BVTV - Xu tính và hiện tượng ngừng phát dục ở côn trùng

Tên đề tài:Tìm hiểu về xu tính và

hiện tượng ngừng phát dục ở côn trùng

Người thực hiện:Hoàng Phương ThùyLê Thị Hà Thanh

A. XU TÍNH CỦA CÔN TRÙNG

1. Khái niệm Mỗi loài côn trùng có những đặc tính

sinh học riêng biệt, những đặc tính đó được gọi là xu tính của côn trùng

2. Đặc điểm

Kích thích môi trường bên ngoài

Kích thích sinh lý bên trong

Phản ứng của côn trùng( hướng chuyển động đa dạng, phức

tạp nhưng có chọn lọc)

Lại gần kích thíchTránh xa kích thích

3. Phân loạia. Xu tính dương (hướng động dương)- Khái niệm: Khi có một kích thích của môi

trường, côn trùng có tính chọn lọc, nếu chuyển động của côn trùng lại gần với kích thích đó được gọi là xu tính dương.

- Ví dụ: + Xu tính dương ánh sáng: Sâu bọ thuộc họ Ngài sáng (bướm sâu đục thân lúa hai chấm, bướm sâu cuốn lá lúa…)thường tiến lại gần khi có nguồn sáng.

+ Xu tính dương hóa học: Mỗi loại sâu bọ thường ưa thích một mùi vị thức ăn nhất định

+ Xu tính dương của con cái tiết ra dần dần dụ những con đực tìm đến.

b. Xu tính âm (hướng động âm)- Khái niệm: Khi có một kích thích của môi trường bên

ngoài nếu côn trùng chuyển động tránh xa nguồn kích thích đó gọi là xu tính âm.

- Ví dụ: : + Gián, mối thấy ánh sáng là lẩn tránh.

+ Long não, băng phiến xua đuổi sâu bọ.

+ Lá xoan xua đuổi mọt gỗ

Đàn mối đang lẩn tránh Băng phiến Mọt gỗ

4. Ứng dụng xu tính côn trùng trong bảo vệ thực vật.

• Ứng dụng bẫy đèn bắt bướm hại lúa và hoa màu. • Dùng bả chua ngọt để bẫy một số sâu bọ thuộc họ Ngài

đêm (ngài sâu xám, sâu keo…)• Sử dụng long não, băng phiến, cây giá , lá xoan dâu

xua đuổi côn trùng.• Metyl ogenol để phòng trừ ruồi đục quả cam.• Sản phẩm pheromon sinh dục phòng trừ sâu bọ.Þ Có ý nghĩa kinh tế cao và đồng thời không gây ô nhiễm

môi trường.

Bẫy đèn Bả chua ngọt tự làm Lá xoan

B. HIỆN TƯỢNG NGỪNG PHÁT DỤC Ở CÔN TRÙNG

1. Khái niệm. Trong quá trình sinh trưởng và phát triển

của côn trùng, hàng năm cứ đến lúc thời tiết có nhiệt độ thấp dưới nhiệt độ khởi điểm phát dục, hoặc khi nhiệt độ quá cao, khô hạn thì côn trùng có hiện tượng ngừng phát dục. Hiện tượng này xảy ra trong mùa đông thường được gọi là quá đông, trong mùa hè thì gọi là quá hè.

2. Đặc điểm: - Trong suốt thời gian ngừng phát dục, côn trùng không

hoạt động, năng lượng tiêu hao rất ít, chúng không ăn (có thể 3-4 tháng), dinh dưỡng là nguồn dự trữ trong cơ thể.

- Côn trùng ngừng phát dục ở các giai đoạn: Trứng, sâu non, nhộng, trưởng thành (tùy loại)

+ Cơ chế: Do sự điều khiển của tuyến nội tiết- Yếu tố ảnh hưởng đến ngừng phát dục: ánh sáng, nhiệt

độ, độ ẩm, thức ăn.

Nhộng sâu

3. Các trạng thái ngừng phát dục: Ngừng phát dục tự do:

- Là trạng thái sâu bọ ngừng mọi hóa động cơ tính chất chu kì do có sự biển đổi chu kì của thời tiết

- Do hệ thần kinh trung ương điều khiển.

- Có thể hoạt động bình thường khi thời tiết ổn định.

Ngừng phát dục bắt buộc:- Là trạng thái ngừng mọi hoạt động sinh lí

bắt buộc và sâu sắc hơn ngừng phát dục tự do, mang tính chất di truyền và bền vững hơn

- Có thể vẫn ngừng phát dục một thời gian sau khi điều kiện ngoại cảnh thích hợp

4. Ứng dụng hiện tượng ngừng phát dục của côn trùng

• Các nhà khoa học nghiên cứu để ứng dụng vào dự tính, dự báo và có biện pháp phòng chống sâu hại hiệu quả cao.