mumsalhgm mecazi sem~ 19orUr? lirili§i ve deforme edili;;i, rlik kriteri aracIllglyla ha- sadece bedenlerin kend _ zisyonun ya da epistemik .I1bel rdigi degildir, Aksi- t bir saha olu§turabilmek deri bedenleri urettikleri- soruyoruz. Yasaklamanm u, kisinin bedenin ta ken- kal olarak a nlabilir olan .r deyisle bu, morfogenez- he arasmdakt ayrrmi SUr- yt Cakular & Donat Bayer Judith Butler ve Queer Etigi HOLYA DURUDOGAN Butl er "Homofobi Karsiti Bulusma" etki nl ikle ri ne katilmak icin Ma- 201O'da Turklye e geldi ve "Queer Yoldashgi ve Savas Karsrti Siyaset" U"'~~U\." ir konusma yapn, Bu yazirun amaci da Butler'm bu konusmasmda kavrarrnm anlatmak amaciyla deglndtgt konulardan bazilarim acikla- cahsmak olacak. Butler Kaos GL'ye tesekkur ettikten sonra konusmasma soyle basladr: burada cinsel terclhle i ve toplumsal cinsiyetleri acismdan azmlik- olanlarm haklari icin mucadele verenlerin cesaretini kutlamak ve hakla- mahrum edilmis tum azmhklar ozgur olmadrkca, haklanndan mah- edilmis hicbtr azmhgin ozgur olmayacagrm hatrrlarnak icm toplanrrus " Butler'm bu sozlerine bakarak esas derdinm cinsel tercihleri I..I~U"U."~' lnsiyetleri acismdan azmhkta olanlarm haklari oldugu zan- H """.Ll'~U.lH. Ve hatta bununla paralel olarak Butler'm queer di ye nitele ndi r- halin sadec cinsel tercihler ve toplurnsal cinsiyetleri acismdan azm- olanlari kapsadigr zannedilebilir. Fakat bu yanhs bir kam olur, But- ayrn konusmasmda soyle der: "Baskalari ozgur' degilse hie; kimse ozgur vuua..f.,. zira ozgurluk, hayatm toplumsal ve siyasal bakundan belirli bir se- orgutlenmestnin bir sonueu olarak Icra edtlir, Aneak baskalarma bag- oldugumuz takdirde ozgl1rliigil iera etme sansnmz olur, Bu da queer'ii: bir ~ ~oldugu fikrmin otesine gecmek anlamma gelir, Be1irli siyasi hedefleri dinamik ve farkhlasrrns bir harekettir queer. Bu hareket, ulusotesi aci- dan bakrldiginda, homofobi, kadm dusmanhgi ve irkcihkla da savasmaya Cogito, sayi: 65-66, 2011
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
cahsmis, ayrimcrhk ve her turden nefrete karsi verilen mucadelelerin
tefiki olmustur,"
Anlasrldigi kadanyla, Butler'm gozunde queer, kimligi ifade eden birrim degil, bir baglannh olma durumudur. Queer'in terim olarak onerni,
lumsal cinsiyetleri ve ctnselliklerl ne olursa oIsun herkesi homofobi He
galan ugruna bir araya getirebilmesi. Oueer'ui en gliC;llimanasr her tiirlti
sanin bu amac icin bir araya gelmesi ve kimltklesttrrneyen bir Ittifaki betim-lemesi. Konusmasmm bashk ve ic;:erigine donersek, queer teriminin Butler'rndeyimiyle "gezinen bir terim" oldugu SQZU uzerinden devam etmek lazrm.Bircok baglarnda Ise yarayan blr terim queer: Queer mantrgr normlarm su-
rekli olarak saptmlmasi fikrini iceriyor, Yukarida da beltrttigimlz gibi,
bir ktmlik degildir, Bir anlamda klmligin Imkansizhgidrr, HertUrlU kimliginyoldan cikarrhp saptrrilmast, ezberl bozacak sekilde "tuhaflasnrrlmasr''dm
Bu yolla kirnltgin -her tur norrnatif kimhgin- kurucu oldugu kadar baskici
ve dislayrci gucunu de etklsiz hale getirmektir. Siddetin yeniden uretilrnesi-
ne karst cikmak ve degtsirn icin "tuhaf", ezber bozan, normun dismda oldu-gu ic;:in "anlasilamayan'" saptirmalara basvurrnakur, Ideolojilerin dayatn.
gl sabit ffkirler cesitli ktmllklerin farkh bicimlerde drslanrnalarma, otektles-
tirilmelerine ve hatta "yasi tutulmaya degmez" seylere indirgenmelerine se-
bep oluyor. Queer'in homofobi karsm tavrrdan crkarak cok gents bir anlamkazanmasi tam da bu dislanan kimliklerin keslstigi noktada cereyan ediyor .. Konusmasmda da degindlgt gtbi, Butler'a gore siyaseti insanlarm ortak
kirilganhklarr, yaralanabilirliklert ve yas uzerlne temellendirmeliyiz. Kirtl-
gan Hayat'ta soyle diyor Butler: "Siyasi yasamm belli bir boyutunu dikkate
almayi oneriyorum. Sozunu ettigim boyut siddete acik olmarrnz ve siddette-ki payirmzla, kayiplar karsismdaki yaralanablltrliglmiz ve ardmdan gelen
yas tutma goreviyle ve cernaat olusturrnamn temelini bu sartlarda bulmak-
la ilgilidir ... Oyleyse insan meselesiyie baslayip, insan meselesi He bitirme-
yi onermem (sanki baska bir seyle baslayabilir ve bitirebilirmtslz gibH) sizi
muhtemelen sasrrtmayacaknr; Buradan baslamamizm sebebi evrenseI ola-talc paylasilan bir insanlik durumunun olmasi de gil - elbette henliz boyle
bir §ey yok. .. [Arna] tarlhlerimiz ve bulundugumuz yerler arasmdakl farkla-ra ragmen, birisini yitirrnenin ne dernek olduguna dair bir ffkri olanlarimi-
21 kapsayacak bir 'btz'den bahsetmek samnm mumkun ... Birbirtmiz tarafrn-
·90zultiruz. Ve eger cozulmuyorsak bir sey eksik demeknr,'? Bu sozlertn-. anla§lldlgl uzere kiml hayatlari digerlerinden daha 90k yasi tutula-
. olarak belirleyen ve dayatan kosullarm elestirilebilmesi ve bu duruma
91kllabilmesi tcm baskalarmm acilart ile ozdesleyim kurmarmz ve bu-k aidiyetlerindekilerin yasmi tutabilme noktasma gelmemiz lazirn.
"msan"; yeniden dusunmemizt gerektiriyor,1!Ii,.··.·.Jr..UUH.>'" .... "insan" meselesi Butler'm ozellikle etik ve siyaset konusunda-
temelinde yatan bir kaygiyla ilgili. Butler'i "insanm do-
uzerine kafa yormus derin bir dusunur olarak goruyorum ve etik ve si-"".'rct"'~L hakkmdaki dusimcelerinin, kolektif olarak yasanabilir bir dunyamn
UBJ .. '- ...." hale geldtgi bir dunyaya duyulan (utopik olmayan) bir ozlem ola-
okunmasi gerektiginl dusunuyorum. ilk 91g1r acici eseri olan Cinsiyet
m 3 ikinci baskisma yazdigi onsozde sunlan s5yler:
$u tiirden sorulari dert edinmeye devam ediyorum: Anlasrlabiltr bir haya-
ti neler kuracak ve neler kurmayacaktrr ve norrnatif toplumsal cinsiyet ve
cinselltge dair varsayirnlar, "Insan" ve "yasanabihr" diye nitelenebilecek
seyi onceden nasil belir leyecektir? Bir baska deyisle, normatif toplumsal
cmsiyete ilisldn varsayimlar, insam tammlayabllecegimiz alam nasil SI-
mrlar? Bu smrrlarna gucunuhangi yolla fark ederiz ve bu gucu donustur-
memlzt saglayacak yollar nelerdtr?' (vurgu benim)
ki bu almti, Butler'm "insan" meselesine en basmdan bert kafa
olduguna clair blr kanrt olarak yorumlanabilir, Evvela, yakm za-
'....._._.. icinde etik ve siyaset hakkmda yazdigi metinlerl, sonra da ilk baslarda
.,j'<"L"'«~ oldugu metinleri okursak, Butler'm insancil ve kolektif olarak yasa-•._._•••• bir dtmyaya duydugu ve ttlrn eserlerine ickin olan derdi daha iyi al-
~,." .ecegimizi zannediyorum. Boyle bir okuma toplumsal cinsiyet, be-
performatlflik ve queer hakkindaki cahsrnalarmm ilerici siyaset acism-
da kimi icerirnleri oldugunu gosterebilir - ki hazen bima guC;liibir sttp-'~".H-"<'" bakihyor, Gelgelelim, Butl~r'm derdinin (sanki mumkunmus gibi)
Butler, Judith, Kinlgan Hayat: YaSIIl ve !?iddetill Giicii, Cev.: Basak Ertur, Metis, 2005, s. 35-36 ve 39. [Precarious life; The powers of IIWUl"llillg and violence, Londra: Verso, 2004.]Butler, Judith, Gender trouble: Feminism and the subverston of identity, 2. baski, New York:Routledge, 1999. [Turkcest: Cinsiyet Belasi: Femillizm ve Killlligill Allfist Edilmesi, <;ev.:
Basak Ertur, Metis, 2010 (2. bnskijlButler, 1999, age., s. xxil.
Baglayicr normlarla kusanlmis bir dunyaya dogariz, ama bunlar blzi her
zaman duzene sokmaz ve daima bizden beklenenin suretinde gorunmeyiz:
toplumsal cinsiyet, bizden (genelde kan bir ikici cerceve icinde) ya bir top-
lurnsal cinsiyeti ya da digerlnt olmamizi talep eden baglayrci norrnlar so-
nucunda meydana gelir: fakat toplumsal cinsiyet her zaman iktidarla ya-
pilan karrnasik bir miizakere sonucunda yeniden uretilir: hatta, bana ka-
hrsa, normlann haktm norrnlarm beldenmedik sektllerde cozulmesi ya da
yentden kurulmasi rlsklne yol acip, toplumsal clnslyetlendlrilmis gercek-
ligtn yeni sekillerde yeniden kurulmasi olanagim yaratan bu yeniden tire-
timi olmadan, hicbir toplumsal cinsiyet olmaz ... Ve "anlasrlabtlirhk'' ted-
mine, "toplumsal uzam ve zamanda okunablltrlik" ve dolayisiyla, baska-
lariyla kurulan (marjtnallestirtlme, atilma ve dislanma olasihklarim da
Iceren) ve toplumsal norrnlarla belirlenip dolayrmlanan ortuk bir ili§ki an-
larmrn yilklUyorum. Bu till' normlar silrekli olarak yeniden olusturulur ve
bu yeniden olusturulma surecinde kim! zarnan krize girerler: iktidar ve ta-
rihin vektorlerldir bunlar, "Anlasrlabllirlik'e kisith erisimi olanlar vardir,
onun simgesel ikonografisinin timsali olanlar da vardir: dolayisryla, srra-
dan hayat tcindekl toplumsal cinsiyet normlarmm yeniden Uretimi, kiml
acrlardan, hangi hayatlarm daha yasanabilir ve hangi hayatlarm, hepten
yasanamaz degllse de, daha az yasanabtllr olacagmr belirleyen iktidar bi-
cirnleriyle yapilan bir muzakeredlr daima.
n.ll.la.'i~"<O'" 0 ki, insamn ne oldugu ve ne olmasi gerektigtne iliskin yapilan yo-birbiriyle catismasi, anlasilabiltrltgtn neyin insan olmak neyin de
U~'' H'. U~ olmak anlamma geldigml belirledigi bir cekisme a1am yarattigi
bir acmaz oldugu da idrak edilir. Butler'm sozleriyle:
Toplumsal hayati duzenleyen kategoriler belirli bir tutarsizlik ya
topyekun konusularnazhk alanlan uretlr, Elestiri pratigi Iste tam bu du-
rumdan hareketle, yani epistemolojik agirmzm dokusunda bir yank acil,
masi, burada her tildii soylernin yetersiz oldugu ya da hakirn soylemlen,
miztn bir acrnaza sebep oldugunun farkma varrlmasi sonucunda ortaya
cikar, Sahiden de, kuvvetli normattf gorU§iin elestirel teorlyle kavga ic;:ine
glrdtgt tartismanm kendisl, elestirlyi zorunlu ve acil hale getiren ° soylem-
sel acrnazm ta kendlslnl iiretebilir?
Bu "topyekun konusulamazhk alanlari" Butler'm gozunde sorun teskil eder;zira konusulamaz olan sey ayrn zamanda bir bakima "gercek degil" ve "in-
san" tarnmnun dismdadir, Soylemsel acmaz, hakim soylem drsarrda birak-tlgl seyi izah edemedigtnde gerceklesir, "Anlasrlabllirltk'Tn hakim soyleminisleyis tarzmi aciga cikarmasmm tek kosulu, bu soylerne "insaniltk" blr;titli
cerceveslnde elestirel bir g6zle bakmaktir, Bir baska deyisle, anlasrlabilir-lik "insanilik"in kosullarma dair bir seydir, Butler'a donersek: "Insamn or-
taya cikrnasmr, insarnn tanmmasirn, bir oznenin insan askmm oznesi ha-line gelmesini saglayan anlasrlabfltrlik kosullarmm neler oldugunu sordu-
gumuzda, insamn oniar olmadan hicbir suretle dustmemeyecegi normlar-dan, varsayimsal hale gelmis pratiklerden olusan anlasilabilirllk kosullari-ill sorguluyoruzdur.'" Insan, "gercekdisi", daha-az-insan-olan, "insam goru-nusteki gercekliginde muhafaza eden" smir olarak insandisi karsit alinarak
olusturuldugu i9in, insamn baslangicmm anlasilabtlirlik kosullarr, her ki~i-
nin ontolojik statusunu insan olarak belirler. Anlasilamaz olmak -yani "birkimsenin kulturun ve dilin yasalarmca irnkansrz bulunmasi't? dolayisiyla
biz! bu sektlde oznenin olusumu ile tabiyet arasmdaki Iliskiye getirir;
gore, terimin her iki anlarnmda tabiyet olmasa iktidar iktidar olmazdr,
deyisle, oznenin kurulmasma dair bir teorinin hayati onemi var-
zira Butler'm dedigi gibi, "iktidarm eylernesi icin, bir oznenin olmasi
Butler lktidartn Psisik Yasami adh kitabmda, iktidarm isleyis! He
.(i.<oznellin olusumu arasmdaki iliskiyi ele ahr; bu iliski kitabm ana teorik cer-olusturur, Giris kisrmnda, "ozne'yi "ktsi' ya da "birey" Ile degistiri-
sekilde kullanma meselesini irdeler. $6yle der orada:
Elesttrel bir kategori olarak oznenin soykGtilgil Ise, Qznenin kat! bir bicim-
de blreyle ozdeslestirtlmestndense, dilsel bir kategori, bir yer tutucu, olu-
§um halindeki bir yapi olaralc tanimlanmasi gerektigint gosterir, Birey-
ler oznenin alamna yerlesir (ozne ayru zarnanda bir "alan" olarak zuhur
eder) ve deyim yerindeyse, ancak dilde yerlestikleri ol<rildeanlasilabilirlt-
ge kavusurlar, Ozne bireyin anlasilabtltrlige ulasip onu yeniden uretmesl-
nin dtlsel vesilesi, kendi varolusu ve failltginln dilsel kosuludur, Hicbir bi-
rey once tabi olmadan ya da "oznelesrne" surecinden gecmeden ozne ha-
line gelmez,"!'
10Butler, Judith, The psychic life of power: Theories ill subiection, Stanford, CA: Stanford Uni-versi ty Press, 1997, s. 203. [Turkcesi : Ikttdann Psisik Ya~aml: Tdbiyet Oze.rine.Teoriler; Cev.:Fatrna Tiittincii, Ayrmu Yayinlari, 2005.]
indaki Iliski madal-rsek, bu iki ucun bi-recine hem de bzneButler "oznenin il k
i~le. ozne haline gel-abiyet icinde olustu;
ozneyi iktidara tabi
bicirne burunur, ik-
ernez "iktidar teori-
gini soyler. 13 Precari-
h kltabmda, daha in-imizi ve hayatm ki-
ogdugu and a basla-
btr baskasinm "do-aslt yaralanabilirlikgozuyle bakrhr, yal-atlar insan hayatm-
a, hiimanizm icin yeni
u olabilir; ama sahsenm. Brr yaralanabilirli-
mp tanmrnasi gerekir
ur, Bir yaralanabtltrlt-
htlmali her zaman 01-
nrmamn bizatihi yara-
de vardir, Bu anlarn-
eger ve insanlasma de-vuku buluyorsa sayer,
alanabiltrltgin temeldetr,15
ce, Londra: Verso, 2006.
Metis, 2005.]
Judith Butler ve Queer Etigi 95
Butler'a gore, iktidar ve tanmmayi goz onunde tutarak yaralana-
..,....)lUH5u" .. ~ ve birbirimize maruz kahsirmz iizerine kafa yormamlZ gerekir,tabiyete dair Foucaultcu anlayisi izleyerek, bzneden bahsetngtmtzde
modelinden bahsediyor oldugurnuzu sbyler. Hakim soyle-.mevcut tamma normlari, anlasilabilirlik normlanna tabi tutmak sure-
. ozneler uretir, Asli toplumsalhgimizda, hepimiz ilk basta icine dogdugu-.ve hicbir sekilde denetleyemedigimiz kulturel norrnlar ve iktidar alam
........... •••-- olu§turulur ve bu normlar ve alan tarafmdan belirleniriz. Butler yineIzinden giderek, "hakikat siyasetinin neyin haklkat sayihp sa-
,.......,"<.ragml onceden belirleyen, dunyayi belirli duzenli ve duzenlenebilirduzene sokan ve verill bilgi alam olarak kabul ettigtmiz iktidar Ills-
.:-, ... .. u.. ... .~ dair" oldugunu soylel'. l6 Bu bilgi alanmda, bir dizi kurala uymadigihicbir sey "bilgt" olarak var olamaz; sozgeltmi, beltrll blr donernin
bilimsel soylerninin bize diinyayi bu sekilde algrlama olcutlerini da-suretiyle "dunyayi dustinme'tmizi etkilemesi. Dunyayi bu sekllde al-
':•...l5... u... .. dayatmasmm (busbutun kacarnadigirrnz ya da (f disma" crkamadigi-olcutleri -Id bunlann kendimizi nasil tasavvur etmemiz gerektigi dahil
uzere, en genel anlarmyla bize seylerin sahiden/gercekten nasil oldu-gosterdigini kabul ederiz- anlasilabtlirlik normlarmm ta kendtsine te-
..• ,,~~.~.eder, Belirli bir algmm dunyayi sahiden temsil ettigini "kabul ederek"·••.,u"...... insan olmayandan, normal olaru patolojik olandan, erkegi kadmdan,:'bete:ro.se~cs[leliescinselden, insan hayatrrn "0 kadar" insani olmayan hayat-
tutulabilir hayatlan yasi tutulmaz hayatlardan ve sairden ayrrmz.ozneyi, kabul edilen bilgi-Iktldar normlannm bir sekilde "icsellestl-
-. :l .UU!\"~ " sonucunda sekillenen ve kendisini bu yolla sekillendiren bir anlasi-
modeli olarak ele alacak olursak, bu sistem icinde "ben" diyen kisi-.. bunu soylerken bu "ben'e uymayan her turlti "sen"i disladig; sonucuna
. "atrlmrs" [abject] olana'? ve nihayet, insan olmayana donu§Ur. Boyle bir
dunvada=kt dunyamiz buyuk olc;ude boyJedir- asli thskiselligtmtz ve baska-·•·.·..... ~LlJJla. bagrmh olusumuz bir "golge'ye, hurnanizm soylemi bir sakaya donu-
..•esitlikct demokrasi imkansiz hale gelir ve insanllesmis bir dUnya umudu-
Butler, 2003, agy., s. 314.
baska deytsle, hayatlan "hayatlar" dan sayilmayan ve maddlllklert "madden sayilmayan,i onemsenmeyen her ttirden bedcn. (Bkz. Butler, Judith, 1999, age.)
muz sonsuza dele "askiya alrmr", Butler'a gore, dunyarrnzm mevcut
dusunuldugunde, "Insanlasma'run etik ve slyasi aciliyeti kendini fena haldehlssettlrmektedir; "Insanhgumzm tam olarak nasil bir sekil aldigmi ve ala-cagirn onceden bilmeden, daha ferah ve nihayetinde daha az siddetli bir dun,ya ugruna insanm yok olmasmi ve yeniden eklemlenmesini kabul etrnek vebununla yasamayi ogrenmek zorundaYlZ."18 Bilgt-iktidar ststeminin rejimicercevesinde anlasilabflir alan anlaminda "Insan") yok etmek ve onu "ktmls,rin hayati hayattan sayihr?", "insan dedtgimiz kimdir?", "ktrnlerin/neyln ha-yatma keder duyulur?" gibi sorular sorarak aslt yaralanabilirliglmiz ve ortakbagimhhgrmiz cercevesinde eklemlemek zorundayiz, Siddet ve baska bir in-sana siddet uygulamanm mesru oldugu durumlarin olup olmadigi meselest,gerek bildigimiz gerekse de bilmediglmlz ve asla bllemeyecegimiz insanlara
karsi yukumluluk rneselesini dusunebflmemlzt saglayan ciddi btr felsefi me-seledir. Hale ettiklerini dusunsek bile -9UnJcli, diyelim, blze siddet uygularms-lardir ve intikam almak istemekte hakh oldugumuzu dusunuyoruzdur- in-sanlara siddet uygulamama yukumlulngumuz var rmdir? Butler buna soy-Ie cevap verir: "Insan son derece Incindikten sonra, aym sekilde karsihk ver-mernesi etik acidan mutlak olarak zorunludur, Siddetsizlik hareketi intikamdongusunu kirar, Pek cok Id§i karsihk vermeyi reddetmenin, insamn incm-mis oldugu bir durumda kendisiyle mazosist bir Iliski kurmaya denk du§tii-
giinii ya da boyle bir reddin siyasi bir £eJce yol acngnu dusunur, ama ben bu-
nun kararli ve ihtiyath bir durus, siddetin kendisine karst zorlu bir durus 0 1 -
dugunu dusunuyorum,"? Siddet pek cok farkh bicime burtmur ve kendisiniIlle de Intikam biclminde gostermez, Ister toplumsal cinsiyet, beden, etnisiteacismdan isterse de dini inane, siyasi tavrr vb. acismdan oisun, insamn "in-sandisi" derekesine Indirildigl her tiirden anlasilamazlik temelde siddete yol
acar zira anlasilamaz olanlar insanm alanmdan dislanrmslardrr, Bir baska
deyisle, onlarm "Insanhgi' unutulacak kadar "Ihlal edtlir", Anlasilarnaz (nor-mun dismda) olduklari Icin kirni bireylerin insan addedilmemesine sebepolan toplumsal pratigln bir parcasmi olusturan siddet bictmlertnin temelin-de bilgl-ikttdar sisterni yatar ve bu sistem ancak hakim "tabiyet altma alma"normlarma uyanlan ozne olarak tamr; bu baglamda, "tabiyet altma alma",yerlesik hale getirilrnis kirni pratlkler, soylemler, epistemeler ya da kurum-larla uyum icinde bir genellestirme ya da yansizlastirma pratigl olarak Isler,
nesint kabul etmek veidar sisteminin rejhnic etmek ve anu "ldmle.
"kiml . /1 erm neyin ha,mabilirligimiz ve ortak
~iddet ve baska btr in-lup olmadigi meselesi ,eyecegimiz insanlara
n ciddi bir felseft me-bize siddet uygu]aml§-
du§tintiyaruzdur-in_dir? Butler buna §oy-
m §~kiIde kar~ahk ver-zlik hareketi Intikam
menin, insanm incin-
kurmaya denk du§tii-ti§unur, ama ben bu-
si zorlu bir durus ol-
burunur ve kendisini1siyet, beden, etnisite
n olsun, insanm "in-k temelde stddete yolumslardrr, Bir baska", Anla§llamaz (nor-
edilmemesme sebep
i'rimlerinin temelin-tiibiyet altina alma"
a.biyet altma alma",
rieler ya da kurum-
pratlg! olarak Isler.
Judith Butler ve Queer Etigi 97
altma alma surecinin hicbir "disi" olmasa da, tabiyete sokulma-
insanhktan cikaran etkilerinin asgari duzeye mdtrfldtgt daha in-dunya tahayyiil edebiliriz; cunku boyle bir dunyada ortak yaralana-
ve bu insanhk durumundan dogan sorumlulugun farkma daha.DlJ.1U"'······-
Butler baskalarma karst kesinlikle asli bir sorumlulugumuz 0 1 -dusunur, Ben de, Butler'm gozundeki -baska bireylere karsi asli so-
(;:''''i··.·.:uU&~··-
anlammdaki- "bilmedigimiz insanlara karst alan yukurn-
nelerdir?" sorusunun msanlasma meselesinin gunderne getiri-"a ... V" __' _O felsefi perspektift one crkaran bir sorun oldugunu dusunuyorum,
meselesine gerl donecek olursak, Butler bu konuda sunlan soy-U"U ....A~ ki toplumsal cinsiyetin perforrnatifligt oznelerin tamnmaya uy-
hale geldigi farkh yollarla baglannhdir" (Ankara Konusmasi, "Queer Yol-
'::.i:.'''''':r.t,. ve Savas Karsiti Slyaset"), Tamnrnayi ne kadar arzularsak arzulaya-tamnmaya ne kadar Ihtiyacimiz olursa oisun, baskasiyla aym degtlizdlr,
.'.. __~ ayrnlrga indirgenemeyiz. Tamnma toplumsalligm onkosulu olsa da, ta-·11..... "~...... gerceklestigi farkh yollar uzermde hicbir denetimimiz yoktur, Brr
Dolayrsiyla (yine 0 ortak) asll saydarnsizhgimiz bir baskasmacercevesinde hitap etmeyi murnkun kildigmda bile, bir "sen"! de kabul edeIiyorsak, bedensel tekillikten olusan ortak durumumuz sayesindedir bu. Bu-
tunuyle bllemeyecegimiz baskasma karst bir sorumlulugumuz vardir ve bas-kasmm da bize karst sorumlu olrnasrm bekleriz; c;:unkilbirbirimizin yilzunebakiyoruzdur ve bu durum denetleyebllecegimiz ya da olrnasm deyip Varhgl-'m ortadan kaldrrabflecegimiz bir ;;ey degildir, Baskasim ben'e ya da koleknj.bir biz'e indirgemek suretiyle sen'in btttsikltgtnden kacamayiz,
Yaziyi brtirirken, yukarida belirttlgtrntz gibi queer kavrammm en gu c ; : ] u
manasmm kimliklestlrmeyen bir ltttfaka isaret ettlgt dusunulurse, bundan ','cikacak etik ve siyasi durusun Butler'm su sozleriyle guzel bir bicimde Hade ,',edildigi soylenebtlir:
Bir demokraside yasamaya bagh olmak demek, bernm, senm, asla secrne-
digirniz ktsilerle birlikte yasamayi, asla butunuyle tamyamadignmz kistle-
re alan yukumluluklerle kusaulmayi, bir beden olmamn ya da btr toplum-
sal cinsiyetin ne anlama geldigine dair varsayimlanrmzr bozanlara hak-
Ianni vermeyi kabul etmerniz demektir. Surdurdugumuz ki§isel rnucade-
leler ya da bazr seylerden hoslanmarnarmz siyasi bir konum icin mesru
bir temel tesktl etrnez. Demokrasinin olumlanacagi tek konum, yabanciya,
bana yabanci olana, henuz butunuyle bilmedigim ya da anlamadigrm ki-
stye karst yukumlu olmaya devam ettlgtrn konumdur; ve cmsel tercihleri
ile toplumsal cinsiyetleri acrsmdan azmhkta olanlari da iceren radikal bir
demokraside yasamamn ne an1ama geldigini dusundugumuzde, gorrne bi-
cimlertmlze rneydan okuyan, insan hayan alarum, insan cinselllgi alarum,
arzuyu ve aski sorgulamarmzi isteyenlere karst yukumluluklerlmizi yerl-
ne getirmek zorunda oldugumuzu teslim ederiz: ncticede, kendi huzursuz-
lugumuz ve endiserniz Icmde yasamayi kabul ederiz, cunku tipki kendimiz
gibl olmayan1arla, bizi kendimizin olmayan insani olasihklari yeni bastan
dusunrneye zorlayanlarla bir arada yasamak iste budur (Ankara Konus-