir]
1. ^ Temmuz 2009 itibarıyla. 2. ^ p ile Δ+ ve n ile Δ0 gibi bazı
baryonlar aynı kuark içeriğine sahiptirler. Bu durumlarda Δ
parçacıkları proton ve nötronun uyarılmış durumları olarak
nitelendirilirler. 3. ^ 2000'lerin başında muhtelif araştırma
grupları tetrakuarkların (qqqq) ve pentakuarkların
n (qqqqq) varlığını kanıtladıklarını iddia attiler.
Tetrakuarkların durumu hala şüpheli iken bilinebütün pentakuark
adaylarının aslında var olmadıkları belirlendi.
4. ^ The main evidence is based on the resonance width of the
[[W and Z bosons|Şablon:SubatomicParticle boson]], which constrains
the 4th generation neutrinohave a mass greater than ~45 GeV/c2.
This would be highly contrasting with the other three generations'
neutrinos, whose masses cannot exceed 2 Me 2
to
V/c . 5. ^ CP violation is a phenomenon which causes weak
interactions to behave differently when
ight are swapped (P symmetryleft and r ) and particles are
replaced with their corresponding antiparti s (C symmetrycle ).
6. ^ The actual probability of decay of one quark to another is
a complicated function of (amongst other variables) the decaying
quark's mass, the masses of the decay products, and the
corresponding element of the CKM matrix. This probability is
directly proportional (but not equal) to the magnitude squared of
the corresponding CKM entry.
7. ^ Adına rağmen renk yükünün görünür ışığın renk spektrumu ile
hiçbir ilişkisi yoktur.
Kaynakça [değiştir]
1. ^ "Quark (subatomic particle)". Encyclopedia Britannica.
2008-06-29 tarihinde erişilmiştir. 2. ^ R. Nave. "Confinement of
Quarks". HyperPhysics. Georgia State University, Department of
Physics and Astronomy. 2008-06-29 tarihinde erişilmiştir. 3. ^
R. Nave. "Bag Model of Quark Confinement". HyperPhysics. Georgia
State University,
Department of Physics and Astronomy. 2008-06-29 tarihinde
erişilmiştir. 4. ^ a b R. Nave. "Quarks". HyperPhysics. Georgia
State University, Department of Physi
Astronomy. 2008-06-29 tarihinde erişilmiştir. 5. ^
cs and
a b c B. Carithers, P. Grannis (1995). "Discovery of the Top
Quark". Beam Line 25 (3): 4–16..2008-09-23 tarihinde erişildi.
6. ^ a b E.D. Bloom (1969). "High-Energy Inelastic e–p
Scattering at 6° and 10°". Physical Review Letters 23 (16):
930–934. DOI:10.1103/PhysRevLett.23.930.
7. ^ a b M. BreidScattering". Phys
enbach (1969). "Observed Behavior of Highly Inelastic
Electron–Proton ical Review Letters 23 (16): 935–939.
DOI:10.1103/PhysRevLett.23.935.
8. ^ C. Amsler et al. (Particle Data Group) (2008). "Higgs
Bosons: Theory and Searches". Physics Letters B 667 (1): 1–1340.
DOI:10.1016/j.physletb.2008.07.018.
9. ^ S.S.M. Wong (1998). Introductory Nuclear Physics, 2nd, 30,
Wiley Interscience. ISBN 0-471-23973-9.
10. ^ K.A. Peacock (2008). The Quantum Revolution, 125,
Greenwood Publishing Group. ISBN 031333448X.
11. ^ B. Povh, C. Scholz, K. Rith, F. Zetsche (2008). Particles
and Nuclei, 98, Springer. ISBN 3540793674.
12. ^ Section 6.1. in P.C.W. Davies (1979). The Forces of
Nature. Cambridge University Press. ISBN 052122523X.
13. ^ a b c M. Munowitz (2005). Knowing, 35, Oxford University
Press. ISBN 0195167376. 14. ^ Serway, Raymond A.; Jewett, John W.
(2005). Finding Patterns in the Particles, 1067,
Cengage Learning. ISBN 053449143X. a15. ^ b W.-M. Yao et al.
(Particle Data Group) (2006). "Review of Particle Physics:
Pentaquark
Update". Journal of Physics G 33 (1): 1–1232.
DOI:10.1088/0954-3899/33/1/001. 16. ^ C. Amsler et al. (Particle
Data Group) (2008). "Review of Particle Physics: Pentaquarks".
Physics Letters B 667 (1): 1–1340.
DOI:10.1016/j.physletb.2008.07.018.
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark%E2%80%93gluon_plazmas%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark%E2%80%93gluon_plazmas%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-86#cite_note-86http://tr.wikipedia.org/wiki/Kelvinhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-87#cite_note-87http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-87#cite_note-87http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_note-87#cite_note-87http://tr.wikipedia.org/wiki/CERNhttp://tr.wikipedia.org/wiki/CERNhttp://tr.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Patlamahttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark_devri&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/N%C3%B6tron_y%C4%B1ld%C4%B1zlar%C4%B1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fermi_s%C4%B1v%C4%B1s%C4%B1&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cooper_%C3%A7iftleri&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-7#cite_ref-7http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-14#cite_ref-14http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-17#cite_ref-17http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-20#cite_ref-20http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Resonance_width&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:SubatomicParticle&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:SubatomicParticle&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-38#cite_ref-38http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=P_symmetry&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=C_symmetry&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-62#cite_ref-62http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Decay_product&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Decay_product&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Decay_product&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Decay_product&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-65#cite_ref-65http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-65#cite_ref-65http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kuark&action=edit§ion=15http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-0#cite_ref-0http://www.britannica.com/EBchecked/topic/486323/quarkhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Encyclopedia_Britannicahttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-HyperphysicsConfinment_1-0#cite_ref-HyperphysicsConfinment_1-0http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/Particles/quark.html#c6http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=HyperPhysics&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=HyperPhysics&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Georgia_State_University&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-HyperphysicsBagModel_2-0#cite_ref-HyperphysicsBagModel_2-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-HyperphysicsBagModel_2-0#cite_ref-HyperphysicsBagModel_2-0http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/Particles/qbag.html#c1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=HyperPhysics&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-HyperphysicsQuark_3-0#cite_ref-HyperphysicsQuark_3-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-HyperphysicsQuark_3-0#cite_ref-HyperphysicsQuark_3-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-HyperphysicsQuark_3-1#cite_ref-HyperphysicsQuark_3-1http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/Particles/quark.htmlhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Carithers_4-0#cite_ref-Carithers_4-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Carithers_4-0#cite_ref-Carithers_4-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Carithers_4-1#cite_ref-Carithers_4-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Carithers_4-2#cite_ref-Carithers_4-2http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Bloom_5-0#cite_ref-Bloom_5-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Bloom_5-0#cite_ref-Bloom_5-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Bloom_5-1#cite_ref-Bloom_5-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Physical_Review_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1103/PhysRevLett.23.930http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Breidenbach_6-0#cite_ref-Breidenbach_6-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Breidenbach_6-1#cite_ref-Breidenbach_6-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Physical_Review_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://pdg.lbl.gov/2009/reviews/rpp2009-rev-higgs-boson.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1016/j.physletb.2008.07.018http://dx.doi.org/10.1016/j.physletb.2008.07.018
-
C. Amsler et al. (Particle Data Group) (2008). "Review of
Particle Physics: New Charmonium-Like States". Physics Letters B
667 (1): 1–1340. DOI:10.1016/j.physletb.2008.07.018. E.V. Shuryak
(2004). The QCD Vacuum, Hadrons and Superdense Matter, 59, World
Scientific. ISBN 9812385746.
17. ^ C. Amsler et al. (Particle Data Group) (2008). "Review of
Particle Physics: b′ (4th Generation) Quarks, Searches for".
Physics Letters B 667 (1): 1–1340.
DOI:10.1016/j.physletb.2008.07.018. C. Amsler et al. (Particle Data
Group) (2008). "Review of Particle Physics: t′ (4th Generation)
Quarks, Searches for". Physics Letters B 667 (1): 1–1340.
DOI:10.1016/j.physletb.2008.07.018.
18. ^ D. Decamp (1989). "Determination of the number of light
neutrino species". Physics Letters B 231 (4): 519.
DOI:10.1016/0370-2693(89)90704-1. A. Fisher (1991). "Searching for
the Beginning of Time: Cosmic Connection". Popular Science
he Universe, 238 (4): 70. J.D. Barrow (1997). “The Singularity
and Other Problems”, The Origin of tReprint, Basic Books. ISBN
978-0465053148.
19. ^ D.H. Perkins (2003). Particle Astrophysics, 4, Oxford
University Press. ISBN 0198509529. 20. ^ a b M. Gell-Mann (1964).
"A Schematic Model of Baryons and Mesons". Physics Letters 8
(3): 214–215. DOI:10.1016/S0031-9163(64)92001-3. 21. ^ a b G.
Zweig (1964). "An SU(3) Model for Strong Interaction Symmetry and
its Brea
CERN Report No.8181/Th 8419. 22. ^
king".
a b G. Zweig (1964). "An SU(3) ModeCERN Report No.8419/Th
8412.
23.
l for Strong Interaction Symmetry and its Breaking: II".
^ M. Gell-Mann (2000). “The Eightfold Way: A theory of stroManm,
Y. Ne'emann The Eightfold Wa
ng interaction symmetry”, M. Gell-y, 11, Westview Press. ISBN
0-7382-0299-1.
Orijinal: M. Gell-Mann (1961), "The Eightfold Way: A theory of
strong interaction symmetry", Synchroton Laboratory Report CTSL-20
(California Institute of Technology)
24. ^ Y. Ne'emann (2000). “Derivation of strong interactions
from gauge invariance”, M. Gell-Manm, Y. Ne'emann The Eightfold
Way. Westview Press. ISBN 0-7382-0299-1. Orijinal Y. Ne'emann
(1961). "Derivation of strong interactions from gauge invariance".
Nuclear Physics 26: 222. DOI:10.1016/0029-5582(61)90134-1.
25. ^ (1996) Companion to the History of Modern Science, 673,
Taylor & Francis. ISBN 0415145783.
26. ^ A. Pickering (1984). Constructing Quarks, 114–125,
University of Chicago Press. ISBN 0226667995.
27. ^ J.I. Friedman. "The Road to the Nobel Prize". Hue
University. 2008-09-29 tarihinde erişilmiştir.
28. ^ R.P. Feynman (1969). "Very High-Energy Collisions of
Hadrons". Physical Review Letters 23 (24): 1415–1417.
DOI:10.1103/PhysRevLett.23.1415.
29. ^ S. Kretzer et al. (2004). "CTEQ6 Parton Distributions with
Heavy Quark Mass Effects". Physical Review D 69 (11): 114005.
DOI:10.1103/PhysRevD.69.114005. arΧiv:hep-ph/0307022.
30. ^ a b D.J. Griffiths (1987). Introduction to Elementary
Particles, 42, John Wiley & Sons. ISBN 0-471-60386-4.
31. ^ M.E. Peskin, D.V. Schroeder (1995). An introduction to
quantum field theory, 556, Addison–Wesley. ISBN 0-201-50397-2.
32. ^ V.V. Ezhela (1996). Particle physics, 2, Springer. ISBN
1563966425. 33. ^ S.L. Glashow, J. Iliopoulos, L. Maiani (1970).
"Weak Interactions with Lepton–Hadron
Symmetry". Physical Review D 2 (7): 1285–1292.
DOI:10.1103/PhysRevD.2.1285. 34. ^ D.J. Griffiths (1987).
Introduction to Elementary Particles, 44, John Wiley & Sons.
ISBN 0-
471-60386-4. 35. ^ M. Kobayashi, T. Maskawa (1973).
"CP-Violation in the Renormalizable Theory of Weak
Interaction". Progress of Theoretical Physics 49 (2): 652–657.
DOI:10.1143/PTP.49.652. 36. ^ a b H. Harari (1975). "A new quark
model for hadrons". Physics Letters B 57B.
DOI:10.1016/0370-2693(75)90072-6. 37. ^ a b K.W. Staley (2004).
The Evidence for the Top Quark, 31–33, Cambridge University
Press. ISBN 9780521827102. 38. ^ S.W. Herb et al. (1997).
"Observation of a Dimuon Resonance at 9.5 GeV in 400-GeV
Proton-Nucleus Collisions". Physical Review Letters 39: 252.
DOI:10.1103/PhysRevLett.39.252.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-9#cite_ref-9http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiley_Interscience&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiley_Interscience&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0471239739http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-10#cite_ref-10http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-10#cite_ref-10http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Greenwood_Publishing_Group&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-11#cite_ref-11http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Springer_Science%2BBusiness_Media&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/3540793674http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/3540793674http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-12#cite_ref-12http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cambridge_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cambridge_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Knowing_13-0#cite_ref-Knowing_13-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Knowing_13-1#cite_ref-Knowing_13-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-15#cite_ref-15http://books.google.com.tr/books?id=1DZz341Pp50C&pg=PA1067&lpg=PA1067&dq=%22bottomness%22+quark&source=bl&ots=RjB6hCGRpm&sig=mG00q0MNz4VDcV1Mb_eNARDKej8&hl=tr&ei=cLqmS5HJOJyL_AaQi6zpCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CDUQ6AEwCTgU#v=onepage&q=%22bottomness%22%20quark&f=falsehttp://books.google.com.tr/books?id=1DZz341Pp50C&pg=PA1067&lpg=PA1067&dq=%22bottomness%22+quark&source=bl&ots=RjB6hCGRpm&sig=mG00q0MNz4VDcV1Mb_eNARDKej8&hl=tr&ei=cLqmS5HJOJyL_AaQi6zpCQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=10&ved=0CDUQ6AEwCTgU#v=onepage&q=%22bottomness%22%20quark&f=falsehttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cengage_Learning&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-PDGTetraquarks_16-0#cite_ref-PDGTetraquarks_16-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-PDGTetraquarks_16-1#cite_ref-PDGTetraquarks_16-1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Particle_Data_Group&action=edit&redlink=1http://pdg.lbl.gov/2006/reviews/theta_b152.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-18#cite_ref-18http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Particle_Data_Group&action=edit&redlink=1http://pdg.lbl.gov/2008/reviews/pentaquarks_b801.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1016/j.physletb.2008.07.018http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Particle_Data_Group&action=edit&redlink=1http://pdg.lbl.gov/2008/reviews/rpp2008-rev-new-charmonium-like-states.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-19#cite_ref-19http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Particle_Data_Group&action=edit&redlink=1http://pdg.lbl.gov/2008/listings/q008.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-21#cite_ref-21http://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Letters_Bhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1016/0370-2693(89)90704-1http://books.google.com/books?id=eyPfgGGTfGgC&pg=PA70&dq=quarks+no+more+than+three+generations&lr=&as_brr=3&ei=BZjvSeDyKo7skwTFrPnvAwhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-22#cite_ref-22http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Oxford_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0198509529http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Gell-Man1964_23-0#cite_ref-Gell-Man1964_23-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Gell-Man1964_23-0#cite_ref-Gell-Man1964_23-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Gell-Man1964_23-1#cite_ref-Gell-Man1964_23-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Zweig1964a_24-0#cite_ref-Zweig1964a_24-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Zweig1964a_24-0#cite_ref-Zweig1964a_24-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Zweig1964a_24-1#cite_ref-Zweig1964a_24-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Zweig1964b_25-0#cite_ref-Zweig1964b_25-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-26#cite_ref-26http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Westview_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0738202991http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Synchroton_Laboratory&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/California_Institute_of_Technologyhttp://tr.wikipedia.org/wiki/California_Institute_of_Technologyhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-27#cite_ref-27http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Westview_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0738202991http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nuclear_Physics_(journal)&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Nuclear_Physics_(journal)&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1016/0029-5582(61)90134-1http://dx.doi.org/10.1016/0029-5582(61)90134-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-28#cite_ref-28http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Taylor_%26_Francis&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0415145783http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0415145783http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-29#cite_ref-29http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=University_of_Chicago_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0226667995http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0226667995http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-30#cite_ref-30http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-30#cite_ref-30http://www.hueuni.edu.vn/hueuni/en/news_detail.php?NewsID=1606&PHPSESSID=909807ffc5b9c0288cc8d137ff063c72http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-31#cite_ref-31http://tr.wikipedia.org/wiki/Physical_Review_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1103/PhysRevLett.23.1415http://dx.doi.org/10.1103/PhysRevLett.23.1415http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-32#cite_ref-32http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Physical_Review_D&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Physical_Review_D&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1103/PhysRevD.69.114005http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=ArXiv&action=edit&redlink=1http://arxiv.org/abs/hep-ph/0307022http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Griffiths_33-0#cite_ref-Griffiths_33-0
-
39. ^ M. Bartusiak (1994). A Positron named Priscilla, 245,
National Academies Press. ISBN 0309048931.
40. ^ F. Abe et al. (CDF Collaboration) (1995). "Observation of
Top Quark Production in pp Collisions with the Collider Detector at
Fermilab". Physical Review Letters 74: 2626–2631.
DOI:10.1103/PhysRevLett.74.2626.
41. ^ S. Abachi et al. (DØ Collaboration) (1995). "Search for
High Mass Top Quark Production inpp Collisions at
Şablon:Radical = 1.8 TeV". Physical Review Letters 74.
DOI:10.1103/PhysRevLett.74.2422. 42. ^ K.W. Staley (2004). The
Evidence for the Top Quark, 144, Cambridge University Press.
ISBN 0521827108. 43. ^ "New Precision Measurement of Top Quark
Mass". Brookhaven National Laboratory News.
2008-09-24 tarihinde erişilmiştir. 44. ^ J. Gribbin, M. Gribbin
(1997). Richard Feynman: A Life in Science, 194, Penguin Books.
ISBN 0-452-27631-4. 45. ^ J. Joyce (1982). Finnegans Wake, 383,
Penguin Books. LCCN 59-354. ISBN 0-14-00-6286-
6. 46. ^ M. Gell-Mann (1995). The Quark and the Jaguar:
Adventures in the Simple and the
Complex, 180, Henry Holt and Co. ISBN 978-0805072532. 47. ^ J.
Gleick (1992). Genius: Richard Feynman and modern physics. Little
Brown and
Company. ISBN 0-316-903167. 48. ^ J.J. Sakurai (1994). S.F Tuan
Modern Quantum Mechanics, Revised, 376, Addison–Wesley.
ISBN 0-201-53929-2. 49. ^ a b D.H. Perkins (2000). Introduction
to high energy physics, 8, Cambridge University Press.
ISBN 0521621968. 50. ^ M. Riordan (1987). The Hunting of the
Quark: A True Story of Modern Physics, 210, Simon
& Schuster. ISBN 9780671504663. 51. ^ F. Close (2006). The
New Cosmic Onion, 133, CRC Press. ISBN 1584887982. 52. ^ G. Fraser
(2006). The New Physics for the Twenty-First Century, 91, Cambridge
University
Press. ISBN 0521816009. 53. ^ "The Standard Model of Particle
Physics". BBC (2002). 2009-04-19 tarihinde erişilmiştir. 54. ^ F.
Close (2006). The New Cosmic Onion, 80–90, CRC Press. ISBN
1584887982. 55. ^ D. Lincoln (2004). Understanding the Universe,
116, World Scientific. ISBN 9812387056. 56. ^ "Weak Interactions".
Virtual Visitor Center. Stanford Linear Accelerator Center
(2008
09-28 tarihinde erişilmiştir. ). 2008-
57. ^ C. Amsler et al. (2008). "Review of Particles Physics: The
CKM Quark-Mixing Matrix". Physics Letters B667 (1): 1–1340.
58. ^ Z. Maki, M. Nakagawa, S. Sakata (1962). "Remarks on the
Unified Model of Elementary Particles". Progress of Theoretical
Physics 28 (5): 870. DOI:10.1143/PTP.28.870.
59. ^ B.C. Chauhan, M. Picariello, J. Pulido, E. Torrente-Lujan.
"Quark–lepton complementarity, neutrino and standard model data
predict Şablon:PhysicsParticle = 9+1−2 °". European Physical
Journal C50 (3): 573–578. DOI:10.1140/epjc/s10052-007-0212-z.
arΧiv:hep-ph/0605032.
60. ^ R. Nave. "The Color Force". HyperPhysics. Georgia State
University, Department of Physics and Astronomy. 2009-04-26
tarihinde erişilmiştir.
61. ^ B.A. Schumm (2004). Deep Down Things, 131–132, Johns
Hopkins University Press. ISBN 080187971X. OCLC 55229065.
62. ^ a b Part III of M.E. Peskin, D.V. Schroeder (1995). An
Introduction to Quantum Field Theory. Addison–Wesley. ISBN
0-201-50397-2.
63. ^ V. Icke (1995). The force of symmetry, 216, Cambridge
University Press. ISBN 052145591X.
64. ^ M.Y. Han (2004). A story of light, 78, World Scientific.
ISBN 9812560343. 65. ^ C. Sutton. "Quantum chromodynamics
(physics)". Encyclopedia Britannica Online. 2009-05-
12 tarihinde erişilmiştir. 66. ^ A. Watson (2004). The Quantum
Quark, 285–286, Cambridge University Press. ISBN
0521829070. 67. ^ a b c C. Amsler et al. (Particle Data Group)
(2008). "Review of Particle Physics: Quarks".
Physics Letters B 667 (1): 1–1340.
DOI:10.1016/j.physletb.2008.07.018. 68. ^ W. Weise, A.M. Green
(1984). Quarks and Nuclei, 65–66, World Scientific. ISBN
9971966611.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-34#cite_ref-34http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Addison%E2%80%93Wesley&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0201503972http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0201503972http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-35#cite_ref-35http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Springer_Science%2BBusiness_Media&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-36#cite_ref-36http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Physical_Review_D&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-37#cite_ref-37http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=John_Wiley_%26_Sons&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-KM_39-0#cite_ref-KM_39-0http://ptp.ipap.jp/link?PTP/49/652/pdfhttp://ptp.ipap.jp/link?PTP/49/652/pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Progress_of_Theoretical_Physicshttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1143/PTP.49.652http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Harari_40-0#cite_ref-Harari_40-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Harari_40-0#cite_ref-Harari_40-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Harari_40-1#cite_ref-Harari_40-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-StaleyTopBottomNames_41-0#cite_ref-StaleyTopBottomNames_41-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-42#cite_ref-42http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-42#cite_ref-42http://tr.wikipedia.org/wiki/Physical_Review_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1103/PhysRevLett.39.252http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-43#cite_ref-43http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-CDF-1995_44-0#cite_ref-CDF-1995_44-0http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=CDF_Collaboration&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=CDF_Collaboration&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Physical_Review_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-D0-1995_45-0#cite_ref-D0-1995_45-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-D0-1995_45-0#cite_ref-D0-1995_45-0http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=D%C3%98_Collaboration&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Radical&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Physical_Review_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-46#cite_ref-46http://books.google.ca/books?id=K7z2oUBzB_wC&source=gbs_navlinks_shttp://books.google.ca/books?id=K7z2oUBzB_wC&source=gbs_navlinks_shttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cambridge_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-BNLTop_47-0#cite_ref-BNLTop_47-0http://www.bnl.gov/bnlweb/pubaf/pr/PR_display.asp?prID=04-66http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brookhaven_National_Laboratory&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Brookhaven_National_Laboratory&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-48#cite_ref-48http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Penguin_Books&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Penguin_Books&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0452276314http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-49#cite_ref-49http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Penguin_Books&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kongre_K%C3%BCt%C3%BCphanesi_Kontrol_Numaras%C4%B1&action=edit&redlink=1http://lccn.loc.gov/59000354http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-Murray_50-0#cite_ref-Murray_50-0http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Henry_Holt_and_Co.&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9780805072532http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-51#cite_ref-51http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Little_Brown_and_Company&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0316903167http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-sakurai_52-0#cite_ref-sakurai_52-0http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Addison%E2%80%93Wesley&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Addison%E2%80%93Wesley&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0201539292http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-DHPerkins_53-0#cite_ref-DHPerkins_53-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-54#cite_ref-54http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Simon_%26_Schuster&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9780671504663http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9780671504663http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-55#cite_ref-55http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=CRC_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/1584887982http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-56#cite_ref-56http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-57#cite_ref-57http://www.bbc.co.uk/dna/h2g2/A666173http://tr.wikipedia.org/wiki/BBChttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-58#cite_ref-58http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=CRC_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-59#cite_ref-59http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=World_Scientific&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-SLAC_60-0#cite_ref-SLAC_60-0http://www2.slac.stanford.edu/vvc/theory/weakinteract.htmlhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanford_Linear_Accelerator_Center&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanford_Linear_Accelerator_Center&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-PDG2008_61-0#cite_ref-PDG2008_61-0http://pdg.lbl.gov/2008/reviews/kmmixrpp.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Physics_Lettershttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-63#cite_ref-63http://ptp.ipap.jp/link?PTP/28/870/pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Progress_of_Theoretical_Physicshttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-64#cite_ref-64http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-64#cite_ref-64http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:PhysicsParticle&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=European_Physical_Journal&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Digital_object_identifierhttp://dx.doi.org/10.1140/epjc/s10052-007-0212-zhttp://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=ArXiv&action=edit&redlink=1http://arxiv.org/abs/hep-ph/0605032http://arxiv.org/abs/hep-ph/0605032http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-66#cite_ref-66
-
69. ^ D. McMahon (2008). Quantum Field Theory Demystified, 17,
McGraw–Hill. ISBN 0071543821.
70. ^ S.G. Roth (2007). Precision electroweak physics at
electron–positron colliders, VI, Springer. ISBN 3540351647.
71. ^ Yıldız, Hatice Turan (Geliş Tarihi: 13/11/2007 Kabul
Tarihi: 01/04/2008). "CERN, LHC Deneyinde Top Kuark Üretimi" (PDF).
C.B.U. Journal of Science 4 (2): 187 – 194. ISSN 1305-1385.. 12
Mart 2010 tarihinde erişildi.
72. ^ R.P. Feynman (1985). QED: The Strange Theory of Light and
Matter, 1st, 136–137, Princeton University Press. ISBN
0-691-08388-6.
73. ^ a b M. Veltman (2003). Facts and Mysteries in Elementary
Particle Physics, 45–47, World Scientific. ISBN 981238149X.
74. ^ F. Wilczek, B. Devine (2006). Fantastic Realities, 85,
World Scientific. ISBN 981256649X. 75. ^ F. Wilczek, B. Devine
(2006). Fantastic Realities, 400ff, World Scientific. ISBN
981256649X. 76. ^ T. Yulsman (2002). Origin, 55, CRC Press. ISBN
075030765X. 77. ^ F. Garberson (2008). "Top Quark Mass and Cross
Section Results from the Tevatron".
arΧiv:0808.0273. 78. ^ S.B. Rüester, V. Werth, M. Buballa, I.A.
Shovkovy, D.H. Rischke (2005). "The phase
diagram of neutral quark matter: Self-consistent treatment of
quark masses". Physical Review D 72: 034003.
DOI:10.1103/PhysRevD.72.034004. arXiv:hep-ph/0503184.
79. ^ M.G. Alford, K. Rajagopal, T. Schaefer, A. Schmitt (2008).
"Color superconductivity in dquark matter".
ense Reviews of Modern Physics 80: 1455–1515.
DOI:10.1103/RevModPhys.80.1455. arXiv:0709.4635. 80. ^ S.
Mrowczynski (1998). "Quark–Gluon Plasma". Acta Physica Polonica B
29: 3711.
arXiv:nucl-th/9905005. 81. ^ Z. Fodor, S.D. Katz (2004).
"Critical point of QCD at finite T and μ, lattice results for
physical
quark masses". Journal of High Energy Physics 2004.
DOI:10.1088/1126-6708/2004/04/050. arXiv:hep-lat/0402006.
82. ^ "RHIC Scientists Serve Up "Perfect" Liquid". Brookhaven
National Laboratory News (2005). 2009-05-22 tarihinde
erişilmiştir.
83. ^ T. Yulsman (2002). Origins: The Quest for Our Cosmic
Roots, 75, CRC Press. ISBN 075030765X.
84. ^ A. Sedrakian, J.W. Clark, M.G. Alford (2007). Pairing in
fermionic systems, 2–3, World Scientific. ISBN 9812569073.
İleri okuma [değiştir]
D.J. Griffiths (2008). Introduction to Elementary Particles
(İngilizce). Wiley–VCH. ISBN 3527406018.
I.S. Hughes (1985). Elementary particles (İngilizce). Cambridge
University Press. ISBN 0-521-26092-2.
R. Oerter (2005). The Theory of Almost Everything: The Standard
Model, the Unsung Triumph of Modern Physics (İngilizce). Pi Press.
ISBN 0132366789.
A. Pickering (1984). Constructing Quarks: A Sociological History
of Particle Physics (İngilizce). The University of Chicago Press.
ISBN 0-226-66799-5.
B. Povh (1995). Particles and Nuclei: An Introduction to the
Physical Concepts (İngilizce). Springer–Verlag. ISBN
0-387-59439-6.
B.A. Schumm (2004). Deep Down Things: The Breathtaking Beauty of
Particle Physics (İngilizce). Johns Hopkins University Press. ISBN
0-8018-7971-X.
tirDış bağlantılar [değiş ]
Wikimedia Commons'ta Kuark ile ilgili çoklu ortam belgeleri
bulunur.
Gell-Mann'ın 1969 Nobel Fizik Ödülü konuşması
http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Dosya:Commons-logo.svg&filetimestamp=20070916014329�http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-67#cite_ref-67http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Johns_Hopkins_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/080187971Xhttp://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/080187971Xhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-PeskinSchroeder_68-0#cite_ref-PeskinSchroeder_68-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-PeskinSchroeder_68-1#cite_ref-PeskinSchroeder_68-1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Addison%E2%80%93Wesley&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-69#cite_ref-69http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cambridge_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cambridge_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-71#cite_ref-71http://www.britannica.com/EBchecked/topic/486191/quantum-chromodynamics#ref=ref892183http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Encyclopedia_Britannica_Online&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-72#cite_ref-72http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cambridge_University_Press&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0521829070http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0521829070http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-AmslerQuarks_73-0#cite_ref-AmslerQuarks_73-0http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-AmslerQuarks_73-1#cite_ref-AmslerQuarks_73-1http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-AmslerQuarks_73-2#cite_ref-AmslerQuarks_73-2http://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-AmslerQuarks_73-2#cite_ref-AmslerQuarks_73-2http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Particle_Data_Group&action=edit&redlink=1http://pdg.lbl.gov/2008/tables/rpp2008-sum-quarks.pdfhttp://tr.wikipedia.org/wiki/Kuark#cite_ref-74#cite_ref-74http://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=World_Scientific&action=edit&redlink=1http://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9971966611http://tr.wik