1 Departamenti për Politika Makroekonomike dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar Financiar Buletini Ekonomik Tremujor Janar – Mars, 2019 Buletini Ekonomik Tremujor ofron një përditësim të disa prej zhvillimeve kyçe brenda disa sektorëve të ekonomisë. Buletini gjithashtu përshkruan zhvillimet fiskale për shtetin si dhe parashikimet më të azhurnuara të Departamentit. Buletini është dizajnuar me qëllim që të jetë edhe informativ dhe i arritshëm për të gjithë lexuesit. Buletini mund të përdoret për punime kërkimore ose për qëllime prezantimi, vetëm me citimin e burimit.
15
Embed
Buletini Ekonomik Tremujor Janar Mars, 2019 · 5 Për 2016 dhe 2017, rritja reale ekonomike bazuar në të dhëna tremujore ishte 3.4% dhe 3.7% respektivisht, të cilat u rishikuan
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
Departamenti për Politika Makroekonomike dhe Bashkëpunim Ndërkombëtar Financiar
Buletini Ekonomik Tremujor
Janar – Mars, 2019
Buletini Ekonomik Tremujor ofron një përditësim të disa prej zhvillimeve kyçe brenda disa
sektorëve të ekonomisë. Buletini gjithashtu përshkruan zhvillimet fiskale për shtetin si dhe
parashikimet më të azhurnuara të Departamentit. Buletini është dizajnuar me qëllim që të jetë edhe
informativ dhe i arritshëm për të gjithë lexuesit. Buletini mund të përdoret për punime kërkimore
ose për qëllime prezantimi, vetëm me citimin e burimit.
2
Përmbajtja
Zhvillimet e Ekonomisë së Jashtme ............................................................................................ 3
Ekonomia ....................................................................................................................................... 4
Rritja Ekonomike ...................................................................................................................... 4
BPV në Euro Zonë (ECB Parashikimet Mars 2019s) 1.9 1.1 1.6
Inflacioni në Euro Zonë (ECB Mars 2019 proj.) 1.7 1.2 1.5
Pjesa më e madhe e çmimeve të energjisë, metaleve, mineraleve dhe produkteve bujqësore shënuan
rritje në tremujorin e parë të vitit 2019. Çmimet e ulëta të energjisë, metalit dhe mineraleve në
fund të vitit 2018 sugjeruan rritje më të ngadalësuar botërore, veçanërisht në Kinë për shkak të
tensioneve tregtare. Megjithatë, për shkak të vazhdimit të negociatave tregtare mes SHBA-së dhe
Kinës dhe stimujve fiskal në disa vende, perspektivat e rritjes u përmirësuan dhe çuan në rritjen e
çmimeve.
1 WEO Prill 2019 2 WEO and European Commission 3 Eurostat 4 Ky rishikim në rritje bazohet në vlerësimet e publikuara nga Eurostat, zyra e statistikave të BE.
4
Sektori Real
Rritja Ekonomike
Ecuria Makroekonomike 2018
Në tremujorin e katërt të vitit 2018, ekonomia e Kosovës u rrit me 3.8% (v-m-v) në terma realë
dhe me 4.5% (v-m-v) në terma nominalë.
Norma reale e rritjes në tremujorin e katërt të 2018-ës kryesisht i atribuohet investimit total (me
një kontribut prej rreth 2.58 p.p.); konsumit privat (me 2.17 p.p.) dhe konsumit publik (me 0.17
p.p.); ndërkohë që kontributi i eksporteve neto të mallrave dhe shërbimeve vazhdoi të ishte negativ
(rreth 1.12 pikë përqindje).
Bazuar në ndarjen sipas aktiviteteve ekonomike, sektori i shërbimeve ka kontributin më të lartë në
rritjen reale të BPV-së në tremujorin e katërt të 2018-ës (rreth 1.9 pikë përqindjeje), që pasohet
nga sektori i ndërtimit me 0.43 p.p. dhe sektori i bujqësisë me 0.17 p.p.; ndërkohë që industria
Nikel, $ për ton metrik (BB Pink Sheet) 10,273 8,232 10,532 11,601 13,284 14,470 13,239 11,463 12,412
Tabela 2 Çmimet e komoditeteve
Grafiku 1 Kontributet në BPV Grafiku 2 BPV reale sipas aktiviteteve
4.06 4.233.51
4.68
3.413.79
-4.00
-2.00
0.00
2.00
4.00
6.00
-10.00
-5.00
0.00
5.00
10.00
15.00
v-m-v, %v-m-v, %
Konsumi Privat Konsumi PublikInvestimet Totale Eksporti (M&Sh)Importi (M&Sh) Rritja e BPV-së Reale
Bujqësia
Industria
Ndërtimtaria
Shërbimet
2018T1 2018T2 2018T3 2018T4
5
Bazuar në të dhënat preliminare tremujore nga Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK), rritja
reale e BPV-së gjatë gjithë vitit 2018 ishte 3.9% krahasuar me vitin paraprak. Bazuar në të dhënat
historike, publikimet vjetore për rritjen ekonomike janë zakonisht më të larta se ato tremujore.5
Prandaj, duke gjykuar mbi bazën e rishikimeve të rritjes ekonomike nga ASK dhe në ecurinë e
burimeve të financimit të konsumit dhe investimeve dhe në ecurinë e bilancit tregtar pritet që rritja
vjetore reale për vitin 2018 të jetë më e lartë, rreth 4.3%.
Pritjet për ecurinë makroekonomike për TM1 2019
o Në mungesë të të dhënave zyrtare nga ASK-ja për BPV në tremujorin e parë të 2019,
indikatorët indirekt të kërkesës agregate japin sinjale të përziera.
o Rritja e konsumit privat në tremujorin e parë të 2019 mbështetet nga: i) rritja e importeve
të mallrave të konsumit me 8.9%; ii) rritja e mbledhjes së TVSH-së prej 7.4%; iii)
përmirësimi i klimës së biznesit në sektorin e shitjes me pakicë dhe shumicë; dhe iv) rritja
e remitancave me 4.4%.
o Konsumi publik6 është rritur për 3.9% në tremujorin e parë të 2019 (v-m-v).
o Rritja e investimeve private në këtë tremujor mbështetet nga: i) rritja e importeve të
mallrave kapitale me 14.8%; dhe ii) rritja e investimeve të huaja direkte me më shumë se
50%. Nga ana tjetër, indeksi i klimës së biznesit në 2019T1 është përmirësuar krahasuar
me tremujorin e mëparshëm (2018 T4).
o Investimet publike në tremujorin e parë janë më të ulëta se ato të tremujorit të parë të vitit
të kaluar për shkak të miratimit të vonshëm të Buxhetit 2019.
o Bilanci tregtar në dy muajt e parë të 2019 është ulur me 6.7% në terma vjetorë.
Parashikimet më të fundit ekonomike
Ministria e Financave publikoi parashikimet makroekonomike më të fundit në muajin prill, si
pjesë e KASH 2020-2022. Këto parashikime së bashku me ato të institucioneve të tjera janë të
përshkruara në tabelën më poshtë.
5 Për 2016 dhe 2017, rritja reale ekonomike bazuar në të dhëna tremujore ishte 3.4% dhe 3.7% respektivisht, të cilat u rishikuan për lartë në publikimet vjetore në 4.1% and 4.2%, respektivisht. 6 Konsumi Publik përfshin dy kategori të shpenzimeve “paga dhe mëditje” dhe “mallra dhe shërbime”
6
Tabela 3 Parashikimet e institucioneve të tjera
Inflacioni
Në TM1 2019, Indeksi i Çmimeve të Konsumit (IÇK) u rrit për 3.2% në terma vjetorë. Kjo normë
është më e lartë se norma e inflacionit e regjistruar në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar (rreth
zero) dhe mbi normën mesatare për tërë vitin 2018 (1.1%). Nënkategoritë e IÇK-së që treguan
rritjen më të lartë kishin:
- Kategoria e ushqimit me 2.51 p.p (kryesisht nga çmimet e "bukës dhe drithërave",
"perimeve" dhe "mishit" ndërsa "frutat" kishin kontribut negativ);
- Kategoria e pijeve alkoolike dhe duhanit me 0.19 p.p;
- Transporti me 0.40 p.p (kryesisht nga kategoria "operimi i pajisjeve të transportit
personal");
Inflacioni bazë në tremujorin e parë 2019, matur duke përjashtuar kategoritë "ushqim dhe pije jo-
alkoolike" dhe "transporti", shënoi një rritje vjetore prej 0.6%, që është më e ulët se sa inflacioni
total (3.2%), por më e lartë se vlera e vet mesatare e regjistruar në vitin 2018 (-0.1%).
7 MTEF 2020-2022 8 World Economic Outlook 9 http://www.worldbank.org/en/news/press-release/2018/10/04/growth-in-kosovo-maintains-positive-momentum-says-world-bank
Rritja e BPV % Parashikime Data e Publikimit 2019 2020 2021 2022
Ministria e Financave Prill 20197 4.7 4.7 4.5 4.6
FMN Prill 20198 4.0 4.0 4.0 4.0
Banka Botërore Mars 20199 4.4 4.5 n/a n/a
FMN BPV nominale në mln Euro Prill 2019 7106.0 7507.0 7944.0 8420.0
MF BPV nominale në mln Euro Prill 2019 7123.0 7520.4 7945.7 8392.2
-0.50
0.00
0.50
1.00
1.50
2.00
2.50
3.00
3.50p.p
Patregtueshëm Tregtueshëm Inflacioni v-m-v %
Grafiku 4 Kontributi i inflacionit të tregtueshëm dhe të
patregtueshëm
-1.0
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5v-m-v, %
Inflacioni Total Inflacioni pa ushqim & transport
Grafiku 3 Inflacioni dhe Inflacioni bazë
7
Siç shihet në grafikun 4, komponenti i inflacionit të tregtueshëm vazhdon të përcaktojë sjelljen e
inflacionit total dhe vlerësohet të ketë një kontribut rreth 2.9 pikë të përqindjes, ndërkohë që
kontributi i komponentit të pa-tregtueshëm është shumë i ulët.
Tabela 4 Kontributet e kategorive kryesore në inflacionin vjetor
Nën kategoritë kryesore të IÇK 2016 2017 2018 2019