Top Banner
BİLFEN YAYINCILIK 4.ÜNİTE 4 Atatürk İlkeleri; À Kaynağı Türk kültürü, Türk insanının yapısı ve yaşam tarzıdır. À Herhangi bir yabancı siyasal akım ya da ideoloji ile açıklanamaz. À Türk halkının ihtiyaçlarından doğmuştur. À Türk milletini çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkarma anlayışını yansıtır. À Dinamik bir yapıya sahiptir. À Aklı ve bilimi esas alır. À Uygulama alanında birbirini etkiler ve geliştirir. À Millî egemenlik, laiklik, hukuk ve eşitlik esasına dayanır. Akılcılık ve Bilimsellik Ulusal Bağımsızlık Laiklik Milliyetçilik Ulus Egemenliği Millî Birlik ve Beraberlik Çağdaşlaşma ve Batılılaşma Cumhuriyetçilik Milliyetçilik İnkılapçılık Eşitlik İnsan ve İnsanlık Sevgisi Halk Yararı Halkçılık Halkçılık Halkçılık-Devletçilik Aşağıdaki bütünleyici ilkelerin altlarına, hangi ilkeye ait olduklarını yazınız. BİRLİKTE ÇÖZELİM
20

BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

Dec 30, 2019

Download

Documents

dariahiddleston
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

BİLFEN YAYINCILIK4.ÜNİTE

4

✽ Atatürk İlkeleri;

ÀKaynağı Türk kültürü, Türk insanının yapısı ve yaşam tarzıdır.

ÀHerhangi bir yabancı siyasal akım ya da ideoloji ile açıklanamaz.

ÀTürk halkının ihtiyaçlarından doğmuştur.

ÀTürk milletini çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkarma anlayışını yansıtır.

ÀDinamik bir yapıya sahiptir.

ÀAklı ve bilimi esas alır.

ÀUygulama alanında birbirini etkiler ve geliştirir.

ÀMillî egemenlik, laiklik, hukuk ve eşitlik esasına dayanır.

Akılcılık ve Bilimsellik

Ulusal Bağımsızlık

Laiklik

Milliyetçilik

Ulus Egemenliği

Millî Birlik veBeraberlik

Çağdaşlaşma veBatılılaşma

Cumhuriyetçilik

Milliyetçilik

İnkılapçılık

Eşitlik

İnsan ve İnsanlık Sevgisi

Halk Yararı

Halkçılık

Halkçılık

Halkçılık-Devletçilik

Aşağıdaki bütünleyici ilkelerin altlarına, hangi ilkeye ait olduklarını yazınız.

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Page 2: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 4.ÜNİTE

5

A. SALTANATIN KALDIRILMASI (1 KASIM 1922) ✽ Yeni kurulan Türk Devleti’nin siyasi yapısını düzenlemede ilk adım Saltanatın kaldırılması oldu.

✽ İtilaf Devletleri, Lozan’da yapılacak barış görüşmelerine TBMM Hükûmeti ile İstanbul Hükü-

metinide davet etti.

✽ İtilaf Devletlerinin bu yaklaşımları, saltanatın kaldırılmasını hızlandırdı. Bu olay üzerine Mus-

tafa Kemal, saltanat sisteminin kaldırılmasının zorunlu olduğunu ve halifeliğin saltanattan

ayrılabileceğini belirtti.

✽ 1 Kasım 1922’de meclisteki görüşmelerden sonra saltanat ve halifelik birbirinden ayrıldı ve

ilk kez halife meclis tarafından atanarak, Osmanlı Hanedanı’ndan Abdülmecit Efendi halifeli-

ğe getirildi.

Aşağıdaki cümlelerde yer alan boşlukları dolduralım.

• Saltanat ve halifelik makamlarının birbirinden ayrılması laiklik yolunda atılan ilk adımdır.

• Saltanatın kaldırılması, siyasi alanda yapılan ilk inkılaptır.

• Saltanatın kaldırılması TBMM’nin gerçekleştirdiği tek inkılaptır.

SİYASİ ALANDA MEYDANA GELEN DEĞİŞİKLİKLER

Saltanat ve halifelik makamının birbirinden ayrılması laiklik yolunda atılmış ilk adımdır.

DİKKAT

Saltanatın kaldırılması siyasi alanda yapılan ilk inkılaptır.

DİKKAT

I. TBMM’nin yaptığı tek inkılap saltanatın kaldırılmasıdır. II. Meclis ise İnkılap Meclisidir.

DİKKAT

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Page 3: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

BİLFEN YAYINCILIK4.ÜNİTE

8

Verilen tabloda boş bırakılan yerlere Ankara’nın başkent olma nedenlerini yazınız.

Aşağıda verilen bilgilerin karşısına Cumhuriyet’in ilanının nedeni ise (N), sonucu ise (S) koyu-nuz.

1. Hükûmet bunalımı yaşandı (N) ( )

2. Rejimin adı konuldu ( ) (S)

3. Kabine sistemine geçildi ( ) (S)

4. Devlet başkanlığı sorunu yaşandı (N) ( )

Ankara’nın Başkent Olmasının Nedenlerini Yazalım.

BİRLİKTE ÇÖZELİM

SIRA SENDE

Anadolu’nun ortasında bulunması

Millî mücedele

dönemindeki tarihsel önemi.

Yeni bir devletin kurulduğunu dünya-ya göstermek için İstanbul’dan fark-lı bir şehir olması

Karayolu ve demiryolunun

ulaştığı strate-jik bir konumda

yer alması.

Page 4: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 4.ÜNİTE

9

D. HALİFELİĞİN KALDIRILMASI (3 MART 1924)

✽ 1 Kasım 1922’de saltanat kaldırıldıktan sonra Sultan Vahdettin’in ülkeden ayrılması üzeri-

ne 18 Kasım’da toplanan TBMM, Osmanlı ailesinden Abdülmecid Efendi’yi halife olarak seçti.

✽ Abdülmecid Efendi, saltanatın geri gelmesini isteyenlerin kışkırtması ile kabul ettiği esasla-

ra uymadı. Devlet başkanı gibi davranmaya başladı. Oysa sadece dini işler ile uğraşacaktı.

Bu durumdan endişelenen Mustafa Kemal, ülkenin tekrar karışıklığa girmemesi için halifeliğin

kaldırılmasını gündeme getirdi.

✽ 3 Mart 1924’te mecliste görüşülen yasa teklifi sonucunda Halifelik kaldırıldı.

✽ Halifeliğin kaldırılması ile;

ÀLaik devlet olma yolunda önemli bir adım atılmış oldu.

ÀEski rejime dönmek isteyenlerin ümitleri kırıldı.

Àİnkılaplar için elverişli bir ortam hazırlandı.

Aşağıda verilen cümlelerden doğru olanların karşısına “D” yanlış olanların karşısına “Y” har-fi koyunuz.

1. Halifelik 3 Mart 1923’te kaldırılmıştır. Y

2. Laiklik yolunda önemli bir adım atılmış oldu. D

3.Halifeliğin kaldırılması ile saltanat sistemini isteyenlerin önüne engel konulmuş oldu. D

4. Halifelik kaldırılarak Abdülmecit Efendi milletvekili yapıldı. Y

5.Halifeliğin kaldırılması ile Cumhuriyet rejimi güçlenmiş oldu. D

6.Halifeliğin kaldırılması ile yeni Türk devleti ümmetçi anlayışa geçmiştir. Y

SIRA SENDE

Page 5: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

BİLFEN YAYINCILIK4.ÜNİTE

10

E. ŞERİYE VE EVKAF VEKALETİ’NİN KALDIRILMASI ✽ Din işlerini yürütmek için Diyanet İşleri Başkanlığı kuruldu.

✽ Evkaf Vekaleti yerine Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu.

F. ERKAN-I HARBİYE VEKALETİNİN KALDIRILMASI ✽ Savunma Bakanlığı oluşturulup, silahlı kuvvetlerin organize edilmesi için Genel Kurmay Baş-

kanlığı kuruldu. Bu yenilik ordunun siyasetten ayrılmasıyla ilgilidir.

3 Mart 1924’te aynı anda hem halifelik hem de Şeriye ve Evkaf Vekaleti kaldırılmış ayrıca Tev-hid-i Tedrisat Kanunu kabul edilmiştir.

Bu değişiklikler öncelikle aşağıdakilerden hangisini gerçekleştirmeye yöneliktir?

A) Laik devlet düzenini B) Cumhuriyet yönetimini

C) Ulusal birliği D) Ekonomik kalkınmayı

Halifelik ile Şeriye Vekaleti’nin kaldırılması laiklikle ilgilidir. Tevhidi Tedrisat Kanunu ile medrese-lerin kaldırılmasına karar verilmesi de laikliktir.

Yanıt: A

G. 1924 ANAYASASI ✽ 105 maddeden oluşan yeni anayasa 20 Nisan 1924’te TBMM’de kabul edildi. Buna göre;

ÀTürkiye Devleti bir Cumhuriyettir.

ÀDini İslam, dili Türkçe, başkenti Ankara’dır.

ÀYasama ve yargı yetkileri meclistedir. (Bu durum güçler birliğinin devam ettiğini gösterir.)

ÖRNEK

1924 Anayasası’na göre aşağıdaki noktalı yerleri doldurunuz.

Türkiye Cumhuriyeti’nin dili Türkçe’dir

Türkiye Cumhuriyeti’nin başkenti Ankara

Türkiye Cumhuriyeti’nde yargı yetkisi Mecliste’dir.

SIRA SENDE

Page 6: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 4.ÜNİTE

11

1924 Anayasasındaki Değişiklikler

✽ 10 Nisan 1928’de “Devletin dini İslam’dır.” maddesi anayasadan çıkartıldı.

✽ 5 Aralık 1934’te, 18 olan seçmen yaşı 22’ye çıkarıldı.

✽ 5 Şubat 1937’de Atatürk’ün altı temel ilkesi anayasaya konuldu.

✽ 1945 yılında dili sadeleştirildi ve Teşkilatıesasiye, Anayasa adını aldı.

Yukarıdaki sorulara doğru cevap veren öğrenci aşağıdaki seçeneklerden hangisine ulaşır?A) ▲,✿, ■ B) ▲,★, ■ C) ●, ✿, ◆ D) ●, ★, ◆

Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Anayasa’sıdır.

Teşkilatıesasiye(1921)

Kanun-i Esasi▲ ●

Anayasadan “Devletin dini İslam’dır.” maddesinin

çıkarıldığı tarih.

1930 1928✿ ★

Seçmen yaşının 22’ye çıkarıldığı Anayasa

1924 Anayasası 1921 Anayasası■ ◆

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Cumhuriyet Döneminde 1924, 1961 ve 1982 anayasaları yürürlüğe girmiştir.

DİKKAT

Cumhuriyet döneminde en uzun süre yürürlükte kalan anayasa, 1924 Anayasasıdır.

MERAK EDİYORUM

Page 7: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

BİLFEN YAYINCILIK4.ÜNİTE

12

Saltanatın kaldırılması ile saltanat ve halifelik makamı birbirinden ayrılmıştır. Sonrasında son padişah Vahdettin ülke dışına çıkarılırken, halifelik kurumuna yine Osmanlı soyundan olan Abdül-mecid Efendi getirilmiştir.Abdülmecit Efendi’ye siyasi işlerle ilgilenmeyeceği belirtilmiştir. Kısa bir süre sonra Halife Abdülmecid Efendi’nin etrafında saltanat yanlıları toplanmıştır. Bundan cesaret alan Abdülme-cid Efendi “Halife meclisin, meclis Halifenindir.” anlayışı içine girmiştir.

Yukarıda bahsedilen durumdan dolayı gerçekleşen inkılap aşağıdakilerden hangisidir?A) Tevhid-i Tedrisat Kanunu çıkarılmıştır.B) Halifelik kaldırılmıştır.C) Vakıflar Genel Müdürlüğü kurulmuştur.D) Erkan-ı Harbiye Vekaleti kaldırılmıştır.

Halife Abdülmecid’in siyasi işlere müdahale etme girişimi sonucunda 3 Mart 1924’te Halifelik kal-dırılmış ve laiklik yolunda da önemli bir adım atılmıştır. Yanıt: B

Saltanatın kaldırılmasını “Millî Egemenlik” ilkesi ile ilişkilendirerek anlatınız.Saltanat babadan oğula geçen bir yönetim şekli idi. Millî egemenlik ise halkın yönetimde söz sahibi olma-sıdır. Saltanat’ın varlığı millî egemenlik önünde bir engeldi. Saltanatın kaldırılarak bu engel ortadan kal-dırılmış oldu.

ÖRNEK

SIRA SENDE

Page 8: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

KARMA SORULAR

13

8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 4.ÜNİTE

1. Saltanatın kaldırılmasının Lozan Konferansı öncesinde gerçekleştirilmesinin sebebini yazı-nız.

İtilaf Devletleri Lozan Konferansı’na TBMM ile birlikte Osmanlı Hükûmetini de davet etmişler-dir. İkililik çıkmaması ve Türk ulusunun davasının gereği gibi savunulabilmesi için Lozan öncesinde saltanat kaldırılmıştır.

2. Ankara’nın başkent olma nedenlerini yazınız.

• TBBM’nin burada açılmış olması

• Kurtuluş Savaşı’nın merkezi olması

• Anadolu’da bir şehrin daha gelişime açılması

• Yeni bir devletin kurulduğunun belirtilmesi

1. TBMM, 1 Kasım 1922’de aldığı kararla hilafet ve saltanat makamlarını birbirinden ayırarak, saltanatı kaldırdı. Vahdettin’in yurdu terk etmesinin ardından da Osmanlı hanedanından Abülmecid Efendi, TBMM tarafından halife ola-rak seçildi.

Buna göre, saltanatın kaldırılması süreci ile ilgili,

I. Laikleşme yolunda önemi bir adım atılmıştır.II. Osmanlı hanedanının devamlılığı güvence

altına alınmıştır.III. Ülkede yönetim alanındaki ikiliğe son veril-

miştir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?A) I-II B) I-IIIC) II-III D) I-II-III

2. Yeni kurulan Türk Devleti’nin başkenti İstan-bul’dan farklı bir yer olmalıydı. Çünkü yeni kuru-lan bu devlet Osmanlı Devleti’nden çok farklı yapıda idi. Bu durumu hem Türk halkı hem de dünya bilmeliydi.

Yukarıdaki paragrafa bakılarak Ankara’nın başkent olmasının hangi yönüne vurgu yapıl-mıştır?A) Siyasi B) EkonomikC) Coğrafi D) Askeri

Page 9: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 4.ÜNİTE

15

Medeni Kanun ile birlikte hangi alanlarda kadın-erkek eşitliğinin sağlandığını aşağıdaki ağa-cın dallarında bulunan dairelere yazalım:

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Mahkeme tanıklığında

İstediği mesleği seçmede

Mirasta

Boşanmada

Evlenmede

Page 10: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

KARMA SORULAR

16

BİLFEN YAYINCILIK4.ÜNİTE

1. Medeni Kanun ile aile hukukunda yapılan düzenlemeleri yazınız.

• Tek eşlilik • Resmî nikah • Evlenmede ve boşanmada kadının da fikrinin sorulması

• Mirasta kadın ve erkeğin eşit pay alması

2. Medeni kanun ile Mecelle’yi karşılaştırınız.

Mecelle

• Bir erkek dört kadınla evlenebilir.

• Kız babasının malını üçte birini alabilir.

• Kadınlar istediği mesleği seçemez.

• Evlilikte dini nikah yeterlidir.

Medeni Kanun

• Tek eşlilik

• Mirasta eşitlik

• Kadınlar istediği mesleği seçebilir.

• Resmi nikah zorunlu

1. ‘‘Türk Medeni Kanunu ile kadın-erkek eşitliği sağlanmıştır.’’ diyen Özgür, bu yargısına aşa-ğıdakilerden hangisini örnek olarak veremez?

A) Kız çocuklarına da mirastan pay alma hakkı tanınması

B) Kadınlara da boşanma hakkı verilmesiC) Kadınların istediği mesleğe girebilmesine

olanak tanınmasıD) Kadınlara seçme ve seçilme hakkının veril-

mesi

2. I. Resmi nikah zorunlu hâle geldi.II. Tek eşlilik hükmü getirildi.

III. Kadınlara milletvekili olma hakkı verildi.IV. Mirasta eşitlik getirildi.

Yukarıdaki öncüllerden hangisi veya hangileri 17 Şubat 1926’da Türk Medeni Kanun’u ile verilen haklardandır?A) Yalnız I B) Yalnız IIIC) I, II, IV D) II, III

Page 11: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 4.ÜNİTE

17

A. TEVHİD-İ TEDRİSAD KANUNU

✽ Bu kanun ile bütün okullar Millî Eğitim Bakanlığı’na bağlandı.

✽ Eğitim-öğretimde birlik sağlandı.

✽ Medreseler kapatıldı.

✽ Karma eğitime geçildi.

✽ İlköğretim zorunlu hâle geldi.

✽ Kız çocuklarının okula gönderilmesi teşvik edildi.

Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır?

Osmanlı devletinde azınlık okulları, yabancı okullar, dini eğitim veren modern eğitim veren okullar bulun-maktaydı. Bu bütün okulların müfredatları MEB tarafından belirlenerek birlik sağlanmış oldu.

EĞİTİM VE KÜLTÜR ALANINDA MEYDANA GELEN DEĞİŞİKLİKLER

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Gelecek için hazırlanan vatan evlat-

larına her türlü zorluk karşısında yıl-

mamaları öğretilmelidir.

Page 12: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 4.ÜNİTE

21

SPOR

Gazi Terbiye Enstitüsünde

Beden Eğitimi Bölümü açıl-

dı.

Atlı sporları özendir-

mek için Gazi Koşusu

düzenlendi.

Türk sporunun ilk res-

mi örgütü olan Türkiye

İdman Cemiyetleri İtti-

fakı çalışmalarına başladı.

SANAT

Müzik Resim, Heykel, Anıt Tiyatro

✽ Ankara’da Musi-

ki Muallim Mektebi

açıldı.(1 Kasım 1924)

✽ Orkestra oluşturul-

du

✽ İstanbul’da Resim ve Heykel

Müzesi açıldı.

✽ 1927 yılında Osmanlı Dönemin-

den kalan Sanayi-i Nefise Mek-

tebi Güzel Sanatlar Akademi-

sine dönüştürüldü.

✽ 1933 yılında “Yurt Gezileri” adlı

proje ile ülkemizin çeşitli yerle-

rine ressamlar gönderildi.

✽ Tiyatro Meslek Oku-

lu açıldı.

✽ Tiyatro ve Opera

binası kuruldu.

Aşağıda verilen gelişmelerin altına spor, sanat, müzik gibi alanlardan hangisi ile ilişki-li olduğunu yazınız.

1 2 3Gazi Koşusu Musiki Muallim Mek-

tebi’nin açılmasıOrkestra oluşturulması

SporMüzik

Sanat

F. ATATÜRK’ÜN GÜZEL SANAT VE SPORA VERDİĞİ ÖNEM

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Page 13: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

BİLFEN YAYINCILIK4.ÜNİTE

22

Osmanlı Devleti döneminde sınırların genişlemesi sonucunda ülkede Arap, Fars, Ermeni gibi pek çok milletin bulunmasına sebep oldu. Bu durum kültürel yapıyı ve dil yapısını da etkiledi. Bir süre sonra Türk dili pek çok dilden alınmış kelimeler ile doldu. Bunun üzerine Mustafa Kemal dilde sadeleşmeyi sağlamak için çalışmalara başladı.

Yukarıdaki paragrafa göre Mustafa Kemal’in yaptığı çalışma aşağıdaki seçeneklerin hangi-sinde doğru olarak verilmiştir?A) Türk Tarih KurumuB) Latin Harflerin kabulüC) Türk Dil KurumuD) Millet Mektepleri

Mustafa Kemal Türk dilini sadeleştirmek, öz Türkçeye yaklaştırmak için 12 Temmuz 1932 yılın-da Türk Dil Kurumunun kurulmasına öncülük etmiştir. Yanıt: C

Yan tarafta verilen kavramları kelime avında bulunuz.

Kelimeler

Latin AlfabesiGazi KoşusuTürk Dil KurumuDarülfünunTürk Tarih Kurumu

T L R K A İ C K T R Z K J F Z T

R İ M İ L A Z İ S G U L T C E Ü

T L A T İ N A L F A B E S İ Z R

R Z A F E G J U M Z T L N J R K

S T N G V H Y M S İ U S K Y K T

T N K R Z İ S E K K Z D A S S A

E N A T D C M A T O G Z R M C R

V C R M A R V L K Ş R A A V U İ

E D A R Ü L F Ü N U N N E P O H

F G E T R E K T A S Z E O K U K

O B K Ğ A H İ P İ U S T H İ E U

R Ü R C D T L K R A U Ğ U A C R

T Ü R K D İ L K U R U M U A C U

T L R K A İ C K T R Z K J F Z M

M O G A B İ Z F S D Ç P Ş R Ü U

ÖRNEK

SIRA SENDE

Page 14: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

KARMA SORULAR

23

8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 4.ÜNİTE

1. Latin Alfabesinin kabul edilme gerekçelerini ve sonrasında gerçekleşen gelişmeleri anlatı-nız.

Araf harfleri öğrenilmesi zor alfabeydi. Aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti bütün inkılapla-rında batıyı takip etmekte idi. Arap Alfabesine göre Latin Alfabesi öğrenilmesi daha kolay bir alfabe olduğundan 1 Kasım 1928’de kabul edildi. Bu alfabeyi halka kısa zamanda öğretmek için de millet mektepleri açıldı.

2. Eğitim ve kültür alanında gerçekleştirilen inkılaplardan 5 tanesi yazınız.

1. İstanbul Üniversitesin’in kurulması2. Türk Tarih Kurumu’nun açılması3. Türk Dil Kurumu’nun açılması4. Harf İnkılabının yapılması5. “Yurt Gezileri” projesinin yapılması

1. Cumhuriyet’in ilk yıllarında eğitimdeki en önemli sorun okuma-yazma oranının düşük olmasıydı. Bu sorunun en kısa zamanda çözülmesi gerek-tiği düşünülüyordu. Bu amaçla 1 Kasım 1928’de çıkarılan kanun ile ....I... kabul edildi. Yeni harf-leri halka öğretip yeni alfabeyi yaygınlaştırmak için 1 Ocak 1929’da ...II... açılmıştır.

Yukarıda I ve II numaralı boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

I II

A) Latin Alfabesi Millet mektepleri

B) Türk Dil Kurumu Türk Tarih Kurumu

C) Hukuk Fakültesinin Latin Harfleri

D) Millet Mekteplerinin Türk Dil Kurumu

2. • Bilimsel geliştirmeleri artırmak• Yüksek öğretimi çağdaşlaştırmak• Öğretim elemanı yetiştirmek

Yukarıda verilen amaçlar hangi inkılap sonu-cunda gerçekleştirilmek istenmiştir?

A) Teşkilat-ı Esasiye KanunuB) Üniversiteler ReformuC) Maarif KongresiD) Tevhid-i Tedrisat Kanunu

Page 15: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 4.ÜNİTE

29

İzmir İktisat Kongresi’nde yerli üretimi artırmak ve ulusal ekonomiye sahip olabilmek için alınmış kararları yazınız.

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Küçük imalattan büyük fabrikalara

geçilmelidir.

Ham madde-si yurt içinde bulu-nan sanayi dalları

kurulmalıdır

Sanayinin teşvi-ki ve millî bankala-rın kurulması sağ-

lanmalıdır.

Devlet bankaları kurulmalıdır.

Yerli malı ve tasarruf

özendirilmelidir.

Yabancıların kurdukları tekellerden kaçınılmalıdır.

Page 16: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

BİLFEN YAYINCILIK4.ÜNİTE

32

✽ Öksüz ve yetim çocuklar için 1921 yılında Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu kuruldu.

✽ 27 Mayıs 1928 tarihinde Aşı Evi kapatılarak yerine Refik Saydam Hıfzıssıhha Müessesesi

kuruldu.

✽ 1923 yılında Behçet Uz’un girişimleriyle İzmir Veremle Mücadele Cemiyeti kuruldu.

✽ Osmanlı Devleti zamanında Hilaliahmer Cemiyeti olarak bilinen kurum 1935 yılında Atatürk

tarafından Türk Kızılay Cemiyeti adını aldı.

✽ 1924’te İstanbul’da Sanatoryum (verem hastalarının tedavi edildiği yer) açıldı.

Behçet Uz Türk Kızılayı Amblemi

DEVLET TOPLUM EL ELE

‘‘Hıfzıssıhha’’, ‘‘Sanatoryum’’, ‘‘Dispanser’’ sağlık ile ilgili kuruluşlardır.

DİKKAT

Yeni kurulan Türk Devleti’nin sağlık alanında yaptığı çalışmaları aşağıdaki maddelerin karşı-sına yazalım.

1. 1921 yılında Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu kuruldu.

2. Refik Saydam Hıfzıssıhha Müessesesi kuruldu.

3. Veremle Müdacele Cemiyeti kuruldu.

SIRA SENDE

Page 17: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 4.ÜNİTE

37

Atatürkçülüğün niteliklerini yazalım

ATATÜRK İNKILAPLARININ AMACI

Çağdaş uygarlığa ulaşmak için

toplumun ihtiyaç duyduğu kurumları

düzenlemek.

Türk milletinin mutluluğunu,

huzurunu, refahını sağlamak.

Birlik, beraberliği korumak.

Akılcılık ve bilimselliği

temel almak.

Millî bağımsızlığı devamlı kılmak, millî egemenliğe

dayalı yönetim

anlayışının sürekli olmasını sağlamak.

Türk kültürünü çağdaş uygarlık

düzeyine çıkarmak.

Toplum

içinde

eşitliği

gözetmek.

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Türk milletinin ihtiyaçlarına yönelik olmasıTürk toplumunun bağımsız yaşamasını sağlamakMillî EgemenlikDüşünce sisteminin akıl ve bilime dayandırılmasıTürk toplumunu her alanda ileri toplumlar arasına sokmakModern bir toplum oluşturmakTürk milletinin demokratik ve laik kurallar içinde yaşamasını sağlamak

Page 18: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

BİLFEN YAYINCILIK4.ÜNİTE

38

ATATÜRK İLKE VE İNKILAPLARININ DAYANDIĞI ESASLAR1. Milletin, vatanın bağımsızlığı ve özgürlüğü

2. Millet olma bilincine sahip olması.

3. Vatan ve millet sevgisi.

4. Millî birlik ve beraberlik

5. Millî dil.

6. Millî kültür.

7. Çağdaş ve uygar toplumlar seviyesine ulaşmak

Atatürkçülüğün amaçlarını yazalım.

BİRLİKTE ÇÖZELİM

Türk toplumunu her alanda ileri toplumlar arasına sokmak

Türk milletinin demokratik ve laik kurallar içinde yaşamasını sağlamak

Modern bir toplum oluşturmak

Page 19: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

8. SINIF T.C. İNKILAP TARİHİ VE ATATÜRKÇÜLÜK 4.ÜNİTE

39

Tren vagonlarına Atatürk ilke ve inkılaplarının dayandığı esaslardan bazılarını yazınız.

Atatürkçülüğünniteliklerini

yazalım

BİRLİKTE ÇÖZELİM

SIRA SENDE

Millî Egemenlik

Türk toplu-munun bağım-sız yaşamasını

sağlamakTürk milletinin ihtiyaçlarına yönelik olması

Düşünce sisteminin akıl

ve bilime dayandırılması

Vatan mil-let sevgisi

Millî dil Millî kültürMillî birlik ve beraberlik

Page 20: BİRLİKTE ÇÖZELİM · 2018-11-02 · Anadolu’nun ortasında bulunmas ... Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile eğitimde birlik nasıl sağlanmıştır? Osmanlı devletinde azınlık

KARMA SORULAR

40

BİLFEN YAYINCILIK4.ÜNİTE

1. Atatürkçü düşünce sistemini kısaca açıklaya-rak bu sistemin dayandığı temel esasları yazınız.

Atatürkçülük insan hak ve özgürlüklerinden hareketle Türk toplumunun milli sınırları içeri-sinde bağımsız olarak yaşamasını sağlayan bir düşünce sistemidir.

Temel Esasları

Bağımsızlık, vatan ve millet sevgisi, eşitliktir.

2. Cumhuriyet’in ilk yıllarında sağlık alanında yapılan çalışmaları yazınız.

– Hıfzıssıhha muessesesinin açılması

– Türk Kızılay Derneğinin oluşturulması

– Sanatoryumun açılması

1. Mustafa Kemal Atatürk her zaman halka büyük önem vermiştir. Millî Mücadele’nin hazırlık döneminde bile ileride halk egemenliğine dayalı bir devletin kurulması yönünde konuşmalarda bulunmuştur.

Yukarıdaki paragrafta Atatürkçülüğün hangi özelliği vurgulanmıştır?

A) Akıl ve bilime önem verilmesiB) Millî egemenliğe dayanmasıC) Millî bağımsızlığa dayanmasıD) Halkın ihtiyaçlarına cevap vermesi

2. Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu ilk yıllarda top-lum sağlığına ayrı bir ihtimam göstermiştir. Bu amaçla toplum sağlığını düzenleyici ve iyileşti-rici pek çok kurum oluşturmuştur.

Aşağıdakilerden hangisi Türk devletinin sağlık alanında çalışma yapıtğına kanıt olarak gös-terilebilir?

A) Sümerbank’ın kurulmasıB) Kabotaj Kanunu’nun kabul edilmesiC) Liman Cemiyeti’nin kurulmasıD) Sanatoryumun açılması