Bos, deel 2: Bosbeheer 1 Biotoop Bos deel 2: Bosbeheer Inleiding In deel 1 van bos als biotoop leerden jullie wat de definitie is van een bos, hoe je een bos moet lezen en inventariseren en welke functies een bos kan vervullen. In dit tweede deel bespreken we welke maatregelen we kunnen nemen om bepaalde doelstellingen te bereiken. Inzicht in de bestaande toestand van een bos en kennis van mogelijke impact van het scala aan maatregelen dat voorhanden is, zijn de belangrijkste aspecten om een goede bosbeheerder te worden. We spitsen ons toe op de Vlaamse bossituatie en de meest voorkomende beheervisies en –maatregelen, zowel op economisch, als op ecologisch en sociaal vlak. Het volledige traject ’Bosbeheer’ omvat 6 hoofdstukken: - Waarom beheren? - Bedrijfsvormen en bedrijfssoorten in het bosbeheer - Dunningsprincipes, toekomstbomen - Productie van kwaliteitshout (QD) - Bosomvorming - Bosverjonging De eerste 4 hoofdstukken vind je terug op Ecopedia als pagina’s onder het traject ‘Bosbeheer’ van Natuurmanagement (http://www.ecopedia.be/natuurmanagement). De twee laatste hoofdstukken zijn in deze cursus uitgewerkt en vind je (nog) niet terug op Ecopedia. Alle onderdelen maken integraal deel uit van de opleiding Natuurmanagement. Aangezien het de bedoeling is om de klassikale lessen zelfstandig voor te bereiden, vragen we je om de online teksten en oefeningen in dit traject met de nodige aandacht te lezen en op te lossen. De oplossing van de oefeningen worden in de les besproken. Vereiste voorkennis Het traject bos is opgesplitst in 2 delen, uiteraard moet je deel 1 kennen en kunnen toepassen om mee te kunnen met deel 2. Goede kennis van de eindtermen en voorbereiding online van de theorie zal je helpen om een waardevol oordeel te kunnen vellen inzake bosbeheermatregelen. Toch is dit nog niet voldoende. Zoals de oefening over soortbeheer al duidelijk maakte, is uitgebreide kennis van fauna en flora een basisvereiste om een degelijke inventarisatie te kunnen opmaken. Die gegevens vormen immers je basis om via een juiste interpretatie uit een scala aan maatregelen de meest geschikte te kiezen om je doelstellingen te bereiken. Om een optimaal bosbeheer te kunnen voorstellen zou je in theorie een expert moeten zijn in houtachtigen, kruidachtigen, vogels, zoogdieren, geleedpotigen, (korst)mossen, etc.
17
Embed
Bos deel 2 bosbeheer - Home | Ecopediaecopedia.be/data/documenten/natuurmanagement/cursustekst_Biotoop... · Bos, deel 2: Bosbeheer 2 Uiteraard is dit onmogelijk, maar laten we beginnen
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Bos, deel 2: Bosbeheer 1
Biotoop Bos deel 2: Bosbeheer
Inleiding
In deel 1 van bos als biotoop leerden jullie wat de definitie is van een bos, hoe je een bos
moet lezen en inventariseren en welke functies een bos kan vervullen. In dit tweede deel
bespreken we welke maatregelen we kunnen nemen om bepaalde doelstellingen te
bereiken. Inzicht in de bestaande toestand van een bos en kennis van mogelijke impact
van het scala aan maatregelen dat voorhanden is, zijn de belangrijkste aspecten om een
goede bosbeheerder te worden.
We spitsen ons toe op de Vlaamse bossituatie en de meest voorkomende beheervisies en
–maatregelen, zowel op economisch, als op ecologisch en sociaal vlak.
Het volledige traject ’Bosbeheer’ omvat 6 hoofdstukken:
- Waarom beheren?
- Bedrijfsvormen en bedrijfssoorten in het bosbeheer
- Dunningsprincipes, toekomstbomen
- Productie van kwaliteitshout (QD)
- Bosomvorming
- Bosverjonging
De eerste 4 hoofdstukken vind je terug op Ecopedia als pagina’s onder het traject
‘Bosbeheer’ van Natuurmanagement (http://www.ecopedia.be/natuurmanagement). De
twee laatste hoofdstukken zijn in deze cursus uitgewerkt en vind je (nog) niet terug op
Ecopedia. Alle onderdelen maken integraal deel uit van de opleiding Natuurmanagement.
Aangezien het de bedoeling is om de klassikale lessen zelfstandig voor te bereiden,
vragen we je om de online teksten en oefeningen in dit traject met de nodige aandacht
te lezen en op te lossen. De oplossing van de oefeningen worden in de les besproken.
Vereiste voorkennis
Het traject bos is opgesplitst in 2 delen, uiteraard moet je deel 1 kennen en kunnen
toepassen om mee te kunnen met deel 2. Goede kennis van de eindtermen en
voorbereiding online van de theorie zal je helpen om een waardevol oordeel te kunnen
vellen inzake bosbeheermatregelen. Toch is dit nog niet voldoende.
Zoals de oefening over soortbeheer al duidelijk maakte, is uitgebreide kennis van fauna
en flora een basisvereiste om een degelijke inventarisatie te kunnen opmaken. Die
gegevens vormen immers je basis om via een juiste interpretatie uit een scala aan
maatregelen de meest geschikte te kiezen om je doelstellingen te bereiken. Om een
optimaal bosbeheer te kunnen voorstellen zou je in theorie een expert moeten zijn in
houtachtigen, kruidachtigen, vogels, zoogdieren, geleedpotigen, (korst)mossen, etc.
Bos, deel 2: Bosbeheer 2
Uiteraard is dit onmogelijk, maar laten we beginnen met de belangrijkste component van
het bosbeheer: de houtachtigen. Wie in Vlaamse bossen rondloopt, kan best
onderstaande soorten kennen (in winter- en zomervacht, van zaailing tot eeuweling). Je
kan de soorten terugvinden op Bomenwijzer (zoek best op wetenschappelijke naam) en
door zelfstudie verder inoefenen. Ook de bomen- en knoppenwaaier
(http://www.inverde.be/publicaties) kunnen je helpen op terrein om soorten te
herkennen. Een goede Nederlandse site met veel foto’s is www.bomengids.nl
Lijst van 20 struik- en boomsoorten.
Loofbomen
- Fagus sylvatica - Beuk
- Quercus petraea en robur – Winter- en Zomereik
- Betula pendula - Ruwe berk
- Castanea sativa - Tamme kastanje
- Quercus rubra - Amerikaanse eik
- Alnus glutinosa - Zwarte els
- Sorbus aucuparia - Lijsterbes
- Carpinus betulus - Haagbeuk
- Corylus avellana - Hazelaar
- Tilia spp. platyphyllos en cordata – Zomer- en winterlinde
- Populus x canadensis - Canadapopulier
- Salix spp. alba en caprea – Schietwilg en Boswilg
- Prunus serotina - Amerikaanse vogelkers
- Prunus avium - Boskers
- Fraxinus excelsior - Gewone es
- Acer pseudoplatanus - Gewone esdoorn
Naaldbomen
- Picea abies - Fijnspar
- Pinus sylvestris - Grove den
- Pinus nigra var. Corsicana - Corsikaanse den
- Larix spp. Decidua en Kaempferi – Europese en Japanse lork
Te kennen leerstof voor het examen
• Lijst van 20 struik- en boomsoorten
• Gebaseerd op een uitgangssituatie weten wat de potenties zijn van een
opstand/bos en welke inspanningen verantwoord zijn voor het behoud/realiseren
van een bepaalde toestand/bosbeeld
• De verschillende bedrijfsvormen kunnen opsommen en uitleggen
• De verschillende bedrijfssoorten kunnen opsommen en uitleggen
Bos, deel 2: Bosbeheer 3
• De algemene principes van dunning kennen
• Verschillende dunningsmethodes kennen
• Het begrip en systeem toekomstboom/toekomstbomenmethode kunnen uitleggen
• Idem voor QD
• Wat bedoelt men met bosomvorming? Waarom is dit nodig? Geef enkele
voorbeelden met streefbeeld.
• Voor- en nadelen van natuurlijke verjonging versus kunstmatige verjonging
kennen
• Voorbeeld van groeikrachtconcurrentie kunnen geven
• Factoren kunnen opsommen waar men rekening moet mee houden vooraleer men
beslist om natuurlijke verjonging toe te passen.
• Idem voor kunstmatige verjonging
• Voorbeelden van wildbescherming kunnen geven
Oefening: Een bosbeheerplan maken
Het opstellen van een bosbeheerplan komt niet als apart hoofdstuk aan bod in dit traject.
Het uiteindelijke doel van het traject bos is immers niet om een bosbeheerplan te kunnen
opstellen, maar wel om het te kunnen begrijpen. Daarom gaan we zelf aan de slag en
proberen een eenvoudige beheerplanning te maken voor enkele bestanden. Niet in de zin
van de wettelijke betekenis of volgens één of ander vooraf bepaald sjabloon, maar wel
volgens een logische redenering met volgende stappen:
1. Wat is de uitgangssituatie? (Inventarisatie)
2. Waar wil ik naar toe en is dit haalbaar? (Doelstellingen)
3. Wat zijn de stappen die ik moet ondernemen om er te geraken? (Maatregelen)
4. Hoe ga ik na of ik mijn streefbeeld haal? (Monitoring)
In principe zijn stap 1 en stap 2 (deels) behandeld in deel 1 van bos als biotoop, stap 3
nemen we onder de loep in dit deel van de bosbiotoop. Stap 4 omvat monitoring, maar
daar wordt voorlopig slechts beperkt op ingegaan.
Op Ecopedia krijg je op de pagina ‘Waarom beheren?’ bovenaan enkele foto’s van
bosbestanden te zien. Probeer voor elke situatie de drie eerste stappen uit te voeren.