Bosch Autospec...2 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | aktualnościJuż w roku 1913 prądnica dostarczała prąd pierwszemu na świecie elektrycznemu systemowi oświetlenia samo-chodu

Bosch AutospecNr 4/50 | zima | 2013 | www.motobosch.pl | www.bosch-service.pl

Diagnostyka sond lambda

Nowe opakowania części Boscha

Filtry oleju silnikowego

Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | spis treści

Od redakcjiJak poradzić sobie ze Skodą Octavią, która „poszarpuje” w czasie jazdy, a jej silnik pracuje nierównomiernie na wyższych biegach? Czy ciemnienie oleju silnikowego zawsze świadczy o jego zużyciu i jaka jest w tym rola fi ltrów? Tajniki kontroli i doboru sond lambda do samochodów, zalety żarówek Xenon Silver i nowa kolory-styka opakowań produktów Boscha. To tylko niektóre z tematów porusza-nych w tym numerze Autospeca.

Zależy nam na tym, by były one przydatne w praktyce warsztatowej, żeby pomagały rozwiązywać proble-

Spistreści

Aktualności 1 Nowe opakowania produktów

Boscha 1 Bosch w Galerii Katowickiej 2 Spotkanie prasowe „Bosch dla

pojazdów ciężarowych” 2 Wiek samochodowej

elektryczności

Porady 3 Skoda Octavia II i Superb II 1.8 TSI

– nierównomierna praca silnika 4 Wtryskiwacze jedno- i dwuspręży-

nowe 5 Montaż tylnych klocków hamulco-

wych w Mercedesie Klasy E

ul. Jutrzenki 105, 02-231 Warszawa, tel. (022) 715 40 00, fax (022) 715 45 98, www.motobosch.pl, www.bosch-service.pl

Zespół redakcyjny: Anna Borsukiewicz, Artur Chrust, Marcin Dynarek, Robert Dzierżanowski, Łukasz Kałucki, Mateusz Kaim, Marcin Kiełczewski, Sławomir Kosek, Tomasz Maciejasz, Tomasz Miluski, Tomasz Nowak, Ewa Peresada, Zbigniew Pilewski, Jacek Pochopień, Ryszard Polit, Jacek Pudło, Iwona Rokicka, Marta Surowiec.

Nadzór redakcyjny i techniczny: KOZIER MEDIA PRESS Opracowanie grafi czne: studio CARRY

Magazyn Bosch Autospec redaguje dział Części Samochodowych i Wyposażenia Warsztatowego fi rmy Robert Bosch Sp. z o.o.

6 Zestawy do testowania systemów Denoxtronic w samochodach

Przemysł 8 Bezpieczeństo gwarantowane:

nowe Audi A3

Układy i komponenty Boscha 9 Sonda lambda do każdego pojazdu 10 Bosch radzi. Systematyczna

kontrola sond lambda

Bosch-Service w Polsce 12 Serwis Samochodowy

Maciejewski 13 Zapraszamy do współpracy

w sieci AutoCrew

Produkty 14 Bosch C7 – kompaktowa

ładowarka do akumulatorów 15 Xenon Silver – jasne światło

zbliżone do dziennego 16 Alternatory i regulatory napięcia

Boscha 17 Scania R500 i Bosch

Technika 18 Wyrzuć śmieci, czyli fi ltry oleju

silnikowego w ciężarówkach

my, z którymi pracownicy serwisów mają do czynienia w codziennej pracy. Dlatego prezentujemy też tematy poruszane podczas szkoleń technicznych prowadzonych w Cen-trum Szkoleniowym Bosch – tym razem dotyczące naprawy pomp wtryskowych i wtryskiwaczy zamon-towanych w autach.

To już pięćdziesiąte wydanie Autospeca. Przez te wszystkie lata staraliśmy się utrzymywać wysoki poziom merytoryczny tekstów i wychodzić naprzeciw Państwa oczekiwaniom. Naszym celem jest

Bosch oferuje szeroki asortyment wysokiej jakości fi ltrów do pojazdow.

dostarczanie takich treści, które będą dla Państwa przydatne w codziennej pracy. Dziękujemy za zaufanie, którym nas Państwo darzycie. Zachęcamy do lektury tego i kolej-nych wydań Autospeca.

aktualności | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 1

Dzięki kompleksowej ofercie produk-tów i usług przydatnych na różnych etapach prac budowlanych i dostoso-wanych do wymagań każdego rodzaju budynku i konstrukcji, Bosch może realizować skomplikowane projekty. Takie, które wymagają zaangażowania wielu zespołów i zastosowania kilku grup produktowych. Dobrym przykła-dem jest obiekt Galerii Katowickiej. Przy jej realizacji połączyły siły trzy działy spółki Bosch: Bosch Security

Bosch w Galerii KatowickiejPrzy budowie galerii połączyły siły trzy działy spółki Bosch.

Systems (Dźwiękowy System Ostrze-gawczy, System Kontroli Dostępu, System Sygnalizacji Włamania i Napadu), Bosch Termotechnika (pompy ciepła serii EC, pracujące w poszczególnych butikach jako urządzenia klimatyzacyjno-grzew-cze), Bosch Elektronarzędzia (wyko-rzystanie elektronarzędzi z linii niebieskiej Bosch do prac budowlanych).

W nowoczesnej bryle budynku niezwykłe wnętrze dworca kolejowe-go, tworzone przez 16 „kielichów”, umiejętnie połączono z wnętrzami

galerii. Utrzymane są one w czerni oraz bieli i wyróżniają się lekkością oraz elegancją. Dzięki restauracjom i sklepom, do których wejście prowa-dzi bezpośrednio z ulicy 3 Maja i placu Szewczyka, obiekt harmonijnie wpisuje się w najbliższe otoczenie, czyli ścisłe centrum dwumilionowej aglomeracji.

Na poziomie „-1” znajduje się funkcjonalny dworzec komunikacji miejskiej, z którego codziennie odjeżdża ponad 800 autobusów. Tuż obok wejścia głównego do galerii przebiega jedna z najważniejszych w regionie linii tramwajowych, która umożliwia wygodny dojazd do miast sąsiadujących z Katowicami.

Dotychczasowe opakowania z charakterystycznymi żółtymi elementami zostaną zastąpione przez wzory utrzymane głównie w tonacji niebieskiej. W przypadku nielicznych produktów, jak np. akumulatorów, będą również użyte kolory czarny i szary. Opakowania będą wymieniane stopniowo. Jedne z pierwszych produktów w nowych opakowaniach to zestawy hamulcowe Kit Super Pro, świece zapłonowe i wycieraczki bezprzegubowe.

Nowa kolorystyka opakowań w znacznie większym stopniu będzie się kojarzyć z utrzymanymi w podobnej tonacji materiałami informacyjnymi i promocyjnymi, takimi jak foldery, katalogi, fl agi, bannery i inne.

Rozpoczął się proces zmiany wyglądu opakowań produktów Boscha.

Wśród elementów nowego opakowania sklepowe-go znalazły się: duże zdjęcie ułatwiające prawidłowe rozpoznanie produktu bez konieczności otwierania opakowania, zestaw informacji takich jak numer zamówieniowy, numer typu produktu, numer EAN,

podstawowe zamienniki, podsta-wowe zastosowania, krótkie przedstawienie najważniejszych cech produktu oraz charaktery-styczny biały pasek z dużym logo Boscha.

Nowe opakowanie warsztato-we zmieniło swój kolor dominują-cy na niebieski. Jak dotychczas zawiera ono wielokrotnie powtó-rzone logo Boscha na serii białych

pasków, co pozwoli na bezbłędną identyfi kację wśród produktów konkurencyjnych. Duża

naklejka przedstawia czytelną informację o nazwie produktu, kodzie typu, numerze zamówieniowym i nume-rze EAN.

Numery zamówieniowe produktów Boscha pozostają niezmienione, niezależnie od opakowania. Proces wymia-ny opakowań dla ponad 100 tysięcy oferowanych referen-cji będzie stopniowy. Jego zakończenie planowane jest na rok 2015. Przedstawiciele handlowi Boscha posiadają informacje o terminach wymiany opakowań dla poszcze-gólnych grup produktów.

Sławomir Kosek

Nowe opakowania produktów Boscha

2 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | aktualności

Już w roku 1913 prądnica dostarczała prąd pierwszemu na świecie elektrycznemu systemowi oświetlenia samo-chodu noszącemu nazwę „światła Bosch”. Z biegiem lat prądnica zmieniła swój charakter, stając się elektrownią dla pojazdów mechanicznych. Współczesne alternatory zasilają m. in. radio, elektryczne podnośniki szyb, klimaty-zację oraz systemy bezpieczeństwa, takie jak ESP. W ukła-dzie Boost Recuperation System fi rmy Bosch alternator wspomaga pracę silnika spalinowego, dostarczając 10 kW mocy, co pozwala oszczędzić do 15% paliwa.

100 lat po wprowadzeniu na rynek elektrycznego układu oświetlenia fi rma Bosch ponownie rozwinęła koncepcję alternatora: z urządzenia dostarczającego prąd zmieniła go w niedrogi bazowy układ hybrydowy. Oprócz mocniejszego alternatora system składa się z odpowied-

Wiek samochodowej elektryczności

8 października w Centrum Szkoleniowym Bosch odbyło się spotkanie prasowe poświęcone ofercie dla pojazdów ciężarowych.

Przed 100 laty fi rma Bosch wprowadziła elektryczność do samochodów.

Spotkanie miało charakter praktycz-ny, dzięki czemu przedstawiciele mediów mogli przyjrzeć się pracy urządzeń, które znali zwykle z kata-logów. Na początku Grzegorz Dą-browski, szkoleniowiec Boscha, zaprezentował zalety testera diagno-stycznego KTS Truck, który jest przeznaczony do badania nie tylko

niego akumulatora litowo-jonowego gromadzącego energię 0,25 kW/h oraz sieci pokładowej o napięciu 48 V. Innowacyjny napęd fi rmy Bosch łączy 4 funkcje w ramach jednego systemu: rekuperację, wspomaganie momentu obrotowego, komfortową funkcję Start-Stop i funkcję jazdy siłą rozpędu przy wyłączonym silniku (tzw. tryb żeglowania). Oszczędność paliwa uzyskiwana dzięki hybrydyzacji napędu wynosi do 15%. W warunkach codziennej eksploatacji, z wykorzystaniem trybu żeglowa-nia możliwa jest dodatkowa redukcja zużycia paliwa o 10%. Energia odzyskiwana w procesie hamowania jest szybko i efektywnie przekazywana do akumulatora litowo-jonowego za pośrednictwem sieci 48 V. W razie potrzeby energia ta jest wykorzystywana przez alternator, który pełni funkcję silnika wspomagającego.

Spotkanie prasowe „Bosch dla pojazdów ciężarowych”

samochodów ciężarowych, ale także autobusów, przyczep, naczep czy samochodów dostawczych. Przy uży-ciu tabletu KTS 800 Truck z zainstalo-wanym oprogramowaniem ESI Truck zdiagnozował on usterki występujące w ciężarówce.

Kolejną częścią prezentacji była demonstracja możliwości wyważarki i montażownicy. Ekspert Boscha przeprowadził kompletny proces wymiany opony i wyważenia koła pojazdu ciężarowego, z wykorzysta-niem wszystkich dostępnych funkcji prezentowanych urządzeń. W dalszej części uczestnicy poznali zalety systemu dozowania środka AdBlue – Denoxtronic. Piotr Strzeżek, szkole-niowiec Boscha, przeprowadził test systemu oraz opowiedział o warun-kach jego serwisowania.

Po części praktycznej Tomasz Maciejasz, menadżer ds. produktów Truck, omówił bogatą ofertę części zamiennych do samochodów ciężaro-wych, a Artur Kornaś, kierownik Centrum Szkoleniowego Bosch, przedstawił obowiązującą ofertę szkoleń Boscha.

Łukasz Kałucki

porady | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 3

Skoda Octavia II i Superb II 1.8 TSI – nierównomierna praca silnikaPrzedstawiamy kolejny z przypadków jaki trafi ł na nasz „hotline techniczny”.

Problem dotyczył samochodu Skoda Octavia II z silni-kiem 1.8 TSI (oznaczenie silnika CDAA) wyprodukowanego w 2010 roku.

Objawy Klient zgłosił się do warsztatu zaniepokojony poszarpywa-niem samochodu i nierównomierną pracą silnika podczas jazdy na wyższych biegach. Pojawiało się to głównie na 4 i 5 biegu podczas powolnego przyspieszania w zakresie 1800-2500 obr./min., niezależnie od stanu cieplnego silnika. W tym zakresie prędkości obrotowej dolegliwości się utrzy-mywały, natomiast dynamiczne przyspieszanie eliminowa-

ło to zjawisko. Samochód poza tym objawem nie wykazywał innych niepokojących oznak – miał moc, był dynamiczny. Opisywane zachowanie nie powodowało zapalenia kontrol-ki „Check Engine”.

Diagnoza testeremPodczas diagnozy testerem nie stwierdzono w pamięci sterownika żadnej zapisanej usterki. Obserwacja „wartości rzeczywistych” oraz dodatkowe pomiary oscyloskopowe nie pozwoliły na jednoznaczne wskazanie obszaru będące-go przyczyną takiego zachowania.

Czynności dodatkowePomiary wiązki elektrycznej odpowiedzialnej za prawidło-we zasilanie układu i sterownika nie wykazały nieprawidłowości.

W warsztacie wykluczono również kwestie związane z mechaniczną stroną silnika. Zweryfi kowano:

� ciśnienie sprężania,� poprawność ustawienia rozrządu,� mechanizm przestawiania faz rozrządu,� prowadnice zaworowe,� sprawność działania układu recyrkulacji spalin.Nie stwierdzono nieprawidłowości.

Co na to dokumentacja fabryczna pojazdu?W dokumentacji fabrycznej odnaleziono telegram tech-niczny dotyczący modeli Octavia II i Superb II z silnikiem CDDA, 118 kW.

Typowe objawy:Nierównomierna praca silnika, poszarpywanie w zakresie niskich prędkości obrotowych 2000-2300 obr./min., podczas lekkiego przyspieszania. Nie dochodzi do wypada-nia zapłonów.

Ustalenia warsztatu:Brak błędów w pamięci sterownika, brak jednoznacznych wskazań na potencjalną usterkę.

Techniczne uzasadnienie problemuPowodem jest błąd oprogramowania sterownika silnika.

Rozwiązanie problemu/sposób postępowaniaW przypadku wystąpienia opisanych wyżej objawów należy przeprogramować online sterownik silnika.

Artur Chrust

Nr sterownika Stan oprogramowania Nr sterownika Stan oprogramowania stary stary nowy nowy 1Z0907115F 0010, 0020 3T0907115G 0010

Nr sterownika Stan oprogramowania Nr sterownika Stan oprogramowania stary stary nowy nowy 1Z0907115F 0010, 0020 3T0907115G 00103T0907115C 0020 3T0907115G 0010

Octavia II 1.8 / 118 kW

Superb II 1.8 / 118 kW

4 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | porady

Wtryskiwacze jedno- i dwusprężynowePrzez najbliższe lata trzeba będzie naprawiać pompy wtryskowe i klasyczne wtryskiwacze zamontowane w autach.

W dzisiejszych czasach dominującym układem zasilania silników Diesla jest system Common Rail. Samochody, wyposażone w klasyczne pompy wtryskowe, mechaniczne czy też elektroniczne, powoli odchodzą do przeszłości. Jednakże w polskim parku samochodowym wciąż dużo jest aut wyposażonych w klasyczne układy zasilania. Przez najbliższe lata trzeba więc będzie naprawiać pompy wtryskowe i klasyczne wtryskiwacze zamontowane w tychże autach. W związku z tym wciąż istnieje potrzeba szkolenia z kontroli i napra-wy klasycznych wtryskiwaczy.

Klasyczne wtryskiwacze przecho-dziły ewolucję wraz ze zmieniającymi się silnikami Diesla. Najstarsze silniki z wtryskiem pośrednim wyposażane były we wtryskiwacze z rozpylaczem czopikowym. Wtrysk paliwa był jednostopniowy, jednakże dzięki zastosowaniu komory wstępnej bądź wirowej, taki silnik pracował relatyw-nie cicho i „miękko”.

Z racji dużych przebiegów, jakie mają auta z takimi wtryskiwaczami, naprawa nie może polegać jedynie na montażu nowego rozpylacza. Należy zweryfi kować każdy element wtryskiwacza i sprawdzić, czy nadaje

się do dalszej eksploatacji. Na szkole-niu mamy okazję zapoznać się z budową wtryskiwaczy z rozpyla-czem czopikowym, procedurą naprawy i kontroli działania wtryski-wacza po naprawie (rys. 1).

Dalszym krokiem rozwoju silni-ków Diesla było zastosowanie wtry-sku bezpośredniego. Dzięki zaletom silnika z wtryskiem bezpośrednim i turbodoładowaniem, czyli dobrym osiągom i niskiemu zużyciu paliwa, samochody z silnikiem Diesla stały się bardzo popularne.

Do silników z wtryskiem bezpo-średnim montowane są wtryskiwacze z rozpylaczem otworkowym, które przez kilka otworów wtryskują paliwo bezpośrednio do komory spalania. Wadą tego rozwiązania jest zwiększo-ny hałas i emisja toksycznych tlenków azotu. Żeby praca silnika była cichsza, wprowadzono wtryskiwacze dwu-sprężynowe, dzięki którym możliwy jest podział dawki paliwa na wtrysk wstępny i główny (rys. 2).

Sprawdzenie wtryskiwaczy czopikowych, a tym bardziej otworko-wych, wymaga od technika odpowied-niej wiedzy i doświadczenia. Na szko-leniu omawiamy jak sprawdzić szczelność rozpylacza, jakość rozpy-lania i „chrypienie” wtryskiwacza. Jest to charakterystyczny odgłos wydawa-ny przez pracujący rozpylacz i zależ-nie od rodzaju rozpylacza, może mieć on różną częstotliwość oraz natęże-nie. Negatywna ocena chrypienia wtryskiwaczy jest najczęstszą przyczyną ich dyskwalifi kacji. Jak prawidłowo ocenić wtryskiwacz, można dowiedzieć się na szkoleniu.

Tomasz Miluski

Rys. 2 Wtryskiwacz dwusprężynowy

Rys. 1 Wtryskiwacz z rozpylaczem czopikowym

tulejka zderzakowa

tulejka prowadzącanakrętka mocująca

przekładka podkładkaregulacyjna

podkładka regulacyjna

skok drugiego stopnia – H2

skok pierwszego stopnia – H1

skok całkowity =H1+H2

sprężyna naciskowa

trzpieńnaciskowy

sprężynanaciskowa korpus

fi ltrszczelinowygrzybek

porady | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 5

Montaż tylnych klocków hamulcowych w Mercedesie Klasy EPrawidłowy montaż elementów układu hamulcowego gwarantuje jego skuteczną i bezawaryjną pracę.

Układ hamulcowy to najważniejszy składnik systemu bezpieczeństwa w każdym pojeździe. Dlatego należy systematycznie kontrolować spraw-ność jego działania, a w razie usterek wymienić zniszczone elementy. Efektywność naprawy zależy nie tylko od jakości zastosowanych części zamiennych, ale także, a może przede wszystkim, od odpowiedniej wymiany tych elementów.

Jako przykład niezbędnych przy tym czynności niech posłuży montaż tylnych klocków hamulco-wych w samochodzie Mercedes Klasy E (T124). W tym pojeździe na osi tylnej występuje stały dwutłoczkowy zacisk (fot 1. zacisk). Aby klocek był

dociskany równomiernie, mimo działania na niego momentu ścinają-cego tłoczek, musi być wyprofi lowany tak, by siła dociskająca klocek do tar-czy działała tylko na części obwodu tłoczka, a nie na jego całym obwodzie (fot 2. tłoczek). Ze względu na tak ukształtowany tłoczek, podczas montażu należy pamiętać o jego odpowiednim ustawieniu.

Do prawidłowego ustawienia tłoczka niezbędny jest specjalny przyrząd – kątomierz (fot 3. zestaw kątomierzy), według którego należy ustawić tłoczek. Sposób ustawiania wyznaczają nacięcia na tłoczku. Tylko takie ustawienie tłoczka przed zamontowaniem nowych klocków hamulcowych gwarantuje prawidłowe działanie oraz bezawa-ryjną pracę przez cały okres eksplo-atacji. Przy montażu nowych klocków

hamulcowych zawsze należy wymie-niać blaszki ustalające tłoczek, które zabezpieczają przed drganiami podczas hamowania (fot 4. blaszki mocujące tłoczek).

Niezależnie od tego, jaka część układu hamulcowego jest wymienia-na, należy pamiętać o prawidłowym oczyszczeniu oraz konserwacji elementów niepodlegających wymia-nie. Wszystkie elementy ulegające zużyciu należy skontrolować, a w przypadku stwierdzenia uszko-dzenia wymienić na nowe.

Marcin Kiełczewski

Fot. 1

Fot. 2

Fot. 3

Fot. 4

6 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | porady

Systemy Denoxtronic są stosowane w motoryzacji od 2004 roku. Wówczas Bosch wprowadził na rynek pierwszą wersję systemu określaną jako DNOX1.

Od tego czasu w fi rmie Bosch powstały kolejne generacje systemu: DNOX2 i DNOX2.2 przeznaczone do samocho-dów ciężarowych. W roku 2010 wszedł do użytku również system DNOX3.1 stosowany w samochodach osobowych i dostawczych. Bosch ciągle pracuje nad kolejnymi wersjami systemu, które będą używane w przy-szłościowych rozwiązaniach.

System Denoxtronic pozwala zredukować ze spalin samochodo-wych tlenki azotu i ograniczyć emisję cząsteczek stałych. Redukuje je katalizator SCR wykorzystujący do tego celu amoniak dostarczany do układu wydechowego przez system Denoxtronic. Dzięki niemu silnik staje się czysty, ekologiczny i jednocześnie oszczędny.

System zapewnia spełnianie przez samochody ciężarowe norm emisji spalin – obecnych Euro 5 i przyszłych Euro 6, dlatego praktycznie wszyscy producenci samochodów stosują go w swych pojazdach. W grupie samo-

chodów osobowych, wraz z wprowa-dzeniem normy Euro 6, system DNOX będzie powszechnie używany w au-tach klas średniej i wyższej. Pamiętaj-my, że norma Euro 6 zacznie obowią-zywać już od 2014 roku. Widać więc, że wyraźnie rośnie rynek części, diagnostyki oraz naprawy serwisowej samochodów wyposażonych w syste-my wtórnego oczyszczania spalin.

Firma Bosch, opracowując swoje systemy oraz podzespoły, zawsze bierze pod uwagę możliwość ich właściwego diagnozowania i naprawy serwisowej. Tak też jest w przypadku systemów Denoxtronic, które można

Zestawy do testowania systemów Denoxtronic w samochodach

Zestaw do DNOX1 (nr zamówieniowy 0 986 610 800)

porady | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 7

diagnozować na samochodzie przy użyciu testerów z rodziny KTS i KTS Truck. Tester diagnostyczny posiada możliwość odczytania i kasowania błędów systemu, testy elementów funkcjonalnych oraz specjalnie przygotowane funkcje testowe, dzięki którym można spraw-dzić działanie elementów modułu tłoczącego i podzespołów dozujących. Przy użyciu tych funkcji tester steruje poszczególnymi podzespołami, jak na przykład pompą tłoczącą, oraz umożliwia określenie wydatku tłoczonego czynnika i jej sprawności.

Aby właściwie przeprowadzić diagnozę systemu z użyciem omówio-nych funkcji testowych, należy posiadać zestawy dodatkowych narzędzi, niezbędnych do prawidło-wego wykonania badań. Przykładowo, sprawdzając sprawność i wydajność pompy tłoczącej, podpina się wzorco-wy zawór dozujący zawarty w zesta-wie narzędzi. Podobnie, mierząc ciśnienia w układzie hydraulicznym systemu AdBlue, podłącza się odpo-wiednie manometry wykonane ze stali nierdzewnej.

W ofercie fi rmy Bosch są trzy zestawy narzędzi dostarczane w walizkach. Poszczególne zestawy są przystosowane do testowania dostęp-nych wersji systemów. Do samocho-dów ciężarowych służą dwa zestawy: jeden do testowania systemu DNOX1, a drugi do DNOX2, z tym, że część narzędzi z zestawu DNOX1 jest wykorzystywana do testowania DNOX2 i odwrotnie. Dlatego serwis ciężarówkowy powinien posiadać obie walizki. Do samochodów osobowych i dostawczych występuje zestaw do testowania systemu DNOX3.1.

Zestawy te zostały zaprezentowane w niniejszym materiale.

Diagnoza systemów DNOX z uży-ciem przedstawionych zestawów i testera KTS obejmuje:� kompleksowe sprawdzenie prawi-

dłowości działania układów Deno-xtronic w samochodzie obejmujące

sprawdzenie modułów tłoczących, dozujących i wtryskowych;

� sprawdzenie instalacji elektrycznej systemów DNOX samochodu przy użyciu adapterów wpinanych w instalację elektryczną (pomiar rezystancji grzałek, czujników, zaworów itp.);

� sprawdzenie instalacji pneumatycz-nej systemu DNOX1.

Wykonując diagnozę systemu przy użyciu narzędzi fi rmy Bosch, możemy stwierdzić, który komponent jest uszkodzony, a dzięki temu

uniknąć dość często stosowanej kosztownej metody diagnozowania i naprawy poprzez podmienianie komponentów. Pozwala to zaoszczę-dzić czas poświęcany na naprawę i wymieniać elementy rzeczywiście uszkodzone, a tym samym wykonać rzetelną usługę.

Po wykonaniu diagnozy i stwier-dzeniu nieprawidłowości w działaniu danego podzespołu można go wymie-nić na nowy, lub skierować do napra-

wy przy użyciu stanowiska testowo-naprawczego systemów DNOX,

będącego również w ofercie fi rmy Bosch.

Zbigniew Pilewski

Zestaw do DNOX2 (nr zamówieniowy

0 986 610 450)

Zestaw do DNOX3.1 (nr zamówieniowy

0 986 610 500)

8 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | przemysł

Bezpieczeństwo gwarantowane: nowe Audi A3Marka Audi kojarzy się kierowcom samochodów ze znakomitą jakością, wyróżniającym się designem i techniką na najwyższym poziomie. Nowe Audi A3 jest godne podziwu na każdym polu, a zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa jazdy. W tej dziedzinie zawdzięcza to innowacyjnym rozwiązaniom fi rmy Bosch.

Bosch wyposaża 77-kilowatowe silniki A3 w nowe świece zapłonowe z podwój-ną platyną (Y5KPP332), które charakte-ryzują się długim okresem eksploatacji. W wyniku downsizingu (czyli zastę-powania wysokolitrażowych silników mniejszymi, ale również, bądź nawet bardziej efektywnymi) w nowoczesnych silnikach wzrasta ciśnienie sprężania, co wymusza wzrost napięcia zapłonu i odporności izolatora świecy na przebi-

cie. Bosch osiągnął to, zmieniając kon-strukcję świecy zapłonowej – izolator wydłużono o 8 milimetrów, a elektro-dę masową skrócono. Precyzyjnie za-mocowana elektroda masowa zapewnia odpowiedni dostęp mieszanki paliwo-wo-powietrznej do iskry. Konstrukcja świecy zapłonowej jest optymalnie do-pasowana do warunków panujących w komorze spalania i do położenia wtryskiwacza benzyny.

Nowe świece zapłonowe z podwójną platyną i precyzyjnie zamocowaną elektrodą masową

Audi jest światowym liderem w za-kresie elektryki i elektroniki samo-chodowej. W samochodzie Audi A3 oferuje technologię najwyższej klasy. Swoją czołową pozycję w segmencie samochodów kompaktowych klasy premium potwierdza dzięki wyposa-żeniu w systemy asystenckie.

Adaptive Cruise ControlNa szczególną uwagę wśród opcjonal-nych układów asystenckich zastoso-

wanych w Audi A3 zasługuje system kontroli odstępu Adaptive Cruise Control (ACC) z funkcją Stop&Go. System utrzymuje samochód w odpo-wiedniej odległości od poprzedzają-cego pojazdu. Przy prędkościach jazdy w zakresie do 200 km/h auto wyposażone w ten system zostanie automatycznie zatrzymane, gdy stanie pojazd znajdujący się przed nim. Kiedy wznowi jazdę, samochód z ACC ruszy za nim bez

Fot.

: Aud

i

Bosch w Audi A3� Radar dalekiego

zasięgu� Kamera

wielofunkcyjna� System wycieraczek

przednich i tylnych� Wtrysk bezpośredni

benzyny� Wtrysk Diesla

– Common Rail� Sondy lambda� Alternator� Rozrusznik� Świece żarowe� Świece zapłonowe

ingerencji kierowcy. Dodatkowo, jeśli przy prędkości jazdy poniżej 30 km/h pojawi się ryzyko kolizji z innym samochodem, stojącym lub porusza-jącym się, to w aucie wyposażonym w ACC nastąpi automatyczne hamo-wanie z pełną siłą. Bosch dostarcza wielofunkcyjny czujnik radarowy LRR zastosowany w tym systemie.

Kamera wielofunkcyjna Automatyczne hamowanie w groź-nych sytuacjach umożliwia zastoso-wana w Audi A3 nowa kamera wielofunkcyjna. Przekazuje ona do radaru LRR informacje o obiek-tach wykrytych przed pojazdem. Kamera jest również wykorzystywa-na w innych systemach. Wykrywając pasy namalowane na jezdni i ocenia-jąc, czy ruch samochodu jest z nimi zgodny, obsługuje system ostrzegają-cy przed opuszczeniem pasa ruchu. W systemie śledzącym obszar przed pojazdem i rozpoznającym znaki drogowe wykrywa obowiązują-ce ograniczenia prędkości, na przy-kład te związane z robotami drogo-wymi. Rozpoznaje nie tylko tradycyjne znaki, ale i o zmiennej treści, spotykane na autostradach.

układy i komponenty Boscha | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 9

Sonda lambda do każdego pojazduObecne przepisy dotyczące norm emisji spalin są coraz bardziej restrykcyjne. Dlatego ważny jest dokładny nadzór nad emisyjnością silników spalinowych.

Takie właśnie funkcje pełni sonda lambda. Coraz częściej w pojazdach montowane są równocześnie dwie sondy lambda, które kontrolują wzajemnie swoje działanie oraz sterują pracą katalizatora trójfunkcyjnego. Pierwsza, regulacyjna zamontowana jest przed katalizatorem, druga, diagnostyczna – za katalizatorem.

Wynalezione przez fi rmę Bosch sondy lambda już w 1976 roku zostały po raz pierwszy zamontowane w seryj-nie produkowanym samochodzie marki Volvo. W ciągu ponad 35 lat Bosch opracowywał i doskonalił swoją techno-logię. Dostarcza sondy producentom pojazdów na ich wyposażenie fabryczne oraz dystrybutorom części zamien-nych. Umożliwia w ten sposób warsztatom korzystanie z technologii identycznych jak producentom pojazdów.

Program dedykowanych sond lambda to:� prosty i szybki montaż dzięki stosowaniu wtyku iden-

tycznego z montowanym w fabryce;� pokrycie potrzeb ponad 95% wszystkich samochodów

w Europie;� jakość identyczna z produktem przeznaczonym

na pierwszy montaż. Dodatkowo Bosch posiada program sond

uniwersalnych:� 10 numerów zastępuje około 1000 numerów sond

dedykowanych, dając pokrycie około 98% rynku;� 11 sond uniwersalnych szerokopasmowych do grupy

VW zastępuje 121 sond dedykowanych;� 11 sond uniwersalnych planarnych do grupy VW

zastępuje 215 sond dedykowanych;

� dzięki opatentowanemu złączu do montażu sond uniwersalnych niepotrzebne są żadne narzędzia specjalistyczne.

Dodatkowo sondy lambda Bosch:� ograniczają emisję szkodliwych spalin;� są odporne na zabrudzenia oraz wilgoć dzięki specjalnej

obudowie ze stali nierdzewnej spawanej laserowo;� odznaczają się dłuższą żywotnością w ekstremalnych

warunkach;� zapobiegają kosztownym naprawom katalizatora

trójfunkcyjnego;� oszczędzają nawet do 15% kosztów zużywania paliwa.

Sondy lambda, podobnie jak inne elementy pojazdu, podlegają zużyciu. Dlatego tak ważna jest systematyczna kontrola co około 100-160 tys. km, a w razie konieczności wymiana sondy na nową.

Marcin Kiełczewski

Dedykowana sonda lambda

Uniwersalna sonda lambda

10 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | układy i komponenty Boscha

Bosch radziSystematyczna kontrola sond lambda

Kontrola grzałki sondy lambda

Tak

Nie

Tak

Nie

Nie

Tak

Sprawdzić zasilanie grzałki sondy lambdaMożliwe przyczyny▶ Przekaźnik nie przełącza na „Stały plus”▶ Brak sterowania masą przez sterownik▶ Przerwany przewód, zwarcie z masą

lub plusemZasilanie OK?

Sprawdzić rezystancję grzałki w temperaturze otoczenia

Uszkodzona sonda lambda Wymienić na nową

Rozgrzać silnik >50 °C. Zmierzyć prąd grzania

NieCzy prąd grzania maleje wraz ze wzrostem temperatury?

Uszkodzona sonda lambda Wymienić na nową

Sonda lambda

Sterownik z przyłączem

Wiązka kabli Sprawdzić wiązkę przewodów pod kątem:▶ Uszkodzenia▶ Korozji▶ Braku styku w przyłączach▶ Zerwania, przewodzenia, zwarcia z masą,

zwarcia z plusem i rezystancji przejścia

Przyczyna zdiagnozowana?Naprawić lub wymienić wiązkę przewodów

Sprawdzić sterownik▶ Napięcie referencyjne zgodne z wymogami?▶ Sprawdzić przyłącze pod kątem uszkodzenia,

korozji i braku styku

Przyczyna zdiagnozowana?Uszkodzony sterownik Wymienić sterownik

Grzałka sondy lambda w porządku▶ Skasować pamięć błędów▶ Przeprowadzić jazdę próbną▶ Skontrolować pamięć błędów

Tak

Tak

Szczegółowe instrukcje kontroli i wartości kontrolne znajdują się w programie ESI[tronic].

Przyczyny awarii:▶ Uszkodzenia instalacji

elektrycznej▶ Uszkodzenia mechaniczne▶ Skażenie/zanieczyszczenie▶ Przeciążenie termiczne

Objawy:▶ Świecąca się kontrolka

(check engine)▶ Problemy w trakcie jazdy▶ Niestabilna praca silnika

na biegu jałowym▶ Większe zużycie paliwa▶ Większa emisja spalin

Możliwe następstwa:▶ Uszkodzenie katalizatora▶ Uszkodzenie łożysk silnika

w wyniku nierównomiernej pracy

Jak rozpoznać wadliwe sondy lambda?

Wartości kontrolne OK? Patrz ESI[tronic]

Nie

układy i komponenty Boscha | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 11

Warunki wykonania kontroli▶ Układ wtryskowy OK▶ Szczelny układ dolotowy i wydechowy▶ Rozgrzany silnik >50 °C, bieg jałowy

Sprawdzić charakterystykę sygnałuSonda dwustanowa:▶ Sygnał pomiędzy 0,1…0,9 V▶ Wyższa amplituda napięcia, lepsza jakość sygnału▶ Częstotliwość pomiędzy 0,5…3 Hz▶ Napięcie poniżej 0,4 V � uboga mieszanka▶ Napięcie powyżej 0,5 V � bogata mieszankaSonda szerokopasmowa:▶ Przy lambda = 1 � prąd pompy 0 mA▶ Prąd pompy < 0 mA � bogata mieszanka▶ Prąd pompy > 0 mA � uboga mieszanka

Sprawdzić sterownik▶ Napięcie referencyjne zgodne z wymogami?▶ Sprawdzić przyłącze pod kątem uszkodzenia,

korozji i braku styku

Przyczyna zdiagnozowana?Uszkodzony sterownik Wymienić sterownikUszkodzWymien

Sygnał sondy lambda w porządku▶ Skasować pamięć błędów▶ Przeprowadzić jazdę próbną▶ Skontrolować pamięć błędów

Sonda dwustanowa

Nap

ięci

e U

Współczynnik nadmiaru powietrza λ

Sonda szerokopasmowa

Prą

d p

omp

y lp

Współczynnik nadmiaru powietrza λ

Tak

Sprawdzić wiązkę przewodów pod kątem:▶ Uszkodzenia▶ Korozji▶ Braku styku we wtyczkach▶ Zerwania, przewodzenia, zwarcia z masą,

zwarcia z plusem i rezystancji przejścia

Przyczyna zdiagnozowana?Naprawić lub wymienić wiązkę przewodów Tak

Tak

Nie

Nie

Charakterystyka sygnału OK?Uszkodzona sonda lambda Wymienić na nową

Nie

Kontrola sygnału sondy lambda

12 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | Bosch-Service w Polsce

Kończymy rozbudowę serwisu – mówi Mirosław Maciejewski, właściciel Bosch-Service w Gruszczynie koło Swarzędza. – Jednak nawet podczas prac budowlanych nie przerywaliśmy działalności. Rozbudowa zaś była duża. Z dawnego budynku pozostała jedna ściana. Podwyższona i powięk-szona hala ma obecnie 350 m². Jest w niej 10 stanowisk naprawczych, wcześniej było 6. Powstało też nowe biuro obsługi klienta z poczekalnią, w której właściciele samochodów mogą przez okno obserwować prace przy swoim aucie, obejrzeć telewizję lub poczytać prasę.

Wiatr przynosi mi nowe pomysły

Z większością klientów BS Macie-jewski utrzymuje stałe kontakty. – Np. wysyłamy im smsy przypominające, że kończy się rejestracja auta – opo-wiada pan Mirosław. – Każdy, kto odwiedzi nas nawet z tak banalnym zleceniem jak wymiana żarówki w samochodzie, trafi a do naszej komputerowej bazy danych. Przy dłuższych naprawach klienci mogą skorzystać z aut zastępczych, Renault Kangoo lub Fiata Pandy.

Warsztat samochodowy Mirosła-wa Maciejewskiego i jego żony, pani Barbary, jest dobrze znany w okolicy. Zarówno dlatego, że działa już

Mirosław i Barbara Maciejewscy: Bosch-Service to też przyjacielska sieć Szkolenia i spotkania organizowane przez sieć Bosch-Service nie tylko przyczyniają się do zdobywania wiedzy zawodowej. Są też okazją do spotkań, wymiany doświad-czeń, a również nawiązywania osobistych kontaktów między BS-owcami. To dzięki

nim powstają przyjaźnie, takie jak nasze z właścicielami serwisów w Oborni-kach, Jarocinie czy Gnieźnie.

Pachnie świeżym tynkiem. Biuro pana Mirosława, właściciela Serwisu Samochodowego Maciejewski, jest jeszcze nieurządzone, ale warsztat samochodowy działa "pełną parą".

od początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku, jak i stąd, że państwo Maciejewscy są rodowitymi gruszczynianami. Pan Mirosław pasjonował się samochodami od dzie-ciństwa. Pierwszego „malucha” złożył samodzielnie z części, gdy był jeszcze nastolatkiem. Po ukończeniu nauki zdobywał doświadczenie, praktyku-jąc w Poznaniu, w fi rmie pana Zbi-gniewa Borsuta. Był to jak podkreśla, pierwszy w Polsce warsztat z autory-zacją Bosch-Service, jeszcze wówczas austriacką.

To też spowodowało, że po latach, gdy już był właścicielem własnego warsztatu, przystąpił do boschow-skiej sieci serwisowej. – Zdawałem sobie sprawę z jej renomy, z innowa-cyjności Boscha. Wiedziałem, że szyld Bosch-Service oznacza obsługę porównywalną z tą w serwisach autoryzowanych przez importerów pojazdów – opowiada. – Nie przewidy-wałem jednak, jak wiele zmian spowoduje przystąpienie do sieci. Dotyczyły one nie tyle wyposażenia w urządzenia i przyrządy wymagane przez Boscha, co standardów obsługi klientów. Gdy na początku, podczas szkoleń, słuchałem zasad obowiązu-jących w tej dziedzinie, „stukałem się w głowę”. Pomyślałem jednak, że należy je wdrażać i konsekwentnie to robiłem. A skutek? W 2012 roku podczas testu tajemniczego klienta nasz warsztat uzyskał najlepszy wynik. Zdobyliśmy 99,58 punktów na 100 możliwych.

Kolejny sukces, już tegoroczny, to wynik przeprowadzonego we wrześniu audytu zewnętrznego. BS Maciejewski otrzymał w nim 145 punktów (na 146). – A przecież jeszcze nie skończyliśmy rozbudowy serwisu i nie zrealizowaliśmy wszyst-kich planów – komentuje pani Barbara Maciejewska. – Nawet nie umeblowaliśmy jeszcze gabinetu męża i mojego, bo ważniejsze było działanie serwisu i zapewnienie załodze godnych warunków pracy.

Bosch-Service w Polsce | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 13

Warsztaty samochodowe stają dziś w obliczu ogromnych wyzwań. Pracownicy serwisów samochodowych muszą nieustannie mierzyć się pod względem swoich umiejętności z wyzwaniami, jakie stawia przed nimi rozwój technologii i dynamiczny rynek. Montaż części zamiennych coraz częściej wymaga zastosowania wyspecjalizowanych urządzeń diagnostycznych, a dla klientów coraz większe znaczenie ma jakość i poziom świadczonych usług oraz kompetencje pracowników punktu obsługi klienta. Proponujemy Państwu zainteresowanie się ofertą autoryzacji AutoCrew, w sieci administrowanej przez fi rmę Bosch. W jej ramach za korzystną cenę oferowana jest klientom jakość i kompleksowość obsługi samochodów

wszystkich marek. Tylko kompleksowa i profesjonalna obsługa klientów gwarantuje dziś dotarcie do dużej grupy klientów oraz zapewnia serwisowi przyszłość i stabilność. Oferta sieci AutoCrew skierowana jest do wielomarko-wych serwisów, które mają aspiracje rozwoju, postępu i osiągnięcia pozycji lidera na rynku lokalnym. Zachęcamy do zapoznania się z ofertą sieci na stronach www.auto-crew.pl. Zainteresowanym proponujemy również spotkanie w Państwa fi rmie, by bezpośrednio zaprezentować ofertę sieci AutoCrew. W tym celu prosimy o wypełnienie formularza zgłoszeniowego znajdującego się na stronie internetowej www.auto-crew.pl w zakładce „Dołącz do nas”.

Zapraszamy do współpracy w sieci AutoCrew

Załoga zaś jest cenna, bo 17 pracow-ników fi rmy to wychowankowie Mirosława Maciejewskiego i są z nim związani od pierwszych kroków stawianych w zawodzie.

A plany? Z tych najbliższych to zainstalowanie kolejnych podnośni-

ków w hali warsztatowej, rozwinięcie pracowni naprawiającej wtryskiwa-cze do systemu Common Rail w silni-kach Diesla. – Następne nasuną mi się na żaglach – uśmiecha się Mirosław Maciejewski. – Pływam wraz synami na deskach windsurfi ngowych

po jeziorze Powidzkim. Będąc sam na sam z żywiołem, czuję, jak zyskuję dystans do warsztatowej rzeczywi-stości. I wówczas wiatr nawiewa mi do głowy nowe pomysły.

Anna Borsukiewicz

14 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | produkty

Nieodzownym wyposażeniem każdego warsztatu samochodowego jest prostownik do akumulatorów.

Poza nim niezwykle przydaje się kompaktowa ładowarka – urządzenie zajmujące bardzo mało miejsca, a przy tym będące uniwersalnym narzędziem w codziennej pracy. Taką rolę spełnia ładowarka Bosch C7. Jest ona przeznaczona do ładowania akumulatorów kwasowo-ołowiowych, żelowych oraz pojawiających się

Bosch C7 – kompaktowa ładowarka do akumulatorów

coraz częściej na rynku wtórnym akumulatorów AGM, stosowanych w pojazdach wyposażonych w układ Start/Stop.

Ładowarka daje możliwość ładowania akumulatorów 12 V oraz 24 V. Dzięki funkcji podtrzyma-nia zasilania idealnie spełnia się w roli alternatywnego źródła energii podczas wymiany akumulatora w samochodzie. Gwarantuje ono zachowanie wszystkich ustawień systemów elektronicznych w pojeź-

dzie, np. kodu radia czy ustawień szyb elektrycznych.

Ciekawym rozwiązaniem zastoso-wanym w ładowarce jest funkcja pamięci. W przypadku odłączenia zasilania ładowarki, lub odłączenia przewodów od akumulatora, w pamię-ci urządzenia zapisywane jest ostatnie ustawienie ładowania. Po ponownym podłączeniu proces ładowania jest automatycznie kontynuowany we właściwym trybie.

Dzięki zabezpieczeniu ładowarki, do zacisków C7 nie zostanie doprowa-dzane napięcie, gdy nie są one podłą-czone do biegunów akumulatora lub, gdy zostały podłączone nieprawidło-wo. Zapobiega to możliwym uszkodze-niom elektroniki pojazdu i ładowarki. Dzięki temu można bez ryzyka ładować akumulatory, nie wymonto-wując ich z samochodu.

Funkcja ładowania podtrzymujące-go w ładowarce C7 umożliwia kontrolę stanu baterii pod kątem utrzymania wysokiego poziomu naładowania. Pozwala to zastosować ładowarkę w pojazdach eksploatowanych sezonowo lub tych, które przez dłuższy czas nie będą użytkowane, np. dłużej oczekujących na naprawę. Dodatkowym ułatwieniem może tu być rozłączany kabel przyłączeniowy do zacisków, wyposażony w bezpiecz-nik zabezpieczający przed zwarciem.

Ładowarka ma także funkcję regeneracji. Umożliwia ona zniwelo-wanie skutków krótkotrwałego, całkowitego rozładowania akumulato-ra, powstającej np. w sytuacji, gdy kierowca pozostawił samochód na noc z włączonym oświetleniem postojowym.

Wygodę użytkowania zapewnia uchwyt ścienny, umożliwiający łatwe zwijanie kabli i przechowywanie ładowarki w dostępnym miejscu. Przydatny jest także uchwyt z hakiem, który ułatwia zawieszenie ładowarki na masce silnika podczas ładowania akumulatora.

Marcin Dynarek

Ładowarka Bosch C7 (nr zamówieniowy 0 189 999 07M)

Tryb 1 ............................ 12V — Ładowanie akumulatorów kwasowo-ołowiowych / żelowych

Tryb 2 ............................ 12V — Ładowanie akumulatorów kwasowo-ołowiowych / AGM

Tryb 3 ............................ 12V — Tryb podtrzymania zasilania

Tryb 4 ............................ 12V — Tryb regeneracji

Tryb 5 ............................ 24V — Ładowanie akumulatorów kwasowo-ołowiowych / żelowych

Tryb 6 ............................ 24V — Ładowanie akumulatorów kwasowo-ołowiowych / AGM

Ładowarka Bosch C7 – dostępne tryby pracy

produkty | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 15

Program żarówek Xenon Silver

Typ Nr opakowanie Nr opakowanie Nr opakowanie Nazwa Napięcie (V) Moc (W) Końcówka blister kartonik kartonik 2 szt. *H7 1987301069 1987302178 1987301087 Żarówka H7 Xenon Silver 12V 55W 12V 55W PX26dH4 1987301068 1987302148 1987301081 Żarówka H4 Xenon Silver 12V 60/55W 12V 60/55W P43tH1 1987301067 1987302118 1987301080 Żarówka H1 Xenon Silver 12V 55W 12V 55W P14,5s

Mało kto z nas przywiązuje uwagę do barwy światła refl ektorów w samochodzie. Jest to jednak bardzo ważne kryterium w przypadku wyboru żarówek.

Ludzkie oko najlepiej reaguje na świa-tło naturalne, czyli białe, lub takie, którego barwa jest do niego zbliżona. Coraz więcej nowych pojazdów jest wyposażanych w żarniki ksenonowe, emitujące światło o wysokiej tempera-turze barwowej i bardzo jasnym świetle. Dla pojazdów mających refl ektory przystosowane do montażu zwykłych żarówek rozwiązaniem mogą być żarówki Xenon Silver, charak-teryzujące się intensywnie białą barwą światła, zbliżoną do dziennej. Dzięki temu podczas jazdy w nocy oczy kierow-cy nie męczą się tak szybko, nawet przy dłuższym czasie jazdy.

Wysokie natężenie oraz jasną, zbliżoną do naturalnej barwę światła uzyskano dzięki zastosowaniu mieszanki gazów ksenonowych oraz użyciu specjalnej niebieskiej powłoki, powlekającej szkło żarówki. Zastoso-wana warstwa pokrywająca bańkę żarówki podnosi temperaturę barwową, dzięki czemu światło staje się jaśniejsze, bardziej łagodne dla ludzkiego oka. Powłoka ta nie ograni-cza przepuszczalności światła.

Użyty do wypełnienia gaz ksenon sprawia również to, że żarówki te dostarczają o 50% więcej światła niż standardowe. Dlatego refl ektory mają większy zasięg i zapewniają lepszą widoczność, co odgrywa ważną rolę

*Ze względu na inną niż standardowe żarówki barwę światła, wymieniając żarówki na Xenon Silver, warto zawsze dokonać jednoczesnej wymiany obu żarówek w samochodzie.

zo ru

a-

a-

u

ak-wą

pogodowych, np. podczas silnego deszczu czy we mgle, kierowca samochodu z takimi żarówkami dzięki jasnemu światłu szybciej rozpoznaje ewentualne zagrożenia, a dzięki większemu zasięgowi widzi je z daleka. Pojazdy wyposażone w żarówki Xenon Silver są też widocz-ne dla innych z większej odległości.

Bosch Xenon Silver to linia żarówek halogenowych dostępnych w wersjach H1, H4 i H7. Są one sprzedawane w blistrach, opakowa-niach kartonikowych oraz zestawach zawierających 2 żarówki. Opakowa-

Xenon Silver – jasne światło zbliżone do dziennego

ją y p

ow-

i,

nia zawierające 2 sztuki sprawdzają się w przypadku wymiany standardo-wych żarówek na Xenon Silver. Ze względu na dużo jaśniejszą barwę światła niż w przypadku żarówek standardowych zalecana jest wymia-na obu żarówek jednocześnie. Dzięki temu unika się sytuacji, kiedy każdy z refl ektorów auta będzie świecił światłem o innej barwie.

Marcin Dynarek

Żarówki Bosch są dostępne w opakowaniach blister, kartonik oraz zestaw 2 sztuk

szczególnie w trudnych warunkach pogodowych.

Żarówki Xenon Silver to większe bezpieczeństwo na drodze. Jadąc nocą lub w trudnych warunkach

16 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | produkty

Alternatory Boscha są stosowane w większości pojazdów ciężarowych produkowanych w Europie.

Alternatory i regulatory napięcia Boscha

Ponad 100 lat temu, w 1912 r., Bosch zaprezentował światową nowość – prądnicę z regulatorem napięcia do pojazdów mechanicznych. Prądnica, zwana obecnie alternatorem, była początkowo jedynie źródłem energii dla elektrycznego oświetle-nia. Urządzenie to stało się podstawą elektryfi kacji urządzeń w pojazdach. Obecnie Bosch dostarcza alternatory dla prawie wszystkich producentów pojazdów. Są one cenione za nowo-czesne rozwiązania, solidną kon-strukcję, trwałość i dostępność technologii naprawy.

We współcześnie używanych pojazdach ciężarowych i użytkowych można spotkać dwa główne typy alternato-rów Bosch: klasyczne i kompaktowe. Pierwsze z nich są stosowane w starszych i mniej wymagających pojazdach. Natomiast alternatory kompaktowe, przy zachowaniu wymiarów i wysokiej trwałości, mają znacznie większe moce niż klasyczne. Dzięki zastosowaniu komunikacji pomiędzy regulatorem napięcia a sterownikiem silnika osiągnięto możliwość realizacji funkcji dodatkowo oszczędzających paliwo.

Nazwa Nr katalogowyAlternatory klasyczne 0 120 468 xxx, 0 120 469 xxxAlternatory klasyczne do autobusów 0 120 689 xxxAlternatory kompaktowe 0 124 555 xxx, 0 124 655 xxx

Numery zamówieniowe alternatorów

Numery zamówieniowe regulatorów napięcia

Typ alternatora Regulatory Marka

Alternatory klasyczne0 120 468 xxx, 0 120 469 xxx,6 033 GB xxx

1 197 311 300 MAN, DAF1 197 311 304 Wszystkie6 033 RD 0002 MB

Alternatory kompaktowe0 123 xxx

1 197 311 543 Iveco1 197 311 558 MAN

Alternatory kompaktowe0 124 xxx

F 00M 144 118 DAF, VolvoF 00M 144 119 DAF, Iveco, RVI, VolvoF 00M 144 120 DAFF 00M 144 121 VolvoF 00M 144 122 MAN, ScaniaF 00M 144 123 MB, ScaniaF 00M 144 124 MAN

Bosch oferuje jako części zamienne do swoich alterna-torów regulatory napięcia o jakości identycznej jak na pierwszy montaż. Dla odpowiedniej trwałości akumula-torów ważne jest, aby regulator był odpowiednio dobrany i realizował funkcje przewidziane przez producenta pojazdu. Szczególnie istotne jest to w pojazdach, które wyposażone są w wielofunkcyjny regulator napięcia i mocny alternator.

Cechy regulatorów napięcia fi rmy Bosch� idealnie dopasowane do alternatorów Boscha,� odpowiedni dobór napięcia ładowania do temperatur

otoczenia, jak i charakterystyk współpracujących akumulatorów,

� odpowiednio dobrane ograniczenia napięcia i prądu zapobiegające uszkodzeniu alternatora przez przeciążenie,

� wielofunkcyjne regulatory posiadające łączność ze sterownikiem realizują wszystkie przewidziane przez producenta pojazdu funkcje dodatkowe.

entował napięcia ana ynie

produkty | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 17

Firma Bosch jest dostawcą podzespołów do kilkudziesię-ciu marek samochodów produkowanych w Europie. W poprzednich numerach Autospeca prezentowaliśmy auta osobowe z wykazami części niemieckiej fi rmy. Ale produkty z logo Bosch są także montowane w pojazdach ciężarowych.

Scania R500 i Bosch

W naszym cyklu prezentujemy samochód ciężarowy Scania R500 produkowany od września 2007 r., z silnikiem

● 1 Alternator (NCB2 (>) 28V 40/100A)Nr 0 124 655 007

● 2 Alternator regenerowany BXNr 0 986 047 820

● 3 Elektroniczny regulator napięcia ładowaniaNr F 00M 144 123

● 4 Rozrusznik (GVB (R) 24V 6,0 kW)Nr 0 001 330 008

● 5 Rozrusznik regenerowanyNr 0 986 022 250

● 6 Pasek klinowy wielorowkowy (8 PK 2080) dla pojazdów z klimatyzacjąNr 1 987 947 067

● 7 Akumulator rozruchowy T5 12V 225AH 1150ANr 0 092 T50 800

● 8 Pompowtryskiwacz (UIS/PDE) (PDE100S2027)Nr 0 414 701 038

● 9 Końcówka wtryskiwaczaNr 0 433 171 959

●10 Zestaw naprawczy cewki sterującej pompowtryskiwaczaNr F 00H N37 925

●11 Zestaw uszczelnień zewnętrznych pompowtryskiwaczaNr F 00H 4S0 002

●12 Zasilająca pompa zębata oleju napędowego (FP/ZP17H/R1S)Nr 0 440 020 129

●13 Wkład fi ltra paliwaNr F 026 402 107

●14 Wkład fi ltra oleju silnikowegoNr F 026 407 120

●15 Wkład fi ltra powietrza – system DonaldsonNr 1 457433 904

●16 Filtr kabinowyNr 1 987 431 172

●17 Filtr kabinowy wstępny (zgrubnego oczyszczania)Nr 1 987 431 191

●18 Zestaw serwisowy DNOX fi ltr cieczy AdBlueNr F 00B H40 230

●19 Moduł tłoczący cieczy AdBlue DNOXNr 0 444 010 038

●20 Moduł dozujący cieczy AdBlueNr 0 444 011 026

●21 Silnik wycieraczekNr 0 390 242 409

●22 Pióro wycieraczki bezprzegubowe Aero Twin z dyszą spryskiwacza Nr 3 397 008 849

●23 Pióro wycieraczki Twin z dyszą spryskiwaczaNr 3 397 011 238

●24 Żarówka H4 o przedłużonej trwałości Trucklight Maxlife 24V 75/70 WNr 1 987 302 742

●25 Żarówka XENON D2RNr 1 987 302 903

1 2

3 4

56

748 9

100 11

21

12

22

13

23

14

24

15

25

16 17

181

19920

wysokoprężnym typ DC 16.19, o pojemności 16 litrów i mocy 368 kW – wraz z wykazem niektórych części zamiennych produkowanych do niego przez fi rmę Bosch (klucz RB: SCA 1584). Obok nazw produktów umieszcza-my numery katalogowe. W przypadku niektórych elemen-tów są to tylko przykłady, gdyż producent dokonywał zmian konstrukcyjnych, a wraz z nimi zmieniały się numery katalogowe. Dlatego dobór odpowiednich części możliwy jest przy użyciu katalogu Bosch.

Fot.

: ON

ord

siec

k

18 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | technika

W nowoczesnych jednostkach napędowych pojazdów użytkowych usunięcie zanieczyszczeń z oleju silnikowego jest ważniejsze niż kiedyś. Nowe konstrukcje silników i nowoczesne formulacje oleju utrudniają proces fi ltracji zanieczyszczeń.

W oleju silnikowym znajdują się różne zanieczyszczenia: mechanicz-ne, w postaci cząstek o różnej wielkości oraz chemiczne, powstałe m.in. w wyniku starzenia się (degra-dacji) samego oleju. Warto pamiętać, że fi ltry usuwają tylko zanieczyszcze-nia mechaniczne i nie są w stanie zatrzymać postępującej degradacji oleju silnikowego, stąd konieczność jego okresowej wymiany.

Do oleju przedostają się organicz-ne lub nieorganiczne cząstki pyłu z powietrza, mechaniczne zanie-czyszczenia po procesie produkcji

silnika, ścier metalowy powstający w wyniku tarcia się o siebie rucho-mych części silnika, sadza powstała z niecałkowitego spalania paliwa, a także niespalone paliwo i produkty rozpadu oleju (degradacji). Do oleju przenikają także tzw. blow-by-gazy zawierające m.in. wodę, która w wyniku reakcji chemicznych przyczynia się do powstania w oleju kwasów siarkowego i azotowego. Wywołujące korozję kwasy przyspie-szają starzenie się oleju. Wszystkie te zanieczyszczenia krążą w oleju w postaci zawiesiny, a zadaniem fi ltrów jest ich zatrzymanie.

Z badań wynika, że za szkodliwe dla działania silnika są uznawane cząstki o średnicy od 1 μm (mikrome-tra). Duże spustoszenie w elementach silnika powodują pojedyncze cząstki o wielkości od 8 do 60 μm, a szczegól-nie niebezpieczne są cząstki o wielko-

18 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | technika

Wyrzuć śmieci, czyli fi ltry oleju silnikowego w ciężarówkach

ści powyżej 60 μm. Dla porównania, ludzki włos ma średnicę ok. 30 μm.

Oprócz wielkości cząstek ważne jest ich stężenie w oleju. Badania pokazują, że przy dużym stężeniu małe cząstki powodują zużycie elementów silnika w takim samym stopniu jak duże. By nie dopuścić do łączenia się małych cząstek w większe, do oleju dodaje się specjal-ne dodatki uszlachetniające. Z tego powodu już po niewielkim przebiegu pojazdu olej silnikowy ciemnieje, lecz nie jest to objawem jego zużycia.

Media fi ltracyjneOd fi ltra oczekuje się, by zatrzymywał jak najdrobniejsze cząstki i by mógł zgromadzić ich jak najwięcej, przy jak najmniejszych oporach przepływu. Budowa medium fi ltracyj-nego jest kompromisem między tymi sprzecznymi warunkami – stopniem dokładności fi ltracji, pojemnością fi ltra i oporami przepływu.

Filtry to urządzenia działające na zasadzie mechanicznej separacji

Filtr oleju typu spin-on fi rmy Bosch

W oleju silnikowym zbierają się wszelkie zanieczyszczenia, które dostały się do jednostki napędowej z różnych źródeł. Olej silnikowy nie jest śmietnikiem i ma ważniejsze funkcje do spełnienia.

technika | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 19

�

zanieczyszczeń. Mechanizm jest prosty – olej z zanieczyszczeniami opływa włókna medium fi ltracyjnego i duże zanieczyszczenia przywierają do nich w wyniku działania sił przyczepności (m.in. van der Waalsa). Natomiast małe zanieczyszczenia, o średnicy około 0,5 μm, poruszają się we wszystkich kierunkach (ruchy Browna) i jeśli nie natrafi ą na włókno, nie zostaną zatrzymane. Do zatrzy-mania zanieczyszczeń różnej wielko-ści stosuje się więc odmienne media fi ltracyjne.

Tradycyjne medium fi ltracyjne wykonane z celulozy (papieru) lub papieru wzmacnianego włóknami syntetycznymi są zastępowane mediami złożonymi z kilku warstw, np. celulozy, fl izeliny (z włóknami syntetycznymi), włókien syntetycz-nych typu meltblown czy włókien kompozytowych. Dobór odpowied-nich warstw decyduje o właściwo-ściach medium fi ltracyjnego. Typo-wym połączeniem jest jedna warstwa z materiału o dużej zdolności zatrzy-mywania zanieczyszczeń, z drugą warstwą o wysokiej dokładności fi ltracji.

Przyjmuje się, że standardowe medium fi ltracyjne zatrzymuje cząstki o wielkości 9-12 μm, ale wykonane np. z włókien kompozyto-wych – już 4 μm i co więcej, dzięki wielowarstwowej konstrukcji separu-je ono 20-krotnie lepiej cząstki o średnicy 10 μm. W naszych rozwa-żaniach pomijamy fakt, że dokład-ność fi ltracji jest związana z prędko-ścią przepływu oleju przez medium fi ltracyjne. Ten parametr jest wielko-ścią konstrukcyjną danego silnika.

Tak komponowane media fi ltra-cyjne mają strukturę porowatą, a zanieczyszczenia gromadzą się w porach. Ten rodzaj fi ltracji określa-ny jest jako fi ltracja wgłębna. Cechą tego rodzaju fi ltracji jest powolny wzrost oporów przepływu oleju (różnica ciśnień przed i za fi ltrem) mimo zapełniania medium fi ltracyj-

nego. Niektóre w pełni syntetyczne media fi ltracyjne charakteryzują się dużą dokładnością fi ltracji i znaczną, co nie znaczy, że wieczną, pojemnością.

Nowym trendem w konstrukcji medium fi ltracyjnego jest koncepcja fi ltra o dożywotnim okresie eksplo-atacji – pojemność takiego fi ltra jest ogromna, ale zatrzymuje on wyłącz-nie duże cząstki zanieczyszczeń. Oczywiście w takiej sytuacji potrzeb-ny jest drugi fi ltr dokładnego oczysz-czania (bocznikowy), o którym

poniżej. Z punktu widzenia pojemno-ści media fi ltracyjne mają różne parametry – np. celuloza standardowa może zgromadzić ok. 82 g zanie-czyszczeń w 1 m², a medium w pełni syntetyczne – 170 g/m².

Oczywiście, im większą po-wierzchnię ma medium fi ltracyjne, tym więcej zgromadzi ono zanie-czyszczeń. Dlatego medium fi ltracyj-ne ułożone jest w obudowie fi ltra w postaci gwiaździstych plis, dzięki czemu uzyskuje się dużą powierzch-nię fi ltrującą przy stosunkowo małych

Medium fi ltracyjne przed plisowaniem

20 | Bosch Autospec | nr 4/50 | 2013 | technika

wymiarach zewnętrznych. Kształt plis, a przede wszystkim budowa maszyny plisującej w fabryce, są pilnie strzeżonymi tajemnicami producentów fi ltrów.

Jednak przychodzi taki moment, że pory w medium fi ltracyjnym zostaną całkowicie zapełnione, opór przepływu oleju gwałtownie wzrasta i fi ltr po prostu nie fi ltruje. Wówczas otwiera się zawór obejściowy w fi ltrze i olej przepływa poza fi ltrem.

Ponieważ podczas eksploatacji pojazdu zmieniają się gęstość oleju silnikowego i opory przepływu, konstruktor fi ltra musi umiejętnie dobrać optymalną wartość ciśnienia oleju, przy którym nastąpi otwarcie tego zaworu. Ciśnienie to zależy też od konstrukcji danego silnika. Dlatego producenci fi ltrów na pierw-szy montaż współpracują z produ-centami silników, którzy określają maksymalną różnicę ciśnienia oleju przed i za fi ltrem.

Dobór medium fi ltracyjnego musi uwzględniać również rodzaj stosowa-nego oleju silnikowego. Jak wykazały

badania, w pełni syntetyczne oleje silnikowe o wydłużonej trwałości bardziej agresywnie oddziałują na media fi ltracyjne od dotychczaso-wych olejów mineralnych lub półsyn-tetycznych. Badano odporność różnych mediów fi ltracyjnych na przepuklenia (sklejanie plis) i zalecono, by do olejów syntetycz-nych stosować media o podwyższonej wytrzymałości mechanicznej. M.in. kształt plis, z dodatkowymi plisami zygzakowatymi, zapobiega ewentual-nemu ich sklejaniu.

Paradoksalnie ten problem może nie dotyczyć aut eksploatowanych w Polsce, gdyż niektóre oleje synte-tyczne produkowane w naszym kraju wykorzystują oleje bazowe grupy uważanej np. w Niemczech za... mineralne.

Pełnoprzepływowe i nie tylkoZe względu na wydłużone okresy między wymianami oleju obecny trend konstrukcyjny w fi ltracji polega na tym, by stosować dwa rodzaje fi ltrów: pełnoprzepływowy o dużej

trwałości, ale zatrzymujący większe zanieczyszczenia i fi ltr bocznikowy o wysokiej dokładności fi ltracji. Powodem tego jest niemożność zatrzymania przez fi ltr pełnoprzepły-wowy małych i niebezpiecznych zanieczyszczeń o wielkości ok. 1 μm. Cząstki te skutecznie polerują gładź cylindrową, do której nie chcą przylegać cząstki oleju, co prowadzi do przerwania fi lmu olejowego. Wielkość cząstek ok. 1 μm ma m.in. sadza, czyli tzw. cząstki stałe. Pro-blem jest poważny, gdyż już 3% stężenie masy cząstek stałych w oleju powoduje wzrost jego lepkości. W warunkach jazdy miejskiej, między wymianami oleju stężenie masy cząstek stałych wzrasta do 15%!

Problem z nadmierną zawartością cząstek stałych w oleju wynika m.in. z konieczności spełnienia norm czystości spalin Euro 5/6. Proces spalania w silniku z zapłonem samoczynnym można ukierunkować na mniejszą emisję tlenków azotu (NOx) lub cząstek stałych. Nowa norma Euro 6 wymusiła drastyczne

Produkcja fi ltrów jest zautomatyzowana

1 uszczelka, 2 wejście brudnego oleju, 3 gwint, 4 mocowanie pokrywy, 5 wypływ oczyszczonego oleju, 6 zawór zwrotny, 7 medium fi ltracyjne, 8 usztywnienie, 9 obudowa, 10 zawór obejściowy

Budowa fi ltra oleju fi rmy Bosch

1

2

3

45

6

7

8

9

10

technika | nr 4/50 | 2013 | Bosch Autospec | 21

zmniejszenie emisji NOx, co spowodo-wało wzrost emisji cząstek stałych (stąd specjalne fi ltry). Wzrost emisji cząstek stałych wynika również z okresowego opóźniania wtrysku paliwa potrzebnego do wypalania cząstek stałych zgromadzonych w fi ltrze DPF w układzie wylotowym silnika.

Stosowanie bocznikowego, dokładnego, fi ltra oleju silnikowego zdolnego do zatrzymania cząstek o wielkości 1 μm stało się więc koniecznością. Przez ten fi ltr prze-pływa 5-10% pełnego strumienia oleju i jest on montowany w miejscu najwyższego ciśnienia oleju, a więc przed fi ltrem pełnego przepływu.

Stosuje się dwa rodzaje fi ltrów bocznikowych: z wkładem fi ltracyj-nym lub odśrodkowy. Wydaje się, że coraz większą popularnością wśród producentów silników cieszy się fi ltr odśrodkowy. Jego wirnik obraca się pod wpływem ciśnienia napływające-go oleju z prędkością rzędu 10 tys. obr./min, a zanieczyszczenia

pod wpływem siły odśrodkowej gromadzą się na ściankach wirnika. Z badań wynika, że z 35 litrów oleju fi ltr odśrodkowy zatrzymuje ok. 500 gramów zanieczyszczeń. W przeci-wieństwie do stosowanych przed laty odśrodkowych fi ltrów oleju wykona-nych z metalu, w nowoczesnych rozwiązaniach wirnik wykonany jest z tworzyw sztucznych podlegających spaleniu.

Moduły fi ltracyjneStosunkowo nowym pomysłem jest tzw. moduł fi ltracyjny mieszczący w jednej obudowie: fi ltry oleju silnikowego – pełnoprzepływowy i odśrodkowy, chłodnicę oleju i fi ltr paliwa. Jak zapewnia pomysłodawca, stosowanie takich modułów uzasad-niają względy cenowe i ekologiczne. Rzeczywiście, dzięki zastosowaniu jednej obudowy można wyelimino-wać przewody łączące poszczególne typy fi ltrów, a więc zmniejszyć koszty produkcji oraz szybko podgrzać lub schłodzić olej (w zależności od aktu-

alnej potrzeby), co jest korzystne dla optymalnej pracy jednostki napędo-wej. W module ułatwiony jest też dostęp do poszczególnych fi ltrów, co skraca czas obsługi serwisowej. Moduły stosują już niektórzy produ-cenci, np. Mercedes-Benz, MAN, Deutz.

Filtracja oleju silnikowego w po-jazdach użytkowych ma zasadnicze znaczenie dla trwałości jednostki napędowej ze względu na wydłużony okres między wymianami. Dlatego stosowanie fi ltrów wysokiej jakości ma istotne znaczenie i nie chodzi wyłącznie o medium fi ltracyjne, lecz także o właściwie zaprojektowany zawór obejściowy, zawór zwrotny (zapobiega opróżnieniu fi ltra z oleju, gdy silnik jest wyłączony) czy skuteczną uszczelkę długotrwałego użytku. Bosch oferuje szeroki asortyment wysokiej jakości fi ltrów do pojazdów użytkowych.

Ryszard Polit – Auto Moto Serwiszdjęcia: Bosch

Projektowanie fi ltra oleju jest kompromisem między stopniem dokładności fi ltracji, pojemnością fi ltra i oporami przepływu

Optymalna moc rozruchu dla każdego pojazdu: akumulatory Bosch

Program akumulatorów S5, S4 i S3 fi rmy Bosch to:▶ Oferta dla wszystkich kategorii pojazdów, niezależnie od wersji wyposażenia.▶ Nawet do 30% większa moc rozruchowa zimnego silnika, gwarantująca pewny

rozruch w każdych warunkach.▶ O 20% dłuższa żywotność w porównaniu ze standardowym akumulatorem.▶ Wysoka odporność na częste cykle ładowania i rozładowania.▶ 100% bezobsługowość – dzięki zastosowaniu podwójnej pokrywy labiryntowej.www.akumulatorybosch.pl