Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa 0 Bulchiinsa Mootummaa Naannoo Oromiyaatti Abbaa Taayitaa Daandiiwwan Oromiyaa Karoora Guddinaa fi Tiraansifoormeeshinii II ffaa [Karoora Waggaa Shanii 2008 - 2012] Wax, 2007 Finfinnee
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
0
Bulchiinsa Mootummaa Naannoo Oromiyaatti
Abbaa Taayitaa Daandiiwwan Oromiyaa
Karoora Guddinaa fi Tiraansifoormeeshinii IIffaa
[Karoora Waggaa Shanii 2008 - 2012]
Wax, 2007
Finfinnee
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
1
Baafata 1. Seensa ................................................................................................................................................... 3
Kutaa 1ffaa: ..................................................................................................................................................... 5
1. Karooraa fi Raawwii Misooma Daandii KGT Tokkoffaa .................................................................... 5
1.1 Galmootni Gurguddoo KGT 1ffaa
turanis: ........................................................................................... 5
1.2 Kaayyooleen gurguddoon KGT waggoottan shanan darbanii: ........................................................... 5
1.3 Raawwii Hojiilee Gurguddoo ............................................................................................................. 6
1.3.1 Raawwii Ijaarsa Pirojektoota Sadarkaa Naannoo ........................................................................ 6
1.3.2Raawwii Suphaa fi bulchiinsa Qabeenya Daandii ........................................................................ 8
1.3.3 Raawwii Hojii SWGDB ......................................................................................................... 10
1.3.4 Raawwii Hojii Hirmaannaa Uummataa fi Qooda fudhatoota .................................................... 15
1.3.5 Carraa Hojii Uumuu .................................................................................................................... 16
1.3.6 Raawwii Hojii Dandeeti Cimsu ................................................................................................... 16
4. Dhimmoota Tarsima’aa (Strategic Issues) KGT II keessa fala barbaadan ............................................... 20
Kutaa 2ffaa .................................................................................................................................................. 23
2.Wixinee Karoora KGT 2ffaa ........................................................................................................................ 23
2.1 Ka’umsa Karoora KGT Marsaa 2ffaa ................................................................................................. 23
2.2Kallattiilee Raawwii karoora KGT II .................................................................................................... 25
2.3 Sakatta ’iinsa Naannoo (Environmental Scanning) ........................................................................... 28
2.3.1Aangoo fi Gahee ATDO ............................................................................................................... 28
2.3.2 Ergama, Mul’ataa fi Dudhaalee ATDO ....................................................................................... 30
2.3.3 Ciminoota, Dadhabina, carraa fi Sodaa ...................................................................................... 30
2.4 Galma Karoora waggaa Shanii .................................................................................................... 31
2.5 Manii Waliigalaa KGT II ..................................................................................................................... 34
2.6 Hojiiwwan Gurguddoo Sagantaalee/Projektootaan Gaggeeffaman ................................................ 35
2.6.1 Sagantaa Waliin gahinsa Daandii Baadiyyaa (SWGDB) .............................................................. 35
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
2
2.6.2 Piroojektii Ijaarsa Daandiiwwanii ............................................................................................... 37
2.6.3 Sagantaa Suphaa Daandiiwwanii ............................................................................................... 40
2.7 Hojiiwwan Gurguddoo Sagantaa Idileetiin Hojjetaman .................................................................... 42
2.7.1 Dandeettii cimsuu ...................................................................................................................... 42
1 Humna Raawwachiisummaa ATDO cimsuuf .......................................................................................... 42
3. Sirna Hordoffii fi To’annoo ...................................................................................................................... 43
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
3
1. Seensa
Guddina itti fuufiinsa qabu (sustainable development) mirkaneessuu fi hiyyuummaa
xiqqeessuun hojii ijoo biyyoota guddachaa jiran kan biyya keenyaati. Hojii misooma kanneen
keesssaas hojiin bu’uraalee misooma babal’isuun isa ol’aanaa fi misooma biraa gaggeessuuf
murteessa akka ta’e dhugaa jiru dha.
Waan kana ta’eef daandiin calqaba misooma kaamiyyuu keessatti akka hidda dhiigaatti waan
ilallamuuf misoomni daandii, haaromsaa, guddinaa fi dagaagina hawaas-dinagdee biyyaatiif
bu’uura ijoo dha.
Mootummaan naannoo keenynaas, kanuma hubachuun uummatni sadarkaa sadarkaan jiru
fayyadamaa misooma daandii akka ta’uuf sagantaalee misooma daandii marsaa adda addaa
diriirsaa tureen bu’aaleen nama jajjabeessan galmaawaa jiru.
Bu’aawwan hanga ammatti gama kanaan galmaa’aan keessaas uummanni fi qooda fudhattoonn
bal’inaan akka hirmaatan, gareewwan kontirakterotaa fi gorsitota gurmeessuun humni ijaarsaa
biyyattii akka fooya’u, haaluma kanaan dhiyeessiin daandii naannoo keenya keessa akka
babal’atu, muuxanoowwan gaggarii qindeessuu fi babal’isuun raawwiin akka fooyya’uu fi
carraan hojii bal’inaan akka uumamu ta’ee jira. Haala kanaanis, qabeenya jiru hunda
qindeessuun wiirtuulee gandaa daandilee tajaajila bonaa fi gannaa kennaniin walqunnamanii
misoomni diinagdee fi hawaasummaa akka saffisu danda’u taasifamee jira.
Bu’aa hanga ammaa argame kana sadarkaa ol’aanaan guddisuuf KGTn marsaa lammaffaa
qophaayee jira. Karoora Guddinaa fi Tiraansfoormeeshinii marsaa 2ffaa
qophaa’ee kun immoo
yeroo filannoon biyyooleessaa marsaa 5ffaa
diimokiraatawaa, haqa qabeessaa fi nagaadhaan
xumuramee dhaabni keenya DhDUOn injifannoo bonsaa gonfatee Naannoo keenya akka
hogganu hayyama uummataa guutummaatti erga mirkaneeffatee booda waan qophaa’eef,
immaanaa guddaa ummatni keenya gama misoomaa fi bulchiinsa gaariitiin nurraa eegu galmaan
gahuuf kallattii dandeessisuun kan karoorfamedha
Naannoon Oromiyaa jiddugala biyyaatti keessaatti Dhihaa hanga Bahaa fi Kibba bahaatti diriitee
argamiti. Mootummaa naannoo Tigraay irraan kan hafe naannolee biyyatti hundaan fi biyyoota
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
4
alaas karaa lixaatin biyya Sudaan fi karaa kibbaan immoo biyya keeniyaa wajjin daangeffamtee
argamti.
Oromiyaan bal’ina lafaa ‘square’ kilometirii 363,375 irratti yoo hundooftu, bal’ina lafa biyyattii
keessaa persantaa 34.4 ol haguugdee argamti.
Haala caaseffama bulchiinsatiin godinaalee 18, Anaalee 309 (baadiyyaa 265 fi Magaala 44),
gandoota magaalaa 540 fi gandoota baadiyyaa 6,478 tti qoodamuun hojiin misoomaa, siyaasaa
fi nageenyaa keessatti gaggeeffamaa jira.
. Baay’inni uummataanis, ragaa lakkoofsa manaa fi Uummataa bara 2007 akka biyyaatti
gaggeefame irraa yoo tilmaamamu, yeroo ammaa miliyoona 33,913,969 ta’a jedhamee
yaadama.
Akka raga Biiroo Maallaqaa fi Misooma Diinagdee Oromiyaa irraa argameen , baay’ina
uummataa naannichaa keessaa % 86.4 baadiyyaa keessa kan jiratu yoo ta’u, % 13.6 immoo
magaalaa keessa jiraata.
Haala wal fakkaatuun baay’ina uummata naannichaa keessaa parsantiin 50.4 dhiira yoo ta’u,
parsantiin 49.6 immoo dhalaadha
Haalli teessoo fi bal’ina lafaa, baayyinaa fi faca’insa ummataa bu’uuraalee misoomaa babal’isuu
wajjin walittiihidhamnisa cimaa qaba.
Kana irraa ka’uun, Abbaan Taayitaa Daandiiwwan Oromiyaa bu’aa kana caalmaatti itti fufsiisuuf
waggoota shanaan dhufan (2008 - 2012) keessatti faca’ina fi kunuunsa daandii baadiyyaa fi
magaaloota babal’isuun misooma ariifachiisaa fiduuf yaadameef haala mijeessuun gaheesaa
gumaachuuf Karoora Guddinaa fi Tiraanisfoormeeshinii marsaa lammaffaa qopheefatee jira.
Karoorri kun yommuu qophaa’u kallattiiwwan ciminaalee KGT marsaa tokkoffaa keessatti
argaman caalmaatti gabbisuun, hanqinaalee jiran karaa dhabamsiisuun danda’amuu fi
muuxannoowwan argaman qindeessuu akkasumaas babal’isuun galma misooma daandii
qabamee karaa raayyaa gurmaa’een akka milkaa’uti haala armaan gadii kanaan qophaa’e jira.
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
5
Kutaa 1ffaa:
1. Karooraa fi Raawwii Misooma Daandii KGT Tokkoffaa
1.1 Galmootni Gurguddoo KGT 1ffaa
turanis:
1.Bu’uura misooma daandii sadarkaa isaa eege babal’isuu fi kunuusuudhaan itti
fayyadamummaa ummataa guddisuu
2.Kara SWGDB tiin wirtuu gandoota Q/bula hunda daandii bonaa-gannaatiin walqunnamsiisuun
misooma baadiyyaa deegaruu
3.Dhaabbilee Ijaarsaa fi Gorsitootaa biyya keessaa bal’inaan hirmaachisuudhaan Indastirii
ijaarsaa akka biyyaattii guddisuu, akkasumas carraa hojii bal’inaan uumuun
4.Ijaarsa daandii keessatti uummatni karoora irraa hanga raawwiisaatti hirmaannaa guutuu akka
taaasisu
5. Taknooloojii ijaarsa daandii caalamaa humna namaa filachuu fi madaqisuun baadiyyaatti
akka babal’tu taasisuu
1.2 Kaayyooleen gurguddoon KGT waggoottan shanan darbanii:
Naannawaa daandileen hin jirre addaan baasuun hirmaannaa ummataa fi mootummaa
daandii ijaaruudhaa faca’inni daandilee haala walqixxumma (equity) eegeen naannicha
keessatti waliingahuun ummatni tajaajila geejjibaa itti fufinsa qabuu argachuu akka
danda’u taasisuu
Daandiilee Naannoo keenya keessatti argaman suphuu fi kunuun mancaatii irraa eeganii
ummatni tajaajila geejjibaa gahaa fi ittifufinsa qabu akka argatu taasiisuu;
Deegarsa teeknikaa kennuun daandilee ummataan ijaaramaanii fi ijaaramaa jiran uummatni
suphuun akka eegu taasisuu yoo ta’u.
Bara Karoora Guddinaa fi Tiraansformeeshii(KGT 2003-2007) keessattis daandii baadiyyaa
haaraa sadarkaa isaa eege km. 2,944.5 fi asfaaltii magaalotaa km. 24.8 baajata mootummaa
naannootiin, daandii km. 305.0 (km. 80 asfaaltii, km. 225 cirrachaan) baajata mootummaa
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
6
Federaalaatiin hojjechuudhaan baay'ina daandiilee bara 2002 km 13,330.0 ture gara km
16,554.7tti olguddisuu;
Kana malees, Sagantaa Waliin Ga’iinsa Daanddii Baadiyyaatiin daandiin bonaa-gannaa km.
42,599 Baajata Misooma Galma Bar–kumee (MDG) hirmaannaa uummataa fi baajataa aanaatiin
hojjechuudhaan ganda hunda waliin gahuun ummannii tajaajila hawaas -diinagdee akka argatu
gochuu. Kunis daandii bonaa-gannaa naannicha keessa jiru gara km. 59,152.7tti
olguddisuudhaan gobbinni daandii bara 2002 km2 1000 keessatti km. 36.7 ture irra gara km.
162.3tti; namoota 1,000f km. 0.45 kan ture immoo gara km 1.72tti ol guddisuu fi qorannoo fi
dizaayinii daandii dandii km. 3,930 gaggeessuu fi dandeettii raawwachiisummaa cimsuunf
konkolaataan 26 waajjira olaanaa fi godinaaleef bituu fi Akkasumas, suphaa daandii bara 2002
km 3875.3 (raawwiin waggaa tokkoo) suphamu irraa bara KGT keessatti gara km 38,703 ol
guddiisuuf karoorfamee hojii keessa galamee ture
1.3 Raawwii Hojiilee Gurguddoo
1.3.1 Raawwii Ijaarsa Pirojektoota Sadarkaa Naannoo
Ijaarsa daandilee pirojektoota kaappitaalaa baajata mootummaa naannootiin KGT keessatti
walumaa galatti daandii km 2,945.5 hojjachuuf kan karoorfame yoo ta’u, waggoota Shanaan
(2003-2007) darban keessatti daandii km 1,548 raawwate jira. Raawwin kun immoo KGT irraa
%53 ta’uu agarsiisa. Raawwiin kunis baajata bara baraan qabama turee waliin yoo ilallamu
fooyyee kan qabu haata’u malee karoora Guddinaa fi Tiraanisfoormeeshinii waggoota shanan
keessatti pirojektoota sadarkaa naannootti qabamani akka hojjataman yaadaman waliin yoo
madalluu raawwiin xiqqaa akka ta’e ni agarsiisaa.
Sababni raawwii xiqqaachuu dand’eefis, tokkoffaa, walakka baroota karoora waggaa shanaan
keessati gatiin baaltokkee waan dabaleef hanga hojii ijaarsa daandii karoorfame wajjin akka hin
deemne taasisee jira.
Gama biraatiin, pirjektoota ijaarama jiran asphaaltii magaalootaa dabalatee pirojetoota 73
keessaa 43(%59) IIDO kan gaggeefama yoo ta'u humni raawwachiisummaa IIDO cimaa ta’uu
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
7
dhabuu wajjin walqabatee projektotni hedduun yeroon xumuramuu dhabuun mul’acha kan
tureedha. Yeroon xumuramuu dhabuun pirojektoota kanaa immoo yeroo yeroon gatiin ijaarsaa
akka dabalu/fooyya’u gochuun baasii piroojektootaa akka dablu gochaa dhufee jira. Gara
biraatiin yeroo yaadame keessatti xumuramuu dabuun pirojektootaa, baasii ijaarsaa dabaluu qofa
osoo hin taane komiin uummataasa akka babal’atu taasisaa dhufee ture. Uummatni hawwii fi
dheebuu daandiif qabu irraa kan ka’e ijaarsa daandii jalqabame tokko lafa fi qabeenya isaa sarara
daandiin irra bahu beenyaa tokko malee kennee bakka jirutti, daandiin ijaaramu yeroon
xumuramee tajaajila kennuu baannaan mufii ummataa uuma. Ummatni waan isa irraa
barbaadamu bakka bahee jirutti faayidaa argachuu malu yeroo argachuu baannaan komii inni
kaasus komi sirriidha.
Rakkoo harkfannaa ijaarsa pirojektootaa karaa humna raawwachiisummaa IIDO mul’atu hiikuuf
deeggarsaa fi ijaarsi Interpiraayzichaaf godhamu akkuma jirutti ta’ee, abbootii qabeenyaa
misoomawaa fi hirkataa hin taane baayyinaan ijaarsa daandii keessatti akka hiramaatan
godhamaa tureera.
Garuu immoo, hirmaannaan kontiraaktaroota dhuunfa bara KGT darban kana keessatti kan
dabale yoo dhufus, gatiin ijaarsa daandii garmalee dabalaa dhufuu irraa kan ka’e bajatni
ramadamu kan karoorfame wajjin wal simuu hin dandeenye. Kanaaf, pirojektoonni hedduun
sagantaa fi yeroon xumuramuu dhabuun ammalee waan jiruuf komiin uummataa guutuu guututti
hambisuu hindandeenye..
Gama biraatiin raawwii pirojektoota keessatti dhimmi ilallamu qabu dhimma qulqullina
ijaarsaati. Qulqullinni ijaarsaa mirkanwaawuu kan danda’u sirna hordoffii fi toannoo cimaa
diriisuun ta’a. Gama kanaan baroottan darban kana keessa waan fooyyeen mul’achaa dhefee jira.
Dhabbattoota ijaarsa (Kontiraaktaroota) dhuunfaa cinatti dhabbieen to’annaa (Gorsitoota)
dhuunfaa supparvizynii ijaarsotaa gaggeessan qaxaruun hojiitti galchuudhaan qulqullinni ijaarsa
daandii akka fooyya’u taasifamaa ture jira. Adeemsi kun pirojektootn haala sagantaa fi yeroo
kennamee keessatti xumuramuu fi qulqullina barbaadameen hojjatamuu keessatti gumaacha
guddaa wan qabuuf akka kallatti ciminaatti kan ilallamuu dha. Haata’u malee, ogeessota
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
8
Mahaandisaa muuxannoo qaban gahaa qabaachuu dhabuurraa kan ka’ee hordoffiin projektootaa,
iddo hundatti ta’uu batuus, laafaa dha.
Qorannoo pirojektoota baajata mootummaa naannootiin gaggeeffaman ilaalchise bara KGT kana
keessatti qorannoo fi diizaayinii daandilee hojjechuuf karoorfame keessa waggoota shanan
darban keessatti baajaata naannootiin daandii km 3,930 qorachuuf karooran qabamee jira. Haa
ta'uu daandilee kana ragaa km adda baasuun qabachuurra sararaan ragaan qabatamaa waan tureef
waliigala waggaa shanan kana keessatti sarara 99 qorannoon gaggeeffamaa kan ture yoo ta'u
sarara kana keessaa sarara 79 kan xumuramee, sarara 16 kan itti fufuu fi sararri 4 SWGDB
hojjatamee jira.
Karooraa fi Raawwii Ijaarsa Projektoota Kaappitaalaa (2003- 2007)
Bara 2003 2004 2005 2006 2007 Ida’ama
Karoora 551.47 595.86 565 577.23 656.36 2945.92
Raawwii 264.63 236.6 274 338.45 350 1547.98
% 47.99
39.71
48.50
58.63
53.32 52.55
1.3.2Raawwii Suphaa fi bulchiinsa Qabeenya Daandii
Daandileen jiran tajaajila wal irraa hin cinne kennuu akka danda’aaniif kunuunsaa fi
suphinsa waggaa waggaan argachuun murteessaa dha. Haaluma kanaan, waggoota KGT
keessaatti daandiilee km 38,703 suphuuf karoorfame keessa daandii km 13,355, bara 2003 –
2005, kara IIDO tiin suphaan isaanii raawwatee jira. Haata’u malee daandiileen kun yeroo fi
qulqullina barbaadamuun suphamaa waan hin turree komii uummataa kaasaa waan jiruuf, bara
baajata 2006tti, ATDOn daandiilee kana humna ofiin (own force) akka suphu ergamni
mootummaa irra itti kennamee jira. Ergama kana galmaan gahuuf walakkaatti sochii bal’aa
taasisfameen bara 2006 irraa eegalee Adeemsi suphaa daandii dameewwan sagaliin akka
gurmaa’uu fi qabeenyi jirus dameewwan kanaaf akka raabsaman taasifamee jira. Kanaanis
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
9
Waggoota lamaan KGT kana keessaa humna ATDOtiin daandileen km 9,666 ta’an suphaa
argatanii jiru. Waliigalaatti yoo ilalluu immoo baroota KGT kana keessaa daandileen km 23,021
ta’an suphaa argachuu danda’u jedhamee eegama. Kunis akka armaan gadiitti dhihaatee jira.
Karooraa fi Raawwii Suphaa Daandii (2003- 2007)
Gosa Suphaa
Raawwii Suphaa daandilee bara KGT Iffaa
2003 2004 2005 2006 2007 Total
Cimaa (km)
1,016.96
1,084.00
1,352.17
1,474.20 1,574.20
6,501.53
Salphaa
(km)
3,207.42
3,460.92
3,233.56
3,208.86 3,408.86
16,519.62
Ida’ama
4,224.38
4,544.92
4,585.73
4,683.06 4,983.06
23,021.15
Rawwii kana irraa akuma hubaachuun akkuma danda’amutti dandiileen suphaa argatan karoora
suphaa daandilee istookii naannoo keessa jiran waliin yoo madaalamu raawwii guddaa dha.
Karoorrii suphaa daandii yeroo KGT keessatti karoorfamu daandilee pirojektootaa fi SWGD tiin
ijaaramanii suphaa argachuu akka qabanitti waan karoorafamee dha. Kana irraan kan hafee
raawwii suphaa keenyaa ija istookii suphaa keenyaa keessa jiraniin yoo ilallamuu qulqullinaan
(hanga daandiin suphamuu maluun suphaamaa kan hin jirree fi uwwisi jirus amma edda human
ofiin suphuun calqabameen booda fooyya’insa qabaates kan dura ture quubsaa hin turre). Haa
ta’u malee danandileen keenyaa barrii tajaajila isaanii, barrii dizaayinii isaanii fi dhangala’aan
tiraafikaa isaanii haala yeroo ammaa waliin keesumeessaniin yoo ilallamuu waligalaatti
daandilee keenyaa deebsanii ijaaruu waan barbaadaniif KGT maarsaa 2ffaa kana keessati
dhimma xiyyeeffannoo gaafatu dha.
Gama biraatiin daandilee suphaa dameelee tokko tokkoo fageenya irratti waan argamaniif
sadarkaa barbadamuun suphaasanii argachuu hin dandeenye. Kanaaf KGT marsaa 2ffaa kana
keessati dameelee suphaa dabalataan haallii itti banamuu danda’uu uumuuf dandilee SWGDB
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
10
ijaramanii suphaa barbaadan haala wal degaruu danda’amuun akka hojjatamuu qabu
xiyyeeffannoo barbaada.
Kana malees hojiiwwan suphaa keenyaa keessatti hanqinni dhiheessii nu quunnamee
ture. Gama kanaan walqabatee hojii SWGDB milkeessuuf maashineroota adda addaa kan
dhihaachaa turan yoo ta’u, maashineroota kanneenis hojii suphaa keenyaatiif fayyadamuu akka
dandeenye milkaa’iinsi guddaanis argamee jira. Haa ta’u malee sababa yeroo gabaabaa keessatti
hojii suphaa kana eegaluu irraan kan kahee hanqinnii maashineroota tokko tokkoo quunnamuu
danda’ee jira. Innumti jiruus suphaa gahumsa qabu argachuun tajaajila kennuu irratti rakkooleen
tokko tokkoo akka quunnama turan hubaachuun danda’ame jira. Kanaaf kana furuuf KGT
marsaa 2ffaa keessatti hanga danda’amee karooraan deggaramuun maashineroota hojii kanaaf
barbaachisan bittaan guttachuu fi kireeffachuun itti deemuun akka danda’amuu hojjatamu qaba.
1.3.3 Raawwii Hojii SWGDB
1.3.3.1 Raawwii Qarannoofi Dizaayinii Daandilee
Hojiin ijaarsa daandii kaamiyyuu osoo hin eegalni duraa qorannoon akka barbaachisu
beekamaa dha. Gama kanaanis baroota KGT duraa dhaabbilee misoomaa mootummaa fi
gorsitoota dhuunfaatiin hojii qorannoo fi diyaazinii daandii gaggeeffama ture jira.
Kanaanis hojiin qorannoo fi dizaayinii hanga danda’ame qulqullinaa akka qabatu
taasisamaa ture jira. Haata’u malee bara 2004, bara SWGDB itti eegalame, gorsitootnis
haaraa baruma kana waan gurmaa’aniif qorannoo fi dizaaynii daandii dursanii xumuruun
rakkisaa ture. Pirojektoon baayyeenis qorannoo fi dizaainii malee akka hojjatamaa turees
ifa jiru dha. Sababa kanaan daandileen SWGDB xumuramuudhabuu fi osoo walharkaan
hin geessisne tajaajilaa waan eegalaniif maanca’aa turan.
Haa ta’u bara 2005 irraa eegalee daandileen osoo ijaarsi hin eegaliin dursee dizaayniin
akka xumuramuu fi kan bara 2004 eegalamanillee irra deebi’ee dizaayniin isaanii akka
xumuramu waan taasisameef fooyyainsi gaariin mul’atee jira.
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
11
Kanaafis gareen gorsitoota baay’inaan akka gurmaa’an kan ta’eef lakkoofsaniis
dhaabbilee daandii qoratanii fi hordoffii gaggeessaan 120 ol ta’an uumamanii jiru.
Carraan kunis tokkoffaa gabaan akka tasgabba’uu kan ta’ee fi carraa hojii bal’an akka
uumamee taasiisee jira. Bu’uuruma kanaan hojii qulqulinaa fi hordoffii akka cimuu,
daandileen keenyaa hundii qorannoo fi dizaayinii akka qabaataan taasifama ture jira.
Akka waliigalatti bara KGT tokkoffaa kana keessa daandiileen SWGDB km 30,805 ta’an
qorannaa fi dizaayiniin isaanii akka gaggeeffamuu taasifamee jira.
1.3.3.2 Raawwii Hojii Ijaarsaa fi Kontiraktaroota
Akka biyyaatis ta’e akka naannoo keenyaatti bu’aa karoora guddinaa fi
tiraanisfoormeeshiniitiin dhaabbileen ijaarsaa daandii akka burqaan ta’e jira. Baayyinni
kontirakteroota gurmaa’anis 474. Kanaanis industirii ijaarsa keessatti gabaan akka tasgabbahuus
taasisee jira. Akka ATDOtis KGT osoo hin eegalni duraa inteerpiraayizoon mootummaa fi
kontiraaktaroonn dhuunfaa muraasni hojii ijaarsa daandii sadarkaa naannooti gaggeeffaman
keessaatti hirmaachaa akka turan ragaan ni agarsiisa. Kanaans ijaarsii daandii akka naannootti
baay’inaa fi sadarkaa barbaadamuu babal’isuu akka hin dandeenyee taasisa ture jira.
Haa ta’u malee, bara KGT keessatti ATDOn adeemsa haala kanaan ture jijjiruun hirmaannaan
Kontiraaktaroonn dhuunfaa dabalatee garee SWGDB hojii ijaarsa keessatti akka dabaluu ta’ee
jira. Bu’uura kanaan dandettiin kontiraataa bulchuu sadarkaa sadarkaan akka jiraatuus ta’e jira.
Daandileen baay’inaa fi sadarkaa barbaadamuunis akka babalatuu taasifamee jira.
Kanaanis mul’ataa akka naannoo keenyaatti gama gobbinaa daandiitiin jiru biyyoota galii giddu
galeessaa qaban cinaa hiriiruuf qabamee biraa gahuuf haala kanaan itti kan fufamuu yoo ta’e
shaakkiin hin jiru. Bu’aan gama kanaan argamees akka ATDOtis kaayyoo kana
dhugoomsuudhaaf imaammatootaa fi tarsiimoowwan mootummaa hubaachuun KGT irraa
karoora waggaa, kurmaannaa fi ji’aa caccabsuun qopheeffatee sochii ajaa’ibsiisaa keessa galee
deemaa waan tureef, gaaffii fi fedhiin uummataa keenyaa kan baroota dheeraaf kufaamaa dhufee
hallii itti salphachuu danda’aee ni jira. Hojiiwwan gama kanaan hojjatamaa turan akka kallatti
ciminaatti kan ilaallamuu ta’ee ammallee hojiin qulqullinaa fi hanqina baajataa dhimma
xiyyeeffannoo barbaaduu ta’a.
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
12
Walumaagala, daandii bonaa-gannaa km 30,007 ijaaruudhaan gandoota baadiyyaa hunda
tajaajila daandii akka argatan taasisuuf sagantaan kun bara baajataa 2003 irraa eegalee akka
yaalitti kan jalqabe yoo ta’u bara 2003 daandii km 592 ijaaramee jira. Bara baajataa 2004 irraa
eegalee garuu humna guutuudhaan waan hojiitti galameef hanga dhuma bara 2007 kanatti
daandiin km 27,797 hojjetamee jira
Haaluma kanaan, gandootni baadiyyaa sararrii daandii irratti hojjatamaa jiran keessaa sarara
daandii 688 (km 8,170) irratti walharkaa fudhiinsa taasifameen ummanni 6,867,925 gandoota
1,817 tajaajila hawaas -dinagdee akka argatan ta'ee jira.
Gandootiin baadiyyaa hafan sababa ijaarsi, istiraakcharootaa fi riqaleen hin xumuramneef wal
harkaa fudhinsii taasifamee tajaajila itti fufiinsa qaban kennuu hin dandeenye.
Karooraa fi Raawwii SWGDB Godinaan (2003- 2007)
Lak. Godina KGT(2003-2007) Raawwi %
1 Arsii 2,213.00 2,080.00 93.99
2 Baalee 2,103.00 1,735.00 82.50
3 Boorana 1,682.00 1,474.00 87.63
4 Gujii 1,682.00 1,686.00 100.24
5 H/Bahaa 2,486.00 2,288.00 92.04
6 H/Lixaa 1,868.00 1,616.00 86.51
7 I/A/Booraa 2,020.00 2,044.00 101.19
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
13
8 Jimma 1,962.00 2,261.00 115.24
9 Sh/Bahaa 1,349.00 1,357.00 100.59
10 Sh/Kaabaa 1,134.00 916.00 80.78
11 Sh/K/Lixaa 1,497.00 1,420.00 94.86
12 Sh/Lixaa 1,870.00 1,686.00 90.16
13 W/Bahaa 1,706.00 1,474.00 86.40
14 W/Lixaa 2,080.00 1,798.00 86.44
15 Arsii Lixaa 1,451.00 1,250.00 86.15
16 Q/W 1,101.00 968.00 87.92
17 HGW 1,134.00 1,083.00 95.50
18 GAONF 669.00 661.00 98.80
Oromiyaa 30,007 27,797.00 92.6
Raawwiin ijaarsaa kun godinaaleen yoo ilaalamu godinaalee jidduu garaagarruummaan raawwii
guddaan guddaan jiraachuu baatullee,
◦ Godinaaleen kan akka Jimmaa karooraa ol yeroo deemanKanneen akka
Sh/kaabaa fi Baalee waarra naannoo % 80 jiranidha.
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
14
Ijaarsa Riqaalee SWGDB ilaalchissee,
Riqaalee dheerinni isaanii meetira 12 gadii ta'an qaama ijaarsa daandiichaa ta'ee
daandiidhuma kana waliin akka hojjataman yoo ta'u
Riqaaleen dheerinnii isaanii meetiraa 12 fi isaa ol ta'an immoo bifa addaatiin qoratamanii
addattii caalbaasiin kennamanii akka ijaaraman akka kallatiitti qabamee hojjatamaa turee
jira.
Bu'uruma kanaan ijaarsii riqaalee 202 keessa 27 xumuraman yoo ta’u kan hafan 175
gidduu galeessaan % 41.7 irra gahee jira.
Akka waliigalattii dheerina daandii naannoo keenyaa bara 2002 km 13,330 ture irratti bara KGT
keessatti daandii km 45,822.7 ijaaruun dheerina daandii naannoo keenyaa km 59152.7 irraan
gahuun gobbina daandii (km/1000kmsquare) lafaan km 36.7 ture gara km 162 fi Gobbina
Daandii (km/1000 qubannaa namootaan) km 0.45 ture gara km 1.72 gahuuf karoorfamee ture.
Hojii bara KGT keessaatti ijaarsa pirojektoo SWGDB, Pirojektoota kaappitaalaa naannoo,
Feedraalaa fi Saganataa guddina qonnaan daandiin km 29,274.7 kan ijaaramee yoo ta’u kan
kanaan dura ijaaraman km 13,330 dabalatee daandiin naannoo keenyaa km 43,313 irra kan gahe
yoo ta'u kana keessaa daandiin SWGDB km 27,797 cirraachaa km 11,759.77 fi Asfaaltiin km
4,233.1 irra gahee jira.
Hojiiwwan barreen KGT kana keessatti hojjatameen gandootni hedduun wal quunnamuu
danda’anii jiru. Ragaa hanga amajjii 2007tti walitti qabameen gandoota Oromiyaa keessa jiran
6,478 keessaa gandootni 6,028 ( % 93) daandilee tajaajila kennuu jalqaban irraa fayyadamaa kan
ta`an yoo ta`u ragaan raawwii bara kanaa yoo qulqullaawee dhiyaate dhibbeentaa gandoota uffisa
daandii argatanii kana ol akka ta`u ni eegama.
Rukkinni daandii bal’ina lafa km2
1000 keessatti km 120 yoo qaqqabu, baay’ina uummata 1000f
km 1.33 irraa gahee jira. Gobbinni daandilee kun gobbina akka biyyaatti jiruu fi biyyoota galii
guddu galeessaa waliin wal bira qabamee yoo ilaalamu; Kan biyyaa (national level) km
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
15
110/1000 km2
ykn km 1.2 ummata 1000f jiru ol yoo ta’ellee haala qorannoo ATDItiin kan
biyyoota galii gidduugalleessaa isa gad’anaa qaban km21000 keessatt km 200 jiru irraa
gadidha.
Mul'ata biyyis ta'ee naannootti qabeenya daandiitiin bara 2012tti biyyoota galii g/gaalleessa biraa
hirirsuuf qabatee waliin yoo illaalmu garaagaruummaan gobbinaa km 82.3 kan jiru ta’uu fi
Naannoon Oromiyaas biyyoota galii g/galeessaa biraaan gahuuf waliigala daandiin km 72,627
kan barbaachisuu yoo ta'u KGT 2ffaatti daandii km 29,314 ijaaruun kan nu eeggatu ta'uu
agarsiisa. Gamaa biraatinis, caasaa hojii kana baachuu danda’u amummarraa ijaaruu nu eeggata
1.3.4 Raawwii Hojii Hirmaannaa Uummataa fi Qooda fudhatoota
Jijjiirama misooma daandii keessatti dhufaa jiru itti fufsiisuu fi milkeessuuf hirmaannaan
uummataa murteessaa dha. Waan kana ta’eef Karoora Guddinaa fi Tiraanisfoormeeshinii
qophaa’e milkeessuudhaan gahee uummataa fi mootummaa beekuun barbaachisaa dha. As
keessattis karoorrii keenyaa hirmaannaa uummataa ifatti mirkaanneesse jira. Akka muuxannoo
biyyootii guddachaa jiranitti daandiin uummataa %50 - 80 yoommu ta’u akka biyya keenyaatti
%5 kan hin caalle ta’uu ragaan ni agarsiisa. Kun gad-aanaa ta’uusaa mul’isa.
Kanarra ka’uun karoora Sagantaa Waliin Gahiinsaa Daandii keessatti hirmaannaa uummata
karaa guutuu ta’een itti kan deemame ture. Kanaanis uummanni keenyaa ilaacha daandiin
mootummaa, baajata, maashinerootaa fi oggeessota ol guddaa gaaffata kan jedhu cabsuun
karoora mootummaan baasee karoora tekinoloojjii caalma humna namaa guutumman hojii irraa
oolchuun bu’aan boonsaa galmaa’aa ture jira. Kanarras uummanni abdii horatee, bu’aa argame
kana irraas fayyadamaa ta’ee jira. Uummanni gahee isaas gama humna, maallaqaa fi qabeenyaa
isaatiin kan gumaachee fi kanaanis hojiiwwan itti kenname hundaa akka xumuramee raawwiin
misooma daandii ni agarsiisa. Haaluma kanaan, waggota KGT shanan darban keessatti
mootummaa nannoon qar. Bil 13.5 kan ramadamee yoo ta’u uummatni humna bilisaa qarshii
2,181,067,616 timaamamu hojii ciruu fi haxawuu fi hojii lafaa irratti; Qabeenyaanis, bara 2003
– 2007 ttii, maallaqa callaan qr. 878,542,012, Baajata aanaan qar 1,136,942,505, Walumaa
gala qar. 4,196,552,133 tilmaamamu walitti qabamee jira.
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
16
Gama biraatiin, itti fayyadama raayyaa misooma baadiyyaa ilaalchisee akka Abbaa Taayitaatti
raayyaa misooma baadiyyaatti fayyadamuu yoo ta`u komaandi poostiiwwan sadarkaa sadarkaan
jiran wajjin qindoomuun hojiiwwan misooma qonnaa wajjin karaa walsimuun raayyicha
sochoosuun fayyadamuuf yaaliin taasifamee jira. Haa ta’u malee, raayyaa guddichatti
fayyadamurratti hanqinni akka jiruus waan hubatameef ammalle dhimma xiyyeeffannoo gaaffatu
dha.
1.3.5 Carraa Hojii Uumuu
Hojiiwwan misooma daandii kana keessatti carraa hojii bal`aa uumuuf xiyyeeffatamee kan
hojjatamaa ture dha. As keessatis carraan hojii yeroo fi dhaabbii garee kontiraaktarootaa,
gorstootaa fi waldaalee IMX jalatti adda bahee uumama akka ture ragaan ni mul’isa. Haaluma
kanaan waggoota afran (2004 – 2007 ) keessattii uummata baadiyyaa 506,807 ol ta’aniif kallattii
adda addaatiin carraa hojii akka argatanii galiin isaanii dabalu gochuun danda’ameera.
Kana keessaa hojii dhabeeyyiin 12,751 (dhi 10,183 fi Dub. 2568) ta’an waldaalee IMX 1,191
keessatti gurmaa’anii carraa hojii kana argatanii jiran. Carraa hojii waliigalaa uumame kanaan
qar. 427,133,167 galii akka argatan ta’ee jira.
1.3.6 Raawwii Hojii Dandeeti Cimsu
Milkaa’iina misoomaa fi bulchiinsa qabeenya daandii tiif hojiin dandeeti cimsuu isa olaanaa dha.
Carraawwan gama kanaan jiranis humna namaa universitootaa fi kollejoota keessa bahaan
jiraachuu, wiirtuuleen leenjii gama ATDI tiin jiran fi dhiheessitooa adda addaa hojii ijaarsa irratti
bobaa’aan jiraachuun hojii keenyaaf caarraa akka uumuu taasisee jira. Kanaanis hojiiwwan
baroota KGT kana keessaa raawwataman akka armaan gaditti taa’e jira.
A. Leenjii fi hubannoo cimsuu
Dandeetti raawwachisummaa sadarka sadarkaan cimsuuf leenjii fi hubannoo cimsuu
sadarkaa hundaati kennamaa ture jira. Kanaanis marsaa marsaadhaan hojii qorannoo fi
dizaayinii daandii, hojii ijaarsa, itti fayyadamaa maashinerootaa fi kan biroo irratti
bal’inaan leenjiin kennama ture jira. Hogansaa sadarkaa adda addaa irraa jiran hanga
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
17
Uummataa dakaati hubannoon salphaa hin taannee kennamee jira. Haa ta’u malee hojiin
gama kanaan hojjatama turan raawwii gaarii ta’aniis karoora guddaa keessatti osoo hin
qabamni waan hafeef ciccita akka turee hubaachuun danda’amee jira. Kanaaf,hojiiwwan
gama kanaan hojjatama tureenis waan milkoofneef karoora keenyaa itti aanuu keessattis
ciminni argamee kun haala itti fufuu danda’uunm hojjatamu gaaffata.
B. Bittaa
Bara KGT darbee kana keessatti hojiin bittaa salphaa hin taannee hojjatamee ture jira.
Kunis dhaabbilee biyyaa keessaa fi Alaa irraa raawwatamaa ture jira. Tokko tokkoonis
akka armaan gaditti ifee jira.
Bittaawwan gurguddoo Addaa Addaa baroota 2003-2007 keessa raawwataman
Machinaries Purchased By ORA, during 2004-2006
Item Equipment Type
Purchased
Year
HP
(about)
Equipment initial
Cost (Birr) VAT
inclusive
No of
machineries
Total
Price
1 D/Truck
493.00
524,722,724.59
1.1 Dump Truck/METEC 2004 340
1,600,000.00
24.00
38,400,000.00
1.2 Dump Truck/SINO TRUCK 2004
1,003,676.11
366.00
367,345,456.26
1.3 Dump Truck/CHING LONG 2006
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
18
1,155,119.11 103.00 118,977,268.33
2 Dozer
23.00
142,595,466.45
2.1 Dozer Model=SD16/METEC 2004 165
3,854,260.08
10.00
38,542,600.80
2.2 Dozer Model=SD22/METEC 2004 220
6,034,698.45
3.00
18,104,095.35
2.3 Bull Dozer/CAT 2006
8,594,877.03
10.00
85,948,770.30
3 Grader
36.00
124,714,729.06
3.1
Greader Model
=SG16.3/METEC 2004 171
3,551,283.46
9.00
31,961,551.14
3.2
Greader Model=SG
18.3/METEC 2004 181
3,859,226.91
8.00
30,873,815.28
3.3 Greader/KOMATSU 2006
3,256,808.56
19.00
61,879,362.64
4 Roller
6.00
14,090,896.68
4.1
Compactor Model =SR
12.5/METEC 2004 143
2,389,045.22
5.00
11,945,226.12
4.2
Compactor Model=SR 18 M-
2/METEC 2004 176
2,145,670.56
1.00
2,145,670.56
5 Loader
12.00
25,477,726.92
5.1
Wheel Loader
Model=SL,30W/METEC 2004 128
1,341,044.10
6.00
8,046,264.60
5.2 Loader 2006
2,905,243.72
6.00
17,431,462.32
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
19
Lak
k Gosa maashinerii Karoora Raawwii
Gatii
tokkoo
Gatii
Waliigalaa
1 40hp tractor 469 451
187,136.00
84,398,336.00
2 76hp tractor 100 93
6 Excavator
8.00
8,758,031.28
6.1
Excavator, Crawler Type
(bucket) 2004 120
3,516,515.64
2.00
7,033,031.28
6.2
Excavator, Crawler Type
(bucket)-CAT 2004 280
1,725,000.00
1.00
1,725,000.00
6.3 Excavator 2006
1,811,250
5.00
9,056,250
7 Lowbed
3.00
12,075,000.00
7.1 Lowbed/METEC 2006
4,025,000.00
3.00
12,075,000.00
8 Fuel Truck
3,558,847.84
2.00
7,117,695.68
8.1 Fuel Truck 2006
3,558,847.84
2.00
7,117,695.68
9 Water Truck
2,624,942.72
2.00
5,249,885.44
9.1 Water Truck 2006
2,624,942.72
2.00
5,249,885.44
Total (1-9)
864,802,156.10
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
20
-
3 80hp tractor/81hp 190 179
497,366.00
89,028,514.00
4 90hp tractor 243 240
542,694.00
130,246,560.00
5 trailer 1.5m3 469 424
85,000.00
36,040,000.00
6 trailer 3m3 533 407
145,500.00
59,218,500.00
7 Towled grader 469 305
110,411.00
33,675,355.00
8 Towled Roller 3ton 469 436
84,200.00
36,711,200.00
9 water tanker 2000lit 469 414
68,897.00
28,523,358.00
10
Water tanker 4000lit fiber
glass 469 422
15,050.00
6,351,100.00
11 Fuel tanker 4000lit 469 428
72,263.00
30,928,564.00
Ida'ama 4349 3782
535,121,487.00
4. Dhimmoota Tarsima’aa (Strategic Issues) KGT II keessa fala
barbaadan
Raawwii hanga ammaa taasifme keessatti dhimmootni hudhaa qulfii (strategi issues)saktara
kanaa ta’anii fi karoora itti’aanu keessatti Istiraateejii cimaatiin fala argachuu qaban:
1. Humna Raawwachisummaa fi Raawwachuu
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
21
ATDO irraa kaasee sadarkaa godinaa fi aanaattii humna namaa, gurma‘insa, dandeettii,
ilaalchaa fi hojmaata wajjin walqabatee karoora guddaa kana galmaan gahuuf hanqina
cimmatu mul’achaa ture.
Sadarkaa hundattii qulqullina dizaaynii mirkaneessuu, kontraata bulchuu fi qindoominaan
qabeenya daandii kunuunsuu fi bulchuuf hojmaata hammayyaawaa diriisuu fi
fayyadamuuf tattaaffiin ture laafaadha.
Karaa walfakkatuun, warreen ijaarsa irratti boba’anis (Kont. fi Gorsitootni) gahumsaa fi
naamusa ogummaa (profesional ethics) wajjin walqabatee ijaarsa qulqullinaa fi yeroon
raawwachuu dhabuun bal’inaan mul’achaa ture
Sababa kanaan ijaarsi daandilee (SWGDB fi Piroj/Kappitaalas) qulqullina, yeroo fi bajata
qabameef keessatti xumuramuu dhabuun baayyachaa jira
Waan kana ta’eef, barreen karoora itti’anan keessatti dhimmi humna raawwachuu fi
raawwachiisuumma xiyyeeffanoo tarsimoo keenyaa ta’a.
2. Gatii Ijaarsaa Ol’aanaa fi Dhiibbaa Baajataa
Saktara kana keessatti dhaabbileen ijaarsaa hirmaatan lakkoofsaan xiqqaa ta’uu isaanii
irraa kan ka’e dorgommii cimaan waan hin jirree fi,
qorannoo irratti kan hundaaye taknoloojiin ijaarsaa baasii hir’isu bal’inaan waan hojiirra
hin oolleef,
Gatiin meeshaalee ijaarsaas dabalaa waan deemuuf, gatiin ijaarsaa yeroodhaa yerootti
garmalee dabalee deemaa jira.
Gama biraatiin, hawaasa bal’aafi dhimmamtoota hanga barbaadamu hirmaachisuun waan
hin turreef maddi faayinaansii irra caalaan isaa baajata mootummaati
Kun immoo baajata mootummaa irratti dhiibbaa fiduu bira darbee kan pirojektootni kun
barbaadan hunda uwwisuu hin dandeenye.
Kanaaf, karoora itti’aanu kanatti tooftaa gatiin ijaarsaa itti hir’atuu fi baajata mootummaa
cinaatti maddeen baajataa kanneen jalqabamanii jiran (Hir/Um) cimsuu dabalatee kan
biroos qoratanii hojiirra oolcuun ija tarsimootiin kan ilaalamu ta’a
3. Bulchiinsaa fi Suphaa Qabeenya Daandii
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
22
Mootummaan misooma daandiitiif xiyyeeffannoo cimaa waan kenneef waggottan darban
keessa qabeenya daandii hedduu horachuun danda’ameera
Pirojektoota kaappitaalaa sadarkaa naannootti ijaaramaniin cinaattii sadarkaa aannaatti
SWGDBtiin daandiilee 27,145 ol ta’an ijaaramanii tajaajila keennuu eegalanii jiru.
Daandiileen kun tajaajila gahaa fi umurii dheera qabaachuu kan danda’an yeroo yerootti
yoo suphamanii fi kunuunfaman qofaadha
Yoo kun ta’uu baate, qabeenyi kaappitaala guddaatiin hortame kun yeroo gabaabaa
keessatti manca’ee faayidaa ala ta’uu danda’a
Garuu immoo daandiilee kana bajata Fandiin Daandii Itoophiyaa ykn mootummaan
naannoo ramaduun qofa suphuun hindanda’amu
Waan kana ta’eef, haala daandileen kun uummataa fi dhimmamtoota bal’inaan
hirmaachisuun suphamuu fi kunuunfamuu danda’u KGT II kana keessatti bifa
tarsimaa’aa ta’een yaadamuu qaba.
4. Dhimma Hirmaannaa uummataa fi Dhimmamtootaa
Hojii ijaarsa daandii hanga ammaa naannoo keenya keessatti raawwatame, keessattuu
SWGDB hirmaannaan uummataa ture jajjabeessaadha
Haata’u malee hanga yaadame raawwatameera jechuun hin danda’amu
Hirmaannaan uummataa SWGDB keessatti %50 osoo eegamu baajata mootummaan
Bil.13.5 ramade cinatti hirmaannaan uummatni fi aanaaleen gama hundaatiin taasisan Bil.
4.2 (%31.1) hincaalu.
Hirmaannaan kunuu godina hunda biratti kan wal hin fakkaannee fi hoggansa hunda
biratti xiyyeeffannoo hin argannee ture.
Gara biraatiin, daandiilee hanga ammaa ijaaraman ummata bali’inaan hirmaachisuun
suphisiisuuf yaadama jira.
Waan kana ta’eef, KGT II kanatti dhimmi hirmaannaa uummataa fi dhimmamtootaa
dhimma hoggansaa fi raawwataa sadarkaa sdarkaan jiruu ta’ee karoorfamuu fi
raawwatamuu qaba
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
23
Kutaa 2ffaa
2.Wixinee Karoora KGT 2ffaa
2.1 Ka’umsa Karoora KGT Marsaa 2ffaa
Ka’umsi karoora KGT2 waggaa shanan (2008 – 2012) kanaa:
1.Haala Naannoo keenyaa ka’umsa kan Godhate:
Naannoon keenya giddugala biyya keenyaatti argamuun ishee carraan invastmantiif qabdu
bal’aadha. Akkasumas lafa qonnaa jallisiitiin misoomu danda’u bali’aa, iddoowwan hawwata
turzimii baayyee fi qabeenya albuuda gosa adda addaa akka qabdu qorannoon tokkon tokko ni
agarsiisu. Pooteenshaala qabnu kana duguuganii fayyadamuudhaaf bu’uuraaleen misoomaa akka
waliigalaatti, keessattuu immoo daandiin gahumsa qabu jiraachuun murteessaadha.
Gara biraatiin, teessoon lafa naannoo keenyaa bakka tokko tokkotti gaaraa fi tabbi kan baayyatu,
gammoojji ykn naannoon horsiisee bulaa lafa bal’aa garuu ummata muraasa kan keesa qubate
waan ta’eef, ijaarsa daandii babal’isuun uummatni hundi tajaajila daandi akka argatu gochuuf
hojii cimaan kan nu eeggatu ta’a.
Akkasumas,naannoon keenya jiddugaleessa biyyaa fi misooma bal’aan keessatti gaggeffamu
waan taateef, sochiin tiraafikaa daandiiwwan tajaajila kennuu jalqaban irratti jiru humnaa ol
waan ta’eef macaatiin daandii ariifataadha.
2.Toora, Imaammata fi tarsiimoowwan Mootummaa Misoomawa fi Dimokraatawaa
keenya ka’umsa kan godhate
Toorri haaromsaa keenyaa misooma ariifataa fi itti fufinsa qabu, Ijaarsa dimokraasii fi
Nageenya amnsiisaa mirkaneessuun ittifayadamummaa uummataa sdarkaa sadarkaan
mirkaneessuudha.
Misoomni daandii immoo misooma ittifayyadamummaa ummataa sadarkaa ol’aanaan
dhugoomsu keessaa isa tokko waan ta’eef waggoottan kurnanii asi xiyyeeffanoo cimaan
kennameefii hojjetamaa jira.
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
24
Xiyyeeffanoo gama mootummaa fi hirmaannaa bal’aa uummataatiin taasifameen bu’aa
gaariinis mul’achaa jira
Erga mootummaan tooraa fi kallattii sirrii ta’e baasee hojiirra oolchuu jalqabee as ijaarsi
daandii bayyinaan diriisuun haa jiraatu malee bakka gahuu qabnu wajjin walbira
qabamee yeroo ilaalamu ammalee baayyee kan nu hafu akka ta’e ragaan jiru ni mul’isa
Waan kana ta’eef, hanqina (gap) kana dhiphisuuf haala dandeessisuun KGT II
hirmaannaan kan fedhii isaa irratti hundaaye gama hundaan mirkaneessuudhaan karoora
keenya galmaan gahuuf qohaayee jira
3. Mul’ata akka biyyaatti jiru kan ka’umsa Godhate:
o Mul’anni Biyyaa: “ Wal-jaalalaa fi hirmaannaa uummataa irratti
kan hundaaye sirna dimokraasii fi bulchiinsa gaarii kan keessatti
diriire, birmadummaan uummataa mirkanaayee, biyya hiyummaa
jalaa baatee galii jiddugaleessaa qabdu dhugoomsuu”
Mul’atni kun mul’ata yeroo jiddugaleessaa fi yeroo dheeraa kan qabu yoo ta’u; yeroo
giddugaleessaatti (bara 2017tti) biyyoota galii giddugaleessaa gad’aanaa bira gahuudha.
Bu’uura misoomaa daandii babali’isuun mataa isaatti galma yoo ta’uu baatellee galmoota
misooma dinagee, hawaasummaa fi siyaasaa dhugoomsuuf kan gargaaru meeshaa
qulfiidha.
Kanaaf, bu’uura misoomaa diriirsuun mul’ata “galii g/galeessa” dura yoo xiqqate
waggaa shan dursee mirkanaawu akka qabu itti amanamee karoorfameera
4. Ka’umsaa fi Raawwii KGT1 akka ka’umsaatti:
Biyyootni yeroo ammaa galii g/galeessaa gad’aanaa fi ol’aanaa bira gahan waggoota
kurnan sadii/afur dura sadarkaa keenya irra kan jiran ture
Sadarkaa amma jiran bira gahuu kan danda’an akka waliigalaatti bu’uuraalee misoomaaf,
addatti immo misooma daandiitiif xiyyeeffannoo addaa kennuudhaan akka ta’e ragaalee
ni mul’isu
Kana bu’uura godhachuudhaan mootummaan keenya waggoottan kurnan darbanii fi
haala addatiin immoo waggota shanan darban keessatti KGT1qopheesuun, baajata
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
25
guddaa ramaduudhaan misooma daandii bal’aa gaggeessaa tureen muuxannoo fi
hanqinootni adda bahanii galtee karoora kanaa ta’anii jiru
2.2Kallattiilee Raawwii karoora KGT II
A. Hojiilee keenya hunda ilaalchota gufachiisoo hojii keenyaa kanneen ta`an kanneen
akka kiraa sassaabdummaa, eegatummaa, dhiphummaa, farra dimokiraasummaa kkf
karaa dadhabsiisuu raawwachuu qabna
ATDOn amala hojisaara kan ka’ee baajatni gudaan iddo itti ramadamuu fi hirmanna
uumatatiin hojii hojjetmuufis uumatarra maalaqinni gudaan kan walitti qabamu waan ta’eef
kir/sassabdummaaf kan saaxilamedha. Kanaaf, qabsoo cimaa farra kira sasaabumaa irratti
godhamuun hogganamuu qaba.
Qabsoo kana milkesuuf wa hunda dura qulqulina ilaalcha rawataa keenya fi kanneen kallattiin
nufaana hojjetan garsitoota, kontirakterotaa fi IMX SWGDB irratti ijaramanirratti fiduuf
hojjechuun nurra eegama.
Kana gochuuf imoo:
hubanna jiru cimsuun
hojmaata iftoomina qabu diriirsuu
Hirmaannaa uummataa fi qooda fodhattootaa mirkaneessuu
B. Sadarkaa hundattuu hojiin keenya bu`a qabeessa akka ta`u raayyaa ijaarameen akka
raawwatamu xiyyeeffannaan ni hojjatama.
Hojii keenya hundaa milkesuu fi bifa barbaneen galmaan gahuuf meeshan keenyi inni
gudaan tokko rayyaa cimaa ta’e yoo qabanedha.
Haalli rayyaa amma jiru kun sadarkaa inni irra gaherra kasnee cimsuutin rayyaa
sekterichaa fi dhimamtoota keenya kan ta’an uumata, gorsitotaaf kontirakteroota ligii
dubartotaa fi dargagotaa cimaa ta’e umnee hojii hunda kallatti ta’een hoogganaa fi
rawachaa karoora keenya KGT2ffaa kana galmaan gahuuf deeminna.
C.Hojii keenya hunda Ummata Guutuu Hirmaachisuun Raawwanna.
Hojii hunda keessatti iddo gudaan kennamuuf kan qabuu abba hojichaa kan ta’e uumata
balaadha.
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
26
Kanara ka’uun ijaarama uumata keenya sadarkaa sadarkaan jiru fayyadaminne hirmannaa
amma calqabee jiru ho’insasaa eege akka itti fufu gochuuf uumata kana abbaa daandicha
akka ta’e waltajjii adda addaa fi leenjii qophesuun hubachiisne demuutin galma
keewanne biraan gahuuf hojechuun kallatti keenya guddaa ta’a.
Kanuma faana qaamolee dhimamtotaa keenya ( Stock holders) jennee addan baafanne
faana kallattin walitti dhufuun karoora waliin qophefannee chartarii lammiilee walii
mallatteesuutin tokko tanee hojechuuf ni deeminna.
D. Ijaarsi daandii gaggeeffamu hundi haala qabeenya uumamaa irratti miidhaa hin
geessineen raawwachuu
Ijaarsi daandii baadiyyaa qabeenyaa fi eegumsaaa naannoo wajjin walithidhamiinsaa
ol’aanaa qaba.
Ijaarsii kun qajeeloon yoo gaggeffamuu baatee manca’insa bosonaa, dhiqamiinsaa
biyyee , xurrawuu bishaanii fi faalamiinsa naannoo fiduu danda’aa
Waan kana ta’eef, ijaarsi osoo hin jalqabiin dursee daandichi miidhaa qabeenya uumamaa
irratti fiduu danda’u qorannoo miidhaa naannoo (EIA) gaggeessuudhaan falli ta’uu qabu
akka raawwatamu hordoffii fi to’annoon wal-irraa hin cinne ni taasifama
E. Hojii keenya yoo raawwatnu karaa dandeettii raawwachiisummaa fi raawwachuu
gaggeessaa fi raawwattootaa cimsuun ni raawwatama
Hojiiwwann hojjennu hunda gahumsaaf qulqulinaan rawachuuf meshaa keenya gudaan
hojii gahumsa rawachiisummaa keenya cimsuudha.
Kanaaf, Mana hojii ol’aanaa irraa kasnee hanga aanaati akkasumas sadarkaa gandaattis
kan jiruu, uumataa fi dhimamtoota keenya hundaaf, kontiraakteroota,gorsitotaa fi IMXlee
daballe leenjiwann adda addaa qophesuutin dandetti rawachiisummaa cimsuuf hojii
ijaarsa dandettii cimaa ta’e qindomina uumuun ni hojjenna.
Haala kanaan, hudhaalee ilaalchaa, dandeettii, dhiyeessii fi hojimaata gaggeessitoota fi
raawwattoota biratti mul`atan qabsoo hojii fi ijaarsa jiddugaleessa godhateen hiikuuf ni
hojjatama.
F. Dhimmi biraan xiyyefanna gudaan hojjechuu qabinnu hojii Bulchiinsa garii milkesuuti.
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
27
Uummani qulqulina daandiiratti, waliin gahinsa isaarratti(Equity), Daandiiwan dafanii
xumuramuu dhaburatttti yeroo hedduu dedebi’ee komee kaasa
Kanaaf komee ummatni dhiyeessii daandi irratti qabuu fi kenninsa tajaajilaa foyyyeessuf
xiyyeeffannaan ni hojjatama.
milkaa’ina hojii kanaaf, rawwataa keenya hunda qajeelfama Bulchiinsa garii irratti leenji
kenninee hubannaa cimaa umuudhaan rawwisaafis hordofii fi to’annoo walirra hin cinne
ni taasifama.
G. Karoora keenyaa riifoormiiwwan meeshaalee jijjiiramaan deeggaruun raawwii keenya karaa
fooyyeessuufi ilaalchaa fi gocha kiraa sassabdummaa dadhabsisuun raawwanna
H. Raawwii keenya keessatti hirmaannaa fi fayyadamummaa dubartootaa fi dargaggootaa
mirkaneeffachaa deemuun hojii qulfii keenya ta’a
Qaaminni kun hawwasa jiru keessa harka walakaan ol qaama ta’ee jiru fi milka’insa toora
kenyaaf iddo guddaa kan qabudha.
Kanaaf Carraa hojii umamuun, balinaan akka keessatti qooda fudhatan gochaa hojii
hojjennu madditti Biiroo Dubartootaa fi daa’immanii, Biiroo Dargaggoo fi Isopprtii,
akkasumas, ligii Dubartotaa fi Dargagoota sadarka sadarkaan jiran qophii karoraara
kasnee hanga rawwitti waliin tumsuun milkaa’insa karoora keenyaaf waliin kan hojjetnu
ta’a.
I. Karoora keenya hunda karaa dimokiraatawaa fi hirmaachisaa ta`e qofaan raawwachuu qabna.
Kanaafis, qophii karoora hanga rawwitti uummatni, hojjataa fi qooda fudhattootni hundi
iftoominaan karoora irratti sadarkaa sadarkaan akka hirmaatan, mari`atanii, raawwii isaa
keessaatti qooda fudhatan, hordofaniifi gamaagaman ni taasifama.
J. Hojiiwwan keenya hunda bifa waldeeggaruu fi inni tokko kan biraatiif galtee ta`uun ni
raawwatna
K. Hojii keenya hunda yoo hojjennu seerota, qajeelfamoota fi hujmatalee mootummaan baase
kabajuu fi kabachiisuun naamusa cimaan ni raawwatna.
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
28
2.3 Sakatta ’iinsa Naannoo (Environmental Scanning)
2.3.1Aangoo fi Gahee ATDO
Abbaan Taayitichaa aangoo fi hojii armaan gadii ni qabaata.
1. Imaammata, tarsiimoo, sagantaalee fi seerota daandiiwwan babal’isuuf gargaaran ni
burqisiisa, ni qorata, mootummaaf ni dhiyeessa, yammuu mirkanaa’u hojii irra ni
oolcha, hojiirra akka oolu ni taasisa;
2. Daandiiwwan Naanniichaa abbummaan ni bulcha; ni too’ata; ni kunuunsa, ni supha ni
suphisiisa, sadarkaa isaanii ni fooyyessa;
3. Karooraa fi sagantaa daandiiwwan babal’isuu, suphuu fi sadarkaa ol guddisuuf
gargaaru ni qopheessa;
4. Sadarkaa tajaajila daandii fi sadarkaa diizaayinii daandii fedhii fi guddina diinagdee
irratti hundaa’e qopheessuun hojii irra ni oolcha, hojiirra akka oolu ni taasisa;
5. Daandii fi riqichi akkaataa sadarkaa fi barbaachisummaa isaatti kontiraaktaraan yookiin
uummataan akka ijaaramu, suphamu, sadarkaan isaa akka fooyya’u, akkasumas akka
kunuunfamu ni taasisa;
6. Qorannoo fi qo’annoo daandii fi daandiin walqabate ni gaggeessa; akka gaggeeffamu ni
taasisa; ragaalee fi istatistiksii adda addaa walitti ni qaba; ni qindeessa; ni tamsaasa; ni
gabaasa;
7. Tooftaa daandii fi riqichi ittiin qoratamu, diizaayiniin ittiin qophaa’u, akkasumas,
ijaarsii fi suphaan ittiin raawwatamu ni diriirsa; hojiirra ni oolcha, hojiirra oolmaa isaas
ni hordofa;
8. Teeknoolojiiwwan gatii xiqqaan daandii babal’isuu, suphuu fi sadarkaa ol guddisuuf
gargaaru yeroo yeroon qoratee hojiirra ni oolcha;
9. Hawaasni sadarkaa adda addaatti gurmaa’ee humnaa fi qabeenya isaa qindeessuudhaan
daandii hawaasaa fi daandiiwwan kan biroo akka ijaaru, suphuu fi kunuunsu ni taasisa,
deeggarsa ogummaa fi meeshaalee ijaarsaa ni kenna;
10. Qulqullina raawwii ijaarsaa fi suphaa daandii ni too’ata; qaama birootiniis akka
too’atamu ni taasisa;
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
29
11. Daandiin akka hin mancaanee fi tajaajilaan ala akka hin taane seeronni bahan hojii irra
ooluu isaanii ni hordofa;
12. Waldaalee, Intarpiraayizii Maayikiroo fi xixiqqaa fi kontraaktaroonni xixiqqaan
ijaarsaa fi suphaa daandii irratti bobba’an hojii isaaniif kenname ga’uumsaan
raawwachuu akka danda’an dandeettii isaanii cimsuuf qaama dhimmi ilaalu waliin ni
hojjeta;
13. Bal’ina daandii ni murteessa; ni too’ata.
14. Akkaataa itti fayyadma daandii keessumattuu, daandiin akka hin mancaane hanga
ulfaatiinaa fi fe’iinsa konkoolaataa ni murteessa, ni too’ata;
15. Sadarkaa fi qulqullina meeshaalee hojii ijaarsa daandii irra oolan kan akka dhagaa,
biyyoo paavimantii, biyyoo filatamaa, cirrachaa fi kan biroo ni qorata; ni qorachiisa;
kan sadarkaa fi qulqullina isaa eeggate qofti hojii irra akka oolu ni taasisa;
16. Ijaarsa daandiitiif kan oolan kan akka dhagaa, biyyoo paavimantii, biyyoo filatamaa,
cirrachaa fi kan biroo hayyama qaama dhimmi ilaallatuun kaffaltii malee itti
fayyadamuu ni danda’a.
17. Daandiin faayidaa yaadame qofaaf hojii irra akka ooluu fi gochi seeraan alaa daandii
irratti akka hin raawwatamne ni too’ata; tarkaanfii sirreeffamaa ni fudhata; akka
fudhatamus ni taasisa;
18. Qabeenya daandii irratti argamu qaama dhimmi ilaalu waliin ta’uun ni kaasa, ni
kaasisa;
19. Ijaarsi daandii qabeenya uumamaa fi naannoo irratti dhiibbaa akka hin qaqqabsiifne
eegumsa gahaa ni taasisa, qaama dhimmi ilaalu waliin ni hojjeta;
20. Qabeenya Lafa ijaarsa daandiitiif oolu irratti argamaniif bu’uura seeraatiin beenyaan
akka kaffalamu ni taasisa, akkaataa barbaachisummaa isaatti ni kaffala; .
Dandeettiin raawwachiisummaa seektara daandii akka cimu ni hojjeta; leenjii
gaggabaaboo ni kenna, akka kennamu ni taasisa
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
30
2.3.2 Ergama, Mul’ataa fi Dudhaalee ATDO
2.3.1.1 Ergama ATDO
Qaama hirmaachuu qabu hunda hirmaachisuun misooma daandii baay’inaan babal’isuu,
bulchuu fi to'achuun facaatii fi neetworkii daandii gahaa ta’ee fi qulqullina qabu diriirsuudhaan
tajaajila wal irra hin cinnee naanniicha keessatti mirkanaa’ee jiruu fi jireenyi uummataa akka
fooyya’u gochuu.
2.3.1.2 Mul’ata ATDO
Bara 2012tti facaatii daandii sadarkaa isaa eeggate bakka hunda walgahee gobbinni daandii
biyyoota galii jiddu-galeessaa biraan gahuun uummata naannichaa fayyadamaa taasisuu dha
2.3.1.3 Duudhaalee ATDO
Kaayyoo tarsiimoo haala walitti hidhamiinsa qabuu fi safaramuu danda’uun galmaan ga’uu
keessatti caasaaleen ATDO sadarkaa sadarkaan jiran duudhaalee fi amantaa cimaa qabaachuu
qabu. Duudhaa gaariin hoggantootaa fi hojjettoota hundaa biratti hubatame qabaachuun
qulqullina tajaajila kennamu fooyyessuu irratti bu’aa ol’aanaa qaba. Akkasumas, haala sirna
tajaajilli itti kennamuu qabu agarsisuu irrattis gahee ol’aanaa taphata. Haaluma kanaan,
duudhaalee ijoon ATDO maamiltootaa fi dhimmamtoota adda addaa biratti calaqqisuu qaban
kanatti aansee dhihaateera. Isaanis:
Ittigaafatamummaa
Tajaajila gahumsaa fi bu’aa qabeessaa
Hirmaachisummaa
Qophaa’ina jijjiiramaa
Iftoominaan hojjachuu
Naamusa gaarii
2.3.3 Ciminoota, Dadhabina, carraa fi Sodaa
3.1 Cimnina
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
31
1. Pirojektoota baayi’ee fi adda fagoo ta’an qindeessanii gaggeessuu fi raawwii jiran irrattis
akkaataa karooraan ta’uu baatus milkaa’ina galmeessisuu,
2. Bakka hedduutti ummata sochoosanii ijaarsa daandii SWGDB irratti hirmaachisuu
danda’uu
3.2 Hanqina
1. Ragaa qulqulluu qabaachuu dadhabuu,
2. Humni gorsitootaa fi kontiraktaroota SWGDB haala barbaadameen ta’uu dhabuu (laafaa
ta’uu),
3. Haqina bajaata ijaarsaa daandii,
3.3 Abdii
1. Fedhiin ummataa bu’uuraalee misoomaaf qabu gudaachaa dhufuu, kana irraa ka’uudhaan
hirmaannaan isaa dabalaa deemuu.
2. Humni ijaarsaa (kontiraaktaraa fi Gorsitootaa) naannoo keenyaa cimaa dhuufuu,
3. Caasaan sadarkaan jiru bulchiinsa pirojektootaa irratti muuxannoo horachaa dhufuu,
4. Xiyyeeffannoon motummaa bu’uuraalee misoomaa baball’isuuf jiru cimaa ta’uu
3.4 Sodaalee
Ijaarsi daandii baajata guddaa waan gaafatuuf dabalaa deemuu;
Gatii ijaarsa waliin wal-qabatee hanqina baajataa akkuma ijaarsi daandii baball’achaa deemun
suphaa fi bulchinsi daandii humna cimaa barbaaduu
Kanuma waliinis humni raawwachiisummaa (keessattuu maashinariiwwanii fi tooftaan/mallii
suphaan ittiin gaggeeffamu haalaan sodaachisaa ta’u
2.4 Galma Karoora waggaa Shanii
1. Ijaarsa daandiilee bara KGT 1ffaa keessa jalqabamanii jiran guutuu guututti xumuruu
2. Gandoota baadiyyaa daandii hin qabne hunda daandii bonaa-gannaatiin walqunnamsiisuu
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
32
3. Jiddugalli gandoota dachan hunda daandii bonaa-gannaa akka argatan taasisuu
4. Iddoowwan Jiddugala misoomaa fi guddinaa (growth Centers) ta’an qorannaan adda baasuun
daandii sadarkaa isaa eegeen walqunnamsiisuu
5. Hirmaannaa uummataa fi mootummaatiin qabeenya daandii naannoo keenyaa hunda
suphuu, kunuunsuu fi bulchuun tajaajila itti fufinsa qabu akka kennan gochuu
6. Dandeettii raawwachiisummaa sadarkaa hundattii cimsaa deemuun karoora keenya bifa
guutuu ta’een raawwachuudhaan fayyadamummaa uummataa mirkaneessuu
2.5 Toora Xiyyeeffannoo fi Bu’aawwan Toora Xiyyeeffannoo(Strategic Theme& Results)
2.5.1 Toora Xiyyeeffannoo(Strategic Theme)
A. Misooma Daandii (Road Development
B. Bulchiinsa Qabeenya Daandii (Road Asset Management)
2.5.2 Bu’aawwan Tarsiima’aa(Strategic Results)
Misoomaa Daandii (Road Development)
Bu’aa Tarsiimo’aa: Daandii baay’inaa fi qulqullinaan dabale
Bulchiinsa Qabeenya Daandii (Road Asset Management)
Bu’aa Tarsiimo’aa: Daandii itti fufinsaan tajaajila gahaa kenne
Kaayyoolee Tarsiimoo’aa Sadarkaa ATDO( Corporate Level Strategic
Objectives)
Lk Kallattiiwwan
Madaallii
Kaayyoolee Tarsiimoo’aa Waliigalaa Ibsa
1
Uu
mm
ata/
Ma
ami
la
(20
%) Itti quufinsaa Uummata/Lammii guddisuu
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
33
Itti fayyadamummaa Uummata/Lammii guddisuu
2
Faa
yin
aas
ii (
15%
)
Gahumsaa fi bu’aa qabeessummaa itti fayyadama baajataa dabaluu
Itti fayyadama qabeenyaa fooyyessuu
3
Adee
msa
Hoji
i K
eess
aa (
45%
)
Qulqullinaa daandii dabaluu
Uwwisa suphaa daandii dabaluu
Bulchiinsa qabeenya daandii fooyyessuu
Sadarkaa daandii olguddisuun fooyyessuu
Haguuggii daandii dabaluu
Dhiheessa teeknooloojii fi galteewwan daandii guddisuu
Qo’annoo fi qorannoo daandii babal’isuu
Muuxannoowwan gaggaarii qindeessuudhaan babal’isuu
Hirmaannaa uummataa fi qindoomina qooda fudhattoota guddisuu
Gahumsa dargaggootaa fi dubartootaa fooyyessuu
Qindoomina dhimmoota sektaroota hundaa guddisuu
Hojimaata karooraa, hordoffii, deeggarsaa, gamaaggamaa fi duub-deebii
fooyyessuu
Kenniinsaa tajaajilaa fooyyesuu
Ijaa
rsa
Dan
dee
ti
(20%
)
Dandeettii raawwachiisummaa hoggantootaa fi raawwattootaa fooyyessuu
Dhiyeessii fi itti fayyadama teeknoloojii guddisuu
Aadaa fi naannoo hojii fooyyessuu
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
34
2.5 Manii Waliigalaa KGT II
Bara 2008 – 2012 keessatti Naannoo Oromiyaa keesstti:
Waliigala Daandii Km 33,673
Mootummaa Federaalaan km1850 (Asfaltii 1,730 fi Cirracha km120)
Baajata Motummaa Naannootiin km 31,823
Projektii Kaappitaalaa km 2,595
SWGDB km 29,228
Qorannoo sarara Daandii # 46
Suphaa fi Bul/Daandii km 159,750
Daandii Naannoo km 32,815
SWGDB km 129,955 (cimaa km 38,086.7 fi salphaa km 88,868.3)
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
35
Gabatee: Maniiwwaan KGT II
T
/
L Agarsiistota Safartu
Ka'umsa
Bara 2007
Bakka gahumsa
(2012)
1 Dheerina daandii km 43,790 76,976
2
Gobbina Daandii Km2 1000
keessatti km 120.3 212
3 Gobbina Daandii Ummata 1000f km 1.33 1.97
4
Deemsa daandii bonaa-gannaa bira
gahuu fudhatu sa'aatii 1.4 0.79
5 Qooda daandii Asfaaltii % 9.92 7.8
6 Daandii suphamu/kunuunfamu km 21,952.5 159,750
2.6 Hojiiwwan Gurguddoo Sagantaalee/Projektootaan Gaggeeffaman
2.6.1 Sagantaa Waliin gahinsa Daandii Baadiyyaa (SWGDB)
Galma
Qooda fudhattoota fi qabeenya jiru hunda qindeessuun daandiilee baadiyyaa tajaajila bonaa fi
gannaa kennuu danda`aniin wiirtuulee gandaa walqunnamsiisuun misoomni diinagdee fi
hawaasummaa akka saffisu deeggaru
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
36
Kaayyoolee Gurguddoo SWGDB
Karoora Guddinaa fi Tiraanisfoormeeshinii II akka biyyaattis ta’e akka naannoo keenyaatti
qophaawu keessaatti, Seektara daandiitiin gandoota hunda daandii bonaa-gannaa gahiinsa
istaandaardii tekniikaa guutuu qabuun wal-quunnamsiisuuf
Mul’ata kana galmaan gahuuf KGT waggaa shanii Keessatti (2008 -2012)
Daandiilee SWGDB bara 2004-2007tti jalqabamanii hin xumuramiin jitran km
9,661 gutummaan guutuuttii xumuranii tajaajilaaf geessisu.
Gandoota Qoteebulaa tajaajila daandii bonaa-gannaa tokkoollee hin qabne 450
daandii bonaa – gannaan walqunnamsiisuu
Daandii SWGDB haaraa km 24,438 (qorannoo, dizaayinii fi ijaarsa
raawwachuuf karoorfame jira
Gandootni baadiyyaahanga ammaa 6028 kan walquunnaan yoo ta’u kana hafan
gandooti 450 daandii bonaa gannaa tajaajilu danda’uun walquunnamu
Hojii riqaalee keessaa 201 calqabamanii 27 ammoo hanga ammaatti kan
xumuraman yoo ta’an
kan hafa giddu galaan %46 jiran %100 akka xumuraman ni ta’a.
kanneen ijaarsa daandii hanga ammaa keessa jiranii fi qorannoon isaanii
xumuramee jiru 397 waggoota shanan dhufan keessatti ni raawwatamu,
Akkasumas riqaaleen dizaayniin isaanii osoo hin hojjetamiin asi ceeyan 19, fi
kanneen daandilee haaraa km 24,438 keessa jiran ammo edda addaan ba’aniin
booda qoratamanii gara ijarsaatti ni galamu
Giddu galeessan daandiin kan bulanii fi haaraan waliigalaan, km 29,228 ni
raawwatama.
Kanaafis, baajatni
◦ Hojii bulee (kafaltii bulu dabalatee) Qr. Bil. 5.8fi
◦ hojii haaraaf Qr. Bil. 23.6 w/gala Qr Bil. 29.4 akka barbaachisu tilmaamee jira
Gandootni baadiyyaa hafan (hanga ammaa 6028 kan walquunnaan yoo ta’u kana
hafan gandooti 450 daandii bonaa gannaa tajaajilu danda’uun walquunnamu
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
37
IMXleen hojii dandii irratti gurma’an godina hunda keessatti hojiwwwaan Ijaarsaa fi Suphaa
daandii keessatti ni hirmaatu; haaluma kanaa, waldaalee IMX 1,620 gurmaa’an keessatti
Dhiiraa 12,300 fi Dhalaa 12,000 waliigala miseensa 24,300 ol ta’aniif carraan hojii ni
uumama;
carraa hojii kananis, galiin Qr. 500,000,000tti tilmaamamu hojii dhabeeyyii
kanneef ni argama jedhamee yaadama.
Gama biraatiin, ijaarsaa fi suphaa daandii keessatti waliigala ummatni 525,000 ta’an hojii
guyyaatiin carraa hojii argatu
Kontiraaktaroota fi gorsitoota gurmaa’anii jiran keessaa kan fooyyee qaban 100 fi 55 wal
duraa duuban ni ceesifamu
2.6.2 Piroojektii Ijaarsa Daandiiwwanii
Galma
Tamsa’ina/facaatii daandii Godinaa fi Godina, Aanaa fi Aanaa, akkasumas akka
barbaachisumma isaatti Aanaa keessatti haala walgita ta’een akka babal’atu gochuudhaan
uummatni naannichaa tajaajilawwan hawwas-dinagdee amansiisaa ta’e argatee jiruu fi
jireenya isaa akka fooyyessu gochuu,
Kaayyoolee gurguddoon karaa Pirojektoota idlee:
Baayina toora daandii 131 ta’an irratti:
Ijaarsa Daandii Baadiyyaa km 2,475.6 (kan bule km 803.49 fi haara Km 1,672.1)
Asphaaltii magaloota km 119.4 (kan bulan km 48.7 fi haaraa km 70.7)hojjachuuf
Qorannoo Daandii sarara # 46 ( turaa # 15 fi haaraa #31),
Ijaarsa Riqaalee # 7 raawwachuudha
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
38
Karoora Fiiziikaalaa fi Baajata Waliigalaa Projektoota Kaappitaalaa Waggaa Shanii (2008-
2012)
TR Gosa Projektii Karoora Waggaa (Km ) Baajata Waggaa
(Qr “Bil”n)
A Ijaarsa Daandii 2,595 21.3
1.1 Daandii Baadiyyaa 2,475.6 17.19
1.1 Kan Bule 803.49 4.3
1.2 Haaraa 1,672.1 12.89
2 Asphaltii Magalootaa 119.4 0.89
2.1 Kan Bulee 48.70 0.57
2.2 Haaraa 70.7 0.318
Ijaarsawwan kana galmaan ga’uufis Baajata Qr.Bil. 21.3 karooraan dhihaatee jira. Baajataani
kunis, qorannoo daandiilee haaraa fi kan bulanii, ijaarsa daandiilee bulanii fi haaraa fi
akkasumas dandeetti cimsuu of keessaatii qaba.
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
39
ii. Pirojatoota haaraa fi sadarkaa olguddisuu
Hojiin daandii invastimantii guddaa waan barbaaduuf hidda dhiiga misooma waan ta’eef haala
baasumaa hawaas-dinagdee, wal-qixxummaa (equity) xiyyeeffannoo mootummaan ilaalcha
keessaa galchuun duraa duubni daandilee ulaagaan adda ba’ee sadarkaa sadarkaan hojjatamuu
qaba. Kanaaf, ijaarsa pirojektoota haaraa waggoota shanaan dhufanii ijaarsi jalqabuuf madaalliin
ulagaale filannoo daandilee adda bahan:
1. Daandiichi dhangalaa’aan tiraafikaa (Vehicle traffic flow) kan itti heddummatu yoo ta’e;
G/galaan guyyaatti konk. 40-50 fi isaa ol yoo keessummeesse
2. Naannichi fulduraatti carraa inveestimeentiif qabu
3. Sadarkaa fi bara tajaajilaa daandiichaa (design standard & year of construction)
4. Giddu galeesssummaa ykn walqunnamsiisa daandichaa (Naannoolee, Godinaalee,
Aanaalee)
5. Fageenya G/galeessaan daandii argachuuf deemamu kan jedhan isaan ijoo dha. Haaluma
kanaan, ijaarsa daandiilee karoora waggaa shanii keessatti, ka’umsa KGT I (km 4.26,
sa’aatiidhaan ammoo 1.40 kan deemamu) ka’umsa godhachuudhaan, dhuma KGT II
irrratti daandii bonaa gannaa bira qaqqabuudhaaf akka naannootti km 2.61 (Sa’atii 0.52)
akka ta’uu yni yaadama.
Waliigalatti dhuma bara 2012tti qabeenyi daandii naannoo keenyaa km 76,334 irra
ni gaha
Gobbina daandii bal’na lafaatiin bara baajata 2007tti km 1000/ 120/km2 ture gara
km 212 /1000km2 ni guddata;
baayyina ummataatiin immoo km1.33 /1000U kan ture gara km 2.07 /1000U tti ni
guddata jedhamee kan yaadamu yoo ta’u daandii argachuuf sa’atii 0.95tti gad bu’a
.
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
40
2.6.3 Sagantaa Suphaa Daandiiwwanii
Galma
Qabeenyaa daandilee ATDO jala jiranii fi haaraa ijaraman, akkasumas Kan SWGDBtii ijaaraman
kunuunsa itti fufiinsa qabu gochuudhaan uummatni naannichaa tajaajilawwan hawwas-dinagdee
amansiisaa ta’e argatee jiruu fi jireenya isaa- akka fooyyessu gochuu
Maniiwwan
Waggoota Shanaan dhufan keessatti Suphaa daandii naannoo Km 32,815 hojjachuuf
Suphaa cimaa km 9,371 fi Suphaa salphaa km 23,444 fi
Suphaa daandii SWGDB km 126,955 (suphaa cimaa km 38,086.7 f salphaa km 88,868.3 )
fuula duratti kallattii suphaa yaadni irratti dhihaatuu suphuuf /hojjachuuf/
Kana malees hojii keenya milkeessuuf haalaa daandiin irra jiru xiinxalu (road condition
survey)
Hojii suphaa daandiilee qaama suphuu waliin wali-galtee seenee hordofuu
Daandiilee oromiyaa keessaa jiran bulchuu
Hojiilee bulchiinssa neet woorkii daandii, lakka’uumssa haala daandii, sarveey tiraaffikaa
fi neet woorkkii gaggeessuun tajaajjila daandii itti fufiinsaa qabu akka kennuu hojjechuu
Hojiiwwan ijoo suphaa cimaa, suphaa salphaa fi suphaa tasaa gaggeessuun tajaajjila
daanddii itti fufiinsaa qabu hojjechuu,
Daandilee baayyee mancaa’an bara kana adda bahan haala addaattiin baajatni sadarkaa
naannootti akka degaramu ni taasifama
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
41
Karoora Suphaa Daandilee Naannoo Dameeleen ‘Km’
Lakk Gosa Suphaa 2008 2009 2010 2011 2012 Total
1 Cimaa 1,674.20 2,024.20 2,174.20 2,274.20 2,374.20 9,371.00
2 salphaa 4,058.86 4,258.86 4,458.86 4,658.86 4,858.86 20,044.30
Waliigala
(km) 5,733.06 6,283.06 6,633.06 6,933.06 7,233.06 32,815.30
Karoora Suphaa Daandii SWGDB bara 2008 hanga 2012
Bara
Daandii
Ijaarame
(Km)
Daandii Suphaa barbaadu (Km) Baajata Barbaachisu
Salphaa Cimaa Ida'ama Salphaaf Cimaaf Ida'ama
2003 592
2004 5,767
2005 8,667
2006 6,881
2007 5,238
2008 2,863
10,518.20
4,507.80 15,026
105,182,000
90,156,000.00
195,338,000.00
2009
15,334.90
6,572.10
21,907
153,349,000
131,442,000.00
284,791,000.00
2010
19,001.50
8,143.50
27,145
190,015,000
162,870,000.00
352,885,000.00
2011
21,005.11
9,002.19
30,007
210,051,100
180,043,800.00
390,094,900.00
2012
23,008.72
9,860.88
32,870
230,087,200
197,217,600.00
427,304,800.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
42
2.7 Hojiiwwan Gurguddoo Sagantaa Idileetiin Hojjetaman
2.7.1 Dandeettii cimsuu
1 Humna Raawwachiisummaa ATDO cimsuuf
Ogeessota Muuxannoo cimaa qaban 10 jijjiirraan ykn qaxarriin guuttachuu
Ogeessota jiran leenjii hojirraa kennuufiin humna isaanii cimsuu
Ogeessoota Sadarkaa addaa addaa 350 ta’aniif leenjiin Wiirtii leenjii ATDI fi
human ATDOtiin bara baraan akka kennamu ni ta’a,
Ogeessota dhaabbilee leenjii fi Universitoota adda addaa irraa eebbifaman
Hubanno uumuu qaamota sadrkaan jiraniif kennuu,
Ijaarsaafi baba’isa Mana Kuusaa Alamganaa, Qorannoo bakkaa, dizaainii fi
Ijaarsaa Waajjira Olaanna Ijaarsa Gaaraajii Giddugaleessaa ni taasifama,
To’annoo fi hordoffii hojii bu’aa qabeessa taasisuuf konkolaataa Geejibaa
xixiqqaa # 15 bittaa gaggeessuu
Eegumsaa fi suphaa Maashinootaaf jiddugala suphaa (Gaarazyii) dhaabuu fi meeshaalee
barbaachisan guutuu
2. Aanaalee of dura daandiilee SWGDB waan bulchanii fi suphaniif
3.2.1. Bittaa mmashinootaa haala waldeeggaraniin (resource cluster approach)
gaggeessuun humna isaanii cimsuu
A. Girederoota 133
B. Tiraaktara hf 90 + “trailler” 3 m3 265
c.Rulloo abbaa tonii 3-5 /hand tump 265
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
43
D. Konkolaataa Xixiqqaa 265
E. Mootor Saayikiloota 265
2.2 Aanaalee ogeessa hin guuttanne qaxarriin akka guutatan fi ogeessota jiraniif leenjii
hojiirraa kennuudhaan humna cimsuu
3. Sirna Hordoffii fi To’annoo
karoorri tokko sirna hordoffii fi deeggarsaa cimaa yoo qabaate qofa bu’aa qabeessa ta’uu
danda’a
Hunda dursa hordoffii raawwii karooricha taasisuuf, dhimmamtoota fi qooda fudhatoota
karoorichaa kan ta’an hundi karooricha irratti hubannoo bal’aa fi quubsa ta’e
qabaachuun barbaachisaadha
Haaluma kanaan, mariin baal’aa fi gabbataa ta’e dhimmamtoota fi qooda fudhatoota
wajjin erga gaggeeffamee karoorfamee booda raawwii isaa irrattis rawwachiiftuu fi
raawwattotni karoorichaa sadarkaalee addaa addaatti argaman milkaa’ina raawwii kanaaf
sagantaa fi cheeklistii ifaa ta’e baafatee kan hojjetu ta’a.
Kanaaf, sirni hordoffii fi deeggarsaa jiru bifa bu’aa qabeessa ta’een irra deebi’ee akka
cimsuu fi hojiirra oolchuun ni taasifama
Hoggantoota, raawwattoota ,dhimmamtoota fi uummata sirna hordoffii fi deeggarsaa
keessatti ga’ee isaanii akka taphatan irratti walii galuu
Haala kanaan raawwii hojii irratti Godinaaleen kontiraaktarootaa fi gorsitoota SWGDB
wajjin ji’a ji’aan hojii madaalaa fi gamaaggamaa akka deeman ta’a
Dameewwan suphaa fi ATD godinaalee hojii suphaa fi bulchiinsa qabeenya daandii ji’a
ji’aan ni qoratu
Sadarkaa Aanaatti akkasumas gorsitootaa fi koontiraaktaroota fi dhimmamtoota wajjin
hojii qorachaa fi madaalaa ni deemu
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
44
Bu’aa sirna hordoffii fi deeggarsaa kana yeroo yeroodhaan madaalaa deemuu
Sadarkaa Naannootti
Caasaa godinaa, Kontiraaktarootaa fi gorsitoota SWGDB wajiin kurmaana
kurmaanaan gamaagamni hojii ni taasifama
Kontiraaktarootaa fi Gorsitoota Piroj/ kaappitaalaa wajjiin ji’a ji’aan hojii ijaarsa
ni madaalama
Dameelee suphaa wajjin ji’a ji’aan rawwiin hojii qoratamaa deemama.
Qulqullina ijaarsaa mirkaneessuuf koreen teeknikaa sadarkaa sadarkaan jiru yeroo
yerootti to’annoo hojii ijaarsa dirree irratti ni gaggeesa
Odiitiin Raawwii (performance Audit) itti fufinsaan pirojaktoota kaappitaalaa, SWGDB
fi suphaa daandiilee irratti ni gaggeefaama
Bu’aa hordoffii qulqullina ijaarsaa to’annoo hojii dirree irraa argame fi odiitii raawwii
kurmaana kurmaanaan gabaasni manajmantii ATDOtiif ni dhiyaata, manajimantiin mana
hojichaas raawwiin hojii maal irra akka jiru mirkaneessaa deema.
Raawwii hojii SWGDB tiif koreen sadarkaa sadarkaatti dhaabbatee jiru haala hojmaata
bahee jiruun hojicha hordofaa fi gamaaggamaa akka deemu ni taasifama
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
45
ATDOtti, Karoora Pirojektoota Daandiiwwanii Waggaa Shanii, (2008-2012) Fiizikaalaan
TR Maqaa Pirojektii Saf. Karoora
Waliigalaa
Sadarkaa
irra
Qaqqabu
(hanga
Wax./2007)
Karoora Fiizikaalaa (2008 - 2012)
2008 2009 2010 2011 2012 Ida'ama
0 1 2 3 11=8+10
Waliigala (Ijaarsa
Daandii+Dand. Cimsuu) 3,975.99
1,085.47
86.00 500.84
652.53
653.35
566.00
2,890.08
Ijaarsa Daandii :Haaraa
1,205.00
86.00 265.00
522.10
599.00
547.00
2,085.10
IJAARSA DAANDII
(Baadiyyaa +Asfaaltii) :Kan
Turan
Km 2,770.99
1,085.47
235.84
130.43
54.35
19.00
804.98
I IJAARSA DAANDII Km 2,729.94
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
46
BAADIYYAA 1,081.58 350.46 231.84 130.43 54.35 19.00 2,789.82
A Kan turan Km 1,590.94
853.95
343.46
223.50
130.43
54.35
19.00
770.72
IIDOtiin
1,072.72 626.32
212.82
125.16
79.09
29.35
-
446.40
4 Ciraa - Affaalloo - Cariqoo Km 56.70 49.43
3.27
4.00
7.27
5 Ejeersa Gooroo-Cinaaksan Km 56.33 49.12
7.21
7.21
6 Silxaanaa - Miiccituu Km 28.40 20.93
7.47
7.47
7 Koonnoo - Dogomaa - Kibbii Km 42.24 27.68
7.00
7.56
14.56
8 Shaakkisoo-Bokkee-
Haranfamaa Km 44.90 43.78
1.12
1.12
9 Qarcaa - Shaakkisoo Km 79.00
31.65
12.00
12.00
12.00
11.35
47.35
10 Shanan-Godoraa-Baabbich Km 45.35 43.35
2.00
2.00
11 Gundoo Masqal - Walaqaa Km 40.20
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
47
11.74 10.00 10.00 8.46 28.46
12 Kurbii - Qiwee - Daadoo Km 41.25 27.65
7.00
6.60
13.60
13 Walaal - Nuunnuu Km 33.80
9.82
12.00
12.00
24.00
14 Calalaqaa- Bordoddee Km 42.00 34.92
7.08
7.08
15 Galoo-Angar - Bareedaa Km 55.40
52.15
3.25
3.25
16 Shanoo - Dannabaa Km 56.00 42.20
7.80
6.00
13.80
17 Baradimtu - Bareed-Hantut Km 96.25
48.88
15.00
15.00
17.37
47.37
18 Dubulluq-Diilloo Km 79.50 40.66
15.00
15.00
8.84
38.84
19 Yaayyoo - Elemoo Km 24.30
12.12
12.18
12.18
20 Baggee-Kattaa km 35.20
19.35
15.85
15.85
22 Amboo-Kaarraa km 35.60
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
48
31.01 4.59 4.59
23 Miiccaa-Beeltuu km 46.30
14.88
12.00
12.00
7.42
31.42
24 Baabbichii - Muunyoo
km
13.00
3.00
10.00
10.00
25 Amboo - Xulee
km
10.00
4.00
6.00
6.00
27 Haratoo Waayyuu
km
12.00
2.00
10.00
10.00
28 Waachoo-Gaarii
km
39.00
4.00
10.00
10.00
10.00
5.00
35.00
29 Abbayyaa-Nacisaar
km
60.00
2.00
15.00
15.00
15.00
13.00
58.00
B IIHBOtiin (kan ture) Km 34.00 #REF!
7.00
8.34
-
-
-
15.34
30 Hiddii Lolaa - Soloolloo Km
34.00
18.66
7.00
8.34
15.34
C Kontrakteroota Dhuunfaan Km
Kan turan Km 484.22
208.97
123.64
90.00
51.34
25.00
19.00
308.98
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
49
31 Algee - Saachii - Makkoo -
Deeggaa km
38.60
49.30
10.70
10.70
37 Mooxee - Beenjaa km 38.50 23.19
8.00
7.00
15.00
38 Bookee Xiqqo -Tayfee Km 72.00 33.09
15.00
15.00
9.00
39.00
39 Haroo Sabbuu - L/Qaaqee Km 36.00 21.04
8.00
7.00
15.00
40 Galiilaa - Waajjaa - Arqumbee-
Gandaa 10 Km
60.18 25.84
12.00
12.00
10.34
34.34
41 Gug.- Hog.- Heeb.- Neg.
/Maxxammaa Km 53.90 23.43
12.00
12.00
7.00
31.00
42 Riqaa Magaalaa Hindee (25m) % 25m
11.08 90%
0.90
43 Biilaa-Zangii-Guttin
km
93.00
5.00
15.00
17.00
18.00
19.00
19.00
88.00
44 Gooban -Kaarraa
km
31.00
5.00
13.00
13.00
26.00
45 Kittoo - Furdaa
km
3.00 -
3.00
3.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
50
46 Shabee - Angaccaa
km
26.04
8.00
18.04
18.04
47 Adeellee-Sakkiinaa
km
32.00
4.00
8.00
7.00
7.00
6.00
28.00
48 Riqa Laga Arbaa (Calalaqaa-
Mataa haaraa) km 40m
0.05 95%
0.95
Ijaarsa Haaraa (KGT II
Keessa)
1,109.00
86.00 190.00 269.00 238.00 221.00 1,004.00
1 Malkaa Raafuu - Laga Hamaa Km
24.00
12.00 12
24.00
2 Calalaqaa-Matahaaraa Km
76.00
5.00 15 15 15 15
65.00
3 Ayyalee - Coomman Km
10.00
5.00
5.00
4 Gudar-Waayyuu Km
40.00
10.00 12 12 6
40.00
5 Gooro-G/Jimaataa (Riqaa) Km
40m 25%
75%
1.00
6 Jartee - Iddo Qubsumaa Km
38.00
10.00 12 16
38.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
51
7 Sh/Hseen-Beeltuu Km
60.00
10.00 20 15 15
60.00
8 Diimtuu-Caamolaa Km
85.00
10.00 15 20 20 20
85.00
9 Waachoo-Walal Km
24.00
12.00 12
24.00
10 Ashii-Garjedhaa Km
24.00
12.00 12
24.00
11 Maqa Coorsoo-Diimtuu Km
26.00
10 16
26.00
12 Ayyaanaa-Hindee-Qeelloo Km
45.00
10 10 10 15
45.00
13 Tulluu Gaanaa - Tulluu
waayuu Km
48.00
10 12 13 13
48.00
14 D/Doolloo- laga Loomii-
Daangaa Gambeellaa Km
35.00 50% 50%
10 12 13
35.00
15 Laaloo Qilee Sichaa'oo -
Gidaamii Km
40.00 50% 50%
10 15 15
40.00
16 Macharaa - Gurii - Arojjii Km
60.00
15 15 15
45.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
52
17 Hardim - Wadeessaa Km
25.00
12 13
25.00
18 Ejeersa Goooroo - Anannoo -
Mixee Km
65.00
10 15 15 15
55.00
19 Arjoo Guddattuu-Jirmaa Soqee Km
45.00
10 15 15 5
45.00
20 D/Dooloo-Buree Km
90.00
10 15 15 15
55.00
21 Daarimuu-Sammaroo Km
45.00
15 15 15
45.00
22 Makkoo-Haaruu Km
50.00
10 15 15 10
50.00
23 Shirkaa-Agaarfaa Km
40.00
15 15 10
40.00
24 Ganjii-Yaanfaa-Haxxee-
Limmuu Km
55.00
10 15 15 15
55.00
25 Adoola-M/Dasta-Haranfama km
59.00
13 15 17
45.00
26 Riqaa Laga Birbir (Gimbii-
Hoomaa) m
30.00
25% 75%
1.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
53
II Ijaarsa Asfaaltii Magaalotaa km 107.05 3.89 14.00 27.00 20.00 9.00
100.26
kan turan km 41.05 3.89
6.31 4.00 - - -
34.26
49 Asfaaltii Magaalaa Mattuu Km
2.20
0.87
1.33 -
-
-
-
1.33
53 Asfaaltii Magaalaa
Dambiidoolloo Km
12.00
3.02
4.98
4.00
8.98
55 Asfaaltii Magaalaa Nageellee
Km
6.00
0.50
3.00
2.50
5.50
56 Asfaalttii Magaalaa Amboo
Km
14.85 -
4.00
5.00
5.85
14.85
57 Asfaalttii Magaalaa Jimmaa
(2ffaa) Km
6.00
2.40
3.60
3.60
Haaraa
66.00 - #VALUE!
10.00
27.00
20.00
9.00
66.00
23 Asfaaltii Magaalaa Roobee Km/%
30.00 dizaayin
5 8 8 9
30.00
24 Asfaaltii Magaalaa Fiichee Km/%
12.00 dizaayin
5 7
12.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
54
25 Asfaaltii Magaalaa Asallaa Km/%
12.00 dizaayin
6 6
12.00
26 Asfaaltii Magaalaa Ciroo Km/%
6.00 dizaayin
3 3
6.00
27 Asfaaltii Magaalaa Gimbii Km/%
6.00 dizaayin
3 3
6.00
III Qorannoo Daandilee
Kan turan %
100.00
61 Maqa Coorsoo-Diimtuu %
100.00
25.00 75%
0.75
62 Ayyaanaa-Hindee-Qeelloo %
100.00
25.00 75%
0.75
63 Tulluu Gaanaa - Tulluu
waayuu %
100.00
25.00 75%
0.75
64 D/Doolloo- laga Loomii-
Daangaa Gambeellaa %
100.00
25.00 50% 25%
0.75
65 Laaloo Qilee Sichaa'oo -
Gidaamii %
100.00
25.00 50% 25%
0.75
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
55
66 Macharaa - Gurii - Arojjii %
100.00
25.00 75%
0.75
67 Hardim - Wadeessaa %
100.00
25.00 75%
0.75
68 Ejeersa Goooroo - Anannoo -
Mixee %
100.00
25.00 75%
0.75
69 Arjoo Guddattuu-Jirmaa Soqee %
100.00
25.00 75%
0.75
70 D/Dooloo-Buree %
100.00
25.00 75%
0.75
71 Daarimuu-Sammaroo %
100.00
25.00 75%
0.75
72 Makkoo-Haaruu %
100.00
25.00 75%
0.75
73 Shirkaa-Agaarfaa %
100.00
25.00 75%
0.75
74 Ganjii-Yaanfaa-Haxxee-
Limmuu %
100.00
25.00 75%
0.75
75 Riqaa Laga Birbir (Gimbii-
Hoomaa) %
100.00
25.00 75%
0.75
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
56
Qorannoo Daandilee Haaraa
1,221.00
-
16.50
23.00
165.50
286.00
299.00
759.00
1 A/Sorraa – Uraagaa Km/%
40.00 50% 50%
10 15 15
40.00
2 Nageellee –S/Boruu Km/%
88.00 50% 50%
10 12
22.00
3 Konee-Cawwaaqaa Km/%
56.00 50% 50%
12 12 12
36.00
4 Oborraa-Siiddan-Tulluu
Waayyuu Km/%
60.00 50% 50%
10 10
20.00
5 Oborraa - Kiiramuu Km/%
22.00 50% 50%
10 12
22.00
6 Uraagaa – H/Wamannaa Km/%
50.00 50% 50%
10 12 12
34.00
7 Waadaraa –S/Boruu Km/%
55.00 50% 50%
10 10 12
32.00
8 Daduu-Molaalee kootichaa Km/%
20.00 50% 50%
10 10
20.00
9 Qa'oo- Icaaraa Km/%
20.00 50% 50%
10
10.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
57
10 Aliiboo-Pirojektii Nashee Km/%
35.00 50% 50%
10 10
20.00
11 Me'esssoo - Doobbaa Km/%
54.00 50% 50%
10 12 12
34.00
12 Asabot -Odaa Bultum Km/%
38.00 50% 50%
10 12 16
38.00
13 Gorocaan-Wajatii Km/%
25.00 50% 50%
12 13
25.00
14 Badeessaa - Bosossoo Km/%
52.00 50% 50%
12 15 15
42.00
15 Daarimuu - Dabasoo Km/%
30.00 50% 50%
15 15
30.00
16 Muloo - Incinnii Km/%
45.00 50% 50%
12 15 18
45.00
17 Algee –Malkaa halluu Km/%
61.00 50% 50%
10 12 12
34.00
18 Naaddaa-O/bulii Km/%
45.00 50% 50%
12 12
24.00
19 Atinaagoo-Limmuu Km/%
34.00 50% 50%
10 12 12
34.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
58
20 Limmuu-Baabboo Km/%
43.00 50% 50%
12 12
24.00
21 Gullisoo - Coqorsaa- Biilaa Km/%
36.00 50% 50%
12 12 12
36.00
22 Adoola-M/Dasta-Haranfama Km/%
59.00 50% 50%
23 Maliyyuu-Balee Km/%
52.00 50% 50%
12 12 12
36.00
24 Asfaaltii Magaalaa Roobee Km/%
30.00 100%
5 5 5 5
20.00
25 Asfaaltii Magaalaa Fiichee Km/%
12.00 100%
5 7
12.00
26 Asfaaltii Magaalaa Asallaa Km/%
12.00 100%
6 6
12.00
27 Asfaaltii Magaalaa Ciroo Km/%
6.00 100%
3 3
6.00
28 Asfaaltii Magaalaa Gimbii Km/%
6.00 100%
3 3
6.00
29 J/Siree -Sulula Fincaa’aa Km/%
45.00 50% 50%
5 10
15.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
59
30 H/Daadhii –Aanaa Abbaay
Coomman Km/%
40.00 50% 50%
5 10
15.00
31 D/Kootichaa –Aanaa Abee
Dongoroo Km/%
50.00 50% 50%
5 10
15.00
32 Qorannoo Waajjiraa (H/O) fi
babal'isa manneen Garaazii
g/galeessaa fi M/kuusaa
Qr.
100%
-
Itti Fayyadama Baajata Pirojektoota Bara 2007, Qr. "000"n
TR Maqaa Pirojektii S
af
Tilmaama
baasii
waliigalaa/
Gatii
Caalbaasii/
Dheerinaa
Karoora Fiizikaala waggaa Shanii
2008 2009 2010 2011 2012 Ida'ama
0 1 2 3
Waliigala (Ijaarsa
Daandii+Dand. Cimsuu)
7,882,617.08
23,507,986.39
3,306,854.
2,703,282.85
2,754,805.60
2,605,943.85
34,878,873.3
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
60
71 9
Haaraa
773,200.00
2,091,936.
12
2,017,340.87
2,467,342.10
2,470,075.53
9,819,894.62
BAAJATA WALIIGALAA
Turanii
7,882,617.08
22,734,786.39
1,214,918.
59
685,941.97
287,463.50
135,868.32
25,058,978.7
7
IJAARSA DAANDII
(Baadiyyaa +Asfaaltii) "
7,882,617.1
22,725,291.4
1,214,918.
6
685,942.0
287,463.5
135,868.3
25,049,483.7
7
I IJAARSA DAANDII
BAADIYYAA
"
6,903,218.7
22,447,494.95
1,045,114.
39
594,803.80
287,463.50
125,401.66
24,500,278.3
0
A IIDO tiin
"
4,085,074.8
887,873.5
591,993.8
314,971.6
100,190.6
-
1,895,029.51
Kan Turan "
3,597,193.9
719,454.5
495,576.6
218,554.3
45,719.3
-
1,479,304.69
5 Ciraa - Affaalloo - Cariqoo "
194,382.66
11,210.43
13,713.06
-
-
-
24,923.49
6 Ejeersa Gooroo-Cinaaksan "
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
61
135,994.69 17,406.74 - - - - 17,406.74
7 Silxaanaa - Miiccituu "
56,467.36
18,133.18
-
-
-
-
18,133.18
8 Koonnoo - Dogomaa - Kibii "
145,048.29
24,037.36
25,960.35
-
-
-
49,997.70
9
Shaakkisoo-Bokkee-
Haranfamaa "
196,658.42
4,905.51
-
-
-
-
4,905.51
10 Qarcaa - Shaakkisoo "
318,222.66
48,337.62
48,337.62
48,337.62
45,719.33
-
190,732.19
11 Shanan-Godoraa-Baabbich "
75,190.96
3,316.03
-
-
-
-
3,316.03
12 Gundoo Masqal - Walaqaa "
376,225.39
93,588.40
93,588.40
79,175.79
-
-
266,352.60
13 Kurbii - Qiwii - Daadoo "
176,463.82
29,945.37
28,234.21
-
-
-
58,179.59
14 Walaal - Nuunnuu "
441,460.58
156,731.57
156,731.57
-
-
-
313,463.14
15 Calalaqaa- Bordoddee "
213,009.79
35,907.36
-
-
-
-
35,907.36
16 Galoo-Angar - Bareedaa "
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
62
61,510.35 3,608.46 - - - - 3,608.46
17 Shanoo - Dannabaa "
133,581.84
18,606.04
14,312.34
-
-
-
32,918.38
18 Baradimtu - Bareed-Hantut "
254,889.34
39,723.01
39,723.01
45,999.25
-
-
125,445.28
19 Dubulluq-Diilloo "
240,967.70
45,465.60
45,465.60
26,794.40
-
-
117,725.60
20 Yaayyoo-Elemoo "
139,600.00
69,972.35
-
-
-
-
69,972.35
21 Baggee-Kattaa "
137,448.42
61,890.84
-
-
-
-
61,890.84
23 Amboo-Kaarraa "
55,518.78
7,158.18
-
-
-
-
7,158.18
24 Miiccaa-Beeltuu "
113,860.98
29,510.41
29,510.41
18,247.27
-
-
77,268.08
IIDO tiin
487,880.92
168,419.0
96,417.2
96,417.2
54,471.3
-
415,724.82
40 Baabbichii - Muunyoo "
34,397.85
26,459.88
-
-
-
-
26,459.88
41 Amboo - Xulee "
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
63
59,001.43 35,400.86 - - - - 35,400.86
45 Haratoo Waayyuu "
12,169.29
10,141.07
-
-
-
-
10,141.07
46 Waachoo-Gaarii "
130,906.29
33,565.72
33,565.72
33,565.72
-
-
100,697.15
49 Abbayyaa-Nacisaar "
251,406.06
62,851.51
62,851.51
62,851.51
54,471.31
-
243,025.85
B IIHBOtiin [kan ture] "
207,877.41
45,473.18
6,408.89
-
-
-
51,882.07
24 Hiddii Lolaa - Soloolloo "
207,877.41
45,473.18
6,408.89
-
-
-
51,882.07
C
Kontrakteroota
Dhuunfaatiin
"
2,610,266.51
21,514,148.25
446,711.70
279,832.25
187,272.86
125,401.66
22,553,366.7
1
Kan Turan
"
1,494,971.75
21,243,665.22
207,466.17
88,847.61
-
-
21,539,979.0
0
25
Algee - Saachii - Makkoo -
Deeggaa "
140,643.90
38,986.78
-
-
-
-
38,986.78
31 Mooxee - Beenjaa "
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
64
212,237.43 44,101.28 38,588.62 - - - 82,689.91
32 Bookee Xiqqo -Tayfee "
185,788.05
38,705.84
38,705.84
23,223.51
-
-
100,635.19
33
Haroo Sabbuu - Leelloo -
Qaaqee "
203,025.63
45,116.81
39,477.21
-
-
-
84,594.01
34
Galiilaa - Waajjaa -
Arqumbee-Gandaa 10 "
229,170.15
45,696.94
45,696.94
39,375.53
-
-
130,769.41
35
Gug.- Hog. - Heeb. - Neg.
/Maxxammaa "
202,114.05
44,997.56
44,997.56
26,248.58
-
-
116,243.70
37 Riqaa Magaalaa Hindee (25m)
"
22,986.06
20,986,060.00
20,986,060.0
0
Kontrakteroota Dhuunfaan
Haaraa "
1,115,294.76
270,483.04
239,245.52
190,984.64
187,272.86
125,401.66
1,013,387.71
38 Biilaa-Zangii-Guttin "
613,808.10
99,001.31
112,201.48
118,801.57
125,401.66
125,401.66
580,807.67
39 Gooban -Kaarraa "
130,822.31
54,860.97
54,860.97
-
-
-
109,721.94
42 Kittoo - Furdaa "
14,184.00
14,184.00
-
-
-
-
14,184.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
65
43 Shabbee - Angaaccaa "
21,348.80
14,790.03
-
-
-
-
14,790.03
47 Adeellee-Sakkiinaa "
329,979.75
82,494.94
72,183.07
72,183.07
61,871.20
-
288,732.28
48
Riqa Laga Arbaa (Calalaqaa-
Mataa haaraa) "
5,151.79
5,151.79
5,151.79
II Ijaarsa Asfaaltii Magaalotaa "
979,398.36
277,796.44
169,804.20
91,138.17
-
10,466.67
549,205.47
kan turan "
540,011.74
134,180
66,375
-
-
-
200,555.44
50 Asfaaltii Magaalaa Mattuu "
61,065.52
51,000.00
-
-
-
-
51,000.00
53
Asfaaltii Magaalaa
Shaashamannee (2ffaa) "
54,350.81
543.51
-
-
-
-
543.51
54
Asfaaltii Magaalaa
Dambiidoolloo "
199,125.08
82,636.91
66,375.03
-
-
-
149,011.93
Haaraa "
439,386.61
143,616.02
103,429.18
91,138.17
-
10,466.67
348,650.03
55
Asfaaltii Magaalaa
Shaashamannee (3ffaa) "
34,731.42
231.54
-
-
-
-
231.54
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
66
56 Asfaaltii Magaalaa Nageellee "
82,750.03
41,375.01
34,479.18
-
-
-
75,854.19
57 Asfaalttii Magaalaa Amboo "
204,781.50
55,160.00
68,950.00
80,671.50
-
-
204,781.50
58
Asfaalttii Magaalaa Jimmaa
(2ffaa) "
117,123.66
46,849.47
-
10,466.67
-
10,466.67
67,782.80
III Qorannoo Daandilee "
-
9,495.00
9,495.00
Kan turan "
9,495.00
9,495.00
Haaraa "
-
Haaraa "
100.00
-
59 Asfaaltii Magaalaa Amboo "
100.00
-
60 Maqa Coorsoo-Diimtuu "
100.00
-
61 Ayyaanaa-Hindee-Qeelloo "
100.00
-
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
67
62 Tulluu Gaanaa - Tulluu
waayuu "
100.00
-
63 D/Doolloo- laga Loomii-
Daangaa Gambeellaa "
100.00
-
64 Laaloo Qilee Sichaa'oo -
Gidaamii "
100.00
-
65 Macharaa - Gurii - Arojjii "
100.00
-
66 Hardim - Wadeessaa "
100.00
-
67 Ejeersa Goooroo - Anannoo -
Mixee "
100.00
-
68 Arjoo Guddattuu-Jirmaa
Soqee "
100.00
-
69 D/Dooloo-Buree "
100.00
-
70 Daarimuu-Sammaroo "
100.00
-
71 Makkoo-Haaruu "
100.00
-
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
68
72 Shirkaa-Agaarfaa "
100.00
-
73 Ganjii-Yaanfaa-Haxxee-
Limmuu "
100.00
-
74 Riqaa Laga Birbir (Gimbii-
Hoomaa) "
100.00
-
Ijaarsaa fi dand. Cimsuu
Haaraa (KGT II Keessa) "
2,242.00
773,200.00
2,091,936.
12
2,017,340.87
2,467,342.10
2,470,075.53
9,819,894.62
1 Malkaa Raafuu - Laga Hamaa "
24.00
84,000.00
48,000.00
132,000.00
2 Calalaqaa-Matahaaraa "
76.00
101,000.00
62,565.79
70,151.49
68,654.31
68,949.81
371,321.40
3 Ayyalee - Coomman "
10.00
25,000.00
-
-
-
-
25,000.00
4 Gudar-Waayyuu "
40.00
50,000.00
51,000.00
50,700.00
25,395.00
-
177,095.00
5 Gooro-G/Jimaataa (Riqaa) "
40m
5,000.00
5,000.00
2,500.00
12,500.00
6 Jartee - Iddo Qubsumaa "
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
69
38.00 88,000.00 38,210.53 71,911.36 - - 198,121.88
7 Sh/Hseen-Beeltuu "
60.00
110,000.00
73,333.33
64,166.67
66,458.33
-
313,958.33
8 Diimtuu-Caamolaa "
85.00
135,000.00
58,676.47
96,193.77
87,366.17
89,443.25
466,679.67
9 Waachoo-Walal "
24.00
84,000.00
24,000.00
-
-
-
108,000.00
10 Ashii-Garjedhaa "
24.00
84,000.00
24,000.00
-
-
-
108,000.00
11 Maqa Coorsoo-Diimtuu "
26.00
-
55,000.00
54,153.85
-
-
109,153.85
12 Ayyaanaa-Hindee-Qeelloo "
45.00
-
55,000.00
42,777.78
45,493.83
67,335.39
210,607.00
13 Tulluu Gaanaa - Tulluu
waayuu "
48.00
-
55,000.00
52,250.00
57,348.96
55,967.99
220,566.95
14 D/Doolloo- laga Loomii-
Daangaa Gambeellaa "
35.00
25.00
25.00
54,992.86
47,145.31
41,529.91
143,718.08
15 Laaloo Qilee Sichaa'oo -
Gidaamii "
40.00
25.00
25.00
54,993.75
49,501.88
51,149.44
155,695.06
16 Macharaa - Gurii - Arojjii "
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
70
60.00 - - - - - -
17 Hardim - Wadeessaa "
25.00
-
-
-
-
-
-
18 Ejeersa Goooroo - Anannoo -
Mixee "
65.00
-
55,000.00
69,807.69
66,390.53
67,179.11
258,377.33
19 Arjoo Guddattuu-Jirmaa
Soqee "
45.00
-
55,000.00
64,166.67
61,111.11
62,129.63
242,407.41
20 D/Dooloo-Buree "
90.00
-
55,000.00
73,333.33
70,277.78
70,787.04
269,398.15
21 Daarimuu-Sammaroo "
45.00
-
55,000.00
64,166.67
61,111.11
62,129.63
242,407.41
22 Makkoo-Haaruu "
50.00
-
55,000.00
66,000.00
62,700.00
63,690.00
247,390.00
23 Shirkaa-Agaarfaa "
40.00
-
55,000.00
61,875.00
59,296.88
60,263.67
236,435.55
24 Ganjii-Yaanfaa-Haxxee-
Limmuu "
55.00
-
55,000.00
67,500.00
64,090.91
65,020.66
251,611.57
25 Riqaa Laga Birbir (Gimbii-
Hoomaa) "
30.00
-
1,375.00
4,125.00
-
-
5,500.00
Qorannoo fi Ijaarsa "
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
71
Daandilee Haaraa 1,162.00 7,150.00 1,122,625.
00
902,075.00 1,573,000.00 1,644,500.00 5,249,350.00
1 A/Sorraa – Uraagaa "
40.00
25.00
25.00
55,000.00
82,500.00
82,500.00
220,050.00
2 Nageellee –S/Boruu "
88.00
25.00
25.00
-
55,000.00
66,000.00
121,050.00
3 Konee-Cawwaaqaa "
56.00
25.00
25.00
66,000.00
66,000.00
66,000.00
198,050.00
4 Oborraa-Siiddan-Tulluu
Waayyuu "
60.00
25.00
25.00
-
55,000.00
55,000.00
110,050.00
5 Oborraa - Kiiramuu "
22.00
25.00
25.00
55,000.00
66,000.00
-
121,050.00
6 Uraagaa – H/Wamannaa "
50.00
25.00
25.00
55,000.00
66,000.00
66,000.00
187,050.00
7 Waadaraa –S/Boruu "
55.00
25.00
25.00
55,000.00
55,000.00
66,000.00
176,050.00
8 Daduu-Molaalee kootichaa "
20.00
25.00
25.00
-
55,000.00
55,000.00
110,050.00
9 Qa'oo- Icaaraa "
20.00
25.00
25.00
-
-
55,000.00
55,050.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
72
10 Aliiboo-Pirojektii Nashee "
35.00
25.00
25.00
-
55,000.00
55,000.00
110,050.00
11 Me'esssoo - Doobbaa "
54.00
25.00
25.00
55,000.00
66,000.00
66,000.00
187,050.00
12 Asabot -Odaa Bultum "
38.00
25.00
25.00
55,000.00
66,000.00
88,000.00
209,050.00
13 Gorocaan-Wajatii "
25.00
25.00
25.00
-
66,000.00
71,500.00
137,550.00
14 Badeessaa - Bosossoo "
52.00
25.00
25.00
66,000.00
82,500.00
82,500.00
231,050.00
15 Daarimuu - Dabasoo "
30.00
25.00
25.00
-
82,500.00
82,500.00
165,050.00
16 Muloo - Incinnii "
45.00
25.00
25.00
66,000.00
82,500.00
99,000.00
247,550.00
17 Algee –Malkaa halluu "
61.00
25.00
25.00
55,000.00
66,000.00
66,000.00
187,050.00
18 Naaddaa-O/bulii "
45.00
25.00
25.00
-
66,000.00
66,000.00
132,050.00
19 Atinaagoo-Limmuu "
34.00
25.00
25.00
55,000.00
66,000.00
66,000.00
187,050.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
73
20 Limmuu-Baabboo "
43.00
25.00
25.00
-
66,000.00
66,000.00
132,050.00
21 Gullisoo - Coqorsaa- Biilaa "
36.00
25.00
25.00
66,000.00
66,000.00
66,000.00
198,050.00
22 Maliyyuu-Balee "
52.00
25.00
25.00
66,000.00
66,000.00
66,000.00
198,050.00
23 Asfaaltii Magaalaa Roobee "
30.00
3,000.00
510,000.00
27,500.00
27,500.00
27,500.00
595,500.00
24 Asfaaltii Magaalaa Fiichee "
12.00
1,200.00
204,000.00
38,500.00
-
-
243,700.00
25 Asfaaltii Magaalaa Asallaa "
12.00
1,200.00
204,000.00
33,000.00
33,000.00
-
271,200.00
26 Asfaaltii Magaalaa Ciroo "
6.00
600.00
102,000.00
16,500.00
16,500.00
-
135,600.00
27 Asfaaltii Magaalaa Gimbii "
6.00
600.00
102,000.00
16,500.00
16,500.00
-
135,600.00
28 J/Siree -Sulula Fincaa’aa "
45.00
-
25.00
25.00
27,500.00
55,000.00
82,550.00
29 H/Daadhii –Aanaa Abbaay
Coomman "
40.00
-
25.00
25.00
27,500.00
55,000.00
82,550.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
74
30 D/Kootichaa –Aanaa Abee
Dongoroo "
50.00
-
25.00
25.00
27,500.00
55,000.00
82,550.00
B Dandeettii Cimsuu
33,100.00
29,500.00
2,000.00
-
64,600.00
31 Qorannoo Waajjiraa (H/O) fi
babal'isa manneen Garaazii
g/galeessaa fi M/kuusaa
"
50.00
2,500.00
2,500.00
2,000.00
-
7,050.00
32
Konk. Xiqqaa/Single cups
(Dameewwan suphaa 9f)
L
ak
k
9.00
16,200.00
16,200.00
32,400.00
33 Konk. Xiqqaa/double cups
(To'annoo pirojektootaaf) "
6.00
10,800.00
10,800.00
21,600.00
34 Konk. Xiqqaa/Med. Buses
(Biiroon bakka lamatti walirraa
fagaatee waan jiruuf hojjetoota
deddeebisuuf
"
2.00
3,600.00
-
-
-
3,600.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
75
Karoora SWGDB Sadarkaa Olkaassuu, (2008-2012)
Lak Godina Projektii Dheerina
Karoora Waggaa Shanii (Fiizikaala) Ida'ama
2008
(Qorann
oo) 2009 2010 2011 2012
1 Arsii 800.93
66.00
188.48
251.39
197.52
163.54
Collee - Geera 18.00 100%
10.00
8.00
18.00
Mooyyee - Gara Diimaa 11.00 100%
11.00
11.00
Ashutee - Kofalchiisa 6.00 100%
6.00
6.00
Collee - Ganboo 7.00 100%
7.00
7.00
Caffaa ifaa - Diimaa Wucaalee 12.11 100%
12.11
12.11
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
76
Collee - Geera 18.00 100%
8.00
10.00
18.00
Mooyyee - Gara Diimaa 11.00 100%
11.00
11.00
Ashutee - Kofalchiisa 6.00 100%
6.00
6.00
Collee - Ganboo 7.00 100%
7.00
7.00
Laga Bunaa - Gaadoo Bilaa 8.00 100%
8.00
8.00
Dilenshaa - Digaluu 13.00 100%
13.00
13.00
Luquccee - Xiijoo 9.00 100%
9.00
9.00
Digaluu boora - Quubsaa 10.00 100%
10.00
10.00
Shaldoo - Buraa 6.00 100%
6.00
6.00
Di/qidaamee - Bubbisa 7.00 100%
7.00
7.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
77
Saguree - Mollee 8.00 100%
8.00
8.00
Shaaldoo - Buraa 6.00 100%
6.00
6.00
Diiksiis - Dhanqichaa 5.32 100%
5.32
5.32
Diiksiis - Dhanqichaa 5.32 100%
5.32
5.32
Masoo - Daangaa Asakoo 8.28 100%
8.28
8.28
Walta'I Nagaa - Balituu 17.00 100%
10.00
7.00
17.00
Boqojjii Nagessoo - Leemmuu Burqituu 12.00 100%
12.00
12.00
Maraaroo - Qoommaa Haangaraa 17.00 100%
9.00
8.00
17.00
Boqojii - Qommaa walqixee 9.30 100%
9.30
9.30
Boqojjii L/Mikaa'elaa 8.60 100%
8.60
8.60
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
78
Daawwaa Bursaa - Uluulee Haasaa 12.00 100%
12.00
12.00
Sirboo - Gessee Bilbiloo 10.00 100%
10.00
10.00
Ginbitee - Sameeraa 10.00 100%
10.00
10.00
Ukkaamsaa - Lemmuu Mirxii 12.00 100%
12.00
12.00
Maraarroo - Hi/Ho'a 9.59 100%
9.59
9.59
Kataarii - Jimaatee 10.70 100%
10.70
10.70
Angaadaa - Mollamee Qarsaa 15.70 100%
8.00
7.70
15.70
Aboomsaa - Re'ee Moyee 18.00 100%
9.00
9.00
18.00
Qarsaa - Shunee 16.50 100%
8.00
8.50
16.50
Qarsaa Qancaree - Adaree leephoo 31.00 100%
10.00
10.00
11.00
31.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
79
Qarsaa - Lagaa Kataar 20.81 100%
10.00
10.81
20.81
Jaawwii - Aanaa Digaluuf Xijoo 25.00 100%
12.00
13.00
25.00
Magaalaa Sadiqaa - Sadiiqaa Tokuchumaa 15.00 100%
10.00
5.00
15.00
Qarree Jenaa - Karrayyuu Huluul ( Aanaa
Shirkaa) 15.00 100%
7.00
8.00
15.00
Akkiyyaa Ayfilaa - Kellaa 5.00 100%
5.00
5.00
Qarree Jeenaa Gadamsaa - Boqaa Gaalee 8.00 100%
8.00
8.00
Amaallammaa - Agaarfaa ( Godina
Baalee) 20.00 100%
10.00
10.00
20.00
Saddiiqaa - Haabee 23.90 100%
10.00
13.90
23.90
Roobee - Masaraanjee 16.80 100%
8.00
8.80
16.80
Haabee - Alamganaa 7.00 100%
7.00
7.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
80
Caffee - Jaawwii 4.70 100%
4.70
4.70
Roobee - Akkiyaa 7.00 100%
7.00
7.00
Jeenaa Barbuqoo - Adamtuu lamaan 11.20 100%
11.20
11.20
Gooroo Jeenaa - Saddiiqaa Haabee 6.00 100%
6.00
6.00
Walta'ii Waajjii fi Wajjii Bulaalaa nugee 20.00 100%
10.00
10.00
20.00
Sa'aadaa - Hadiidoo Indaas 17.00 100%
9.00
8.00
17.00
Goobessaa - Hellaa Gallabee Amajaa 12.00 100%
12.00
12.00
Sollee Digaluu Gunaa - Xijjoo 14.80 100%
7.00
7.80
14.80
Gobeessaa - Gaadoo 11.60 100%
11.60
11.60
Goobessaa - Hellaa Xijjoo Seeroo 10.00 100%
10.00
10.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
81
Xareetaa - Bussaa 10.00 100%
10.00
10.00
Gabrekristoos - Gadamsaa 13.40 100%
6.40
7.00
13.40
Zanbaabaa Hellaa - Jaawwii Waaccuu 9.00 100%
9.00
9.00
Gaadoo - Mitaanaa Hindheesaa 12.00 100%
12.00
12.00
Soolee Faraqasaa - E/ Waalanaa 14.00 100%
7.00
7.00
14.00
Borarraa - Dhanqichaa 14.30 100%
7.00
7.30
14.30
Siree - Tibilaa 27.00 100%
10.00
10.00
7.00
27.00
Booraraa - Goondee 11.00 100%
11.00
11.00
Siree - Shammadaa 10.50 100%
5.50
5.00
10.50
Jaawwii - Mooltoolee 10.00 100%
5.00
5.00
10.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
82
Karraa - Loodee Lammafoo 7.50 100%
7.50
7.50
2 Baalee 62.00
8.00
20.00
28.00
7.00
7.00
62.00
Agarfaa
100%
-
M/Agaarfaa-Alii 13.00 100%
6.00
7.00
13.00
M/Agaarfaa-Ambeentuu 15.00 100%
8.00
7.00
15.00
Alii-Q/Maansoo 14.00 100%
7.00
7.00
14.00
Barbaree
100%
-
Galmaa-Gaadullaa 5.00 100%
5.00
5.00
D/Qacan
100%
-
O/Diddibsaa-Sof umar 15.00 100%
7.00
8.00
15.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
83
3 Boorana 405.00
19.00
107.00
93.00
121.00
84.00
405.00
Daawwaa-G/Biccoo 10.00
10.00
10.00
Soodda-G/Biccoo 8.00 100%
8.00
8.00
Soodda-B/Gundii 23.00 100%
13.00
10.00
23.00
Gololchaa-Dhqichaa 18.00 100%
6.00
12.00
18.00
H/waaroo-Boceessaa 14.00 100%
7.00
7.00
14.00
O/Miqee-Dibbicha 32.00 100%
10.00
10.00
12.00
32.00
Borbor-Mogorre 25.00 100%
12.00
13.00
25.00
Milammii-D/Gayyaa 29.00 100%
10.00
10.00
9.00
29.00
Suruphaa-Tulawaayyuu 24.00 100%
10.00
14.00
24.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
84
Eebalaa-Russaa 20.00 100%
10.00
10.00
20.00
Saarajii-Roophii 20.00 100%
10.00
10.00
20.00
Ceekataa-Dangoo-adaadoo 29.00 100%
10.00
9.00
10.00
29.00
Bulee Horaa-Gaadduujabaasiree 18.00 100%
8.00
10.00
18.00
GaleessaaBurqa--G/Nageessoo 12.00 100%
6.00
6.00
12.00
Soorilee w-Badhuu 10.00 100%
5.00
5.00
10.00
Meeggaa-Magaddoo 25.00 100%
10.00
10.00
5.00
25.00
Dilloo-Goorray 17.00 100%
7.00
10.00
17.00
Fincawaa-H/kinshoo 18.00 100%
10.00
8.00
18.00
Jigeesaa-Camee 23.00 100%
13.00
10.00
23.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
85
Guutoo-Madar 30.00 100%
10.00
10.00
10.00
30.00
4 Gujii 450.00 100%
-
5 H/Bahaa 600.00 100%
-
6 H/Lixaa 500.00 100%
-
7 IAB 650.00 100%
-
8 Jimmaa 1,121.59 100%
-
Waayyuu-B/Adaree 25.00 100%
10.00
10.00
5.00
25.00
Kaarraa-Gooluu 16.00 100%
6.00
10.00
16.00
H/Leejjisaa-Warabboo 10.50 100%
10.50
10.50
Gaattiraa-Qarsaa 11.00 100%
11.00
11.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
86
Kossaa-sadduu 4.00 100%
4.00
4.00
Qarsaa-Saattaagoonoo 25.00 100%
12.00
13.00
25.00
Gaattiraa-Y/Doochaa 22.00 100%
10.00
12.00
22.00
Y/Doochaa-Quubboo 7.00 100%
7.00
7.00
G/Gaawoo-Doonee 7.00 100%
7.00
7.00
Gesecha-K/Siiqqaa 16.00 100%
8.00
8.00
16.00
Hospitaala-Diggaa 4.00 100%
4.00
4.00
Doonee-Sallaakkoo 8.00 100%
8.00
8.00
Waayyuu-Maaxoo 19.00 100%
10.00
9.00
19.00
Beenjaa-Konchii 20.10 100%
10.00
10.10
20.10
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
87
Beenjaa-dhoqonuu 16.00 100%
8.00
8.00
16.00
Algaa-Amdoo 10.00 100%
10.00
10.00
Qolaatii-Roggee-Ilfata 17.00 100%
7.00
10.00
17.00
Madaallee-Eebicha 16.00 100%
8.00
8.00
16.00
Maaxoo-O/Bal'aa-Iluu 18.00 100%
9.00
9.00
18.00
Saqqaa-B/Guddoo 21.00 100%
11.00
10.00
21.00
Geeshee-Geexaa 21.00 100%
10.00
11.00
21.00
U/Ukkee-Liilluu 16.00 100%
8.00
8.00
16.00
Saqqaa-U/Buuyyoo 19.00 100%
10.00
9.00
19.00
Saqqaa-Saxxammaagooroo 22.00 100%
11.00
11.00
22.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
88
saqqaa-kamisee 28.50 100%
12.50
16.00
28.50
Agayyyoo-sigimoo-saayilum 93.00 100%
20.00
28.00
25.00
20.00
93.00
Sigimoo-Gawaayi 12.00 100%
6.00
6.00
12.00
Sigimoo-Roobee 12.00 100%
6.00
6.00
12.00
Sigimoo-Gaattaa 13.00 100%
7.00
6.00
13.00
Sigimoo-Daapparaa 22.00 100%
11.00
11.00
22.00
Yaaddessoo-Roobee 20.00 100%
10.00
10.00
20.00
Gaattaa-Geejjoo 21.00 100%
10.00
11.00
21.00
Gaattaa-naa'oo 14.00 100%
7.00
7.00
14.00
Tooraa-Jimaatee 7.00 100%
7.00
7.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
89
Sigimoo-geddaa 7.00 100%
7.00
7.00
O/Caalaa-G/Sadan 12.00 100%
8.00
4.00
12.00
A/milkii-Sh/DAsoo 9.00 100%
9.00
9.00
Anjaa-L/Migiraa 12.00 100%
12.00
12.00
Haloo-G/Migiraa 10.00 100%
10.00
10.00
A/Gafaree-S/Darruu 10.00 100%
10.00
10.00
Atinaagoo-Daammee 21.00 100%
11.00
10.00
21.00
Dooraa-Maroo 17.20 100%
10.20
7.00
17.20
Yaddoo-Maroo 15.00 100%
8.00
7.00
15.00
Atinaagoo-Raayyaa 27.00 100%
13.00
14.00
27.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
90
Komaa-Kusaayee 13.00 100%
13.00
13.00
Saachanii-G/Tokkummaa 8.00 100%
8.00
8.00
Bichinee-Biliidaa 6.00 100%
6.00
6.00
Saanxoo-Dagoyee 6.00 100%
6.00
6.00
Dooraa-Zeenaa 7.00 100%
7.00
7.00
Boontuu-Gibee 18.00 100%
8.00
10.00
18.00
H/Haroo-B/A tolaa 6.00 100%
6.00
6.00
Buluudoo-Maroo 15.00 100%
8.00
7.00
15.00
Saqqaa-Qer.Geejjib 6.00 100%
6.00
6.00
Daammee-S/Gabbisaa 5.00 100%
5.00
5.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
91
A/Q/muujaa-C/Algaa 13.00 100%
7.00
6.00
13.00
G/Caffee-Geshee 6.00 100%
6.00
6.00
A/kalalaa-Maddajala 6.00 100%
6.00
6.00
Mirkuz-K/Labuu 5.00 100%
5.00
5.00
K/Labuu-D/Yadaraa 6.00 100%
6.00
6.00
A/Warqee-Maaxoo 7.00 100%
7.00
7.00
A/WArqee-Kurnoo 9.00 100%
9.00
9.00
Ciiraa-Xiimbaa 20.00 100%
10.00
10.00
20.00
Dustaa-Gaddaa-Gabbaa 20.00 100%
10.00
10.00
20.00
Limmuu-carraaqqii 17.00 100%
10.00
7.00
17.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
92
Dabelloo-K/Xaafii 33.00 100%
10.00
10.00
13.00
33.00
Gibee-L/Shayii 30.00 100%
10.00
10.00
10.00
30.00
Dangajjaa-Foollaa 28.00 100%
12.00
10.00
6.00
28.00
Baabbuu-Aacaa 10.29 100%
10.29
10.29
Cimmee-Sab.warabboo 30.00 100%
10.00
10.00
10.00
30.00
Jimaatee-Cuquluu 30.00 100%
10.00
10.00
10.00
30.00
S/A/Limat-Q/Madaalee 8.00 100%
8.00
8.00
9 Sh/Bahaa 250.00 100%
-
10 Sh/Kaabaa 927.70 100%
-
Gaadullaa Mooyyee-Gabaa Jimaataa 12.30 100%
6.00
6.30
12.30
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
93
Adaree Ejersaa-Abdallaa 16.88 100%
8.00
8.88
16.88
Nasirii Xirnyii-Ayiddaa Takiloo 13.61 100%
6.00
7.61
13.61
Mandiidaa-Kar Dagaa 5.25 100%
5.25
5.25
Nasirii Xirinyi-Dirmaa 11.50 100%
11.50
11.50
Boxoraa Bilaat-Annoo Akaabdoo 12.40 100%
12.40
12.40
Sillaasee - Ittisa Gadaam 11.00 100%
11.00
11.00
Karaa arbaa - Gicii 7.40 100%
7.40
7.40
Bakkee - Tullu Ofaa 17.00 100%
7.00
10.00
17.00
Miqawaa -Lizzib dingaay 8.50 100%
8.50
8.50
Miqawwa -Saadini sagadaa 10.50 100%
10.50
10.50
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
94
Fiichee - Awwaajoo 6.90 100%
6.90
6.90
Collee - Waarraa 8.69 100%
8.69
8.69
Xaboo -Laga jilaa 5.90 100%
5.90
5.90
Karaa Arbaa - Giccii 7.40 100%
7.40
7.40
Wushaa gadal - Koraa Iyyasuus 8.00 100%
8.00
8.00
Innagootam - Ayaat Araashoo 11.00 100%
11.00
11.00
D/Tsigee - Baabbuu Ittayyaa 12.58 100%
12.58
12.58
D/Tsigee - Goroo warxuu 11.80 100%
11.80
11.80
D/Tsigee -Sadinii Biyyoo 14.00 100%
7.00
7.00
14.00
Soonee - Gabaa jimaataa 8.32 100%
8.32
8.32
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
95
Hambisoo - Qurquraa II 11.50 100%
11.50
11.50
Hambisoo - Qurquraa I 8.50 100%
8.50
8.50
Aliidooroo - Yaayyaa Haaroo 22.88 100%
10.00
12.88
22.88
Haambisoo Lemman Sillaasee - Gabaa
qidaamee 16.70 100%
8.70
8.00
16.70
Hambisoo-Kisaanee 20.00 100%
10.00
10.00
20.00
Qilxuu Manciilee - Dambii Birjee 7.50 100%
7.50
7.50
Gundoo masqal - Amumaa Gandoo 20.00 100%
10.00
10.00
20.00
Jamaa - Sanqallee 78.00 100%
20.00
30.00
20.00
8.00
78.00
G/Masqal - Raachoo 12.38 100%
12.38
12.38
G/Masqal - G/Waddeessaa 14.90 100%
7.90
7.00
14.90
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
96
Saalaayish - M/B/A Boruu 7.00 100%
7.00
7.00
Ceekaa - Jirruu daadaa 8.70 100%
8.70
8.70
Hofii - Baabbuu Dirree 14.98 100%
7.00
7.98
14.98
Giraar Gabar - Giishee 7.20 100%
7.20
7.20
Ada'aa - Naachoo 13.48 100%
6.48
7.00
13.48
Ejeree - A/Hafxiin 12.20 100%
12.20
12.20
Ejeree - Ariiroo 14.88 100%
14.88
14.88
Ejeree - Y/Maaramii 8.34 100%
8.34
8.34
Ejeree - K/Goodeetti 8.30 100%
8.30
8.30
Gaangoo - Calalqaa 12.00 100%
6.00
6.00
12.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
97
Ukiyyoo - godeetti 10.50 100%
5.50
5.00
10.50
Cifaaraa- Kolfee 15.00 100%
8.00
7.00
15.00
Sirxii-Qalaaxee 7.80 100%
7.80
7.80
Goroo Dugdaa-Iyyaagee 10.50 100%
10.50
10.50
Nasirii-Kolfee 14.50 100%
7.50
7.00
14.50
M/Xurrii - Dhaka booraa 27.00 100%
10.00
7.00
10.00
27.00
Biriitii - Wullincoo 18.18 100%
8.18
10.00
18.18
Bondee - D/Daannisaa 13.24 100%
13.24
13.24
Ulaa - Q/Taa'aa 10.00 100%
10.00
10.00
G/G - H/Abootee 9.32 100%
9.32
9.32
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
98
Q/Taa'aa T/Roggee 13.00 100%
13.00
13.00
Q/Kuraa - Biritii 16.00 100%
8.00
8.00
16.00
G/G - J/Qerrensaa 15.00 100%
8.00
7.00
15.00
Somboo - Maaseet 8.74 100%
8.74
8.74
Taabootee - Godeetti 9.00 100%
9.00
9.00
Shanoo - Quum Dingaay 20.00 100%
10.00
10.00
20.00
Adee - Gimbii Qeerrensaa 9.04 100%
9.04
9.04
B/Liban - Jamjam meelaa 6.00 100%
6.00
6.00
Nuunnuu - Calanqoo 8.00 100%
8.00
8.00
Sillaasee - Boceessaa 10.00 100%
10.00
10.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
99
Goljee - Bisxinnoo 13.00 100%
13.00
13.00
Gorgiisii - Faaxoo 12.00 100%
6.00
6.00
12.00
Dambazzaa Walee - Girmii Gobbaa 10.00 100%
5.00
5.00
10.00
Walee Cilaalloo-Jamjam Meelaa 18.98 100%
10.00
8.98
18.98
Tulluu Milkii Nuunnuu Godinii 8.64 100%
8.64
8.64
Tulluu Milkii Maliyuu Cawaa 8.14 100%
8.14
8.14
Tulluu Milkii Boceessaa Sillaasee 13.00 100%
13.00
13.00
Maliyyuu - Muraasaa 8.00 100%
8.00
8.00
Muka Xurrii - Gimbichuu 14.20 100%
14.20
14.20
Muka Xurrii - Kaarraa 14.50 100%
14.50
14.50
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
100
Woborrii - Walaansoo 16.06 100%
8.00
8.06
16.06
11 Sh/K/Lixaa 200.00 100%
-
12 Sh/Lixaa 1,653.33 100%
344.21
412.06
502.92
406.22
1,665.41
Caffee Hereerii-B/Qaalaxee- Irjaajoo 27.00
100%
10.00
10.00
7.00
27.00
C/ Hereri-B/Qalaxe- Irjajo 27.00
100%
10.00
10.00
7.00
27.00
Irjaajoo-M/B/haroo 14.00
100%
7.00
7.00
14.00
U/Goraa-M/Roobii 10.70
100%
10.70
10.70
B/Wagidii-O/Daalotaa 15.00
100%
8.00
7.00
15.00
O/Daalotaa-Sanbaleexaa 15.00
100%
7.00
8.00
15.00
Wagaddii -Dh/Aggaasaa 8.50
100%
8.50
8.50
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
101
Xulee-G/Saxoo 15.00
100%
8.00
7.00
15.00
B/Dulaa – G/G/Horee 12.00
100%
12.00
12.00
Shobookaa-asgorii boshaa 30.00 100%
10.00
10.00
10.00
30.00
Baarii-Bakkaajjoo 8.12 100%
8.12
8.12
Geedoo-Allee Soyyomaa 15.32 100%
8.32
7.00
15.32
Liban-Tulluu Nacaa 11.50 100%
11.50
11.50
Jaarsoo-Badaa Ilaamuu 8.06 100%
8.06
8.06
Sayyoo – Ijaajjii 33.00
100%
10.00
10.00
13.00
33.00
Giincii - Buusaa 25.00
100%
13.00
12.00
25.00
Gincii – Danisa 20.00
100%
10.00
10.00
20.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
102
Jamjam – Daga eegu-daanisa 27.00
100%
10.00
10.00
7.00
27.00
Ginci – Dimtu burqa 15.00
100%
7.00
8.00
15.00
Boddaa – Dandii 15.00
100%
8.00
7.00
15.00
Olonkomii – A/Wajitu 7.00
100%
7.00
7.00
Ejeree-Areertuu 27.00
100%
7.00
10.00
10.00
27.00
Ejere-Amarroo 12.00
100%
6.00
6.00
12.00
Kimooyyee-Inaaftu-Arrabsaa 12.50
100%
6.50
6.00
12.50
Ejeree-Dhaamottuu 6.50
100%
6.50
6.50
Ejeree-Kusaaye-Golli 9.30
100%
9.30
9.30
Xalboo-Hiddii-Dhiibu 12.00
100%
6.00
6.00
12.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
103
Amarroo -Bollongoo 5.50
100%
5.50
5.50
Kaachisii-Qarree Sankoorii 30.00
100%
10.00
10.00
10.00
30.00
Kaachiisii-Saqa borqii 25.00
100%
13.00
12.00
25.00
Culluxee-Winnee roggee 8.00
100%
8.00
8.00
Harbuu Gubbaa-muka diimmaa-Bakkee
fayyinaa-bidarruu goobataa
32.00
100%
12.00
10.00
10.00
32.00
kaachisii-boggaloo-D/faajjii 17.00
100%
10.00
7.00
17.00
Daamoota-Qilxuu sanbataa-G/abbaa
sabbat
15.00
100%
7.00
8.00
15.00
Harbuu Gubbaa-D/Faajjii-Gammadaa 15.00
100%
7.00
8.00
15.00
Caandoo jibaat-cirracha gatoo 35.00
100%
10.00
10.00
10.00
5.00
35.00
Mudhii Ulaa baroo-qarree sankorii-finca'aa
horroo
45.00
100%
15.00
10.00
10.00
10.00
45.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
104
kaachisii-saqa borqii-kombolchaa 38.00
100%
10.00
10.00
10.00
8.00
38.00
mudhii Ulaa baroo-culluxee 20.00
100%
10.00
10.00
20.00
Guutee - Shangannee 13.57
100%
13.57
13.57
Bakkee - H/Mika'el 7.19
100%
7.19
7.19
Haaroo tooftichaa- Gosso-xosany - Maksa 20.09
100%
10.00
10.09
20.09
Muraa Abbayyii - Qoftuu 7.42
100%
7.42
7.42
Shangannee -Hidhabuu sandii 14.48
100%
7.00
7.48
14.48
Cobbii-Diggoo 16.80
100%
8.00
8.80
16.80
Koluu-Osolee 9.20
100%
9.20
9.20
Boshoo-Caancoo 3.80
100%
3.80
3.80
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
105
Goojoo-Bonii 21.40
100%
10.00
11.40
21.40
Diggoo-daddaa-diggo dacha 4.60
100%
4.60
4.60
Bichoo-Qamaxxee-makisaa 13.34
100%
6.00
7.34
13.34
Cilanqoo-Qamaxxee 7.66
100%
7.66
7.66
Bonii-Ejjere 10.16
100%
10.16
10.16
Errerii-Urg’aa 3.65
100%
3.65
3.65
Tuuluu gurjji-oddoo badessaa 5.50
100%
5.50
5.50
Yubbido-mattaqoma 7.00
100%
7.00
7.00
Goojjoo-Eddensa-galaan- 2.50
100%
2.50
2.50
Shanan-Gudar 58.00
100%
20.00
20.00
10.00
8.00
58.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
106
Shanan-Golollee 35.00
100%
5.00
15.00
15.00
35.00
Toggoo-Daargee 40.00
100%
10.00
10.00
10.00
10.00
40.00
Fakkaa-S/Ambaa 23.00
100%
10.00
23.00
33.00
Ulaagoraa-Shinoo Minaaree 57.00 100%
15.00
20.00
12.00
10.00
57.00
Shinoo-Qaxqaxoo 16.00 100%
6.00
10.00
16.00
Qaxqaxxoo-Qaxqaxxoo jijjiigaa 7.00 100%
7.00
7.00
Laga roobii-Amuuma Dadinoo 6.00 100%
6.00
6.00
Lumaa xaaxxeessaa-Wagidii baddeessa 6.00 100%
6.00
6.00
Tulluu leenca –Gabaa kamisaa. 21.00
100%
11.00
10.00
21.00
Baallammii-Gabaa sambataa 16.10
100%
8.16
10.00
18.16
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
107
Baallammii –Bixxillee Qarree Ejersaa 17.81
100%
10.00
7.81
17.81
Baallammii-Waloo Taambaroo 7.59
100%
7.59
7.59
Bixxillee –Itayyaa,Gambeela. 15.00
100%
7.00
8.00
15.00
Maccoo-Garaadoo 15.00
100%
8.00
7.00
15.00
Garaadoo-Mafcee-Soolee –Tulluu Itayyaa 40.00
100%
10.00
10.00
10.00
10.00
40.00
Garaadoo –Kombee 15.00
100%
7.00
8.00
15.00
Harrittaa-Arfinjoo tokkee lagaa
100%
-
Diddiksaa –mangadoo –kidane mirat-
Albaasa –Qanyii
20.00
100%
10.00
10.00
20.00
Nissoo –mafcee 7.00
100%
7.00
7.00
Cuqqaalaa –gabaa dasee
100%
-
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
108
Gudar –Qanyii Dalasaa –Baallammii –
Gooda Arbaa –Waayyuu.
55.00
100%
15.00
15.00
15.00
10.00
55.00
Silkambaa-Mattuu Silmii 19.20 100%
9.20
10.00
19.20
Qondalaa-Dambii 12.85 100%
12.85
12.85
Silkambaa-Dambii 8.50 100%
8.50
8.50
Dambii-Alii Aboosaree 12.48 100%
12.48
12.48
Qonnooree-Gabaa sanbatee 9.20 100%
9.20
9.20
Golollee-Silkambaa 11.00 100%
11.00
11.00
Silkambaa-Jibaat 13.00 100%
7.00
6.00
13.00
Baabbich-Baabboo Gaalloo 13.00 100%
7.00
6.00
13.00
Gimbii-Amayyaa 8.00 100%
8.00
8.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
109
Waajira-Haroo 10.00 100%
5.00
5.00
10.00
Basharuu-Shanan 10.00 100%
5.00
5.00
10.00
Irreessa-Roggee Gaamoo 7.00 100%
7.00
7.00
Irreessa-Roggee Ajoo 10.00 100%
10.00
10.00
Leencaa-Agaamsaa Dasoo 3.00 100%
3.00
3.00
Gudar-waajira 14.60 100%
7.00
7.60
14.60
Kolbaa-basharuu 29.70 100%
10.00
10.00
9.70
29.70
Gudar-Ulaa lanqisaa 22.00 100%
10.00
12.00
22.00
Gudar-Gaafaree 16.00 100%
8.00
8.00
16.00
Mutulluu-Gimbii 11.00 100%
11.00
11.00
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
110
Xamaayi-Tokkee Arfinjoo 7.08 100%
7.08
7.08
Kolbaa-Gucoo gaammoo 8.77 100%
8.77
8.77
Maruuf-hadharsaa 5.36 100%
5.36
5.36
Birbirsaa-laaluu haruu 5.50 100%
5.50
5.50
Ejeree Arfinjoo-Basharuu 16.25 100%
8.00
8.25
16.25
13 W/Bahaa 700.00 100%
-
14 W/Lixaa 600.00 100%
-
15 A/Lixaa 400.00 100%
-
16 QW 400.00 100%
-
17 HGW 300.00 100%
-
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
111
18 GAONF 150.00 100%
-
Ida'ama 24,438
108.00
659.69
784.45
828.44
660.76
2,132.41
Abbaa Taayitaa Daandiiwwanii Oromiyaa
112