Pleiades: ‘De gevarenzone van burn-out’ 29 april 2014 Pascal Van Loo – Arbeidspsycholoog & Organisatieadviseur Kristin Adriaensen - Trainer Saskia Szepansky - Coach-Psychotherapeut
Dec 26, 2014
Pleiades: ���‘De gevarenzone van burn-out’ ���
29 april 2014���
Pascal Van Loo – Arbeidspsycholoog & Organisatieadviseur���
Kristin Adriaensen - Trainer���
Saskia Szepansky - Coach-Psychotherapeut���
PASAS – Wat we doen en wie we zijn
• Kennisdeling
• Training tekenen • Workshops begeleiden • Train the Trainer
LEARNING CHANGE MEDIATION
• Visie vertalen in actie
• Verandering tekenen • Team Ontwikkeling • Procesbegeleiding
• Bemiddeling op het werk
• Conflict Coaching • Burn-out begeleiding • Rouw & emoties
Programma
1. Introduc,e: welk stress type ben jij?
2. Kadering: enkele cijfers, defini,e, fysiologie
3. Getuigenis van Pascal
4. Wat kan ik eraan doen?
4. Interac,eve workshops
5. Afronding door HR en napraten
Welk stress type ben jij?
BRON: Auteur Carien Karsten
1. Turbo type
- Je bent zeer productief.
- Bij stress doe je er nog een schepje bovenop. - Bij stress schakel je over op een hogere versnelling.
- Bij stress ga je meer controleren.
De stresshormonen schieten omhoog.
Turbotypes zeggen vaak: ‘Het lukt me helemaal niet meer te
ontspannen, ik voel me altijd opgejaagd.'
2. Crash type
- Je hebt een hoge output in je werk.
- Je bent een echte multi-tasker. - Je voelt echter geen waarschuwingssignalen.
- Crasht als de stress je te veel wordt.
Je kunt dan helemaal niets meer, ligt uitgeput op de zetel. Het risico op burn-out is bij dit type het grootst. Als dit type instort, zeggen anderen vaak dat ze het helemaal niet verwacht hadden. Het crashtype leek zo sterk ...
3. Hooggevoelige type
- Je raakt door kleine dingen al uit evenwicht.
- Je angsten worden geactiveerd. - Je angsten remmen je af bij stress.
In nare situaties breng je je boosheid en agressie niet naar buiten, maar richt die tegen jezelf. Een typerende uitspraak voor hooggevoelige types:
‘Ik voel dat er heel wat talent in me zit,
maar het komt er niet uit.'
4. Bore out type
- Je raakt gestresseerd door onderbelasting.
- Eenmaal gestresseerd, trek je je terug en ben je nauwelijks meer te motiveren.
- Soms onderbelasten bore-outtypes zich uit angst voor een burn-out.
Het paradoxale is dan dat juist wat gevreesd wordt, gebeurt. Je voelt je angstig als je pijn voelt en haakt af met vage klachten zoals maagkramp, buikpijn, hoofdpijn of een licht gevoel in je hoofd.
9
Burn-out
1. Cijfers 2. Defini,es van burn-‐out 3. Burn-‐out is een fysieke toestand 4. Wat je kun je doen?
Cijfers over STRESS - België
Bron: www.werkbaarwerk.be
Definitie 1: burn-out
De persoon raakt chronisch uitgeput, wordt cynisch en voelt zich meer en meer onbekwaam op het werk.
Maslach en Leiter (1997)
Definitie 2: Burn-out
= een negatieve, aanhoudende gemoedstoestand die verband houdt met het werk, die voorkomt bij “normale” individuen.
• Uitputting
• Gevoel van onbekwaamheid • Demotivatie
• Dysfunctioneel gedrag op het werk
Shaufeli et all. (2003)
Emoties en fysiologie
Emotie is een bewuste beleving van fysiologische processen in ons biologisch systeem.
(boek: uw brein als medicijn)
Burn-out
• Individueel – Fysiek
– Persoonlijkheidskenmerken
• Relationeel – Wisselwerking met omgeving – Sociale steun
Burn-out: wat is het niet?
• Burn out ≠ ‘stress’
• Burn out ≠ ‘depressie’ • Burn-out ≠’posttraumatisch stress syndroom’
• Burnout ≠cvs
• Wel veel gelijkaardige kenmerken
Depressie – burn-out
• Burn-out: – Wel willen, maar niet kunnen
• ENERGIE STOORNIS
• Depressie: – Niet willen, maar wel kunnen
• STEMMINGSSTOORNIS
Stress – burn-out
• Stress ten opzichte van burn-out: – Stress: tijdelijk karakter (van enkele
minuten tot enkele dagen) – Stress: verhoogd energieniveau
(in plaats van verlaagd zoals bij burn-out)
– Verhoogde alertheid
stress
Chronische stress (langer dan 3 mndn)
Burnout in 1 rol
uitputtingsdepressie
Uitputting
Burnout in meerdere rollen
Chronisch medische aandoeningen
CVS
Bron: Prof. Dr. Elke van Hoof -‐ VUB
Stress
Een gezonde stressrespons is acuut en kort.
Nadien stabiliseert de stressrespons terug naar rust.
Gezonde stress duurt kort
Stress is een helpende reactie
Zonder stress is er
• Geen innovatie • Geen vooruitgang
• Geen zelfinzicht • Geen zelfontwikkeling
Reptielen brein in actie!
Reptielenbrein
Het rep'elenbrein zorgt voor het automa,sch regelen van: • Ademhaling • Bloedsomloop • Hartslag • Temperatuurregeling
Zorgt ook voor voeding en voortplanting en
VECHTEN of VLUCHTEN
De koppeling tussen 'waarneming' en 'ac,e' is zeer kort.
Limbisch systeem
Het limbisch systeem zorgt voor: Onthouden van gebeurtenissen zodat we ze kunnen herhalen of vermijden.
Plezierige dingen: herhalen Onplezierige zaken: vermijden
Neo-cortex
Neo-‐cortex zorgt voor: • Het opdoen van kennis • Leervermogen • Gebruiken van een taal • Analyseren en oplossen van problemen
• Crea,viteit & logisch denken
Hormoonhuishouding
Bij langdurige stress: • Adrenaline en cortisol raken op
– Er komen dan ook geen dopamine en andere hormonen meer vrij die voor positief gevoel zorgen
• Nog veel onduidelijkheid over hormonale werking
Burn out – Acuut plat vallen
Autonoom zenuwstelsel
De sympathicus • het gaspedaal van je lichaam. • overleven in levensbedreigende situa,es, te vechten, te vluchten en
te presteren. • De stof die hier bij hoort, is adrenaline. • Het sleutelwoord is: ACTIE
De parasympathicus • het rem pedaal en de "acculader" van je lichaam • verantwoordelijk voor herstel, repara,e, opbouw en rust. • Als de parasympathicus ac,ef is, daalt je hartslag, daalt je bloeddruk,
krijgen je spieren en organen voldoende bloed en zuurstof. • Zorgt voor regenera,e, lichamelijke ontspanning,
repara,eprocessen. • Het sleutelwoord voor de parasympa,cus is: HERSTEL
Risicofactoren op het werk?
• Werkdruk • Emotionele belasting • Taakvariatie
• Autonomie • Relatie met leidinggevende • Confrontatie met pesten
Bron: www.werkbaarwerk.be
Wie loopt PERSOONLIJK veel risico?
• Perfectionisten • Harde werkers • Verwachtingen van anderen belangrijk
• Werk en identiteit liggen dicht bij elkaar
• Werkgerelateerde factoren • Persoonlijkheidsfactoren
Burn-out is een energieprobleem dat voortkomt uit een afstemmingsprobleem tussen mens en omgeving.
Is werk de oorzaak?
Je ziet het niet meer zitten
Change Architect Arbeidspsycholoog
+32 477 29 94 45 [email protected]
Pascal Van Loo
Learning Mediation Change
Van opbranden naar ���opnieuw ontbranden
Persoonlijke getuigenis
35
Created with Haiku Deck
Photo by chrismar -‐ Crea,ve Commons A]ribu,on-‐NonCommercial License h]p://www.flickr.com/photos/14334258@N00 36
37
Burn-out uit zich op 3 niveau’s
38
• Lichamelijke signalen
• Emotionele signalen • Gedragssignalen
Hoe herken ik burn-out?
Lichamelijke signalen
• vermoeidheid en uitgeblust gevoel • verlaagde weerstand, je voelt je niet lekker • vaak hoofd-, rug- en spierpijn
• veranderende eetlust of slaapgewoonten • koude voeten en handen: warmteregeling • daling van energie
• hartkloppingen, hyperventilatie
Hoe herken ik burn-out?
Emotionele signalen • gevoel van mislukking en twijfel aan jezelf • opgesloten, verslagen en hulpeloos gevoel • isolement, je voelt je alleen in deze wereld • toenemende cynische en negatieve uitstraling • daling controlegevoel • lagere motivatie • frustratie, angst, prikkelbaar • dualiteit: de job verlaten of blijven
Hoe herken ik burn-out?
Gedragssignalen • geen contact met anderen • je frustraties op anderen botvieren
• agressiviteit • lager vermogen om goed te presteren • afwezigheid van kortere of langere duur
Photo by nickwheeleroz -‐ Crea,ve Commons A]ribu,on-‐NonCommercial-‐ShareAlike License h]p://www.flickr.com/photos/7762644@N04 Created with Haiku Deck
Impact van burn-out
42
43
Photo by agla acs -‐ Crea,ve Commons A]ribu,on-‐NonCommercial-‐ShareAlike License h]p://www.flickr.com/photos/59002344@N00 Created with Haiku Deck 44
Impact van burn-out Normaal Burn-‐out put
Emmer 100 20
Piekeren 8 16
Slechte nachtrust 10 20
Alcohol 10 20
Suiker 10 20
Ruzie 10 20
Tegenslag 5 10
4 pagina’s lezen 5 10
Kinderen op de achterbank 8 16
Autorijden 6 12
Iemand terugbellen 3 6
Papieren CM invullen 3 6
Rechtstaan op de bus 5 10
Doorsijpelende mail werk 8 16
Eten maken 3 6
TV kijken 3 6
Liggen en rusten 1 2
TOTAAL 98 196
Impact van burn-out
0 5
10 15 20 25 30 35
Liggen
en rusten
Iemand terugbellen
Papieren
CM invullen
Eten
maken
TV kijken
Tegenslag
4 blz lezen
Rechtstaan op de
bus
Autorijden
Piekeren
Kind
eren
op de
achterbank
Doo
rsijpelen
de m
ail
werk
Slechte nachtrust
Alcoh
ol
Suiker
Ruzie
Burn-‐out put
Normaal
Wat heeft geholpen? Slaapbegeleiding 1
Sportcoaching 1
Mindfullness 3
Gewichtsverlies 3
Rusten 5
Therapie 5
Loopbaancoaching 5
Burn out coaching 5
Hormonen 7
Leuke dingen doen 7
GR wandelen in natuur 8
Muziek: DJ en cello 7
Partner: gestal]herapeut, ervaringsdeskundige 8
Dromen 7
Vrienden en familie 8
Cranio-‐ sacraal therapie 8
Vitaminen 8
Glutenvrij 8
Zen scanning 8
Kine 10
Zelfanalyse 10
Suikervrij dieet 10
Wat heeft geholpen?
1 1 3 3
5 5 5 5 7 7 7 7
8 8 8 8 8 8 8 10 10 10
0 2 4 6 8
10 12
Slaapb
egeleiding
Sportcoaching
Mindfullness
Gew
ichtsverlies
Rusten
Therapie
Loop
baancoaching
Burn out coaching
Hormon
en
Leuke dingen
doe
n Muziek: DJ e
n Ce
llo
Dromen
GR wande
len in
natuur
Partne
r:
gestal]he
rape
ut,
Vriend
en & Fam
ilie
Cranio -‐Sacraal
Therapie
Vitaminen
Glutenvrij
Zen scanning
Kine
Zelfanalyse
Suikervrij dieet
Impact helende werking
Photo by adihrespa, -‐ Crea,ve Commons A]ribu,on License h]p://www.flickr.com/photos/29224712@N08 Created with Haiku Deck 49
Photo by theqspeaks -‐ Crea,ve Commons A]ribu,on-‐NonCommercial-‐ShareAlike License h]p://www.flickr.com/photos/83261600@N00 Created with Haiku Deck
PASAS Learning Change Media,on
VOV Lerend Netwerk
Sint-‐Jans-‐Berg Klooster
Cello
Los Magnificos
Bemiddelaar
Energy Ville Transi,e
Rela,e kinderen
Stap verder in aanvaarding dood
Vision Quest
50
51
Balans
Inzicht in eigen copingsmechanismen Inzicht in keuze mechanisme
• Meegeven: inzicht in wat hen energie geeft
Wat kun je eraan doen?
Besluit: Burn-out
• Impact op professioneel, sociaal en persoonlijk leven
• Het overkomt de meest betrokken medewerkers • Je omgeving vangt pas laat signalen op
• Je hebt het zelf niet door • Energiestoornis als gevolg van chronische
stress en roofbouw
• Herstel vraagt tijd en begeleiding …
1. Slim recupereren
2. Energiegevers thuis en op het werk
• Positief menselijk contact (oxyticine) • waardering voor elkaar onderling
• Sociale steun geven en vragen
3. Waardering en vertrouwen geven
Gevaren van burn-out
• Reële gezondheidsrisico’s niet zien • Gewone stress van het leven
benoemen als burn-out
• Sociaal isolement • Hoge kosten door langdurig of
veelvuldig verzuim
Tips op een rijtje
1. Gezond eten.
2. Gepast bewegen.
3. Kalmeer uw centrale zenuwstelsel. 4. Uw slaapschuld aflossen.
5. Laat uw favoriete gif staan.
6. Een uitgepu]e voedingsketen aanvullen met vitaminen, mineralen en andere essen,ële voedingsstoffen.
7. Geef uw lichaam zuurstof. Diep ademhalen bevordert uw biochemie en herstelt het gezonde ritme van uw zenuwstelsel.
8. Geniet elke dag. Hebt u nog plezier?
9. Bevorder zelfontplooing: u kunt zelf kiezen hoe u uw leven wilt leiden.
Inter(actie) in team
• Persoonlijk leiderschap in mijn team – persoonlijke waarden delen
– waardering geven en ontvangen – welke impact heb ik op iemand? – wat denk jij dat ik denk dat jij denkt?
• Of: teamdynamieken rond Burn-out
Michigan stress model
Objec,eve omgeving
Persoonlijkheid
Sociale ondersteuning
Subjec,eve omgeving
stresssignalen output
Links SAS nog aanvullen
• www.burnout.nl