BR.67_kapital_sreda 23 juni 2010

NA ZATVORAWE, VTORNIK, 22.06.2010, 13.00~.

MBI 10 0,37%MBID 0,49%OMB 0,09%

EVRO/DENAR 61,50DOLAR/DENAR 49,63EVRO/DOLAR 1,24

NAFTA BRENT 77,84EURORIBOR 1,29%

2.300

2.320

2.340

2.360

2.380

2.400

2.420

2.440

2.460

16.6 18.6 20.6 22.6

MBI 10

...SAMO IDEJATA E KAPITAL, SE DRUGO E PARI...

INDEKS NA MAKEDONSKA BERZA (22.06)

SREDA, 23. JUNI. 2010 | BROJ 67 | GODINA 1 | CENA 20 DEN. | TEL. 2 55 14 41 | FAKS. 2 58 14 40

FEQTON:KAKO TOA GO PRAVI BAFET?

PROROKOT OD OMAHA STANA ROBIN HUD� STRANA 13

PETOK, VO

OD 100, ODOBRENI 30 MILONI EVRA OD KREDITNATA LINIJA NA EIB NEMA DOBRI PROEKTI, ILI SE SLO@ENI PROCEDURITE!? � STRANA 3

VLADATA VO ZONA TETOVO, "KAPITAL" VO ZONA ZUBOVCE

ZA STRANCITE [TO GI NEMA “CRVEN TEPIH”, ZA DOMA[NITE “DIV KAPITALIZAM”! � STRANA 7

� VOVEDNIKALEKSANDRA SPASEVSKAANTIKRIZNITE KREDITI ZAGLAVENI VO BEZBROJ PROCEDURI� STRANA 2

NA ZATVORAWE, VTORNIK, 22.06.2010, 13.00~., , ,

MBI 10 0,37%MBID 0,49%OMB 0,09%

EVRO/DENAR 61,50DOLAR/DENAR 49,63EVRO/DOLAR 1 24

00

00

KARGOV:INTERVIEW

2.300

2.320

2.340

16.6 18.6 20

PETOK, ,,

OD 100, ODOBRENI � VOVEDNIK

BARAM FAKTI OD SELAMI ZA NA[ATA KORUMPIRANOST!?

000

7

KOLUMNAM-R ZORAN JOVANOVSKI POTPRETSEDATEL NA SDSM

POBEDNI^KA MAKEDONIJA � STRANA 8

IVICA KRAWÊVI]TELEKOM SLOVENIJA

ONE VLEGUVA VO GOLEMI REFORMI! � STRANA 4

IZVESEN OTKUPOT SAMO NA SOPSTVENOTO GROZJEGOLEMITE VINARNICI SO SVOI LOZJA DO KVALITETNO VINO� STRANA 2

PAPANDREU TVRDI:DA IMAVME VREMENSKA RAMKA, SPOROT DOSEGA ]E BE[E RE[EN! � STRANA 6

ALEKSANDRA [email protected]

NAVIGATOR23.06.20102

Stipendii “Gabriela Konevska Trajkovska” za postdiplomski studii od oblasta na pravoto, ekonomijata i politikite na EU vo stranstvo za akademskata 2010/11 godina }e podeli Vladata. Deneska vo prostoriite na

Vladata }e se odrì informativen den vo vrska so konkursot i dodeluvaweto na stipendiite. Nastanot e od otvoren karakter. Stipendii za postdiplomski studii vo stranstvo za poddr{ka na procesot na evropskata integracija se dodeluvaat po osmi pat i dosega na studii bile prateni 67 stipendisti. Stipendistite po magistriraweto imaat obvrska da rabotat najmalku tri godini vo dràvnata uprava, soop{ti Sekretarijatot za evropski pra{awa.67

GLAVEN I ODGOVOREN UREDNIKQup~o Zikov

ZAMENICI NA GLAVNIOT UREDNIKSpasijka Jovanova, Verica Jordanova, Biqana Zdravkovska Stoj~evska

POMO[NICI NA GLAVNIOT UREDNIKIgor Petrovski, Maja Bajalska Georgievska, Aleksandra Spasevska

GRAFI^KI I IT DIREKTORNikolaj Toma{evski

GRAFI^KI PRELOM I WEB ADMINISTRACIJANade Toma{evska, Igor Toma{evski

FOTOGRAFIJAAleksandar Ivanovski

LEKTORMeri Kondoska

Izdava: KAPITAL MEDIA GROUP doo Skopje, ul: Romanija bb (fabrika Gazela) 1000 Skopje, p.fah: 503, Republika Makedonija; PRETSEDATEL NA ODBOROT NA SODRU@NICI: Qup~o ZikovIZVR[EN DIREKTOR: Gordana Mihajlovska

OFFICE MANAGER I FINANSII: Aleksandra Nikolova: ++389 2 2551 441/ lok:[email protected]

PRETPLATA NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL I NA MAGAZINOT KAPITAL:Sawa Savovska: ++ 389 2 551441 /lok: [email protected]

REKLAMAAleksandra Stojmenova: ++389 2 2551441/ lok:[email protected]; [email protected]

OGLASIDijana Gulakova: ++389 2 2551441/ lok: [email protected]

SPECIJALNI PRILOZI:Jasmina Savovska Tro{anovski: ++389 2 2551 441/ lok: 102, [email protected]

Prviot broj na dnevniot vesnik Kapital se pojavi na 17 mart 2010telefon: ++ 389 2 2551 441; faks: ++ 389 2 2581 440; e-mail: [email protected]

Pe~ati: Grafi~ki Centar SkopjeSpored misleweto na Ministerstvoto za kultura za dnevniot vesnik “Kapital” se pla}a povlastena dano~na stapka. Tekstovite i fotografiite ne se vra}aat. Site objaveni tekstovi, fotografii i druga grafi~ka oprema se avtorski za{titetni i moàt da bidat preobjaveni, ili na drug na~in koristeni samo so dozvola na izdava~ot.Dano~en broj: MK 4030999366644; @iro smetki: Eurostandard banka: 370011100019555

Novite pravila nemetnati od noviot Zakon za vino, zgolemenite zalihi na vino, namalenata pobaruva~ka i izvoz, sozdavaat ambient vo makedonskiot vinarski biznis vo koj golemite vinarnici s$ pove}e se svrtu-vaat kon sopstveni lozovi nasadi. I lozarite i vinar-nicite o~ekuvaat eskalacija na problemite ovaa esen

Del od golemite make-donski vinarnici godinava o~ekuvaat “è{ka” berba i namalen otkup na

grozje, dodeka drugi smetaat deka otkupot }e se odviva normalno, bez pogolemi problem. Lozarite velat deka godi-nava moè da se o~ekuva plodna i kvalitetna ber-ba na grozje. Dali nova-ta rekolta }e zavr{i vo makedonskite vinarnici, na stranskite pazari ili }e ostane neotkupeno gi pra{avme najgolemite make-donski vinarnici. “O~ekuvam navistina “è{ka” berba, ne vo smisla na meteorolo{kite uslovi. O~ekuvam, iako vo isto vreme se nadevam deka gre{am, ovaa godina da kulminiraat site nataloèni sostojbi i problemi vo lozarstvoto na koi so godini ukaùvame, a koi baraat sistematsko, a ne ad-hok rea{avawe”, veli \or|i Petru{ev, direktor na vinarnicata Tikve{. Pove}eto vinarski vizbi s$ u{te go nemaat prodadeno vinoto od lanskata berba, imaat polni rezervoari i ne se raboti dali imaat potreba od otkup ili ne, tuku kade bi go skladirale vinoto od berbata 2010 godina. Od tie pri~ini, Petru{ev o~ekuva zgolemen pritisok vrz vizbite i eskalacija na problemite i poradi toa {to i sosed-nite zemji nema da moàt da bidat vo dovolna mera “izduven ventil” za proda`ba na pazarnite vi{oci na vinsko grozje.Procenkata na Tikve{ e deka godinava }e se otkupat poma-

ALEKSANDRA SPASEVSKAspapp sevska@ka@ pitp al.com.mk

SREDA 23 JUNI 2010PRVIOT BROJ NA DNEVNIOT VESNIK KAPITAL IZLEZE NA 17 MART 2010 g.

Nema nikakvi efekti, ili pak, s$ u{te ne se gledaat rezultatite od

~etirite paketi antikriz-ni merki koi gi donese Vladata za poddr{ka na stopanstvoto. Kompa-niite ne prestanuvaat da se àlat na lo{ite ekonomski uslovi i da baraat evtini krediti od bankite, a vetuvawata za niv ostanaa samo na hartija. I najgole-miot adut na Vladata za poddr{ka na kompani-ite, evtinata kreditna linija od Evropskata investiciska banka (EIB) od 100 milioni evra so kamata od 6% se reali-zira mnogu bavno. Edna godina otkako Vladata go potpi{a dogovorot so EIB, kompaniite mnogu bavno i te{ko stignu-vaat do parite. Infor-maciite se deka dosega se povle~eni samo 30 milioni evra. Iako dogo-vorot be{e potpi{an lani vo juni koga realno vo stopanstvoto ima{e najgolema potreba od sveì pari poradi re-striktivnata politika na bankite, prvite krediti bea odobreni duri pred krajot na minatata go-dina. Od potpi{uvaweto na dogovorot pomina cela godina, a iskoris-tena e samo edna tretina od sumata koja kompani-ite navodno ja imaat na raspolagawe.Koja e pri~inata za bavnata realizacija na najsilnata antikrizna merka? Zo{to tolku malku pari se isko-risteni dosega, kade e ko~nicata, dali na kompaniite ve}e ne im trebaat pari ili se zaglaveni vo sloènata procedura? Od MBPR koi se samo posrednici vo celiot proces na

odobruvawe na kreditite velat deka ima barawa od kompaniite i deka bankite se tie {to gi odobruvaat proektite, a biznismenite se àlat, pak, deka problemot e vo sloènata procedura i strogite barawa od bankite preku koi se plasiraat sredstvata. Spored dosega{noto tem-po, kompaniite dobivaat pari od kreditnata lini-ja na sekoi dva meseci. Ako prodolì so ova tempo, }e zavr{i krizata dodeka kompaniite da gi dobijat parite. A za da dojdat do niv, pak, treba da pominat niz sito i re{eto. Prvo, baraweto treba da bide odobreno od kreditniot odbor na delovnata banka koja gi ocenuva proektite i nivniot rizik, vtoriot filter e kreditnoto ba-rawe da bide odobreno od kreditniot sovet na MBPR, koe potoa go ispra}a vo EIB koja ja vr{i poslednata kontro-la. Premierot, pak, duri i glasno najavi deka celata tran{a treba da bide realizirana do sredinata na 2011 godi-na, koga se o~ekuva deka krizata ve}e }e bide zavr{ena. Koja e tuka antikriznata logika na Vladata? Na kompaniite pari im trebaat sega, a ne posle edna godina.Vo me|uvreme kompani-ite prodolùvaat da se àlat deka bankite ne odobruvaat krediti bidej}i parite gi pla-siraat vo zapisi i da se molat da ne dojde nekoja inspekcija da im pi{e kazna ili da im go zat-vori biznisot, ili pak ne daj boè da zadocnat so pla}awe na nekoja faktura i vedna{ da im bide blokirana smetkata. E pa za koi antikrizni merki toga{ zboruvame?

ANTIKRIZNITE KREDITI ZAGLAVENI VO BEZBROJ

PROCEDURI

Za populisti~kite na-javi koi ostanaa samo na hratija ili, pak, za zgolemeniot broj na vraboteni vo javniot sektor na smetka na otpu{tenite vo metalna-ta industrija? Ili, pak, za merkite koi ne moàt nikako da go dignat industriskoto proizvod-stvo. Ili moèbi misli na antikriznata merka so koja pokraj korido-rite 8 i 10 se davaat lokacii za izgradba na novi benzinski pumpi, restorani i moteli? [to ima tuka antikrizno?A pomislil li nekoj od vladinite ministri pri nosewe na merkite koj i so {to }e gi gradi tie objekti, ili, pak, samo misle{e kolku pari vo buxetot }e se sleat od proda`ba na zemji{teto.Oti realnosta pokaùva deka makedonskite firmi s$ pove}e zapa|aat vo nelikvidnost i deka vladinite antikrizni merki ne im pomagaat polesno da ja preìveat krizata.

VERICA [email protected]

GOLEMITE VINARNICI SO SVOI LOZJA DO KVALITETNO VINO

IZVESEN OTKUPOT SAMO NA SOPSTVENOTO GROZJE �

li koli~ini na grozje otkolku vo izminatite godini. Pri~ina za toa se namale-nata pobaruva~ka za vino, zgolemenata konkurencija na svetskiot pazar kade {to ima napliv na subvencioni-rano vino i depresiranite ceni na vinoto. Seto ova ne vetuva rozova slika i sodava nesiguren ambient za kakvo bilo planirawe. Biznis-strategijata za celosno zaokruèno proizvodstvo na vino od sopstveno grozje pri-menuva najnovata vinarnica Stobi koja ima kapacitet od pet milioni litri godi{no proizvodstvo na vino. Direktorot \or|i Jovanov objasnuva deka grozjeto koe se dobiva od 600hektari lozivi nasadi vo Gradsko i vo Tikve{ijata se dovolni za da se ispolni kapacitetot od 5 milioni litri toni vino na ovaa golema vinarnica. “Lani so prvata berba go ispolnivme kapacitetot i godinava }e go napravime istoto, odnosno celokupnite potrebite za grozje }e gi zadovolime od sopstvenite nasadi”, objasnuva Jovanov, koj godinava o~ekuva u{te posilna berba od lanska-ta. Vinarnicata Stobi, koja oficijalno se otvara sled-nata nedela, ve}e gi ima izvozeno prvite koli~ini na vino vo Holandija. Nivnata strategija e dobro da se pozicioniraat na doma{niot pazar, no i da nastapat na pazarite vo Rusija, ê{ka, Polska i Ukraina. Prvite lu|e na vinarnicata Skovin pak, sprotivno na o~ekuvawata na Tikve{, smetaat deka pretstojnata otkupna sezona }e bide sli~na na prethodnite. Skovin ne planira da gi namaluva ot-kupnite koli~ini. Naprotiv,

tie investiraat vo sopstveni lozivi nasadi i nadgradu-vawe na partnerskite odnosi so svoite kooperanti. Skovin godinava stana sopstvenik na novi 100 hektari lozovi nasadi vo Kavadarci. “Vo momentot, eden od os-novnite problemi vo vin-skiot biznis generalno e vlo{enata sostojba na pazar-ot {to rezultira so nama-lena proda`ba na vino na doma{niot pazar i namalu-vawe na izvozot. Vo vakva sostojba site vinarnici se soo~uvaat so zalihi na vino {to generira dva problemi: namalena potreba od otkup na novo grozje i vlo{ena finansiska sostojba”, veli Marija Miteva, direktor na Skovin, koja objasnuva deka blagodarenie na dobrite partnerski odnosi so svoite distributeri i poradi zgole-menata proda`ba uspeva da gi amortizira postoe~kite problemi. Lozarite vo Tikve{ijata isto taka o~ekuvaat te{ka i neizvesna godina za vin-skoto grozje. Svesni deka vinarinicite imaat vinski zalihi od minatata godina koi ne moàt da gi proda-dat, tie predlagaat pogolem anga`man na dràvata vo ovoj problem. “Za da ne ostane grozjeto na nivite, neophodno e da se vklu~i i dràvata. Sekade vo Evropa dràvata ja finan-sira prerabotkata na vino vo vinski destilat i so toa gi namaluva zalihite na vino. Badijala }e bidat subvenciite od 40.000 denari po hektar lozje, ako grozjeto nema koj da go otkupi”, predupredu-va Risto Milev, sopstvenik i direktor na najgolemiot proizvoditel na grozje, GD Tikve{ od Kavadarci.

23.06.2010 3NAVIGATOR

�

NE IM BE[E DENOTLIDERI

RAMIZ MERKO

FORMULA ZA RAZVOJ NA INDUS-TRISKITE ZONI

I dodeka Vladata bara niza opravduvawa i vinovnici zo{to indus-

triskite zoni vo zemjava zjaat prazni, moèbi treba da se svrtat i da go vidat pri-merot na biznismenot Mihajlo Mi-hajloski, koj ja zaìvea zonata Zubovce vo Gostivarsko. Pred re~isi edna godina nekolku od gostivarskite biznismeni se dogovorija so makedonskata vlada da im prodade dràvno zemji{te po simboli~na cena od tri evra po metar kvadraten, no pod uslov, da izgradat fabriki koi }e po~nat da rabotat vo rok od dve godini. Rabotata izleze, re~eno-storeno! Kone~no ne{to se gradi vo industrisk-ite zoni!Ne deka biznismenite vo zo-nata vo Zubovce nemaa prob-lemi pri izveduvaweto na grade`nite raboti, a u{te pove}e {to kriza e za site kompanii, inicijativata na Mihajloski se pokaà kako primer kako zonite i vo vreme na kriza moàt da rabotat, no samo ako nekoj se posveti na idejata industris-kite zoni

POBEDNIK

GUBITNIK

�� 3 FAKTI ZA... PROCENKI... MISLA NA DENOT

�

RIÂRD P. KARLTONPORANE[EN PRV ÔVEK NA KOMPANIJATA 3M, KOJA GI IZMISLI MALITE LEPLIVI LIVÊNCA ZA BELE[KI

700

330

EVRA IZNESUVA PROSE^NATA PLATA VO HRVATSKA VO APRIL GODINAVA, [TO E PAD OD 0,9% VO ODNOS NA ISTIOT MESEC LANI

EVRA BE[E PROSE^-NATA MESE^NA NETOPLATA PO VRABOTEN VO MART VO MAKEDONIJA, A BRUTO PLATATA IZNESUVA 486 EVRA

EVRA E PROSE^NATA BRUTO PLATA PO VRABOTEN VO HRVATSKA

GRADONAÂLNIK SO “DIV” UNIVERZITET

Katanec na v ra t a verojatno }e dobie Me|unarodniot uni-

verzitet vo Struga zatoa {to so niza propusti i aktivnosti go prekr{i Za-konot za visoko obrazovanie. Univerzitetot na stru{kiot gradona~alnik Ramiz Merko e eden od najlo{ite primeri na problemite vo makedon-skiot obrazoven sistem, koga celi institucii produciraat visokoobrazovni kadri, od koi potoa nikoj nema korist – ni dràvata ni kompani-ite, a sekako ni studentite.Problemot e {to Merko, iako izvr{uva javna funkci-ja, se drznal nezakonski da raboti vo privatniot sektor. Moèbi se nadeval deka tak-voto rabotewe na negoviot univerzitet }e pomine pred nadle`nite organi. Za sre}a, ne izleze taka, pa sega ovaa stru{ka visokoobrazovna institucija e pred kriza. Sosema opravdano zatoa {to nema opravduvawe za rabota bez akreditacija, za zapi{uvawe neobrazovani kadri kako studenti, odnosno lica koi voop{to ne pola-gale matura nitu se steknale

so ~etirigodi{no sredno obra-zovanie. Pra{aweto e samo koj mu dozvoluval na ovoj univerzitet dosega da raboti na ovoj na~in. Problemot so kvalitetot na visokoto obrazovanie vo Makedonija e golem i mora da se re{i zatoa {to kompaniite ve}e ukaùvaat na lo{ stru~en kadar {to doa|a kaj niv. Toa zna~i deka za obuka na isti lu|e dva pati se tro{at pari – edna{ od dràvata ili od privatni sredstva, a edna{ od biznis-sektorot.

MIHAJLO MIHAJLOSKI

HOZE LUIS ZAPATERO �premier na [panija

TO^NO E DEKA NA[ATA KOMPANIJA SE SOPNA NA NEKOLKU OD SVOITE NOVI PRODUKTI. NO, NE ZABORA-VAJTE DEKA MO@E DA SE SOPNETE SAMO AKO SE DVI@ITE

Ne postoi ni{to podobro od transparentnosta da se pokaè solventnost, da se podigne

verbata vo bankite i site neos-novani glasini da gi ostavi vo zaborav - izjavi {panskiot premier Hoze Luis Zapatero po odlukata da se objavat rezul-tatite od stres-testovite na najgolemite evropski banki. [panija prva, den pred oficijalnata odluka na Unijata, samostojno odlu~i da gi objavi rezultatite od testovite na bankite. Se procenuva deka toj poteg be{e eden od klu~nite faktori za da se donese odluka na nivo na cela Evropska unija.

OD 100, ODOBRENI 30 MILONI EVRA OD KREDITNATA LINIJA NA EIB �

Za edna godina se iskoristeni samo 31 milion evra od odobrenite 100 milioni od EIB. Celiot odobren zaem treba da bide iskoristen do sre-dinata na 2011 godina. Nekoi smetaat deka iskoristuvaweto odi bavno, drugi smetaat deka tempoto e dobro. Ima i treti koi smetaat deka tolkava e apsorpcionata mo} na kompaniite. Ona {to e dobro e {to ima kom-panii koi baraat krediti za investicii,i otvorawe novi rabotni mesta

NEMA DOBRI PROEKTI, ILI SE SLO@ENI PROCEDURITE!?

NI[TO PODOBRO OD TRANSPARENTNOSTA

Bavno odi realizaci-jata na kreditnata linija od Evropskata investiciona banka (EIB) za krediti-

rawe na malite i sredni kompanii. Najavuvana kako najgolemiot adut na Vladata za pomo{ na kompaniite polesno da se spravat so krizata, posle edna godi-na se iskoristeni samo 31 milion evra od vkupno 100 milioni, koi mu se staveni na raspolagawe na stopanstvoto.Spored informaciite od Makedonskata banka za podd{ka na razvojot (MBPR) dosega se pominati ~etiri tran{i, a poddràni se 115 proekti. “Pomina i ~etvrtata tran{a so vkupna vrednost na proek-tite od 5,5 milioni evra, a bea odobreni 39 kreditni barawa od kompaniite, a vo sledniot period treba da po~ne isplatata na sredstva-ta. Dosega se poddràni 115 proekti vo vkupna vred-nost od 31 milion evra, a vo me|uvreme zapo~navme da sobirame barawa od kompaniite i za pettata tran{a”, veli Aleksandar Stanojkovski, direktor na kreditirawe vo MBPR.

Analizite kaùvaat deka, ako se zeme predvid deka prvata tran{a, so zadoc-nuvawe od nekolku meseci, be{e pu{tena na krajot na dekemvri minatata godina, kompaniite dobivaat pari na sekoi dva meseci.Biznismenite se ̀ alat deka problemot e vo sloènata procedura i strogite ba-rawa od bankite preku koi se plasiraat sredstvata, iako ima i analiti~ari koi smetaat deka nivoto na odobreni kredit moèbi e i adekvatno na nivoto na apsorpcionata mo} na makedonskite firmi (!?).

KOJA E PROCEDURATA ZA DOBIVAWE KREDITI OD OVAA „ANTIKRIZNA KREDITNA LINIJA“?

Prvo, baraweto treba da bide odobreno od kreditniot odbor na delovnata banka koja gi ocenuva proektite i nivniot rizik. Posle prviot filter, kredit-noto barawe treba da bide odobreno od MBPR, koe potoa go ispra}a vo EIB koja ja vr{i poslednata kontrola. Pokraj osnovniot uslov koj treba da go ispolnat kom-paniite koj predviduva da nema otpu{tawe na vrabo-teni, treba da zadovoluvaat i drugi uslovi. Na primer,

1.014

VACLAV KLAUS

U{te eden evropski lider koj {to e sre}en {to

negovata dràva ja zadrà nacionalnata valuta i ne go prifati evroto

XORX OZBORN

Britanskiot minister za finansii go skr{i mrazot

so voveduvaweto bankarski danok, {to pak moè da mu se vrati i kako bumerang

MENDUH TAÎ

Opozicijata e taa {to treba da ja kazni vla-

data poradi “la`nata evro-integrativna politika”, a ne me|unarodnata zaednica

VANÔ MURATOVSKI

Otkako SSM dobi nov lider, stariot se zafati so edna

rabota – sekojdnevno da mu nao|a gre{ki i “nezakonski” potezi na naslednikot

ALEKSANDRA [email protected]

mikrofirmite koi {to sakaat da apliciraat za evtinite krediti, potrebno e da imaat godi{en obrt od 50.000 evra, i petmina postojano vraboteni. Uslov za malite firmi e da imaat obrt od 200.000 evra i {est do 50 vraboteni, a sred-nite kompanii isto taka treba da imaat obrt od 200.000 evra, i od 51 do 250 vraboteni. Iako Kapital dosega nekolku pati se obide da doznae koi kompanii dosega zele kredit, i za koja namena, odgovorot od MBPR, i od komercijalnite banki be{e deka imiwata na kompaniite se delovna tajna. Ottamu dobivme samo informacija, za {to najmnogu kompaniite baraat pari. Spored podatocite od MBPR od dosega{nite barawa, naj-

golem del odnosno 70% se za investiciski krediti, a ostanatite 30% se za obrtni sredstva. Vo prvata tran{a bea odob-reni 12,5 milioni evra, a bea poddràni 35 proek-ti. Vo vtorata tran{a bea poddràni 33 proekti vo vkupna vrednost od 7,2 mi-lioni evra.Tretata tran{a iznesuva-{e 11,4 milioni evra i bea poddràni vkupno 47 proekti. Spopred poslednata izjava na premierot Nikola Gruev-ski, Vladata o~ekuva vkupno planiranite 100 milioni evra da bidat iskoristeni do sredinata na 2011 godina, koga krizata ve}e i }e bide zavr{ena.

RAMIZ MERKRKOO

e. t o i -a t d t -., -

da prorabotat. Mihajloski duri ostana na prvi~no veteniot rok deka do 2011 godina vo zonata vo atarot na seloto Zubovce }e bidat gotovi pette proizvodni pogoni. Pri kraj e izgradbata na tri fabriki, najgolemata, fabrikata za meso Karne-M, pekarnicata Amigo i fabrikata za prerabotka na kafe Interkafe. Do septemvri slednata godina treba da se izgradat u{te dve.

usat seot i-a .

ompo raodkivota MIHAJLO O MIMIHAJLOSKI

NAVIGATOR23.06.20104

� DVA, TRI ZBORA

�

“Isporakite na gas za Belorusija se namaluvaat za 15% i ograni~uvawata postepeno }e se zgolemuvaat do 85% dokolku Minsk ne po~ne da go otpla}a dolgot kon Rusija koj iznesuva 192 milioni dolari”. ALEKSEJ MILERgeneralen direktor na Gasprom

“Apsolutno od ìvotna va`nost e prijavata na Srbija za ~lenstvo vo EU {to pobrzo da bide podnesena do Evropskata komisija, a vo re{avaweto na problemot so Kosovo treba da bide primenet principot na evropski konsenzus”VUK JEREMI]minister za nadvore{ni raboti na Srbija

� SVET

...PRV DEN OD LETOTODo`dot go potopi Zagreb

Obilniot do`d, silniot vetar i niskite temperaturi go obeleàa prviot den od letoto vo Hrvatska. Centralniot

del na Zagreb e pod voda, a temperaturata utroto be{e odvaj 13 stepeni Celziusovi.

...EU REGULATIVATri{e bara postrogi kazni

Pretsedatelot na Evropskata centralna banka, @an Klod Tri{e, veruva deka vlasta vo EU }e vospostavi mnogu postrogi

kriteriumi za zadolùvawe na dràvata za da ne se povtori sega{nata dol`ni~ka kriza.

0-24 �

...ZATVORENI GASOVODINema ruski gas za Belorusija

Ne se ve}e prijatni odnosite pome|u Rusija i Belorusija otkako ruskiot pretsedatel Dmitrij Medvedev mu naredi na

dràvniot energetski gigant Gasprom da ja namali isporakata na gas za sosednata zemja.

Kompanijata Par-rot najavi deka vo sep temvri }e zapo~ne so proda`ba na malo bespilotno letalo koe }e

moè da se upravuva preku IPhone. Kompanijata e poznat proizvoditel na Bluetooth slu{alki za mobilni tele-foni. Na godina{niot saem Costumer electronic show vo Las Vegas prezentira{e mini-jaturno bespilotno letalo, koe se upravuva so pomo{ na iPhone. êtirite propeleri i

akcelerometrite, koi na leta-loto mu ovozmoùvaat da leta, gi kontrolira minijaturen kompjuter so operativen sistem Linuks. So pomo{ na WiFi tehnologijata, kompjuterot vo bespilotnoto letalo se povrzuva so iPhone, a opciite za kontrolirawe doa|aat od akcelometrijata na iPhone. Vo osnova toa zna~i deka bespi-lotnoto letalo, vo koe ima vgradeno i dve videokameri i slikata ja prenesuva direk-tno na ekranot na iPhone, se upravuva isto taka preku ovoj mobilen telefon.

“Silno veruvam deka ovaa gr~kata buxetska kriza }e stane katalizator {to }e gi korigira problemite vo ekonomijata, pretvoraj}i ja Grcija vo konkurentno sposoben i prosperiteten ~len na evrozonata”JORGOS PROVOPULOSguverner na Gr~kata nacionalna banka

BESPILOTNO LETALO ZA IPHONE

GADGETS

Morame da napravime sinergija na uslugite, za da se namalat tro{ocite. Na site ni e jasno deka }e ima potresi. Golem broj lu|e }e mora da razmislu-vaat deka utre }e rabotat ne{to drugo, ili na nekoe drugo mesto! Seto toa e podobro, otkolku na nekoj da mu kaème izvini od utre ti ovde ne raboti{

ONE VLEGUVA VO GOLEMI REFORMI!

QUPÔ [email protected]

~ovek na Telekom Slovenija, kompanija vo dominantna dràvna sopstvenost – dali, po edna godina smeta deka e uspe{no prezemaweto na Kosmofon vo Makedonija! Toj smeta deka “cenata na kompanijata vo nekoj moment e bazirana na nekoi pro-cenki na razvojot na pazarot i momentalnoto rabotewe. ]e pokaè vremeto dali e dobar potegot.Te{ko e da komentiram dali cenata be{e realna, a isto taka mnogu e te{ko toa da se komentira samo edna godina posle pr-ezemaweto. Toa moè da se vidi duri posle 3 do 4 godini,

Ivica Kraw~e-vi}, pretseda-tel na uprav-n io t o dbor na Telekom

Slovenija, vo eksklu-zivnoto intervju za iz-danijata na Kapital Media Group (celoto intervju }e go ~itate vo peto~niot broj na magazinot Kapi-tal), najavuva konsoli-dacija, optimizacija i drasti~no namaluvawe na tro{ocite vo rabo-teweto na vtoriot mo-bilen operator ONE, ~ii sopstvenici se od pred edna godina! “Vo Makedonija imame nekolku kompanii kako Kosmofon, sega{en ONE, pa On Net, Germanos, Digi Plus ... Treba da se optimiziraat resursite. Treba sekoj den da se borite na pazarot so novite ponudi i uslugi! Tuka najmnogu mislam na uslugata Boom TV, koja se soo~uva so odredeni te{kotii sega, no ima odli~na idnina”, veli Kraw~evi} i dodava:“N$ ~ekaat reformi na nekolku nivoa. Vo Kosovo i vo Makedonija preku eden operator gi nudime i dvete uslugi, a istoto vo Slovenija s$ u{te go nemame napraveno. Toa e edna zada~a koja n$ ~eka, so site pos-ledici koi proizlegu-vaat! Od edna strana da se napravi sinergija na uslugite, a od druga strana da se namalat tro{ocite, bidej}i me|u ovie dve dejnosti postoi izvesna konvergencija. Na site ni e jasno deka }e ima potresi. Golem broj lu|e }e mora da razmisluvaat deka utre }e rabotat ne{to drugo, ili na nekoe drugo mesto! Seto toa e podobro, ot-kolku na nekoj da mu kaème, izvini od utre ti ovde ne raboti{. O~ekuvam potresi, i za rakovodstvoto i za vrabotenite, no sega sme vo situacija koga nemame izbor”, veli toj. Kapital go pra{a prviot

IVICA KRAWÊVI], � prv ~ovek na Telekom Slovenija pora~uva:

�

koVUmira

moÌPhoproslufonCosLasjatukoeiPho

koga nekoi raboti }e se ispravat, koga }e pomine ovaa kriza, bidej}i i taa nema da trae ve~no”.Komentiraj}i ja biznis-klimata vo telekomunika-ciskiot sektor vo Make-donija, vo uslovi koga, za razlika od Slovenija, koja e i prv dominanten operator, a ovde se vtor i alterna-tive operator, toj veli deka sekako oti ima problemi koi se povrzani so regu-latorot (dràvata):“Nie vo Slovenija kako prv operator imame strogi uslo-vi, koi {to ni se nametnati! Koga Makedonski telekom bi

imal takvi strogi uslovi vo Makedonija, toga{ nie kako alternativen opera-tor vo Makedonija, bi gi imale istite uslovi, kako {to ovde se dadeni uslovite za alternativnite operatori vo Slovenija! Toga{, na{eto rabotewe bi bilo mnogu podobro i bi dobile mnogu pogolem broj na korisnici. Treba da se ovozmoì edna-kov tretman za site igra~i na pazarot od {to na krajot najgolem benefit }e imaat gra|anite. Uveren sum deka regulatorite vo Makedonija rabotat na toa”, objasnuva Kraw~evi}.

K O M E R C I J A L E N O G L A S

POLITIKA23.06.20106

KATERINA [email protected]

Po sredbata so generalniot sekretar na OON, Ban Ki-Mun, Papandreu izleze so àlewe {to sporot so Skopje ne e zatvoren dosega direktno pora~uvaj}i deka {teta e {to ”nemalo vremenska ramka koja bi propi{ala do koga mora da se najde kompromis. Negoviot zamenik, Dimitris Drucas, pak mu pora~a na premierot Gruevski deka mora da omekne vo beskompromisnosta. Vo me|uvreme, na doma{nata politi~ka scena, premeirot Gruevski ne prestanuva da insistira liderot na opozicijata Branko Crvenkovski da kaè {to pregovara so Atina (!?). No, od toa za {to Vla-data pregovara ne se otkriva ni detaq ... za da, navodno, ne se naru{ele strate{kite dràvni interesi

��

GR^KIOT PREMIER JORGOS PAPANDREU TVRDI:

DA IMAVME VREMENSKA RAMKA, SPOROT DOSEGA ]E BE[E RE[EN!

Dodeka dvete na-jgolemi partii, VMRO – DPMNE i SDSM ne presta-nuvaat so sekojd-

nevni obvinuvawa – koj toa tajno pregovara so Atina i licitira so dràvnoto ime, gr~kiot premier Jor-gos Papandreu izleze so interesna poraka.Papandreu veli deka gre{ka e {to sporot nema vremenska ramka i deka dokolku taa postoela dose-ga }e imalo i re{enie. “Ako imavme vremenska ramka za re{avawe na problemot okolu imeto, toj problem }e be{e re{en v~era, ili verojatno pred mnogu godini”, izjavi za Doj~e Vele gr~kiot premier. Toj ostanuva na tvrdiot stav – edno ime so geograf-ska odrednica za sevkupna upotreba.“So severniot sosed ne vr-zuvaat tolku mnogu ne{ta, navistina e golema {teta {to sporot dosega ne e zat-voren”, veli Papandreu.Za sredbata so Ban Ki-Mun, Papandreu soop{tuva deka stanalo zbor za gr~kite inicijativi koi napreduvale so pomo{ na medijatorot Metju Nimic. Spored pi{uvawata na gr~kiot vesnik Navtembo-riki na sredbata Papan-dreu go uveruval general-niot sekretar deka Atina i Skopje ne vodat tajni pregovori. Pojasnuval deka Atina ima seriozna èlba da se zatvori pra{aweto i deka prezema inici-jativi vo pregovorite {to se odvivaat pod pokrovi-telstvo na OON, no tie inicijativi ne se tajni i se soop{teni na javnosta.Sepak, izjavata na Papan-dreu za vremenskata ramka, predizvika vnimanie i pokraj mnogute na~ini na koi taa moè da se tolkuva, ostava prostor, za nasetuvawe na mo`no re{enie, koe i prethodno

Milo \ukanovi}, crnogorskiot premi-er, na Pralamentar-

noto sobranie na Sovetot na Evropa vo Strazbur, iskaà razo~aranost za toa {to Makedonija ne dobi datum za pregovori. Spored \ukanovi}, vakviot presedan dava lo{ signal za zemjite od regionot i za nivniot ponatamo{en evrointegra-tiven napredok. "Postoi edno lo{o iskustvo, lo{ presedan vo na{iot

region. Toa e presedanot so Makedonija. Taa dobi pre-poraka za po~etok na pre-govori, no ne dobi datum. So {to ne postoi realen napredok vo institucional-nite odnosi so EU. Statusot na kandidat e zadovolstvo i priznanie za toa {to e sraboteno, no pregovorite se mehanizmot i ramkite za ponatamo{en napredok", izjavi \ukanovi}.\ukanovi} smeta deka Sovetot na Evropa e

od klu~no zna~ewe za re{avawe na otvorenite pra{awa vo regionot, koj gi nema samo Makedonija, tuku gi imaat i Bosna, Srbija i Kosovo. Toj za ova razgovaral so generalniot sekretar na SE, Torbjorn Jagland.Generalniot sekretar na Sovetot na Evropa, Torb-jorn Jagland, po vakvite zabele{ki, pove}e pati povtori deka ne saka da se me{a vo re{avaweto na

problemot me|u Makedonija i Grcija, bidej}i za ovoj spor se pregovara vo OON. Spored \ukanovi} region-alnata sorabotka me|u zemjite-~lenki e od klu~no zna~ewe za zemjite od re-gionot na patot do NATO i EU. Spored nego, vakvata sorabotka bi bila ob-novuvawe na mostot koj bil preki-

nat za vreme na krizite vo porane{na Jugoslavija.

\UKANOVI]: NEDAVAWETO DATUM ZA PREGOVORI NA MAKEDONIJA E LO[ PRESEDAN ZA REGIONOT

be{e spomenuvano! Vo tekot na v~era{niot den se pojavija informacii deka Grcija bi moèla da gi deblokira integraciite na Makedonija so toa {to kako uslov bi se postavila edna vremenska ramka do koga sporot treba da bide zatvoren. Ova se poklopuva so agendata na Papndreu

za integracija na celiot Balkan vo EU do 2014 godina koja vo posledno vreme doìvuva i silna me|unarodna valorizacija. Ottuka, onie optimisti~ki pretpostavki se deka na gr~kata diplomatija vo golema merka bi bi bilo va`no ovoj integrativen proces na site balkanski

zemji da ne se soo~i so blokada, najmalku so make-donskoto pra{awe, bidej}i toa bi go miniral celiot proekt! No, docna poplad-neto stigna edna ostra iz-java na gr~kiot alternativ-en minister za nadvore{ni raboti, Dimitris Drucas, koja ne dava prostor ovie preudicirawa da se smetaat za realni.„Napredok }e ima vo onoj moment koga gospodinot Gruevski ja promeni svojata beskompromisna pozicija i }e sfati deka toa e vo interes na negovata zemja i negoviot narod”, veli Drucas.

VMRO – DPMNE I SDSM : KOJ OD NIV E OVLASTEN TAEN PREGOVARA^ !?

Tajnosta i misti~nosta na pregovorite {to ja nametna VMRO – DPMNE, so neotkrivaweto na apsolutno nikakvi detali, ja pravda so braneweto na strate{kite dràvni interesi. Vo vladeja~kata partija koga se zboruva za imeto i za tekot na pregovorite voop{to ne se raspoloèni za komentar (osven ve}e poznatiot stav deka imeto ne se dava i po cena na pa|awe od vlast!?) Velat deka toa e pra{awe so koe se zanimava Vladata i deka tamu treba da se baraat odgovorite (!?)...me|utoa, ako se pobaraat odgovori od lu|eto vo zgradata na “Ilindenska bb” tie upatuvaat nazad, povtorno vo partijata, oti prvo, vladinite lu|e za odnosi so javnost se maksimalno neinformirani za ova klu~no pra{awe, a vtoro jasno e deka za ova, klu~nite informacii gi imaat samo premierot i negovite najbliski sorabotnici. Iako, za ova ne sakaat oficijalno da komentiraat, vo VMRO – DPMNE ne se vozdrùvaat da si kaàt {to mislat za SDSM i za Branko Crven-kovski. Toa {to od kaj niv ne moè da se izvle~e ni najmal detaq, do kade e

dogovorot za na{eto ime, ne im pre~i da baraat Crvenkovski da gi otvori kartite i da kaè {to dogovara so Atina. Li~no premeirot Gruevski v~era povtorno go povika Crvenk-ovski da odgovori koj mu e planot za re{avawe na sprot ako se vrati na vlast. DPMNE go obvinuvaat najdirek-tno SDSM deka vo imeto na borbata za vra}awe na vlast, gi naru{uva dràvnite pozicii vo sporot so koketiraweto so gr~kite stavovi. Velat deka tie morale da gi dràt rabotite vo tajnost, za da ne na{tetat na dràvata, no ne razbiraat zo{to Crvenkovski dosega ne izlegol so stav za mo`nite imiwa {to se vrtat vo javnosta. Od SDSM imaat odgo-vor, so objasnuvawe ... i poraka:“SDSM e kompletno izo-lirana od procesot na pregovori za nadminuvawe na sporot so Grcija {to ve}e 4 godini go vodi premierot Gruevski li~no. Gruevski o~igledno sam si gi vodi pregovorite i nema namera na make-donskata javnost da i soop{tuva kakov e dosega ishodot od pregovorite. Naprotiv, edinstveno {to toj pravi e {to ja obvinu-va opozicijata, deka nie gi ru{ime pregovara~kite pozicii. Toa e najgolemata laga i najgolemata glupost {to na{iot baron Min-hauzen moè{e da ja smis-li. Krajno e nelogi~no da se povikuva opozicijata da zazeme stav po pra{awe za koe apsolutno nema informacii. Ona {to, pak, e jasno za site gra|ani na Makedonija e deka na{ata dràva nikoga{ porano nemala poslabi pozicii na me|unarodnata scena”, veli potpretsedatelot na SDSM, Gordan Georgiev za “Kapital”.

23.06.2010 7FOKUS

V~era makedonskata vlada, i li~no premierot Nikola Gruevski pridruùvan od ministerot za ekonomija Fatmir Besimi, promoviraa

u{te edna tehnolo{ka razvojna zona vo Tetovo. Ova e ~etvrta zona po otvoraweto na Bunarxik 1, Bu-narxik 2 i zonata vo [tip. Kolku e makedonskata po{iroka javnost involvirana vo slu~uvawata, vo momentot nema informacii,odnosno za toa kolku navistina se investira vo ovie zoni, iako obrazloènieto na premierot pri otvoraweto na Bunarxik 2 be{e deka zonata se otvora, za slu~ajno da ne snema mesto vo Bunarxik 1!?Ottuka, slobodniot zaklu~ok e deka, so isklu~ok na Bunarxik 1, kade {to ve}e rabotat dve fabriki, zonite zjaat prazni. Stranskite kompanii dobivaat golem broj na povolnosti (se reklamiraat i na svetskite televiziski kanali) dokolku re{at da investiraat vo Makedonija. Na primer, osloboduvawe od danokot na profit vo prvite deset godini, dvojno ponizok danok na personalen dohod vo prvite pet godini, oslobodu-vawe od danokot na reinvestirana dobivka, osloboduvawe od DDV i carini, besplatna infrastruktura vo zonata, kofinansirawe na del od tro{ocite vo soglasnost so Zakonot za dràvna pomo{, kako i evtin zakup od samo deset evro centi za metar kvadraten dràvno zemji{te. No, i pokraj vakvite povolnosti ve}e deset godini zonite se ednostavno - prazni. Vo godinite nanazad se redea iljad-nici pri~ini - od lo{ite strategii za privlekuvawe na investitorite, lo{oto stopanisuvawe so zonite, pa s$ do aktuelnata finansiska kriza koja {to go namalil apetitot na stranskite kompanii za investi-rawe vo zemjava. Vo sekoj slu~aj ve}e desetina godini sinonim – za

industriska zona vo Makedonija, ostana da bide „zelenata livada bez {arenata krava“, no i bez stranskite investitori. Vladata neodamna duri re{i da go smeni modelot na privlekuvawe na inves-titori so toa {to sega }e gi davala na stranski menaxeri da upravuvaat so zonite.

KAKO USPEA ZUBOVCE KRAJ GOSTIVAR?

Vo gostivarsko Zubovce, pet makedon-ski kompanii ve}e privr{uvaat so investicijata vo svojata mini – in-dustriska zona. Krizata i vlo{enite ekonomski uslovi vo zemjava ne ja zabavija investicijata vo mini – industriskata zona. Spored planovite, zonata naskoro }e vraboti 100-tina rabotnici. In-teresen e podatokot deka petminata investitori vo zonata vo Zubovce, vo prosek imaat po 35 godini. Toa zna~i deka se relativno mladi, no sekoj od niv ve}e ima sopstvena pretpriemni~ka istorija. Idejata za investirawe vo zaedni~ka indus-triska zona poteknala od faktot {to site pet pretpriema~i planirale da investiraat vo pro{iruvawe na kapacitetite, pa od prakti~ni pri~ini istoto re{ile da go napra-vat so zaedni~ki sili. So svojata ideja na mnogu lesen na~in stignale do premierot Nikola Gruevski, od kogo dobile zeleno svetlo i gi do-bile dràvno zamji{te za povolna cena.No, investitorite vo Zubovce, ne baraa nikakvi dano~ni olesnuvawa, ili drugi povlastici od strana na makedonskata vlada (iako sigurno ne bi im bilo lo{o da gi dobijat). Ed-instveno {to pobarale od dràvata, za vreme na sredbata so premierot Nikola Gruevski, e povolno da im se prodade dràvno zemji{te, so ras~isteni imotno pravni odnosi. Dogovorile, dràvnoto zemji{te da im se prodade za cena od tri evra po metar kvadraten, na {to premierot se soglasil, pod uslov investicijata da ja zaokruàt za

dve godini i vo septemvri 2011 godina, da po~nat da rabotat site pet fabriki. Rabotite se odvivaat spored planovite i zonata }e bide zavr{ena vo predvideniot rok zadaden od strana na vladata – septemvri 2011 godina. Ve}e deneska tri od objekti se pri kraj, a od neodamna zapo~naa da se gradat i poslednite dva pogoni na kompaniite Damjan stil i Elkom. Spored idejniot tvorec na proektot, i sopstvenik na kompanijata za mesni prerabotki Karne – M od Gostivar, Mihajlo Mihajlovski, pogonot na pekarnicata Amigo e ve}e zavr{ena i nejziniot sopstvenik vo momentov investira vo potrebnata tehnologija za fabrikata, a se privr{uva i izgradbata na fabrikata za kafe Interkafe, kako i na najgole-miot pogon vo industriskata zona, pogonot na Karne M. Mihajlovski veli deka najverojatno namesto prvi~no planiranite eden milion evra, investicijata }e nadmine dva milioni evra, najmnogu poradi faktot {to site od investitorite za vreme na izgradbata re{ile da ja nadminat planiranata kvadratura na pogonite.“Koga zapo~navme so investicijata, prvi~nite planovi be{e site pogoni zaedni~ki da imaat 1.500 kvadratni metri, no kako {to zapo~naa da se odvivaat grade`nite raboti re{ivme da izgradime pogolemi pogoni. Taka samo pogonot na pekarnicata Amigo, koja e ve}e zavr{ena sega ima kvadratura od 1.250 kvadratni metri, dodeka najgolemiot pogon na Karne M se gradi na 3.200 kvadrati”, objasnuva Mihajlovski.Mihajlovski ima golemi planovi so negovata kompanija. Vo momentov Karne M svoite mesni prerabotki gi plasira samo na makedonskiot pazar, odnosno niz makedonskite trgovski sinxiri, a posle izgrad-bata na noviot pogon, toj planira poagresivno da nastapi i na paza-rite od regionov.

EDNAKOV TRETMAN NA MAKE-DONSKITE I STRANSKITE INVESTICII!

Analizite pokaùvaat deka vo Make-

100novi rabotni mesta

}e otvori industriskata zonavo Zubovce

VLADATA VO ZONA TETOVO, „KAPITAL“ VO ZONA ZUBOVCE

�� Dodeka v~era vo Tetovo se otvora{e u{te edna od oficijalnite ekonomski zoni (posle dvete vo Bunarxik i onaa vo [tip), vo gostivarsko Zubovce, pet makedon-ski kompanii ve}e privr{uvaat so investicijata vo svojata mini–industriska zona kade naskoro }e se vrabotat 100 lica. Tie za razlika od stranskite investitori ne dobivaat nikakvi dano~ni olesnuvawa, osven {to Vladata im prodade evtino dràvno zemji{te.

GOJKO KE[[email protected] 80

makedonski kompanii spored Sojuzot za stopanski komori,

se podgotveni vedna{ da investiraat vo novi fabriki, dokolku vladata im obezbedi

odredeni povolnosti

ZA STRANCITE [TO GI NEMA CRVEN TEPIH, ZA DOMA[NITE DIV KAPITALIZAM!

donija postojat stotici kompanii kako tie vo Gostivar, koi {to sakaat da investiraat, no od vladata ba-raat da dobijat povolnosti i ednakov tretman kako stranskite investitori koi }e se re{at da investiraat vo slobodnite ekonomski zoni. Mir~e êkrexi potpretsedatel na Sojuzot na stopanskite komori na Makedonija, kade {to najgolem del od ~lenkite se mali i sredni pretprijatija, veli deka od nivnoto ~lenstvo vo momentov okolu 80 kom-panii se spremni vedna{ da inve-stiraat vo novi fabriki, dokolku vladata sli~no kako na biznismenite od Gostivar im obezbedi evtino grade`no zemji{te vo industriski zoni so dobra infrastruktura, no i dano~ni olesnuvawa kakvi {to se nudat vo Bunarxik."Vo internata anketa koja {to ja napravivme me|u kompaniite, zabeleàvme deka kaj niv postoi golem interes za investirawe i golem broj od niv imaat biznis-planovi vo svoite fioki koi {to planiraat da gi ostvarat. Me|utoa za da se slu~i takov investiski ciklus, potrebno e stranskite i doma{nite investitori da imaat ednakov tret-man", veli êkrexi, i dodava:"Na{eto ~lenstvo glavno se sostoi od mali i sredni pretprijatija, koi realno ne moàt da investiraat vo slobodnite zoni kako Bunarxik, kade {to najmalite parceli se okolu 20 iljadi kvadratni metri. Kompaniite-~lenki na SSK imaat kapacitet za obavuvawe na investicii koi {to bi se dvièle od 500 iljadi do dva milioni evra", smeta êkrexi.Spored nego ne e fer da se davaat povolnosti za stranskite kompanii, a od druga strana za potencijalnite doma{ni investitori nema nikakva ponuda za povolni mo`nosti za investirawe.

BUNARXIK “ZABRANET GRAD” ZA MAKEDONSKITE KOMPANII?

I pokraj faktot {to ne postojat barieri za vlez na makedonskite kompanii vo slobodnite ekonomski zoni, sepak, spored Stojmirka Ta-sevska od Stopanskata komora na Makedonija, vo Zakonot za slobodni ekonomski zoni stoi deka dokolku nekoja makedonska kompanija se odlu~i da investira vo nekoja od slobodnite ekonomski zoni, treba da investira vo fabriika koja {to ne se zanimava so dejnosta na kompanijata."Na toj na~in dokolku jas se odlu~am da investiram vo nekoja od slobod-nite ekonomski zoni, a dejnosta na mojata kompanija e proizvodstvo na konditorski proizvodi, jas }e treba da investiram vo fabrika koja }e se zanimava so nekoja druga dejnost, {to e malku sporno", veli Tasevska.Spored nejze, dokolku ne postoi vakviot ~len vo Zakonot za slo-bodni ekonomski zoni, interesot kaj makedonskite kompanii tamu da investiraat, }e bide mnogu pogolem. Tasevska smeta deka glavnata pre~ka poradi koja brojot na direkni stranski investicii vo zemjava e mal, e bavnata administracija i dolgite proceduri koi se potrebni za da se obezbedi potrebnata do-kumentacija za zapo~nuvawe na investicijata."Samata procedura za da se ost-vari edna investiciona namera e mnogu naporna rabota. Zapo~nuvaj}i od obezbeduvaweto na grade`no zemji{te, administrativnite pro-cesi, izgradba na infrastruktura, pa s$ do ureduvaweto na prostorot {to e obvrska na Op{tinite. Mnogumina otko }e se soo~at so vakvite lavirniti mnogu brzo se otkaùvaat", smeta Tasevska.

POSTAVENI TEMELI NA TEHNOLO[KO INDUSTRISKATA ZONA VO TETOVONova tehnolo{ko industriska zona TIRZ Tetovo po~na da se gradi v~era. Zonata se prostira na povr{ina od 95 hektari, vo nejze se predvideni 27 bloka vo koi }e se gradat objekti za proizvodst-vo, distribucija i servisni uslugi. Vo prvata faza od izgradbata e predvideno da se investiraat okolu 5,5 milioni evra.“Lokacijata na koja {to se nao|a zonata, be{e vnimatelno izbrana so cel da se ovozmoàt optimalni uslovi za brzo priklu~uvawe kon postojnata infrastruktura, a so toa i brza izgradba i operativnost na samata zona”, izjavi premierot Nikola Gruvski.Od prednostite na TIRZ Tetovo toj gi poso~i, povrzanosta so avto-patot Skopje – Tetovo, blizinata do aerodromot vo Skopje, kako i mo`nostite za povrzuvawe so sistemot za gas, ~ija izgradba isto taka e planirana.“So toa zonata }e obezbedi odli~ni uslovi za izgradba na novi fabriki {to }e zna~at otvorawe novi rabotni mesta {to sekako e od golema va`nost za tetovskiot region”, re~e premierot.

KOMENTARI I ANALIZI8 23.06.2010

� KOMENTAR

SE SLU[A GLASOT I NA ÈNITE!Rodoviot mejn-

strim pretsta-vuva pra{awe koe

zazema s$ pogolem pros-tor vo ovie recesiski i nekade postrecesiski vremiwa. Ednakvata za-stapenost na polovite, ednakvite mo`nosti za s$ vo ìvotot vo na{ata zemja e norma koja e zagarantirana so Ustavot.@enite koi se vo vodite na biznisot ovie nekolku godini moè da se kaè deka s$ pove}e gi trpat i gi iskusu-vaat posledicite i kako lideri vo kompaniite kade {to rabotat i kako lica koi istovre-meno se griàt za drugite.Tie se izloèni na rizikot od gubewe na nivnite rabotni mesta, a kako {to recesijata go zema{e svojot zamav, taka bea zagrozeni i ènite so site pro-pratni faktori, bidej}i fokusot na recesijata premina od namalu-vawe na platite do zadrùvawe na rabot-nite mesta. Sepak, recesijata se otslikuva samo so lic-eto na maòt. Nema{e èni. Pra{aweto na rodova ednakvost vo site sferi od ìvotot treba da se so~uva vi-soko na na{ata agenda.

Rodoviot mejnstrim istovremeno pretsta-vuva i napredok za op{testvoto i nudi aspiracii za prosper-

VASE [email protected]

NOV BIZNIS MODEL VO VINARSTVOTO Denovive glavna tema

vo regionalnite me-diumi e zgolemeniot

izvoz na vino. Rusite po~nale pomasovno da pijat kvalitetno crno vino. Toa go iskoristile crnogorskite vinarnici i sega masovno go osvoju-vaat ovoj ogromen pazar. Sli~no e vo Turcija. Naplivot na turisti vo ovaa zemja drasti~no ja zgolemi pobaruva~kata na vino vo ovaa zemja, tradicionalno poznata po kozumirawe na rakija. Bugarite nastapile silno na ovoj pazar i samo za tri meseci izvezle nad 40 iljadi litri bugar-sko vino. Deka osvoile i novi pazari pokaùva faktot deka izvozot na bugarsko vino samo vo prviot kvartal porasnal za 46%! Makedonija iako nagolemo se reklamira i promovira kako "zemja na ve~noto makedonsko vino" ima seriozni prob-lemi i vo lozarstvoto i vo vinarstvoto. So toa se soglasuvaat i ednite i drugite. Sekoja esen glavna tema se otkupen-ite koli~ini na grozje, otkupnata cena, na~inot na pla}awe na grozjeto, docneweto na isplatata... Vo ponovo vreme aktuelni temi se i zgolemenite zalihi na vino, prob-lemite so negov plasman, namalenata pobaruva~ka na vino, novite zakonski re{enija koi nametnuvaat postrogi pravila i pri

otkupot na grozje i pri proizvodstvoto... Ona {to e definitivno jasno, ako se sudi spored izjavite na vinoproizvoditelite e deka e pove}e od neophoden nov biznis-model. Toj biznis-model treba da opfa}

a seopfatna strategija koja }e garantira sig-uren otkup na surovina, kvalitetno proizvodstvo, silna marketing-poddr{ka i rabota na teren za osvojuvawe novi pazari i potro{uva~i. Site skep-tici koi }e kaàt deka vo makedonskiot ambient toa e te{ko ostvarlivo, moàt lesno da se demantiraat preku primerot na vinar-nicite od drugite zemji od regionot koi "rastur pra-vat" so izvozot. Ako moàt tie, sigurno deka moème i nie. Ova e {ansa na povr{ina da isplivaat kvalitetot i menaxerskite sposobnosti na makedon-skite vinarnici.

itet. Vo Makedonija, slika-ta na èni lideri vo kompaniite i vo nivnite odbori, bez razlika vo koj e{alon se nao|aat, i ne e taka lo{a, no moè da bide i podobra dokolku pove}e se pos-veti vnimanie na ovaa problematika. Kofi Anan za ovaa problematika ima izjaveno: “Koga ènite napreduvaat, op{testvoto ima pros-peritet”. So ogled na momentalnata situaci-ja kaj nas, jas iskreno veruvam vo negovite zborovi.

VERICA [email protected]

POBEDNI^KA MAKEDONIJA

Ste se zapra{ale li nekoga{ {to vsu{nost slavime nie kako makedon-

ski narod? Koi nastani gi slavime, pobedite ili porazite? Nabquduvano istoriski, postoi vpe~atok deka sega{nava vlada najmalku ja slavi Narodnoosloboditelnata borba na Makedonija, vsu{nost najgolemata pobe-da na makedonskiot narod. Pobedata koja Makedonija ja vbroi vo grupata slobo-darski i progresivni sili vo svetot. Istorija od koja samo moème ve~no da se gordeeme i da im bideme blagodarni na onie {to ni ja donesoa. Namesto pobedni~ki men-talitet, na gra|anite s$ pove}e im se nametnuva gubitni~ko raspoloènie. Go pro~itavme govorot na premierot Gruevski na, bi rekol, bledata i neubedliva proslava na godi{ninata na parti-jata koja momentalno e na vlast. [to da kaème za ekonomskiot del od go-vorot? Mnogu jasno i pre-cizno, verojatno ne sakaj}i, u{te edna{ ja pokaà matricata na razmislu-vawe na ovaa vlada. [to saka da kaè premierot? Uspesite na makedonskata ekonomija se samo uspesi na vladata, samo taa e zaslu`na za niv. Poradi nejzinata ekonomska programa imalo povisoki stapki na rast na make-donskata ekonomija i na izvozot vo 2007 i 2008 godina. Toa {to drasti~no porasnaa cenite na met-alite, a {to sekako ne e zasluga na vladata, toa se razbira “nema” zna~ajno vlijanie vrz rastot na makedonskata ekonomija i

na izvozot. Se pofalija deka pred-vreme otplatile del od dolgot na Makedonija kon stranstvo. Zaboravija da spomnat samo eden mal de-taq. So koi pari go vrati-ja dolgot? So pari {to kako vlada gi za{tedija? Ne, tuku so parite {to SDSM ne gi potro{i, a moè{e za skulpturi na “{mizli”, i gi ostavi vo dràvnata kasa. Nasproti uspesite, spored matri-cata na razmisluvawe na ovaa vlada, neus-pesite na makedonskata ekonomija nikoga{ ne se neuspesi na Vladata. Sekoga{ e vinoven nekoj drug, svetskata ekonomska kriza, {to bilo, samo ne taa. To~no e deka krizata {to go pogodi svetot mora{e da ostavi posledici i vrz makedon-skata ekonomija. Ama, ona {to ne go kaùva pre-mierot e deka startnata osnova za da se spravuva so krizata mu be{e mnogu podobra otkolku vo drugi zemji, so re~isi izbalan-siran buxet i bez golema zadolènost. Makedonskata ekonomija na krajot na mandatot na SDSM vo 2006 godina be{e postavena na patekata za zabrzan i odr`liv rast. Pre-mierot ne kaùva, ama nie znaeme deka krizata samo pobrzo i pojasno ni gi pokaà posledicite na populisti~kite politiki na vladata. Kako i da e, Makedonija ne zasluùva vlast so vakva matrica na razmisluvawe, kade {to uspesite se nejzini, a za neuspesite e vinoven nekoj drug. Liderstvo e da ja zeme{ odgovornosta vo dvete situacii. Istiot priod go gledame i vo drugite sferi na ìvo-tot. Zatoa s$ posilen e

vpe~atokot deka imame s$ pomalku prijateli {irum svetot. Toa ne e onaa Makedonija {to premierot Gruevski ja nasledi vo 2006 godina, zemjata kandidat za vlez vo EU, so golema poddr{ka i bez seriozni pre~ki. Kako zemja se najdovme na slep kolosek, so celosno neizvesna idnina i se-riozna opasnost taa da bide zape~atena za podolg vremenski period. Zatoa, mora da ja vratime Make-donija na pobedni~kata pateka. Mora da prestane gubitni~kiot mentalitet {to ovaa vlast im go vsaduva na gra|anite, a vo zamena im gi nudi mitovite od pred 2.000 godini. Narodot e gladen. Od mitovi ne se ìvee.Da ja napravime Make-donija pobedni~ka. Kako }e izgleda toa? Eve nekolku primeri. Pobedni~ka Makedonija e onaa vo koja gra|anite ne ìveat vo strav, vo koja slobodno zboru-vaat na telefon i ne se pla{at deka i “nekoj tret” u~estvuva vo razgovorot. Pobedni~ka Makedonija e onaa vo koja firmite ne gi ~uvaat fakturite vo fioka zatoa {to znaat deka ako gi dostavat do dràvnite institucii }e mora vedna{ da platat DDV, a ne se znae koga dràvata }e im plati na firmite za napravenoto ili }e im vrati DDV. Zatoa firmite ja ~uvaat svojata likvidnost i ne gi pu{taat fakturite. Taka i deficitot vo buxetot izgleda pomal otkolku {to e navistina. Pobedni~ka Makedonija e onaa vo koja grade`nite firmi, koga }e pobedat na dràven tender za gradewe, ne razmisluvaat

�� [to saka da kaè premierot? Uspesite na makedonskata ekonomija se samo uspesi na Vladata, samo taa e zaslu`na za niv. Poradi nejzinata ekonom-ska programa imalo povisoki stapki na rast na makedonskata ekonomija i na izvozot vo 2007 i 2008 godina. Toa {to drasti~no porasnaa cenite na metalite, a {to sekako ne e zasluga na Vladata, toa se razbira “nema” zna~ajno vlijanie vrz rastot na makedonskata ekonomija i na izvozot.

M-R ZORAN JOVANOVSKIpotpretsedatel na SDSM

da baraat bankarska garancija deka dràvata }e im plati za srabo-tenoto. Pobedni~ka Makedonija e onaa vo koja minis-tri ne gi komentiraat statisti~kite podatoci na Dràvniot zavod za statistika pred tie da bidat oficijalno objaveni i dostapni za celata javnost. Toa {to se slu~i so ovaa vlada e prvoklasen skandal.Pobedni~ka Makedonija e onaa vo koja se ìvee podobro zatoa {to navistina moè da se ìvee podobro. Treba samo da veruvame vo toa, da odlu~ime deka sakame toa da go napravime i da imame iskren i ~esen odnos kon rabotite. Ne e ova “kakov – takov” narod, {to bi rekol premierot Gruevski. Ova e skromen i dostoinstven, no i gord i hrabar narod, koj videl i pominal mnogu. I gi nadminal site predizvici. Vo nedela ve~er, na 27 juni, pred zgra-data na Vladata na Republika Makedonija, mitingot “Nie sme za pobedni~ka Makedonija” da go napravime praznik na progresivnoto, na slobodoumnoto, na pozitivnoto vo na{ata zemja. Sega e momentot. Se gledame na 27 pred Vladata.

23.06.2010 9KOMPANII PAZARI I FINANSII

Makedonskiot izvoz vo ê{ka lani iznesuva{e sk-romni devet mil-ioni dolari, a

najmnogu se plasirani tekstil, zemjodelski proizvodi i fero-silicium. Vkupnata trgovska razmena me|u dvete zemji iznesuva{e okolu 61 milion dolari i e za 23% poniska od trgovijata ostvarena vo 2008 godina. Deficitot e na makedonska strana i vo 2009 godina iznesuva{e duri 42 milioni dolari. Vo nasoka na unapreduvawe na ekonomskata sorabotka pome|u Makedonija i ?e{ka, pretstavnicite na stopanskite komori na dvete zemji v~era potpi{aa spogodba za formirawe na Makedonsko-~e{ki deloven sovet.“Nema uspe{na prikazna bez ubavo izbalansirana i golema trgovska razmena. Vzaemnata sorabotka me|u dvete dràvi vo izminatite godini doìvuva{e podemi i padovi. Objektivna pos-ledica e deka i dvete dràvi pominaa niz bolen proces na tranzicija. No, toa {to vo vkupnata razmena, koja lani iznesuva{e 61 milion dolari, samo mizerni devet milioni se izvoz od Makedonija, e lo{o. Toa treba da go podobrime”, pora~a potpretsedatelot na Stopanskata komora na Make-donija, Antoni Pe{ev.Toj istakna deka zemjava treba da gi sledi ~e{kite iskustva od primenata na dogovorite CEFTA, vlezot vo Evropskata unija i podobruvaweto na investiciskata klima vo zem-jata.

RASTE DEFICITOT NA [TETA NA MAKEDONIJA

Analizata na Stopanskata komora pokaùva deka vo trgovskata razmena vo peri-odot 2000-2009 godina me|u Makedonija i ̂ e{ka, najgolem rast na trgovskiot deficit na makedonska strana imalo vo 2007 godina, koga iznesuva{e 53 milioni dolari, {to e rezultat na liberalizacijata na trgovijata me|u dvete zemji po vlezot na ê{ka vo EU. Minatata godina, Makedonija na ~e{kiot pazar najmnogu izvezuva{e tekstil (3,3 mil-ioni dolari) i toa ènski i ma{ki pantaloni i rabotni kombinezoni, ferosilicium (1,1 milion dolari), vino (700.000 dolari). Od ê{ka vo zemjava najmnogu vlegle motorni vozila (10,8 milioni dolari), hemiski preparati (7,8 milioni dolari), priemni aparati za televizija (1,9 mil-ioni dolari) i plo~i iverki (1,4 milioni dolari). Od Komorata poso~uvaat deka

KATERINA [email protected]

MAKEDONSKIOT IZVOZ VO Ê[KA SAMO 9 MILIONI DOLARI

Ê[KA JA NEMA VO TOP 20 TRGOVSKI PARTNERI NA MAKEDONIJA

Kompanijata Mat ervejs koja pred dve nedeli dobi dozvola za rabota

na makedonskiot pazar go promovira{e novoto logo, noviot slogan i veb-strani-cata na koja }e ima detalni informacii za redot na letawe.Noviot slogan na kompani-jata e Tuch the sky-Dopri go neboto, a vo nego kako {to velat od kompanijata se sodràni site poraki

koi {to ja simboliziraat gordosta i prepoznatlivosta me|u tur-operatorite i av-ioprevoznicite. Vo nared-niot period, na novata veb stranica www.matairways.mk }e bide objaven vozniot red i destinaciite na koi }e leta ovaa aviokompanija.“Noviot korporativen iden-titet & garantira na na{ata kompanija podobra pre-poznatlivost na pazarot i }e gi uveri gra|anite na

Makedonija deka sme tim na vrvni profesionalci” izjavi Darko Mila~i~, eden od in-vestitorite na Metropoliten investment grup.Sprskata kompanija Kon- tiki, koja e del od Metropoliten investment grup formira{e nova kompanija vo Makedonija, Mat Ervejs-Skopje. Sedi{teto na kopmanijata e vo prosto-riite na porane{niot make-donski nacionalen prevoznik koj se vika{e Mat.

MAT ERVEJS SO NOVO LOGO I VEB-STRANA ZA VOZNIOT RED

Ruskata energetska kompanija Gasprom se nadeva deka do krajot

na godinava Turcija }e ja odobri izgradbata na pod-vodniot del od gasovodot Juèn potok, koj treba da pominuva pod Crno More, izjavi potpretsedatelot na Upravniot odbor na ruskiot energetski gigant, Aleksandar Medvedev.Toj istakna deka poten-cijalnoto vklu~uvawe na

Romanija vo Juèn potok ne zna~i otkaùvawe na rutata na gasovodot preku teritorijata na Bugarija. Spored Medvedev, s$ u{te ne se razgledani tehni~ko-ekonomskite aspekti na romanskoto vklu~uvawe vo proektot Juèn potok. “]e se najde optimalno re{enie kako od ekonom-ska taka i od geolo{ka gledna to~ka”, re~e Med-vedev.

Pokraj Romanija i Buga-rija, i Makedonija se najde na spisokot na potencijalnite zemji kade {to }e pominuva Juèn potok. Ovaa mo`nost be{e otvorena na sredbata pome|u generalniot direk-tor na Gasprom, Aleksej Miler, i vicepremierot Zoran Stavreski, koja se odrà vikendov vo Sankt Peterburg.

GASPROM: DO KRAJOT NA GODINATA ]E PO^NE IZGRADBATA NA JU@EN POTOK

SO SEKOJ KUPEN PRIMEROK NA MAGAZINOT KAPITAL SLEDUVA BESPLATEN DNEVEN VESNIK KAPITAL

makedonskite grade`ni kom-panii ve}e podolgo vreme nemaat dogovoreni grade`ni raboti vo ê{ka. Porano Pelagonija i Beton bile os-obeno prisutni na ~e{kite gradili{ta.Pretsedatelot na ~e{kata stopanska komora gi uve-ruva{e makedonskite biznis-meni deka vladata vo Praga pravi s$ za da se razvie trgovskata sorabotka so Make-donija, no i so drugi zemji.“V~era ja posetivme i indus-triskata zona vo Bunarxik, a bevme i vo Regionalnata komora vo Prilep. Jas se nadevam deka naskoro }e se konkretiziraat nekoi proekti koi pred nekolku meseci gi diskutiravme vo Praga so pretstavnici na makedonskata vlada. Nie se trudime firmite koi rabotat ovde, a i tie koi sakaat da vlezat na ovoj poazar, da gi imaat najdobrite uslovi ovde. Momentalno vo Makedonija se prisutni ~e{ki firmi od pove}e industrii, kako {to se konzervnata, {e}ernata, drvnata, no i vo energetikata, nedvi`nostite i hemiskite preparati” , izjavi Jozef Cilek, pretsedatel na ~e{kata stopanska komora.Iako na Makedonsko-~e{kiot

biznis forum prisustvuvaa re~isi 60-tina biznismeni, ne se najavi nitu edna konk-retna investicija vo zemjava. Site diskusii i kontakti se svedoa na nameri, èlbi i zapoznavawe na biznis-potencijalite na zemjava.

Ê[KIOT MINISTER VOODU[EVEN OD “SKOPSKO”

“ê{kite kompanii se zain-teresirani za biznis vo Make-donija, osobeno vo delot na patnata infrastruktura, indus-trijata i obrazovanieto. No, Makedonija za nas e interesna od aspekt na zemja-baza za Zapaden Balkan, preku koja bi se odvival tranzitot kon drug-ite zemji”, re~e Petar Ko{i}, direktor na konsultantskata ku}a Centrum od ê{ka.Ministerot za trgovija i in-dustrija na ̂ e{ka, pak, Milan Hovorka, e voodu{even od makedonskoto pivo “skopsko”.“Zav~era go probav va{eto odli~no pivo “skopsko”. Kolku {to sum informiran, toa se pravi po ~e{ki recept, pa toa moè da bide dobra mo`nost zaedno da napravime pove}e koga stanuva zbor za ovoj proizvod”, izjavi ministerot Hovorka.

HIDROPOL - NAJGOLEMA Ê[KA INVESTICIJA VO ZEMJAVAHidropol e najgolemiot ~e{ki investitor vo Make-donija, so vloèni okolu 28 milioni evra. Ovaa kompanija ve}e 16 godini proektira, gradi, rekon-struira i operira so mali i sredni hidrocentrali vo zemjava. Hidropol izgotvuva i fizibiliti studii, dava konsultantski uslugi pri izvedba i izgradba na ovie energetski kapaciteti. Dosega e dobiena koncesija za izvedba na sedum mali hidrocentrali. Kompanijata posledno be{e angaìrana pri modernizacijata na HEC Matka.

�� Makedonskite biznismeni se razo~arani od maliot izvoz vo ê{ka i od ogromniot makedonski trgovski defi-cit so ovaa zemja od duri 42 milioni dolari. ]e se baraat na~ini za zgolemu-vawe, general-no, na razme-nata pome|u dvete zemji

Toj najavi deka za dve nedeli vo Praga biznismenite i makedonskiot ambasador }e se sretnat za da razgovaraat okolu mo`nata investicija vo Makedonija.

Pretsedatelot \orge Ivanov gi povika ~e{kite biznismeni da gi iskoristat potencijalite na zemjava.“Gi povikuvam ~e{kite bi-znismeni da gi iskoristat

komparativnite prednosti na Makedonija pri realizacija na biznis-planovite. O~ekuvam ovoj biznis-forum da vrodi so konkretna zdelka”, istakna Ivanov.

KOMPANII PAZARI I FINANSII 23.06.201010

�� Vakvata pau{alna izjava, e izjava protiv site carinici, ne samo pro-tiv mene. Carinata ve}e nekolku godini ne e na listata na me|unarod-ni ili pak doma{ni anketi za korumpirani institucii. Isto taka vo site izve{tai na Evropskata komisija za progresot vo reformite na Makedonija, istite tie konstatiraat deka vo carinata e postignat naj-golem razvoj na administrativniot i institucionalniot kapacitet

Van~o Kargov, direktorot na makedonskata Carinska uprava e revoltiran od, spored nego, pau{alnite ocenki na Dràvnata

komisija za spre~uvawe na korupci-jata, za toa deka Carinskata uprava e me|u najkorumpiranite institucii vo dràvava. Smeta deka naporite {to gi pravi Carinskata uprava za spre~uvawe na korupcijata vo nejzinite redovi davaat rezultati i deka carinicite ne moè po iner-cija da se smetaat za najpodmitlivi slu`benici vo op{testvoto. Pretsedatelot na Antikorup-ciskata komisija izjavi deka Carinskata uprava e me|u najkoru-mpiranite institucii. [to }e mu odgovorite na ova? Vistina e deka postoi percepcija deka carinata kako institucija, ne samo vo Makedonija tuku, nasekade vo svetot, e izloèna na korupcija, bidej}i vo nea se vrtat mnogu pari. No, koga nekoj izjavuva deka vo carinata ima visoka korupcija, za toa treba da pokaè fakti vrz ~ija osnova toj donel takvi zaklu~oci. Za da se dade takva izjava treba da se sprovedat anketi i istraùvawa, no i duri toga{, pak, stanuva zbor za percepcija, a ne za kvalifikacija. Od izjavite na pretsedatelot na Dràvnata komisija za spre~uvawe korupcija, Ilmi Selami, nemam videno podatoci okolu toa vrz {to se bazira negovata konstatacija deka vo carinata ima visoka ko-rupcija. U{te pove}e, nejasno e kako, koga nie imame potpi{ano Memorandum za sorabotka so Antikorupciskata komisija, i so koja postojano sme vo kontakt, dosega nitu edna{ ne be{e poso~eno deka vo carinata ima korupcija, tuku za toa toj izleze i vakvata informacija ja spodeli so javnosta. Duri i vo Izve{tajot

GABRIELA [email protected]

�� Vakvata pau{alna izjava, e izjava protiv site carinici, ne samo pro-tiv mene Carinata ve}e nekolku godini ne e na listata na me|unarod

u j , j r r , rtiv mene. Carinata ve}e nekolku godini ne e na listata na me|unarod-tiv mene. Carinata ve}e nekolku godini ne e na listata na me|unarod-

j

SELAMI NEKA DADE FAKTI ZA NA[ATA KORUMPIRANOST!

VANÔ KARGOVDIREKTOR NA CARINSKATA UPRAVA NA MAKEDONIJA

IGOR [email protected]

Vo momentov imame nad 200 aktivni krivi~ni prijavi protiv vraboteni vo Carin-skata uprava, koi napravile zloupotreba na slu`bena dol`nost. Otkako jas sum dojden vo Car-inskata uprava, okolu 10% od vrabotenite imaat dobieno otkazno re{enie zaradi zloupotrebi na slu`benata dol`nost. I sega nekoj da kaè deka nie s$ u{te sme najkorumpirani?!

Nie sme edinstvena insti-tucija {to soglasno zakonot, gi imame prezemeno site anketni listovi i listovite za imotna sostojba na vrabo-tenite vo carinska uprava, kaj nas. Vovedovme i elek-tronski sistem za eviden-cija na imotnata sostojba {to treba da se prijavi, a isto taka pravime postojano obnovuvawe so podatoci na imotnata sostojba na vrabo-tenite.

na Antikorupciskata komisija za 2009 godina ne e navedeno postoewe na korupcija vo carinata. Vakvata pau{alna izjava, e izjava protiv site carinici, ne samo protiv mene. Carinata samoinici-jativno pravi anketi i izve{tai vrz osnova na koi ponatamu pravi strategii, prvo za prevencija, a potoa i sankcionirawe na korupci-jata. Carinata ve}e nekolku godini ne e na listata na me|unarodni ili pak doma{ni anketi za korumpi-rani institucii. Isto taka vo site izve{tai na Evropskata komisija za progresot vo reformite na Make-donija, istite tie konstatiraat deka vo carinata e postignat najgolem razvoj na administrativniot i in-stitucionalniot kapiacitet. Otkako vie ste na ~elo na Carin-skata uprava, kakvi merki preze-dovte za suzbivawe na korupcijata vo nea. Kakvi se rezultatite od toa? Kolku carinici dosega do-bile otkaz zaradi zloupotreba na slu`bata? Vo Carinskata uprava postoi Sek-tor za profesionalna odgovornost koj {to vr{i vnatre{na kontrola i inspekcii. Koga dojdov tuka, toj sektor be{e prazen, a sega e ekipi-ran so 11 lu|e. Isto taka imame i sektor za vnatre{na revizija, koj {to od sostojba na samo dve revizii izvr{eni vo 2006 godina, samo vo poslednite pet meseci od 2010 godina ima izvr{eno 15 revizii, a minatata godina ima{e 22 revizii. Inspekciite i reviziite se tie {to treba da istraùvaat dali i kako se carini, dali ima ne{to nepravilno ili ne. Ovie sek-tori se dobro ekipirani, a imaat definirano i posebni to~ki za koi se smeta deka se osobeno izloèni na rizik od zloupotreba. Za da ja prevenirame korupcijata, isto taka, gi zgolemivme platite na carinskite slu`benici za re~isi 60%, a voveden im e i benificiran sta`. Ponatamu, definiravme 180 biznis procesi i istite se kompju-terizirani, a ve}e rabotime i so elektronski menaxment- istem,

koj {to pretpostavuva ne samo menaxment na dokumentite tuku i na procesite. Imame definirani rokovi i standardni dokumenti, voveden e i elektronski potpis i seto ova sluì i da se izbegne duri i kriewe na dokumenti fakturi. Bidej}i najgolemite zloupotrebi se vr{at so dokumentite, odnosno pri carineweto so cel da se izbegne pla}aweto na dava~kite. Otkako jas sum dojden vo Carinskata uprava, okolu 10% od vrabotenite imaat dobieno otkazno re{enie zaradi zloupotrebi na slu`benata dol`nost. Normalno toj procent se namaluva, a najgolem broj ima{e vo 2007 godina. Vo momentov imame nad 200 aktivni krivi~ni prijavi protiv vraboteni vo carinska up-rava, koi napravile zloupotreba na slu`benata dol`nost. I sega nekoj da kaè deka nie s$ u{te sme najkorumpirani?!Selami veli deka ocenkata za korumpiranost vo carinata ja donele vrz osnova na isprateni pretstavki do niv od strana na kompanii i gra|ani.Toa {to DKSK gi donela vakvite zaklu~oci vrz osnova na prestavki i predmeti dostaveni do niv e malku neseriozno, bidej}i pretstavki imate na site strani. Nie imame otvorena carinska telefonska linija 197 i tamu sekojdnevno primame dojavi za korupcija ili zloupotreba na dol`nosta od strana na carinski slu`benik. No, dali sekoe javuvawe, sekoja pretstavka zna~i deka ima korupcija? Toa mora da se istraì i da se dokaè. Nie sme edinstvena institucija {to soglasno zakonot, gi imame prezemeno site anketni listovi i listovite za imotna sostojba na vrabotenite vo carinska uprava kaj nas, imame vovedeno i elek-tronski sistem za evidencija na imotnata sostojba {to treba da se prijavi, i isto taka pravime pos-tojano obnovuvawe so podatoci na imotnata sostojba na vrabotenite i zatoa imame sozdadeno posebni proceduri.

Dali e zgolemen ili namalen {vercot otkako vie ja vodite Carinata? Te{ko e da se utvrdi takviot podatok. Bidej}i tuka povtorno stanuva zbor samo za percepcija. Tie rezultati bi gi bazirale samo na ulovenata stoka, a pritoa nikoj ne znae kolku predmeti bile pro{vercuvani i ne bile detek-tirani na nitu edna granica. Za uspesite na carinskata uprava vo odnos na namaluvawe na {vercot, bi ve upatil da go pra{ate biznis- sektorot, stopanskite komori i tie da izrazat eventualno zadovolstvo ili nezadovosltvo po odnos na ova pra{awe. Sakam da istaknam deka Svetskata carinska organizacija-SCO mi-natata godina, na makedonskata Carinska slu`ba &dodeli nagrada za najdobri rezultati vo borbata protiv falsifikatite, me|u 174 zemji-~lenki. Isto taka minatata go-dina, SCO, vo Skopje organizira{e regionalen trening- centar za obuki na carinskite slu`benici, a kaj nas vo mart godinava se odrà i godi{na konferencija na evropsko nivo, kade {to bea prisutni 35 direktori na evropski carini.

Posle vakvi priznanija, mislam deka te{ko moè da se konstatira deka makedonskata carina e visoko korumpirana. Kon krajot na 2008 godina, go vove-dovte edno{alterskiot sistem za procesuirawe izvozno-uvozni dozvoli. Kakov e efektot dosega? Od septemvri minatata godina, Vla-data donese odluka deka Carinata ne smee pove}e da prima hartieni licenci i dozvoli, tuku tie treba da bidat elektronski. I ottoga{, do sega site tie odat elektronski i nemame nikakov problem so toa. Vo najgolem del, registriranite se {pedicii koi {to gi vr{at ovie uslugi za svoite komitenti i toa dobro funk-cionira, a takov sistem moàm da kaàm deka nema vovedeno nitu edna zemja vo regionot. Taka, edinstveno Makedonija e pokaneta i raboti vo rabotna grupa na Evropskata unija za razvoj na edno{alterskiot sistem za uvoz i izvoz kon Evropskata unija. Edna evropska zemja bara od nas da im pomogneme vo razvojot na edno{alterskiot sistem. Toga{ se postavuva pra{aweto, dali moè vaka dobro da rabotime, ako tuka cveta korupcijata i dozvoluvame s$ i se{to da se slu~uva.


Makedoncite, sporedeno so site zemji od porane{na Jugoslavija, najmalku

koristat taksi-uslugi. Spored kvalitetot na taksi-uslugite sme vtori, vedna{ posle Slovenija. Do vakvi podatoci dojde hrvatskata kompanija Her-aklea koja vo sorabotka so regionalnata agencija Misteri {oping spro-vede istraùvawe na iskustvata za vozewe vo taksi vo {este porane{ni republiki na Jugoslavi-ja. Spored anketirnite potro{uva~i, slovene~kite taksi vozila se najudobni, dodeka, pak, na najneudob-ni taksi-uslugi se àlat potro{uva~ite vo Sr-bija. Vo istraùvaweto se obrnuva posebno vnimanie na ispravnosta, urednosta i ~istotata na avtomobilite, izgle-dot na voza~ite, nivnata qubeznost i uslu`livost, davaweto na fiskalni smetki i sistemot na naplata.Najinteresen opis na iskustvata, agencijata

KAKOV E KVALITETOT NA TAKSI-USLUGITE VO REGIONOT

MAKEDONCITE NAJMALKU SE VOZAT VO TAKSISpored kvalitetot na taksi-uslugite, makedonskite taksisti se vtori vo regionot, vedna{ posle Hrvatska, a sporedeno so drugite zemji vo regionot, Makedoncite najmalku se vozat vo taksi

��

„BAROVO - MUSKAT OTONEL” –NOVO VINO NA TIKVE[

[TIP

� OGLASI ZA VRABOTUVAWE

� REVIZORSKI IZVE[TAI

� SITE VIDOVI FINANSISKI IZVE[TAI

� TENDERI

� POVICI ZA SVIKUVAWE AKCIONERSKI SOBRANIJA

� SEMINARI, OBUKI, SOVETUVAWA I KONFERENCII

� SITE OSTANATI SOOP[TENIJA KOI SAKATE DA GI KOMUNICIRATE SO JAVNOSTA

SEKOJ DEN VO

OBJAVUVAJTE GI VA[ITE:

Oglasuvajte gi Va{ite soop{tenija po najpovolni uslovi!Odberete go najefektivniot na~in za komunicirawe so javnosta!Na{ata ~itatelska publika e na{a najgolema prednost. Tokmu taa ni go dava pravoto da veruvame deka oglasuvaweto vo Kapital e efektivno.

LICE ZA KONTAKT:DIJANA GULAKOVA tel. 02/ 2551 441 lok.105

e-mail: [email protected]

na{la kaj gra|anite na Bosna i Hercegovina i Srbija kade {to nekoi od kupuva~ite koi gi komen-tirale svoite iskustva vo vozewe so taksi vo drugite zemji vo Evropa sporedeno so lokalnite. Na dano~nite upravi vo site dràvi }e im bide interesna informacijata od istraùvaweto deka najgolem broj od taksis-tite ne izdavaat fiskalni smetki. Na primer, vo Srbija se slu~ilo duri i na barawe na patnikot da mu bide izdadena fiskalna smetka da bide izbrkan od voziloto. Vo Bosna i Hercegovina na tajniot kupuva~ duri mu bila iskinata i banknota od 10 konvertibilni marki koga se poàlil deka toa e preskapo za relacija koja e dve ulici podaleku. Vo Slovenija duri 80% od taksistite samoinicijativno iz-davaat fiskalni smetki, vo Hrvatska toa go pravi sekoj tret taksist, isto tolkav broj na taksisti }e izdadat smetka, ako fino go zamolite.Spored pobaruva~kata na taksi-uslugi Make-donija e na dnoto na listata, odnosno 58,8%

ALEKSANDRA SPASEVSKA [email protected]

od ispitanicite odgovor-ile deka koristat taksi-uslugite, {to e najmalku vo regionot. Vo Hrvatska koja e prva na listata, visoki 83,8% od gra|anite koristat taksi-uslugi.

Vtora e Crna Gora so 77%. Vo odnos na kvalite-tot na uslugata, spored rangiraweto, Makedonija e na vtoro mesto, ve-dna{ posle Slovenija. Srbija e posledna vo

regionot koja moè da se pofali so kvalitetni taksi-uslugi. Rezulta-tite na gra|anite vo odredeni zemji se zemeni bez ogled na toa dali tie gra|ani se vozele

so taksi vo nekoja druga zemja. Istraùvaweto gi opfa}a iskustvata na 170 ispitanici od Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Hrvatska, Makedonija, Slovenija i Srbija.

Vinarnicata Tikve{ v~era go promovira{e svojot najnov proizvod “Barovo – Muskat Ot-

onel”. Novoto vino na Tikve{ e aromati~no belo vino koe e proizvedeno od lozjata na padinite na planinata Koùv. Plasiraweto na novo vino na doma{niot i stranskite pazari e del od biznis- strategijata na vinarnicata Tikve{, protiv svetskata ekonomska kriza da se bori so novi proizvodi, so cel da se podobri pozicijata na kompanijata. “Vinskata industrija vo svetot se nao|a vo stag-nacija, kako rezultat na {to kompaniite od ovoj biznis se soo~uvaat so seriozni predizvici. Nie odlu~ivme negativnite trendovi na pazarite da gi pobedime so hrabra strate-

gija, i kako rezultat na toa go plasiravme novoto vino „barovo - muskat otonel” na pazarite. Ubedeni sme deka toa }e go zgolemi brojot na onie {to uìvaat vo vinoto i }e gi zajakne pozicii na Tikve{ na pazarot”, izjavi \or|i Petru{ev, izvr{en direktor na VV Tikve{.Vinoto „ barovo - muskat otonel “ e proizvedeno od sopstveni kontrolirani lo-zovi nasadi stari pove}e od 35 godini, koi se nao|aat vo retko naselena oblast Baro-vo na planinata Koùv. Na ovaa planinska lokacija osven {to ima ~ist vozduh, visokite planinski karpi ovozmoùvaat me{awe na kontinetalnata i mediteran-skata klima, kako rezultat na {to vinoto „barovo - muskat otonel” ima poseben vkus. „Prirodnite uslovi i speci-

fikite na ovoj region davaat odli~ni uslovi za odgledu-vawe na vinova loza. Lozovite nasadi vo oblasta Barovo na planinata Koùv se nao|aat na nadmorska viso~ina od 550 do 700 me-tri, {to ovozmoùva poniski temperaturi vo letniot pe-riod i vla`nost na po~vata. Vakvite prirodni uslovi rezultiraat so soodvetna izbalansiranost na sostojki na grozjeto kako {to e {e}erot, vinskite kiselini i minerali, {to na krajniot proizvod mu dava svojstvo na istaknati aromatizirani vkusovi”, istakna Gligor Ristov, rakovoditel na lo-zovite nasadi vo mesnosta Barovo. Vinoto „barovo - muskat otonel” zasega e dostapno samo na makedonskiot i na pazarot vo R. Srbija vo ograni~eni koli~ini od 13.000 {i{iwa.

KOMPANII PAZARI I FINANSII12 23.06.2010

OSIGURITELNIOT PAZAR NE GO RAZMRDA NITU LETNATA [EMA

SLAB INTERESOT ZA DOMA]INSKO OSIGURUVAWE

Makedonskite osiguritelni kompanii velat deka nema nekoj pozna~itelen porast na pobaruva~kata za doma}insko osiguruvawe zatoa {to se letni odmori, pa e zgolemen rizikot od provalni kra`bi

��

Vladata go skrati popu-listi~ki buxetot, no ne predvide pari za am-

basadorite na Makedonija vo nekolku evropski zemji, obvini v~era pratenikot na SDSM, Vlado Bu~kovski, na raspravata za rebalansot na buxetot vo Sobranieto.“Sramno e za edna dràva da nema pari vo buxetot za smestuvawe na ambasa-dorite. Noviot ambasador vo Qubqana, Igor Petrov, koj treba{e da zamine go-dinava, }e po~eka do janu-ari slednata godina bidej}i nema pari vo buxetot za smestuvawe. Ist e slu~ajot i so ambasadorite vo Viena, Tirana i Atina, a verojatno i vo NATO i Brisel”, izjavi Bu~kovski. Spored nego, Vladata pravi populisti~ki potezi so na-maluvawe na platite na ministrite, a vo isto vreme stavkata za plati i nadome-stoci raste. Opozicijata povtorno ja obvini vlasta deka go uni{tuva stopanst-voto so toa {to ne gi pod-miruva navreme obvrskite kon privatniot sektor.

“Od 62 milioni evra, kolku {to vredi izgradbata na sta-dionot, na kompanijata Beton dosega ste & platile samo 9,5 milioni, {to zna~i deka ste vo dupka od 50 milioni evra. Druga e prikaznata {to istata taa investicija vo lan-skiot buxet be{e planirana da bide 40 milioni evra. Im dolìte na site, stopanstvoto }e kolabira. Docnat platite, buxetarite za {est meseci imaat zemeno samo ~etiri plati, docnat porodilnoto i drugite boleduvawa, soci-jalnata pomo{, stipendiite, povratot na DDV. Najgolem dol`nik vo dràvava vo momentov e tokmu dràvata“, izjavi Bu~kovski.Ministerot za finansii Zoran Stavreski ne ja negira{e in-formacijata na pratenikot Bu~kovski deka e odloèno zaminuvaweto na ambas-adorite vo nekolku evropski zemji i se brane{e deka Vla-data vodi odgovorna politika i ne docni so isplatata na obvrskite.Na obvinuvawe-

NEMA PARI ZA AMBASADORITE VO QUBQANA, VIENA I TIRANA?!


Osiguruvaweto na domot za vreme na let-nite odmori stanuva po-aktuelno zatoa

{to raste i rizikot od provali vo stanovite i ku}ite na gra|anite. Me|utoa, makedonskite osiguritelni kompanii velat deka nema nekoj pozna~itelen porast na pobaruva~kata za doma}insko osiguruvawe zatoa {to se letni odmori, pa lu|eto bi sakale da si gi osiguraat domovite dodeka se na odmor. Ottamu velat deka vo vkupnata premija za osiguruvawe na imot na nivo na cel osiguritelen sektor, mnogu mal del pripa|a na doma}inskoto osiguruvawe na stanovi i ku}i. Gra|anite o~igledno ne se s$ u{te dovolno informirani za toa kolku vsu{nost ne e skapo osigu-ruvaweto na prostorot vo koj {to ìveat, vo pogled na sigurnosta {to ja dobivaat. “Za suma od 3-4.000 den-ari godi{no navistina e neodgovorno da ostavite s$ na stihijata”, velat osigu-ritelite. Kompaniite nudat i osigu-ruvawe na doma}instvata za pokratok vremenski period od edna godina, za kolku {to voobi~aeno se sklu~uva polisa za osigu-ruvawe. Toa zna~i deka moè da se osigura domot i samo za vreme na letnite meseci, dodeka postoi zgolemen rizik od provalni kra`bi. “Vo princip ne go ek-

sponirame marketin{ki osiguruvaweto na pokratok vremenski period, iako go nudime, zatoa {to vo interes na gra|anite e da go osiguraat svojot imot za cela godina. Kra`ba ili poàr moè da se slu~i koga bilo, ne samo vo leto”, veli Sneàna Kom-nenovi} od Kjubi osiguruvawe. Sli~no ne{to pravat i kompani-ite vo regionot, kade {to vo Hrvatska, na primer, Xenerali nudi kratkoro~ni polisi na osiguruvawe doma}instva samo vo tekot na letnite meseci, a pokritieto na polisata {to trae tri meseci vo slu~aj na provala ili poàr gi nadomestuva tro{ocite za predvremeno vra}awe od godi{en odmor od mestoto na odmor do mestoto na osiguruvawe. Nivnite kolegi od Unika, pak, nudat paket {to pokriva i tro{oci na zloupotreba na telefonot pri provalna kra`ba, na-bavka na softver i stan na zamena do {est meseci.

SE SMISLUVAAT RAZLI^NI VRZANI PAKETI

Vo Eurolink osiguruvawe od Skopje, isto taka imaat stimulativni paketi za osiguruvawe, kade {to ako kupite osiguruvawe od avtoodgovornost ili kasko, dobivate gratis doma}insko, ili patni~ko. Se pravat razni napori da se stimulira pobaruva~kata za osiguritelni produkti. Me|utoa, spored direktor-kata Aleksandra Na}eva-Ruìn, pazarot e vo te{ka agonija i potrebna e mnogu pogolema edukacija na gra|anite za pridobivkite

od osiguruvaweto. Zoran Nara{anov, direk-tor na Viner osiguruvawe, koga se raboti za kreativ-ni re{enija za osigurutel-ni paketi, veli deka ne sakaat mnogu da “zabe-guvaat”. Vo momentov so edna banka ja dogovaraat mo`nosta za poddr{ka i promocija na kreditite za turisti~ko patuvawe i soodvetnoto patni~ko osigu-ruvawe, {to spored nego }e pretstavuva unikatno integrirano re{enie za bezbeden i kvaliteten leten odmor. Sli~na takva opcija se razgleduva i za stanbenite krediti, so cel gra|anite poednostavno i poevtino da go re{at stan-benoto pra{awe. Toj smeta deka vo uslovi na kriza, najpametno e biznisot da se drì do osnovnite prin-cipi, back to basics, {to bi se reklo na Zapad. “Mislam deka iraciona-lnata kreativnost sega treba da bide vo vtor plan. Pobitno e da se gradi seriozno portfolio, dinami~na usluga i {tetite navreme i kvalitetno da se ispla}aat. Na{iot koncept e toj. Smetam deka sega ne treba da bidat primarni nekoi "fensi re{enija", za smetka na tradicionalniot pristap na sigurnost, sta-bilnost i doverlivost {to treba da ja nudat osiguritelnite ku}i”, veli Nara{anov. Spored Agencijata za supervizija na osiguru-vaweto, osiguruvawata na imotot od poàr i drugi opasnosti vo Makedonija bilo dvojno pogolemo vo odnos na istiot period lani. Ako za prvite tri meseci od 2009 godina

to na opozicijata deka krate-weto od 76 milioni evra ne e dovolno i deka treba da se skratat 200 milioni evra, Stavreski odgovori:“Tolkavo kratewe bi bilo {tetno za makedonskata ekonomija. Toa bi vlijaelo lo{o na dinamikata na nekoi procesi. Ume{nost e da se utvrdi kade i kolku da se skrati, a skrateno e sekade, kaj site ministerstva”, izjavi Stavreski.


bruto- polisiranata premija vo ovaa klasa na osiguruvawa iznesu-vala 65,9 milioni denari, istiot period godinava taa e 138 milioni denari. Isto e i kaj ostanatite osiguruvawa na imoti, kaj {to se zabeleùva zgol-emuvawe na premijata vo prv kvartal od 92,2 na 181

milion denari. Sepak, da ne se raduvame prerano: ovoj porast ne se dolì na drasti~no zgolemenata pobaruva~ka za imotnite osiguruvawa kaj gra|anite, tuku pri~inata e vo drugo, kakoi {to n$ informiraa od osigurtelnite krugovi. Lani vleze golema stran-ska kompanija na pazarot,

turski TAV, {to }e gi rekonstruira aerodromite vo Skopje i Ohrid, pa up-latena e golema polisa za osiguruvawe. Vtoriot nas-tan {to ja zgolemi vkupna-ta premija za osiguruvawe, e pristigaweto na noviot bager vo REK Bitola i visokata polisa za negovo osiguruvawe.


23,7% od ~lenovite vo odborite vo kompniite koi kotiraat na

Makedonskata berza se èni

KAKO DA SE POSTIGNE RODOVA RAMNOPRAVNOST VO MENAXERSTVOTO

IMA @ENI DIREKTORKI, AMA MALKU SE

@enite se na-jverojatno naj-neiskoriste-niot ekonom-ski resurs, e re~enicata

koja e napi{ana vo eden tekst na poznatiot magazin Ekono-mist, a so koja se soglasuvaat mnogumina. Po~nuvaj}i od ovaa pojdovna misla, koja na nekoj na~in e pokazatel na global-nata ekonomska neiskoris-tenost na ~ove~kite resursi i kreirawe na podobri ~ove~ki i ekonomski potencijali, v~era vo organizacija na Programata za korporativno upravuvawe na Me|unarodnata finansiska korporacija (IFC), poddràna od Dràvniot sekretarijat za ekonomski pra{awa na [va-jcarija (SEKO ) i Institutot na direktori na Makedonija, se odrà raboten ru~ek na tema “Novata uloga na èn-ite direktori”, kade {to se diskutira{e za zgolemuvawe na u~estvoto na ènite vo odborite na kompaniite.Istraùvaweto na Evropskata unija, nasloveno “@enite i maìte vo odlu~uvaweto 2007”, pokaà deka postojat mnogu primeri deka kompaniite koi imaat podiverzificirani kor-porativni, upravni i nadzorni odbori postignuvaat pogolem uspeh za razlika od onie kade vo odborite na kompaniite


�� Od kompaniite koi kotiraat na Makedonskata berza, ènite vo korporativnite odbori se za-stapeni so 23,7%, odnosno od 308 ~lenovi, 73 se èni. Vo upravnite odbori ènite se zasta-peni so 30%, a vo nadzornite slikata e ne{to poslaba bidej}i ènite se zastapeni so 23%.

vo pomal broj se zastapeni ènite. Vo Makedonija, brojkite ne se taka lo{i. Od kompaniite koi kotiraat na Makedonskata ber-za, ènite vo korporativnite odbori se zastapeni so 23,7%, odnosno od 308 ~lenovi, 73 se èni. Vo upravnite odbori ènite se zastapeni so 30%, a vo nadzornite slikata e ne{to poslaba bidej}i ̀ enite se zastapeni so 23%.Spored istraùvaweto na In-stitutot na direktori, globalno vo strukturata na kompani-skite odbori vo Makedonija vo prosek ima po edna do dve èni. Samo vo 13 odbori na kompanii ne se zastapeni voop{to ̀ enite, dodeka vo pet, mnozinstvoto se èni, i toa vo ~etiri upravni i vo eden nadzoren. Vo 19 odbori ima po edna ̀ ena, vo 18 po dve, vo dva odbori tri od ~lenovite se ̀ eni, dodeka vo tri odbori ima po ~etiri èni.Po dejnost, vo trgovijata naj-malo e prisustvoto na ̀ enite, i toa so 6,3%, dodeka vo far-macijata se zabeleùva na-jgolema zastapenost na ̀ enite vo korporativnite odbori na kompaniite, i toa so 53%. Vo drugite dejnosti, ̀ enite vo ko-rporativnite odbori se zasta-peni so 35% vo prehranbenata industrija, 33% vo vinarnicite, 16,5% vo te{kata industrija i 16% vo bankite.“Sostojbata na zastapenosta na ènite vo odborite na kompani-ite ne e taka zastra{uva~ka,

no vo ova istraùvawe se zastapeni samo kompaniite koi kotiraat na Berzata”, smeta Verica Haxi Vasileva-Markovska, koja e ~len na upravniot odbor na Institutot za direktori.Spored istraùvaweto, vo vreme na ekonomska recesija rodoviot mejnstrim e pot-kopan, pa zatoa e potrebno istovremeno zalagawe za ed-nakvo vklu~uvawe na rodovite vo odborite na kompaniite. @enite ne se dovolno pret-staveni na site pozicii na mo} vo najgolemiot broj na zemji-~lenki na EU i vo nejzinite in-stitucii. Vo nego e napravena sporedba pome|u u~estvoto na ènite vo parlamentite, bi-znisot i vo centralnite banki. Iako ̀ enite pretstavuvaat 44% od vkupnata rabotna sila vo EU, zastapeni se samo so 32% vo poziciite koi moè da se nare~at liderski vo kompani-ite. Vo eden prose~en odbor na direktori vo kompanija koti-rana na berza vo EU samo 12% od ~lenovite se ̀ eni. Vo Ger-manija, samo 2,5% od ~lenovite na odborite na direktori vo kompaniite koi go so~inuvaat DAX indeksot se ̀ eni, a samo 1% od generalnite direktori.

Vo Velika Britanija, vo pos-lednive 10 godini samo za 5% e zgolemeno u~estvoto na ̀ en-ite vo odborite na direktori. Vo [panija, od 127 kotirani kompanii, samo 6,1% se èni vo upravnite odbori.Za da se podobrat ovie sos-tojbi, evropskite dràvi pr-ezedoa razli~ni merki, od zakonski, kako vo Norve{ka, kade so zakon se predviduva 40% prisustvo na ènite vo kompaniite i nivnite odbori, do davawe prednost na ten-deri na kompaniite koi vo svojot sostav imaat ednakva rodova zastapenost. Vo 2006, vo [panija so zakon e ure-deno prisustvoto na ènite vo odborite na kompaniite, no ovoj zakon ne bil prifaten od ènskiot pol bidej}i smetale deka so ovaa norma na niv }e se gleda samo kako na li~nosti koi popolnuvaat kvoti, a ne na seriozni biznis-lideri. @enite smetaat deka za da se pottikne nivnoto u~estvo vo od-borite, ne e potrebna zakonska ramka, no taa moè da bide i pojdovna osnova. Vo taa nasoka se predlaga mentorstvo od postarite i poiskusnite èni lideri, prednost vo u~estvoto na tenderi ili namaluvawe na

dano~nite stapki za kompaniite koi vo svojot sostav ednakvo go zastapuvaat ma{kiot i ̀ en-skiot pol i voveduvawe stavki vo kodeksite na kompaniite za zastapuvawe na ènite vo odborite. “Smetam deka done-suvaweto zakon od vakov vid e degradira~ki bidej}i sekoja li~nost treba da se bori i da dokaè deka e sposobna da gi izvr{uva zadadenite zada~iapuvaat i ènskiot pol i voveduvawe na stavki vo kodeksite na kompaniite za zastapuvawee na ènite vo odborite.we na da”, veli Sneàna Slavkova, koja vo svojata 35 godi{na kariera vo Skopska pivara, Koka Kola i momentalno vo Tikve{, ne bila diskriminirana, osven

na po~etokot od svojata kari-erata, koga i bila ponudena pozicija na tehni~ki direktor, no ne & bila dodelena zatoa {to bila majka, a toa vo toj moment noselo dopolnitelni obvrski. Savka Dimitrova, generalna direktorka na Ev-ropa, isto taka smeta deka ne treba da se nosi zakon za ovaa problematika. “Dis-kriminacijata vo kompaniite e svedena na nivo na balkanski mentalitet. No, dobro e da se najde na~in na spisokot na odborite vo kompaniite da se najdat pove}e èniteo donesuvawe na zakonska norma za ovaa problematika. "odbor na ovaa kompanija isto taka go poddrùva misleweto de”, veli taa.

KOMPANII PAZARI I FINANSII 23.06.201014

� BERZANSKI INFORMACII

ПОКАЗАТЕЛИ ЗА КОМПАНИИ - ЕЛЕМЕНТИ НА ИНДЕКСОТ МБИ10 22.06.2010

ALK (2009) 1.431.353 4.053,58 390,18 10,39 0,93

BESK (2009) 54.562 8.037,50 341,43 23,54 0,23

GRNT (2009) 3.071.377 686,43 105,83 6,49 0,68

KMB (2009) 2.014.067 3.002,77 533,81 5,63 0,87

MPT (2009) 112.382 27.429,69 / / 0,76

REPL (2009) 25.920 36.600,00 5.625,12 6,51 0,73

SBT (2009) 389.779 2.700,00 211,39 12,77 0,61

STIL (2009) 14.622.943 206,17 0,11 1.864,45 2,88

TPLF (2009) 450.000 3.762,71 61,42 61,27 1,10

ZPKO (2009) 271.602 2.350,00 / / 0,31

P/BВкупно

издадени акции Просечна ценаНето добивка

по акција P/EХВ

ПРОМЕТ ПО ПАЗАРНИ СЕГМЕНТИ 22.06.2010

Промет во ЕВРА

Број на трансакции

% на промена

обврзници 25.294 12 -40,19

обични акции 123.243 118 32,58

Вкупно Официјален пазар 148.537 130 9,83

обични акции 36.337 36 9,76

Вкупно Редовен пазар 36.337 36 7,04

ВКУПНО 184.874 166 9,27

22.06.2010

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Текстил Елма Прилеп 300,00 200 243.900

Раде Кончар Скопје 1.650,00 9,85 433.950

РЖ Услуги Скопје 240,93 2,52 175.880

Макстил Скопје 206,17 1,72 1.053.960

ФЗЦ 11 Октомври Куманово 778,07 1,31 274.658

МЗТ Пумпи Скопје 370 -17,78 10.360Арцелормиттал Скопје (ЦРМ) 146 -3,95 29.200

Макпетрол Скопје 27429,69 -2,09 438.875

ЗК Пелагонија Битола 2350 -2,08 23.500Арцелормиттал Скопје (ХРМ) 148,20 -2,08 74.100

Име на компанијатаПросечна

цена (МКД)%

Износ (МКД)

Алкалоид Скопје 4053,58 -0,24 2.265.950

Топлификација Скопје 3762,71 -1,25 1.200.304

Комерцијална банка Скопје 3002,77 0,06 1.159.071

Макстил Скопје 206,17 1,72 1.053.960

Македонски Телеком Скопје 518,90 0,65 939.206

АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПОРАСТ

22.06.2010АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПРОМЕТ

22.06.2010АКЦИИ СО НАЈГОЛЕМ ПАД

Име на компанијата

Просечна цена (МКД)

%Износ (МКД)

ПРИНОС НА ОТВОРЕН ИНВЕСТИЦИСКИ ФОНД

Отворен инвестициски фондНето-имот на

фонд (ден.) 1М 3М 6М YTD 1YПодатоците се однесуваат за

Илирика ЈИЕ 31.837.680,36 1,62% -4,60% 0,44% 0,13% 2,67% 21.06.2010

Илирика ГРП 20.554.017,36 2,42% 0,77% 7,12% 4,85% 10,36% 21.06.2010

Иново Статус Акции 18.152.384,06 -0,55% -8,06% -9,74% -10,98% -8,33% 21.06.2010

КД Брик 21.956.105,15 6,81% 5,36% 11,08% 9,19% 29,46% 21.06.2010

КД Јужен Балкан 21.418.439,53 -1,61% -3,79% -2,54% -3,47% 10,39% 21.06.2010

КБ Публикум балансиран 26.321.114,68 0,51% -4,20% -0,15% -0,37% / 21.06.2010

22.06.2010

2.300

2.320

2.340

2.360

2.380

2.400

2.420

2.440

2.460

16/06/10 17/06/10 18/06/10 19/06/10 20/06/10 21/06/10 22/06/10

MBI 10

MBID E SOSTAVEN OD 15 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII �KOTIRANI NA PAZAROT NA JAVNO POSEDUVANI DRU[TVA

OMB E SOSTAVEN OD NAJLIKVIDNITE OBVRZNICI �KOTIRANI NA MAKEDONSKA BERZA

2.455

2.505

2.555

2.605

2.655

2.705

16/06/10 17/06/10 18/06/10 19/06/10 20/06/10 21/06/10 22/06/10

MBID

107,00

107,10

107,20

107,30

107,40

107,50

107,60

16/06/10 17/06/10 18/06/10 19/06/10 20/06/10 21/06/10 22/06/10

OMB

(Podatocite vo tabelite i graficite gi obezbeduva Makedonskata berza za hartii od vrednost. Vrednostite koi gi gledate deneska, se od posledniot den na trguvawe, vtornik - 22.06.2010)

MBI 10 E SOSTAVEN OD 10 NAJLIKVIDNI AKCII NA KOMPANII KOTIRANI �NA OFICIJALNIOT PAZAR NA MAKEDONSKA BERZA

U~esnicite na make-donskiot pazar na kapital netrpe-livo gi o~ekuvaat promenite na Za-konot za devizno

rabotewe {to treba da go zaìveat pazarot. Kapital vo nekolku navrati dosega pi{uva{e deka na izmenite na ovoj zakon ve}e podolgo vreme rabotat grupi od Min-isterstvoto za finansii i NBRM, i tie treba da sta-pat na sila do krajot na godinava. Vakviot optimizam kaj broker-ite i ostanatite u~esnici na pazarot, se javuva gledaj}i gi iskustvata na nivnite kolegi od Hrvatska na pri-mer, vedna{ po liberalizacijata na tamo{noto zakonodavstvo. Tamo{noto zakonodavstvo im ovozmoùva na hrvatskite brokerski ku}i da sklu~uvaat dogovori so stranskite berzi za da bidat partneri pri pri-marni javni ponudi na akcii (IPO ) na hrvatski kompanii kaj tie berzi. Na{ite broker-ski ku}i vo toj pogled zakonski s$ u{te se ograni~eni. Spored Vasko Mitev, izvr{en direktor na brokerskata ku}a Ilirika Investments od Skopje, vakvite partnerstva so stranski berzi se odli~na mo`nost za razvojot na bro-

METODI PENOVSKI [email protected]

kerskite ku}i. Isto taka korist }e ima i za gra|anite koi bi trebalo, spored novite izmeni, slobodno da kupuvaat hartii od vrednost na stran-skite berzi.

PRIDOBIVKI I ZA KOMPANIITE

So vakviot stav na Mitev e soglasen i Blagoj Mitrov, izvr{en direktor na dru-{tvoto za upravuvawe so investiciski fondovi Inovo Status od Skopje koj smeta deka potencijalnite partner-stva pome|u na{ite brokerski ku}i i stranskite berzi kako i pome|u Makedonskata berza i stranskite brokerski ku}i se za pozdravuvawe i deka istite se od ogromno zna~ewe za vra}awe na interesot kaj investitorite za pazarot na kapital. Spored nego, osobeno bi bilo dobro dokolku preku vakva ili sli~na inici-jativa vo ramkite na na{ata berza zapo~nat da kotiraat stranski kompanii. Toa bi zna~elo pogolema likvidnost za na{ata berza predizvi-kana od interesot za ovie kompanii kaj investitorite.Od Makedonskata berza, vo vrska so ovaa problematika, n$ informiraa deka soglasno momentalnata regulativa ne postoi mo`nost za kotacija na stranska kompanija na na{ata berza, no izmenite i usoglasuvaweto na na{ata so evropskata regulativa

MAKEDONSKI KOM-PANII NA STRANSKI BERZI I OBRATNO

KAKO DO ZA@IVUVAWE NA PAZAROT NA KAPITAL? MAKEDONSKA BERZA

PROMETOT NA BERZATA POGOLEM ZA 8%

Makedonskata berza v~era vo ramkite na celodnevnoto trguvawe

realizirala promet vo iz-nos od okolu 11,3 milioni denari. Vakviot promet kako i pre-thodnite denovi be{e real-iziran vo ramkite na 166 ostvareni transakcii na oficijalniot i na redovniot pazar. Blok-transakciite povtorno izostanaa. Kaj pazarnite segmenti za odbeleùvawe e prometot koj be{e realiziran vo ramkite na redovniot pazar vo iznos od 2,2 milioni denari. Ovoj promet e skoro identi~en kako onoj od prethodniot den {to pokaùva deka in-vestitorite i ponatamu se zainteresirani za akciite na kompaniite koi se trguvaat vo ramkite na ovoj pazar. Na oficijalniot pazar v~era be{e ostvaren promet od okolu 9,1 milion denari. So akciite na kompaniite od indeksot MBI-10 i v~era se trguva{e najmnogu, pri {to be{e ostvaren promet od okolu 6,9 milioni den-ari. Kone~no ima pozitivno dvièwe i kaj prometot so akciite na kompaniite od MBID indeksot. Na v~era{niot berzanski den se istrguvaa akcii vo vred-nost od 1,9 milioni denari. Pri trguvaweto so obvrznic-ite koi se del od indeksot

OMB v~era na Makedonskata berza be{e ostvaren pro-met od okolu 1,5 milioni denari. Vo pogled na indeksite, MBI10 po trendot na rast vo izminatite nekolku dena v~era zabeleà pad. Dene{noto trguvawe po padot od 0,37% v~era, ovoj indeks }e go otpo~ne od pozicija na 2425,38 indeksni poeni. Za razlika od nego MBID indeksot povtorno porasna za 0,49% a kone~no rast od 0,09% zabeleà i indeksot na obvrznicite OMB. Dene{noto trguvawe ovie dva indeksa }e go zapo~nat od nivo na 2684,09 indeksni poeni i 107,15 indeksni poeni. Padot na osnovniot ber-zanski indeks najavi deka na berzata povtorno }e gledame pove}e gubitnici otkolku dobitnici. V~era duri 11 hartii od vrednost go zavr{ija trguvaweto so pad na cenata, dodeka kaj 8 hartii od vrednost ima{e rast na cenata. Kako najgolem gubitnik so najgolem pad na cenata v~era be{e akcijata na javuva MZT Pumpi od Skopje so pad od 17,78%. Na vtoro mesto so daleku pomal pad od 3,95% e akcijata na Arcelormittal od Skopje. Kaj dobitnicite najgolem do-bitnik e akcijata na Tekstil Elma od Prilep.

KAKVA E IDNINATA NA PAZAROT NA KAPITAL VO REGIONOT?!Regionalnite berzi kade {to zakonodavstvoto e po-liberalno ve}e podolgo vreme se vo akcija za priv-lekuvawe na stranski kompanii da kotiraat kaj niv. Neodamna partnerski dogovor potpi{aa Var{avskata berza i brokerskata ku}a Inter Kapital od Hrvats-ka. Toa be{e napraveno so cel da se privle~at novi izdava~i na hartii od vrednost na polskiot pazar na kapital so {to }e & se ovozmoì na Var{ava da stane regionalen finansiski centar, osobeno za akcii na kompaniite od centralna i isto~na Evropa. Momentalno duri 508 kompanii kotiraat na Var{avskata berza od koi 23 se so sedi{te nadvor od Polska.

Potencijalnite partnerstva pome|u na{ite brokerski ku}i i stranskite berzi kako i pome|u Makedonskata berza i stranskite brokerski ku}i bi go vratile interesot kaj investitorite za pazarot na kapital

��

}e odi vo pravec na davawe na takva mo`nost. Tuka }e se otvorat i pra{awata za me|usebno priznavawe na izdadenite prospekti na stranskite kompanii i re-alizacija na procesot na poramnuvawe. Vo pogled na toa, Mitev smeta deka stranskite kom-panii ne bi imale interes da kotiraat na makedonskata berza poradi nejzinata slaba

likvidnost. Toj smeta deka pogolem benefit od liber-alizacijata, sepak, bi imalo vo obratna nasoka odnosno na{i kompanii da kotiraat na stranski berzi. Vakviot benefit za kompaniite toj go gleda ne samo vo pogled na pribiraweto na kapital i podobruvawe na bilansnata sostojba kaj kompanijata, tuku i zaradi gradeweto na nejziniot imix.

17.03.2010 15


Рочности преку ноќ 1 нед. 1 мес. 3 мес.

Благајнички записи 5,00% СКИБОР 3,35% 4,84% 5,35% 6,41%

Ломбарден кредит 6,50% МКДОНИА 3,20%

Извор: НБРМ

КУРСНА ЛИСТА Банка

Среден курс 3м 6м 12м 24м 36м

во денари Стопанска 7,20% 8,00% 8,35% 11,10% 11,50%

ЕМУ евро 61,5081 Комерцијална 7,00% 7,80% 8,20% 11,00% 11,30%

САД долар 49,6393 НЛБ Тутунска 7,00% 7,80% 8,20% 11,00% 11,20%

В.Британија фунта 73,7419 Извор: НБРМ

Швајцарија франк 44,7722

Канада долар 48,8121 EUR USD GBP CHF

Австралија долар 43,8342 61,7 50,5 74 45,2Извор: НБРМ

РочностКАМАТНИ СТАПКИ НА ДЕНАРСКИ ДЕПОЗИТИ КАЈ ДЕЛОВНИ БАНКИ

ОСНОВНИ КАМАТНИ СТАПКИ НА НБ

ДЕВИЗЕН КУРС ВО МЕНУВАЧНИЦИ

МЕЃУБАНКАРСКИ КАМАТНИ СТАПКИ

Држава Валута

Se vlo{uva kreditnoto portfolio na bankite, odnos-no kreditite {to se ocenu-

vaat kako nefunkciona-lni, a bankite ne moàt da si gi naplatat rapid-no, rastat i godinava. Spored poslednite po-datoci od Kreditniot registar za dvièwata vo bankarskiot sektor vo prviot kvartal od 2010 godina, trendot na porast na lo{ite bankarski plasmani prodolùva. Duri 9,7% od vkupnite krediti se klasificira-ni kako nenaplatlivi, odnosno okolu 100 mil-ioni evra od kreditite kon privatniot sektor se somnitelni i sporni za naplata. Alarmantno e {to samo vo prvite tri meseci

ALEKSANDAR [email protected]

nivoto na nefunkciona-lni krediti se zgolemi za re~isi eden procenten poen. Ekspertite i bankar-ite komentiraat deka ekonomijata e vo dlaboka kriza i kako posledica na toa, gra|anite i fir-mite ne moàt da si gi podmirat obvrskite kon bankite.“Docneweto na otplatata na kreditite e generalen problem i trendot na vlo{uvawe na kreditnoto portfolio prodolùva i godinava. Glavna pri~ina za toa pred s$ e te{kata sos-tojba vo koja se nao|a ekonomijata, kompaniite stradaat od nelikvid-nost, ne moàt da si gi naplatat sopstvenite po-baruvawa i poradi toa ne moàt nitu navreme da gi servisiraat obvr-skite. Nie nastojuvame vo takov slu~aj da imame proaktiven pristap, {to

podrazbira razgovor so klienti za iznao|awe mo`nost za nadminu-vawe na ovie problemi, kako na primer repro-gramirawe na dolgovite. Dokolku se iscrpat site mo`ni alternativi za naplata na kreditot, toga{ kako krajna merka se aktivira obezbedu-vaweto na kreditot odnosno hipotekata”, ko-mentiraat bankarite.

MALITE BANKI NAJZASEGNATI

Analizata po grupi na banki pokaùva deka najgolem del od nefunk-cionalnite krediti doa|aat od malite banki. Duri 22,1% od nivnite krediti se nenaplatlivi. Grupata na sredni banki u~estvuva so 10,8% lo{i plasmani, a golemata bankarska trojka ima najdobar rezultat koga se vo pra{awe nefunkcio-nalnite krediti, odnosno 8,9% od nivnata kreditna izloènost se ocenuva

KREDITNOTO PORTFOLIO NA BANKITE STANUVA SÉ PORIZI^NO

9,7% OD VKUPNITE KREDITI SE NENAPLATLIVI!

Te{kata sostojba vo koja zapadna ekonomijata, nelikvidnosta na kompaniite i zagrozeniot ìvoten standard na gra|anite dovedoa do rapiden porast na nenaplatlivite krediti vo zemjava. Se o~ekuva negativniot trend da prodolì do krajot na godinata

��

Od 500 do 4.000 evra ka-zna moè da zarabotat pravnite subjekti koi

na kakov bilo na~in gi zloupotrebile li~nite podato-ci na gra|anite. Prekr{o~na prijava za vakvi dela moè da dobijat od Direkcijata za za{tita na li~ni podatoci. Ottamu istaknuvaat deka vo poslednite dve godini se zajaknati inspekciskite nadzori, no deka se podiga i javnata svest kaj gra|anite za potrebata za za{tita na privatnosta.

“Vo minatata godina ima za tri pati pogolem broj pretstavki od gra|anite, {to e dokaz deka tie s$ pove}e stanuvaat svesni za pravoto na privatnost. Lani imavme 40 barawa za utvrduvawe na prekr{eno pravo na privatnost vo postapki i 120 barawa za povredi na ova pravo na Internet. Bea podneseni i barawa za povreda na privatnosta vo telekomunikaciskiot sek-tor, vo oblasta na osiguru-vaweto. Site se povrzani so

zloupotreba ili nepotrebna vidlivost na mati~niot broj”, izjavi Elena Stojanovska, portparol na Direkcijata za za{tita na li~ni poda-toci, koja v~era odbeleà petgodi{en jubilej od svoeto postoewe.Taa dodade deka po barawata za za{tita na privatnosta na Internet mnogu pote{ko se postapuva, so ogled na toa {to stanuva zbor za stranici ili socijalni mreì koi se osnovani nadvor od zem-java.

UNI banka, kako agent na MoneyGram, ja nudi uslugata za brz transfer

na pari vo celiot svet. Mon-eyGram soop{ti deka uspe{no ja pro{iri svojata globalna mreà so lokacii na agenti vo 190 dràvi i teritorii niz celiot svet i potpi{a dogovor so 200.000 klienti. “Preku UNI banka i Money-Gram klientite bezbedno moè da ispra}aat i da primaat pari niz celiot svet i toa za pomalku od 10 minuti.

Prednostite na koristewe na uslugata MoneyGram se sigurnost, ekspresen priem na pari vo visina do 5.000 evra dnevno, odnosno ekspresno ispra}awe na pari do 2.500 evra mese~no. Nema potreba od otvorawe smetka vo banka i so transferot na pari moè da se isprati besplatna li~na poraka do prima~ot (do 10 zborovi)”, informiraat od UNI banka. Pove}e od 200 milioni lu|e ìveat nadvor od svojata mati~na zemja. Od

UNI banka istaknuvaat deka so MoneyGram im ovozmoùvaat siguren i evtin na~in da ispra}aat pari doma, kaj na-jbliskite. “Toa e od osobena va`nost za na{ite klienti bilo da se vo zemjata ili vo stranstvo. Brzina, dostap-nost sekomu, ednostavno i lesno pove}e pari vo racete na klientite”, objasnuvaat vo bankata. Uslugata za brz transfer na pari moè da se koristi vo site ekspozituri na UNI banka vo Makedonija.

DO 4.000 EVRA KAZNA ZA ZA[TITA NA PRIVATNOSTAPREKU UNI BANKA I MONEYGRAM TRANSFER NA PARI NIZ CELIOT SVET

[TIP

kako nenaplatliva.Ekspertite komentiraat deka te{kata sostojba vo ekonomijata }e se zadrì i do krajot na godinava i predupreduvaat deka bankarite }e imaat se-riozni problemi da si gi naplatat kreditite. No, spored niv, i pokraj rastot na vrednosta na problemati~ni krediti, ne moè da se o~ekuvaat seriozni potresi vo bankarskiot sektor vo Makedonija, bidej}i tuka bankite se za{titeni kako vo niedna druga zemja. Konzervativnata poli-tika na bankite gi {titi od negativnite tren-

dovi vo ekonomijata, a od ovoj trend moè da nastradaat najmnogu po-malite banki.“Zgolemuvaweto na lo{ite bankarski plas-mani e o~ekuvano. Postoi opasnost za ban-karskiot sektor, osobeno za pomalite banki, koi moè da imaat poseri-ozni problemi so na-platata na somnitelnite i sporni pobaruvawa. Tie vo zemjava pove}e rabotat so bi-znis-sektorot, a toj te{ko izleguva od krizata. Ovoj trend verojatno }e prodolì do krajot na godinata bidej}i periodot {to

sleduva ne vetuva brzo zakrepnuvawe i podobru-vawe na sostojbite vo ekonomijata”, komentiraat ekonomskite analiti~ari.

NAPLATATA TE[KO ODI I VO REGIONOT

Nepovolnite promeni vo ekonomskoto opkruùvawe zaedno so ekspanzivniot krediten rast vo mina-tite godini sozdadoa pre-duslovi za zgolemuvawe na u~estvoto na nefunk-cionalnite krediti vo vkupnite krediti vo re~isi site zemji. Pritoa, zemjite koi bea najpogodeni od global-nata finansiska kriza imaat i najizrazen rast na u~estvoto na nefunkcionalnite krediti vo vkupnite krediti. Makedonija se nao|a vo gorniot del na listata na analiziranite zemji, kade {to u~estvoto na nenaplatlivite pobaru-vawa vo vkupnite krediti e najvisoko. Najgolemi problemi so naplatata imaat ban-karite vo Romanija, kade {to duri 13,8% od izdadenite krediti se sporni za naplata. Polo{a od na{ata e i sostojbata vo Litvani-ja, Letonija i Srbija. Makedonija so udel na nefunkcionalnite krediti vo vkupnata aktiva na bankite od 9% do krajot na minatata godina be{e vo dru{tvo na Moldavija i Crna Gora, koi imaat seriozni problemi da gi naplatat pobaruvawata od gra|anite i od kom-paniite.

MARKETING23.06.201016

TEODOR ALEKSOVTriple S Learningwww.TSL.mk

TEODOR ALEKSOVTEODOR ALEKSOVTriple S Learningwwwwwwwwwwwwwwwwwwwww TSTS.TS.TS.TS.TS. SL mL mL.mL.mL.mL.m. kkkkkk

Procesot na kupuvawe kaj krajniot potro{uva~ e isklu~itelno sloèn i podrazbira niza odluki koi najposle

rezultiraat so sakanata akcija. Za potro{uva~ot voop{to da moè da odlu~i, uslov {to se javuva e postoeweto izbor me|u dve ili pove}e re{enija so koi potro{uva~ot }e ja zadovoli nastanatata potreba ili èlba. Pa taka, potro{uva~ot odlu~uva dali ve~erta }e ja iskoristi za odewe vo kino ili na teatar, za druèwe so prijateli i za prestojuvawe doma, dali }e kupi kniga, parfem, CD ili sli~no. Potro{uva~ot vsu{nost bira me|u razli~ni ponudi, dodeka marketin{kite eksperti gi in-teresira konkretniot izbor na potro{uva~ot. Zna~i, koi proizvodi i marki na proizvodi }e se najdat vo negovata ko{nica ili, pak, koe proda`no mesto potro{uva~ot }e go izbere za da go izvr{i kupuvaweto. Procesot na odlu~uvawe za kupuvaweto se sostoi od nekolku specifi~ni fazi koi vo literatu-rata gi vovedoa i gi razrabotija Engel, Kolat i Blekvel u{te vo 1968 godina. Stanuva zbor za pet fazi koi voedno moè da

KAKO POTRO[UVAÔT RE[AVA ZA KUPUVAWETO? �� Marketing-ekspertite gi interesira konk-

retniot izbor na potro{uva~ot. Zna~i, koi proizvodi i marki na proizvodi }e se najdat vo negovata ko{nica, ili, pak, koe proda`no mesto }e go izbere potro{uva~ot za da go izvr{i kupuvaweto

se prikaàt i kako tri vidovi procesi. Prepoznavaweto na problemot, baraweto na in-formacii i alternativi koi se ponudeni na pazarot pretstavu-vaat procesi pred kupuvaweto, po koi sledi procesot na samoto kupuvawe. Najposle se javuvaat procesi po kupuvaweto koi ja ~inat potro{uva~kata i doda-tnoto vrednuvawe na odbraniot proizvod, kako i idnite odluki za kupuvawe. Sekoja od navedenite fazi moè da go pottikne ili zapre proce-sot na odlukata na potro{uva~ot za kupuvaweto. Procesot na kupuvawe moè da go zapre duri i poslednata faza na vrednu-vawe po kupuvaweto, bidej}i potro{uva~ot, zavisno od stepe-not na zadovolstvo so kupeniot i koristeniot proizvod, }e go povtori ili ne kupuvaweto. Prepoznavaweto na problemot, odnosno na potrebata, e inici-jalna faza na procesot na odlu~uvawe na potro{uva~ot za kupuvaweto. Vedna{ treba da se naglasi deka izrazot problem ne mora nu`no da ima negativna konotacija, bidej}i neretko istiot }e pretsta-vuva cel {to potro{uva~ot }e nastojuva da ja ostvari, bidej}i na toj na~in }e spre~i nekoi nesakani sostojbi ili so

Koga Nikolina vleze vo ordinacijata, prvo ne{to {to zabeleà be{e nered. Listovi od

hartija na edno mesto, papki na drugo, otvoreni registri, maram~e pod stolicata. “Se nadevam deka ne bi bile tolku nemarni i so moeto zdravje!” si kaà samata na sebe.Vrabotenata na info {alterot be{e pove}e zagrièna za svo-jot kompjuter. Sekoja sekunda dodeka Nikoli-na ~eka{e izgleda{e kako cela ve~nost. Dodeka nejzinite misli lutaa, taa be{e presretnata so suvoparno “DA?”. Koga go pogledna liceto na vrabotenata, toa oddava{e vpe~atok kako da saka da kaè: “I, {to saka{? Te ~ekam, kaì!”“Jas sum Nikolina Minevska, i imam zakaàno...” Vrabotenata povtorno se fokusira{e na svojot kompjuter, a potoa kaà: “Sednete. Malku }e zadocnime.” Nikolina zapra{a: “Kolku }e docnime?”“Ne znam to~no”, be{e nezain-teresiraniot odgovor na vrabo-tenata. Nikolina negoduva{e “No, jas imam zakaàno i drug sostanok po ovoj, koj e na drugata strana na gradot... a dobro znaete ka-kov e soobra}ajot vo ova vreme od denot.” Bez da ja pogledne, vrabotenata

ednostavno kaà: “Sednete. ]e ve povikame.”Nikolina sedna, i ja obleta bura na misli:“Moèbi zgre{iv {to doj-dov ovde, i ako otkaàm sega duri moè da me nateraat da platam.” Pola ~as podocna, taa s$ u{te ~eka{e, naluteno.Siot va{ odnos so klientot se sveduva na zbir na momenti na vistina od koi zavisi {to }e bide. Pretpostavuvate li {to e mo-ment na vistinata? Toa e sekoj moment {to sozdava impresija. Momentot koga gi pozdravu-vate klientite, bez razlika dali li~no ili preku telefon, momentot koga tie gi kaùvaat nivnite potrebi, griì ili problemi, momentot koga vie odgovarate na toa {to tie vi go kaàle, do momentot koga go zavr{uvate razgovorot i gi ispra}ate, vo ovie momenti tie sozdavaat vpe~atok i nosat zaklu~oci za vas, va{ata kom-panija, kvalitetot na uslugata {to ja dobivaat. I vo tie momenti, vie ili dodavate ili odzemate “qubov” vo odnosot so klientot, ole-snuvaj}i go ili ote`nuvaj}i go slednoto viduvawe. Ironi~no, no va{iot odnos so klientite ne se sveduva na realnosta. Relacijata so klientot se soz-

dava, proizleguva ili evoluira na osnova na percepcijata.îja percepcija? Na klie-ntot! Vie moè da si mislite deka dobivate - a da gubite, i da mislite deka gubite - a vsu{nost zna~ajno da dobivate. Moè da mislite deka s$ pra-vite pravilno, a vsu{nost s$ da se odviva pogre{no, no moè i da veruvate deka s$ {to kaùvate i pravite e pogre{no, a da otkriete deka klientot e blagodaren na va{ata izvonredna usluga.Dokolku imate namera da go “sakate” klientot, toga{ edin-stveno negovata percepcija e va`na. Percepcijata na klientot e re-alnosta za vas. Neverojatno e kolku percepcijata na klientot vo ovie momenti na vistina vlijae na negovoto odnesuvawe. Negativnite momenti sozdavaat potrajni impresii otkolku pozi-tivnite. Tokmu zatoa se veli deka per-cepcijata e ona {to se broi.

NADMINETE GI OÊKUVAWATA

O~ekuvawata igraat va`na uloga za percepcijata na klie-ntot vo odnos na va{ata us-luga. Nadminuvaweto na o~ekuvawata na klientot e sli~no kako skokaweto so stap na olimpi-jada. So tek na vreme, letvata koja treba da se preskokne se posta-

PERCEPCIJATA NA KLIENTOT E SÉvuva s$ povisoko i povisoko. Da se preskokne poniska letva ednostavno pretstavuva prvi~en uslov za da se prodolì da se igra. Zadovolen klient e niska letva so koja ne se osvojuva nagradata, bidej}i dokolku ja postavite letvata na nivo na zadovolen klient i ne uspeete, duri i za malku, }e dobiete nezadovolen klient. Vie ja gubite negovata doverba i najverojatno sorabotkata so nego.Postavete ja letvata povisoko - na nivo na voodu{evuvawe na klientot, namesto na nivo na zadovoluvawe na klientot. Sega, dokolku se obidete da gi nadminete o~ekuvawata na klientot, i ako proma{ite duri i za malku, vie sepak bi dobile zadovolen klient, za{to mini-mum ste gi presretnale negovite o~ekuvawa. Bidej}i odnapred ne gi znaete specifi~nite o~ekuvawa na klientot, logi~no e sekoga{ da ja postavuvate letvata visoko - za da gi zgolemite {ansite da soz-dadete pozitivna percepcija.Za da istkaete takov vid usluga koja gi voodu{evuva klientite, mora da gi nadminete nivnite o~ekuvawa vo momentite na vistina koga percepcijata se formira. Sledstveno, nadminuvawe na o~ekuvanoto pretstavuva kruci-jalna cel vo uslugata koja ne bi smeele da ja proma{ite.

PRODA@BA

Triple S Learning e prv i edinstven specijaliziran trening-centar vo Makedonija vo oblastite na proda`ba, usluga i uspeh. Znaeweto i metodologijata koi se sodràni vo trening-pro-gramite, koi gi koristat i svetskite liderski kom-panii, go izdvojuva Triple S Learning kako edinstven i inovativen vo sovremenite uslovi na rabotewe.


odbranite proizvodi }e gi ublaì takvite sostojbi (na primer, so kupuvaweto i koristeweto na odredeni vitamini potro{uva~ot e vo mo`nost da spre~i pojava na nekoi bolesti ili voop{to da ja podobri zdravstvenata sos-tojba na organizmot). Problemite koi potro{uva~ot

gi prepoznava moàt da bidat aktivni i neaktivni. Aktivni se onie za koi potro{uva~ot e svesen ili }e bide svesen za niv vo dogledno vreme, a tokmu tie se zaslu`ni za razvoj na novi proizvodi. Neaktivni se narekuvaat onie problemi za koi potro{uva~ot ne e svesen, no toa ne zna~i

deka po odredeno vreme nema da gi spoznae. Naprotiv, ovde va`na uloga }e odigra marketin{kata komu-nikacija koja za potro{uva~ot pretstavuva nadvore{na drazba, informacija od pazarot, i koja moè da go pottikne potro{uva~ot na prepoznavawe na problemot.



JAVNA OBJAVA I.br.5/10(vrz osnova na ~len 46-b od Zakonot za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za

izvr{uvawe „Sl. Vesnik na RM’’ br. 8 od 17.01.2008 god.)Izvr{itelot Pavel Toma{evski od Skopje, bul: Kuzman Josifovski – Pitu br. 28-4/4, vrz osnova na baraweto za sproveduvawe na izvr{uvawe od doveritelot Dru{tvo za proizvodstvo, trgovija i uslugi MAKSIGNAL DOO Skopjeod Skopje, so EDB i sedi{te na ul. Dame Gruev br. 1, zasnovano na izvr{nata isprava MV.XVI.TS.br.2599/09 od 29.01.2010 na Osnoven sud Skopje 2 Skopje, protiv dol`nikot Dru{tvo za transport, trgovija i uslugi INTER - SAT DOOEL uvoz-izvoz Skopje EDB 4030990243175 i sedi{te na ul. Meglenska br. 11, a se odnesuva za dostavuvawe na Nalog za izvr{uvawe (vrz osnova na ~l.86 st.1 od Zakonot za izvr{uvawe) na den 15.06.2010 godina go

P O V I K U V A Dol`nikot Dru{tvo za transport, trgovija i uslugi INTER - SAT DOOEL uvoz-izvoz Skopje, zaradi dostava na Nalog za izvr{uvawe (vrz osnova na ~l.86 st.1 od Zakonot za izvr{uvawe) I.br. 5/10 od 26.03.2010 godina VO ROK OD 3 (TRI) DENA, smetano od denot na poslednoto objavu-vawe na ova javno povikuvawe vo javnoto glasilo.SE PREDUPREDUVA Dol`nikot Dru{tvo za transport, trgovija i uslugi INTER - SAT DOOEL uvoz-izvoz Skopje, deka vakviot na~in na dostavuvawe se smeta za uredna dostava i deka nega-tivnite posledici koi moàt da nastanat }e gi snosi samata stranka (dol`nik). Ovaa objava se smeta za PRVA, VTORA ..... [ESTA

I Z V R [ I T E L: PAVEL TOMA[EVSKI




BALKAN BIZNIS POLITIKA23.06.201018

BOJKO BORISOV SE SOOÛVA SO BROJNI OBVINUVAWA

Izvor: www.euobzerver.com

Toj e bugarskiot milenik na germanskiot kancelar Angela Merkel. Taa i pretsedatelot na Evropskata

komisija, Hoze Manuel Baroso, se nadevaat deka toj }e gi opravda site kon-troverzni situacii koi se slu~ija me|u negovata zemja i Evropskata unija. Od nego se o~ekuva{e da go preve-nira kriminalot i korup-cijata, da ja modernizira ekonomijata i instituciite i da go podigne ìvotniot standard.No, namesto toa, bugar-skiot premier postojano se soo~uva so obvinuvawa za voveduvawe na, kako {to mnogumina smetaat, policiska dràva. Nekoi kriti~ari go opi{aa 51-godi{niot Bojko Borisov, porane{eniot policiski general so strast kon uniformi i ma~o-maniri, kako pretstavnik na banana-dràva. Brutalen i paternalisti~en kon svojot narod i pokoren pred svoite mo}ni stranski mentori. Slabata ekonomija na Bugarija i ponekoga{ bizarnite manevri na me|unarodna scena nikako ne go podobruvaat izgledot na Bugarija."Bugarskata demokratija s$u{te ne e dovolno kvalitet-na. Ne stanuva zbor za stabilna demokratija", veli profesorot po istorija Dragomir Draganov. "Ev-ropskata unija sfati deka napravi seriozna gre{ka {to n$ primi vo januari

�� Evropa od nego o~ekuva{e da go prevenira kriminalot i korupcijata, da ja modernizira ekonomi-jata i instituciite i da go podigne ìvotniot standard. Borisov doma s$ po~esto e obvinuvan deka voveduva policiska dràva i pravi golemo vlijanie vo bugarskite mediumi

2007 godina. Sega, toa {to sme ~lenki e samo od interes na EU-birokratite i nivnite enormni plati koi sakaat da gi izmamat evropskite dano~nici deka Bugarija e na vistinskata pateka i deka tie rabotat dobro".

VLADEEWE NA PRAVOTO ILI POLICISKA DR@AVA?

Vladata na Borisov lansira{e masovna kam-pawa za apsewa, koja be{e nagolemo emituvana vo site mediumi. Ministerot za vnatre{ni raboti, Cvetan Cvetanov, e re~isi sekojd-neven gostin vo televiziski {ou-emisii kade {to gi objavuva poslednite "speci-jalni policiski operacii" so vozbudlivi kod-imiwa. Profesorot Draganov veli deka pretpostavkite deka Bugarija se pretvora vo policiska dràva e rezultat na prekumernoto pokaùvawe na operaciite koi gi pravi Ministerst-voto za vnatre{ni raboti.Vladata nekolku pati prati te{ko vooruèni policajci vo antiteroristi~ki vojni za da pravat apsewe na nevooruèni somnitelni lica koi voop{to ne se krijat ili, pak, davaat ot-por. Policiskite videosn-imki so neprijatnite sceni se pu{taat vo mediumite na dnevna baza i vedna{ se objavuvaat.Taka, na 31 mart vo {est ~asot nautro policijata prisilno vleze vo ku}ata na Borislav Gustanov, politi~ar od opozici-jata, koj pretsedava so op{tinskiot sovet na pristani{teto Varna vo Crnoto More, so vperenipi{toli koi negoi negovite ispla-{eni èna i deca.Gustanov, koj se tovari za koru-pcija, re~e deka toj dobrovolno bi se predal na policijata dokolku bil go-net po normal-

na legalna

procedura. Toj ve}e ja tuì Bugarija vo Evropskiot sud za ~ovekovi prava vo Strazbur.Vo sli~na akcija maskira-ni policajci go uapsija porane{niot minister za odbrana, Nikolaj Conev, dodeka toj bil vo bolnica na sistematski pregled. Videoto na policijata koe cirkulira{e po medium-ite pokaùva kako dodeka policiskite oficeri dràt pi{toli vpereni vo glavata na Conev, javniot obvinitel glasno izvikuva: "So ogled na toa {to si apsoluten kriminalec, spu{ti se na kolena!" Conev e obvinet za obid da go podmiti sudijata za da ja zapre postapkata koja be{e zapo~nata protiv nego za kontroverzniot dogovor za javno snab-duvawe. Taka, sudijata soop{til deka policiskite dokazi protiv Conev ne se dovolni za da se pokrene postapkata.Ekimexiev veli deka poli-ciskata propaganda ~esto-pati ilegalno gi etiketira osomni~enite kako "krimi-nalci" pred tie da bidat ispra{ani ili pred da im bide dozvoleno da se povi-kaat na advokat."Edinstvenoto opravduvawe za ovie policiski me-todi e propagandata koja ministerot za vnatre{ni raboti ja pravi na cena na ~ovekovite prava", veli Ekimexiev. "Ova e sprotivno na najmalku dve odredbi od Ustavot i odredbite na Evropskata konvencija za ~ovekovi prava - pr-ezumpcija na nevinost i zabranata da se snimaat lu|e bez nivna prethodna soglasnost". "Potrebata za pravda mnogu brzo se razvi vo èd za odmazda", veli Ekimaxiev. "Mnogu e opasno da se sozdade takov vid pritisok vo op{testvoto"."Izvr{nite vlasti vo Bugarija o~igledno ne gi po~ituvaat ~ovekovite prava" veli Draganov. "Od druga strana, pove}eto gra|ani se tolku nezapoz-naeni so svoite prava {to tie se skloni da prifa}a-at nizok kvalitet na demokratija".Draganov, ekspert za fa{isti~kite reìmi vo [panija i Italija od dvaesetti vek, veruva deka samo EU-~lenstvoto stoi me|u Bugarija i presvrtot kon celosna diktatura. Tradicionalnite politi~ki partii na zemjata nago-lemo ja izgubija doverbata na svoite glasa~i poradi toa {to ne uspeaja da gi preveniraat hroni~nite bolesti na zemjata kako siroma{tijata i nevladee-weto na pravoto. Demonstriraweto sila od strana na policijata, smeta Ekimaxiev, ne uspea da pridonese za pogolemi sudski presudi i za po-seriozno prevenirawe

OMILENIOT BALKANSKI LIDER NA MERKEL GI RAZOÂRA BUGARITE

na kriminalot vo zemjata."Nema presudi bidej}i policijata i izvr{itelite ja vr{at svojata rabota mnogu siroma{no", veli Ekimaxiev.

DALI SE ÛVSTVUVA[ ZAPLA[ENO?

Mnogu ~esto moàt da se ~ujat komentari vo privat-ni razgovori deka lu|eto se ~uvstvuvaat zapla{eno, no takvite komentari retko gi ima po mediumite. Tink tenk organizacijata na SAD, Fridom Haus, ja rangira Bugarija zaedno so Italija i Slova~ka kako edinstvenite EU-dràvi so "parcijalno slobodni" mediumi.Kritikata za vladata e vo golema mera otsutna vo me-diumite i migrira samo vo nekolku zabavni TV-{oua, kade {to politi~kata satira cveta. Borisov vo edno televizisko intervju za vakvite {oua veli deka mnogu lesno moè "da gi isklu~i", no ne go napravi toa poradi mo`ni komp-likacii so Unijata. Na kritikata na pretse-datelot \or|i Parvanov deka postoi golem pritisok vrz mediumite, Borisov isprati pra{alnik do site glavni urednici vo koi gi pra{uva dali se ~uvstvu-vaat zapla{eno od nego. Toj vedna{ dobi konsen-zualen dogovor "ne"."Ova e provokacija kon mediumite i zloupotreba na samata ideja za sloboda

na mediumite", veli Velis-lava Dareva, popularna levoorientirana kolum-nistka. "Vladata stoi kako reketar so bejzbol palka vo svoite race, a mediumite si doz-voluvaat sebesi da bidat ponièni. Zamislete volk da pra{uva stado ovci: "Dali se pla{ite deka }e ve izedam?". A, tie odgov-araat: "Neeee, nikako!"."Naj~esto citiraniot primer za toa deka mediumite se pod politi~ki pritisok e takanare~enata Nova Bugarska Mediumska Grupa, koja vklu~uva ~etiri na-cionalni top-proda`ni tab-loidi, nedelni i lokalni dnevni vesnici i televiz-iski programi. Tie preku no} se svrtea od silno kriti~ni kon Borisov kon negovo veli~ewe otkako gi dobi izborite vo juli minatata godina. Vesnicite se prodavaat za o~igledno poniski ceni, so {to ja stavaat konkurencijata pod silen pritisok so toa {to ~itanosta na vesnicite se stava vo pra{awe bidej}ipostoi ekonomska kriza. Upravata za za{tita na konkurencijata ostana tivka na vakvata politika."Bugarskite mediumi se zalaùvaat sebesi deka tie se ~etvrtata vlast vo dràvata. No, ne se. Tie se ili vo sobata za posluga na vistinskata vlast ili me|u nivnite dami za zado-volstvo" veli Dareva.

"Objavuvaweto ne e sekoga{ osnoviot biznis na gazdite na vesnici. Tie gi upotrebuvaat mediumite za da gi proturkaat svoite os-novni interesi -ekonomski, finansiski, politi~ki". "Oligarhijata vklu~uva politi~ari, sidi, krimi-nalci i mediumi so zaedni~ki interesi. Sopst-venicite na mediumite se del od ovaa kombinacija - vo mnogu slu~ai posled-nite se pomo{en personal", veli taa. "Ne sum videla takva samocenzura duri i za vreme na komunizmot. Toa e rezultat na strav i zavisnost".Unijata na bugarski novi-nari e slaba. Sovetot na elektronskite mediumi e delumno izbran od par-lamentot i delumno e nazna~en od pretsedatelot i go reflektira momental-niot balans na mo}.I pokraj vakvata situacija i niskiot ìvoten stan-dard vo EU i s$ polo{ata ekonomska situacija, 42% od Bugarite smetaat deka vladeeweto na Bojko Bori-sov e uspe{no, a okolu 45% go smetaat za neuspeh, po-kaùva poslednata anketa na agencijata Sova Haris.Vo golem del oponentite na Borisov ne glasaat, objasnuva {efot na ovaa agencija, Vasil Ton~ev. "Ne postoi politi~ki proekt koj pokaùva podo-bar prosperitet zasega", veli toj.

� Bojko Borisov vo uniforma na policiski general

17.03.2010 19

23.06.2010 19SVET BIZNIS POLITIKA

6% }e zajakne juanot

vo odnos na dolarot vo nerednite nekolku

godiniKineskite najavi za voveduvawe flek-sibilen kurs na juanot se o~ekuva da dovedat do

zajaknuvawe na doma{nata pobaruva~ka, kako glaven izvor na kineskata ekonomija.Izminatitot vikend Kina najavi deka }e ja zgolemi fleksibilnosta na kursot na svojata valuta, o~igledno pravej}i otstapka od

amerikanskiot pritisok vrz Peking za zajaknuvawe na juanot. Vo izjavata od Kineskata centralna banka stoi deka nema osnova za “zna~itelna aprecijacija na valutata”, no se ~ini deka so devizniot reìm na juanot, isto taka poznat kako renminbi (RMB), }e se dozvoli prodolùvawe na bavnata aprecijacija vo zadadenite ramki. Ekonomistite o~ekuvaat deka jakneweto na juanot }e ja pottikne pazarnata mo} na kinsekite doma}instva, }e

ja namali inflacijata, kako i preteranata zavisnost na ekonomijata od izvozot, prenesuva Blumberg. “Posle dolg vremenski pe-riod, najavata na central-nata banka }e gi otvori vratite za rast na apre-

cijacijata na juanot i }e ja pottikne Kina da stane edna od najbrzoraste~kite potro{uva~ki ekonomii vo svetot”, procenuva Ma Jun, glaven ekonomist na Doj~e Bank vo Hong Kong.Vo soop{tenieto na Ki-neskata centralna banka, stoi deka fleksibilniot kurs na junaot }e “vlijae na rastot na doma{nata pobaruva~ka vo oddelni sektori kako {to se uslug-ite”. Toa zna~i deka bana-karite o~ekuvaat zajaknu-vawe na kineskata valuta.

“Ova pretstavua klu~en katalizator za promena, bidej}i izvoznicite }e bi-dat prisileni na zgolemu-vawe na produktivnosta, dodeka zgolemuvaweto na prihodite }e go pottiknat rast na maloproda`ba”, izjavi za Blumberg, Xing Ulrih, rakovoditel na odd-elot za hartii od vrednost vo kineskata filijala na JP Morgan êjs (JP Morgan Chase). Toj procenuva deka od aprecijacijata na juanot }e profitiraat akciite na golemite kompanii kako

KON BRZORASTE^KA POTRO[UVA^KA EKONOMIJA �


�� Ekonomistite o~ekuvaat deka jakneweto na juanot }e ja pot-tikne kupovnata mo}, }e ja na-mali inflaci-jata i }e go na-mali pretera-noto potpirawe na kineskiot izvoz, kako glaven dvigatel na ekonomijata

amerikanskiot pritisokvrz Peking za zajaknuvawe

j V j

cijacijata na juanot i }e ja pottikne Kina da stane

jb k

“Ovkatb


JAKNEWETO NA JUANOT ]E JA ZGOLEMI KUPOVNATA MO] NA KINEZITE

Evropskata unija gi ak-tivira mehanizmite za planirawe vo slu~aj na

energetska kriza, otkako Lit-vanija, Polska i Germanija se soo~ija so mo`nosta za namaluvawe na isporakata na ruskiot gas, zaradi sporot pome|u Moskva i Belorusija, okolu pla}aweto na ovoj en-ergens. Podpretsedatelot na ruskata vlada, Igor Se~in, slu`beno mu pi{al na kome-sarot na EU za energetika, Gunter Oetinger, za da go iz-

vesti deka Rusija ja namalila isporakata na priroden gas kon Belorusija, otkako Minsk ne go podmiril dolgot od 160 milioni evra.So toa, EU po vtor pat go akti-virala tkanare~eniot sistem za blagovremeno predupredu-vawe, so koj analiti~arite predupreduvaat na mo`nosta za nova gasna vojna, zaradi problemot {to go imaat Rusija i Belorusija.“O~ekuvame deka ovoj spor nema da vlijae na tranzi-

tot na gas od Rusija preku Belorusija, kon EU”, izjavi portparolkata na Evropskata komisija vo Brisel.

EU SE PODGOTVUVA ZA GASNA KRIZA

Germanskiot proizvoditel na sportska oprema, Adidas gi zgolemi prog-

nozite za prometot ostvaren od proda`ba na fudbalska oprema od prvobitnite 1,3 milijardi na 1,5 milijardi evra.Herbert Hajner, izvr{en direktor na kompanijata, koja e vtor po golemina proiz-voditel na sportska oprema vo svetot po amerikanskiot Najk, soop{ti deka za ras-

tot na prometot e zaslu`no Svetskoto fudbalsko prven-stvo koe e vo tek vo Ju`na Afrika.Adidas e proizvoditel na oficijalnata topka na prven-stvoto i na dresovite na sudiite i na 12 fudbalski reprezentacii. Najk e spon-zor na 10 reprezentacii, a tretiot po golemina proiz-voditel na sportska opre-ma, germanskata kompanija Puma, na tri nacionalni

selekcii.Spored Hajner, brendot Ri-bok, koj e del od Adidas zna~itelno gi nadminal prvobitnite progonozi na prometot.Ekspertite procenuvaat deka zgolemuvaweto na vrednos-ta na kineskiot juan, koj dostigna najvisoko nivo od devalvacijata vo 2005 godina, }e ima pozitivni rezultati vrz delovnoto rabotewe na Adidas.

MUNDIJALOT JA ZGOLEMI PRODA@BATA NA ADIDAS

Vonrednoto sobranie na slova~kata teleko-munikaciska kom-

panija Slovak Telekom, ja potvrdi odlukata za spojuvawe so pretprijati-eto T-mobile Slova~ka od 1 juli.Pravniot naslednik na firmata T-mobile

Slova~ka }e bide Slovak Telekom.Slovak Telekom e del od me|unarodnata grupa firmi Doj~e Telekom grup, koja ja so~inuvaat mati~nata firma Slovak Telekom i nejzinite }erki-firmi T-mobile Slova~ka, PosAm, Telekom Sek,

Zoznam i Zoznam mobajl.Mnozinski akcioner na Slovak Telekom e Doj~e Telekom AG, so udel od 51% akcii. Slova~koto Minister-stvo za stopanstvo ima 34% akcii, a Fondot na na-rodniot imot ima 15% akcii.

SLOVAK TELEKOM SE SPOJUVA SO T-MOBILE

Li Ning, proizveduva~ot na sportska orema, kako i sportskiot trgovski sinxir âjna Dongksijang i trgov-skiot sinxir Parkson Ritejl grup.Inaku, pred da bide zam-rznat kursot na juanot vo juli 2008 godina, toga{nata vlada za period od tri godini dozvoli jaknewe na kineskata valuta vo odnos na dolarot za 21%. Vo minatite dve godini, Peking go odrùv{e trendot na devizniot kurs na juanot vo mnogu potesen opseg, vo vi-sina od 6,83 juani za dolar.Po najavata na centralnata banka za fleksibilnosta na kursot, analiti~arite na investiciskite banki od Goldman Saks do Rojal Bank of Skotland, predviduvaat deka juanot vo slednite nekolku godini vo odnos na amerikanskata valuta }e raste do 6%.Analiti~arite na Blumberg procenuvaat deka junanot }e zajakne za 6,7% do krajot na ovaa godina. “Pobavnoto jaknewe na juanot vo slednite nekolku meseci, }e zna~i deka fleksibilnosta na kursot }e ima kratkoro~no ograni~eno vlijanie vrz ekonomijata”, smeta Ma Jun od Doj~e bank.

Mnozinstvoto Ameri-kanci ne bi sakale pretsedatelot Barak

Obama da bide reiz-bran za vtor mandat, pokaùvaat rezultatite od sociolo{koto istraùvawe na institutot Galup.51% od anketiranite gra|ani izjavile deka ne

bi sakale da go vidat Obama kako pobednik na pretsedatelskite izbori vo 2012 godina. Sprotivno mislewe imale 46% od an-ketiranite iljada lica.Rezultatot na drugo istraùvawe, sprove-deno od sociolo{kiot institut Rasmusen riports,

pokaùva deka rejtingot na amerikanskiot pretsedatel e namalen do rekordno nisko nivo.Samo 41% od anketiranite 1.500 gra|ani na SAD vo momentov ja odobruvaat rabotata na Obama kako pretsedatel, a 58% imaat negativno mislewe.

REJTINGOT NA OBAMA PA\A

FEQTON23.06.201020

PROROKOT OD OMAHA PROROKOT OD OMAHA STANA ROBIN HUDSTANA ROBIN HUD

MARDOK SAKA Akciite na britanskata

mediumska ku}a BSkyB posledniov period porasnaa najmnogu vo poslednive deset

godini otkako kompanijata go odbi obidot na svojot mnozinski akcioner, Wuz Korporej{n (News Corporation), koj {to ponudi 11,5 milijardi dolari za otkup na preostanatite 61% od akciite na Britancite. BskyB vo svoeto portfolio ima nekoi mnogu popularni televiz-iski programi {to moè da se sledat isklu~ivo so pretplata. Ponudata na News Corp, vo sopst-venost na mediumskiot mogul Ru-pert Mardok, vo BSkyB ja smetaat za nedovolno visoka zatoa {to ja potcenuva vistinskata vrednost na kompanijata i baraat barem

14% pogolem iznos. Menaxmentot na BSkyB pora~uva deka e podgot-veno povtorno da ja razgleda ponudata, no ako e pogolema od osum funti za akcija. Kompanijata vo poslednite nekolku kvartali ostvari dobri rezultati, blagodarenie na rastot na brojot na pretplatnici {to sledat sportski natprevari i emituvawe na programa vo vi-soka definicija. Wuz korporacijata napravi novi ~ekori za razvoj na biznis-modeli {to se baziraat na naplatuvawe na internet-sodrìnata. Rupert Mardok neodamna ob-javi deka od grupacijata Herst korporej{n (Hearst Corporation) kupil softverska platform Skif (Skiff), kreirana za plasirawe

KAKO TOA GO PRAVI BAFET?


Edno od najnovite branuvawa na javnosta {to go prediz-vika Voren Bafet, investi-tor, milijarder i filantrop, e zaedni~kiot apel {to go

upati zaedno so drugar mu i part-ner vo brix, Bil Gejts, do ostanatite svetski mili-jarderi. Bafet i Gejts, koi {to ve}e ot-stapija golem del od svoite pari vo humanitarnite fondacii {to gi osnovaa, gi po-vikaa i svoite “ k o l e g i ” d a potpi{at nekoj vid obvrzni-ci so koi vetuvaat

deka }e se otkaàt od polovina svoe bogatstvo. Vol strit ùrnal pi{uva deka ovoj niven povik sledel po nekolku sostanoci, odnosno ve~eri {to ovie dvajca gi imale vo izmina siroma{nite. Poznatite milijard-eri kako Dejvid Rokfeler, Xorx So-ros i Geri Lenfest, ve}e se odzvaa na povikot i se obvrzaa deka }e go odvrzat }eseto za da im dadat

pomo{ na onie na koi {to im e potrebna. Rokfeler

veti deka po svo-jata smrt pove}e od edna milijarda dolari }e ostavi vo dobrotvorni celi, vklu~itelno

i donaciite vredni 100 milioni dolari na razli~ni muzei, uni-verziteti, fondacii... Lenfest pak, tvrdi deka ve}e podelil okolu 70% od svoeto bogatstvo vo dobrotvorni celi, taka {to “vetuvaweto deka }e podeli 50% od svoeto bogatstvo bi bilo kako da kaè deka }e ja zatvori vratata od {talata otkako kowot ve}e pobegnal od nea”. Za da im ja olesnat rabotata na milijarderite, Bafet i Gejts, koristej}i se so podatocite od magazinot Forbs, koj {to redovno ja objavuva listata na najbogati lu|e na svetot, presmetale za sekoj od niv kolku bi iznesuvalo polovina od bogatstvoto. Na niv ostanuva samo da “brcnat vo pari~nikot”.

SOVR[EN BIZNIS - INSTINKT

Voren Bafet, eden od najgolemite investitori vo svetot, otsekoga{ veruval deka }e bide bogat i smeta deka razlikata od toa da se bide bogat ili ne e samo sostojba na umot. Prvite nekolku centi gi zarabotil na {est godini prodavaj}i gumi za xvakawe. Na sedum godini prodaval “koka-kola” i vesnici. Koga imal 10 godini, xeparlakot go zarabotuval prodavaj}i topki za golf i toga{ bil uapsen od policijata. Negovite roditeli ne bile zagrièni zatoa {to go pot-tiknuvale trgovskiot duh kaj svojot inteligenten sin. Voren Bafet pr-vite milion dolari gi zarabotil vo 1962 godina koga imal 32 godini, a denes na 80 godini, imotot mu se procenuva na 47 milijardi dolari, {to go pravi tret najbogat ~ovek na svetot, zad meksikanskiot “kral na telekomot”, Karlos Slim, i Bil Gejts, osnova~ot na Majkrosoft. Vo amerikanskite i svetskite investi-torski krugovi Voren Bafet e poznat kako ikona na investiraweto, a negovite dolgoro~ni prihodi od vloùvawata vo razni biznisi se narekuvaat nedostièn biznis -ideal. Kako rezultat na dobrite procenki koi gi pravi koga inve-stira gi dobiva prekarite “Pro-rokot od Omaha” ili “Mudrecot od Omaha”. Bafet vo celiot ̀ ivot go sledi re~isi sovr{en biznis - instinkt i sekoga{ kupuva akcii na kompanii po niski, odnosno “razumni ceni”. Otsekoga{ bil strpliv i baral ~esni menaxeri, a koga kompaniite rastea, toj gi prodava{e akciite. Toj e voedno i najgolem akcioner i ~elnik vo Berk{ir Hetvej. No, iako e vtor najbogat Ameri-kanec, Bafet ̀ ivee skromen ̀ ivot, {to se dokaùva so faktot deka toj se u{te ̀ ivee vo istata ku}a koja ja kupi vo 1958 godina za 31,5 dolari, a koja denes e vrednuvana na 700 iljadi dolari. Kako pretsedatel na upravata na svojata kompanija Berk{ir Hetavej, godi{no prima plata od 100.000 dolari, kolku {to prose~no zarabotuva broker na Vol strit. Bidej}i toj e eden od najbogatite lu|e na svetot i moèbi najdobriot investitor, Kapital vi prenesuva nekolku tajni od Voren Bafet koi moè da vi pomognat da

go zgolemite va{eto bogatstvo:BOGATSTVOTO E SOSTOJBA NA UMOT“Otsekoga{ znaev deka }e bidam bogat. Mislam deka

nikoga{ ne se posomnevav vo toa, pa duri ni za minuta”, izjavi edna{ Voren Bafet.Razlikata pome|u toa da se bide siroma{en ili bogat, e samo sostojba na umot. Na siroma{nite im se vrtat misli za siroma{tija, dodeka na bogatite im se vrtat misli za izoblistvo i prosperitet. Spored Bafet, va{ite veruvawa vlijaat na na~inot na koj go sogleduvate bogatstvoto, odlukite koi gi nosite i na~inot na koj

�� Po~ituvani ~itateli, Kapital od denes po~nuva so serijal naslov-en “Kako toa go pravi Bafet?”, od istoimenata kniga na Xejms Pardo. Serijalot }e gi izloì 24-te osnovni pravila {to gi sledel i s$ u{te gi sledi Bafet, eden od najgolemite in-vestitori na dene{ninata, pri donesuvaweto na svoite odluki za vloùvawe.

Doznajte i vie zo{to iljadnici nezavisni inves-titori vnimatelno go sledat sekoj poteg na “Pro-rokot od Omaha”, kako {to go na-rekuvaat Bafet zaradi svoite uspe{ni predvidu-vawa za toa kako }e se razvivaat kompaniite kade {to toj re{il da vleze so svoj kapital.

1

PRIKAZNI OD WALL STRE

Mardok e poznat kako golem zagov-ornik za naplatata na sodrìni ob-javeni na Internet, taka {to vo negovata kompanija postoja-no se istraùvaat mo`nosti i modeli za naplata. Medi-umskoto carstvo na Mardok pome|u os-tanatoto gi vklu~uva i vesnikot “Vol strit ùrnal”, izdava~kata kompanija Dau Xons, televiziskata mreà Foks TV,i socijalnata mreà MajSpejs.

Mardok e poznat kako golem zagov-

rdkako golem zagov-ornik za naplatata na sodrìni ob-

rna sodrìni ob-javeni na Internet,

rjaveni na Internet, javeni na Internet,

r

taka {to vo negovata j r ,taka {to vo negovata kompanija postoja-ko

o se istraùvaat noo`nosti i modeli mo`nosti i mod

naplata. Medi-za naplata. Medi-oto carstvo na umskoto carstvo n

ddumskoto carstvo na

os-Mardok pome|u os-u c rMardok pome|u os-Mardok pome|u os-u

lu~uvatanatoto gi vklurd u

tanatoto gi vklu~uva ol strit i vesnikot “Vo

u ui vesnikot “Vol strit

va~kata ùrnal”, izdava~katr

ùrnal”, izdava~kata ùrnal”, izdava~kata ons,kompanija Dau Xo

ur , dkompanija Dau Xons, kompanija Dau Xons,

ur , d

eàteleviziskata mre`,j D u X

televiziskata mreà ata Foks TV,i socijalna

rFoks TV,i socijalnata mreà MajSpejs.

, jmreà MajSpejs. mreà MajSpejs.

, j

23.06.2010 21FEQTON

DA JA [IRI IMPERIJATAvesti na tablet kompju-teri, smart telefoni, elektronski ~ita~i i mali prenosni kompjuteri. Inaku, Skif e i imeto na e-~ita~ot koj s$ u{te ne e pu{ten vo proda`ba, no Wuz Korp go kupi samo softverot, dodeka uredot ostana vo sopstvenost na Herst.Kompanijata na Mardok izvesti i za vloùvawata vo kompanijata Xurnal-izam onlajn (Journalism Online), koja se bavi so pronao|awe na na~ini za naplata na sodrìnata na Internet. Finansiskite detali za ovoj dogovor ne se ot-krivaat.

Mardok e poznat kako golem zagovornik za na-platata na sodrìni ob-javeni na Internet, taka {to vo negovata kompanija postojano se istraùvaat mo`nosti i modeli za naplata. Mediumskoto carstvo na Mardok pome|u ostanatoto gi vklu~uva i vesnikot Vol strit ùr-nal, izdava~kata kompani-ja Dau Xons, televiziskata mreà Foks TV, i socijal-nata mreà MajSpejs. Samo za potsetuvawe, Wuz Korp vo posledniot kvartal ostvari neto-profit od 839 milioni dolari, dodeka godinata prethodno rabote{e so dobivka od 2,73 milijardi

dolari. Operativnata dobivka porasna za 55% na 1,25 milijardi dolari, dodeka prihodite padnaa za 19% na 8,79 milijardi dolari. Mardok zapo~na so samo eden vesnik vo Adelaid, Avstralija. Denes e medi-umski magnat koj poseduva televizii, filmsko studio, vesnici, izdava~ki ku}i... Negovata globalna medium-ska kompanija raboti vo desetina segmenti: film-ska industrija, televizija, kablovska i satelitska televizija, magazini, vesnici i informacioni servisi, izdava{tvo na knigi i sl. Mardok denes e eden od najbogatite lu|e

vo svetot. Spored najno-vata listata na Forbs, toj se nao|a na 117 mesto, so neto - vrednost na nego-voto bogatstvo od ~etiri milijardi dolari. Negovata imperija ja pokriva skoro celata planeta, odnosno toj poseduva biznisi koi gi opsluùvaat skoro site kontinenti, osven Antar-tikot, za {to mnogumina znaat da se po{eguvaat i da kaàt deka ako i tamu se napravi komunikaciski pristap, Mardok }e bide prviot magnat koj }e vleze vo toj region. Uspehot na Mardok nikoga{ ne be{e sigurna rabota.

Lu|eto go smetaa za mrzliv alkoholi~ar, so strast za ni{to drugo osven za zabava. Kako toj ja smeni repu-tacijata i stana eden od najpoznatite, iako kontraverzen, mediumski vlijatelni lu|e vo svetot denes? Toj uspea taka {to rabote{e naporno, nikoga{ ne zastanuva{e i postojano gleda{e da napravi nekoi promeni spored koi }e se istakne pred konkurencijata, a negoviot stav e deka vo dene{noto vreme na promeni mora da se bide inovativen za da se izdrì vo trkata.

KAKO KUPUVAL “PROROKOT OD OMAHA”NAJDOBRITE INVESTICII NA VOREN BAFETHoldingot Berk{ir Hatavej e mestoto kade {to Bafet gi “~uva” kompaniite vo koi {to investiral i kade {to moè da se ima najdobar uvid zo{to se odlu~il tokmu za tie kompaniiBERK[IR HATAVEJ (1965)Koga Voren Bafet po~nal da kupuva akcii vo Berk{ir Hatavej, vo 1962 godina, taa bila kom-panija sostavena od 15 tekstilni fabriki i vrabotuvala 12.000 lu|e. Do 1965 godina Bafet steknal mnozinski udel, no vo 1985 godina, borej}i se so konkurencijata od evtinata rabotna sila vo fabrikite vo stranstvo, toj re{ava da gi zatvori tekstilnite fabriki, no go zadrùva imeto na kompanijata, pod ~ija kapa vo me|uvreme vlegu-vaat pove}e kompanii {to }e gi kupi Bafet. Toj so nasmevka priznava deka Berk{ir Hatavej ne be{e eden od negovite najdobri investiciski odluki. No, cenata na nejzinite akcii raskaùva poinakva prikazna: Bafet zapo~na so kupuvawe na akcii vo Berk{ir Hatavej po cena od 7,6 dolari. Denes sekoja akcija ima vrednost okolu 100.000 dolari.GAJKO (GEICO) (1951-1996)Inspiriran od svojot mentor, Benxamin Gream, Bafet kupil nekolku akcii vo ovaa osiguritelna kompanija od Va{ington u{te vo 1951 godina. Uspehot na Gajko prodolìl vo tekot na 50-tite i 60-tite godini, no vo sredinata na 70-tite kompani-jata vlegla vo nevolja. Vo 1976 godina Bafet preku Berk{ir Hatavej kupil polovina milion akcii vo kompanijata, i samo za {est meseci da ja zgolemi nivnata vrednost za ~etiri pati. Dvaeset godini podocna, biznis-ciklusot povtorno odi vo nadolna linija, nudej}i mu na Bafet {ansa celosno da ja kupi kompanijata za 2,3 miljardi dolari. Ovaa in-vesticija, zaedno so drugite osiguritelni kompanii na Berk{ir Hatavej mu obezbeduvaat ke{ na Bafet i negoviot partner ârli Munger da investiraat bez da mora da pozajmuvaat pari. KOKA-KOLA (1988)Bafet veli deka saka biznisi koi moè da gi razbere. “Koka-kola” e biznis-model {to ne e tolku ednostaven kako {to moèbi zamisluvate – proizvodstvoto podrazbira oddelna podgotovka na sirupot i postrojki za polnewe na {i{iwata – no, sepak ne e ni nau~na fantastika. Vo tekot na 80-tite, Bafet smeta{e deka cenata na akci-ite na Koka-Kola ne go odrazuva silniot brend, stabilnite profiti i mo`nostite za razvoj, pa zatoa po~nal da gi kupuva nejzinite akcii. Sega so 8,6% udel vo kompnijata posvetenosta na Berk{ir Hatavej na ovaa nekoga{ potceneta kompanija se isplati - sega udelot na Bafet vredi pove}e od 10 miljardi dolari.GOLDMAN SAKS (2008)Voren Bafet moèbi e najpoznat kako “prorokot od Omaha”, no toj stana “vitezot na Goldman saks” za vreme na finansiskata kriza {to go pogodi Vol strit, minatata godina. Na 23 septemvri 2008 godina, Berk{ir Hatavej investira{e pove}e od pet milijardi dolari vo kompanijata. Za nekolku ~asa akciite na Goldman saks porasnaa za 6%. Bafet ja zajakna doverbata na Goldman i istovre-meno obezbedi povolna zdelka za Berk{ir so toa {to Goldman se soglasil da mu pla}a 10% godi{na dividenda na prioritetnite akcii, bez ogled na regularnata cena na akcijata na Goldman saks.

RUÊK SO BAFET ÎNI2,63 MILIONI DOLARIRu~ekot so Voren Bafet na dobrotvornata aukcija na eBay prodaden e za 2,63 milioni dolari. Nepoznata li~nost go sru{i rekordot {to pred dve godini go postavi investitorot od Hong-Kong, @ao Dajang. Toj go plati ru~ekot so Bafet 2,11 milioni dolari. Minatata godina ova zadovolstvo ~ine{e “samo” 1,68 milioni dolari. Aukciite {to gi organizira{e Bafet dosega sobraa 8,56 milioni dolari. So ovaa humanitarna aktivnost na Bafet se sobi-raat sredstva za fondacijata Glajd (Glide) koja {to se griì za besku}nicite i siroma{nite vo San Francisko.

Bafet so hongko{kiot investitor � @ao Dajang, koj {to pred dve godini plati 2,11 milioni dolari za da ru~a s so nego vo wujor{kiot restoran Smith & Wollensky

deluvate za da go ostvarite bogatstvoto.

REINVESTIRAJ JA ZARABOTUVA^KATAPove}emina bi ja potro{ile

zarabotuva~kata, {to e pogre{no zatoa {to treba da se reinvestira. Bafet kako sredno{kolec so svojot partner kupil fliper i go postavil vo berbernica. Od zarabotuva~kata kupuvale novi fliperi, koi na krajot gi prodale i po~nale da investiraat na berzata.

USPEHOT E POVE]E OTKOLKU SALDOTO NA TVOJATA SMETKAKoga be{e zapra{an

od CNBC koja e tajnata

na negoviot uspeh, Bafet replicira{e: “koga }e gi imate moite godini, uspe{ni ste tolku kolku {to ve sakaat lu|eto okolu vas za koi vi e grià”. Toga{ navistina ne postoi razlika ako im-ate samo iljada dolari na bankarskata smetka ili milijarda dolari... Uspehot se sostoi vo toa da go rabo-tite ona {to go sakate i da go pravite toa na najdobar na~in. Ednostavno e kolku i samata konstatacija. Nikoga{ ne sum sretnal nekoj {to go raboti toa {to go saka, a ne se ~uvstvuva kako uspe{en. A sum sretnal mnogumina koi go rabotat toa {to ne go sakaat i nivnite ìvoti se mizerni”.

�� Vo amerikanskite i svetskite in-vestitorski krugovi Voren Bafet e poznat kako ikona na investiraweto, a negovite dolgoro~ni prihodi od vloùvawata vo razni biznisi se na-rekuvaat nedostièn biznis -ideal.

Otkako postigna s$ {to moè da se postigne vo biznisot, Bafet veti deka polovina od svoeto bogatstvo }e go dade vo dobrotvorni celi, {to ve}e po~na da go pravi, a neodamna apelira{e toa da go storat i ostana-tite svetski milijarderi.

SORABOTUVAJTE SO LU\E KOI SE PODOBRI OD VAS“Najdobro e da sorabotu-

vate so lu|e koi se podobri od vas. Odberete sorabotnici ~ie {to odnesuvawe e podobro od va{eto, pa taka i vie }e se naso~ite vo taa nasoka”, veli Bafet. Ako sakate da uspeete finansiski, toga{ treba da sorabotuvate so lu|e koi }e ve poddrùvaat dodeka gi izvr{uvate va{ite finansiski zada~i. Dokolku lu|eto so koi sorabotuvate gledaat na parite kako zlo, kako proizvod na kapitalizmot i ako bogats-voto im e nepoznat koncept, toga{ i va{eto finansisko zdravje i blagosostojba }e bidat pod vlijanie na nivnite sogleduvawa. Bez razlika na toa dali sakame ili ne, nie sme pod vlijanie na lu|eto so

koi go pominuvame najgolemiot del od vremeto. Ako sakate da postignete nekoja finansiska sigurnost, toga{ treba da vklu~ite genijalci vo va{iot ìvot, da gi ohrabruvate i da si pomagate me|usebno.

NIKOGA[ NE SEKOCKAJTEPRAVILO BROJ 1 : Nikoga{ ne gubete pariPRAVILO BROJ 2:

Nikoga{ ne go zaboravaj pr-voto pravilo, veli Voren Bafet. Obidot da zarabotite ekstremno mnogu pari, a za kratko vreme, e gubitni~ka op-cija so dolgoro~ni posledici.Dokolku barate investicii koi nudat golema stapka na povrat, mora isto taka da pretpostavite deka so toa imate pogolema stapkana rizik.

2

3

4

5

EET ��Mardok neo-damna objavi deka od gru-pacijata Herst korporej{n (Hearst Corpora-tion) ja kupil softverskata platforma Skif (Skiff), kreirana za plasirawe vesti na tab-let kompjuteri, smart tele-foni, elektron-ski ~ita~i i mali prenosni kompjuteri ekonomija.

ART-BIZNIS23.06.201022

BILBAOOtvoren e vo 1997 godina i e smesten vo zgrada koja ja proektiral slavniot arhitekt Frenk Geri. Gugenhajm go postavil Bilbao na kulturnata karta na svetot. Godi{no nosi pove}e od milion turisti, 1,8 milijardi evra vo {panski BDP i 312 milioni evra vo buxetot na pokrainata Baskija.

WUJORKOtvoren e vo 1959 godina na Menhetn i sodrì pove}e od 2.500 dela od sovremenite slikari i skulptori od zbirkata na Solomon Gugenhajm. Muzejot se nao|a vo zgrada od armiran beton vo spiralen oblik, koj vo 1943 godina ja proektiral Frenk Lojd Rajt. Ovaa zgrada se smeta za ikona na pop – kul-turata. Od 2005 do 2008 muzejot e renoviran, a samo minatata godina go posetile pove}e od milion i sto iljadi posetiteli.

VENECIJAMuzejot na Pegi Gugenhajm e smesten vo Palatata Ve-nier dei Leoni na kanalot Grande. Ovde se nao|aat delata od kolekcijata na slavniot Solomon me|u koi i delatata na Pikaso, Dali, Ernst, Polok i mnogu drugi. Muzejot vo koj se nao|a i ve~noto po~ivali{te na Pegi Gugenhajm, godi{no go posetuvaat okolu mi-lion lu|e.

GRADOVI OSUDENI NA ISTORIJA

Neodamn e{n a t a najava za mo`na amerikanska inves-ticija vo vrednost od 1 milijarda

dolari vo vid na objekt od sinxirot muzei Gugenhajm vo Pula, Hrvatska, kolku i da izgleda vo ovoj moment re-alna, sepak, go digna na noze celiot region. G2 Investment Grup (G2 Investment Group) e imeto na t.n. spin aut (spin out) divizijata na kompani-jata Gugenhajm partners, koja stoi zad funkcioniraweto na sinxirot muzei Gugenhajm vo svetot. Izborot na gradot koj bi im se priklu~il na Wujork, Venecija, Berlin i Bilbao so nov muzej e ne{to sli~no na izborot za grad-doma}in na Olimpiskite igri. Ili, moèbi, i pove-}e: Olimpiskite igri }e pomi-nat, po 4 godini drug grad }e bide povtorno olimpiski, no gradot so muzej Gugenhajm e “osuden” na istorija. No, ne samo na istorija na um-etnosta. ̂ elnicite na gradot Pula, Istra i cela Hrvatska dobro go znaat toa. Zatoa pretstojnata neformalna, no mnogu neizvesna bitka so konkurentite Rio De @aneiro i [angaj }e bide ispolneta so mnogu nadeì vo trite gradovi. [panska serija od @ivotot na klanot Gugenhajm Familijata Gugenhajm pred eden vek naumi i otvori muzej koj go nadmina i slavniot Metropoliten. Denes ovoj muzej koj go nosi familijarno-to ime e edna od najgolemite svetski ikoni. “Umetnosta me tera da izlezam od komforot na sekojdnevieto, i da ̀ iveam so ispolneti gradi”, izjavi Fransoa Pino, otkako se povle~e od modnoto carstvo koj go ostavi vo nasledstvo na svojot sin i celosno se posveti na kolekcionirawe umetni~ki dela. Istoto go misle{e i Solomon R. Gugen-hajm, eden vek porano, koga go napu{ti ogromniot biznis na svojot tatko Mejer Gugenhajm. Studiral vo Cirih, rabo-tel vo nekolku filijali od familijarniot biznis, me|u koi i onaa na Aljaska, a od nego se povlekuva vo 1919 godina i vo celost se pos-vetuva na modnata umetnost.Muzejot Gugenhajm e otvoren vo Wujork vo 1959 godina, deset godini posle smrtta na Solomon i {est meseci posle smrtta na arhitektot-proektant Frenk Lojd Rajt, koj prognozira{e deka posle negovoto remek delo, sosed-niot Metropoliten }e izgleda kako “protestantska {tala”. Sepak ne stanuva zbor za zdanie koe dotolku go zase-nilo slavniot Metropoliten, me|utoa sepak stanuva zbor za edna od najgolemite svetski ikoni. Solomonovata vizija se pokaà kako ispravna.

KAKO ZAPO^NA SÉ? Solomon bil edno od osumte deca na eden od najbogatite lu|e na svetot, Mejer, koi se rodile vo brakot so negovata sakana Barbara pri krajot

15 godini, 700 skici i 600

crteì mu bile potrebni na arhitektot Rajt do

finalniot oblik

ADRIJANA [email protected]

�� Muzejot Gugenhajm e otvoren vo Wujork vo 1959 go-dina, deset godini posle smrtta na Solomon i {est meseci posle smrtta na arhitektot-proektant Frenk Lojd Rajt, koj prognozira{e deka posle negovoto re-mek delo, sosedniot Metropoliten }e izgleda kako “protestantska {tala”

MUZEJOT GUGENHAJM

na 19 vek i po~etokot na 20 vek. Imal “nos “za biznis, pa Mejer po~nal da vloùva vo èleznicata, potoa vo metalurgijata, pa rudnicite i vo nekoi drugi industriski granki. Kade i da vloùvale, zabeleùvale profit. Posle Prvata svetska vojna prodale del od rudnicite koi bile vo nivna sopstvenost, me|utoa sepak ostanele br. 2 na listata na Forbs za na-jbogati lu|e vo Amerika vo 1918 godina. Solomon po~nal d pokaùva èlba za sobirawe na “duhovni dela so apstrak-tna dimenzija”, a s$ {to kupuval prezentiral vo svojot stan. Kandinski, Mondrijan, Pikaso, Diloni itn, bile samo del od imiwata vo koi Solomon prepoznal ne{to specifi~no. A oboàval i da se druì so avtorite na tie denes skapoceni platna. Kako {to rastela kolekci-jata, taka rastela i ̀ elbata za otvorawe na prostor kade {to }e bidat izloèni. Taka se zarodila i prvi~nata ideja za nivniot muzej. Go povikale slavniot arhitekt Frenk Lojd Rajt, na koj mu bile potrebni 15 godini, 700 skici i 600 crteì do finalniot oblik. So prvata zamisla muzejot trebalo da se najde na Pettata avenija, me|utoa denes se nao|a na Aper Ist Sajd, na Menheten, koj e nezamisliv bez ovaa spiralna gradba. Va`na uloga vo formiraweto na vkusot kaj Solomon odigrala germanskata baronica Hil-degard Ana Avgusta Elizabet Frelin Ribej fon Erenvajzen, koja vo po~etokot na 20 vek se preseluva od Berlin vo Amerika. Me|utoa i pokraj svojata nerazdelnost od Solo-mon, ostatokot od semejstvoto Gugenhajm, posebno negovata vnuka od brat, Pegi, ne ja podnesuvalo. Posle smrtta na Solomon, familijata ja isfrla od odborot na muzejot, pa taka ne bila povikana nitu na otvoraweto na ovoj proekt. Vsu{nost nikoga{ ne go pominala pragot na zdani-eto koe samata go inicirala i pomognala da se ostvari. Nejzinata umetnost i darba isto taka bile marginal-izirani, pa svetot za nea razbra duri vo 2005 godina so izlo`bata koja, prili~no ironi~no, ja otvori tokmu muzejot Gugenhajm.Kako se tro[ele parite na gigantot Mejer Gugenhajm?Iako bil pomalku poznat od Solomon, negoviot brat Dan-iel, isto taka bil golem fi-lantrop koj otvoril nekolku svoi pretprijatija. Sepak, od klanot Gugenhajm imalo i takvi koi gi rasfrlale parite po drugi sporedni raboti. Benxamin Gugenhajm imal nekolku propadnati investicii so ogled na toa deka ne go nasledil “no-sot” za biznis od svojot tatko. Se svrtel kon polesen ìvot. Doma imal èna i tri }erki, me|utoa toa ne go spre~ilo da se ka~i na leg-endarniot Titanik zaednoso svojata qubovnica madam Leontin Obar i so svojata

bankite, me|utoa prodolìla da go sledi sonot na svo-jot vujko Solomon. Vo 1939 zapi{ala: “ Imaj}i dovolno vreme i site muzei na raspo-lagawe, po~nav da kupu-vam po edna slika dnevno”.Kupila 10 sliki od Pikaso, 40 od Ernst (od svojot podocneèn

posluga. Toj vaì za eden od poistaknatite gosti koi ne ja preìveale stra{nata trage-dija. Se misli deka ovoj gos-podin ne ja sfatil trevogata za brodolomot, pa del od golemata panika ja pominal vo spiewe, a koga kone~no sfatil deka nema izlez go oblekol svojot nаjskap kostum i se podgotvil za smrtta kako vistinski xentlmen. Ostavil poraka vo koja & se obra}a na svojata sopruga: “Kaète & na mojata èna deka se trudev najdobro {to moàm da gi ispolnam moite dol`nosti”. Negovata }erka koja prethodno ja spomenavme isto taka gi nasledila genite na svojot “razvraten” tatko.

QUBOVNICA I MUZAPegi bila qubovnica na Semjuel Beket, muza na Men Rej, sopruga na Lorens Vali, potoa na pisatelot Kajl Bojl, pa na slikarot Maks Ernst. Koga napolnila 21 godi-na nasledila 2, 5 milioni dolari (so dene{na vrednost od 20 milioni). Iako ovaa suma bila pomala od onaa na svoite bra}a i sestri, sepak, & bila dovolna za lagoden ìvot.Ovaa dama imala navika da otsedne vo najskapite hoteli vo Pariz, vozela na-jskapi avtomobili, sekoga{ bila besprekorno dotera-na, so svojot prepoznatliv znak - {arenite o~ila. Najverni drugari & bile siroma{nite umetnici, me|utoa nikoj ne ja tretiral kako bogata nasledni~ka. Vo svetot na najpoznatite pariski avtori ja vovel Marsel Di{am. Pegi Gugenhajm e prvata koja go prepoznala geni-jot na apstraktniot slikar Xekson Polok, i tokmu od nego poseduva najmnogu dela. Otkako go otvorila muzjeot vo Venecija, bila vo minus vo

Gugenhajm vo Wujork - Duri i Menheten e nezamisliv bez ovaa spiralna gradba Gugenhajm vo Wujork - Duri i Menheten e nezamisliv bez ovaa spiralna gradba

soprug), 8 od Huan Miro, 3 od Men Rej, 3 od Salvador Dali...Nejziniot muzej e smesten na fantasti~na mestopolo`ba vo Venecija, me|utoa ja nema doz-volata za “ekscentri~nost”, kako objektot, na primer, na Rajt vo Wujork i Frenk Geri vo Bilbao, ~ija slava na

Deloto na Frenk Geri za muzejot na Gugenhajm vo Bilbao Deloto na Frenk Geri za muzejot na Gugenhajm vo Bilbao

Veneciskiot Gugenhajm - Muzej kako ve~nost vo bukvalnasmisla na zborot

Veneciskiot Gugenhajm - Muzej kako ve~nost vo bukvalna smisla na zborot

deloto ja nadminala kolekci-jata koja se nao|a vnatre. Svite dela Pegi gi vdomila vo klasicisti~kata gradba na Palatata Venier dei Leoni, ~ij glaven adut e parkot koj gleda kon Grande kanal. Tamu e i pogrebana zaedno so svite ku~iwa.

23.06.2010 23SPORT

SPORTSPORT

Dodeka svetot se za-bavuva so raspa-dot na francuskata reprezentacija, kade {to po verbalnite navredi,zapo~naa i

so fizi~ki presmetki, sli~no scenario e na povidok i vo timot na Anglija. Tamu po lo{ite rezultati vo prvite dve kola, fudbalerite pobarale sostanok so selektorot Fabio Kapelo, na koj }e moàt da razmenat mislewa za lo{ata igra na timot, koj s$ u{te nema ost-vareno pobeda na Mundijalot. No, na golemo iznenaduvawe na javnosta Kapelo ne im dozvolil na fudbalerite da mu se obratat, nitu pak go interesiralo nivnoto mislewe po pra{awe na tak-tikata. Ova predizvika golema revoltiranost kaj igra~ite, koi velat deka vakvite sostanoci se mnogu prkti~ni i vo isto vreme se redovna praktika vo klubovite od Premier- ligata.“Na sostanokot so trenerot nie planiravme da mu go soop{time na{eto mielewe za taktikata, a ako toa go voznemiri, pa {to toga{, tuka sme Anglija da pobe-duva i ni{to drugo ne e va`no. Vakvite sostanoci vroduvaa so plod vo êlzi i ne znam zo{to ne bi bile polezni i vo repr-ezentacijata, a ako ne moème da bideme iskreni edni so drugi, toga{ {to barame tuka”, izjavi Teri, koj be{e odbran od fudba-lerite da gi prezentira nivnite

Severna Kore-ja e edna od pos-lednite komu-nisti~ki totali-tarni dràvi, kade {to i fud-balot podleì

na cenzura. Pred po~etokot na svetskoto prvenstvo vo Ju`na Afrika, vlasta na ovaa zemja objavi deka nema da emituva direktni prenosi od {ampionatot, tuku skrateni reportaì kade {to isklu~ivo }e bidat vmetnati momentite koga selekcijata na Sevrna Ko-reja igra dobro. Interesno no nacionalnata televizija voop{to nema{e namera da gi otkupi pravata za prenos na natprevarite, tuku o~ekuva{e do slika da dojde so dobro izve`bniot na~in na “kradewe” slika od sosedot, Ju`na Koreja.No, Ju`nkorejcite na eden den pred po~etokot na Mundijalot vo upotreba go pu{tija noviot sistem za kodirawe na satelitska-ta trasa, po {to nivnite ideolo{ki “neistomisle-nici” od Severot ne bea vo mo`nost navremeno da go probijat kodot. Seto ova pridonese Severna Koreja kone~no legalno da gi plati TV-pravata, no pokraj do-bieniot “diskaunt”, sever-nokorejskata televizija se obvrza deka natprevarite od svetskoto prvenstvo

FRANCUSKA REPREZENTACIJA

SP JAR

KAPELO GO BLOKIRA SOTANOKOT SO FUDBALERITE

Na sostanokot so trenerot, nie planiravme da mu go soop{time na{eto mislewe za taktikata, a ako toa go voznemiri, pa {to toga{? Tuka sme Anglija da pobeduva i ni{to drugo ne e va`no. Vakvite sostanoci vroduvaa so plod vo êlzi i ne znam zo{to ne bi bile polezni i vo reprezentacijata, a ako ne moème da bideme iskreni edni so drugi, toga{ {to barame tuka

Makedonskite pretstavnici vo fudbalska

Evropa moàt da bidat relativno zadovolni od dobienite protivnici vo kvalifikaciite od Ligata na evropskite {ampioni i ligata Evropa.Makedonskiot {ampion Renova, za protivnik go ima timot na Omoni, koj po pauza od sedum godini uspea da ja povrati {ampionskata titula vo kiparskoto prvenstvo. Prviot natprevar }e se igra na 13. juli na Kipar, dodeka revan{ot e sedum dena podocna.Trite makedonski ekipi vo najmosovnoto evropsko natprevaru-vawe, ligata Evropa, spored kvalitetot na izvle~enite protivnici se so realni {ansi za prodolùvawe na svojot evropski prestoj.Vo najizgledna situ-acija e osvojuva~ot na nacionalniot kup, ekipata Teteks koja {to e slobodna na star-tot od kalifikaciite, dodeka vo vtoroto kolo

SR\AN IVANOVI][email protected]

[ampionot Renova go zapo~nuva evropskoto debi od Kipar

Istoriskiot moment na Severna Koreja te{ko deka }e bide vpi{an vo nekoi od oficijalnite istoriski u~ebnici. Porazot od 7:0 vo duelot so Portugalija neadekvatno ja potkrepuva doktrinata za komunisti~kiot nad~ovek i negovata superiornost vo odnos na ugnetenata rabotni~ka klasa na “truliot” kapitalizam

DOBRA @DREPKA ZA MAKEDONSKITE EKIPI

silite }e gi odmeri so timot na Ventspils od Letonija.Metalurg }e igra so Karabag od Azerbej-xan, dodeka timot na Rabotni~ki go dobi golemiot autsajder od Andora, ekipata na Lusitans.No, i pokraj relativ-no lesnite protivnici, fudbalkata javnost vo Makedonija sepak, stravuva za nastapot na na{ite ekipi vo evropskite kupovi. Glavna pri~ina za zagriènosta e sekako neiskustvoto na make-donskite klubovi. Od ~etirite ekipi edinstveno timot na Rabotni~ki e so iskustvo od evropskata scena, dodeka preosta-natite timovi se vo uloga na debitanti.

TV-BLAMA@A ZA “GOLEMIOT LIDER”

}e gi emituva vo direkten prenos. Istoriskiot moment na Sever-na Koreja te{ko deka }e bide vpi{an vo nekoi od ofici-jalnite istoriski u~ebnici. Porazot od 7:0 vo duelot so Portugalija adekvatno ja potkrepuva doktrinata za komunisti~kiot nad~ovek i negovota superiornost vo od-nos na ugnetenata rabotni~ka klasa na “truliot” kapital-izam.

“Na{ata igra mu se dopa|a na na{iot golem lider. Toj go odobri stilot na igra na na{ite fudbaleri”, izjavi pred desetina dena selek-torot na Severna Koreja Kim Jong-Hun. Na prvata sredba so Bra-zil, reprezentativcite na ovaa zemja zagubija so 2:1, no voop{to ne se posramotija. Sozdadoa nekolku {ansi, odi-graa odli~no vo odbranata i postignaa efekten gol. No, od

ovaa sredba nema{e prenos, a “golemiot lider” pretsedate-lot Kim Il-Sun te{ko deka }e ja odobri igrata na svoite fudbaleri, po katasrofalniot poraz od Portugalija.“Po vtoriot gol ja zagubivme igrata i ne uspeavme da spre~ime nitu edna {ansa na protivnikot”, izjavi po natprevarot severnokorejskiot selektor, ovoj pat bez pompa i normalno nitu eden zbor za “golemiot lider”.

EVROPSKI KUPOVI

viduvawa pred selektorot.Informaciite velat deka pokraj Teri vo t.n. “inici-jativen obor” se nao|ale u{te i Vejn Runi, Stiven Xerard, Frenk Lampard, Piter Krau~, Dejvid Xejms, Glen Xonson i Aron Lenon. Ovaa grupa od

osum fudbaleri vo ang-liskite mediumi be{e poso~ena kako spo-sobna da organizira

bunt vo angliskata reprezentacija, po primerot

vo fran-

cuskata, kade {to reprezen-tativcite ve}e dva dena po red odbivaat da treniraat.Iako nikoj ne go opravduva Kapelo za toa {o ne sakal da se sretne so reprezentativcite, del od mediumite komentiraa deka so takvata odluka toj ja uni{til vo koren mnogu vero-jatnata pobuna na fudbalerite,

koja se o~ekuva vo presret na posledniot natprevar od grup-nata faza so Slovenija.Inaku po nere{enite ishodi so SAD i Alìr, fudbalerite na Aglija ne samo {to se sim-nati od favoritskata lista na svetskoto prvenstvo, tuku stanaa i predmet za potsmev pome|u nivnite sonarodnici. Angli~anite koi {to posto-jano se trudat da mu objasnat na svetot deka se “kolevka” na fudbalot, na vtorata titula od svetskite prvenstva ~ekaat od dale~nata 1966 godina, koga kako doma}ini uspeaja da go izgraviraat

imeto na svojata zemja na zlatniot pehar

na FIFA, zaedno so ostana-

tite {am-pioni. Godi-nava angliskite reprezentativci gi

imaat site preduslovi za pobeda vo Ju`na Afrika. Imaat iskusen i kvaliteten tim, predvoden od odli~niot fudbalski stru~wak Fabio Kapelo. Odigraa odli~no vo kvalifikaciite kade {to osvoija najmnogu boda od site reprezentaci {to mina niz evropskiot filter, vo presret na Mundijalot.

Italijanecot ne dozvoluva demokratija vo redovite na svojata reprezentacija

Italijanecot ne dozvoluva demokratija vo redovite na svojata reprezentacija

Severnokorejcite go prosledija prviot televiziski prenos od eden fudbalski natprevar od svetskite prvenstva.Severnokorejcite go prosledija prviot televiziski prenos od eden fudbalski natprevar od svetskite prvenstva.

BR.67_kapital_sreda 23 juni 2010

Documents