Buitenlandse rechtspraak PAO Actualiteiten auteursrecht Prof. dr. M.R.F. Senftleben Leiden, 11 november 2013.

Buitenlandse rechtspraak

PAO Actualiteiten auteursrecht

Prof. dr. M.R.F. Senftleben

Leiden, 11 november 2013

Page 2

Inhoud

• makerschap in internationale context

• vrije bewerking

• secundaire openbaarmaking in de cloud

• uitputting

- internationale uitputting in de VS

- toepassing UsedSoft-leer in Duitsland

• filterverplichtingen van hostingdiensten

• aansprakelijkheid voor filesharing door kinderen

• triple damages in Polen

Makerschap volgens lex loci protectionis

Art. 5 lid 2 BC

Bijgevolg worden, buiten de bepalingen van deze Conventie, de

omvang van de bescherming, zowel als de rechtsmiddelen, die de auteur

worden gewaarborgd ter handhaving van zijn rechten, uitsluitend bepaald

door de wetgeving van het land, waar de bescherming wordt ingeroepen.

Page 5

Cour de cassation 10 april 2013, zaak 11-12508, Fabrice X/ABC Intercontinental

Fabrice X

• reporter en cameraman van ABC Intercontinental

• werkte 1993-2004 als reporter in Parijs

• doet beroep op auteursrecht, volgens hem sprake

van ongeautoriseerde exploitatie van zijn

documentaires

ABC Intercontinental

• internationale nieuwsprovider gevestigd in de VS

• heeft Fabrice X 2004 ontslagen

Page 6

Strekking art. 5 lid 2 BC?

regelt slechts omvang van bescherming

algemeen IPR om maker vast te stellen

regelt ook vaststelling van de maker

bijzondere IPR-norm met voorrang

Qu’en statuant ainsi, alors que la détermination du titulaire initial des

droits d’auteur sur une oeuvre de l’esprit est soumise à la règle de conflit

de lois édictée par l’article 5-2 de la Convention de Berne, qui désigne la loi

du pays où la protection est réclamée, la cour d’appel a violé cette disposition par

fausse application…

Cour de cassation

Page 8

Cour de cassation 10 april 2013, zaak 11-12508, Fabrice X/ABC Intercontinental

Vgl. S.J. Schaafsma, IE in het conflictenrecht,

diss. Leiden 2009, p. 358-375

Oppassen geblazen bij fictief makerschap!

• werkgeversauteursrecht, art. 7 Aw

• openbaarmakingsauteursrecht, art. 8 Aw

• opdrachtgeversauteursrecht, artt. 3.29 en 3.8

BVIE

HR 25 oktober 2013, S&S/Esschert, ‘vuurkorf’

Vrije bewerking

Page 10

OGH 12 februari 2013, zaak 4 Ob 190/12p, ‘Hundertwasserhaus VI’

Josef Krawina

• architect van Hundertwasserhaus in Wenen

• roept auteursrecht in om merchandisingartikelen

te verbieden

Gedaagde

• gespecialiseerd in het bedrukken van zijden doeken

• gebruikt Hundertwasserhaus in bewerkte vorm als

motief voor merchandisingartikelen

Interpretatie § 5 lid 2 UrhG: freie Benützung

…dass trotz des Zusammenhangs mit einem anderen Werk ein von

diesem verschiedenes, selbstständiges Werk vorliegt, dem

gegenüber das Werk, an das es sich anlehnt, vollständig in den

Hintergrund tritt.

Page 12


Page 13


Beoordelingscriteria

• uitgangspunt: kenmerken waaruit individualiteit blijkt

• maar ook: totaalindruk, geen opsplitsing in separate

elementen, vrij vormgevingserfgoed blijft buiten

beschouwing

• individualiteit uitgangswerk vs. individualiteit

bewerking

In beginsel hoge drempel

• vervolginnovatie meestal niet belemmerd

• want: groot reservoir van vrij beschikbaar materiaal

Im vorliegenden Fall verfügt die Vorlage (das Hundertwasser-Haus) über eine ausgeprägte Individualität. Das strittige Motiv der Tücher

lässt auch bei bloß flüchtiger Betrachtung die charakteristischen Merkmale der Vorlage

erkennen. Zwar tritt mit der Spiegelung, der teilweise

abweichenden Zuordnung von Farben zu bestimmten Bauteilen, den Schriftelementen

und dem gepunkteten Hintergrund eine eigene geistige Schöpfung des Urhebers der

Bearbeitung hinzu. Von einem Verblassen der Vorlage kann aber

nicht einmal ansatzweise die Rede sein.

OGH, r.o. 2.2, sub b

Page 15

HR, Stokke-arresten

Secundaire openbaarmaking in de cloud

Privékopie naar de cloud

Cloud TV-recorder

Beoordelingsfactoren op basis van eerdere uitspraak in Cablevision (Cartoon Network LP/CSC Holdings):

1. Potentieel publiek: als een transmissie slechts door een abonnee kan worden bekeken, geen public performance (tenzij, punt 3).

2. Privétransmissies mogen niet bij elkaar worden opgeteld. Maakt niet uit of er vele transmissies zijn van één werk (tenzij, punt 3).

3. Tenzij afzonderlijke transmissies voortkomen uit één kopie van een bepaald werk. Dan wel transmissies samentellen en bepalen of sprake is van public performance.

4. Iedere factor die het potentiele publiek van een transmissie beperkt is relevant.

US Court of Appeals 2nd Cir. 1 april 2013, WNET/Aereo

US Court of Appeals 2nd Cir. 1 april 2013, WNET/Aereo

BGH 22 april 2009, zaak I ZR 216/060, ‘Internet-Videorecorder’

RTL en Sat.1

• zenden tv-programma’s uit

Shift.TV en Save.tv

• bieden persoonlijke online videorecorders aan

• geregistreerde klanten kunnen tv-programma’s kiezen die vervolgens op hun persoonlijke onlinerecorder worden opgeslagen

• per internet zijn deze kopieën altijd toegankelijk, ook voor herhaald gebruik


Oplossing I:

• kopieën zijn de klanten van Shift.TV toe te rekenen

• schending doorzendrechten?

Oplossing II:

• kopieën zijn Shift.TV toe te rekenen

• schending reproductierecht

Alternatieve benaderingen


Kopieën zijn de klanten van Shift.TV toe te rekenen.

• Shift.TV treedt in de achtergrond, handelt slechts als

instrument van de klanten (geautomatiseerde procedure)

Schending van doorzendrechten?

• omroepsignalen gelijktijdig doorgezonden aan

onlinerecorders

• gebruik vergelijkbaar met andere

openbaarmakingsrechten

• in dit geval mogelijkerwijs publiek aanwezig

van een beoordeling op basis van de

technische werkwijze…

naar een functionele beoordeling van de

gebruiksmogelijkheden?

Meer ruimte in de toekomst?

Criteria HvJ EU

andere technische werkwijze

• ander organisme

• interventie

• publiek

dezelfde technische werkwijze

• ander organisme

• interventie

• nieuw publiek

• winstoogmerk

…voor een nieuw publiek waarmee de betrokken

auteurs geen rekening hebben gehouden toen zij de

betrokken uitgezonden doorgifte hebben gedaan.

HvJ EU, TV Catchup, punt 38

Internationale uitputting in de VS

Page 28

US Supreme Court 19 maart 2013, Kirtsaeng/Wiley

Wiley

• heeft auteursrecht op wetenschappelijke boeken

• gebruikt copyright notices om verdere verspreiding

van buiten de VS verkochte boeken te beperken op de

desbetreffende regio (Asië, Europa etc.)

Supap Kirtsaeng

• student met studiebeurs in de VS

• haalt profijt uit de verkoop van goedkope Thai edities

van Wiley boeken in de VS

Sec. 109(a) US Copyright Act: first sale doctrine

…the owner of a particular copy or phonorecord lawfully made under

this title […] is entitled, without the authority of the copyright owner, to

sell or otherwise dispose of the possession of that copy or

phonorecord.

Page 30

‘lawfully made under this title’

beperking van geografische reikwijdte

= alleen gebieden waar de Copyright Act daadwerkelijk van kracht is

geen beperking van geografische reikwijdte

= omvat alle boeken die geautoriseerd zijn in de zin van de Copyright Act

…one can say that the American Copyright Act is

applicable to all pirated copies, including those

printed overseas.

US Supreme Court, part II, section A

Page 32

Amici curiae

American Library Association

• vreest dat buitenlandse boeken niet zonder

toestemming in de VS verspreid mogen worden

Used-book dealers

• hebben altijd verondersteld dat de first sale doctrine

van toepassing was op buitenlandse boeken

Technology companies

• vrezen dat voor de verkoop van auto’s met

buitenlandse software nogmaals toestemming nodig is

…Congress enacted a copyright law that (through the ‘first sale’ doctrine)

limits copyright holders’ ability to divide domestic markets. And that

limitation is consistent with antitrust laws that ordinarily forbid market

divisions.

US Supreme Court, part III

Art. 10 lid 2 sub a Nieuwe Merkenrichtlijn (voorstel Europese

Commissie)…the sign is identical with the trade

mark and is used in relation to goods or services which are identical with

those for which the trade mark is registered and where such use affects or is liable to affect the

function of the trade mark to guarantee to consumers the origin of

the goods or services.

Toepassing UsedSoft-leer in Duitsland

download van software brengt uitputting van

distributierecht met zich mee

onbruikbaar maken eigen kopie maakt doorverkoop

mogelijk

verkrijger van second

hand licentie mag zelf opnieuw

downloaden

HvJ EU 3 juli 2012, zaak C-128/11, UsedSoft/Oracle

Page 37

OLG Frankfurt a.M. 18 december 2012, zaak 11 U 68/11

Eiser

• producent van software

• verkoopt met 80% korting aan onderwijsinstellingen

Gedaagde

• koopt 40 licenties met korting, heeft echter geen

eigen gebruik voor ogen

• wil alleen doorverkopen aan een derde die zelf niet

in aanmerking komt voor korting

• derde verkoopt verder en splitst daarbij licenties af

Page 38


Voldaan aan HvJ EU voorwaarde dat verkoper

voldoende gelegenheid had om billijke vergoeding te

verkrijgen?

• rechter kan ervan uitgaan dat door de rechthebbende

bepaalde prijs in beginsel billijke vergoeding inhoudt

• geldt ook bij kortingen die wellicht niet rendabel zijn

• reeds de mogelijkheid om billijke vergoeding te

verkrijgen is voldoende

• bij misleiding door koper zou rechthebbende de

koopovereenkomst kunnen aanvechten

Page 39


Voldaan aan HvJ EU voorwaarde dat licentie voor

meerdere gebruikers niet mag worden opgesplitst?

• hier wel afsplitsing van twee licenties in de loop van de

verdere doorverkoop

• situatie echter niet met UsedSoft vergelijkbaar, want

geen centrale server

• eiser heeft gewoon 40 licenties verkocht en dus 40

gebruiksmogelijkheden toegestaan

• dit totaalaantal is niet overschreden omdat steeds

kopieën voor doorverkoop onbruikbaar zijn gemaakt

Page 40


Is het OLG Frankfurt a.M. te ver gegaan?

• niet het laatste woord in deze zaak

• revision bij BGH, zaak I ZR 8/13

• zie www.bundesgerichtshof.de

Filterverplichting hostingdienst

Page 42

BGH 15 augustus 2013, zaak I ZR 80/12, ‘File-Hosting-Dienst’

GEMA

• vertegenwoordigt muziekauteursrechten

Rapidshare.com

• stelt serverruimte aan gebruikers ter beschikking

• geüploade bestanden zijn via ‘download link’ toegankelijk

• links kunnen door gebruikers aan doorzoekbare

verzamelingen worden toegevoegd

• verdient geld met premiumaccounts

• vroeger ook premiumpunten voor het delen van

bestanden met andere gebruikers

Page 43


Rapidshare.com = ‘Störer’

• niet medeplichtig want kennis van een concreet

dreigende inbreuk niet bewezen

• maar wel ‘Störer’ want redelijke

controleverplichtingen niet nagekomen

Redelijke controleverplichtingen

• algemene monitoringverplichting gaat te ver

• maar wel controleverplichting in specifieke gevallen

om onrechtmatige handelingen te ontdekken en

voorkomen (HvJ EU, L’Oréal/eBay)

Page 44


Verder gaande controleverplichtingen

• mogelijk in het geval van platforms die bijzondere

gevaren met zich meebrengen

• in het bijzonder wanneer businessmodel van meet

af aan op het faciliteren van inbreuk is gericht

Page 45


Concrete beoordeling Rapidshare.com

• niet a priori op inbreuk gericht want verschillende

legale toepassingen mogelijk (cloud locker)

• maar wel verhoging inbreukrisico door eigen

activiteiten, namelijk aanbod van premiumaccounts met

enorme downloadsnelheden en geheugencapaciteit die

met name voor illegaal aanbod aantrekkelijk is

• hieruit kan verder worden afgeleid dat rapidshare van

onrechtmatige downloads profiteert

• aanbod van anonieme accounts is ook aanwijzing

hiervoor

Page 46


Controleverplichtingen Rapidshare.com

• algemene monitoringverplichting gaat te ver omdat

rapidshare vaak ook legaal gebruikt wordt

• controleverplichting ontstaat echter zodra GEMA

melding maakt van duidelijke inbreuken

• dan dient rapidshare ook toekomstige inbreuken op door

GEMA genoemde werken in het algemeen te voorkomen

• dus niet slechts dezelfde inbreuk door dezelfde

gebruiker

• maar ook beschikbaarstelling van hetzelfde werk door

andere gebruikers

Page 47


Controleverplichtingen Rapidshare.com

• deze controleverplichting is niet op een

maximumaantal te controleren werken beperkt

• in het geval van de linkverzamelingen betekent dit ook

het actieve zoeken naar vergelijkbare links die de

werktitel bevatten of in de beschrijving naar het werk

verwijzen

• zoektocht omvat gebruik van Google, Facebook en

Twitter, maar ook ‘webcrawlers’ en tekstfilters

• gevaar dat rechtmatige privékopieën worden gewist

sluit controleverplichting niet uit

Aansprakelijkheid voor filesharing door kinderen

Page 49

BGH 15 november 2012, zaak I ZR 74/12, ‘Morpheus’

Duitse platenmaatschappijen

• vorderen schadevergoeding voor illegaal

filesharing ten aanzien van 15 muziektitels

• 200 € per titel, dus in totaal 3000 €

Ouders

• stelden computer aan 13-jarige zoon ter

beschikking

• hadden geen aanwijzingen dat de zoon betrokken

was bij filesharing

Page 50

BGH 15 november 2012, zaak I ZR 74/12, ‘Morpheus’

Omvang toezichtsverplichting

• uitgangspunt: normaal ontwikkelde 13-jarige zoon

• zoon volgt in het algemeen de verboden van de ouders

• dan voldoende dat de ouders de zoon op

onrechtmatigheid filesharing wijzen en deelname aan

filesharing verbieden

In beginsel niet vereist

• toezicht op internetgebruik en controle van de computer

• ook geen (gedeeltelijke) blokkade van internettoegang

Anders zodra concrete aanwijzingen voor inbreuk

Triple damages in Polen

Page 52

Hooggerechtshof 21 oktober 2011, zaak III CSK 133/11, ‘Triple damages’

Vereniging van filmmakers

• collectieve beheersorganisatie voor filmrechten

S.A.V.

• kabelaar in de regio Bialystok

• had contract voor oktober 2004 – april 2009

waarin als vergoeding 2,8% van de nettoinkomsten

was afgesproken

• daarna echter doorgifte zonder contractuele basis

Page 53

Hooggerechtshof 21 oktober 2011, zaak III CSK 133/11, ‘Triple damages’

Art. 79 lid 1 no. 3 sub b Aw Polen

• licentievergoeding x 2 bij inbreuk, x 3 bij opzet

In strijd met Handhavingsrichtlijn?

• gericht op schadevergoeding, niet op straf

• geldt niet direct tussen individuele rechtssubjecten

• gewone licentievergoeding niet voldoende, want geen

prikkel voor inbreukmakers om licentie te nemen

• verder voorkomen van bewijsproblemen

Thank youFor publications, search for

‘senftleben’ at www.ssrn.com.

[email protected]

Bird & Bird is an international legal practice comprising Bird & Bird LLP and its affiliated businesses. www.twobirds.com

Buitenlandse rechtspraak PAO Actualiteiten auteursrecht Prof. dr. M.R.F. Senftleben Leiden, 11 november 2013.

Documents

cloud dia

cassation dia

polen dia

voorrang dia

ontslagen dia

vuurkorf dia

wnetaereo dia

klanten van