Boyler, Baca hesabı - selahattincelik.com¶lüm-VII... · bacaya birden fazla kazan bağlanmasıhâlindeher kazanın ... Baca Kesit Hesabı Baca kesit hesabıyapılırkenkullanılanyakıtve

Boyler, Baca hesabıNiğde Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü

Boyler nedir?

• Kalorifer kazanının sıcaklığından yararlanarak içindeki suyun ısıtılması sağlayan ve bu su ile yerleşim yerine sıcak su sağlayan sistemdir.

• Genel olarak yapılarda sağlanması gereken sıcak su ihtiyaçdeğeri 60 ˚C’ dir.

• Boyler hesabı ile ilgili çizelgelerde verilen değerler en yüksek anideğeri göstermekte ve günün diğer saatlerinde ihtiyaç daha azolmaktadır.

• Merkezi sistemlerde, sistemin beslediği kullanma yerlerininhepsinin aynı anda çalışma olasılığı çok düşüktür.

• Yani bir apartmandaki tüm duş, lavabo ve eviyelerin aynızamanda diliminde açık olması çok düşük bir olasılıktır. Bu ikifaktör göz önüne alınarak “kullanma eşzaman faktörü”tariflenmiştir.

Boyler ısıtıcı serpantin gücü aşağıdaki formülle

bulunur:

Q = mss x c x (tç– tg)

• Q : Boyler ısıtıcı serpantin gücü (kullanma sıcak suyu yükü

yani merkezi ısıtma

• Sistemine gelen yük) (kcal/h)

• mss: Sıcak su ihtiyacı (lt/h)

• c : Suyun özgül ısısı (1 alınır; suyun yoğunluğu : 1 kg/l ;

özgül ısı : 4,2 kj/kg˚C)

• tç: Su çıkış sıcaklığı (60˚C)

• tg: Su giriş sıcaklığı (10˚C)

Genelde yukarıdaki formül kullanılır. Fakat birim

dönüşümü yapıldığında şu formül de ortaya çıkar:

Q = mss x c x ρ x (tç– tg)

• Q : Boyler ısıtıcı serpantin ısı gücü (kW)

• mss: Sıcak su ihtiyacı (lt/sn)

• c : Suyun öz ısısı (4,2 kj/kg˚C )

• ρ : Suyun yoğunluğu (1 kg/lt)

• tç: Su çıkış sıcaklığı (60˚C)

• tg: Su giriş sıcaklığı (10˚C)

Serpantin yüzey miktarı ise:

F = Q/K . Δtm (m2)

• K . Δtm değeri 90/70 ˚C sıcak su için kireçlenme ve emniyet

faktörleri de göz önüne alınarak 11-17 kW/m2 ; 0,1 basınçlı buhar için ise 45 kW/m2 olarak alınabilir.

Örnek

Özel bir konutun banyolarında:

• Bodrum katta 1 lavabo

• Zemin katta 2 lavabo, 1 çamaşırlık eviyesi, 1 duş, 1 küvet

• Birinci katta 1 lavabo, 1 çamaşırlık eviyesi, 1 küvet

• Çatı katında 1 lavabo, 1 duş bulunmaktadır.

• Buna göre tesisat cinsinin katsayısı ile tesisattan

kaç adet olduğu çarpılır. Fakat bu örnekteki konutta

birden fazla lavabo, çamaşırlık eviyesi, duş ve küvet

bulunduğu ve bunların hepsinin aynı anda

kullanılma olasılığı çok düşük olduğu için her bir

tesisat için:

• 1) Birinci tesisatın %100 ‘ü alınır.

• 2) Aynı cinsten iki adet varsa bunun da %20 ’si alınır. (Yani

genel toplam

• 0,60 katsayısı ile çarpılır.)

• 3) Aynı cins her tesisat için %20’si alınmaya devam edilir.

Çıkan sonuçla da cihazların hepsi birden devreye

girmediği için özel konutlar için kullanma katsayısı

olan 0,30 çarpılır. Bu, tek tek yapılabileceği gibi

tesisat cinsinin toplamı alınıp, sonrasında kullanma

katsayısının Çarpımı ile de elde edilebilir. Sonuç

değişmeyecektir.

Isıtma yükü (lt / h) : 664,5 x 0,30 = 199,35 lt/h

• tç : Su çıkış sıcaklığı (60˚C)

• tg : Su giriş sıcaklığı (10˚C)

• Isıtma yükü (kcal / h) : Q = mssx c (tç– tg)

= 199,35 x 1 x (60-10)

= 9967,5 kcal/h

• Depo edilen miktar (lt/h), ısıtılan miktardan (lt/h)

biraz daha fazla olacağından :

• Depolama katsayısı : 0,70

• Boyler kapasitesi (lt) : 199,35 x 0.70 = 139,545 lt

• Vb : 200 lt/h kapasiteli 1 adet çift cidarlı boyler seçilmiştir

BACALAR

Doğal Çekişli Baca Çeşitleri

Bacaların Çekme Şartları

• Yanma veriminin yüksek, ısıtma maliyetinin düşük olması veçevrenin korunabilmesi açısından bacaların malzemesi, yapılışsekli ve bağlantısı önemlidir.

• Isıtma ve sıcak su temininden kaynaklanan insan ölümlerinintamamına yakını baca hatalarından meydana gelmektedir.

• Çekisi iyi bir baca, en uygun malzemeden yapılmalıdır.

• Bacalar projeye uygun şekilde kesiti ve çapı belirlenmelidir.Bacalar mümkün olduğunca yön değiştirmeyecek şekilde vemeyilli yapılmamalı, yön değiştirmenin zorunlu olduğuhâllerde ise, yön değiştirmede yatayla açı en az 60° olmalıdır.

• Baca yüksekliği iyi belirlenmeli bina içinden yükselen bacamahyadan en az 80 cm yukarıya kadar çıkmalıdır.

Bacaların Çekme Şartları

Bacaların Çekme Şartları

• Komsu bina şayet daha yüksek ise, bacanın bu bina duvarınauzaklığı mümkünse en az 6 m uzakta bulunmalıdır.

• Kalorifer kazan bacalarına başka cihaz bağlantısıyapılmamalıdır. Her kazanın ayrı bir duman bacası olmalı, birbacaya birden fazla kazan bağlanması hâlinde her kazanınçıkısına bir duman klapesi konulmalıdır.

• Bacalar, teknik bir zorunluluk olmadıkça binanın dısduvarlarına konulmamalıdır. Binanın iç duvarlarına vebirbirlerine bitişik yapılırlarsa hem soğumaları gecikir, hem debaca ısısından bina faydalanmış olur.

• Dış hava sıcaklığının düşük olduğu soğuk kıs şartlarında bacadaha iyi çekiş yapar.

• Baca yüksekliği arttıkça çekiş de artar.

Kazan Duman Kanallarının Yerleştirilmesi

İki Kazanın Ayrı Kare Kesitli Kanalla Aynı Bacaya ve Üçüncü Kazanın Daire

Kesitli Kanalla Ayrı Bacaya Bağlanması

Kazanların Bacaya Bağlantısı

Doğalgaz Bacalarında Yoğuşan Suların

Sifonla Alınması

Bacanın Şapkası Örneği

Baca Kesit Hesabı

Baca kesit hesabı yapılırken kullanılan yakıt ve kazan tipininönemi büyüktür. Her yakıtın yanması için gerekli hava miktarıyla,ortaya çıkan atık gaz miktarının farklı olması nedeniyle, bacakesit hesabı yakıt tipine önemli ölçüde bağlıdır. Yakıt cinsine bağlıolarak baca kesit hesabı için kullanılan bazı ampirik formülleraşağıda verilmiştir.

• DIN 4705’e dayanan kazanların gerçek baca hesabındakullanılacak son derece detaylı bir hesaplama yöntemi vardır.Bu yöntemde kullanılan yakıtın cinsine bağlı olarak kazan,bağlantı kanalı , bacadaki basınç kayıpları ve ısı kayıplarıhesaplanmakta ve bu durumda ortaya çıkan doğal çekisinyeterli olup olmadığına bakılmaktadır. Bu yönteme göre bacahesabının yapılması oldukça zor ve uzun bir yoldur.

• Bu nedenle kullanılan yakıtın cinsine göre hazırlanmışdiyagramlardan yararlanarak baca hesabını yapmak dahapratik bir çözüm olmaktadır. Burada ele alınan kazanlar klasiktipli kazanlardır.

Kömür Kazanları Baca Çapları (cm)

Alçak Basınçlı Brülörlü Sıvı Yakıt ve Doğal Gaz Kazanları Baca Çapları(cm)

Yüksek Basınçlı Sıvı Yakıt ve Doğal Gaz Kazanları Baca Çapları (cm)

ÖRNEK: Kazan Isıl Gücü 200kW, Kazan Tipi Yüksek Basınçlı Doğalgaz Kazanı ve BacaYüksekliği 20 m için Baca çapı yukarıdaki çizelgeden 25 cm olarak bulunur.

Atmosferik Brülörlü Doğal Gaz Kazanları Baca Çapları (cm)