Bordi i Standardeve Ndërkombëtare tës për Profesionistët ...ieka.al/uploads/IEKA/2018/Kuadri-Ligjor/Kodi IESBA 2015.pdfKy publikim u botua nga Federata Ndërkombëtare e Kontabilistëve

1 | P a g e

Bordi i Standardeve Ndërkombëtare të Etikës për Profesionistët Kontabël

Manuali i Kodit të Etikës për Profesionistët Kontabël

Botimi 2015

ETIKA 2

Federata Ndërkombëtare e Kontabilistëve ®

545 Fifth Avenue

New York, New York 10017 USA

Ky publikim u botua nga Federata Ndërkombëtare e Kontabilistëve (IFAC®). Misioni i tij është tì

shërbejë interesit publik nëpërmjet: kontributit për zhvillimin e standardeve dhe udhëzimeve të një

cilësie të lartë, lehtësimit të pranimit dhe zbatimit të standardeve dhe udhëzimeve të një cilësie të lartë,

kontributit për zhvillimin e organizatave të profesionit kontabël dhe firmave të qëndrueshme audituese,

për praktikat profesionale cilësore nga profesionistët kontabël, për promovimin e vlerave të

profesionistëve kontabël në mbarë botën dhe shprehjes hapur për çështjet me interes publik. Ky publikim

mund të shkarkohet për përdorim personal ose mund të blihet nga faqja e internetit e Bordit të

Standardeve Ndërkombëtare të Etikës për Profesionistët Kontabël® (IESBA®): www.ethicsboard.org.

Kodi i Etikës për Profesionistët Kontabël, Projektparaqitjet, Dokumentet për konsultim dhe publikime

të tjera të IESBA® (BSNEK) janë publikuar nga dhe janë pronë e IFAC®. Teksti i aprovuar është ai i

botuar në gjuhën Angleze.

IESBA dhe IFAC nuk pranojnë asnjë përgjegjësi për humbjen që mund tì shkaktohet ndonjë personi, i

cili vepron ose nuk vepron në pajtim me materialin që përmban ky publikim, pavarësisht se kjo humbje

mund të jetë shkaktuar nga neglizhenca apo arsye të tjera.

Logot e IESBA ‘Bordi i Standardeve Ndërkombëtare të Etikës për Profesionistët Kontabël®’, ‘Kodi i

Etikës për Profesionistët Kontabël i IESBA-se’, Logo e IFAC “Federata Ndërkombëtare e

Kontabilistëve”, janë marka tregtare ose marka tregtare të regjistruara dhe marka shërbimi të IFAC.

Të drejtat e autorit (Copyright) © Maj 2015 i përkasin Federatës Ndërkombëtare të Kontabilistëve

(IFAC). Të gjitha të drejtat janë të rezervuara. Për të riprodhuar, ruajtur, shpërndarë, apo për përdorime

të tjera të ngjashme të këtij dokumenti është e nevojshme leja me shkrim nga IFAC. Kontaktoni në

adresën: [email protected].. ISBN: 978-1-60815-061-8

ISBN: 978-1-60815-235-3

Publikuar nga IFAC – Federata Ndërkombëtare e Kontabilistëve

E drejta e autorit (Copyright) © Prill 2010 e Federatës Ndërkombëtare të Kontabilistëve (IFAC). Të

gjitha të drejtat janë të rezervuara. Jepet leje për të bërë kopje të këtij dokumenti me kusht që këto kopje

të përdoren në klasat akademike ose për përdorim personal dhe mos të shiten ose shpërndahen dhe me

kusht që çdo kopje të ketë tekstin e mëposhtëm: “E drejta e autorit © Prill 2010 i takon Federatës

Ndërkombëtare të Kontabilistëve (IFAC). Të gjitha të drejtat janë të rezervuara. Përdorur me lejen e

IFAC. Për të marrë leje për të riprodhuar, ruajtur, ose transmetuar këtë dokument kontaktoni:

[email protected]. Përndryshe, për të riprodhuar, ruajtur, ose transmetuar apo për përdorime të tjera

të ngjashme të këtij dokumenti duhet të merret leje me shkrim nga IFAC, me përjashtim të rasteve e të

lejuara nga ligji. Kontakto [email protected].

mailto:[email protected]

ETIKA 3

MANUALI I KODIT TË ETIKËS PËR

PROFESIONISTËT KONTABËL

EDICIONI 2015

Si është organizuar ky manual

Përmbajtjet e këtij manuali janë organizuar sipas seksioneve të mëposhtme:

Prezantim i Bordit të Standardeve Ndërkombëtare të Etikës për Profesionistët Kontabël® .....................1

Roli i Federatës Ndërkombëtare të Kontabilistëve ......................................................................................2

Objekti i ketij manuali .................................................................................................................................3

Ndryshimet në përmbajtje që nga Edicioni i Manualit të vitit 2014 ..........................................................4

Tabela e përmbajtjes .................................................................................................................................5

Parathënie 7

Pjesa A- Zbatimi i përgjithshëm i Kodit 8

Pjesa B- Profesionistët kontabël në praktikën publike 22

Pjesa C – Profesionistët Kontabël në Biznes 137

Përkufizime 152

Hyrja në Fuqi 161

Ndryshimet e Kodit 162

E drejta e autorit dhe përkthimi

IFAC publikon manualet e IESBA, standardet dhe publikime të tjera të IESBA-së dhe ka të drejtat e

autorit për këto publikime.

IFAC pohon se është e rëndësishme që përgatitësit dhe përdoruesit e pasqyrave financiare, audituesit,

dhe profesionistët e tjerë kontabël, rregullatorët, hartuesit e standardeve kombëtare, organizmat anëtare

të IFAC-ut, akademikët, studentët dhe grupet e tjera të interesuara në vendet jo anglisht-folëse, të kenë

akses në standard në gjuhën e tyre amtare dhe inkurajon dhe lehtëson riprodhimin, ose përkthimin dhe

riprodhimin e publikimeve të tij.

Politika e IFAC-ut në lidhje me përkthimin dhe riprodhimin e publikimeve të tij është e ilustruar

përkatësisht në Politika për Përkthimin dhe Riprodhimi i Standardeve të Botuara nga Federata

Ndërkombëtare e Kontabilistëve dhe Politika për Riprodhimin, ose Përkthimin dhe Riprodhimin,

Publikimet e Federatës Ndërkombëtare të Kontabilistëve. Palët e interesuara që dëshirojnë të

riprodhojnë, ose të përkthejnë dhe të riprodhojnë këtë manual, për termat dhe kushtet përkatëse duhet të

kontaktojnë [email protected].

ETIKA 4

Prezantim i Bordit të Standardeve Ndërkombëtare të Etikës për Profesionistët Kontabël®

Bordi i Standardeve Ndërkombëtare të Etikës për Profesionistët Kontabël® (IESBA®) është një organ i

pavarur i hartimit të standardeve, që zhvillon një Kod të përshtatshëm të Etikës për Profesionistët

Kontabël (Kodin).

Objektivi i IESBA, sikurse është shprehur në Termat e Referencës, është t’ì sherbejë interesit publik

duke vendosur standarde të Etikës të cilësisë së lartë për profesionistët kontabël. Objektivi afatgjatë i

IESBA, është konvergjenca e standardeve etike të Kodit për profesionistët kontabël, përfshirë standardet

e pavarësisë së audituesit, me ato të nxjerra nga rregullatoret dhe hartuesit lokalë të standardeve.

Konvergjenca në një paketë të vetme standartesh mund të përmirësojë cilësinë dhe të garantojë

qendrueshmërinë e shërbimeve të ofruara nga profesionistët kontabël në mbarë botën dhe mund të

përmirësojë efiçencën e tregjeve globale të kapitalit.

IESBA përbëhet nga 18 anëtarë bordi nga e gjithë bota, prej të cilëve jo më shumë se 9 janë ushtrues të

profesionit kontabël në praktikë dhe jo më pak se tre janë anëtarë publikë (individë që reflektojnë

interesin e gjerë publik). Anëtarët caktohen nga Bordi i IFAC-ut, bazuar në rekomandimet e bëra nga

Komiteti i Emërimeve të IFAC-ut me miratimin e Bordit të Mbikëqyrjes Publike (PIOB), i cili

mbikëqyr veprimtarinë e IESBA.

Proçesi i IESBA për hartimin e standardeve kërkon pjesëmarrjen e Bordit të Mbikëqyrjes Publike dhe

Grupit Konsultativ të IESBA-së (CAG), të cilët japin inpute me interes publik në zhvillimin e

standardeve dhe të udhëzimeve të IESBA-së.

IESBA-së i kërkohet të jetë transparente në veprimtarinë e saj në lidhje me zhvillimin e standardeve, dhe

t’i përmbahet procesit të miratuar nga PIOB. Mbledhjet e Bordit, përfshirë mbledhjet përmes

telekonferencave, janë të hapura për publikun, dhe programi i takimeve është i disponueshëm në faqen e

internetit.

Për më shumë informacion mund të vizitoni www.ethicsboard.com

http://www.ethicsboard.com/

ETIKA 5

Hyrje

ROLI I FEDERATES NDËRKOMBËTARE TË KONTABILISTËVE

Federata Ndërkombëtare e Kontabilistëve (IFAC) i shërben interesit publik duke kontribuar në

zhvillimin e organizatave, tregjeve dhe ekonomive të forta e të qendrueshme. Ajo përkrah transparencën,

përgjegjshmërinë dhe krahasueshmërinë e raportimit financiar, ndihmon zhvillimin e profesionit

kontabël, dhe komunikon rëndësinë dhe vlerën e profesionistëve kontabël për infrastrukturën financiare

globale. E themeluar në vitin 1977, IFAC përbëhet aktualisht nga 175 anëtarë dhe anëtarë të asociuar nga

130 shtete dhe juridiksione, të cilët përfaqësojnë rreth 2.5 milionë kontabilistë që veprojnë në praktikën

publike, në edukim, në sektorin publik dhe në sektorin e industrisë dhe tregtisë.

IFAC mbron interesin publik duke kontribuar për zhvillimin, pranimin dhe zbatimin e standardeve

profesionale të një cilësie të lartë, kryesisht nëpërmjet mbështetjes që ofron për IESBA. Ky kontribut

konsiston më specifikisht në burimet njerëzore, menaxhimin e objekteve, mbështetjen e komunikimit

dhe financimin e Bordit të Pavarur të Hartimit të Standarteve si edhe lehtësimin e proçesit të nominimit

dhe përzgjedhjes së anëtarëve të Bordit.

IESBA përcakton programin e punës dhe miraton publikimet e saj duke iu përmbajtur proçesit të

rregullt, pa përfshirjen e IFAC-ut. IFAC nuk mund të ndikojë në axhendat apo publikimet e IESBA-së.

IFAC publikon manualet, standardet dhe dokumenta të tjera dhe ka të drejtat e autorit për to.

Pavarësia e IESBA mbrohet në disa mënyra:

formalisht, përmes mbikëqyrjes së pavarur të interesit publik mbi proçesin e hartimit të

standardeve nga PIOB (për më shumë informacion shiko www.ipiob.org), që përfshin një proçes

të rregullt dhe rigoroz, ku bën pjesë edhe konsultimi publik

përmes thirrjes publike për emërime, dhe mbikëqyrjes së pavarur mbi proçesin e emërimit dhe

përzgjedhjes nga PIOB

transparencës së plotë, për sa i përket proçesit të rregullt për hartimin e standardeve si dhe aksesit

publik në materialet e axhendave, mbledhjeve dhe publikimit të bazës për konkluzione krahas

çdo standardi përfundimtar

përfshirjes së Grupit Konsultativ dhe vëzhguesve në proçesin e hartimit të standardeve; dhe

Kërkesa për angazhimin nga anëtarët e IESBA-s, si edhe të punësuarit dhe të emëruarit nga

organizatat, për pavarësinë, integritetin dhe misionin me interes publik të bordit.

Për më shumë informacion vizitoni faqen e internetit të IFAC www.ifac.org

http://www.ipiob.org/

http://www.ifac.org/

ETIKA 6

Objekti i këtij manuali

Botimi 2015

Ky manual shërben si një referencë në vazhdimësi e informacioneve rreth rolit të IFAC-ut dhe tekstit

zyrtar të Kodit të Etikës për Profesionistët Kontabël (Kodi) të nxjerrë nga IESBA.

ETIKA 7

NDRYSHIMET THELBËSORE NGA PJESA I E EDICIONIT

TË MANUALIT TË VITIT 2008 DHE ZHVILLIMET E FUNDIT

Kodi i Etikës për Profesionistët Kontabël

Ky manual zëvendëson botimin e 2014-ës të Kodit të Etikës për Profesionistët Kontabël.

Ndryshimet

Botimi 2015 i manualit përmban ndryshimet e Kodit në Seksionin 290, që adresojnë dispozitat për disa

shërbime të jo-sigurisë që u jepen klientëve të auditimit, si në vijim:

Janë hequr dispozitat përjashtuese (paragrafet 290.171 dhe 290.183) që lejojnë një firmë auditimi

të japë disa shërbime të mbajtjes së kontabilitetit dhe të tatimeve per klientët e auditimit që janë

entitetete me interes publik në rrethana të emergjencës ose situata të tjera të pazakonta,

Dispozitat që adresojnë përgjegjësinë e drejtimit janë përforcuar me udhëzime shtesë dhe me

qartësime në lidhje me atë çka konsiderohet përgjegjësi e drejtimit,

Udhëzimet për konceptin e shërbimeve “rutinë ose mekanike” në lidhje me përgatitjen e

regjistrimeve kontabël dhe pasqyrat financiare për klientët e auditimit që nuk janë entitete me

interes publik, janë përmirësuar dhe qartësuar.

Ndryshimet e përshtatshme dhe përkatëse janë bërë në seksionin 291 të Kodit në lidhje me klientët e

sigurisë.

Ndryshimet do të hyjnë në fuqi më 15 Prill 2016. Bëjnë përjashtim ndryshimet në seksionin 290 të cilat

do të hyjnë në fuqi për auditimet e pasqyrave financiare duke filluar në datën ose pas datës 15 Prill 2016.

Lejohet adoptimi i parakohshëm.

Ndryshimet janë publikuar në faqen e internetit të IESBA-s në Prill 2015.

Ndryshimet në Kod të publikuara pas datës 31 Maj 2015 dhe Projekt Paraqitjet

Për informacione mbi zhvillimet e fundit dhe për t’u informuar mbi njoftimet e fundit të publikuara pas

datës 31 Maj 2015 apo projekt paraqitjet përkatëse, vizitoni faqen e internetit të IESBA-së në

www.ethicsboard.org/

Përktheu nga anglishtja Hysen ÇELA

ETIKA 8

KODI I ETIKËS PËR PROFESIONISTËT KONTABËL

Faqe

PARATHËNIE

PJESA A: ZBATIMI I PËRGJITHSHËM I KODIT

100 Hyrja dhe Parimet Themelore

110 Integriteti

120 Objektiviteti

130 Kompetenca Profesionale dhe Kujdesi i Duhur

140 Konfidencialiteti

150 Sjellja Profesionale

PJESA B: PROFESIONISTËT KONTABËL QË USHTROJNË

PROFESIONIN NË PRAKTIKËN PUBLIKE NË MËNYRË TË

PAVARUR

200 Hyrje

210 Emërimi Profesional

220 Konfliktet e Interesit

230 Opinionet Dytësore

240 Honoraret dhe Llojet e Tjera të Pagesës

250 Marketingu i Shërbimeve Profesionale

260 Dhuratat dhe Mikpritja

270 Ruajtja e Aktiveve të Klientit

280 Objektiviteti - Të Gjitha Shërbimet

290 Pavarësia – Angazhimet e Auditimit dhe të Rishikimit

291 Pavarësia – Angazhime të Tjera të Dhënies së Sigurisë

Interpretimi 2005 - 01

PJESA C PROFESIONISTËT KONTABËL TË PUNËSUAR

300 Hyrje

310 Konfliket e Interesit

320 Përgatitja dhe Raportimi i Informacionit

330 Sjellja bazuar në Eksperiencë

340 Interesat Financiare

350 Nxitjet

PËRKUFIZIMET

DATA E HYRJES NË FUQI

ETIKA 9

PARATHËNIE

IESBA zhvillon dhe publikon nën autoritetin e vet Kodin e Etikës për Profesionistët Kontabël (Kodin)

për përdorim nga profesionistët kontabël në mbarë botën.

Një organizëm anëtar i IFAC-ut ose një firmë (kabinet) nuk duhet të zbatojë standarde më të ulëta se ato

që janë paraqitur në këtë Kod. Megjithatë, në qoftë se një organizëm anëtar, ose një firmë ndalohet nga

ligji apo nga rregullat, që të veprojë në pajtim me disa pjesë të këtij Kodi, ata duhet të veprojnë në pajtim

me pjesët e tjera të Kodit.

Disa juridiksione mund të kenë kërkesa dhe udhëzime te ndryshme nga ky Kod. Profesionistët kontabël

duhet tì njohin këto ndryshime dhe të veprojnë në pajtim me kërkesat e udhëzimet më shtrënguese, me

përjashtim të rasteve kur ato janë ndaluar me ligj apo me rregullore.

ETIKA 10

PJESA A. ZBATIMI I PËRGJITHSHËM I KODIT

SEKSIONI 100 Hyrja dhe Parimet Themelore

SEKSIONI 110 Integriteti

SEKSIONI 120 Objektiviteti

SEKSIONI 130 Aftësia Profesionale dhe Kujdesi i Duhur

SEKSIONI 140 Konfidencialiteti

SEKSIONI 150 Sjellja Profesionale

ETIKA 11

SEKSIONI 100

Hyrja dhe Parimet Themelore

100.1 Një shenjë që e dallon profesionin kontabël është pranimi prej tij i përgjegjësisë për të vepruar në

interes të publikut. Për këtë arsye, një profesionist kontabël nuk ka përgjegjësinë që të kënaqë në

mënyrë specifike vetëm nevojat e një klienti ose të një punëdhënësi të caktuar. Për të vepruar në

interes të publikut profesionisti kontabël duhet të njohë dhe të respektojë kërkesat e këtij Kodi.

Në qoftë se një profesionist kontabël pengohet nga ligji apo rregullat në zbatimin e disa pjesëve

të këtij Kodi, ai është i detyruar të veprojë në pajtim me të gjitha pjesët e tjera të këtij Kodi.

100.2 Ky Kod përbëhet nga tri pjesë. Pjesa A përcakton parimet themelore të etikës profesionale dhe

jep një kuadër konceptual që profesionistët kontabël duhet të zbatojnë për:

(a) Identifikimin e kërcënimeve që i bëhen respektimit të parimeve themelore,

(b) Vlerësimin e shkallës së rëndësisë të kërcënimeve të identifikuara, dhe,

(c) Zbatimin, kur është e nevojshme, të masave mbrojtëse, që i eleminojnë kërcënimet, apo i

zvogëlojnë ato në një nivel të ulët të pranueshëm. Masat mbrojtëse janë të nevojshme kur

profesionisti kontabël përcakton që kërcënimet nuk janë në atë nivel në të cilin, një palë e

tretë e mirëinformuar, bazuar në analizën (peshimin) e rolit të fakteve e rrethanave të veçanta

që kanë qënë në dispozicion të profesionistit në atë kohë, do të mund të arrinte në

konkluzionin se pajtueshmëria me parimet themelore nuk kompromentohet.

Kur zbaton kuadrin konceptual një profesionist kontabël do të përdorë gjykimin profesional.

100.3 Pjesët B dhe C ilustrojnë mënyrën se si duhet të zbatohet kuadri konceptual në situata të veçanta.

Ato japin shembuj të masave mbrojtëse që mund të konsiderohen të përshtatshme për të trajtuar

kërcënimet që i bëhen respektimit të parimeve themelore. Ato gjithashtu, japin shembuj të

situatave kur këto masa mbrojtëse nuk janë në gjendje të trajtojnë kërcënimet përkatëse dhe si

rrjedhojë, veprimtaria apo marrëdhënia që i krijon këto kërcënime do të duhet të mënjanohet.

Pjesa B zbatohet për profesionistët kontabël që e ushtrojnë profesionin në praktikë në mënyrë të

pavarur. Pjesa C zbatohet për profesionistët kontabël të punësuar (në biznes). Profesionistët

kontabël që e ushtrojnë profesionin në praktikë në mënyrë të pavarur mundet gjithashtu, në varësi

të rrethanave të tyre të veçanta, të gjejnë udhëzime edhe në Pjesën C.

100.4 Përdorimi në këtë Kod i fjalëve “do të” vendos një kërkesë detyruese mbi profesionistin kontabël

ose firmën për respektimin e dispozitave specifike në të cilat janë përdorur fjalët “do të”. Përveç

rasteve kur një përjashtim është i lejuar nga Kodi, në çdo rast tjetër kërkohet pajtueshmëria me

kërkesat e Kodit.

Parimet Themelore

100.5 Një profesionist kontabël do të veprojë në pajtim me parimet themelore që jepen në vijim:

(a) Integriteti - të jetë i drejtpërdrejtë dhe i ndershëm në të gjitha marrëdhëniet e tij

profesionale dhe të biznesit.

(b) Objektiviteti - nuk lejohet të paragjykojë, të ketë konflikt interesash ose të influencohet

nga të tjerët për të mënjanuar gjykimin profesional apo të biznesit.

ETIKA 12

(c) Kompetenca Profesionale dhe Kujdesi i Duhur - të zotërojë njohuri dhe aftësi

profesionale në atë nivel, në të cilin garanton se klienti ose punëdhënësi i tij do të marrin

shërbime profesionale kompetente, të cilat bazohen në zhvillimet aktuale të praktikës, të

legjislacionit dhe të teknikave përkatëse, dhe të veprojë me kujdes dhe në pajtim me

standardet e zbatueshme profesionale dhe teknike.

(d) Konfidencialiteti - të respektojë konfidencialitetin për informacionet që ai merr si

rrjedhojë e veprimtarive të tij profesionale ose të punësimit dhe për këtë arsye, të mos i

tregojë këto informacione tek palët e treta pa patur autorizimin e duhur dhe specifik,

përveç rasteve kur për dhënien e këtyre informacioneve ekziston e drejta apo detyrimi

ligjor ose profesional, e as të përdorë informacionin për avantazhe profesionale të tij apo

të palëve të treta.

(e) Sjellja Profesionale - të respektojë ligjet dhe rregullat përkatëse dhe të mënjanojë çdo

veprim që diskrediton profesionin.

Secili nga këto parime themelore jepet me më shumë detaje në seksionet 110 – 150.

Metoda e kuadrit konceptual

100.6 Rrethanat, në të cilat operojnë profesionistët kontabël, mund të çojnë në kërcënime specifike ndaj

respektimit të parimeve themelore. Është e pamundur që të përkufizohet çdo situatë e cila krijon

kërcënime dhe të specifikohet veprimi i përshtatshëm që çon në zvogëlimin e efekteve të tyre.

Veç kësaj, mund të ndryshojnë si natyra e angazhimeve ashtu edhe punët që duhen kryer dhe për

pasojë, për kërcënimet e ndryshme që mund të ekzistojnë, do të duhet të zbatohen masa

mbrojtëse të ndryshme. Për këtë qëllim ky kod vendos nje kuadër konceptual, i cili kërkon që një

profesionist kontabël të identifikojë, vlerësojë dhe të trajtojë kërcënimet që i bëhen respektimit të

parimeve themelore, dhe jo që profesionisti thjesht të respektojë një paketë të rregullave

specifike, të cilat mund të jenë edhe arbitrare. Metoda e kuadrit konceptual i ndihmon

profesionistët kontabël për të respektuar kërkesat etike të këtij Kodi dhe për të përmbushur

përgjegjësinë e tyre për të vepruar në interes të publikut. Ai ju përshtatet rrethanave të

ndryshueshme, të cilat krijojnë kërcënime kundrejt pajtueshmërisë me parimet themelore dhe

mund të frenojë që një profesionist kontabël të arrijë konkluzionin se një situate është e lejuar po

qe se ajo nuk është e ndaluar në mënyrë specifike.

100.7 Kur një profesionist kontabël identifikon kërcënime ndaj pajtueshmërisë me parimet themelore,

dhe bazuar në vlerësimin e këtyre kërcënimeve, përcakton se ato nuk janë në një nivel të

pranueshëm, ai duhet të vleresojë nëse ka në dispozicion masat e duhura mbrojtëse, dhe nëse ato

mund të zbatohen për të eleminuar kërcënimet ose zvogëluar ato deri në një nivel të pranueshëm.

Gjatë këtij vlerësimi, profesionisti kontabël duhet të përdorë gjykimin profesional dhe të marrë

parasysh mundësinë që një palë e tretë e arsyeshme dhe e mirë informuar, e cila analizon

(peshon) të gjithë faktet dhe rrethanat specifike që kanë qenë në dispozicion të profesionistit

kontabël në atë kohë, do të kishte arritur në konkluzionin se kërcënimet do të mund të

eleminoheshin ose zvogëloheshin deri në një nivel të pranueshëm nga zbatimi i masave

mbrojtëse të tilla që pajtueshmëria me parimet themelore nuk do të kompromentohej.

100.8 Një profesionist kontabël do të vlerësojë çdo kërcënim që i bëhet respektimit të parimeve

themelore, kur ai ka dijeni për këto kërcënime ose, kur në mënyrë të arsyeshme, mund të

supozohet se ka patur dijeni për rrethanat apo marrëdhëniet që mund të kompromentojnë

respektimin e parimeve themelore.

ETIKA 13

100.9 Gjatë vlerësimit të rëndësisë së një kërcënimi, një profesionist kontabël duhet të mbajë parasysh

si faktorët cilësorë ashtu edhe ata sasiorë. Kur zbaton kuadrin konceptual, profesionisti kontabël

mund të hasë rrethana në të cilat kërcenimet nuk mund të eleminohen ose zvogëlohen deri në një

nivel të pranueshëm, për shkak se kërcënimi është shumë i madh ose masat mbrojtëse të

përshtatshme nuk ekzistojnë apo nuk mund të zbatohen. Në keto rrethana, profesionisti kontabël

duhet të refuzojë ose të nderpresë kryerjen e aktivitetit ose shërbimit profesional në të cilin është

përfshirë, ose kur është e nevojshme, të japë dorëheqjen nga angazhimi (në rastin e një

profesionisti kontabël që e ushtron profesionin në praktikë në mënyrë të pavarur) ose nga

organizata që e ka punësuar (në rastin e një profesionisti kontabël të punësuar në një entitet

biznesi).

100.10 Seksionet 290 dhe 291 përmbajnë dispozita që duhet të zbatohen nga një profesionist kontabël,

në rastet kur profesionisti identifikon një shkelje të dispozitës së pavarësisë të këtij Kodi. Nëse

një profesionist kontabël identifikon një shkelje të ndonjë dispozite tjetër të këtij Kodi, ai duhet të

vlerësojë rëndësinë e kësaj shkelje dhe ndikimin që ajo ka në aftësinë e profesionistit kontabël

për të qenë në pajtim me parimet themelore. Brenda një kohe sa më të shkurtër, profesionisti

kontabël duhet të ndërmarrë çdo veprim të mundshëm në përputhje me pasojat e shkeljes.

Profesionisti kontabël do të vlerësojë nëse do të raportojë shkeljen, për shembull, tek palët e

ndikuara nga shkelja, një organizëm anëtar, ose tek autoriteti përkatës rregullator apo

mbikëqyrës.

100.11 Kur një profesionist kontabël ndeshet me rrethana të pazakonta në të cilat zbatimi i një kërkese të

veçantë të Kodit do të çonte në një rezultat jo proporcional, ose në një rezultat që nuk do të ishte

në interes të publikut, rekomandohet që profesionisti kontabël të konsultohet me nje organizëm

profesional ose me rregullatorin përkatës.

Kërcënimet dhe Masat Mbrojtëse

100.12 Kërcënimet mund të krijohen nga një shumëllojshmëri marrëdhëniesh dhe rrethanash. Kur një

marrëdhënie ose një rrethanë krijon një kërcënim, ky kërcënim mund të kompromentojë ose

mund të perceptohet se kompromenton pajtueshmërinë e një profesionisti kontabël me parimet

themelore. Një rrethanë ose një marrëdhënie mund të krijojë më shumë se një kërcënim dhe një

kërcënim mund të ndikojë në më shumë se një parim themelor. Shumë nga kërcënimet i përkasin

kategorive të mëposhtëme:

(a) Kërcënimi i egoizmit (interesit vetiak) – kërcënimi që një interes financiar ose një interes

tjetër do të influencojë në mënyrë të papërshtatshme gjykimin ose sjelljen profesionale të

profesionistit kontabël

(b) Kërcënimi i vetë rishikimit – kërcënimi që një profesionist kontabël nuk do të vlerësojë si

duhet rezultatet e gjykimeve të mëparshme të bëra prej tij ose të aktiviteteve apo

shërbimeve të kryera nga ai vetë, apo nga një individ tjetër brenda firmës ose organizatës

punëdhënëse të profesionistit kontabël, mbi të cilin profesionisti kontabël do të

mbështetet, kur formon një gjykim që është pjesë e dhënies së shërbimit aktual;

(c) Kërcënimi i favorizimit (përkrahjes) – kërcënimi që një profesionist kontabël do të

stimulojë pozitën e një klienti ose të punëdhënësit deri në atë pikë, sa që të

kompromentohet objektiviteti i tij.

(d) Kërcënimi i familiaritetit – kërcënimi, që për shkak të një marrëdhënie të gjatë ose të afërt

me një klient ose një punëdhënës, një profesionist kontabël do të bëhet shumë dashamirës

ETIKA 14

(do të tregojë shumë simpati) ndaj interesave të tyre, apo ndaj pranimit të punës së tyre;

dhe

(e) Kërcënimi i frikësimit – kërcënimi, që një profesionist kontabël do të pengohet në

kryerjen e veprimtarisë së tij me objektivitet për shkak të presioneve aktuale ose të

perceptuara, përfshirë këtu përpjekjet për të ushtruar influencë të panevojshme mbi

profesionistin kontabël.

Pjesët respektive B dhe C të këtij kodi shpjegojnë se si këto kategori të kërcënimeve mund të

krijohen respektivisht për profesionistët kontabël që e ushtrojnë profesionin në praktikë në

mënyrë të pavarur dhe për profesionistët kontabël të punësuar. Profesionistët kontabël që e

ushtrojnë profesionin në praktikë në mënyrë të pavarur, mundet gjithashtu, që sipas rrethanave të

tyre të veçanta, të gjejnë udhëzime në pjesën C.

100.13 Masat mbrojtëse janë veprime ose masa të tjera që mund të eleminojnë kërcënimet ose

zvogëlojnë ato në një nivel të pranueshëm. Këto masa mbrojtëse ndahen në dy kategori të mëdha:

(a) Masa mbrojtëse që krijohen nga profesioni, legjislacioni ose nga rregullat; dhe

(b) Masa mbrojtëse në mjedisin e punës.

100.14 Masat mbrojtëse të krijuara nga profesioni, legjislacioni ose rregullat përfshijnë:

Kërkesat për edukimin, trajnimin dhe eksperiencën, që duhet të plotësohen për të hyrë në

profesion.

Kërkesat për zhvillimin e vijueshëm profesional.

Rregullat e qeverisjes të shoqërive tregtare.

Standardet profesionale.

Monitorimin profesional ose ligjor dhe proçedurat disiplinore.

Rishikimin e jashtëm, nga një palë e tretë e autorizuar, të raporteve, shpërblimeve,

komunikimeve ose informacioneve të tjera të prodhuara nga një profesionist kontabël.

100.15 Pjesët B dhe C të këtij Kodi trajtojnë respektivisht, masat mbrojtëse që vendosen në mjedisin e

punës për profesionistët kontabël që e ushtrojnë profesionin në praktikë në mënyrë të pavarur,

dhe për ata që janë të punësuar.

100.16 Disa masa mbrojtëse mund të rritin mundësinë e identifikimit ose të frenimit të sjelljes jo-etike.

Këto masa mbrojtëse, të cilat mund të jenë të krijuara nga profesioni kontabël, legjislacioni,

rregullat ose nga një organizatë punëdhënëse, përfshijnë:

:

Sistemet e ankesave të mirë reklamuara që përdor një organizatë punëdhënëse, profesioni ose

një organizëm rregullator, të cilat u japin mundësi kolegëve, punëdhënësve dhe anëtarëve të

publikut që të tërheqin vëmendjen ndaj sjelljeve jo-profesionale ose jo-etike.

Detyrimi i shprehur qartë për të raportuar shkeljet e kërkesave etike.

ETIKA 15

Konfliktet e Interesit

100.17 Kur kryen një aktivitet profesional, profesionisti kontabël mund të ndeshet me një konflikt

interesi. Një konflikt interesi krijon kërcënim për objektivitetin dhe mund të krijojë kërcënime për

parimet e tjera themelore. Këto kërcënime mund të krijohen kur:

Profesionisti kontabël ndërmerr një aktivitet profesional në lidhje me një çështje të veçantë për

dy apo më shumë palë, interesat e të cilave në lidhje me këtë çështje, janë në konflikt; ose

Interesat e profesionistit kontabël në lidhje me një çështje të veçantë dhe interesat e një pale për

të cilën profesionisti kontabël ndërmerr një aktivitet profesional në lidhje me këtë çështje janë në

konflikt.

100.18 Pjesët B dhe C të këtij Kodi trajtojnë konfliktet e interesit përkatësisht për profesionistët kontabël

që e ushtrojnë profesionin në praktikë në mënyrë të pavarur, dhe për ata që janë të punësuar.

Zgjidhja e Konflikteve Etike

100.19 Një profesionist kontabël mund të kërkohet të zgjidhë një konflikt që ka të bëjë me respektimin e

parimeve themelore.

100.20 Kur profesionisti kontabël inicon një proçes formal ose jo formal të zgjidhjes së konfliktit, për

proçesin e zgjidhjes mund të jenë të përshtatshme, qoftë individualisht ose edhe së bashku,

faktorët e mëposhtëm:

(a) Faktet përkatëse;

(b) Çështjet etike që lidhen me faktet;

(c) Parimet themelore që lidhen me çështjen në fjalë;

(d) Proçedurat e brendëshme të vendosura; dhe

(e) Drejtimet alternative të veprimit.

Pasi ka vlerësuar faktorët përkatës, një profesionist kontabël duhet të përcaktojë drejtimin e

duhur të veprimit, përmes analizës dhe vlerësimit të pasojave të çdo drejtimi të mundshëm të

veprimit. Në qoftë se çështja mbetet e pazgjidhur, për tù ndihmuar në zgjidhjen e saj,

profesionisti kontabël duhet të konsultohet, me personat e duhur brenda firmës ose organizatës

punëdhënëse.

100.21 Në rastet kur një çështje përfshin një konflikt me një organizate ose brenda saj, një profesionist

kontabël duhet të mbajë parasysh mundësinë e konsultimit me personat që janë të ngarkuar me

qeverisjen e organizatës, siç janë bordi i drejtorëve ose komiteti i auditimit.

100.22 Mund të jetë në të mirë të interesave të profesionistit kontabël që ai të dokumentojë thelbin e

çështjes dhe detajet e diskutimeve të bëra ose të vendimeve të marra në lidhje me këtë çështje.

100.23 Në rastet kur një konflikt i konsiderueshëm nuk mund të zgjidhet, një profesionist kontabël mund

të konsiderojë marrjen e këshillave profesionale nga organizmi profesional përkatës, apo edhe

nga këshilltarët ligjorë. Profesionisti kontabël, si rregull mund të marrë udhëzime për trajtimin e

çështjeve etike pa shkelur parimin themelor të konfidencialitetit, në qoftë se çështja diskutohet

ETIKA 16

me organizmin profesional përkatës në trajtë anonime, ose me një këshilltar ligjor që gëzon

mbrojtje të privilegjuar ligjore. Rastet në të cilat profesionistët kontabël mund të konsiderojnë

marrjen e këshillave ligjore ndryshojne. Për shembull, një profesionist kontabël mund të ketë

hasur në një mashtrim, raportimi i të cilit mund të çojë në shkeljen e përgjegjesisë së tij lidhur me

konfidencialitetin. Në këtë rast, ai duhet të vlerësojë marrjen e këshillave ligjore për të përcaktuar

në se ka ose jo ndonjë detyrim për të raportuar.

100.24 Në qoftë se edhe pasi janë përdorur të gjitha mundësitë përkatëse, konflikti etik vijon të mbetet i

pazgjidhur, një profesionist kontabël, duhet të refuzojë vazhdimin e lidhjes me çështjen që ka

krijuar konfliktin, kur kjo është e mundur. Sipas rrethanave, profesionisti kontabël mund të

vendosë të tërhiqet nga grupi i angazhimit ose nga detyra specifike, apo edhe të japë dorëheqjen

krejtësisht nga angazhimi, nga firma ose organizata punëdhënëse.

Komunikimi me organet e ngarkuara me qeverisjen

100.25 Kur, në përputhje me dispozitat e këtij Kodi, komunikohet me organet e ngarkuara me

qeverisjen, profesionisti kontabël ose firma do të përcaktojë personin(at) e duhur brenda

strukturës së qeverisjes të entitetit me të cilin duhet të komunikojë, në varësi të natyrës dhe

rëndësisë së rrethanave të caktuara dhe të çështjes që duhet të komunikohet. Nëse profesionisti

kontabël ose firma komunikon me një nëngrup të personave të ngarkuar me qeverisjen, për

shembull, me një komitet auditimi ose me një individ, profesionisti kontabël ose firma do të

vlerësojë nëse është i nevojshëm komunikimi me të gjithë personat e ngarkuar me qeverisjen, me

qëllim që ata të informohen në mënyrë të mjaftueshme.

ETIKA 17

SEKSIONI 110

Integriteti

110.1 Parimi i integritetit imponon detyrimin mbi të gjithë profesionistët kontabël që, në marrëdhëniet e

tyre profesionale dhe të biznesit, të jenë të drejtpërdrejtë dhe të ndershëm. Integriteti përfshin,

gjithashtu, sjelljen e drejtë dhe sinqeritetin.

110.2 Një profesionist kontabël nuk duhet që në mënyrë të qëllimshme të ketë të bëjë me raportet,

shpërblimet, komunikimet apo me informacione të tjera, kur krijohet bindja se ky informacion:

(a) Përmban një deklarim fals ose një deklarim që kequdhëzon;

(b) Përmban pasqyra ose informacione që janë marrë në mënyrë të pakujdesshme; ose

(c) Lë jashtë apo fsheh informacionin e kërkuar, i cili duhej të ishte i përfshirë, kur kjo lënie

jashtë ose fshehje është kequdhëzuese (çorientuese).

Kur një profesionist kontabël bëhet i vetëdijshëm se kontabilisti është i lidhur me një informacion

të tillë, ai duhet të ndërmarrë hapa për tù distancuar nga ky informacion.

110.3 Në qoftë se në lidhje me njërën nga çështjet që përmban paragrafi 110.2 një profesionist kontabël

paraqet një raport të modifikuar, ai nuk mund të akuzohet për shkelje të paragrafit 110.2.

ETIKA 18

SEKSIONI 120

Objektiviteti

120.1 Parimi i objektivitetit imponon detyrimin mbi të gjithë profesionistët kontabël që ata të mos

kompromentojnë gjykimin e tyre profesional ose të biznesit, për shkak të paragjykimit, konfliktit

të interesit ose influencës së tepruar të të tjerëve.

120.2 Një profesionist kontabël mund të vihet përballë situatave që mund të dëmtojnë objektivitetin.

Nuk do të ishte praktike që të përkufizoheshin apo edhe të përshkruheshin të gjitha këto situata.

Një profesionist kontabël nuk duhet të kryejë një shërbim profesional në qoftë se një rrethanë ose

një marrëdhënie paragjykon ose influencon tepër gjykimin e tij profesional në lidhje me këtë

shërbim.

ETIKA 19

SEKSIONI 130

Kompetenca Profesionale dhe Kujdesi i Duhur

130.1 Parimi i kompetencës profesionale dhe i kujdesit të duhur imponon mbi profesionistët kontabël

detyrimet e mëposhtme:

(a) Të zotërojnë njohuri dhe aftësi profesionale në nivelin e kërkuar, për të garantuar që klientët

ose punëdhënësit marrin shërbime profesionale kompetente; dhe

(b) Kur kryejne aktivitete apo japin shërbime profesionale të veprojnë rreptësisht në pajtim me

standardet teknike e profesionale të zbatueshme.

130.2 Shërbimi profesional kompetent kërkon që, për zbatimin e njohurive dhe aftësive profesionale që

duhen për kryerjen e këtij shërbimi, të ushtrohet një gjykim i shëndoshë. Kompetenca

profesionale mund të ndahet në dy faza të veçanta:

(a) Arritja e kompetencës profesionale; dhe

(b) Mbajtja e kompetencës profesionale

130.3 Mbajtja e kompetencës profesionale kërkon marrjen e vazhdueshme të njohurive dhe njohjen e

zhvillimeve teknike dhe profesionale në lidhje me biznesin. Zhvillimi i vijueshëm profesional i

jep mundësi profesionistit kontabël të zhvillojë dhe të mbajë aftësitë profesionale për të ofruar

shërbime kompetente brenda mjedisit profesional.

130.4 Kujdesi përfshin përgjegjësinë për të vepruar në pajtim me kërkesat e një detyre të caktuar me

vëmendje, plotësisht dhe në kohën e duhur.

130.5 Një profesionist kontabël duhet të ndërmarrë ato hapa që japin garanci, se personat të cilët

punojnë nën autoritetin e tij, në një kapacitet të caktuar profesional, kanë kualifikimin dhe

mbikëqyrjen e duhur.

130.6 Kur është e nevojshme, një profesionist kontabël duhet të bëjë që klientët, punëdhënësit apo edhe

përdorues të tjerë të shërbimeve ose aktiviteteve profesionale, të jenë të vetëdijshëm për

kufizimet e vetvetishme të shërbimeve ose aktiviteteve.

ETIKA 20

SEKSIONI 140

Konfidencialiteti

140.1 Parimi i konfidencialitetit imponon mbi të gjithë profesionistët kontabël detyrimin që ata të

shmangin:

(a) Nxjerrjen, jashtë firmës ose organizatës punëdhënëse, të informacioneve konfidenciale të

marra si rrjedhojë e një marrëdhënie profesionale ose të biznesit, pa marrë më parë një

autorizim të përshtatshëm dhe specifik, përveç rasteve kur ekziston një detyrim apo e

drejtë ligjore apo profesionale për dhënien e këtyre informacioneve; dhe

(b) Përdorimin e informacioneve konfidenciale, të marra si rrjedhojë e një marrëdhënie

profesionale ose të biznesit, për avantazhin e tyre personal apo edhe avantazhin e palëve

të treta.

140.2 Një profesionist kontabël duhet të ruajë konfidencialitetin madje edhe në mjedisin social, të jetë

vigjilent ndaj mundësisë së kalimit të informacioneve konfidenciale në mënyrë të paqëllimshme,

veçanërisht tek një ortak i ngushtë i biznesit ose një anëtar i ngushtë apo i drejtpërdrejtë i familjes

së tij.

140.3 Një profesionist kontabël duhet, gjithashtu, të mbajë konfidencialitetin e informacionit të marrë

nga një klient ose një punëdhënës perspektiv.

140.4 Një profesionist kontabël duhet të mbajë konfidencialitetin e informacionit edhe brenda firmës

ose organizatës punëdhënëse.

140.5 Një profesionist kontabël duhet të ndërmarrë të gjitha hapat e arsyeshme për t’u siguruar që

personeli nën varësinë e tij, dhe personat e tjerë, prej të cilëve janë marrë këshilla e ndihmë,

respektojnë detyrimin që e tij për të mbajtur konfidencialitetin.

140.6 Nevoja e respektimit të parimit të konfidencialitetit vazhdon edhe pas përfundimit të

marrëdhënieve midis profesionistit kontabël dhe klientit ose punëdhënësit. Kur një profesionist

kontabël ndryshon punësimin apo edhe kur merr një klient të ri, ai ka të drejtë të përdorë

eksperiencën e mëparshme. Megjithatë, profesionisti kontabël nuk duhet të përdorë apo edhe të

paraqesë ose të japë ndonjë informacion konfidencial, qoftë të mësuar apo edhe të marrë si

rrjedhojë e një marrëdhënieje profesionale ose biznesi.

140.7 Më poshtë jepen rrethanat, kur profesionistët kontabël kërkohet apo mund të kërkohet të japin

informacione konfidenciale ose kur dhënia e këtyre informacioneve mund të jetë e

përshtatëshme:

(a) Dhënia e informacioneve lejohet nga ligji dhe autorizohet nga klienti ose punëdhënësi;

(b) Dhënia e informacioneve kërkohet nga ligji, për shembull:

(i) Prodhimi i dokumenteve ose dhëniet e tjera të evidencës, gjatë proçedurave ligjore, apo

(ii) Informimi i autoriteteve përkatëse publike, për informacionet që zbulojnë shkeljet e ligjit;

dhe

ETIKA 21

(c) Ekziston një detyrim ose një e drejtë profesionale për dhënien e informacioneve, kur kjo nuk

ndalohet nga ligji:

(i) Për të vepruar në pajtim me proçedurat e kontrollit të cilësisë të vendosura nga një

organizëm anëtar ose një organizëm profesional;

(ii) Për t’iu përgjigjur një kërkese ose një investigimi të bërë nga një organizëm anëtar ose një

organizëm rregullator;

(iii)Për të mbrojtur interesat profesionale të një profesionisti kontabël gjatë proceseve

gjyqësore; ose

(iv) Për të respektuar standardet teknike dhe kërkesat etike.

140.8 Për të përcaktuar nëse do të jepet ose jo informacioni konfidencial, duhet të mbahen parasysh

çështjet e mëposhtëme:

(a) Fakti nëse do të mund të dëmtoheshin interesat e të gjithë palëve, përfshirë palët e treta,

interesat e të cilave mund të ndikohen, në qoftë se klienti ose punëdhënësi jep pëlqimin që

profesionisti kontabël të japë informacione;

(b) Fakti, në se njihen ose janë provuar të gjithë informacionet përkatëse, deri në atë masë që kjo

është praktikisht e mundur; kur kemi të bëjmë me fakte të paprovuara, informacione jo të

plota apo konkluzione të paprovuara, për të përcaktuar llojin e informacioneve që duhet të

jepen, nëse duhet që një gjë e tillë të bëhet, duhet të përdoret gjykimi profesional; dhe

(c) Tipin e komunikimit që parashikohet dhe kujt i adresohet; dhe

(d) Fakti nëse palët, të cilave ju adresohet komunikimi, janë përfituesit e duhur.

ETIKA 22

SEKSIONI 150

Sjellja Profesionale

150.1 Parimi i sjelljes profesionale imponon mbi të gjithë profesionistët kontabël detyrimin që ata të

respektojnë ligjet dhe rregullat përkatëse dhe të mënjanojnë çdo veprim që e dinë ose duhet ta

dinin, se mund të diskreditojë profesionin. Këtu përfshihen ato veprime, që një palë të tretë, e

informuar dhe e arsyeshme, e cila analizon (peshon) të gjithë faktet specifike dhe rrethanat që

kanë qënë në dispozicion të profesionistit kontabël në këtë kohë, do ta bënin tì vlerësonte ato si

veprime me ndikime negative ndaj reputacionit të mirë të profesionit.

150.2 Kur bëjnë marketing apo promovim për veten dhe për punën e tyre, profesionistët kontabël nuk

duhet të demtojnë reputacionin e profesionit. Profesionistët kontabël duhet të jenë të ndershëm

dhe të sinqertë dhe nuk duhet:

(a) Të kenë pretendime të ekzagjeruara për shërbimet që ata janë të gatshëm të ofrojnë, për

kualifikimet që zotërojnë, apo për eksperiencën që kanë fituar, ose

(b) Të bëjnë referime nënçmuese apo krahasime me punën e të tjerëve, të cilat janë të

pavërtetuara.

ETIKA 23

PJESA B: PROFESIONISTËT KONTABËL QË E USHTROJNË PROFESIONIN NË

PRAKTIKË NË MËNYRË TË PAVARUR

SEKSIONI 200 Hyrje

SEKSIONI 210 Emërimi Profesional

SEKSIONI 220 Konfliktet e Interesit

SEKSIONI 230 Opinionet Dytësore

SEKSIONI 240 Honoraret dhe Lloje të tjera të Pagesave

SEKSIONI 250 Marketingu i Shërbimeve Profesionale

SEKSIONI 260 Dhuratat dhe Mikpritja

SEKSIONI 270 Ruajtja e Aktiveve të Klientit

SEKSIONI 280 Objektiviteti – Të gjitha Shërbimet

SEKSIONI 290 Pavarësia – Angazhimet e Auditimit dhe të Rishikimit

SEKSIONI 291 Pavarësia – Angazhime të Tjera të Dhënies së Sigurisë

Interpretimi 2005-1

ETIKA 24

SEKSIONI 200

Hyrje

200.1 Kjo Pjesë e Kodit përshkruan mënyrën e zbatimit në disa situata, të kuadrit konceptual që jepet

në Pjesën A, nga profesionistët kontabël të pavarur. Kjo pjesë nuk përshkruan të gjitha rrethanat

dhe marrëdhëniet që mund të ndeshen nga një profësionist kontabël i pavarur, të cilat krijojnë ose

mund të krijojnë kërcënime kundrejt respektimit të parimeve themelore. Prandaj, profesionisti

kontabël i pavarur inkurajohet të jetë vigjilent ndaj këtyre rrethanave dhe marrëdhënieve.

200.2 Një profesionist kontabël i pavarur nuk duhet të angazhohet në mënyrë të vetëdijshme në ndonjë

biznes, profesion, apo veprimtari tjetër, e cila dëmton apo mund të demtojë integritetin,

objektivitetin, apo edhe reputacionin e mirë të profesionit dhe për rrjedhojë, do të ishte e

papajtueshme me parimet themelore.

Kërcënimet dhe Masat Mbrojtëse

200.3 Pajtueshmëria me parimet themelore mund të kërcënohet potencialisht nga një gamë e gjerë

rrethanash e marrëdhëniesh. Natyra dhe rëndësia e këtyre kërcënimeve mund të ndryshojë në

varësi të faktit nëse ato lindin nga dhënia e shërbimeve për një klient të auditimit dhe nëse klienti

i auditimit është një entitet me interes publik, për klient që i jepet shërbimi i sigurisë, i cili nuk

është klient i auditimit, apo për një klient që nuk i jepet shërbimi i sigurisë.

Kërcënimet bëjnë pjesë në një ose disa prej kategorive të mëposhtëme:

(a) Egoizmi (Interesi Vetiak);

(b) Vetë Rishikimi;

(c) Favorizimi (Përkrahja);

(d) Familiariteti; dhe

(e) Frikësimi.

Këto kërcënime janë trajtuar në mënyrë më të plotë në Pjesën A të këtij Kodi.

200.4 Shembuj të rrethanave që, për një profesionist kontabël të pavarur, krijojnë kërcënime të

egoizmit, janë:

Një anëtar i grupit të sigurisë ka një interes financiar të drejtpërdrejtë tek klienti i sigurisë.

Një firmë ka varësi të tepruar nga shuma e honorareve të pagesave që merr nga një klient.

Një anëtar i grupit të dhënies së sigurisë ka një marrëdhenie të rëndësishme të ngushtë biznesi

me një klient të sigurisë.

Një firmë shqetësohet pasi mund të humbë një klient të rëndësishëm.

ETIKA 25

Një anëtar i grupit të auditimit hyn në negociata punësimi me klientin e auditimit.

Një firmë hyn në një marrëveshje me honorare të kushtëzuara në një angazhim të dhënies së

sigurisë.

Një profesionist kontabël ka zbuluar një gabim të rëndësishëm kur ai vlerëson rezultatet e një

shërbimi profesional të mëparshëm, të kryer nga një anëtar i firmës së profesionistit kontabël.

200.5 Shembuj të rrethanave që, për një profesionist kontabël të pavarur, mund të krijojnë kërcënimet e

vetë rishikimit, janë:

Një firmë lëshon një raport të sigurisë mbi efektivitetin e operimit të sistemeve financiare,

pasi ajo ka hartuar ose zbatuar këto sisteme.

Një firmë ka përgatitur të dhënat origjinale të cilat janë përdorur për të gjeneruar regjistrat, që

janë objekt i shqyrtimit të angazhimit të dhënies së sigurisë.

Një anëtar i grupit të angazhimit është, ose ka qenë së fundmi një nga drejtorët apo nëpunësit

e klientit.

Një anëtar i grupit të angazhimit është, ose ka qenë së fundmi i punësuar tek një klient në një

pozicion që ushtron influencë direkte e të rëndësishme mbi çështjen në fjalë që është objekt i

angazhimit.

Firma kryen një shërbim për një klient të sigurisë, i cili ka ndikim të drejtpërdejtë në çështjen

në fjalë të angazhimit për dhënien së sigurisë.

200.6 Shembuj të rrethanave që, për një profesionist kontabël të pavarur, mund të krijojnë kërcënimin e

favorizimit (përkrahjes), janë:

Firma promovon aksionet në një klient të auditimit.

Një profesionist kontabël vepron në rolin e avokatit, në emër të një klienti të auditimit, për

çështjet gjyqësore ose mosmarrëveshjet me palët e treta.

200.7 Shembuj të rrethanave që, për një profesionist kontabël të pavarur, mund të krijojnë kërcënimet e

familiaritetit, janë:

Një anëtar i një grupi të angazhimit ka një marrëdhënie familjare të drejtpërdrejtë ose të

ngushtë me një drejtor apo nëpunës të klientit.

Një anëtar i një grupi të angazhimit ka një marrëdhenie familjare të drejtpërdrejtë ose të

ngushtë me një punonjës të një klienti, i cili është në një pozicion që ushtron influencë direkte

dhe të rëndësishme mbi çështjen në fjalë të angazhimit.

Një drejtor ose nëpunës i klientit apo një i punësuar i cili ka një pozicion që ushtron influencë

direkte dhe të rëndësishme mbi çështjen në fjalë të angazhimit, ka shërbyer kohët e fundit si

ortak i angazhimit

ETIKA 26

Nje profesionist kontabël i pavarur, pranon dhurata apo trajtim preferencial nga një klient, me

përjashtim të rasteve kur vlera tyre është e vogël dhe e parendesishme.

Lidhja për një kohë të gjatë e drejtuesve kryesorë me klientin e sigurisë.

200.8 Shembuj të rrethanave që, për një profesionist kontabël të pavarur, mund të krijojnë kërcënimin e

frikësimit, janë:

Një firmë kërcënohet me largimin nga angazhimi që ajo ka me një klient.

Një klient i auditimit lë të kuptojë se nuk do të vazhdojë një kontratë të jo - sigurisë me

firmën, në se firma vazhdon të mos bierë dakord me trajtimet kontabël të klientit për një

transaksion të caktuar.

Një firmë kërcënohet nga klienti me një padi gjyqësore.

Një firme i bëhet presion për të zvogëluar në mënyrë të papërshtatëshme nivelin e punës së

kryer, me qëllim që të zvogëlohen honoraret e pagesës.

Një profesionist kontabël ndjehet i trysnuar për të pranuar gjykimin e një të punësuari të

klientit, për shkak se i punësuari ka më shumë ekspertizë për cështjen në shqyrtim.

Një profesionist kontabël është informuar nga një ortak i firmës se një promovim i planifikuar

nuk do të ndodhë derisa profesionisti kontabël të ketë pranuar trajtimin kontabël të

papërshtatshëm të një klienti të auditimit.

200.9 Masat mbrojtëse të cilat mund të eleminojnë ose zvogëlojnë kërcënimet në një nivel të ulët të

pranueshëm, ndahen në dy kategori të mëdha:

(a) Masat mbrojtëse që krijohen nga profesioni, nga legjislacioni apo nga rregullat; dhe

(b) Masat mbrojtëse që vendosen në mjedisin e punës.

Shembuj të masave mbrojtëse që krijohen nga profesioni, legjislacioni ose nga rregullat , janë

përshkruar në paragrafin 100.14 të Pjesës A të këtij Kodi.

200.10 Një profesionist kontabël i pavarur duhet të ushtrojë gjykimin e tij për të përcaktuar mënyrën më

të mirë të trajtimit të kërcënimeve që nuk janë në një nivel të pranueshëm, si duke zbatuar masat

mbrojtëse për të eleminuar kërcënimin ose për ta zvogëluar atë deri në një nivel të pranueshëm,

ashtu edhe duke ndërprerë apo duke i dhënë fund angazhimit përkatës. Gjatë ushtrimit të

gjykimit, një profesionist kontabël i pavarur, duhet të mbajë parasysh faktin nëse një palë e tretë

e informuar dhe arsyeshme, që peshon të gjitha faktet dhe rrethanat specifike që kanë qënë në

dispozicion të profesionistit kontabël në këtë kohë, do të arrinte në përfundimin se kërcënimet do

të ishin eleminuar ose zvogëluar në një nivel të pranueshëm me zbatimin e atyre masave

mbrojtëse, që nuk do të lejonin kompromentimin e parimeve themelore. Ky vlerësim do të

ndikohet nga çështje të tilla, si serioziteti i kërcënimit, natyra e angazhimit dhe struktura e firmës.

200.11 Në mjedisin e punës, masat mbrojtëse përkatëse do të variojnë në varësi të rrethanave. Masat

mbrojtëse në mjedisin e punës përfshijnë masat që zbatohen në brenda për brenda firmës dhe

masat mbrojtëse që lidhen me angazhimet specifike.

200.12 Shembuj të masave mbrojtëse në mjedisin e punës brenda per brenda firmës përfshijnë:

ETIKA 27

Ekzistencën e një Lidershipi të firmës, i cili e vendos theksin tek rëndësia që ka respektimi i

parimeve themelore.

Ekzistencën e një Lidershipi të firmës, i cili përforcon besimin se anëtarët e një grupi të

dhënies së sigurisë do të veprojnë në interes të publikut.

Vënia në funksionim e politikave dhe proçedurave që shërbejnë për të zbatuar, monitoruar e

kontrolluar cilësinë e angazhimeve.

Vendosja e politikave të dokumentuara që shërbejnë për të identifikuar kërcënimet që i bëhen

respektimit të parimeve themelore, për vlerësimin e rëndësisë së kërcënimeve, dhe

identifikimin e zbatimin e masave mbrojtëse, që shërbejnë për të eleminuar kërcënimet apo

zvogëluar ato në një nivel të pranueshëm, ose kur masat e duhura mbrojtëse nuk janë të

mundura, apo nuk mund të zbatohen, për të ndërprerë ose hequr dorë nga angazhimi përkatës.

Vendosjen e politikave dhe procedurave të brendëshme të dokumentuara, të cilat kërkojnë

pajtueshmërinë me parimet themelore

Vendosjen e politikave dhe procedurave që ndihmojnë në identifikimin e interesave ose

marrëdhënieve midis firmës ose anëtarëve të grupeve të angazhimit dhe klientëve.

Vendosjen e politikave dhe proçedurave që shërbejnë për të monitoruar, dhe në se është

nevoja, për të zbutur mbështetjen në të ardhurat që merren nga një klient i vetëm.

Përdorimin e ortakëve të ndryshëm dhe i grupeve të ndryshme të angazhimit me linja të

veçanta raportimi, për dhënien e shërbimeve të tjera të jo-sigurisë për një klient të cilit

audituesi i jep shërbimin e sigurisë.

Vendosjen e politikave dhe proçedurave, të cilat ndalojnë individët që nuk janë anëtarë të një

grupi të angazhimit, të influencojnë në mënyrë të papërshtatëshme rezultatin e angazhimit.

Komunikimin në kohë të politikave e proçedurave të një firme, përfshirë çdo ndryshim të

tyre, për të gjithë ortakët dhe stafin profesional dhe kualifikimi e formimi i duhur për

zbatimin e këtyre politikave e procedurave.

Caktimin e një anëtari të nivelit të lartë të drejtimit me përgjegjësinë për të mbikëqyrur

funksionimin e duhur të sistemit të kontrollit të cilësisë të firmës.

Informimin e ortakëve dhe te stafit profesional për ato klientë që ju jepet siguria dhe entitetet

përkatëse, nga të cilët ata duhet të jenë të pavarur.

Vendosjen e një mekanizmi disiplinor që nxit respektimin e politikave dhe proçedurave.

Publikimin e politikave dhe proçedurave të cilat shërbejnë për të inkurajuar dhe për t’i dhënë

pushtet personelit, me qëllim që ai të komunikojë çdo çështje shqetësuese që lidhet me

respektimin e parimeve themelore, tek nivelet e larta brenda firmës.

200.13 Shembuj të masave mbrojtëse që vendosen në mjedisin e punës, të cilat lidhen me angazhimet

specifike, përfshijnë:

ETIKA 28

Angazhimin e një profesionisti kontabël tjetër, i cili nuk ka qënë përfshirë në rishikimin e

shërbimit të jo-sigurisë, për të rishikuar punën e jo-sigurisë të kryer ose për të dhënë këshilla,

sipas nevojës.

Angazhimin e një profesionisti kontabël, i cili nuk ka qënë një anëtar i grupit për rishikimin e

shërbimit të sigurisë, për të rishikuar punën e sigurisë të kryer ose për të dhënë këshilla, sipas

nevojës.

Konsultimin me një palë të tretë të pavarur, siç mund të jetë një komitet i drejtorëve të

pavarur, një organizëm rregullator profesional, apo edhe një profesionist tjetër kontabël.

Diskutimin e çështjeve etike me personat e ngarkuar me qeverisjen e klientit.

Informimin e personave të ngarkuar me qeverisjen e klientit lidhur me natyrën e shërbimeve

dhe nivelin e honorareve të faturuara.

Përfshirjen e një firme tjetër për të kryer apo ripërsëritur disa pjesë të angazhimit.

Rotacionin e personelit kryesor drejtues të grupit të dhënies së sigurisë.

200.14 Në varësi të natyrës së angazhimit, një profesionist kontabël i pavarur mundet gjithashtu, të

mbështetet tek masat mbrojtëse që zbaton klienti. Megjithatë, nuk është e mundur që për të

zvogëluar kërcënimet në një nivel të pranueshëm, të bazohesh vetëm në këto masa mbrojtëse.

200.15 Shembuj të masave mbrojtëse të vendosura brenda sistemeve dhe proçedurave të klientit

përfshijnë sa më poshtë:

Klienti kërkon që persona të tjerë, të ndryshëm nga drejtuesit, të ratifikojnë ose aprovojnë

emërimin e nje firme për kryerjen e një angazhimi.

Klienti ka punonjës kompetentë, me eksperiencë dhe me vjetërsinë e duhur për marrjen e

vendimeve menaxheriale.

Klienti zbaton proçedura të brendëshme, të cilat sigurojnë bërjen e zgjedhjeve objektive për

kryerjen e angazhimeve të jo-sigurisë.

Klienti ka një strukturë qeverisëse, e cila garanton mbikëqyrjen dhe komunikimin e duhur

lidhur me shërbimet e firmës.

ETIKA 29

SEKSIONI 210

Emërimi Profesional

Pranimi i Klienit

210.1 Përpara pranimit të marrëdhënies me një klient të ri, një profesionist kontabël i pavarur duhet të

vlerësojë nëse pranimi do të krijonte ndonjë kërcënim ndaj respektimit të parimeve themelore.

Kërcënimet potenciale ndaj integritetit ose sjelljes profesionale mund të krijohen, për shembull,

nga çështje të diskutueshme, që kanë të bëjnë me klientin (pronarët, drejtimin ose veprimtaritë e

tij).

210.2 Çështjet e klientit të cilat, në se dihen, mund të kërcënonin respektimin e parimeve themelore,

perfshijnë, për shembull, rastet kur klienti merret me një veprimtari ilegale (siç është pastrimi i

parave), pandershmëria apo edhe praktikat e raportimeve financiare të dyshimta.

210.3 Një profesionist kontabël i pavarur do të vlerësojë rëndësinë e çdo kërcënimi dhe kur është e

nevojshme duhet të zbatojë masat mbrojtëse për eleminimin apo zvogëlimin e tyre në një nivel të

pranueshëm.

Shembuj të këtyre masave mbrojtëse përfshijnë:

Marrjen e informacioneve dhe njohjen e klientit, pronarëve të tij, drejtuesve dhe personave

përgjegjës për veprimtaritë e qeverisjes dhe të biznesit të klientit, ose

Marrjen e sigurisë se klienti do të përmirësojë praktikat e qeverisjes së shoqërisë ose të

kontrolleve të brendëshme.

210.4 Kur nuk ka mundësi që kërcënimet të zvogëlohen deri në një nivel të pranueshëm, një

profesionist kontabël i pavarur duhet të mos pranojë të hyjë në marrëdhënie me klientin.

210.5 Rekomandohet që një profesionist kontabël i pavarur të rishikojë periodikisht vendimet e

pranimit të angazhimeve me klientin, të cilat ripërsëriten.

Pranimi i Angazhimit

210.6 Parimi themelor i kompetencës profesionale dhe kujdesit të duhur imponon një detyrim mbi

profesionistin kontabël të pavarur, që ai të japë vetëm ato shërbime për të cilat e ka kompetencën

e duhur për t’i kryer. Përpara se të pranojë një angazhim me një klient specifik, një profesionist

kontabël i pavarur duhet të vlerësojë faktin nëse pranimi do të krijonte ndonjë kërcënim ndaj

respektimit të parimeve themelore. Për shembull, një kërcënim i egoizmit, ndaj kompetencës

profesionale dhe kujdesit të duhur, krijohet në qoftë se grupi i angazhimit nuk zotëron, apo nuk

mund të sigurojë kompetencën e nevojshme për të kryer angazhimin siç duhet.


nevojshme duhet të zbatojë masat mbrojtëse për eleminimin apo zvogëlimin e tyre në një nivel të

pranueshëm. Shembuj të këtyre masave mbrojtëse përfshijnë:

Sigurimin e njohjes së duhur për natyrën e veprimtarisë së biznesit që kryen klienti,

kompleksitetin e operacioneve të tij, për kërkesat specifike të angazhimit dhe qëllimin,

natyrën e objektin e punës që duhet të kryhet.

ETIKA 30

Marrjen e njohurive për sektorët përkatës të ekonomisë apo për çështjet në fjalë që do të

trajtohen.

Zotërimin apo sigurimimn e eksperiencës lidhur me kërkesat rregullatore apo të raportimit.

Caktimin e personelit të mjaftueshëm që zotëron kompetencën e nevojshme profesionale.

Përdorimin e ekspertëve kur kjo është e nevojshme.

Pranimin e kryerjes së angazhimit brenda një periudhe kohe realiste.

Respektimin e politikave dhe proçedurave të kontrollit të cilësisë, të cilat synojnë dhënien e

sigurisë se angazhimet specifike do të pranohen vetëm atëhere kur ato mund të kryhen me

kompetencë.

210.8 Kur një profesionist kontabël i pavarur parashikon të mbështetet në këshillën apo punën e një

eksperti, ai duhet të vlerësojë në se kjo mbështetje është e justifikuar. Profesionisti kontabël i

pavarur duhet të mbajë parasysh faktorë të tillë si reputacioni, ekspertiza, burimet e mundëshme

dhe standardet profesionale dhe etike të zbatueshme. Ky informacion mund të merret nga lidhja e

mëparshme me ekspertin ose nga konsultimi me të tjerët.

Ndryshimet në një Emërim Profesional

210.9 Një profesionist kontabël i pavarur, që thirret për të zëvendësuar një profesionist tjetër, ose që

vendos të marrë pjesë në tenderimin e një angazhimi që aktualisht mbahet nga një profesionist

kontabël i pavarur tjetër, nuk duhet të pranojë angazhimin, po qe se ekzistojnë arsye profesionale

apo edhe arsye të tjera për mospranimin e angazhimit, siç janë rrethanat që kërcënojnë

respektimin e parimeve themelore, të cilat nuk mund të eleminohen ose zvogëlohen në një nivel

të pranueshëm përmes vendosjes së masave mbrojtëse. Për shembull, kompetenca profesionale

dhe kujdesi i duhur mund të kërcënohen në qoftë se një profesionist kontabël i pavarur e pranon

angazhimin para se ai të njohë faktet përkatëse.

210.10 Një profesionist kontabël i pavarur duhet të vlerësojë rëndësinë e çdo e kërcënimi. Në varësi të

natyrës së angazhimit, kjo mund të kërkojë komunikimin e drejtpërdrejtë me profesionistin

kontabël ekzistues, me qëllim që të provohen faktet dhe rrethanat që qëndrojnë prapa ndryshimit

që propozohet, me qëllim që profesionisti kontabël i pavarur të vendosë në se është e

përshtatëshme që ai të pranojë ose jo angazhimin. Për shembull, arsyet e dukshme për

ndryshimin e emërimit mund të mos reflektojnë plotësisht faktet dhe mund të tregojnë për

mosmarrëveshje me profesionistin kontabël ekzistues, të cilat mund të influencojnë vendimin e

profesionistit kontabël për të pranuar ose jo emërimin.

210.11 Masat mbrojtëse do të zbatohen, kur është e nevojshme, për të eleminuar ndonjë kërcënim ose

për tì zvogëluar ato në një nivel të pranueshëm. Shembuj të këtyre masave mbrojtëse përfshijnë:

Faktin që kur i përgjigjet kërkesave për të marrë pjesë në tendera, profesionisti kontabël

duhet të deklarojë se përpara se të pranohet angazhimi, do të kërkohet kontakti me

profesionistin kontabël ekzistues, me qëllim që të investigohet nëse ka ndonjë arsye

profesionale apo arsye tjetër për të mos pranuar angazhimin;

Kërkesat për profesionistin kontabël ekzistues, që ai të japë informacionet që ka dijeni lidhur

me faktet dhe rrethanat, të cilat sipas opinionit të këtij të fundit, profesionisti kontabël i

propozuar duhet të jetë në dijeni përpara se ai të marrë vendimin për të pranuar angazhimin;

ETIKA 31

Marrjen e informacioneve të nevojshme nga burime të tjera.

Kur kërcënimet nuk mund të eleminohen ose zvogëlohen në një nivel të pranueshëm përmes

zbatimit të masave mbrojtëse, një profesionist kontabël i pavarur, duhet të shmanget nga kryerja

e angazhimit, përveç nëse ai bindet për të vepruar ndryshe nga faktet, me mënyra të tjera

210.12 Një profesionisti kontabël të pavarur mund tì kërkohet të kryejë një punë që është plotësuese ose

shtesë e punës së profesionistit kontabël ekzistues. Këto rerthana mund të krijojnë kërcënime

kundrejt kompetencës profësionale dhe kujdesit të duhur, të cilat rrjedhin për shembull, nga

mungesa e informacionit, apo nga një informacion i paplotë. Rëndësia e çdo kërcënimi do të

vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eleminuar

kërcënimin apo zvogëluar atë deri në një nivel të pranueshëm. Një shembull i një mase mbrojtëse

të tillë është njoftimi i profesionistit kontabël ekzistues për punën e propozuar, cka do të bëjë të

mundur që profesionisti kontabël ekzistues të japë ndonjë informacion të nevojshëm për kryerjen

e duhur të punës.

210.13.Një profesionist kontabël ekzistues është i detyruar të mbajë kofidencialitetin. Nëse profesionisti

kontabël është i lejuar ose i kërkohet të diskutojë me profesionistin kontabël të propozuar, për

veprimtaritë e një klienti, do të varet nga natyra e angazhimit dhe në:

(a) Faktin nëse është marrë leja nga klienti për të bërë një gjë të tillë; ose

(b) Kërkesat ligjore apo etike që lidhen me këto komunikime dhe paraqitje, të cilat mund të

ndryshojnë sipas jurisdiksioneve.

Rrethanat se kur mund të jetë e përshtatshme të zbulohen informacionet konfidenciale janë dhënë

në seksionin 140 të pjesës A të këtij kodi.

210.14 Një profesionist kontabël i pavarur, si rregull duhet të marrë lejen e klientit, preferohet me

shkrim, për të diskutuar me një profesionist kontabël ekzistues. Me marrjen e lejes, profesionisti

kontabël ekzistues duhet të respektojë kërkesat ligjore dhe rregullatore që kanë të bëjnë me këto

kërkesa. Kur profesionisti kontabël ekzistues jep informacion, ky informacion duhet të jepet në

mënyrë të ndershme dhe të qartë. Në qoftë se profesionisti kontabël i propozuar nuk është në

gjendje të komunikojë me profesionistin kontabël ekzistues, ai duhet të ndërmarrë të gjitha hapat

e nevojshme për të siguruar informacione për kërcenimet e mundëshme nëpërmjet mjeteve të

tjera, sic janë për shembull kërkesat për palët e treta ose investigimet e fshehta të drejtimit të lartë

apo të personave të ngarkuar me qeverisjen e klientit.

ETIKA 32

SEKSIONI 220


220.1 Një profesionist kontabël i pavarur, gjatë kryerjes së një shërbimi profesional mund të ndeshet

me një konflikt interesi. Një konflikt interesi krijon një kërcënim ndaj objektivitetit dhe mund të

krijojë kërcënime edhe ndaj parimeve të tjera themelore. Këto kërcënime mund të krijohen kur:

Profesionisti kontabël jep një shërbim profesional në lidhje me një çështje të veçantë për dy apo

më shumë klientë, interesat e të cilëve në lidhje me këtë çështje janë në konflikt, ose

Interesat e profesionistit kontabël në lidhje me një çështje të caktuar dhe interesat e klientit, për

të cilin profesionisti kontabël jep një shërbim profesional në lidhje me këtë çështje, janë në

konflikt.

Një profesionist kontabël nuk duhet të lejojë që një konflikt interesi të kompromentojë gjykimin

e tij profesional ose të biznesit.

Kur shërbimi profesional është një shërbim i sigurisë, pajtueshmëria me parimin themelor të

objektivitetit kërkon gjithashtu që profesionisti të jetë i pavarur nga klientët e sigurisë siç

kërkohet përkatësisht në Seksionet 290 ose 291.

220.2 Shembuj të situatave në të cilat mund të lindin konflikte interesi janë:

Ofrimi i një shërbimi këshillimor për një transaksion, një klienti që kërkon të blejë një klient të

auditimit të firmës, kur firma ka marrë informacion konfidencial gjatë kryerjes së auditimit, i cili

mund të ndikojë për kryerjen e transaksionit.

Këshillimi në të njëjtën kohë i dy klientëve të cilët konkurrojnë për të blerë të njëjtën shoqëri, kur

këshilla mund të ndikojë për pozicionet e palëve konkurruese kundrejt njëra-tjetrës.

Dhënia e shërbimeve si për shitësin ashtu edhe për blerësin në lidhje me të njëjtin transaksion.

Përgatitja e vlerësimit të aktiviteteve për dy palë që kanë qëndrime të kundërta në lidhje me këto

aktivitete.

Përfaqësimi, në lidhje me të njëjtën çështje, i dy klientëve që kanë mosmarrëveshje ligjore me

njëri tjetrin, siç janë për shembull, procedurat e divorcit ose shpërbërja e partneritetit.

Dhënia e një raporti të sigurisë për një liçencues mbi detyrimet e taksës së pasurisë sipas një

marrëveshjeje liçencimi, kur në të njëjtën kohë edhe i liçensuari këshillohet për shumën e drejtë

të pagueshme.

Këshillimi i një klienti për të investuar në një biznes në të cilin, për shembull bashkëshorti i

profesionistit kontabël të pavarur ka një interes financiar.

Dhënia e një këshille strategjike për një klient në lidhje me pozicionin e tij konkurrues, duke

patur njëkohësisht një sipërmarrje të përbashkët ose interes të ngjashëm me një konkurrues

kryesor të klientit.

Këshillimi i një klienti për blerjen e nje biznesi, të cilin edhe firma është e interesuar ta blejë.

Këshillimi i një klienti për blerjen e një produkti ose shërbimi, kur ka një marrëveshje të

përdorimit të pasurisë ose marrëveshje komisionimi me një nga shitësit potencialë të këtij

produkti apo shërbimi.

220.3 Kur identifikon dhe vlerëson interesat e marrëdhëniet që mund të krijojnë një konflikt interesi,

dhe zbaton masat mbrojtëse të nevojshme për të eleminuar ose zvogëluar ndonjë kërcënim ndaj

respektimit të parimeve themelore, në një nivel të ulët të pranueshëm, profesionisti kontabël i

pavarur duhet të ushtrojë gjykimin profesional dhe të marrë parasysh mundësinë që një palë e tretë

dhe e informuar, e cila i vlerëson të gjitha faktet dhe rrethanat specifike që ishin në dispozicion të

ETIKA 33

profesionistit kontabël, do të mund të arrinte në konkluzionin se nuk kompromentohet

pajtueshmëria me parimet themelore.

220.4 Kur adreson konfliktet e interesit, përfshirë dhënien e informacioneve shpjeguese, ndarjen e

informacioneve brenda firmes ose rrjetit dhe kur kërkon udhëzime nga palët e treta, profesionisti

kontabël i pavarur duhet të jetë vigjilent për të mos shkeluar parimin themelor të konfidencialitetit.

220.5 Nëse kërcënimi i krijuar nga një konflikt interesi nuk është në nivel të pranueshëm, profesionisti

kontabël i pavarur do të zbatojë masa mbrojtëse për të eleminuar kërcënimin ose për ta zvogëluar

atë në një nivel të pranueshëm. Nëse masat mbrojtëse nuk mund ta zvogëlojnë kërcënimin në një

nivel të pranueshëm, profesionisti kontabël do të refuzojë ose do të ndërpresë kryerjen e

shërbimeve profesionale që do të rezultonin në një konflikt interesi, ose përndryshe do të ndërpresë

marrëdhëniet apo do të zgjidhë interesat përkatëse për të eleminuar kërcënimin ose zvogëluar atë

në një nivel të pranueshëm.

220.6 Përpara se të pranojë marrëdhënien me një klient, një angazhim ose një marrëdhënie biznesi, një

profesionist kontabël i pavarur duhet të ndërmarrë hapa të arsyeshme për të identifikuar rrethanat

që mund të krijojnë një konflikt interesi, përfshirë identifikimin e:

Natyrës së interesave dhe marrëdhënieve që ekzistojnë midis palëve të përfshira; dhe

Natyrën e shërbimeve dhe ndikimin e tyre tek palët përkatëse.

Natyra e shërbimeve dhe interesave e marrëdhënieve përkatëse, mund të ndryshojë gjatë kryerjes së

angazhimit. Kjo është veçanërisht e vërtetë në rastet kur një profesionisti kontabël i kërkohet të

kryejë një angazhim në një situatë që mund të bëhet kundërshtuese, madje edhe nëse palët që

angazhojnë profesionistin kontabël mund të mos kenë qenë të përfshira në mosmarrëveshje që në

fillim. Profesionisti kontabël duhet të jetë vigjilent ndaj këtyre ndryshimeve në mënyrë që të mund të

identifikojë një konflikt interesi të mundshëm.

220.7 Në mënyrë që të identifikohen marrëdhëniet dhe interesat që mund të krijojnë një konflikt

interesi, ekzistenca e një proçesi efektiv të identifikimit të konfliktit të interesit ndihmon

profesionistin kontabël të pavarur të identifikojë konfliktet aktuale ose potenciale përpara se të

vendosë nëse do të pranojë angazhimin si edhe gjatë gjithë angazhimit. Këtu përfshihen çështje që

janë identifikuar nga palët e treta, për shembull klientët ose klientët potencialë. Sa më herët të

identifikohet një konflikt interesi potencial ose ekzistues, aq më e madhe është mundësia që

profesionisti kontabël të zbatojë masat mbrojtëse të nevojshme për të eleminuar kërcënimin ndaj

objektivitetit ose për ta zvogëluar atë deri në një nivel të pranueshëm. Proçesi i identifikimit të

konflikteve ekzistuese ose potenciale të interesit do të varet nga faktorë të tillë si:

Natyra e shërbimeve profesionale të dhëna;

Madhësia e firmës;

Madhësia dhe natyra e bazes së klientit;

Struktura e firmës, për shembull numri dhe vendndodhja gjeografike e zyrave.

220.8 Nëse firma është anëtare e një rrjeti të firmave, identifikimi i konfliktit do të përfshijë çdo

konflikt interesi që profesionisti kontabël i pavarur ka arsye të besojë se mund të ekzistojë, ose

mund të lindë për shkak të interesave dhe marrëdhënieve të një firme rrjet. Hapat e arsyeshme që

duhet të ndërmerren për të identifikuar këto interesa dhe marrëdhënie që përfshijnë një firmë rrjet

do të varen nga faktorë të tillë si natyra e shërbimeve profesionale të dhëna, klientët të cilëve u

shërben rrjeti ku bën pjesë firma dhe vendndodhjet gjeografike të të gjitha palëve përkatëse.

220.9 Nëse identifikohet një konflikt interesi, profesionisti kontabël i pavarur do të vlerësojë:

Rëndësinë e interesave ose të marrëdhënieve përkatëse; dhe

ETIKA 34

Rëndësinë e kërcënimeve të krijuara nga kryerja e shërbimit ose të shërbimeve profesionale. Në

përgjithësi, sa më e drejtpërdrejtë të jetë lidhja midis shërbimit profesional dhe çështjes për të

cilën interesat e palëve janë në konflikt, aq më i madh do të jetë kërcënimi ndaj objektivitetit dhe

pajtueshmërisë me parimet e tjera themelore.

220.10 Profesionisti kontabël i pavarur duhet të zbatojë masa mbrojtëse të nevojshme për të eleminuar

kërcënimet ndaj respektimit të parimeve themelore të krijuara nga konflikti i interesit ose t’i

zvogëlojë ato në një nivel të pranueshëm. Shembuj të masave mbrojtëse janë:

Zbatimi i mekanizmave për të penguar dhënien e paautorizuar të informacioneve konfidenciale

kur kryhen shërbime profesionale në lidhje me një çështje të caktuar për dy ose më shumë klientë

interesat e të cilëve në lidhje me këtë çështje janë në konflikt. Këtu mund të përfshihet:

o Përdorimi i grupeve të veçanta të angazhimit, të cilat zbatojnë politika dhe proçedura të

qarta për mbajtjen e konfidencialitetit

o Krijimi i fushave të ndara të praktikës për funksione të veçanta brenda firmës, të cilat

mund të veprojnë si barrierë për kalimin e informacioneve konfidenciare të klientit nga

një zonë e praktikës tek zona tjetër brenda firmës.

o Vendosja e politikave dhe procedurave me qëllim kufizimin e aksesit në dosjet e klientit,

përdorimi i marrëveshjeve të konfidencialitetit të nënshkruara nga punonjësit dhe ortakët

e firmes dhe/ose ndarja fizike dhe elektronike e informacionit konfidencial.

Rishikimi i vazhdueshëm i zbatimit të masave mbrojtëse, nga individët në pozicione të larta

drejtuese, të cilët nuk janë përfshirë në angazhimet me klientin në fjalë apo në angazhime???.

Rishikimi i punës së kryer nga një profesionist kontabël i pavarur që nuk është i përfshirë në

dhënien e shërbimit dhe që nuk është i ndikuar në mënyra të tjera nga konflikti, për të vlerësuar

nëse gjykimet dhe konkluzionet kryesore janë të përshtatshme.

Konsultimi me palë të treta siç është një organizëm profesional, një këshilltar ligjor ose një

profesionist tjetër kontabël.

220.11.Veç kësaj, përgjithësisht është e nevojshme dhënia e informacioneve shpjeguese mbi natyrën e

konfliktit të interesit dhe mbi masat përkatëse mbrojtëse, nëse zbatohen të tilla, për klientët e

ndikuar nga konflikti, dhe kur masat mbrojtëse nevojiten për të zvogëluar kërcënimin në një nivel

të pranueshëm, me qëllim që të merret pëlqimi i tyre për profesionistin kontabël të pavarur i cili

kryen shërbimet profesionale. Informacionet shpjeguese dhe pëlqimi mund të jepen në forma të

ndryshme, për shembull:

Informacione shpjeguese të përgjithshme për klientin në rrethanat kur profesionisti kontabël,

në kushtet e praktikës së zakonshme tregtare, nuk ofron shërbime ekskluzivisht për një klient

të vetëm (për shembull, në një shërbim të veçantë në një sektor tregu të veçantë), me qëllim

që klienti të japë një pëlqim të përgjithshëm për këtë rast. Këto lloj informacionesh

shpjeguese mund të bëhen sipas kritereve standarde të profesionistit kontabël dhe kushteve të

angazhimit.

Informacione shpjeguese të veçanta për klientët e ndikuar, lidhur me rrethanat e konfliktit të

veçantë, përfshirë një paraqitje të detajuar të situatës dhe një shpjegim të plotë të ndonjë mase

mbrojtëse të planifikuar dhe të rreziqeve përkatëse, që janë të mjaftueshme për të bërë të

mundur që klienti të marrë një vendim të informuar në lidhje me çështjen dhe në këtë

mënyrë, të japë një pëlqim të qartë.

Në disa rrethana, pëlqimi mund të imponohet nga sjellja e klientit kur profesionisti kontabël

ka prova të mjaftueshme për të arritur në përfundimin se klientët i njohin rrethanat që në

fillim dhe e kanë pranuar konfliktin e interesit, nëqoftëse ata nuk kanë ndonjë kundërshtim

për ekzistencën e konfliktit.

Profesionisti kontabël i pavarur do të vlerësojë nëse natyra dhe rëndësia e konfliktit të interesit

është e atillë që sjell nevojën për informacion shpjegues specifik dhe pëlqim të qartë nga klienti.

Për këtë qëllim, profesionisti kontabël duhet të ushtrojë gjykimin profesional duke vënë në

ETIKA 35

balancë rezultatin e vlerësimit të rrethanave që krijojnë konflikt interesi, përfshirë palët që mund

të jenë ndikuar, natyrën e çështjeve që mund të lindin, dhe mundësinë që çështja të zhvillohet në

një mënyrë të papritur.

220.12 Kur një profesionist kontabël i pavarur ka kërkuar pëlqim të qartë nga një klient dhe pëlqimi i

është refuzuar nga klienti, profesionisti kontabël i pavarur duhet të refuzojë ose të ndërpresë

kryerjen e shërbimeve profesionale që do të çonin në konflikt interesi, ose do të ndërpresë

marrëdhëniet përkatëse apo të zgjidhë interesat për të eleminuar ose zvogëluar kërcënimin në një

nivel të pranueshëm, në mënyrë që të merret pëlqimi, pasi të jenë zbatuar masat mbrojtëse shtesë,

nëse një gjë e tillë është e nevojshme.

220.13 Kur dhënia e informacioneve shpjeguese është verbale ose e nënkuptuar, profesionisti kontabël i

pavarur është i inkurajuar të dokumentojë natyrën e rrethanave që çojnë në konflikt interesi,

masat mbrojtëse të zbatuara për të zvogëluar kërcënimet në një nivel të pranueshëm dhe marrjen

e pëlqimit.

220.14 Në rrethana të caktuara, dhënia e informacioneve shpjeguese të veçanta me qëllim marrjen e një

pëlqimi të qartë, do të rezultonte në shkeljen e konfidencialitetit. Shembuj të këtyre rrethanave

mund të përfshijnë:

Kryerjen e një shërbimi të lidhur me transaksionin për një klient në lidhje me blerjen direkte të

një klienti tjetër të firmës.

Kryerjen e një hetimi ligjor për një klient në lidhje me një veprim të dyshuar si mashtrim, kur

firma ka informacion konfidencial të marrë gjatë kryerjes së një shërbimi profesional për një

klient tjetër, i cili mund të jetë i përfshirë në mashtrim.

Firma nuk duhet të pranojë ose të vazhdojë një angazhim në këto rrethana përveç nëse janë

përmbushur kushtet e mëposhtme:

Firma nuk vepron në një rol avokimi (përkrahje) për një klient, kur një gjë e tillë do të kërkontë

që firma të merrte një pozicion kundërshtar kundrejt klientit tjetër në lidhje me të njëjtën çështje;

Kur janë vënë në zbatim mekanzima të veçanta që ndalojnë kalimin e informacioneve

konfidenciale midis grupeve të angazhimit që u shërbejnë dy klientëve; dhe

Firma është e bindur se një palë e tretë e arsyeshme dhe e mirëinformuar, që i vlerëson të gjitha

faktet dhe rrethanat specifike në dispozicion të profesionistit kontabël të pavarur, do të mund të

konkludonte se është e përshtatshme që firma të pranojë ose vazhdojë angazhimin pasi një

kufizim në aftësinë e firmës për të dhënë shërbimin do të prodhonte një rezultat të kundërt

disproporcional për klientin ose palët e treta.

Profesionisti kontabël duhet të dokumentojë natyrën e rrethanave, përfshirë rolin e tij specifik në

ndërmarrjen e mekanizmave të veçanta për të penguar kalimin e informacioneve midis grupeve të

angazhimit që u shërbejnë dy klientëve, dhe arsyetimin për konkluzionin që është e përshtatshme

të pranohet angazhimi.

ETIKA 36

SEKSIONI 230

Opinionet dytësore

230.1 Situatat, në të cilat një profesionist kontabël i pavarur kërkohet të japë një opinion dytësor lidhur

me zbatimin e standardeve të kontabilitetit, auditimit, raportimit ose të standardeve apo parimeve

të tjera, sipas rrethanave specifike apo transaksioneve të kryera nga ose në emër të një shoqërie a

entiteti që nuk është një klient ekzistues, mund të çojnë në kërcënime të respektimit të parimeve

themelore. Për shembull, mund të ketë një kërcënim ndaj kompetencës profesionale dhe kujdesit

të duhur në rrethanat kur opinioni dytësor nuk është bazuar në të njëjtën seri faktesh që ishin

disponibël për profesionistin kontabël ekzistues, ose kur ky opinion është bazuar në një evidencë

të pamjaftueshme. Ekzistenca dhe rëndësia e kërcënimit do të varet nga rrethanat në të cilat bëhet

kërkesa për opinione dytësore dhe nga të gjitha faktet e supozimet e tjera të mundëshme, që

lidhen me shprehjen e një gjykimi profesional.

230.2 Kur një profesionist kontabël i pavarur kërkohet të japë këtë opinion, ai duhet të vlerësojë

rëndësinë e kërcënimeve dhe kur është e nevojshmme, të zbatojë masat mbrojtëse për të

eleminuar apo zvogëluar kërcënimet deri në një nivel të pranueshëm. Shembuj të këtyre masave

mbrojtëse janë kërkimi i lejes prej klientit për të kontaktuar profesionistin kontabël ekzistues,

përshkrimi i kufizimeve që rrethojnë ndonjë opinion në komunikimet me klientin dhe dhenia e

një kopje të opinionit profesionistit kontabël ekzistues.

230.3 Në qoftë se shoqëria apo entiteti që kërkon opinionin nuk lejon komunikimin me profesionistin

kontabël ekzistues, një profesionist kontabël i pavarur duhet të marrë në konsideratë faktin në se,

pasi janë vlerësuar të gjitha rrethanat, është e përshtatëshme ose jo që ai të japë opinionin që

kërkohet.

ETIKA 37

SEKSIONI 240

Honoraret dhe Format e Tjera të Pagesave

240.1 Kur një profesionist kontabël i pavarur hyn në negociata për të dhënë shërbime profesionale, ai

mund të caktojë çfarëdo honorari që atij i duket i përshtatshëm. Fakti që një profesionist kontabël

i pavarur mund të caktojë një honorar me të ulët se një profesionist tjetër, nuk është në vetvete jo

etik. Megjithatë, niveli i honorareve të kuotuara mund të çojë në kërcënime ndaj respektimit të

parimeve themelore. Për shembull, në qoftë se honorari është kuotuar aq i ulët sa që do të jetë

vështirë që angazhimi të kryhet në pajtim me standardet profesionale dhe teknike, kjo gjë krijon

një kërcënim të egoizmit për kompetencën profesionale dhe kujdesin e duhur.

240.2 Ekzistenca dhe rëndësia e kërcënimeve do të varet nga faktorë të tillë si niveli i honorarit të

kuotuar dhe shërbimet për të cilat ai zbatohet. Rendësia e çdo kërcënimi do të vlerësohet dhe kur

është e nevojshme duhet të zbatohen masat mbrojtëse për tì eleminuar, ose zvogëluar ato në një

nivel të pranueshëm. Shembuj të këtyre masave mbrojtëse përfshijnë:

Vënien në dijeni e klientit për kushtet e angazhimit dhe veçanërisht, për bazën mbi të cilën

janë llogaritur honoraret, si edhe për llojet e shërbimeve që mbulohen nga ky honorar.

Caktimin e kohës së duhur dhe i personelit të kualifikuar për kryerjen e punës.

240.3 Honoraret e kushtëzuara përdoren gjerësisht për disa kategori të angazhimeve të jo-sigurisë.

Megjithatë, në disa rrethana ato mund të krijojnë kërcënime ndaj respektimit të parimeve

themelore. Ato mund të krijojnë një kërcënim të egoizmit kundrejt objektivitetit. Ekzistenca dhe

rëndësia e këtyre kërcënimeve do të varet nga faktorët e mëposhtëm, ku përfshihen:

Natyra e angazhimit.

Intervali i vlerave të mundshme të honorareve.

Baza mbi të cilën llogaritet honorari.

Fakti në se përfundimi apo rezultati i transaksionit duhet rishikuar nga një palë e tretë e

pavarur.

240.4 Rëndësia e këtyre kërcënimeve do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen

masat mbrojtëse për tì eleminuar, ose zvogëluar ato në një nivel të pranueshëm Në këto masa

mbrojtëse bëjnë pjesë:

Hartimi i një marrëveshjeje paraprake me shkrim me klientin në të cilën të përcaktohen bazat

e llogaritjes së shpërblimit.

Informimi i përdoruesve të synuar për punën e kryer nga një profesionist kontabël i pavarur

dhe për bazën e llogaritjes së shpërblimit.

Vendosja e politikave dhe procedurave për kontrollin e cilësisë, ose

Rishikimi i punës që ka kryer profesionisti kontabël i pavarur nga një palë e tretë objektive.

ETIKA 38

240.5 Në disa rrethana, një profesionist kontabël i pavarur mund të marrë nga një klient një honorar ose

komision për të bërë një referencë. Për shembull, atje ku profesionisti kontabël i pavarur nuk e

kryen vetë një shërbim specifik që kërkohet, ai mund të marrë një pagesë për adresimin e klientit

të tij tek një profesionist kontabël i pavarur tjetër, apo tek një një ekspert tjetër. Një profesionist

kontabël i pavarur mund të marrë një komision nga një palë e tretë (për shembull një shitës

programi) në lidhje me shitjen e mallrave ose shërbimeve tek një klient. Pranimi i një honorari

apo komisioni të tillë, krijon një kërcënim të egoizmit kundrejt objektivitetit, kompetencës

profesionale dhe kujdesit të duhur.

240.6 Një profesionist kontabël i pavarur mund të paguajë gjithashtu, një honorar referues për të

siguruar një klient, për shembull, kur klienti i cili vazhdon të jetë klient i një profesionist i

kontabël të pavarur tjetër, kërkon disa shërbime të specializuara, të cilat nuk ofrohen nga

profesionisti kontabël ekzistues. Pagesa e këtij honorari referues krijon gjithashtu, kërcënime të

egoizmit kundrejt objektivitetit, kompetencës profesionale e kujdesit të duhur.

240.7 Rëndësia e kërcënimit do të vlerësohet dhe, dhe kur është e nevojshme, duhet të zbatohen masat

mbrojtëse për eleminimin ose zvogëlimin e kërcënimit deri në një nivel të pranueshëm. Në këto

masa mbrojtëse bëjnë pjesë:

Informimi i klientit lidhur me ndonjë marrëveshje për tì paguar një honorar referues për

punën e referuar një profesionisti kontabël të pavarur tjetër.

Informimi i klientit lidhur me ndonjë marrëveshje për të marrë një honorar referues për

referimin e klientit tek një tjetër profesionist kontabël i pavarur tjetër, ose

Hartimi i një marrëveshje paraprake me klientin për marrëveshjet e komisionimit lidhur me

shitjen nga një palë e tretë të mallrave apo shërbimeve për klientin.

240.8 Një profesionist kontabël i pavarur mund të blejë të gjithë ose një pjesë të një firme tjetër, bazuar

në faktin që pagesat do t’ju bëhen individëve që e kane pasur më parë në pronësi firmën, ose

trashëgimtarëve apo agjentëve të shitjes. Këto pagesa nuk konsiderohen si komisione, apo si

honorare referuese për qëllime të paragrafëve të mësipërm 240.5 – 240.7.

ETIKA 39

SEKSIONI 250

Marketingu i Shërbimeve Profesionale

250.1 Kur një profesionist kontabël i pavarur kërkon një punë të re përmes reklamimit apo formave të

tjera të marketingut, mund të kemi të bëjmë me një kërcënim ndaj respektimit të parimeve

themelore. Për shembull, një kërcënim i egoizmit ndaj respektimit të parimit të sjelljes

profesionale, krijohet kur shërbimet, arritjet ose produktet tregtohen në një mënyrë që nuk është

në pajtim me këtë parim.

250.2 Kur bën marketingun e shërbimeve profesionale, një profesionist kontabël i pavarur nuk duhet të

diskreditojë profesionin. Profesionisti kontabël i pavarur duhet të jetë i ndershëm dhe i sinqertë

dhe nuk duhet:

Të bëjë kërkesa të ekzagjeruara për shërbimet që ofron, për kualifikimet që zotëron, apo për

eksperiencën që ka fituar; ose

Të bëjë referime nënçmuese që krahasojnë punën e tij me punën e të tjerëve pa provuar.

Në qoftë se profesionisti kontabël i pavarur është në mëdyshje lidhur me përshtatshmërinë e

formës së reklamës ose marketingut që propozohet, ai duhet të konsultohet me organizmin

profesional përkatës.

ETIKA 40

SEKSIONI 260

Dhuratat dhe Mikëpritja

260.1 Një profesionisti kontabël të pavarur ose një anëtari të ngushtë apo të drejtpërdrejtë të familjes së

tij mund t’i ofrohen nga një klient dhurata dhe mikëpritje. Një ofertë e tillë mund të çojë në

kërcënimin e respektimit të parimeve themelore. Për shembull, në qoftë se pranohet një dhuratë

nga një klient, atëhere objektiviteti kërcënohet nga egoizmi, po kështu, ai mund të kërcënohet

edhe nga frikësimi që këto oferta mund të bëhen publike.

260.2 Ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi do të varet nga natyra, vlera dhe qëllimi që qëndron pas

ofertës. Në rastin kur janë bërë dhurata apo janë dhënë mikëpritje, që një palë e arsyeshme dhe e

informuar, e cila ka njohuri për informacionet përkatëse, dhe që i peshon të gjitha faktet dhe

rrethanat specifike, do t’i konsideronte ato të vogla dhe krejt të parëndësishme, një profesionist

kontabël i pavarur mund të arrijë në përfundimin se oferta është bërë në kushtet normale të

biznesit dhe nuk paraqet ndonjë qëllim specifik për të influencuar vendimarrjen ose për të marrë

informacion. Në këto raste, profesionisti kontabël i pavarur përgjithësisht mundet të arrijë në

përfundimin se kërcënimi kundrejt respektimit të parimeve themelore është në një nivel të

pranueshëm.


nevojshme duhet të zbatojë masat mbrojtëse për tì eleminuar kërcënimet ose zvogëluar ato në

një nivel të pranueshëm. Kur me gjithë zbatimin e masave të nevojshme mbrojtëse, kërcënimet

nuk mund të eleminohen ose zvogëlohen në një nivel të pranueshëm, një profesionist kontabël i

pavarur nuk duhet ta pranojë këtë ofertë.

ETIKA 41

SEKSIONI 270

Marrja në Ruajtje (në Kujdestari) e Aktiveve të Klientit

270.1 Një profesionist kontabël i pavarur nuk duhet të marrë në ruajtje paratë e klientit apo edhe aktive

të tjera të tij, përveç rasteve kur ligji e lejon një gjë të tillë, dhe në se është kështu, vetëm në

pajtim me detyrimet ligjore shtesë, që e obligojnë profesionistin kontabël të pavarur të mbajë

këto aktive.

270.2 Mbajtja e aktiveve të klientit krijon kërcënime ndaj respektimit të parimeve themelore; për

shembull, ekziston një kërcënim i egoizmit kundrejt sjelljes profesionale; po kështu, mund të ketë

edhe një kërcënim të egoizmit kundrejt objektivitetit, të cilët lindin nga mbajtja e aktiveve të

klientit. Për këtë arsye, një profesionist kontabël i pavarur, të cilit i janë besuar paratë (apo

aktivet e tjera) që ju përkasin të tjerëve, duhet:

(a) T’i mbajë këto aktive veças aktiveve të tij personale, apo të firmës;

(b) Të përdorë këto aktive vetëm për qëllimet, për të cilat ato janë parashikuar;

(c) Gjatë gjithë kohës, të jetë i gatshëm të japë llogari për këto aktive, për të ardhurat dhe

dividentët, apo të ardhura të tjera të gjeneruara, për çdo person që ka të drejta ndaj tyre;

dhe

(d) Të respektojë të gjitha ligjet dhe rregullat përkatëse për mbajtjen dhe kontabilizimin e

këtyre aktiveve.

270.3 Si pjesë përbërëse e procedurave të pranimit të klientit dhe angazhimit për shërbimet që mund të

përfshijnë mbajtjen e aktiveve të klientit, një profesionist kontabël i pavarur duhet të bëjë

verifikimet e nevojshme rreth burimeve të këtyre aktiveve dhe të marrë në konsideratë detyrimet

ligjore dhe rregullatore. Për shembull, në qoftë se aktivet e kanë burimin nga veprimtari të

paligjshme, siç është për shembull pastrimi i parave, do të krijohet një kërcënim ndaj respektimit

të parimeve themelore. Në këto situata, profesionisti kontabël mund të marrë në konsideratë

kërkimin e këshillave ligjore.

ETIKA 42

SEKSIONI 280

Objektiviteti – Të gjitha Shërbimet

280.1 Gjatë dhënies së shërbimeve profesionale, një profesionist kontabël i pavarur duhet të vlerësojë

në se respektimi i parimit të objektivitetit kërcënohet nga ekzistenca e interesave apo e

marrëdhënieve me një klient ose me drejtorët, nëpunësit apo punëmarrësit e atij klienti. Për

shembull, një kërcënim i familiaritetit kundrejt objektivitetit mund të krijohet nga një

marrëdhënie familjare, e ngushtë, personale apo e biznesit.

280.2 Një profesionist kontabël i pavarur, i cili jep një shërbim të sigurisë, duhet të jetë i pavarur nga

klienti i sigurisë. Pavarësia në mendim dhe në dukje janë të nevojshme për të bërë të mundur që

profesionisti kontabël i pavarur të shprehë një konkluzion, dhe të duket se shpreh një konkluzion,

pa paragjykim, konflikt interesi apo influencim të tepruar nga të tjerët. Seksionet 290 dhe 291

japin udhëzime specifike për kërkesat e pavarësisë që duhet të përmbushin profesionistët

kontabël të pavarur gjatë kryerjes së angazhimeve për dhënien e sigurisë.

280.3 Ekzistenca e kërcënimeve që i bëhen objektivitetit gjatë kryerjes së ndonjë shërbimi profesional

do të varet nga rrethanat e veçanta të angazhimit dhe nga natyra e punës që kryen profesionisti

kontabël i pavarur.


nevojshme duhet të zbatojë masat mbrojtëse për tì eleminuar apo zvogëluar ato në një nivel të


Tërheqjen nga grupi i angazhimit.

Vendosjen e proçedurave të mbikëqyrjes.

Ndërprerjen e atyre marrëdhënieve financiare apo të biznesit që çojnë në kërcënim.

Diskutimin e çështjes me nivelet e larta të drejtimit brenda firmës.

Diskutimin e çështjes me personat e ngarkuar me qeverisjen e klientit.

Në qoftë se masat mbrojtëse nuk mund të eleminojnë apo zvogëlojnë kërcënimin deri në një

nivel të pranuesëhm, profesionisti kontabël duhet tì japë fund ose të ndërpresë angazhimin

përkatës.

ETIKA 43

SEKSIONI 290 PAVARËSIA – ANGAZHIMET E AUDITIMIT DHE TË RISHIKIMIT

PERMBAJTJET

Paragrafët

Struktura e Seksionit

290.1

Një metodë konceptuale për pavarësinë 290.4

Rrjetet dhe Firmat Rjet 290.13

Entitetet me Interes Publik 290.25

Entitetet e Lidhura 290.27

Organet (personat) e ngarkuar me qeverisjen 290.28

Dokumentimi 290.29

Periudha e angazhimit 290.30

Shkrirjet dhe Blerjet 290.33

Shkelja e një Dispozite të këtij Seksioni 290.39

Zbatimi i Metodës së Kuadrit Konceptual për Pavarësinë 290.100

Interesat Financiare 290.102

Huatë dhe Garancitë 290.117

Marrëdhëniet e biznesit 290.123

Marrëdhëniet Familjare dhe personale 290.126

Punësimi tek Klienti Auditimit 290.132

Caktimet e perkohshme të personelit 290.140

Shërbimet e kohëve të fundit me nje klient të Auditimit 290.141

Shërbimi si një drejtor ose zyrtar i një Klienti të Auditimit 290.144

Lidhja e gjatë e personelit të lartë (përfshirë rotacionin e ortakut) me nje klient të

Auditimit

290.148

Dhënia e Shërbimeve të Jo-sigurisë për klientët e auditimit 290.154

Përgjegjësitë e Drejtimit 209.159

Përgatitja e Regjistrave Kontabël dhe e Pasqyrave Financiare 290.164

Shërbimet e Vlerësimit 290.172

Shërbimet Tatimore 290.178

Shërbimet e Auditimit të Brendshëm 290.192

Shërbimet e Sistemeve Të TI-së 290.198

Shërbimet e Mbështetjes Gjyqësore 290.204

Shërbimet Ligjore 290.206

Shërbimet e Rekrutimit 290.211

Shërbimet Financiare të Korporatës 290.213

Honoraret e pagesës 290.217

Honoraret – Madhësia Relative 290.217

Honoratet e Pagesës – të Vonuara në Shlyerje 290.220

Honoraret e Kushtëzuara 290.221

Kompensimi dhe Politikat e Vlerësimit

290.225

Dhuratat dhe Mikpritja 290.227

Paditë Gjyqësore Aktuale ose të Kërcënuara 290.228

Raportet që Përfshijnë një Kufizim në Përdorimin dhe në Shpërndarje 290.500

ETIKA 44

SEKSIONI 290

Struktura e ketij seksioni

290.1 Ky seksion trajton kërkesat e pavarësisë për angazhimet e auditimit dhe angazhimet e rishikimit,

të cilat janë angazhime të dhënies së sigurisë, në të cilat një profesionist kontabël i pavarur

shpreh një opinion mbi pasqyrat financiare. Këto angazhime përfshijnë angazhimet e auditimit

dhe të rishikimit për të raportuar mbi një paketë të plotë të pasqyrave financiare dhe një pasqyrë

financiare vetme. Kërkesat e pavarësisë për angazhimet e dhënies së sigurisë që nuk janë

angazhime auditimi ose rishikimi janë trajtuar në seksionin 291

290.2 Në disa rrethana që përfshijnë angazhime të auditimit ku raporti i auditimit përmban një kufizim

në përdorim e shpërndarje dhe nëse plotësohen disa kushte, kërkesat e pavarësisë të dhëna në

këtë seksion mund të modifikohen sikurse tregohet në paragrafët 290.500 - 290.514. Modifikimet

nuk lejohen në rastin e një auditimi të pasqyrave financiare të kërkuara nga ligji ose nga

rregullorja.

290.3 Në këtë seksion termat:

(a) “Auditim”; “grup i auditimit”; “angazhim auditimi”; “klient i auditimit” dhe “raport i

auditimit” përfshijnë rishikimin, grupin e rishikimit, angazhimin e rishikimit; klientin e

rishikimit dhe raportin e rishikimit; dhe

(b) “Firmë” përfshin firmën rrjet, përveç rasteve kur është deklaruar ndryshe.

Një metodë konceptuale për pavarësinë

290.4 Në rastin e angazhimeve të auditimit është në interes të publikut, dhe për këtë arsye kërkohet

edhe nga ky Kod, që anëtarët e grupeve të auditimit, firmat dhe sipas rastit, firmat rrjet të jenë të

pavarura nga klientët e auditimit.

290.5 Objektivi i këtij seksioni është të ndihmojë firmat dhe anëtarët e grupeve të auditimit për

zbatimin e metodës së kuadrit konceptual të përshkruar më poshtë për arritjen dhe mbajtjen e

pavarësisë.

290.6 Pavarësia përfshin:

(a) Pavarësinë e Mendimit

Është gjendja e të menduarit, që lejon shprehjen e një konkluzioni pa u ndikuar nga influencat që

kompromentojnë gjykimin profesional, me anën e të cilës bëhet e mundur që një individ të

veprojë me integritet dhe të ushtrojë objektivitetin dhe skepticismin profesional.

(b) Pavarësinë në Dukje (Aparencë)

Mënjanimi i fakteve dhe rrethanave që janë kaq të rëndësishme, sa që një palë e tretë e arsyeshme

dhe e informuar, e cila peshon të gjitha faktet dhe rrethanat specifike, do të mund të arrinte në

përfundimin se është kompromentuar integriteti, objektiviteti ose skepticizmi profesional i një

firme apo të një anëtari të grupit të auditimit.

290.7 Metoda e kuadrit konceptual nga profesionistët kontabël do të zbatohet për të:

(a) Identifikuar kërcënimet ndaj pavarësisë;

ETIKA 45

(b) Vlerësuar rëndësinë e rreziqeve të identifikuara; dhe

(c) Zbatuar, kur është e nevojshme, masat mbrojtëse për të eliminuar ose zvogëluar

kërcënimet deri një nivel të pranueshëm.

Kur profesionisti kontabël konstaton se nuk ka në dispozicion masat e duhura mbrojtëse, ose qe

masat mbrojtëse nuk mund të zbatohen për të eliminuar ose zvogëluar kërcënimet në nivel të

pranueshëm, ai duhet të eleminojë rrethanat ose marrëdhëniet që krijojnë kërcënime ose tì japë

fund apo të ndërpresë angazhimin e auditimit.

Për zbatimin e këtij kuadri konceptual një profesionist kontabël duhet të përdorë gjykimin

profesional.

290.8 Pë vlerësimin e kërcënimeve ndaj pavarësisë mund të jenë të përshtatshme shumë rrethana të

ndryshme, apo kombinime të rrethanave. Është e pamundur të përkufizohet çdo situatë që krijon

kërcënime për pavarësinë dhe për të specifikuar veprimet e duhura. Prandaj, ky Kod përcakton

një kuadër konceptual që ju kërkon firmave dhe anëtarëve të grupeve të auditimit të identifikojnë,

vlerësojnë, dhe trajtojnë kërcënimet që i bëhen pavarësisë. Metoda e kuadrit konceptual i

ndihmon profesionistët kontabël të pavarur të veprojnë në përputhje me kërkesat etike të këtij

Kodi. Ai trajton shumë rrethana të ndryshme që krijojnë kërcënime ndaj pavarësisë dhe që mund

të pengojnë një profesionist kontabël të arrijë në përfundimin se një situatë është e lejuar në qoftë

se ajo nuk është e ndaluar në mënyrë specifike.

290.9 Paragrafët 290.100 dhe në vazhdim përshkruajnë mënyrën se si duhet të zbatohet ky kuadër

konceptual për pavarësinë. Këta paragrafë nuk trajtojnë të gjitha rrethanat dhe marrëdhëniet që

krijojnë ose mund të krijojnë kërcënime ndaj pavarësisë.

290.10 Për të përcaktuar nëse do të pranojë ose do të vazhdojë një angazhim apo nëse një individ i

veçantë mund të jetë një anëtar i grupit të auditimit, një firmë duhet të identifikojë dhe vlerësojë

kërcënimet ndaj pavarësisë. Në qoftë se kërcënimet nuk janë në një nivel të pranueshëm, dhe

vendimi që duhet marrë ka të bëjë me faktin nëse do të pranohet një angazhim apo në grupin e

auditimit do të përfshihet një individ i veçantë, firma duhet të vlerësojë nëse ka masa mbrojtëse

për të eliminuar ose zvogëluar kërcënimet në një nivel të pranueshëm. Po qe se vendimi ka të

bëjë me faktin nëse firma do të vazhdojë ose jo një angazhim, ajo do të vlerësojëë nëse ndonjë

masë mbrojtëse ekzistuese do të vazhdojë të jetë efektive për të eliminuar apo zvogëluar

kërcënimet në një nivel të pranueshëm, ose nëse do të duhet të zbatohen masa mbrojtëse të tjera,

apo nëse angazhimi duhet të ndërpritet. Kurdoherë që në vëmendjen e firmës gjatë angazhimit

vijnë informacione të reja në lidhje me një kërcënim për pavarësinë, firma duhet të vlerësojë

rëndësinë e kërcënimit në përputhje me metodën e kuadrit konceptual.

290.11 Gjatë gjithë këtij seksioni, referenca bëhet tek rëndësia e kërcënimeve që i bëhen pavarësisë. Për

vlerësimin e rëndësisë së një kërcënimi, do të merren parasysh si faktorët cilësorë ashtu edhe ata

sasiorë.

290,12 Në shumicën e rasteve, ky seksion nuk përshkruan përgjegjësinë e veçantë të individëve brenda

firmës për veprimet në lidhje me pavarësinë, sepse përgjegjësia mund të ndryshojë në varësi të

madhësisë, strukturës dhe organizimit të një firme. Standardet Ndërkombëtare të Kontrollit të

Cilësisë (SNKC-të) kërkojnë që firma të vendosë politika dhe procedura që kanë për qëllim tì

japin asaj siguri të arsyeshme se pavarësia është e ruajtur, kur kërkohet nga kërkesat përkatëse

etike. Përveç kësaj, Standardet Ndërkombëtare të Auditimit (SNA-të) kërkojnë që ortaku i

ETIKA 46

angazhimit të formojë një konkluzion mbi pajtueshmërinë me kërkesat e pavarësisë që zbatohen

për angazhimin.

Rrjetet dhe Firmat Rjet

290.13 Në qoftë se një firmë konsiderohet të jetë një firmë e rrjetit, firma duhet të jetë e pavarur nga

klientët e auditimit të firmave të tjera brenda rrjetit (përveç rasteve kur në këtë Kod është

përcaktuar ndryshe). Kërkesat për pavarësinë të këtij seksioni, të cilat aplikohen për një firmë të

rrjetit zbatohen për çdo entitet, sic janë entitetet që merren me praktikat e konsulencës ose

praktikat profesionale ligjore, të cilat përmbushin kriteret e përkufizimit të një firme të rrjetit,

pavarësisht nëse entiteti vetë e përmbush kushtin e përkufizimit të një firme.

290.14 Për të rritur aftësinë e tyre për të ofruar shërbime profesionale, firmat shpesh formojnë struktura

të mëdha me firma dhe entitete të tjera. Fakti nëse këto struktura të mëdha krijojnë ose jo një rrjet

varet nga fakte dhe rrethana të veçanta dhe nuk varet nga fakti nëse firmat dhe entitetet janë

ligjërisht të veçanta dhe të dallueshme. Për shembull, një strukturë e madhe mund të synojë

vetëm në lehtësimin e referimit të punës, e cila në vetvete nuk i plotëson kriteret e nevojshme që

të përbëjë një rrjet. Nga ana tjetër, një strukturë e madhe mund të jetë e tillë që të synojë

bashkëpunimin dhe firmat përdorin të njëjtin emër të përbashkët, një sistem të përbashkët të

kontrollit të cilësisë, apo të njëjtat burime të rëndësishme profesionale dhe rrjedhimisht

konsiderohet të jetë një rrjet.

290.15 Gjykimi nëse struktura e madhe është një rrjet do të bëhet në dritën faktit nëse një palë e tretë e

arsyeshme dhe e informuar, e cila peshon të gjitha faktet dhe rrethanat specifike, do të mund të

arrinte në përfundimin se entitetet janë të lidhura në një mënyrë të tillë që tregon se ekziston një

rrjet. Ky gjykim do të aplikohet me koherencë për të gjithë rrjetin.

290.16 Kur struktura e madhe ka për qëllim bashkëpunimin dhe ajo synon në mënyrë të qartë në

realizimin e fitimit ose në ndarjen e kostos midis entiteteve brenda strukturës, konsiderohet se

kemi të bëjmë me një rrjet. Megjithatë, ndarja e kostove të parëndësishme në vetvete nuk krijon

një rrjet. Përveç kësaj, në qoftë se ndarja e kostove është e kufizuar vetëm për ato kosto që lidhen

me zhvillimin e metodologjive të auditimit, manualeve, ose të kurseve te trajnimit, kjo në vetvete

nuk do të krijonte një rrjet. Më tej, një shoqërizim (lidhje) mes një firme dhe një entiteti tjetër të

pa lidhur për të ofruar bashkërisht një shërbim apo për të zhvilluar një produkt, në vetvete nuk

krijon një rrjet.

290.17 Kur struktura e madhe ka për qëllim bashkëpunimin dhe entitetet brenda strukturës ndajnë në

mënyrë të përbashkët pronësinë, kontrollin apo menaxhimin, ajo mendohet të jetë një rrjet. Kjo

mund të arrihet përmes kontratës ose mjete të tjera.

290.18 Kur struktura e madhe ka për qëllim bashkëpunimin dhe entitetet brenda strukturës kanë politika

dhe procedura të përbashkëta të kontrollit të cilësisë, ajo do të konsiderohet të jetë një rrjet. Për

këtë qëllim, politika dhe procedura të përbashkëta për kontrollin e cilësisë janë ato të projektuara,

të zbatuara dhe të monitoruara në të gjithë strukturën e madhe.

290.19 Kur struktura e madhe ka për qëllim bashkëpunimin dhe entitetet brenda strukturës kanë një

strategji të përbashkët të biznesit, ajo konsiderohet të jetë një rrjet. Ndarja e një strategjie të

përbashkët të biznesit përfshin një marrëveshje me entitetet për të arritur objektiva strategjike të

përbashkëta. Një entitet nuk vlerësohet të jetë një firmë rrjet thjesht sepse ai bashkëpunon me një

entitet tjetër vetëm për t'iu përgjigjur së bashku një kërkesë për një propozim për ofrimin e një

shërbimi profesional.

ETIKA 47

290.20 Kur struktura e madhe ka për qëllim bashkëpunimin dhe entitetet brenda strukturës përdorin të

njëjtin emër të përbashkët ajo konsiderohet të jetë një rrjet. Një emër i përbashkët përfshin

inicialet e zakonshme ose një emër të përbashkët. Një firmë konsiderohet se përdor një emër të

përbashkët, po qe se ajo përfshin, për shembull, emrin e përbashkët si pjesë të emrit ose së

bashku me emrin e saj të firmës, kur një ortak i firmës nënshkruan një raport të auditimit.

290.21 Edhe pse një firmë nuk bën pjesë në një rrjet dhe nuk përdor një emër të përbashkët si pjesë e

emrit të firmës, ajo mund të japë pamjen se i përket një rrjeti, në qoftë se ajo bën referencë në

shkresat ose në materialet promovuese, ku tregon se është një anëtar i një bashkimi (asocimi) të

firmave. Për pasojë, nëse nuk tregohet kujdesi i duhur përsa i përket mënyrës se si një firmë i

përshkruan këto anëtarësi, mund të krijohet një perceptim se firma i përket një rrjeti.

290.22 Nëse një firmë shet një pjesë të objektit të shërbimeve të saj, marrëveshja e shitjes ndonjëherë

parashikon që për një periudhë të kufizuar kohe, entiteti i ri mund të vazhdojë të përdorë emrin e

firmës, ose një element të emrit, edhe pse ai nuk është më i lidhur me firmën. Në rrethana të tilla,

ndërsa dy entitetet mund të realizojnë kryerjen e shërbimeve nën një emër të përbashkët, faktet

janë të tilla që ato nuk i përkasin një strukturë të madhe që synon bashkëpunimin dhe, për këtë

arsye, nuk janë firma të rrjetit. Këto entitete do të përcaktojnë mënyrën se si të bëjnë të ditur se

ato nuk janë firma rrjet, kur ato paraqasin veten e tyre për palët e jashtme.

290.23 Kur struktura e madhe ka për qëllim bashkëpunimin dhe entitetet brenda strukturës ndajnë një

pjesë të konsiderueshme të burimeve profesionale, ajo konsiderohet se është një rrjet. Burimet

profesionale përfshijnë:

Sistemet e përbashkëta që ju mundësojnë firmave për të shkëmbyer informacione, sic janë të

dhënat e klientit, faturimet dhe regjistrimet e kohës së punës;

Ortakët dhe stafi;

Departamentet teknike që konsultojnë për cështje teknike apo çështje të sektorëve ekonomikë

të veçantë, transaksione apo ngjarje për angazhimet e sigurisë;

Metodologjia e auditimit ose manualet e auditimit, dhe

Kurset e trajnimit dhe mjediset e tyre.

290.24 Përcaktimi nëse burimet profesionale të përbashkëta janë të rëndësishme dhe për këtë arsye,

firmat janë firma të rrjetit, do të bëhet duke u bazuar në faktet dhe rrethanat përkatëse. Kur

burimet e përbashkëta janë kufizuar në metodologjinë e përbashkët të auditimit apo në manualet

e auditimit, pa shkëmbim të personelit apo të informacioneve të klientit ose të tregut, nuk ka

gjasa që burimet e përbashkëta të jenë të rëndësishëm. E njëjta gjë vlen edhe për përpjekjet për

një trajnim të përbashkët. Megjithatë, atje ku burimet e përbashkëta përfshijnë shkëmbimin e

njerëzve ose të informacionit, sic është rasti kur personeli merret nga një grup i përbashkët, ose

kur brenda strukturës së madhe është krijuar një departament i përbashkët teknik për t`ju ofruar

firmave pjesëmarrëse këshilla teknike, të cilat duhet të ndiqen nga ana e tyre, një palë e tretë e

arsyeshme dhe e informuar, ka shumë gjasa të arrijë në përfundimin që burimet e përbashkëta

janë të rëndësishme.

Entitetet me Interes Publik

290.25 Seksioni 290 përmban dispozita shtesë që pasqyrojnë shkallën e interesit publik që kanë disa

entitete. Për qëllime të këtij seksioni, entitetet me interes publik janë:

ETIKA 48

(a) Të gjitha entitetet e listuara në bursë, dhe

(b) Çdo subjekt:

(i) I përkufizuar me rregullore apo nga legjislacioni si entitet me interes publik; ose

(ii) Për të cilin, nga rregulli ose ligji, kërkohet që auditimi të bëhet në pajtim me të njëjtat

kërkesa të pavarësisë që zbatohen për auditimin e entiteteve të listuara. Një rregullim i

tillë mund të shpallet nga ndonjë rregullator përkatës, përfshirë një rregullator të

auditimit.

290.26 Firmat dhe organizmat anëtare inkurajohen për të përcaktuar nëse do të trajtojnë entitetet e tjera,

ose disa kategori të entiteteve, si entitete me interes publik, për shkak se ato kanë një numër të

madh dhe gamë të gjerë të palëve të interesuara. Faktorët që duhet të merren parasysh përfshijnë:

Natyrën e biznesit, sic është mbajtja e aktiveve në mirëbesim për një numër të madh të palëve

të interesuara. Si shembuj mund të jenë institucionet financiare, të tilla si bankat dhe

shoqëritë e sigurimeve dhe fondet e pensioneve;

Madhësinë; dhe

Numrin e të punësuarve.

Entitetet e Lidhura

290.27 Në rastin e një klienti të auditimit që është një entitet i listuar, referencat për një klient të

auditimit të bëra në këtë seksion përfshijnë edhe entitetet e lidhur të klientit (përveç rasteve kur

është deklaruar ndryshe). Për të gjithë klientët e tjerë të auditimit, referencat që jepen në këtë

seksion për një klient të auditimit përfshijnë entitetet e lidhura mbi të cilat klienti ka kontroll të

drejtpërdrejtë apo të tërthortë. Kur grupi i auditimit e di ose ka arsye të besojë se një marrëdhënie

ose rrethanë që ka të bëjë me një entitet tjetër të lidhur të klientit duhet të mbahet parasysh për

vlerësimin e pavarësisë së firmës nga klienti, grupi i auditimit duhet ta përfshijë këtë entitet të

lidhur kur ai identifikon dhe vlerëson kërcënimet ndaj pavarësisë dhe kur zbaton masat e duhura

mbrojtëse.

Organet (personat) e ngarkuara me qeverisjen

290.28 Edhe kur nuk kërkohet nga Kodi, nga standardet e zbatueshme të auditimit, nga ligji apo

rregullat, inkurajohet të bëhet një komunikim i rregullt midis firmës dhe organeve të ngarkuara

me qeverisjen e klientit të auditimit në lidhje me marrëdhëniet dhe për të tjera çështje që, sipas

mendimit të firmës, mund të lidhen në mënyrë të arsyeshme me pavarësinë. Ky komunikim ju jep

mundësi organeve të ngarkuara me qeverisjen të:

(a) Marrin parasysh gjykimet e firmës në identifikimin dhe vlerësimin e kërcënimeve ndaj

pavarësisë,

(b) Konsiderojnë përshtatshmërinë e masave mbrojtëse që zbatohen për eliminimin e

kërcënimeve apo zvogëlimin e tyre në një nivel të pranueshëm, dhe

(c) Ndërmarrin veprimet e duhura.

ETIKA 49

Një metodë e tillë mund të jetë veçanërisht e dobishme në rastin e kërcënimeve të frikësimit dhe

të familiaritetit.

Për të qenë në pajtim me kërkesat e këtij seksioni në lidhje me komunikimin me personat e

ngarkuar me qeverisjen, firma, në varësi të natyrës dhe rëndësisë së rrethanave të veçanta dhe

çështjes që do të komunikohet, duhet të përcaktojë personat e duhur brenda strukturës së

qeverisjes së entitetit me të cilët duhet të komunikojë. Në qoftë se firma komunikon me një

nëngrup të organeve të ngarkuara me qeverisjen, për shembull, me një komitet auditimi ose një

individ, firma duhet të vlerësojë nëse është e nevojshme të komunikohet me të gjithë personat e

ngarkuar me qeverisjen në mënyrë që ata të jenë të informuar mjaftueshëm.

Dokumentimi

290.29 Dokumentimi jep evidencë lidhur me gjykimet e bëra nga profesionisti kontabël për formimin e

konkluzioneve në lidhje me pajtueshmërinë me kërkesat për pavarësinë. Mungesa e

dokumentacionit nuk është një përcaktues i faktit nëse një firmë e ka konsideruar një çështje të

caktuar dhe as e faktit nëse firma është e pavarur.

Profesionisti kontabël duhet të dokumentojë përfundimet në lidhje me pajtueshmërinë me

kërkesat e pavarësisë, si dhe thelbin e diskutimeve përkatëse që mbështesin këto konkluzione.

Për këtë arsye:

(a) Kur kërkohet të zbatohen masat mbrojtëse për të zvogëluar një kërcënim në një nivel të

pranueshëm, profesionisti kontabël do të dokumentojë natyrën e kërcënimit dhe masat

mbrojtëse që janë zbatuar, të cilat e zvogëlojnë kërcënimin deri në një nivel të pranueshëm;

dhe

(b) Kur një kërcënim ka kërkuar analizë të rëndësishme për të përcaktuar nëse masat mbrojtëse

kanë qënë të nevojshme dhe profesionisti kontabël ka arritur në përfundimin se këto masa

nuk kanë qënë të nevojshme për shkak se kërcënimi kishte qënë tashmë në një nivel të

pranueshëm, profesionisti kontabël duhet të dokumentojë natyrën e kërcënimit dhe

arsyetimin për përfundimin.

Periudha e angazhimit

290.30 Pavarësia nga klienti i auditimit kërkohet si gjatë periudhës se angazhimit, ashtu edhe gjatë

periudhës që mbulojnë pasqyrat financiare. Periudha e angazhimit fillon kur grupi i auditimit nis

të kryejë shërbimet e auditimit. Periudha e angazhimit përfundon kur lëshohet raporti i auditimit.

Kur angazhimi është i një natyre të përsëritur, ai përfundon në kohën më të vonë të njoftimit të

bërë nga çdonjëra nga palët se marrëdhënia profesionale ka përfunduar ose të datës së leshimit të

raportit final të auditimit.

290.31Kur një entitet bëhet një klient i auditimit gjatë ose pas periudhës së mbuluar nga pasqyrat

financiare për të cilat firma do të shprehë një opinion, firma do të vlerësojë nëse krijohet ndonjë

kërcënim për pavarësinë nga:

(a) Marrëdhëniet financiare apo të biznesit me klientin e auditimit gjatë ose pas periudhës së

mbuluar nga pasqyrat financiare, por para pranimit të angazhimit të auditimit; ose

(b) Shërbimet e mëparshme që i janë dhënë klientit të auditimit.

ETIKA 50

290.32 Nëse një shërbim i jo-sigurisë i është dhënë klientit të auditimit gjatë apo pas periudhës së

mbuluar nga pasqyrat financiare, por para se grupi i auditimit ka nisur të kryejë shërbimet e

auditimit dhe shërbimi nuk do të lejohet gjatë periudhës së angazhimit të auditimit, firma duhet të

vlerësojnë çdo kërcënim për pavarësinë të krijuar nga shërbimi. Nëse një kërcënim nuk është në

një nivel të pranueshëm, angazhimi i auditimit do të pranohet vetëm nëse janë aplikuar masa

mbrojtëse për të eliminuar çdo kërcënim apo për zvogëlimin e tyre në një nivel të pranueshëm.

Shembuj të këtyre masave mbrojtëse përfshijnë:

Mos përfshirjen e personelit që ka dhënë shërbime të jo- sigurisë si anëtar të grupit të

auditimit;

Caktimin e një profesionisti kontabël për rishikimin e punës së auditimit dhe të jo-sigurisë

sipas rastit; ose

Angazhimin e një firme tjetër për të vlerësuar rezultatet e shërbimit të jo-sigurisë ose

caktimin e një firme tjetër për ri-kryerjen e shërbimit të jo sigurisë deri në shkallën që është e

nevojshme për ta mundësuar atë të marrë përgjegjësinë për shërbimin.

Shkrirjet dhe Blerjet

290.33 Kur, si rezultat i një shkrirje ose blerje, një entitet bëhet një palë e lidhur e një klienti të auditimit,

firma duhet të identifikojë dhe vlerësojë interesat e mëparshme dhe të tanishme dhe marrëdhëniet

me entitetin e lidhur, të cilat, duke patur parasysh masat mbrojtëse në dispozicion, mund të

ndikojnë në pavarësinë e saj dhe për këtë arsye në aftësinë e saj për të vazhduar angazhimin e

auditimit pas datës së hyrjes në fuqi të shkrirjes ose blerjes.

290.34 Firma do të ndërmarrë hapat e nevojshme që në datën e hyrjes në fuqi të shkrirjes ose blerjes, të

ndërprerësë interesat apo marrëdhëniet aktuale që nuk janë të lejuara sipas këtij Kodi. Megjithatë,

nëse një interes apo marrëdhënie aktuale nuk mund të ndërpritet në mënyrë të arsyeshme deri në

datën e hyrjes në fuqi të bashkimit ose blerjes për shembull, për shkak se entiteti i lidhur në datën

e hyrjes në fuqi nuk është në gjendje të kryejë një tranzicion të rregullt tek një një tjetër ofrues i

shërbimit të jo-sigurisë të shërbimit të dhënë nga firma, firma do të vlerësojë kërcënimin që

krijohet nga ky interes ose kjo marrëdhënie. Sa më i rëndësishëm të jetë kërcënimi, aq më shumë

ka të ngjarë që objektiviteti i firmës të kompromentohet dhe ajo nuk do të jetë në gjendje të

vazhdojë si auditues. Rëndësia e kërcënimit varet nga faktorë të tillë si:

Natyra dhe rëndësia e interesit apo marrëdhënies;

Natyra dhe rëndësia e marrëdhënies me palën e lidhur (për shembull, nëse entiteti i lidhur

është një degë apo një shoqëri mëmë); dhe

Periudha e kohës që nevojitet deri sa interesi apo marrëdhënia të ndërpriten në mënyrë të

arsyeshme.

Firma do të diskutojë me organet e ngarkuara me qeverisjen për arsyet pse interesi apo

marrëdhënia nuk mund të ndërpriten në mënyrë të arsyeshme në datën e hyrjes në fuqi të

bashkimit ose blerjes dhe për vlerësimin e rëndësisë së kërcënimit.

290.35 Nëse organet e ngarkuara me qeverisjen kërkojnë që firma të vazhdojë si auditues, firma do ta

bëjë këtë gjë vetëm nëse:

ETIKA 51

(a) Interesi ose marrëdhënia do të ndërpritet në mënyrë të arsyeshme sa më shpejt që të jetë e

mundur, dhe në të gjitha rastet, brenda gjashtë muajve nga data e hyrjes në fuqi të bashkimit

ose blerjes;

(b) Çdo individ i cili ka një interes ose marrëdhënie të tillë, duke përfshirë një interes që ka

lindur me kryerjen e një shërbimi të jo-sigurise që nuk do të lejohet sipas këtij seksioni, nuk

do të jetë një anëtar i grupit të angazhimit për auditimin, ose individi përgjegjës për kontrollin

e cilësisë së angazhimit dhe

(c) Sipas nevojës, do të zbatohen masat e përshtatshme kalimtare dhe do të diskutohet me

organet e ngarkuara me qeverisjen. Shembuj të masave kalimtare përfshijnë:

Caktimin e një profesionisti kontabël për rishikimin sipas nevojës, të auditimit apo të

shërbimit të jo-sigurisë;

Caktimin e një profesionisti kontabël, i cili nuk është anëtar i firmës që shpreh opinionin

mbi pasqyrat financiare, për të kryer një rishikim që është ekuivalent me një rishikim për

kontrollin e cilësisë së angazhimit, ose

Angazhimin e një tjetër firme për të vlerësuar rezultatet e shërbimit të jo-sigurisë ose

angazhimin e një tjetër firme për ri-kryerjen e shërbimit të jo-sigurisë në masën e

nevojshme që i jep mundësinë asaj të marrë përgjegjësinë për shërbimin.

290.36 Firma mund të ketë realizuar një sasi të konsiderueshme të punës në auditim para hyrjes në fuqi

të bashkimit ose blerjes dhe, mund të jetë në gjendje të kryejë procedurat e auditimit të mbetura

brenda një periudhe kohe të shkurtër. Në rrethana të tilla, nëse organet e ngarkuara me qeverisjen

i kërkojnë firmës të përfundojë auditimin duke vazhduar të ketë një interes apo marrëdhënie të

identifikuar në paragrafin 290,33, firma do ta bëjë këtë vetëm nëse:

(a) Ka vlerësuar rëndësinë e kërcënimit të krijuar nga një interes ose marrëdhënie e tillë dhe e ka

diskutuar vlerësimin me organet e ngarkuara me qeverisjen;

(b) Vepron në përputhje me kërkesat e dhëna në paragrafin 290,35 (b) - (c), dhe

(c) Pushon të jetë auditues jo më vonë se momenti i lëshimit të raportit të auditimit.

290.37 Kur adreson interesat e mëparshme dhe aktuale dhe marrëdhëniet e mbuluara nga paragrafet

290.34-290.36, firma do të vlerësojë nëse, edhe në qoftë se mund të plotësohen të gjitha kërkesat,

interesat dhe marrëdhëniet krijojnë kërcënime që do të vazhdojnë të mbeten kaq të

konsiderueshme sa që të kompromentohet objektiviteti dhe, nëse është kështu, firma do të

pushojë të jetë audituesi.

290.38 Profesionisti kontabël duhet të dokumentojë çdo interes apo marrëdhënie që mbulohet nga

paragrafët 290.34 dhe 36 që nuk ndërpritet që nga data e hyrjes në fuqi të bashkimit ose blerjes

dhe arsyet pse ato nuk do të ndërpriten, masat kalimtare të aplikuara, rezultatet e diskutimeve me

personat e ngarkuar me qeverisjen, dhe arsyetimin pse interesat dhe marrëdhëniet e mëparshme

dhe aktuale nuk krijojnë kërcënime që do të mbeten kaq të konsiderueshme sa që të

kompromentohet objektiviteti.

Shkelja e një Dispozite të këtij Seksioni

ETIKA 52

290.39 Një shkelje e një dispozite të këtij seksioni mund të ndodhë pavarësisht se firma ka vënë në

zbatim politika dhe procedura që kanë si synim t’i japin asaj sigurinë e arsyeshme për ruajtjen e

pavarësisë. Një shkelje e tillë mund të sjellë si pasojë ndërprerjen e angazhimit të auditimit.

290.40 Kur firma vlerëson se ka ndodhur një shkelje, ajo duhet të ndërpresë, të pezullojë ose të

eleminojë interesin apo marrëdhënien që ka shkaktuar shkeljen dhe të trajtojë pasojat e shkeljes.

290.41 Kur identifikohet një shkelje, firma do të konsiderojë nëse ka kërkesa ligjore ose rregullatore që

do të zbatohen në lidhje me shkeljen, dhe nëse po, duhet të respektojë këto kërkesa. Firma do të

konsiderojë raportimin e shkeljes tek një organizëm anëtar, tek autoriteti përkatës rregullator ose

mbikëqyrës, nëse një raportim i tillë është një praktikë e zakonshme ose parashikohet në

juridiksionin përkatës.

290.42 Kur identifikohet një shkelje, firma në pajtim me politikat dhe procedurat e saj do të komunikojë

menjëherë shkeljen tek ortaku i angazhimit, personat që kanë përgjegjësi për politikat dhe

procedurat që lidhen me pavarësinë, personelin përkatës brenda firmës dhe kur është e

nevojshme, rrjetin dhe ata që janë subjekt i kërkesave të pavarësisë të cilët duhet të ndërmarrin

veprimin e duhur. Firma duhet të vlerësojë rëndësinë e shkeljes dhe ndikimin e saj në

objektivitetin dhe aftësinë për të lëshuar një raport auditimi. Rëndësia e shkeljes do të varet nga

fakltorë të tillë si:

Natyra dhe kohëzgjatja e shkeljes;

Numri dhe natyra e shkeljeve të mëparshme që lidhen me angazhimin aktual të auditimit;

Nëse një anëtar i grupit të auditimit ka patur dijeni për interesat ose marrëdhëniet që kanë

shkaktuar shkeljen;

Nëse individi që ka shkaktuar shkeljen është një anëtar i grupit të auditimit apo një individ tjetër

për të cilin ka kërkesa për pavarësinë;

Nëse shkelja lidhet me një anëtar të grupit të auditimit, dhe me rolin e këtij individi;

Nëse shkelja është shkaktur nga dhënia e një shërbimi profesional, nga ndikimi i këtij shërbimi

nëse ka, në regjistrimet kontabël ose shumat e regjistruara në pasqyrat financiare për të cilat

firma do të shprehë një opinion; dhe

Shkalla e shtrirjes së rreziqeve të interesit personal, përkrahjes, kërcënimit dhe rreziqeve të tjera

të krijuara nga shkelja.

290.43 Në varësi të rëndësisë së shkeljes, mund të jetë e nevojshme të ndërpritet angazhimi i auditimit

ose mund të jetë e mundur ndërmarrja e veprimeve që adresojnë në mënyrë të kënaqshme pasojat e

shkeljes. Firma do të përcaktojë nëse do të ndërmerret një veprim i tillë dhe nëse ai është i përshtatshëm

në rrethanat në fjalë. Kur bën këtë vlerësim firma do të përdorë gjykimin profesional dhe do të marrë

parasysh mundësinë nëse një palë e tretë e arsyeshme dhe e informuar, që vlerëson rëndësinë e shkeljes,

duke patur parasysh veprimet që duhet të ndërmerren dhe të gjitha faktet e rrethanat specifike që kanë

qënë në dispozicion të profesionistit kontabël në atë kohë, do të mund të arrinte në përfundimin se

objektiviteti i firmës është kompromentuar dhe për këtë arsye firma nuk është në gjendje të lëshojë një

raport auditimi.

290.44 Shembuj të veprimeve që mund të ndërmarrë firma janë:

Heqja e individit përkatës nga grupi i auditimit;

Kryerja e një rishikimi shtesë për punën audituese të ndikuar ose rikryerja e kësaj pune deri në

shkallën e nevojshme, dhe në çdo rast duke përdorur personel të ndryshëm;

Dhënien e rekomandimit që klienti i auditimit të angazhojë një firmë tjetër për të rishikuar ose

rikryer punën audituese të ndikuar deri në shkallën e nevojshme; dhe

Kur shkelja lidhet me një shërbim të jo-sigurisë që ka ndikim në regjistrimet kontabël ose në

shumën që është regjistruar në pasqyrat financiare: angazhimi i një firme tjetër për të vlerësuar

rezultatet e shërbimit të jo-sigurisë deri në shkallën e nevojshme për t’i mundësuar asaj të marrë

përgjegjësi për shërbimin.

ETIKA 53

290.45 Nëse firma arrin në përfundimin se nuk mund të ndërmerret ndonjë veprim që adreson në mënyrë

të kënaqshme pasojat e shkeljes, ajo do të informojë sa më shpejt të jetë e mundur personat e

ngarkur me qeverisjen dhe do të ndërmarrë hapat e nevojshme për të ndërprerë angazhimin e

auditimit, në përputhje me kërkesat ligjore e rregullatore të zbatueshme që lidhen me ndërprerjen

e angazhimit të auditimit, nëse ka të tilla. Kur ligji ose rregulli nuk e lejon ndërprerjen, firma

duhet të veprojë në përputhje me kërkesat e zbatueshme të raportimit dhe të dhënies së

informacioneve shpjeguese.

290.46 Nëse firma arrin në përfundimin se mund të ndërmerren veprime për të adresuar në mënyrë të

kënaqshme pasojat e shkeljes, ajo do të diskutojë shkeljen dhe veprimet që ka ndërmarrë ose

propozon të ndërmarrë, me personat e ngarkur me qeverisjen. Firma do të diskutojë shkeljen dhe

veprimet brenda një kohe të shkurtër, përveç rasteve kur personat e ngarkuar me qeverisjen kanë

përcaktuar një afat alternativ për raportimin e shkeljeve më pak të rëndësishme. Midis çështjeve

që do të diskutohen përfshihen:

Rëndësia e shkeljes, përfshirë natyrën dhe kohëzgjatjen;

Si ka ndodhur shkelja dhe si është identifikuar ajo;

Veprimi i ndërmarrë apo që propozohet të ndërmerret dhe arsyetimi përkatës se pse ky veprim do

të adresojë në mënyrë të kënaqshme pasojat e shkeljes dhe t’i mundësojë atij lëshimin e një

raporti auditimi;

Konkluzioni që sipas gjykimit profesional të firmes, nuk është kompromentuar objektiviteti dhe

arsyetimi përkates për këtë konkluzion; dhe

Çdo hap që firma ka ndërmarrë ose propozon të ndërmarrë për të zvogëluar ose shmangur

rrezikun e shkeljeve në të ardhmen.

290.47 Firma do të komunikojë me shkrim me personat e ngarkuar me qeverisjen për të gjitha çështjet e

trajtuara në pajtim me paragrafin 290.46 dhe do të mbajë të informuar personat e ngarkuar me

qeverisjen lidhur me veprimet që janë ndërmarrë ose do të ndërmerren me qëllim trajtimin në

mënyrë të kënaqshme të pasojave të shkeljes. Komunikimi do të përfshijë një përshkrim të

politikave dhe procedurave të firmës që lidhen me shkeljen dhe që synojnë t’i japin firmës

sigurinë e arsyeshme se është ruajtur pavarësia dhe çdo hap të ndërmarrë apo që propozohet të

ndërmerret nga firma për të zvogëluar ose shmangur rrezikun që shkeljet të përsëriten. Nëse

personat e ngarkuar me qeverisjen nuk mendojnë se veprimi adreson në mënyrë të kënaqshme

pasojat e shkeljes, firma duhet të ndërmarrë hapat e nevojshme për të ndërprerë angazhimin e

auditimit, kur kjo lejohet nga ligji ose rregullorja, në pajtim me kërkesat e zbatueshme ligjore dhe

rregullatore që trajtojnë ndërprerjen e angazhimit të auditimit. Kur ligji ose rregullorja nuk

lejojnë ndërprerjen e angazhimit, firma duhet të veprojë sipas kërkesave të zbatueshme të

raportimit dhe të dhënies së informacioneve shpjeguese.

290.48 Nëse shkelja ka ndodhur përpara se të lëshohej raporti i mëparshëm i auditimit, firma duhet të

respektojë kërkesat e këtij seksioni kur ajo vlerëson rëndësinë e shkeljes dhe ndikimin e saj në

objektivitetin dhe aftësinë e firmës për të lëshuar një raport auditimi në periudhën aktuale.

Gjithashtu, firma do të konsiderojë ndikimin e shkeljes, nëse ka të tillë, mbi objektivitetin e

firmës në lidhje me ndonjë raport auditimi të lëshuar më parë dhe mundësinë e tërheqjes së

këtyre raporteve të auditimit dhe të diskutojë çështjen me personat e ngarkuar me qeverisjen.

290.49 Firma do të dokumentojë shkeljen, veprimet e ndërmarra, vendimet e marra dhe të gjitha

çështjet e diskutuara me personat e ngakuar me qeverisjen dhe ndonjë diskutim të bërë me organizmin

anëtar dhe autoritetin përkatës rregullator ose mbikëqyres. Kur firma vijon me angazhimin e auditimit,

në çështjet që duhet të dokumentohen përfshihen edhe konkluzionet, që në gjykimin profesional të

firmës tregojnë se nuk është kompromentuar objektiviteti dhe arsyetimin përse ajo ka ndërmarrë

ETIKA 54

veprimet që adresojnë në mënyrë të përshtatshme pasojat e shkeljes të atilla që firma të mund të lëshojë

një raport auditimi.

Paragrafët 290,50-290,99 janë lënë qëllimisht bosh.

Zbatimi i Metodës së Kuadrit Konceptual për Pavarësinë

290.100 Paragrafët 290.102 deri në 290.231 përshkruajnë rrethanat dhe marrëdhëniet specifike të cilat

krijojnë ose mund të krijojnë kërcënime ndaj pavarësisë. Paragrafët përshkruajnë kërcënimet

potenciale që krijohen dhe llojet e masave mbrojtëse që mund të jenë të përshtatëshme për të

eleminuar kërcënimet, ose për tì zvogëluar ato në një nivel të pranueshëm dhe identifikojnë ato

situata ku asnjë masë mbrojtëse nuk mund t`ì pakësojë kërcënimet në një nivel të pranueshëm.

Paragrafët nuk përshkruajnë të gjithë rrethanat dhe marrëdhëniet të cilat krijojnë ose mund të

krijojnë kërcënime ndaj pavarësisë. Firma dhe anëtarët e grupit të auditimit do të vlerësojnë

ndikimet e rrethanave dhe të marrëdhënieve të ngjashme por të ndryshme, dhe të përcaktojnë në

se, masat mbrojtëse, përfshirë masat mbrojtëse që jepen në paragrafët 200.12 deri 200.15, mund

të zbatohen kur është e nevojshme, për të eleminuar kërcënimet që i bëhen pavarësisë, ose për tì

zvogëluar ato deri në një nivel të pranueshëm.

290.101 Paragrafët 290.102 deri në paragrafët 290.125 përmbajnë disa referenca në lidhje me

materialitetin e një interesi financiar, të një huaje ose garancije ose për rëndësinë e një

marrëdhënie biznësi. Për qëllime të përcaktimit nëse një interes i tillë është i rëndësishëm për një

individ, duhet të merret në konsideratë vlera neto e pasurisë e kombinuar e individit dhe e

anëtarit të drejtpërdrejtë të familjes së tij.

Interesat Financiare

290.102 Ekzistenca e një interesi financiar tek një klient i auditimit mund të krijojë një kërcënim të

egoizmit. Ekzistenca dhe rëndësia e kërcënimit të krijuar varen nga:

(a) Roli i personit që ka interesa financiare

(b) Fakti nëse interesi financiar është i drejtpërdrejtë ose jo i drejtpërdrejtë; dhe

(c) Materialiteti i interesit financiar

290.103 Interesi financiar mund të mbahet përmes një ndërmjetësi (për shembull, një investim i

përbashkët kolektiv, investim në pasuri të paluajtshme ose në një trust). Përcaktimi nëse këto

interesa financiare janë ose jo të drejtpërdrejta do të varet nga fakti nëse përfituesi ka kontroll

mbi mjetin e investimit ose aftësi për të influencuar vendimet e tij të investimit. Nga ana tjeter,

kur përfituesi i interesit financiar nuk ka kontroll mbi mjetin e investimit ose aftësi për të

influencuar vendimet e tij të investimit, ky Kod e pershkruan interesin financiar si një interes

financiar të tërthortë.

290.104 Në qoftë se një anëtar i grupit të auditimit apo edhe anëtari i drejtpërdrejtë i familjes së tij, ose

firma, ka një interes financiar të drejtpërdrejtë apo një interes financiar material të tërthortë tek

ETIKA 55

klienti i auditimit, kërcënimi i egoizmit që krijohet do të ishte kaq i rëndësishëm, sa që asnjë

masë mbrojtëse nuk do të mund të zvogëlonte kërcënimin në një nivel të pranueshëm. Për këtë

arsye, asnjëra prej palëve në vijim nuk duhet të ketë një interes financiar material të drejtpërdrejtë

tek klienti: anëtari i grupit të auditimit apo edhe anëtari i drejtpërdrejtë i familjes së tij, ose firma.

290.105. Një kërcënim i egoizmit krijohet kur një anëtar i grupit të auditimit ka një anëtar të ngushtë të

familjes së tij, për të cilin ai e di se zotëron tek klienti i auditimit, një interes financiar të

drejtpërdrejtë apo një interes financiar material të tërthortë. Rëndësia e kërcënimit do të varet nga

faktorë të tillë si:

Natyra e marrëdhënies që ekziston midis anëtarit të grupit të auditimit dhe anëtarit të ngushtë

të familjes së tij; dhe

Materialiteti i interesit financiar të anëtarit të ngushtë të familjes së tij.

Rëndësia e kërcënimit do të vlerësohet dhe, kur është e nevojshmë, do të zbatohen masat

mbrojtëse që shërbejnë për të eleminuar kërcënimin apo zvogëluar atë deri në një nivel të


Zgjidhjen nga anëtari i ngushtë i familjes, sa më shpejt të jetë e mundur, e të gjitha interesave

financiare ose e një pjese të mjaftueshme të një interesi financiar të tërthortë, me qëllim që

interesi i mbetur të mos jetë më material;

Angazhimin e një profesionisti kontabël tjetër për të rishikuar punën e anëtarit të grupit të

auditimit; ose

Largimin e e individit nga grupi i auditimit.

290.106 Në qoftë se një anëtar i grupit të auditimit, apo një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes së tij, ose një

firmë ka një interes financiar të drejtpërdrejtë ose një interes financiar material të tërthortë tek një

klient i auditimit dhe klienti është material për entitetin, kërcënimi i egoizmit që krijohet do të

ishte kaq i rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund ta zvogëlonte kërcënimin në

një nivel të pranueshëm. Për këtë arsye, asnjëri prej tyre nuk duhet të ketë një interes financiar të

tillë tek klienti: anëtari i grupit të auditimit dhe as anëtari i drejtpërdrejtë i familjes së tij, dhe

firma.

290,107.Zotërimi nga një skemë e përfitimit të pensioneve të firmës, e një interesi financiar të

drejtpërdrejtë ose e një interesi financiar material të tërthortë tek një klient i auditimit krijon një

kërcënim të egoizmit. Rëndësia e kërcënimit do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të

zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo për ta zvogëluar atë në një nivel të

pranueshëm.

290,108 Në qoftë se ortakët e tjerë të zyrës, në të cilën punon ortaku i angazhimit në lidhje me

angazhimin e auditimit, apo nëse anëtarët e drejtpërdrejtë të familjes së tyre, kanë një interes

financiar të drejtpërdrejtë ose një interes financiar material të tërthortë në këtë klient të auditimit,

kërcënimi i egoizmit i krijuar do të ishte aq i rëndësishëm se që asnjë masë mbrojtëse nuk do të

mund të zvogëlonte kërcënimin deri në një nivel të pranueshëm. Prandaj, as këta ortakë, dhe as

anëtarët e drejtpërdrejtë të familjes së tyre nuk duhet të kenë ndonjë interes financiar të tillë tek

ky klient i auditimit.

290,109 Zyra në të cilën ortaku i angazhimit kryen punën në lidhje me angazhimin e auditimit nuk është

domosdoshmërisht zyra në të cilën ortaku është caktuar. Prandaj, kur ortaku i angazhimit është i

ETIKA 56

vendosur në një zyrë të ndryshme nga ajo e anëtarëve të tjerë të grupit të auditimit, për të

përcaktuar se në cilën zyrë ortaku e kryen auditimin duhet të përdoret gjykimi profesional

290,110 Në se ortakët dhe drejtuesit e tjerë të cilët japin shërbime të jo-auditimit për klientin e auditimit,

me përjashtim të atyre shërbimeve ku përfshirja është minimale, ose anëtarët e drejtpërdrejtë të

familjes së tyre, kanë një interes financiar të drejtpërdrejtë ose një interes financiar material të

tërthortë tek klienti i auditimit, kërcënimi i egoizmit i krijuar do të ishte kaq i rëndësishëm sa që

asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund të zvogëlonte kërcënimin deri në një nivel të pranueshëm.

Prandaj, as personeli dhe as anëtarët e drejtpërdrejtë të familjes së tyre nuk duhet të mbajnë

ndonjë interes të tillë financiar në këtë klient të auditimit.

290,111 Pavarësisht nga paragrafët 290,108 dhe 290,110, mbajtja e një interesi financiar në një klient të

auditimit nga një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes së:

(a) Një ortaku që gjendet në zyrën në të cilën ortaku i angazhimit kryen angazhimin e auditimit,

apo

(b) Një ortaku ose drejtuesi menaxherial, që ofron shërbime të jo-auditimit për klientin e

auditimit, nuk konsiderohen se e kompromentojnë pavarësinë, po qe se interesi financiar

është pranuar si rezultat i të drejtave të punësimit të anëtarit të ngushtë të familjes (për

shembull, përmes pensionit ose pjesmarrjes në skemën me aksione) dhe, kur është e

nevojshme, zbatohen masa mbrojtëse për të eleminuar çdo kërcënim për pavarësinë ose për ta

reduktuar atë në një nivel të pranueshëm.

Megjithatë, kur anëtari i drejtpërdrejtë i familjes ka ose fiton të drejtën për të hequr interesin

financiar ose, në rastin e një opsioni të aksioneve, të drejtën për të ushtrimit të opsionit, interesi

financiar, duhet të shitet ose te largohet sa më shpejt të jetë e mundur.

290,112 Një kërcënim i egoizmit mund të krijohet kur firma, një anëtar i grupit të auditimit, ose një

anëtar i familjarit të drejtpërdrejtë të këtij individi, ka një interes financiar në një entitet dhe një

klient i auditimit ka gjithashtu, një interes financiar tek ai entitet. Megjithatë, pavarësia nuk

konsiderohet të jetë e kompromentuar në qoftë se këto interesa janë jo-materiale dhe klienti i

auditimit nuk mund të ushtrojë ndikim të rëndësishëm mbi entitetin. Nëse ky interes është

material për secilën nga palët, dhe klienti i auditimit mund të ushtrojë ndikim të rëndësishëm mbi

entitetin tjetër, nuk ka asnjë masë mbrojtëse që do të mund të zvogëlonte kërcënimin në një nivel

të pranueshëm. Për këto arsye, firma nuk duhet të ketë një interes të tillë dhe çdo individ me këtë

lloj interesi duhet, para se të bëhet një anëtar i grupit të auditimit të:

(a) Zgjidhë interesin; ose

(b) Të zgjidhë një pjesë të mjaftueshme të interesit në mënyrë që pjesa e mbetur interesit të mos

jetë më materiale.

290,113 Një kërcënim i egoizmit, i familiaritetit ose frikësimit mund të krijohet kur një anëtar i grupit të

auditimit, ose një anëtar i familiarit të drejtpërdrejtë të këtij individi, ose firma, ka një interes

financiar në një entitet, kur një drejtor, një zyrtar ose pronar kontrollues i klientit të auditimit

dihet gjithashtu, që ka një interes financiar në këtë entitet. Ekzistenca dhe rëndësia e çdo

kërcënimi do të varet nga faktorë të tillë si:

• Roli i profesionistit në grupin e auditimit;

• Fakti nëse pronësia e entitetit është e ngushtë apo e gjerë;

ETIKA 57

• Fakti nëse interesi i jep investitorit mundësinë për të kontrolluar ose për të ndikuar ndjeshëm

mbi entitetin; dhe

• Materialiteti i interesit financiar.

Rëndësia e çdo kërcënimi do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat

mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo për ta reduktuar atë në një nivel të pranueshëm.

Shembuj të masave mbrojtëse të tilla përfshijnë:

• Largimin nga grupi i auditimit të anëtarit të grupit të auditimit që ka interes financiar; ose

• Angazhimin e një profesionisti kontabël për të rishikuar punën e anëtarit të grupit të

auditimit.

290,114 Zotërimi nga një firmë, ose një anëtar i grupit të auditimit, apo një anëtar i drejtpërdrejtë i

familjes së këtij individi, i një interesi financiar të drejtpërdrejtë ose një interesi financiar

material të tërthortë në klientin e auditimit si një administrues i besuar krijon një kërcënim të

egoizmit. Po kështu, një kërcënim i egoizmit krijohet kur:

(a) Një ortak në zyrë, në të cilën ortaku i angazhimit kryen punën në lidhje me auditimin;

(b) Ortakët e tjerë dhe punonjësit drejtues, të cilët japin shërbime të jo-sigurisë për klientin e

auditimit, me përjashtim të atyre që kanë përfshirje minimale, ose anëtarët e drejtpërdrejtë të

familjes së tyre, kanë një interes financiar të drejtpërdrejtë ose një interes financiar material të

tërthortë në klientin e auditimit si administrues i besuar.

Ky interes nuk do të mbahet perveç nëse:

(a) As administratori i besuar, e as ndonjë anëtar i drejtpërdrejtë i familjes së administratorit të

besuar, dhe as firma nuk janë përfitues të besimit;

(b) Interesi në klientin e auditimit të mbajtur nga trusti nuk është material për trustin;

(c) Trusti (entiteti i besuar) nuk është në gjendje të ushtrojë ndikim të rëndësishëm mbi klientin e

auditimit; dhe

(d) Anëtari i Bordit të Trustit, një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes së të besuarit, apo firma nuk

mund të influencojnë në mënyrë të konsiderueshme mbi ndonjë vendim investimi që përfshin

një interes financiar në klientin e auditimit.

290,115 Anëtarët e grupit të auditimit duhet të përcaktojnë nëse krijohet një kërcënim i egoizmit nga

ndonjë interes financiar i njohur në klientin e auditimit i mbajtur nga individë të tjerë, përfshirë:

(a) Ortakët dhe profesionistët e punësuar të firmës, përveç atyre të përmendur më lart, ose

anëtarët e drejtpërdrejtë të familjes së tyre, dhe

(b) Individët me një marrëdhënie të ngushtë personale me një anëtar të grupit të auditimit.

Fakti nëse këto interesa krijojnë një kërcënim të egoizmit do të varet nga faktorë të tillë si:

• Struktura organizative, e shfrytëzimit dhe e raportimit të firmës dhe

ETIKA 58

• Natyra e marrëdhënies midis individit dhe anëtarit të grupit të auditimit.

Rëndësia e çdo kërcënimi, do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat

mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo zvogëluar atë në një nivel të pranueshëm. Shembuj të

këtyre masave mbrojtëse përfshijnë:

• Largimin e anëtarit të grupit të auditimit me marrëdhënie personale nga grupi i auditimit;

• Përjashtimin e anëtarit të grupit të auditimit nga çdo vendimmarrje e rëndësishme në lidhje

me angazhimin e auditimit; ose

• Angazhimin e një profesionisti kontabël për bërë rishikimin e punës së anëtarit të grupit të

auditimit.

290,116 Nëse një firmë, një ortak apo një punonjës i firmës, ose një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes së

atij individi, përfiton një interes financiar të drejtpërdrejtë ose një interes financiar material jo te

drejtpërdrejtë, në një klient të auditimit, për shembull, nëpërmjet një trashëgimie, dhurate apo si

rezultat i një shkrirjeje, dhe një interes i tillë nuk lejohet të mbahet sipas këtij seksioni, atëhere:

(a) Nëse interesi është marrë nga firma, ai duhet te zgjidhet menjëherë, ose në rastin kur interesi

financial është një interes material jo ibdrejtpërdrejtë ai duhet të zgjidhet në një shumë të

mjaftueshme, të atillë që interesi i mbetur të mos jetë më material;

(b) Nëse interesi është marrë nga një anëtar i grupit të auditimit, ose anëtar i drejtperdrejte i

familjes së atij individi, individi i cili ka marrë interesin financiar duhet që menjëherë të

zgjidhë interesin financiar, ose në rastin e një interesi financiar material jo të drejtperdrejtë,

duhet të zgjidhe një shumë të mjaftueshme, të atillë që interesi i mbetur të mos jetë më

material,ose

(c) Nëse interesi është marrë nga një individ, i cili nuk është një anëtar i grupit të auditimit, ose

nga një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes së individit, interesi financiar do të zgjidhet sa më

shpejt të jetë e mundur, ose do të zgjidhet një shumë e mjaftueshme e një interesi financiar

material të tërthortë, në mënyrë që interesi i mbetur të mos jetë më material. Në pritje të

zgjidhjes së interesit financiar, duhet të mendohet në se është e nevojshme të vendosen masa

mbrojtëse.

Huatë dhe Garancitë

290.117 Një hua ose një garanci huaje, e dhënë për një anëtar të grupit të auditimit, apo për një anëtar të

drejtpërdrejtë të familjes së atij individi, ose për firmën, nga një klient i auditimit, i cili është një

bankë ose një institucion i ngjashëm, mund të krijojë një kërcënim ndaj pavarësisë. Në qoftë se

huaja ose garancia nuk është dhënë sipas proçedurave, kushteve dhe kërkesave normale të

kredidhënies, atëhere do të krijohet një kërcënim i egoizmit që do të ishte kaq i konsiderueshëm

sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do ta reduktonte kërcënimin deri në një nivel të pranueshëm. Për

rrjedhojë, as një anëtar i grupit të auditimit, një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes së atij individi, e

as firma nuk duhet të pranojnë një hua apo garanci të tillë.

290.118 Në qoftë se një hua ose një garanci huaje, për një anëtar të grupit të auditimit, apo për një anëtar

të drejtpërdrejtë të familjes së atij individi, ose firmën, nga një klient i auditimit, i cili është një

bankë ose një institucion i ngjashëm, është dhënë sipas proçedurave, kushteve dhe kërkesave

normale të kredidhënies dhe është materiale për klientin e auditimit ose firmën që merr huanë,

ETIKA 59

është e mundur të zbatohen masat mbrojtëse për të zvogëluar kërcënimin e egoizmit deri në një

nivel të pranueshëm. Një shembull i një mase mbrojtëse të tillë do të ishte rishikimi i punës nga

një profesionist kontabël i një firme rrjet që nuk është përfshirë në auditim dhe as ka marrë

huanë.

290.119 Një hua ose një garanci huaje, e dhënë për një anëtar të grupit të auditimit, apo për një anëtar të

drejtpërdrejtë të familjes së atij individi, ose firmën, nga një klient i auditimit, i cili është një

bankë ose një institucion i ngjashëm, nuk krijon një kërcënim ndaj pavarësisë, po qe se huaja ose

garancia është dhënë sipas proçedurave, kushteve dhe kërkesave normale të kredidhënies.

Shembuj të këtyre huave, përfshijnë huamarrjet për blerje shtëpie, zbulimet bankare, huatë për

blerje veturash dhe për tepricat e kartave të kreditit.

290.120 Në qoftë se një anëtar i grupit të auditimit, apo një anëtar i drejtperdrejtë i familjes së atij

individi, pranon një hua, ose ka një huamarrje të garantuar nga një klient i auditimit, i cili nuk

është një bankë ose një institucion i ngjashëm, kërcënimi i egoizmit që krijohet do të ishte kaq i

konsiderueshëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do ta reduktonte kërcënimin deri në një nivel të

pranueshëm, përveçse në rastin kur huaja ose garancia është jo-materiale për (a) firmën, anëtarin

e grupit të auditimit, dhe anëtarin e drejtpërdrejtë të familjes së atij individi, dhe (b) klientin.

290.121 Po kështu, në qoftë se firma ose një anëtar i grupit të auditimit apo një anëtar i drejtperdrejte i

familjes së atij individi, bëjnë ose garantojnë një hua për një klient të auditimit, kërcënimi i

egoizmit që krijohet do të ishte kaq i konsiderueshëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do ta

zvogëlonte atë deri në një nivel të pranueshëm, përveç rasteve kur huaja ose garancia nuk janë

materiale për (a) firmën, anëtarin e grupit të auditimit, dhe anëtarin e drejtperdrejte të familjes së

atij individi, dhe (b) klientin.

290.122 Në qoftë se firma ose një anëtar i grupit të auditimit apo një anëtar i drejtperdrejte i familjes së

atij individi, kanë depozita ose një llogari ndërmjetësimi me një klient të auditimit, i cili është një

bankë, broker ose një institucion i ngjashëm, nuk do të krijohet kërcënim ndaj pavarësisë po qe se

depozita ose llogaria janë sipas kushteve tregtare normale.

Marrëdhëniet e biznesit

290,123 Një marrëdhënie e ngushtë biznesi në mes të një firme, ose një anëtari të grupit të auditimit, ose

një anëtari të drejtperdrejtë të familjes së atij individi, dhe klientit të auditimit apo drejtimit të tij,

lind nga një marrëdhënie tregtare ose nga një interes financiar i zakonshëm dhe mund të krijojë

kërcënime të egoizmit ose kërcënime të frikësimit. Shembuj të marrëdhënieve të tilla përfshijnë:

• Ekzistencën e një interesi financiar në një sipërmarrje të përbashkët me klientin ose me një

pronar kontrollues, drejtor, zyrtar ose individë të tjerë, të cilët kryejnë veprimtari të drejtimit

të lartë për atë klient.

• Marrëveshjet për të kombinuar një apo më shumë shërbime ose produkte të firmës me një ose

më shumë shërbime apo produkte të klientit dhe tregtimi i paketës me referim tek të dyja

palët.

• Marrëveshjet e shpërndarjes ose të marketingut, sipas të cilave firma shpërndan ose tregton

produktet apo shërbimet e klientit ose klienti shpërndan apo tregton produktet ose shërbimet e

firmës.

Përveç nëse ndonjë interes financiar është jo-material dhe marrëdhënia e biznesit është e

parëndësishme për firmën dhe klientin ose drejtimin e tij, kërcënimi i krijuar do të jetë aq i

ETIKA 60

rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do ta zvogëlonte rrezikun deri në një nivel të

pranueshëm. Prandaj, perveç nëse interesi financiar është jo-material dhe marrëdhënia e biznesit

është e parëndësishme, nuk duhet të ketë përfshirje në një marrëdhënie biznesi, ose kur ajo

ekziston, marrëdhënia duhet të reduktohet deri në një nivel të parëndësishëm ose të ndërpritet.

Në rastin e një anëtari të grupit të auditimit, përveçrastit kur ndonjë interes i tillë financiar është i

parëndësishëm dhe marrëdhënia është e parëndësishme për atë anëtar, individi duhet të largohet

nga grupi i auditimit.

Nëse marrëdhënia e biznesit është në mes të një anëtari të drejtpërdrejtë të familjes të një anëtari

të grupit të auditimit dhe klientit të auditimit ose drejtimit të tij, do të vlerësohet rëndësia e çdo

kërcënimi dhe kur është e nevojshme, duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar

kërcënimin apo për ta zvogëluar atë në një nivel të pranueshëm.

290,124 Një marrëdhënie biznesi që përfshin mbajtjen e një interesi nga firma, apo nga një anëtar i

grupit të auditimit, ose një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes së atij individi, në një entitet që

zotërohet nga pak ortakë, kur klienti i auditimit apo një drejtor ose zyrtar i klientit, ose çdo grup

brenda tyre, gjithashtu mbajnë një interes në atë entitet, nuk do të krijonte kërcënime për

pavarësinë në qoftë se:

(a) Marrëdhënia e biznesit është e parëndësishme për firmën, për anëtarin e grupit të auditimit

dhe anëtarin e drejtpërdrejtë të familjes, dhe klientin;

(b) Interesi financiar është i parëndësishëm për investitorin ose grupin e investitorëve; dhe

(c) Interesi financiar nuk i jep investitorit, ose grupit të investitorëve, mundësinë për të

kontrolluar entitetin e zotëruar nga pak ortakë.

290,125 Blerja e mallrave dhe shërbimeve, prej një klienti të auditimit nga firma ose nga një anëtar i

grupit të auditimit, ose një anëtar i drejtperdrejtë i familjes së atij individi, në përgjithësi nuk

krijon një kërcënim për pavarësinë, po qe se transaksioni është bërë në rrjedhën normale të

biznesit dhe në mënyrë të lirë. Megjithatë, këto transaksioneve mund të jenë të një natyre apo

shkalle të atillë që mund të krijojnë një kërcënim të egoizmit. Rëndësia e çdo kërcënimi do të

vlerësohet dhe kur është e nevojshme, duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar

kërcënimin ose për ta zvogëluar atë në një nivel të pranueshëm. Shembuj të masave mbrojtëse të

tilla përfshijnë:

• Eliminimin ose reduktimin e madhësisë së transaksionit, ose

• Largimin e individit nga grupi i auditimit.

Marrëdhëniet Familjare dhe personale

290,126 Marrëdhëniet familjare dhe personale midis një anëtari të grupit të auditimit ose një drejtori, apo

zyrtari ose disa të punësuarave (në varësi të rolit të tyre) të klientit të auditimit mund të krijojnë

kërcënimet e egoizmit, të familiaritetit ose të frikësimit. Ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi

do të varet nga një numër faktorësh, ku përfshihen përgjegjesitë individuale të grupit të auditimit,

roli i anëtarëve të familjes ose i individëve të tjerë brenda klientit dhe ngushtesia e marrëdhënies.

290,127 Kur një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes së një anëtari të grupit të auditimit është:

(a) Një drejtor ose një zyrtar i klientit të auditimit; ose

ETIKA 61

(b) Një punonjës në një pozicion që ushtron ndikim të rëndësishëm mbi përgatitjen e regjistrave

kontabël ose të pasqyrave financiare të klientit, për të cilat firma do të shprehë një opinion,

apo ishte në një pozicion të tillë gjatë periudhës së mbuluar nga angazhimi apo pasqyrat

financiare, kërcënimet për pavarësinë mund të reduktohen në një nivel të pranueshëm vetëm duke

e larguar individin nga grupi i auditimit. Afërsia e marrëdhënies është e tillë që asnjë masë

mbrojtëse tjetër nuk do të mund ta zvogëlonte kërcënimin në një nivel të pranueshëm. Prandaj,

asnjë individ i cili ka një marrëdhënie të tillë nuk duhet të jetë një anëtar i grupit të auditimit.

290,128 Kërcënimet ndaj pavarësisë krijohen kur një anëtar i afërt i familjes së një anëtari të grupit të

auditimit është i punësuar në një pozicion që ushtron ndikim të rëndësishëm në gjendjen

financiare, performancën financiare ose flukset e parasë të klientit. Rëndësia e kërcënimeve do të

varet nga faktorë të tillë si:

• Pozicioni që mbahet nga anëtari i drejtpërdrejtë i familjes, dhe

• Roli i profesionistit në grupin e auditimit.

Rëndësia e kërcënimeve do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat

mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo për ta ulur atë në një nivel të pranueshëm. Shembuj të

masave mbrojtëse të tilla përfshijnë:

• Largimin e individit nga grupi i auditimit; ose

• Strukturimin e përgjegjësive të grupit të auditimit në mënyrë që profesionisti të mos merret

me çështjet që janë përgjegjësi e anëtarit të ngushtë të familjes.

290,129 Kërcënimet ndaj pavarësisë krijohen kur një anëtar i ngushtë i familjes së një anëtari të grupit të

auditimit është:

(a) Një drejtor ose zyrtar i klientit të auditimit; ose


kontabël ose të pasqyrave financiare të klientit, për të cilat firma do të shprehë një opinion,

Rëndësia e kërcënimeve do të varet nga faktorë të tillë si:

Natyra e marrëdhënies në mes të anëtarit të grupit të auditimit dhe anëtarit të ngushtë të

familjes;

Pozicioni që mbahet nga anëtari i ngushtë i familjes; dhe

Roli i profesionistit në grupin e auditimit.

Rëndësia e kërcënimit do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat

mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo për ta zvogëluar atë në një nivel të pranueshëm.


Largimin e individit nga grupi i auditimit; ose

ETIKA 62

Strukturimin e përgjegjësive të grupit të auditimit në mënyrë që profesionisti të mos merret

me cështjet që janë përgjegjësi e anëtarit të ngushtë të familjes.

290,130 Kërcënimet ndaj pavarësisë krijohen, kur një anëtar i grupit të auditimit ka marrëdhënie të

ngushta me një person që nuk është një anëtar i drejtpërdrejtë ose i afërt i familjes, por që është

një drejtor ose zyrtar ose një i punësuar në një pozitë që ushtron ndikim të rëndësishëm mbi

përgatitjen e regjistrave kontabël ose të pasqyrave financiare të klientit, për të cilat firma do të

shprehë një opinion. Një anëtar i grupit të auditimit i cili ka një marrëdhënie të tillë do të

konsultohet në përputhje me politikat dhe procedurat e firmës. Rëndësia e kërcënime do të varet

nga faktorë të tillë si:

Natyra e marrëdhënies në mes të individit dhe anëtarit të grupit të auditimit;

Pozicioni që individi mban tek klienti; dhe

Roli i profesinistit në grupin e auditimit.

Rëndësia e kërcënimeve do të vlerësohet dhe, kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat

mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin ose për ta zvogëluar atë në një nivel të pranueshëm.



Strukturimin e përgjegjësive të grupit të auditimit në mënyrë që profesionisti të mos merret


290,131 Kërcënimet e egoizmit, familiaritetit ose të frikësimit, mund të krijohen nga një marrëdhënie

personale apo familjare midis (a) një ortaku apo punonjësi të firmës që nuk është një anëtar i

grupit të auditimit, dhe (b) një drejtori ose zyrtari të klientit të auditimit apo një punonjësi në një

pozicion që ushtron ndikim të rëndësishëm mbi përgatitjen e regjistrave kontabël ose të

pasqyrave financiare të klientit, për të cilat firma do të shprehë një opinion. Ortakët dhe

punonjësit e firmës të cilët janë të vetëdijshëm për këto marrëdhënie duhet të konsultohen në

përputhje me politikat dhe procedurat e firmës. Ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi do të


Natyra e marrëdhënies që ekziston midis ortakut apo punonjësit të firmës dhe drejtorit ose

zyrtarit apo punonjësit të klientit;

Ndërveprimi i ortakut ose punonjësit të firmës me grupin e auditimit;

Pozicioni i ortakut apo punonjësit brenda firmës; dhe

Pozicioni që individi mban tek klienti.


mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin ose për ta zvogëluar atë në një nivel të pranueshëm.


Strukturimin e përgjegjësive të ortakut ose të punonjësve për të zvogëluar çdo ndikim të

mundshëm mbi angazhimin e auditimit; ose

ETIKA 63

Rishikimin nga një profesionist kontabël të punës përkatëse të auditimit të kryer;

Punësimi tek Klienti Auditimit

290,132 Kërcënimet e familiaritetit ose të frikësimit mund të krijohen nëse një drejtor ose zyrtar i klientit

të auditimit, apo një punonjës në një pozicion që ushtron ndikim të rëndësishëm mbi përgatitjen e

regjistrave kontabël ose të pasqyrave financiare të klientit, për të cilat firma do të shprehë një

opinion, ka qënë një anëtar i grupit të auditimit ose ortak i firmes

290.133 Në qoftë se një ish anëtar i grupit auditimit, ose një ortak i firmës është i lidhur me klientin e

auditimit në një pozicion të tillë dhe një lidhje e rëndësishme midis firmës dhe individit vijon të

mbetet, kërcënimet do të ishin kaq të rëndësishme sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund t`ì

zvogëlonte ato në një nivel të pranueshëm. Prandaj pavarësia do të konsiderohet e

kompromentuar po qe se një ish anëtar i grupit auditimit, ose një ortak i firmës është i lidhur me

klientin e auditimit në pozicionin e drejtorit ose të zyrtarit apo si një i punësuar në një pozicion

që ushtron ndikim të rëndësishëm mbi përgatitjen e regjistrave kontabël ose të pasqyrave

financiare të klientit mbi të cilat firma do të shprehë një opinion, përveç rasteve kur:

(a) individi nuk ka të drejtë për ndonjë përfitim ose pagesë nga firma, përveç nëse ato janë bërë

në përputhje me marrëveshje të fiksuara në mënyrë të para-përcaktuar, dhe çdo shumë që i

detyrohet individit nuk është materiale për firmën, dhe

(b) individi nuk do të vazhdojë të marrë pjesë ose të duket se do të marrë pjesë në aktivitetet e

biznesit të firmës ose aktivitetet profesionale.

290.134 Në qoftë se një ish anëtar i grupit auditimit, ose një ortak i firmës është i lidhur me klientin e

auditimit në një pozicion të tillë dhe asnjë lidhje e rëndësishme midis firmës dhe individit nuk

vijon të mbetet, ekzistenca dhe rëndësia e kërcënimeve të familiaritetit apo frikësimit do të varet

nga faktorët e mëposhtëm:

Pozicioni që individi ka marrë tek klienti i auditimit.

Shkalla e ndonjë përfshirje që individi do të ketë në grupin e auditimit.

Periudha e kohës që ka kaluar që nga momenti i fundit kur individi ishte anëtar i grupit të

auditimit ose i firmës.

Pozicioni i mëparshëm i individit brenda grupit të auditimit apo firmës, për shembull, nëse

individi ka qënë përgjegjës për mbajtjen e kontakteve të rregullta me drejtuesit, ose personat

e ngarkuar me qeverisjen e klientit.

Rëndësia e kërcënimeve të krijuara do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen

masat mbrojtëse për të eleminuar kërcënimet ose zvogëluar ato në një nivel të pranueshëm.


Modifikimin e planit të auditimit;

Caktimin në grupin e auditimit e atyre individëve të cilët kanë përvojë të mjaftueshme në

lidhje me individët që i janë bashkuar klientit, ose

ETIKA 64

Angazhimin e një profesionisti kontabël për të rishikuar punën e ish anëtarit të grupit të

auditimit.

290,135 Nëse një ish ortak i firmës i është bashkuar më parë një entiteti në një pozicion të tillë dhe

entiteti më pas bëhet një klient i auditimit i firmës, rëndësia e çdo kërcënimi ndaj pavarësisë do të

vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar

kërcënimin apo për ta reduktuar atë në një nivel të pranueshëm.

290,136 Një kërcënim i egoizmit krijohet kur një anëtar i grupit të auditimit merr pjesë në angazhimin e

auditimit duke e ditur që në një të ardhme ai do të bashkohet ose mund të bashkohet me klientin.

Politikat dhe procedurat e firmës duhet të kërkojnë që anëtarët e grupit të auditimit të njoftojnë

firmën kur ata hyjnë në negociata për tù punësuar nga klienti. Me marrjen e këtij njoftimi duhet

të vlerësohet rëndësia e kërcënimit dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat mbrojtëse

për të eliminuar kërcënimin apo për ta reduktuar atë në një nivel të pranueshëm. Shembuj të



Rishikimin e gjykimeve të rëndësishme të bëra nga individi kur ai ishte pjesë e grupit

Klientët e Auditimit që janë Entitete me Interes Publik

290,137 Kërcënimet e familiaritetit ose të frikësimit krijohen kur një ortak kryesor i auditimit i

bashkohet një klienti të auditimit që është një entitet me interes publik, në pozicione të tilla si:

(a) Një drejtor ose zyrtar i entitetit; ose


kontabël ose të pasqyrave financiare të klientit, për të cilat firma do të shprehë një opinion

Pavarësia do të konsiderohet e kompromentuar përveç nëse, pasi ortaku nuk vijon të jetë më një

ortak kryesor i auditimit, entiteti me interes publik, kishte publikuar pasqyrat financiare të

audituara që mbulojnë një periudhë prej jo më pak se dymbëdhjetë muaj dhe ortaku nuk ishte

anëtar i grupit të auditimit në lidhje me auditimin e këtyre pasqyrave financiare.

290,138 Një kërcënim i frikësimit krijohet kur individi i cili ishte ortaku drejtues i lartë (senior) ose

menaxher i lartë i firmës (Drejtori Ekzekutiv ose ekuivalenti i tij) i bashkohet një klienti të

auditimit që është një entitet me interes publik, në pozicione të tilla si:

(a) Një punonjës në një pozicion që ushtron ndikim të rëndësishëm mbi përgatitjen e regjistrave

kontabël ose të pasqyrave financiare, ose

(b) Një drejtor ose zyrtar i entitetit.

Pavarësia do të konsiderohet e rrezikuar perveç nëse kanë kaluar dymbëdhjetë muaj që nga koha

kur individi ishte ortaku senior ose menaxher i lartë i firmës (Drejtori Ekzekutiv ose ekuivalenti i

tij).

290,139 Pavarësia është konsideruar se nuk do të rrezikohet në qoftë se, si rezultat i një kombinimi

biznesi, një ish-ortak kryesor i auditimit apo një individ i cili ishte ish ortaku senior ose

menaxher i firmës është në një pozicion siç përshkruhet në paragrafët 290,139 dhe 290,140, dhe:

ETIKA 65

(a) Pozicioni nuk ka qënë fituar në kuadrin e kombinimit të biznesit;

(b) Çdo përfitim ose pagesë që i detyrohej ish-ortakut nga firma është shlyer në mënyrë të plotë,

përveç nëse ka qënë bërë në përputhje me marrëveshjet e fiksuara dhe të paracaktuara dhe

çdo shumë borxh ndaj ortakut nuk është materiale për firmën;

(c) Ish ortaku nuk do vazhdojë të marrë pjesë ose të duket se merr pjesë në aktivitetet e biznesit

ose në aktivitetet profesionale të firmës, dhe

(d) Pozicioni i mbajtur nga ish ortaku me klientin e auditimit është diskutuar me personat e

ngarkuar me qeverisjen.

Caktimet e perkohshme të personelit

290,140 Huazimi i personelit nga një firmë për një klient të auditimit mund të krijojë një kërcënim të

vetërishikimit. Një ndihmë e tillë mund të jepet, por vetëm për një periudhë të shkurtër kohe dhe

personeli i firmës nuk duhet të përfshihet në:

(a) Dhëniën e shërbimeve të jo- sigurisë, të cilat nuk do të lejoheshin sipas këtij seksioni, ose

(b) Marrjen e përgjegjësive të drejtimit.

Në të gjitha rrethanat, klienti i auditimit do të jetë përgjegjës për drejtimin dhe mbikëqyrjen e

aktiviteteve të personelit të huazuar.




Kryerjen e një rishikimi shtesë të punës së kryer nga personeli i huazuar;

Mos dhënien e përgjegjësisë së auditimit për personelin e huazuar për çdo funksion ose

aktivitet që personeli ka kryer gjatë caktimit të tij si personel i përkohshëm, ose

Mos përfshirjen e personelit të huazuar në anëtarët e grupit të auditimit.

Shërbimet më të Fundit në një Klient të Auditimit

290,141 Kërcënimet e egoizmit, te vetë-rishikimit apo të familjaritetit mund të krijohen po qe se një

anëtar i grupit të auditimit kohët e fundit ka shërbyer si një drejtor, zyrtar, ose punonjës i klientit

të auditimit. Këtu do të ishte rasti kur, për shembull, një anëtar i grupit të auditimit ka për të

vlerësuar elementet e pasqyrave financiare për të cilat anëtari i grupit të auditimit gjatë kohës kur

punonte me klientin ka përgatitur regjistrat e kontabilitetit.

290,142 Nëse, gjatë periudhës së mbuluar nga raporti i auditimit, një anëtar i grupit të auditimit ka pasë

shërbyer si një drejtor ose zyrtar i klientit të auditimit, apo ishte një punonjës në një pozicion që

ushtron ndikim të rëndësishëm mbi përgatitjen e regjistrave kontabël ose të pasqyrave financiare

të klientit, për të cilat firma do të shprehë një opinion, kërcënimi i krijuar do të ishte aq i

rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund ta zvogëlonte kërcënimin në një nivel të

pranueshëm. Për pasojë, këta individë nuk do të caktohen në grupin e auditimit.

ETIKA 66

290,143 Kërcënimet e egoizmit, të vetë-rishikimit apo të familjaritetit mund të krijohen, po qe se para

periudhës së mbuluar nga raporti i auditimit, një anëtar i grupit të auditimit kishte shërbyer si një

drejtor ose zyrtar i klientit të auditimit, apo ishte një punonjës në një pozicion që ushtron ndikim

të rëndësishëm mbi përgatitjen e regjistrave kontabël ose të pasqyrave financiare të klientit, për të

cilat firma do të shprehë një opinion. Për shembull, kërcënime të tilla do të krijoheshin nëse një

vendim i marrë apo punë e kryer nga individi në periudhën e mëparshme, kur ishte përkohësisht i

punësuar nga klienti, duhet të vlerësohet në periudhën e tanishme, si pjesë e angazhimit të

auditimit aktual. Ekzistenca dhe rëndësia e kërcënimeve do të varet nga


Pozicioni që individi ka mbajtur tek klienti;

Koha që ka kaluar që nga momenti kur individi është larguar nga klienti, dhe

Roli i profesionistit në grupin e auditimit.


mbrojtëse për të eleminuar kërcënimet ose zvogëluar ato në një nivel të pranueshëm. Një

shembull i një mase mbrojtëse të tillë do të ishte kryerja e rishikimit të punës së kryer nga

individi si një anëtar i grupit të auditimit.

Shërbimi si një drejtor ose zyrtar i një Klienti të Auditimit

290,144 Nëse një ortak apo punonjës i firmës shërben si një drejtor ose zyrtar i një klienti të auditimit,

kërcënimet e vetë-rishikimit dhe të egoizmit që krijohen, do të jenë kaq të rëndësishme sa që

asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund të zvogëlojë kërcënimet në një nivel të pranueshëm.

Prandaj, asnjë ortak apo punonjës nuk duhet të shërbejë si një drejtor ose zyrtar drejtues i një

klienti të auditimit.

290,145 Pozicioni i Sekretarit të kompanisë ka implikime të ndryshme në juridiksione të ndryshme.

Detyrat mund të variojnë që nga detyra administrative, të tilla si menaxhimi i personelit, mbajtja

e të dhënave të kompanisë dhe regjistrave, deri tek detyra të tjera sic janë siguria që kompania

vepron në pajtim me rregulloret apo dhënia e këshillave mbi çështjet e qeverisjes së korporatave.

Në përgjithësi, ky pozicion shikohet se nënkupton një bashkëpunim të ngushtë me entitetin.

290,146 Nëse një ortak apo punonjës i firmës shërben si Sekretar i kompanisë për një klient të auditimit,

do të krijohen kërcënimet e vetërishikimit dhe të përkrahjes që përgjithësisht do të ishin aq të

rëndësishme sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund të zvogëlonte kërcënimet në një nivel të

pranueshëm. Pavarësisht nga paragrafi 290,144, kur kjo praktikë lejohet sipas ligjit vendas, nga

rregullat profesionale ose të praktikës, dhe kur menaxhimi merr të gjitha vendimet përkatëse,

detyrat dhe aktivitetet do të kufizohen në ato të natyrës rutinë dhe administrative, të tilla si

përgatitja e procesverbaleve te mbledhjeve dhe mbajtja deklaratave ligjore. Në këto rrethana,

rëndësia e ndonjë kërcënimi do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat


290,147 Kryerja e shërbimeve administrative rutinë për të mbështetur një funksion sekretarial të

kompanisë ose dhënia e këshillave në lidhje me çështjet e administrimit sekretarial të kompanisë,

në përgjithësi nuk do të krijojnë kërcënim për pavarësinë, për aq kohë sa drejtimi i klientit i merr

vetë të gjitha vendimet përkatëse.

Lidhja e gjatë e personelit të lartë (përfshirë rotacionin e ortakut) me nje klient të Auditimit

ETIKA 67

Dispozita të përgjithshme

290,148 Kërcënimet e familiaritetit dhe të egoizmit krijohen kur i njëjti personel i lartë përdoret në një

angazhim të auditimit gjatë një periudhe të gjatë kohore. Rëndësia e kërcënimeve do të varet nga


Sa kohë individi ka qënë një anëtar i grupit të auditimit;

Roli i individit në grupin e auditimit;

Struktura e firmës;

Natyra e angazhimit të auditimit;

Fakti nëse grupi i drejtimit të klientit ka ndryshuar; dhe

Fakti nëse natyra ose kompleksiteti i kontabilitetit të klientit dhe çështjet e raportimit kanë

ndryshuar.


mbrojtëse për të eleminuar kërcënimet ose zvogëluar ato në një nivel të pranueshëm. Shembuj të


Rotacionin e personelit të lartë të grupit të auditimit;

Rishikimin e punës së personelit të lartë nga një profesionist kontabël, i cili nuk ka qënë

anëtar i grupit të auditimit, ose

Rishikimet e rregullta dhe të pavarura të brendëshme ose të jashtme të angazhimit për qëllime

të kontrollit të cilësisë.

Klientët e Auditimit që janë Entitete me Interes Publik

290,149Në lidhje me auditimin e një entiteti me interes publik, një individ nuk duhet të jetë një ortak

kryesor i auditimit për më shumë se shtatë vjet. Pas kësaj periudhe kohe, individi nuk do të jetë

një anëtar i grupit të angazhimit apo të jetë një ortak i rëndësishëm i auditimit për klientin për dy

vjet. Gjatë kësaj periudhe, personi nuk do të marrë pjesë në auditimin e entitetit, të kryejë

kontroll cilësie për angazhimin, të konsultojë grupin e angazhimit apo klientin për çështje teknike

ose specifike të sektorit, transaksione apo ngjarje apo ndryshe, të influencojë drejtpërdrejt

rezultatin e angazhimit.

290,150 Pavarësisht paragrafit 290,149, ortakët kryesorë të auditimit për të cilit vazhdimësia është

veçanërisht e rëndësishme për cilësinë e auditimit mundet që në raste të rralla, për shkak të

rrethanave të paparashikuara që janë jashtë kontrollit të firmës, të lejohen të qëndrojnë edhe për

një vit tjetër shtesë në grupin e auditimit përsa kohë kërcënimet për pavarësinë mund të

eliminohen ose të zvogëlohen deri në një nivel të pranueshëm përmes zbatimit të masave

mbrojtëse. Për shembull, një ortak i rëndësishëm i auditimit mund të mbetet në grupin e auditimit

për deri në një vit shtesë në rrethanat kur, për shkak të ngjarjeve të paparashikuara, një rotacion i

kërkuar nuk do të ishte i mundur, siç mund të jetë rasti i një sëmundje të rëndë të ortakut tjetër të

angazhimit.

ETIKA 68

290,151 Lidhja e gjatë e ortakëve të tjerë me një klient të auditimit që është një entitet me interes publik

krijon kërcënimet e familiaritetit dhe të egoizmit. Rëndësia e kërcënimeve do të varet nga faktorë

të tillë si:

Kohëzgjatja e lidhjes së ortakut me klientin e auditimit;

Roli, nëse ka, i individit në grupin e auditimit, dhe

Natyra, shpeshtësia dhe shkalla e shtrirjes së ndërveprimeve të individit me drejtimin e

klientit, ose me personat e ngarkuar me qeverisjen.

Rëndësia e kërcënimeve do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme,do të zbatohen masat

mbrojtëse për të eliminuar ose zvogëluar kërcënimet në një nivel të pranueshëm. Shembuj të


Rotacionin e ortakut jashtë grupit të auditimit, ose përndryshe, përfundimin e lidhjeve të

ortakut me klientin e auditimit; ose

Kryerjen e rishikimeve të rregullta të brendëshme dhe të jashtme për qëllime të cilësisë së

angazhimit.

290,152 Kur një klient i auditimit bëhet një entitet me interes publik, koha gjatë të cilës individi i ka

shërbyer klientit të auditimit, si një ortak kryesor i auditimit përpara se klienti të bëhej një entitet

me interes publik, duhet të merret parasysh në përcaktimin e afatit të rotacionit. Në qoftë se

individi i ka shërbyer klientit të auditimit, si një ortak kryesor i auditimit për pesë vjet ose më

pak, kur klienti bëhet entitet me interes publik, numri i viteve që individi mund të vazhdojë ti

shërbejë klientit në këtë pozicion para rotacionit jashtë angazhimit është shtatë vjet minus numrin

e viteve të shërbyera me parë. Në qoftë se individi i ka shërbyer klientit të auditimit si një ortak

kryesor i auditimit për gjashtë ose më shumë vjet, kur klienti bëhet një entitet me interes publik,

ortaku mund të vazhdojë të shërbejë në atë kapacitet për një maksimum prej dy vite të tjera para

rotacionit të tij jashtë angazhimit.

290,153 Kur një firmë ka vetëm disa njerëz me njohuritë dhe përvojën e nevojshme për të shërbyer si

ortakë kryesorë të auditimit në auditimin e një entiteti me interes publik, rotacioni i ortakëve

kryesorë të auditimit mund të mos jetë një masë mbrojtëse në dispozicion. Në qoftë se një

rregullator i pavarur në juridiksionin përkatës, ka bërë një përjashtim për rotacionin e ortakut në

rrethana të tilla, një individ në përputhje me këto rregulla, mund të mbetet një ortak kryesor i

auditimit për më shumë se shtatë vjet, me kusht që rregullatori i pavarur ka specifikuar marrjen

deh zbatimin e masave mbrojtëse alternative, sic mund të ishte një rishikim i rregullt i jashtëm i

pavarur.

Dhënia e Shërbimeve të Jo-sigurisë për klientët e auditimit

290,154 Firmat kanë dhënë tradicionalisht për klientët e tyre të auditimit një sërë shërbimesh të jo-

sigurisë, të cilat janë në përputhje me aftësitë dhe ekspertizën e tyre. Megjithatë, dhënia e

shërbimeve të jo-sigurisë mund të krijojë kërcënime për pavarësinë e firmës ose të anëtarëve të

grupit të auditimit. Kërcënimet që krijohen janë më shpesh kërcënime të vetërishikimit, të

egoizmit dhe të përkrahjes.

290,155 Zhvillimet e reja në biznes, evoluimi i tregjeve financiare dhe ndryshimet në teknologjinë e

informacionit e bëjnë të pamundur të hartohet një listë gjithpërfshirëse të shërbimeve të jo-

sigurisë që mund të jepen për një klient të auditimit. Kur për një shërbim të caktuar të jo-sigurisë

ETIKA 69

nuk janë dhënë udhëzime të veçanta në këtë seksion, për të vlerësuar rrethanat e veçanta do të

zbatohet kuadri konceptual.

290,156 Para se firma të pranojë një angazhim për të dhënë një shërbim të jo-sigurisë për një klient të

auditimit, ajo duhet të përcaktojë (vlerësojë) nëse dhënia e një shërbimi të tillë do të krijojë një

kërcënim për pavarësinë. Kur vlerësohet rëndësia e çdo kërcënimi të krijuar nga një shërbim i

caktuar i jo-sigurisë, duhet të mbahet parasysh çdo kërcënim që grupi i auditimit ka arsye të

besojë se krijohet nga dhënia e shërbimeve të tjera të lidhura të jo-sigurisë. Nëse një kërcënim i

krijuar nuk do të mund të reduktohet në një nivel të pranueshëm nga zbatimi i masave mbrojtëse,

shërbimi i jo-sigurisë nuk duhet të jepet.

290,157 Një firmë mund të japë shërbime të jo-sigurisë, të cilat përndryshe do të ishin të kufizuara sipas

këtij seksioni, për entitetet e lidhura të klientit të auditimit që janë treguar në vijim:

(a) Një entiteti, i cili nuk është një klient i auditimit, që ka kontroll të drejtpërdrejtë apo të

tërthortë mbi klientin e auditimit;

(b) Një entiteti, i cili nuk është një klient i auditimit, me një interes të drejtpërdrejtë financiar tek

klienti, nëse ky entitet ka ndikim të rëndësishëm mbi klientin dhe interesi i këtij entiteti tek

klienti është material; ose

(c) Një entiteti, i cili nuk është një klient i auditimit, po qe se është e arsyeshme të arrihet në

përfundimin se (a) shërbimet nuk krijojnë një kërcënim të vetërishikimit, për shkak se

rezultatet e shërbimeve nuk do të jenë subjekt i procedurave të auditimit dhe (b) kërcënimet e

krijuara nga dhënia e këtyre shërbimeve janë eliminuar ose reduktuar në një nivel të

pranueshëm me zbatimin e masave mbrojtëse.

290,158 Një shërbim i jo-sigurisë i dhënë për një klient të auditimit nuk e kompromenton pavarësinë e

firmës kur klienti bëhet një entitet me interes publik nëse:

(a) Shërbimi i mëparshëm i jo-sigurisë është në përputhje me dispozitat e këtij seksioni që lidhen

me auditimin e klientëve që nuk janë të entitete me interes publik;

(b) Shërbimet, të cilat sipas këtij seksioni nuk janë të lejuara për klientët e auditimit që nuk janë

entitete me interes publik, janë ndërprerë më përpara ose sa më shpejt të jetë e mundur, pasi

klienti bëhet një entitet me interes publik, dhe

(c) Kur është e nevojshme firma zbaton masa mbrojtëse që shërbejnë për të eliminuar ose

zvogëluar në një nivel të pranueshëm çdo kërcënim për pavarësinë që lind nga shërbimi.

Përgjegjësitë e drejtimit

290,159 Drejtimi i një entiteti kryen shumë aktivitete për menaxhimin e entitetit në interesin më të mirë

të palëve të interesuara të tij. Nuk është e mundur të specifikohet çdo aktivitet që është një

përgjegjësi e drejtimit. Megjithatë, në përgjegjësitë e drejtimit bëjnë pjesë udhëheqja dhe drejtimi

i një entiteti, duke përfshirë edhe marrjen e vendimeve të rëndësishme në lidhje me blerjen,

shpërndarjen dhe kontrolln e burimeve njerëzore, financiare, fizike dhe jo-materiale.

290,160Fakti nëse një aktivitet është një përgjegjësi e drejtimit varet nga rrethanat dhe kërkon ushtrimin

e gjykimit. Shembuj të aktiviteteve që në përgjithësi, do të konsiderohen si një përgjegjësi e

drejtimit përfshijnë:

ETIKA 70

Përcaktimin e politikave dhe drejtimin strategjik;

Drejtimin dhe marrjen e përgjegjësisë për veprimet e punonjësve të entitetit;

Autorizimin e transaksioneve;

Marrjen e vendimeve se cilat prej rekomandimeve të firmës ose palëve të tjera të treta duhen

zbatuar;

Marrjen e përgjegjësisë për përgatitjen dhe paraqitjen e drejtë të pasqyrave financiare në

përputhje me kuadrin e zbatueshëm të raportimit financiar, dhe

Marrjen e përgjegjësisë për hartimin, zbatimin dhe mbajtjen e kontrollit të brendshëm.

290,161 Aktivitetet që janë të natyrës rutinore dhe administrative, apo që përfshijnë çështje që janë të

parëndësishme, në përgjithësi nuk konsiderohen të jenë një përgjegjësi e drejtimit. Për shembull,

ekzekutimi i një transaksioni të parëndësishëm që ka qenë i autorizuar nga menaxhimi ose

monitorimi i datave për paraqitjen e deklaratave ligjore dhe këshillimi i një klienti të auditimit

për këto data, nuk konsiderohet të jetë një përgjegjësi e drejtimit. Për më tepër, dhënia e

këshillave dhe rekomandimeve për të ndihmuar drejtimin në shkarkimin e përgjegjësive të tij nuk

është marrje një përgjegjësie të drejtimit.

290,162 Nëse një firmë ka qënë supozuar se do të merrte përsipër një përgjegjësi të drejtimit për një

klient të auditimit, kërcënimet e krijuara do të ishin kaq të rëndësishme sa që asnjë masë

mbrojtëse nuk do të mund tì zvogëlonte kërcënimet në një nivel të pranueshëm. Për shembull,

përcaktimi se cilat nga rekomandimet e firmës duhen zbatuar do të krijonte kërcënime të

vetërishikimit dhe egoizmit. Veç kesaj, marrja e një përgjegjësie të drejtimit krijon një

kërcënim të familjaritetit sepse firma bëhet shumë e afërt dhe në një linjë me pikëpamjet dhe

interesat e drejtimit. Prandaj, firma nuk duhet të marrë një përgjegjësi të drejtimit për një klient të

auditimit.

290,163 Për të shmangur rrezikun e marrjes së një përgjegjësie të drejtimit gjatë dhënies së shërbimeve

të jo-sigurisë për një klient të auditimit, firma duhet të sigurohet që një anëtar i drejtimit është

përgjegjës për bërjen e gjykimeve dhe marrjen e vendimeve të rëndësishme, të cilat janë

përgjegjësi e duhur e drejtimit, që vlerësimi i rezultateve të shërbimit dhe pranimi i përgjegjësisë

për veprimet që do të kryhen, rrjedhin nga rezultatet e shërbimit. Kjo zvogëlon rrezikun që firma

të bëje pa dashje në emër të drejtimit ndonjë gjykim apo vendim të rëndësishëm. Rreziku është

reduktuar më tej kur firma i jep klientit mundësinë për të bërë gjykime dhe vendime të bazuara

në një analizë objektive dhe transparente dhe paraqitjen e çështjeve.

Përgatitja e Regjistrave Kontabël dhe e Pasqyrave Financiare


290,164 Drejtimi është përgjegjës për përgatitjen dhe paraqitjen e drejtë të pasqyrave financiare në

përputhje me kuadrin e zbatueshëm të raportimit financiar. Këto përgjegjësi përfshijnë:

Inicimin ose ndryshimin e regjistrimeve në ditar, apo përcaktimin e klasifikimit të llogarisë

për transaksionet, dhe

ETIKA 71

Përgatitjen ose ndryshimin e dokumenteve të të dhënave bazë ose të dhënave fillestare, në

formë elektronike apo në forma të tjera, evidentimin e kryerjes së një transaksioni (për

shembull, urdhër blerjet, të dhënat e kohës të listës së pagave, dhe urdhërat e klientëve).

290,165 Dhënia për një klient të auditimit e shërbimeve të kontabilitetit, të tilla si përgatitja e regjistrave

të kontabilitetit apo të pasqyrave financiare, krijon një kërcënim të vetërishikimit kur firma më

pas auditon pasqyrat financiare.

290,166 Procesi i auditimit, megjithatë, bën të nevojshëm dialogun midis firmës dhe drejtimit të klientit

të auditimit, ku mund të përfshihen:

Zbatimi i standardeve të kontabilitetit ose politikave dhe i kërkesave për dhënien e

informacioneve shpjeguese në pasqyrat financiare;

Përshtatshmëria e kontrolleve financiare dhe kontabël dhe e metodave të përdorura në

përcaktimin e shumave të deklaruara të aktiveve dhe detyrimeve, ose

Propozimi i rregullimeve për regjistrimet në ditar. Këto aktivitete janë konsideruar të jenë një

pjesë normale e procesit të auditimit dhe në përgjithësi, nuk krijojnë kërcënime për

pavarësinë.

290,167 Në mënyrë të ngjashme, klienti mund të kërkojë asistencë teknike nga firma në çështje të tilla si

zgjidhja e problemeve të rakordimit të llogarive ose analizimit të informacionit përmbledhës për

raportimin tek rregullatorët. Përveç kësaj, klienti mund të kërkojë këshilla teknike për çështjet e

kontabilitetit të tilla si konvertimi i pasqyrave financiare ekzistuese nga një kuadër i raportimit

financiar në një kuadër tjetër (për shembull, për të qënë në përputhje me politikat kontabël të

grupit ose për tù kaluar sipas një kuadri të ndryshëm të raportimit financiar, sic mund te jenë

Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar). Këto shërbime përgjithësisht, nuk krijojnë

kërcënime për pavarësinë po qe se firma nuk ka marrë një përgjegjësi të drejtimit për klientin.

Klientët e auditimit që nuk janë entitete me interes publik

290,168 Firma mund të japë shërbime që lidhen me përgatitjen e regjistrave kontabël dhe pasqyrave

financiare për një klient të auditimit që nuk është një entitet me interes publik, kur shërbimet janë

të një natyre rutinë apo mekanike, për aq kohë sa kërcënimet e vetërishikimit që krijohen janë

zvogëluar në një nivel të pranueshëm. Shembuj të shërbimeve të tilla përfshijnë:

Dhënien e shërbimeve të hartimit të listëpagesave bazuar në të dhënat e inicuara nga klienti;

Regjistrimin e transaksioneve, për të cilat klienti ka përcaktuar ose miratuar klasifikimin e

duhur në llogari;

Postimin e transaksioneve të koduara nga klienti në librin kryesor;

Postimin e regjistrimeve të aprovuara nga klienti nga ditari në bilancin verifikues; dhe

Përgatitjen e pasqyrave financiare bazuar në informacionin e bilancit verifikues.

Në të gjitha rastet, rëndësia e ndonjë kërcënimi të krijuar, do të vlerësohet dhe kur është e

nevojshme duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në

një nivel të pranueshëm. Shembuj të masave mbrojtëse të tilla përfshijnë:

ETIKA 72

Caktimin për kryerjen e këtyre shërbimeve të individëve që nuk janë anëtarë të grupit të

auditimit; ose

Në qoftë se këto shërbime janë kryer nga një anëtar i grupit të auditimit, përdorimi i një

ortaku ose anëtari të personelit në një pozicion të lartë drejtues me ekspertizë të përshtatshme

që nuk është anëtar i grupit të auditimit, për të rishikuar punën e kryer.

Klientët e auditimit që janë entitete me interes publik

290,169 Përveçse në situata të jashtëzakonshme, një firmë nuk do t'i japë një klienti të auditimit që është

një entitet me interes publik shërbime të kontabilitetit dhe të regjistrimeve kontabël, ku

përfshihen hartimi i listëpagesave ose përgatitja e pasqyrave financiare për të cilat firma do të

shprehë një opinion ose të përgatitjes së informacionit financiar që formon bazën e pasqyrave

financiare.

290,170 Pavarësisht paragrafit 290,169, një firmë mund të japë shërbime të kontabilitetit dhe të

regjistrimeve kontabël, përfshirë hartimin e listëpagesave dhe përgatitjen e pasqyrave financiare

ose të informacioneve të tjera financiare, të një natyre rutinë apo mekanike për ndarjet ose

entitetet e lidhura të një klienti të auditimit që është një entitet i interesit publik, nëse anëtarët e

personelit të dhënies së shërbimeve nuk janë anëtarë të grupit të auditimit dhe:

(a) Ndarjet ose entitetet e lidhura, për të cilët jepet shërbimi janë bashkërisht jo-materiale për

pasqyrat financiare për të cilat firma do të shprehë një opinion, ose

(b) Shërbimet kanë të bëjnë me çështjet që janë bashkërisht jo-materiale në pasqyrat financiare të

ndarjes ose entitetit të lidhur.

Situatat Urgjente

290,171 Shërbimet e kontabilitetit dhe të regjistrimeve kontabël, të cilat përndryshe nuk do të lejoheshin

sipas këtij seksioni, mund të jepen për klientët e auditimit në raste emergjente, ose në situata të

tjera të jashtëzakonshme, kur për klientin e auditimit nuk është e mundur një zgjidhje tjetër. Ky

mund të jetë rasti kur (a) vetëm firma i ka burimet dhe njohuritë e nevojshme për sistemet dhe

procedurat e klientit, për të ndihmuar klientin në përgatitjen në kohë të regjistrave të saj të

kontabilitetit dhe pasqyrave financiare, dhe (b) një kufizim në aftësinë e firmës për të dhënë

shërbimet do të rezultonte në vështirësi të konsiderueshme për klientin (për shembull, ajo që

mund të rrjedhë nga mospërmbushja e kërkesave të raportimit për qëllime rregullatore). Në këto

situata, duhet të plotësohen kushtet e mëposhtme:

(a) Ata që japin shërbimet nuk duhet të jenë anëtarë të grupit të auditimit;

(b) Shërbimet jepen vetëm për një periudhë të shkurtër kohe dhe nuk parashikohet të ripërsëriten,

dhe

(c) Situata është diskutuar me personat e ngarkuar me qeverisjen.

Sherbimet e Vlerësimit


ETIKA 73

290,172 Një vlerësim përfshin bërjen e supozimeve në lidhje me zhvillimet e ardhëshme, zbatimin e

duhur të metodologjive dhe të teknikave, dhe kombinimin e të dyjave, për të llogaritur një vlerë

të caktuar, ose një varg të vlerave, për një aktiv, një detyrim ose për një biznes në tërësi.

290,173 Kryerja e shërbimeve të vlerësimit për një klient të auditimit mund të krijojë një kërcënim të

vetërishikimit. Ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi do të varet nga faktorë të tillë si:

Fakti nëse vlerësimi do të ketë një efekt material në pasqyrat financiare.

Shkalla e përfshirjes së klientit në përcaktimin dhe aprovimin e metodologjisë së vlerësimit

dhe çështje të tjera të rëndësishme të gjykimit.

Disponueshmëria e metodologjive të përcaktuara dhe e udhëzimeve profesionale

Shkalla e subjektivitetit të natyrshëm në elementin përkatës, për vlerësimet që përfshijnë

metodologji standarde ose të parapërcaktuara.

Besueshmëria dhe shtrirja e të dhënave bazë.

Shkalla e varësisë në ngjarjet e ardhshme të një natyre që mund të krijojë paqëndrueshmëri të

rëndësishme të qenësishme në shumat e përfshira.

Shtrirja dhe qartësia e informacioneve shpjeguese të dhëna në pasqyrat financiare.

Rëndësia e çdo kërcënimi të krijuar, do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme, do të zbatohen

masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të pranueshëm.


Angazhimin e një profesionisti i cili nuk ka qënë i përfshirë në dhënien e shërbimit të

vlerësimit për të rishikuar punën e auditimit apo të vlerësimit të kryer; ose

Bërjen e marrëveshjeve të atilla që personeli, i cili jep këto shërbime nuk do të marrë pjesë në

angazhimin e auditimit.

290,174 Disa vlerësime nuk kanë një shkallë të madhe subjektiviteti. Një rast i tillë ka të ngjarë kur

supozimet bazë janë përcaktuar nga ligji apo rregulloret, ose janë pranuar gjerësisht, dhe kur

teknikat dhe metodologjitë që do të përdoren janë të bazuara në standardet përgjithësisht të

pranuara ose të përshkruara nga ligji ose rregulloret. Në rrethana të tilla, rezultatet e një vlerësimi

të kryer nga dy ose më shumë palë nuk ka të ngjarë të jenë materialisht të ndryshme.

290,175 Nëse një firmë është kërkuar për të kryer një vlerësim për të ndihmuar një klient të auditimit në

lidhje me përcaktimin e detyrimeve për raportimin tatimor të saj ose për qëllime të planifikimit të

taksave dhe rezultatet e vlerësimit nuk do të kenë një efekt të drejtpërdrejtë në pasqyrat

financiare, do të zbatohen dispozitat e dhëna në paragrafin 290,191.


290,176 Në rastin e një klienti të auditimit që nuk është një entitet me interes publik, nëse shërbimi i

vlerësimit ka një efekt material në pasqyrat financiare për të cilat firma do të shprehë një opinion

dhe vlerësimi përfshin një shkallë të rëndësishme të subjektivitetit, asnjë masë mbrojtëse nuk do

të mund të zvogëlojë kërcënimin e vetërishikimit në një nivel të pranueshëm. Prandaj, një firmë

nuk duhet të japë një shërbim të tillë të vlerësimit për një klient të auditimit.

ETIKA 74

Klientët e auditimit që janë të entitete me interes publik

290,177 Një firmë nuk duhet të japë shërbime të vlerësimit për një klient të auditimit që është një entitet

me interes publik në qoftë se vlerësimet do të kenë efekt material, veç e veç apo të marra së

bashku, në pasqyrat financiare për të cilat firma do të shprehë një opinion.

Shërbimet Tatimore

290,178 Shërbimet tatimore përfshijnë një gamë të gjerë shërbimesh, ku bëjnë pjesë:

Përgatitja e deklaratave tatimore;

Llogaritjet e tatimeve me qëllim përgatitjen e regjistrimeve në ditar;

Shërbimet e planifikimit të tatimeve dhe shërbime të tjera tatimore këshillimore; dhe

Asistenca në zgjidhjen e mosmarrëveshjeve tatimore.

Ndonëse shërbimet tatimore të dhëna nga një firmë për një klient të auditimit janë adresuar veç e

veç në secilin prej këtyre titujve, në praktikë, këto aktivitete shpesh janë të ndërlidhura.

290,79Kryerja e disa shërbimeve tatimore krijon kërcënimet e vetërishikimit dhe të përkrahjes.

Ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi do të varet nga faktorë të tillë si:

Sistemi me të cilin organet tatimore vlerësojnë dhe administrojnë tatimin në fjalë dhe rolin e

firmës në këtë proces;

Kompleksiteti i regjimit tatimor përkatës dhe shkalla e gjykimit të nevojshëm që përdoret për

zbatimin e tij;

Karakteristikat e veçanta të angazhimit; dhe

Niveli i ekspertizës tatimore të punonjësve të klientit.

Përgatitja e Deklaratës Tatimore

290,180 Shërbimiet e përgatitjes së deklaratave tatimore përfshijnë ndihmën që jù jepet klientëve në

përcaktimin e detyrimeve për tatimet që ata duhet të raportojnë, përmes hartimit dhe plotësimit të

informacionit, duke përfshirë shumën e tatimit për tù paguar (zakonisht në format të

standardizuar) që kërkohet të dorëzohet pranë autoriteteve tatimore përkatëse. Shërbime të tilla

gjithashtu, përfshijnë këshillimin mbi trajtimin në deklaratën tatimore të transaksioneve të

ndodhura në të kaluarën dhe përgjigjen në emër të klientit të auditimit për kërkesat e autoriteteve

tatimore për informacione shtesë dhe analiza (duke përfshirë dhënien e shpjegimeve dhe

mbështetjen teknike për metodën e zgjedhur). Shërbimet e përgatitjes së deklaratave tatimore

janë të bazuara në përgjithësi, në të dhënat historike dhe kryesisht përfshijnë analizën dhe

paraqitjen e këtyre informacioneve historike sipas ligjit tatimor ekzistues, përfshirë precedentët

dhe praktikën e vendosur. Më tej, deklarimet tatimore janë subjekt i procesit të rishikimeve apo

miratimeve nga autoriteti tatimor, kur ai e gjykon të përshtatshme. Prandaj, dhënia e këtyre

shërbimeve, në përgjithësi nuk krijon një kërcënim për pavarësinë në qoftë se drejtimi merr

përgjegjësinë për deklaratat dhe gjykimet e rëndësishme të bëra.

ETIKA 75

Llogaritjet tatimore për qëllime të përgatitjes së Regjistrimeve kontabël në ditar

Klientët e auditimit që nuk janë të entitete me interes publik

290,181 Përgatitja e llogaritjeve për detyrimet (ose aktivet) tatimore aktuale dhe të shtyra për një klient

të auditimit me qëllim të përgatitjes së regjistrimeve kontabël në ditar, të cilat më pas do të

auditohen nga firma, krijon një kërcënim të vetërishikimit. Rëndësia e kërcënimit do të varet nga:

(a) Kompleksiteti i ligjit dhe rregullimit tatimor përkatës dhe shkalla e gjykimit të nevojshëm për

zbatimin e tyre;

(b) Niveli i ekspertizës tatimore të personelit të klientit, dhe

(c) Materialiteti i shumave në pasqyrat financiare.

Kur është e nevojshme do të zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar

atë në një nivel të pranueshëm. Shembuj të masave mbrojtëse të tilla përfshijnë:

Përdorimin e profesionistëve të cilët nuk janë anëtarë të grupit të auditimit për kryerjen e

shërbimit;

Kur shërbimi është kryer nga një anëtar i grupit të auditimit, përdorimi i një ortaku ose

anëtari të personelit në drejtimin e lartë me ekspertizë të përshtatshme, i cili nuk është një

anëtar i grupit të auditimit, për të rishikuar llogaritjet e tatimeve, ose

Marrjen e këshillave nga një profesionist tatimor i jashtëm për kryerjen e shërbimit.


290,182 Përveçse në situata emergjente, në rast të një klienti të auditimit që është një entitet me interes

publik, një firmë nuk do të përgatitë llogaritjet tatimore për detyrimet (ose aktivet) tatimore

aktuale apo të shtyra për qëllime të përgatitjes së regjistrimeve kontabël në ditar, të cilat janë

materiale në pasqyrat financiare për të cilat firma do të shprehë një opinion.

290,183 Përgatitja e llogaritjeve të detyrimeve (ose aktiveve) tatimore aktuale dhe të shtyra për një klient

të auditimit me qëllim të përgatitjes së regjistrimeve kontabël në ditar, të cilat përndryshe nuk do

të lejoheshin sipas këtij seksioni, mund tù jepen klientëve të auditimit në raste emergjente ose

situata të tjera të jashtëzakonshme kur nuk është e mundur që klienti i auditimit të gjejë një

zgjidhje tjetër. Ky mund të jetë rasti kur (a) vetëm firma ka burimet dhe njohuritë e nevojshme

për biznesin e klientit për ta ndihmuar klientin në përgatitjen në kohë të llogaritjeve për detyrimet

(ose aktivet), tatimore aktuale dhe të shtyra dhe (b) një kufizim në aftësinë e firmës për të dhënë

shërbimet do të rezultonte në vështirësi të konsiderueshme për klientin (për shembull, ky i fundit

mund të mos plotësonte kërkesat e raportimit për qëllime rregullatore). Në situata të tilla, duhet të

plotësohen kushtet e mëposhtme:

(a) Ata që japin shërbimet nuk duhet të jenë anëtarë të grupit të auditimit;

(b) Shërbimet janë dhënë vetëm për një periudhë kohe të shkurtër dhe nuk parashikohet të

ripërsëritën, dhe

(c) Situata është diskutuar me personat e ngarkuar me qeverisjen.

ETIKA 76

Shërbimet e planifikimit të tatimeve dhe shërbime të tjera tatimore këshillimore

290,184 Shërbimet e planifikimit të tatimeve dhe shërbime të tjera tatimore këshillimore përfshijnë një

gamë të gjerë shërbimesh, të tilla si këshillimi i klientit për mënyrën se si duhet ta strukturojë

biznesin e tij në një mënyrë tatimore eficente ose këshillimin e tij për zbatimin e një ligji ose të

një rregullore të re tatimore.

290,185 Një kërcënim i vetërishikimit mund të krijohet, kur këshilla do të ndikojë në çështje të cilat do

të reflektohen në pasqyrat financiare. Ekzistenca dhe rëndësia e kërcënimeve do të varet nga


Shkalla e subjektivitetit që ka përcaktimi i trajtimit të duhur për këshillën tatimore në

pasqyrat financiare;

Shkalla në të cilën rezultati i këshillës tatimore do të ketë një efekt material në pasqyrat

financiare;

Fakti nëse efektiviteti i këshillës tatimore varet nga trajtimi kontabël ose paraqitja në pasqyrat

financiare dhe fakti nëse ekziston dyshimi për përshtatshmërinë e trajtimit kontabël ose

paraqitjen sipas kuadrit përkatës të raportimit financiar;

Niveli i ekspertizës tatimore të punonjësve të klientit;

Shkalla në të cilën këshilla është bazuar në ligj apo në rregullimin tatimor, precedentët e tjerë

apo praktika që zbatohet; dhe

Fakti nëse trajtimi tatimor është i mbështetur nga një rregullim privat, ose ka qenë

përndryshe, interpretuar nga autoriteti tatimor para përgatitjes së pasqyrave financiare.

Për shembull, dhënia e shërbimeve të planifikimit tatimor dhe shërbimeve të tjera këshillimore

tatimore, kur këshilla është mbështetur në mënyrë të qartë nga autoritetet tatimore ose

precedentet e tjerë, nga praktika e krijuar ose ka një bazë në ligjin e tatimeve që ka të ngjarë të

mbizotërojë, në përgjithësi nuk krijon një kërcënim për pavarësinë.

290,186 Rëndësia e kërcënimeve, do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme do të zbatohen masat

mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të pranueshëm.


Përdorimin e profesionistëve të cilët nuk janë anëtarë të grupit të auditimit për të realizuar

kryerjen e shërbimit;

Angazhimin e një profesionisti të tatimeve, i cili nuk ishte i përfshirë në dhënien e shërbimit

tatimor, të këshillojë grupin e auditimit për shërbimin dhe të rishikojë trajtimin në pasqyrat

financiare;

Marrjen e këshillave për shërbimin nga një profesionist tatimor i jashtëm; ose

Marrjen e interpretimeve paraprake ose të këshillave nga autoritetet tatimore.

290,187 Kur efektiviteti i këshillës tatimore varet nga një trajtim i veçantë kontabël, apo një paraqitje në

pasqyrat financiare dhe:

ETIKA 77

(a) Grupi i auditimit ka dyshime të arsyeshme për përshtatshmërinë e trajtimit përkatës kontabël

ose për paraqitjen sipas kuadrit përkatës të raportimit financiar; dhe

(b) Rezultati ose pasojat e këshillave tatimore do të kenë një efekt material në pasqyrat

financiare për të cilat firma do të shprehë një opinion.

Kërcënimi i vetërishikimit do të jetë aq i rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund

ta reduktojë kërcënimin në një nivel të pranueshëm. Prandaj, një firmë nuk duhet të japë këshilla

të tilla tatimore për një klient të auditimit.

290,188 Për dhënien e shërbimeve tatimore për një klient të auditimit, një firmë mund të kërkohet të

kryejë një vlerësim për të ndihmuar klientin për raportimin e detyrimeve të tij tatimore, ose për

qëllime të planifikimit të tatimeve. Në rastin kur rezultati i vlerësimit do të ketë një efekt të

drejtpërdrejtë në pasqyrat financiare, duhet të zbatohen dispozitat e dhëna në lidhje me shërbimet

e vlerësimit në paragrafët 290,172-290,177. Kur vlerësimi është kryer vetëm për qëllime tatimore

dhe rezultati i vlerësimit nuk do të ketë një efekt të drejtpërdrejtë në pasqyrat financiare (që do të

thotë se pasqyrat financiare janë të prekura vetëm përmes regjistrimeve kontabël në ditar që kanë

lidhje me tatimet), kjo përgjithësisht nuk do krijonte kërcënime për pavarësinë, nëse një efekt i

tillë në pasqyrat financiare është i parëndësishëm, ose në qoftë se vlerësimi i nënshtrohet

rishikimit të jashtëm nga një autoritet tatimor apo autoritet rregullator i ngjashëm. Nëse vlerësimi

nuk është subjekt i një rishikimi të jashtëm të tillë dhe ndikimi në pasqyrat financiare është

material, ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi të krijuar do të varet nga faktorë të tillë si:

Shkalla në të cilën metodologjia e vlerësimit është e mbështetur në ligj apo në rregullimin

tatimor, në precedentët e tjerë ose praktikën e krijuar dhe shkalla e subjektivitetit të

natyrshëm në vlerësim.

Besueshmëria dhe shtrirja e të dhënave bazë.

Rëndësia e çdo kërcënimi të krijuar, do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme, duhet të

zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të

pranueshëm. Shembuj të masave mbrojtëse të tilla përfshijnë:

Përdorimin e profesionistëve të cilët nuk janë anëtarë të grupit të auditimit për të realizuar

kryerjen e shërbimit;

Angazhimin e një profesionisti për të rishikuar punën ose rezultatet e shërbimit tatimor; ose


Asistenca në Zgjidhjen e Mosmarrëveshjeve Tatimore

290,189 Një kërcënim i përkrahjes ose vetërishikimit mund të krijohet kur firma përfaqëson një klient të

auditimit në zgjidhjen e një mosmarrëveshje tatimore, pasi organet tatimore kanë njoftuar

klientin se kanë hedhur poshtë argumentet e klientit në një çështje të caktuar dhe qoftë autoriteti

tatimor ashtu edhe klienti po e referojnë cështjen për ta zgjidhur përmes një procedimi formal,

për shembull, para një gjykate. Ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi do të varet në faktorë të

tillë si:

Fakti nëse firma ka dhënë këshillën që është objekt i mosmarrëveshjes tatimore;

ETIKA 78

Shkalla në të cilën rezultati i mosmarrëveshjes do të ketë një efekt material në pasqyrat

financiare për të cilat firma do të shprehë një opinion;

Shkalla në të cilën çështja është e bazuar në ligjin apo rregullimin tatimor, precedentët e tjerë,

apo praktikën që zbatohet;

Fakti nëse çështja do të shqyrtohet në mënyrë publike, dhe

Roli që luan drejtimi në zgjidhjen e mosmarrëveshjes.

Rëndësia e çdo kërcënimi të krijuar do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme, do të zbatohen




shërbimit;

Angazhimin e një profesionisti të tatimeve, i cili nuk ishte i përfshirë në dhënien e shërbimit

tatimor, për të këshilluar grupin e auditimit për shërbimet dhe për të rishikuar trajtimin në

pasqyrat financiare, ose


290,190 Kur shërbimet tatimore përfshijnë rolin si avokat mbrojtës për një klient të auditimit përpara një

gjykate për zgjidhjen e një çështje tatimore dhe shumat e përfshira janë materiale për pasqyrat

financiare për të cilat firma do të shprehë një opinion, kërcënimi i përkrahjes i krijuar do të jetë

kaq i rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund tà eliminojë ose reduktojë

kërcënimin në një nivel të pranueshëm. Prandaj firma nuk duhet të kryejë këtë lloj shërbimi për

një klient të auditimit. Kuptimi për gjykatën duhet të përcaktohet bazuar në mënyrën se si

procedurat tatimore janë dëgjuar në juridiksionin e veçantë.

290,191 Megjithatë, firma nuk është e përjashtuar nga kryerja e një roli të vazhdueshëm këshillues (për

shembull, duke iu përgjigjur kërkesave të veçanta për informacion, duke dhënë informacion për

llogaritë faktike ose dëshmi për punën e kryer, apo duke e ndihmuar klientin në analizimin e

çështjeve tatimore) për klientin e auditimit në lidhje me çështjet që janë objekt shqyrtimi para një

gjykate.

Shërbimet e Auditimit të Brendshëm


290,192 Objekti dhe objektivat e aktiviteteve të auditimit të brendshëm ndryshojnë shumë dhe varen nga

madhësia dhe struktura e entitetit dhe kërkesat e drejtimit e të personave të ngarkuar me

qeverisjen. Aktivitetet e auditimit të brendshëm mund të përfshijnë:

Monitorimin e kontrollit të brendshëm – rishikimet e kontrolleve, monitorimin e funksionimit

të tyre dhe dhënien e rekomandime përmirësuese për to;

Ekzaminimin e informacionit financiar dhe atij të shfrytëzimit - rishikimin e mjeteve të

përdorura për të identifikuar, matur, klasifikuar dhe raportuar informacionin financiar dhe atë

të shfrytëzimit, dhe investigimin e veçantë të elementeve individuale, përfshirë testimin e

hollësishëm të transaksioneve, të tepricave dhe procedurave;

ETIKA 79

Rishikimin për sa i përket ekonomisë, efikasitetit dhe efektivitetit të veprimtarive të

shfrytëzimit, duke përfshirë aktivitetet jo-financiare të një entiteti; dhe

Rishikimin e pajtueshmërisë me ligjet, rregulloret, me kërkesa të tjera të jashtme, me politikat

dhe direktivat e drejtimit dhe me kërkesa të tjera të brendshme.

290,193 Shërbimet e auditimit të brendshëm përfshijnë ndihmesën që i jepet klientit të auditimit në

kryerjen prej tij të aktiviteteve të auditimit të brendshëm. Dhënia e shërbimeve të auditimit të

brendshëm tek një klient i auditimit krijon një kërcënim të vetërishikimit kundrejt pavarësisë

nëse firma e përdor punën e auditimit të brendshëm në kryerjen e një auditimi të jashtëm të

mëvonshëm. Kryerja e një pjesë të rëndësishme të aktiviteteve auditimit të brendshëm të klientit

rrit mundësinë që personeli i firmës, i cili jep shërbimet e auditimit të brendshëm, të marrë

përgjegjësi të drejtimit. Në qoftë se gjatë dhënies së shërbimeve të auditimit të brendshëm për një

klient të auditimit, personeli i firmës merr përgjegjësi që i takojnë drejtimit, kërcënimi i krijuar

do të jetë aq i rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund ta zvogëlojë atë në një

nivel të pranueshëm. Prandaj, personeli i një firme nuk duhet të marrë një përgjegjësi të drejtimit

kur ai jep shërbime të auditimit të brendshëm për një klient të auditimit.

290,194 Shembuj të shërbimeve të auditimit të brendshëm që përfshijnë marrjen e përgjegjësisë që i

takon drejtimit përfshijnë:

Përcaktimin e politikave të auditimit të brendshëm ose drejtimin strategjik të aktiviteteve të

auditimit të brendshëm;

Drejtimin dhe marrjen e përgjegjësisë për veprimet e punonjësve të auditimit të brendshëm të

entitetit;

Marrjen e vendimeve që përcaktojnë se cilat prej rekomandimeve të dala nga aktivitetet e

auditimit të brendshëm do të zbatohen;

Raportimin në emër të drejtimit, të rezultateve të aktiviteteve të auditimit të brendshëm për

personat e ngarkuar me qeverisjen;

Kryerjen e procedurave që janë pjesë e kontrollit të brendshëm, të tilla si rishikimi dhe

miratimi i ndryshimeve në të drejtat e hyrjes së punonjësve në të dhënat;

Marrjen e përgjegjësisë për hartimin, zbatimin dhe mbajtjen në funksionim të kontrollit të

brendshëm, dhe

Kryerjen e shërbimeve të auditimit të brendshëm nga jashtë, të cilat përfshijnë të gjitha ose

një pjesë të konsiderueshme të funksionit të auditimit të brendshëm, ku firma është

përgjegjëse për përcaktimin e objektit të punës së auditimit të brendshëm dhe mund të ketë

përgjegjësi për një ose më shumë nga çështjet e përmendura në (a) - (f).

290,195 Për të shmangur marrjen e një përgjegjësie të drejtimit, firma duhet të japë shërbime të auditimit

të brendshëm për një klient të auditimit vetëm në qoftë se ajo është e bindur që:

(a) klienti cakton një burim të përshtatshëm dhe kompetent, mundësisht brenda grupit të drejtimit

të lartë, i cili do të jetë përgjegjës në çdo kohë për aktivitetet e auditimit të brendshëm dhe

pranon përgjegjësinë për hartimin, zbatimin, dhe mbajtjen në funksionim të kontrollit të

brendshëm;

ETIKA 80

(b) Drejtimi i klientit ose personat e ngarkuar me qeverisjen, vlerësojnë dhe miratojnë objektin,

rrezikun dhe shpeshtësinë e shërbimeve të auditimit brendshëm;

(c) Drejtimi i klientit vlerëson dhe përcakton mjaftueshmërinë e shërbimeve të auditimit të

brendshëm dhe faktet që rezultojnë nga performanca e tyre;

(d) Drejtimi i klientit vlerëson dhe përcakton se cilat nga rekomandimet e dala nga shërbimet e

auditimit të brendshëm duhen zbatuar dhe menaxhon procesin e zbatimit; dhe

(e) Drejtimi i klientit raporton tek presonat e ngarkuar me qeverisjen për gjetjet e rëndësishme

dhe rekomandimet që rezultojnë nga shërbimet e auditimit të brendshëm.

290,196 Kur një firmë përdor shërbimin e një funksioni të auditimit të brendshëm, SNA-të kërkojnë

kryerjen e procedurave që shërbejnë për të vlerësuar mjaftueshmërinë e kësaj pune. Kur një firmë

pranon një angazhim për të dhënë shërbime të auditimit të brendshëm për një klient të auditimit,

dhe rezultatet e këtyre shërbimeve do të përdoren në kryerjen e auditimit të jashtëm, krijohet një

kërcënim i vetërishikimit, për shkak të mundësisë që grupi i auditimit do të përdorë rezultatet e

shërbimit të auditimit të brendshëm, pa vlerësuar më parë rezultatet apo pa ushtruar të njëjtin

nivel të skepticizmit profesional që do të kishte qënë ushtruar po qe se puna e auditimit të

brendshëm do të kryhej nga ndividët të cilët nuk janë anëtarë të firmës. Rëndësia e kërcënimit do

të varet nga faktorë të tillë si:

Materialiteti i shumave përkatëse në pasqyrat financiare;

Rreziku i anomalisë së pohimeve të lidhura me shumat në pasqyrat financiare; dhe

Shkalla e besueshmërisë që do të vendoset tek shërbimi i auditimit të brendshëm.

Rëndësia e kërcënimit do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme, duhet të zbatohen masat

mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të pranueshëm. Një

shembull i një mase mbrojtëse të tillë është përdorimi i profesionistëve, të cilët nuk janë anëtarë

të grupit të auditimit, për të kryer shërbimin e auditimit të brendshëm


290,197 Në rastin e një klienti të auditimit që është një entitet me interes publik, një firmë nuk do të japë

shërbime të auditimit të brendshëm që kanë të bëjnë me:

(a) Një pjesë të rëndësishme të kontrolleve të brendshëm mbi raportimin financiar;

(b) Sistemet kontabël financiare që gjenerojnë informacionet, të cilat veçmas ose të bashkuara,

janë të rëndësishme për regjistrat kontabël të klientit ose pasqyrat financiare për të cilat firma

do të shprehë një opinion; ose

(c) Shumat ose informacionet shpjeguese të dhëna janë, veçmas ose së bashku, materiale për

pasqyrat financiare për të cilat firma do të shprehë një opinion.

Shërbimet e Sistemeve të Teknologjisë së Informacionit (TI-së)


ETIKA 81

290,198 Shërbimet në lidhje me sistemet e teknologjisë së informacionit (TI) përfshijnë projektimin ose

zbatimin e sistemeve hardware ose software. Sistemet mund të bashkojnë të dhënat bazë,

formojnë një pjesë të kontrollit të brendshëm mbi raportimin financiar ose gjenerojnë

informacione që ndikojnë në regjistrat kontabël ose pasqyrat financiare, ose ato mund të jenë të

palidhura me regjistrat kontabël të klientit të auditimit, me kontrollin e brendshëm mbi

raportimin financiar ose pasqyrat financiare. Dhënia e shërbimit të sistemeve mund të krijojë një

kërcënim të vetërishikimit në varësi të natyrës së shërbimeve dhe të sistemeve të TI-së.

290,199 Shërbimet e sistemeve të mëposhtme të TI-së supozohet se nuk krijojnë një kërcënim për

pavarësinë për aq kohë sa personeli i firmës nuk do të marrë një përgjegjësi të drejtimit:

(a) Hartimi ose zbatimi i sistemeve të TI-së që janë të palidhura me kontrollin e brendshëm mbi

raportimin financiar;

(b) Hartimi dhe zbatimi i sistemeve të TI-së që nuk gjenerojnë informacione, të cilat formojnë

një pjesë të rëndësishme të regjistrave kontabël ose të pasqyrave financiare;

(c) Zbatimi i programeve të kontabilitetit që "shiten-" ose të raportimit të informacionit financiar,

të cilat nuk janë zhvilluar nga firma, nëse fleksibiliteti (kustomizimi) i kërkuar për të

përmbushur nevojat e klientit nuk është i rëndësishëm, dhe

(d) Vlerësimi dhe bërja e rekomandimeve në lidhje me një sistem të hartuar, zbatuar apo

përdorur nga një dhënës tjetër i shërbimit ose klientit.


290,200 Dhënia e shërbimeve për një klient të auditimit që nuk është një entitet me interes publik, që ka

të bëjë me hartimin ose zbatimin e sistemeve të TI-së që (a) formojnë një pjesë të rëndësishme të

kontrollit të brendshëm mbi raportimin financiar ose (b) gjenerojnë informacione që janë të

rëndësishëm për të dhënat kontabël të klientit ose pasqyrat financiare për të cilat firma do të

shprehë një opinion, krijon një kërcënim të vetërishikimit.

290,201 Kërcënimi i vetërishikimit është kaq i rëndësishëm për të lejuar këto shërbime, përveç rasteve

kur vendosen masat mbrojtëse të përshtatshme të cilat sigurojnë se:

(a) Klienti e njeh përgjegjësinë e tij për vënien në zbatim dhe monitorimin e sistemit të

kontrolleve të brendshme;

(b) Klienti ja cakton përgjegjësinë për të marrë të gjitha të vendimet e drejtimit në lidhje me

hartimin dhe zbatimin e sistemeve hardware ose software, një punonjësi kompetent,

mundësisht brenda nivelit të lartë drejtues;

(c) Klienti merr të gjitha vendimet e drejtimit në lidhje me procesin e hartimit dhe zbatimit;

(d) Klienti vlerëson mjaftueshmërinë dhe rezultatet e hartimit dhe zbatimit të sistemit, dhe

(e) Klienti është përgjegjës për operimin e sistemit (hardware ose software) dhe për të dhënat që

përdor ose prodhon.

290,202 Në varësi të shkallës së besueshmërisë që do të vendoset në sisteme të caktuara të TI-së, si pjesë

e auditimit, firma vlerëson nëse do të japë këto shërbime të jo-të sigurisë vetëm me personelin që

nuk bën pjesë në anëtarët e grupit të auditimit dhe të cilët kanë linja të ndryshme të raportimit

ETIKA 82

brenda firmës. Rëndësia e çdo kërcënimi të mbetur do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme,

duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të

pranueshëm. Një shembull i një mase mbrojtje të tillë është angazhimi i një profesionisti kontabël

për të rishikuar auditimin apo punën e jo-sigurisë.


290,203 Në rastin e një klienti të auditimit që është një entitet me interes publik, një firmë nuk do të japë

shërbime që kanë të bëjnë me hartimin ose zbatimin e sistemeve të TI-së të cilat:

(a) formojnë një pjesë të rëndësishme të kontrollit të brendshëm mbi raportimin financiar ose

(b) gjenerojnë informacione që janë të rëndësishëm për të dhënat kontabël të klientit ose pasqyrat

financiare për të cilat firma do të shprehë një opinion.

Shërbimet e Mbështetjes Gjyqësore

290,204 Shërbimet e mbështetjes gjyqësore mund të përfshijnë aktivitete të tilla si të vepruarit si një

ekspert provash, që llogarit cmuarjet për dëmet apo shuma të tjera që mund të bëhen të

arkëtueshme ose të pagueshme si rezultat i procesit gjyqësor apo mosmarrëveshje të tjera ligjore,

dhe asistencën me menaxhimin dhe ruajtjen e dokumenteve. Këto shërbime mund të krijojnë një

kërcënim të vetërishikimit ose të përkrahjes (avokimit).

290,205 Nëse firma jep një shërbim të mbështetjes gjyqësore për një klient të auditimit dhe shërbimi

përfshin cmuarjen e dëmeve apo të shumave të tjera që ndikojnë në pasqyrat financiare për të

cilat firma do të shprehë një opinion, duhet të zbatohen dispozitat që kanë të bëjnë me shërbimet

e vlerësimit të dhëna në paragrafët 290,172-290,177. Në rastin e shërbimeve të tjera të

mbështetjes gjyqësore, rëndësia e çdo kërcënimi të krijuar, do të vlerësohet dhe kur është e

nevojshme, duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në

një nivel të pranueshëm.

Shërbimet Ligjore

290,206 Për qëllime të këtij seksioni, shërbim ligjor përkufizohet çdo shërbim për të cilin personi që jep

shërbimet ose duhet të jetë pranuar për të ushtruar në praktikë trajtimin e cështjeve ligjore para

gjykatave të juridiksionit në të cilën këto shërbime duhet të jepen, ose ka trajnimin e nevojshëm

ligjor për ushtrimin në praktikë të interpretimit të cështjeve ligjore. Këto shërbime ligjore mund

të përfshijnë, në varësi të juridiksionit, një varg të gjerë dhe të larmishëm fushash, duke përfshirë

edhe shërbimet e korporatave dhe ato tregtare për klientët, të tilla si mbështetje kontraktore,

paditë gjyqësore, këshilla ligjore për shkrirjet dhe blerjet, dhe mbështetje e ndihmë për

departamentet ligjore të brendshëm të klientit. Dhënia e shërbimeve ligjore për një entitet që

është një klient i auditimit, mund të krijojë kërcënime të vetërishikimit dhe të përkrahjes.

290,207 Shërbimet ligjore që mbështesin një klient të auditimit në ekzekutimin e një transaksioni (për

shembull, mbështetje kontraktore, këshillat juridike, due diligenca dhe ristrukturimi) mund të

krijojnë kërcënime të vetërishikimit. Ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi do të varet nga


Natyra e shërbimit;

Fakti nëse shërbimi jepet nga një anëtar i grupit të auditimit, dhe

ETIKA 83

Materialiteti i çdo çështje në lidhje me pasqyrat financiare të klientit.

Rëndësia e çdo kërcënimi të krijuar, do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të

zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të



shërbimit; ose

Angazhimin e një profesionisti i cili nuk ka qënë përfshirë në dhënien e shërbimeve ligjore

për të dhënë këshilla për grupin e auditimit në lidhje me shërbimin dhe për rishikimin e

ndonjë trajtimi në pasqyrat financiare.

290,208 Duke vepruar në rolin e përkrahësit (avokatit) për një klient të auditimit në zgjidhjen e një

mosmarrëveshje ose të një padie gjyqësore kur shumat e përfshira janë materiale për pasqyrat

financiare, për të cilat firma do të shprehë një opinion, do të krijonin kërcënimet e përkrahjes dhe

të vetërishikimit, që do të ishin kaq të rëndësishme sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund të

zvogëlonte kërcënimin në një nivel të pranueshëm. Prandaj, firma nuk do të kryejë këto lloj

shërbimesh për një klient të auditimit.

290,209 Kur një firme i kërkohet të veprojë në një rol të mbështetjes (avokimit) për një klient të

auditimit në zgjidhjen e një mosmarrëveshje ose të një padie gjyqësore, kur shumat e përfshira

nuk janë materiale në pasqyrat financiare për të cilat firma do të shprehe një opinion, firma duhet

të vlerësojë rëndësinë e çdo kërcënimi të përkrahjes dhe të vetërishikimit që krijohet dhe kur

është e nevojshme duhet të zbatojë masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin ose reduktuar atë

në një nivel të pranueshëm. Shembuj të masave mbrojtëse të tilla përfshijnë:


shërbimit; ose

Angazhimin e një profesionisti, i cili nuk ka qënë i përfshirë në dhënien e shërbimeve ligjore

për të këshilluar grupin e auditimit dhe për të rishikuar ndonjë trajtim në pasqyrat financiare.

290,210 Caktimi i një ortaku ose një punonjësi të firmës si Këshilltar i Përgjithshëm për çështjet ligjore

të një klienti të auditimit do të krijonte kërcënime të vetërishikimit dhe të përkrahjes (të

avokimit) të cilat janë aq të rëndësishme sa që nuk ka masë mbrojtëse që mund tì zvogëlojë

kërcënimet në një nivel të pranueshëm. Pozita e Këshilltarit të Përgjithshëm është në përgjithësi,

një pozitë e drejtimit të lartë me përgjegjësi të gjerë për çështjet ligjore të një kompanie dhe për

pasojë, asnjë anëtar i firmës nuk duhet të pranojë një caktim/emërim të tillë për një klient të

auditimit.

Sherbimet e Rekrutimit


290,211 Dhënia e shërbimeve të rekrutimit për një klient të auditimit mund të krijojë kërcënime të

egoizmit, familiaritetit ose frikësimit. Ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi do të varet nga


Natyra e ndihmës së kërkuar, dhe

Roli i personit që do të rekrutohet.

ETIKA 84

Rëndësia e çdo kërcënimi të krijuar do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen

masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të pranueshëm. Në të

gjitha rastet, firma nuk duhet të marrë përgjegjësi të drejtimit, ku përfshihet, të vepruarit si një

negociator në emër të klientit, dhe vendimi për marrjen në punë duhet tì lihet klientit.

Firma mundet që në përgjithësi të japë shërbime të tilla si rishikimi i kualifikimeve profesionale

për një numër aplikantësh dhe dhënia e këshillave në lidhje me përshtatshmërinë e tyre për

postin. Përveç kësaj, firma mund të intervistojë kandidatët dhe mund të këshillojë për

kompetencën e kandidatit për pozicionet e kontabilitetit financiar, ato administrative apo të

kontrollit.


290,212 Një firmë nuk duhet të japë shërbimet e mëposhtme të rekrutimit (marrjes ne punë) për një

klient të auditimit që është një entitet me interes publik në lidhje me një drejtor ose zyrtar të

entitetit apo drejtues të lartë në një pozicion që ushtron ndikim të rëndësishëm mbi përgatitjen e

të dhënave kontabël të klientit apo të pasqyrave financiare për të cilat firma do të shprehë një

opinion:

Kërkimi për kandidatët për poste të tilla, dhe

Kryerja e kontrollit të referencave për kandidatët perspektivë për këto pozicione.

Shërbimet Financiare të Korporatës

290,213 Dhënia e shërbimeve financiare të korporatës të tilla si:

ndihma e një klienti të auditimit në zhvillimin e strategjive të korporatës;

identifikimi i objektivave të mundshme për klientin e auditimit për të blerë;

dhënia e këshillave mbi transaksionet e shitjes;

ndihma financiare të shtimit të transaksioneve, dhe

dhënia e këshillave për strukturimin,

mund të krijojnë kërcënime të përkrahjes (avokimit) dhe të vetërishikimit. Rëndësia e ndonjë

kërcënimi do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme, duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të

eleminuar kërcënimin ose reduktuar atë në një nivel të pranueshëm. Shembuj të masave

mbrojtëse të tilla përfshijnë:

Përdorimin e profesionistëve të cilët nuk janë anëtarë të grupit të auditimit për të dhënë

shërbimet; ose

Angazhimin e një profesionisti i cili nuk ka qënë i përfshirë në dhënien e shërbimit financiar

të korporatës për të këshilluar grupin e auditimit në lidhje me shërbimin dhe rishikimin e

trajtimit kontabël dhe të ndonjë trajtimi në pasqyrat financiare.

290,214 Dhënia e një shërbimi financiar të korporatës, për shembull, këshilla për strukturimin e një

transaksioni financiar të korporatës ose për marrëveshjet e financimit që do të ndikojnë

ETIKA 85

drejtpërdrejt në shumat që do të raportohen në pasqyrat financiare për të cilat firma do të japë një

opinion, mund të krijojë një kërcënim të vetërishikimit. Ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi

do të varet nga faktorë të tillë si:

Shkalla e subjektivitetit që shoqëron përcaktimin e trajtimit të duhur për rezultatin apo

pasojat e këshillave financiare të korporatës në pasqyrat financiare;

Shkalla në të cilën rezultati i këshillave financiare të korporatës do të ndikojë drejtpërdrejt në

shumat e regjistruara në pasqyrat financiare dhe masën në të cilën shumat janë materiale për

pasqyrat financiare; dhe

Fakti nëse efektiviteti i këshillave financiare të korporatës varet nga një trajtim i veçantë

kontabël apo nga paraqitja në pasqyrat financiare dhe ekzistenca e dyshimit për

përshtatshmërinë e trajtimit kontabël ose të paraqitjes sipas kuadrit përkatës të raportimit

financiar.

Rëndësia e ndonjë kërcënimi do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme, duhet të zbatohen




shërbimeve; ose

Angazhimin e një profesionist i cili nuk ka qënë i përfshirë në dhënien e shërbimit financiar

të korporatës për klientin, për të këshilluar grupin e auditimit në lidhje me shërbimin dhe

rishikimin e trajtimit kontabël dhe të ndonjë trajtimi në pasqyrat financiare.

290,215 Kur efektiviteti i këshillave financiare të korporatës varet nga një trajtim i veçantë kontabël apo

nga paraqitja në pasqyrat financiare dhe:

(a) grupi i auditimit ka dyshime të arsyeshme për përshtatshmërinë e trajtimit kontabël ose

paraqitjen sipas kuadrit përkatës të raportimit financiar dhe

(b) Rezultati ose pasojat e këshillave financiare të korporatës kanë efekt material në pasqyrat

financiare për të cilat firma do të shprehë një opinion;

Kërcënimi i vetërishikimit do të jetë aq i rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund

ta reduktojë kërcënimin në një nivel të pranueshëm, rast në të cilin këshilla financiare për

korporatën nuk duhet të jepet.

290,216 Dhënia e shërbimeve financiare të korporatës që përfshijnë promovimin, trajtimin, ose

nënshkrimin e aksioneve të një klienti të auditimit, do të krijojë një kërcënim të përkrahjes apo

vetërishikimit që është kaq i rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund të

zvogëlojë rrezikun në një nivel të pranueshëm. Prandaj, një firmë nuk duhet të japë shërbime të

tilla për një klient të auditimit.

Honoraret e pagesës

Honoraret e Pagesës – Madhësia Relative

290,217 Kur pagesat e përgjithshme nga një klient i auditimit përfaqësojë një pjesë të madhe të totalit të

honorareve të firmës që shpreh opinionin e auditimit, varësia në këtë klient dhe shqetësimi për

ETIKA 86

humbjen e klientit krijon një kërcënim të egoizmit apo të frikësimit. Rëndësia e kërcënimit do të


Struktura operuese të firmës;

Fakti nëse firma është me përvojë apo është një firmë e re; dhe

Rëndësia që ka klienti për firmën si nga pikëpamja cilësore ashtu edhe sasiore.


mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të pranueshëm. Shembuj të


Zvogëlimin e varësisë nga klienti;

Rishikimin e jashtëm për kontrollin e cilësisë, apo

Konsultimin për gjykimet kryesore të auditimit me një palë të tretë, sic mund të jenë një

organizëm profesional rregullator ose një profesionist kontabël,.

290,218 Një kërcënim i egoizmit apo frikësimit krijohet edhe kur pagesat që gjenerohen nga një klient i

auditimit përfaqësojnë një pjesë të madhe të të ardhurave nga një klient i ortakut individual apo

një pjesë të madhe të të ardhurave të një zyre të veçantë të firmës. Rëndësia e kërcënimit do të


Rëndësia e klientit nga pikëpamja sasiore dhe cilësore për ortakun ose zyrën; dhe

Shkalla në të cilën shpërblimi i ortakut, apo ortakëve të zyrës, do të varet nga honoraret e

gjeneruara nga klienti.


mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të pranueshëm. Shembuj të


Zvogëlimin e varësisë nga klienti i auditimit;

Angazhimin e një profesionisti kontabël për rishikimin e punës, ose ndryshe për dhënien e

këshillave sipas nevojës; ose

Rishikimet e rregullta, të pavarura të brendëshme ose të jashtme, të cilësisë së angazhimit.


290,219 Kur një klient i auditimit është një entitet me interes publik dhe, për dy vite rresht, honoraret

gjithsej nga klienti dhe entitetet e tij të lidhura (janë subjekt i konsideratave në paragrafin 290,27)

përfaqësojnë më shumë se 15% të totalit të honorareve të marra nga firma që shpreh opinionin

mbi pasqyrat financiare të klientit, firma duhet të japë informacione tek personat e ngarkuar me

qeverisjen e klientit të auditimit për faktin që shuma e këtyre honorareve përfaqëson më shumë

se 15% e honorareve gjithsej të marra nga firma, dhe të diskutojë se cilat nga masat mbrojtëse që

jepen më poshtë ajo do të zgjedhë të zbatojë për të zvogëluar kërcënimin në një nivel të

pranueshëm, dhe të zbatojë masën mbrojtëse të zgjedhur:

ETIKA 87

Para lëshimit të opinionit të auditimit për pasqyrat financiare të vitit të dytë, një profesionist

kontabël, i cili nuk është anëtar i firmës që shpreh opinion mbi pasqyrat financiare, kryen një

angazhimi të rishikimit për kontrollin e cilësisë së këtij angazhimi, ose një organizëm

rregullator profesional kryen një rishikim të këtij angazhimi që është ekuivalent me një

angazhim të rishikimit për kontrollin e cilësisë ("një rishikim para lëshimit të opinionit"); ose

Pasi është lëshuar opinioni i auditimit mbi pasqyrat financiare të vitit të dytë, dhe para

lëshimit të opinionit të auditimit për pasqyrat financiare të vitit të tretë, një profesionist

kontabël, i cili nuk është një anëtar i firmës që shpreh opinionin mbi pasqyrat financiare, ose

një organizëm rregullator profesional kryen një rishikim të auditimit të vitit të dytë që është

ekuivalent me një një angazhim të rishikimit për kontrollin e cilësisë së këtij angazhimi (një

rishikim pas lëshimit").

Kur honoraret gjithsej kalojne ndjeshem 15%, firma do të përcaktojë nëse rëndësia e kërcënimit

është e tillë që një rishikim pas lëshimit nuk do të zvogëlojë kërcënimin në një nivel të

pranueshëm dhe, për këtë arsye, është e nevojshme të bëhet një rishikim para lëshimit. Në

rrethana të tilla duhet të kryhet një rishikim para lëshimit.

Prandaj, kur pagesat vazhdojnë të tejkalojnë 15% çdo vit, duhet të jepen informacione për to dhe

të bëhet diskutimi me personat e ngarkuar me qeverisjen dhe të zbatohet një nga masat e

mësipërme mbrojtëse. Nëse honoraret në mënyrë të konsiderueshme tejkalojnë 15%, firma duhet

të përcaktojë nëse rëndësia e kërcënimit është e tillë që një rishikim pas leshimit nuk do të

reduktonte kërcënimin në një nivel të pranueshëm dhe për këtë arsye, do të kerkohej nje rishikim

para lëshimit. Në këto rrethana nevojitet të kryhet një rishikim para lëshimit.

Honoraret e Pagesës – të Vonuara në Shlyerje

290,220 Një kërcënim i egoizmit mund të krijohet nëse honoraret që duhen paguar nga një klient i

auditimit mbeten të papaguara për një kohë të gjatë, sidomos nëse një pjesë e rëndësishme nuk

është paguar para lëshimit të raportit të auditimit për vitin vijues. Përgjithësisht, firma pritet të

kërkojë pagesën e këtyre honorareve para se të lëshohet raporti i auditimit. Në qoftë se honoraret

mbeten të papaguara pas lëshimit të raportit, ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi do të

vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar

kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të pranueshëm. Një shembull i një mase mbrojtëse të

tillë është angazhimi i një profesionisti kontabël shtesë, i cili nuk ka marrë pjesë në angazhimin e

auditimit për të dhënë këshilla ose për të rishikuar punën e kryer. Firma duhet të përcaktojë nëse

honoraret e pashlyera në kohë mund të konsiderohen të barasvlershme me një kredi që i jepet

klientit dhe nëse, për shkak të rëndësisë së honorareve të prapambetura, do të ishte e

përshtatshme që firma të riemërohet ose angazhimi i auditimit me klientin të vazhdohet.

Honoraret e Kushtëzuara

290,221 Honoraret e kushtëzuara janë honoraret që llogariten mbi një bazë të paracaktuar që lidhet me

rezultatin e një transaksioni ose rezultatin e shërbimeve të kryera nga firma. Për qëllime të këtij

seksioni, një honorar nuk konsiderohet i kushtëzuar, po qe se ai është caktuar nga një gjykatë ose

një autoritet tjetër publik.

290,222 Një honorar i kushtëzuar i vendosur nga një firmë drejtpërdrejt ose në mënyrë të tërthortë, për

shembull përmes një ndërmjetësi, në lidhje me një angazhim të auditimit krijon një kërcënim të

egoizmit që është aq i rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund të zvogëlojë

ETIKA 88

kërcënimin në një nivel të pranueshëm. Prandaj, një firmë nuk duhet të hyjë në ndonjë

marrëveshje të tillë për honorarin.

290,223 Një honorar i kushtëzuar i vendosur nga firma drejtpërdrejt ose në mënyrë të tërthortë, për

shembull përmes një ndërmjetësi, në lidhje me një shërbim të jo-sigurisë të dhënë për një klient

të auditimit, mund të krijojë gjithashtu, një kërcënim të egoizmit. Kërcënimi i krijuar do të jetë aq

i rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund të zvogëlojë rrezikun në një nivel të

pranueshëm, po qe se:

(a) Honorari është ngarkuar nga firma që shpreh opinionin mbi pasqyrat financiare dhe është

material ose pritet të jetë material për këtë firmë;

(b) Honorari është ngarkuar nga një firmë e rrjetit që kryen një pjesë të konsiderueshme të

auditimit dhe honorari është material apo pritet të jetë material për firmën; ose

(c) Rezultati i shërbimit të jo-sigurisë, dhe për këtë arsye, shuma e honorarit, është i varur nga

një gjykim i ardhshëm ose bashkëkohor në lidhje me auditimin e një shume materiale në

pasqyrat financiare.

Prandaj, këto lloj marrëveshjesh nuk duhet të pranohen.

290,224 Për marrëveshje të tjera të honorareve të kushtëzuara të ngarkuara nga një firmë për një

shërbim të jo-sigurisë për një klient të auditimit, ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi do të


Intervali i shumave të mundshme të honorareve;

Fakti nëse një autoritet kompetent përcakton rezultatin e çështjes mbi të cilin do të llogaritet

honorari i kushtëzuar;

Natyra e shërbimit, dhe

Efekti i ngjarjes ose transaksionit në pasqyrat financiare.


mbrojtëse për të eliminuar kërcënimet ose zvogëluar ato në një nivel të pranueshëm. Shembuj të


Angazhimin e një profesionisti kontabël për rishikimin e punës përkatëse të auditimit apo

ndryshe, për të dhënë këshilla sipas nevojës, ose

Përdorimin e profesionistëve të cilët nuk janë anëtarë të grupit të auditimit për të kryer

shërbimet e jo-sigurisë.

Politikat e Kompensimit dhe Vlerësimit

290,225 Një kërcënim i egoizmit krijohet kur një anëtar i grupit të auditimit vlerësohet ose kompensohet

për shitjen e shërbimeve të jo- sigurisë për klientin e auditimit. Rëndësia e kërcënimit do të varet

nga:

Pjesa e kompensimit të individit apo e vlerësimit të performancës së tij që është e bazuar në

shitjen e këtyre shërbimeve;

ETIKA 89

Roli i individit në grupin e auditimit, dhe

Faktin nëse promovimi i vendimeve është i ndikuar nga shitja e këtyre shërbimeve.

Rëndësia e kërcënimit do të vlerësohet dhe, në qoftë se kërcënimi nuk është në një nivel të

pranueshëm, firma ose do të rishikojë planin e kompensimit ose procesin e vlerësimit për atë

individ ose përndryshe, duhet të zbatojë masa mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin ose

reduktuar atë në një nivel të pranueshëm. Shembuj të masave mbrojtëse të tilla përfshijnë:

Largimin e këtyre anëtarëve nga grupi i auditimit, ose

Angazhimin e një profesionisti kontabël për të rishikuar punën e anëtarit të grupit të auditimit.

290,226 Një ortak kryesor i auditimit nuk do të vlerësohet, ose të kompensohet në bazë të suksesit të tij

në shitjen e shërbimeve të jo-sigurisë për klientin e auditimit të ortakut. Kjo nuk ka për qëllim të

ndalojë marrëveshje normale të ndarjes së fitimit në mes të ortakëve të një firme.

Dhuratat dhe Mikpritja

290,227 Pranimi i dhuratave apo mikpritjeve nga një klient i auditimit mund të krijojë kërcënimet e

egoizmit dhe të familjaritet. Në qoftë se një firmë ose një anëtar i grupit të auditimit pranon

dhurata apo mikpritje, përveç nëse vlera e tyre është e vogël dhe e parëndësishme, kërcënimet e

krijuara do të ishin aq të rëndësishme sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund të zvogëlojë

kërcënimet në një nivel të pranueshëm. Rrjedhimisht, një firmë ose një anëtar i grupit të auditimit

nuk duhet të pranojë dhurata apo mikpritje.

Paditë Gjyqësore Aktuale ose të Kërcënuara

290,228 Kur ndodh, ose kur ka të ngjarë të ndodhë një padi gjyqësore midis firmës ose një anëtari të

grupit të auditimit dhe klientit të auditimit, krijohen kërcënimet e egoizmit dhe të frikësimit.

Marrëdhënia në mes të drejtimit të klientit dhe anëtarëve të grupit të auditimit duhet të

karakterizohet nga një sinqeritet i plotë dhe informim i plotë në lidhje me të gjitha aspektet e

operacioneve të biznesit të klientit. Kur firma dhe drejtimi i klientit janë vendosur në pozita

kundershtuese për shkak të padisë gjyqësore aktuale apo të kërcënuar, të cilat ndikojnë në

vullnetin e drejtimit për të dhënë informacione shpjeguese të plota, krijohen kërcënimet e

egoizmit dhe të frikësimit. Rëndësia e kërcënimeve të krijuara do të varet nga faktorë të tillë si:

Materialiteti i padisë gjyqësore, dhe

Fakti nëse padia gjyqësore ka të bëjë me një angazhim të mëparshëm të auditimit.

Rëndësia e kërcënimeve do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme, duhet të zbatohen masat



Kur padia gjyqësore përfshin një anëtar të grupit të auditimit, largimin e këtij individi nga

grupi i auditimit, ose

Angazhimin e një profesionisti për të rishikuar punën e kryer.

ETIKA 90

Nëse këto masa mbrojtëse nuk i zvogëlojë kërcënimet në një nivel të pranueshëm, i vetmi veprim

i përshtatshëm është tërheqja nga, apo moskryerja e angazhimit të auditimit.

Paragrafët 290, 229-290,499 janë lënë qëllimisht bosh.

Raportet që Përfshijnë një Kufizim në Përdorim dhe në Shpërndarje

Hyrje

290,500 Kërkesat e pavarësisë të dhëna në seksionin 290 zbatohen për të gjitha angazhimet e auditimit.

Megjithatë, në disa rrethana që kanë të bëjnë me angazhime të auditimit, ku raporti përfshin një

kufizim në përdorimin dhe shpërndarje, dhe me kusht që të përmbushen kërkesat e përshkruara

në paragrafët 290,501-290,502, kërkesat për pavarësinë që jepen në këtë seksion mund të

modifikohen sikurse tregohet në paragrafët 290,505-290,514. Këto paragrafe zbatohen vetëm për

një angazhim auditimi për pasqyrat financiare për qëllime të veçanta (a) që ka për qëllim të japë

një përfundim në formë pozitive apo negative që pasqyrat financiare janë përgatitur në të gjitha

aspektet materiale, në përputhje me kuadrin e zbatueshëm të raportimit financiar, duke përfshirë,

në rastin e një kuadri të paraqitjes së drejtë, faktin që pasqyrat financiare japin një pamje të drejtë

dhe të vërtetë ose janë paraqitur në mënyrë të drejtë, në të gjitha aspektet materiale, në përputhje

me kuadrin e zbatueshëm të raportimit financiar, dhe (b) ku raporti i auditimit përfshin një

kufizim në përdorim dhe në shpërndarje. Në rastin e një auditimi të pasqyrave financiare që

kërkohet nga ligji ose nga rregulli, nuk lejohen modifikime.

290,501 Modifikimet e kërkesave të seksionit 290 janë të lejuara, po qe se përdoruesit e synuar të

raportit (a) janë të vetëdijshëm për qëllimin dhe kufizimet e raportit, dhe (b) në mënyrë eksplicite

bien dakord për zbatimin e kërkesave të modifikuara për pavarësinë. Njohuria përsa i takon

qëllimit dhe kufizimeve të raportit mund të merret nga ana e përdoruesve të synuar përmes

pjesëmarrjes së tyre direkte, ose në mënyrë indirekte nëpërmjet përfaqësuesit të tyre, i cili ka

autoritetin për të vepruar për përdoruesit e synuar, në përcaktimin e natyrës dhe të objektit të

angazhimit. Një pjesëmarrje e tillë rrit aftësinë e firmës për të komunikuar me përdoruesit e

synuar për çështje të pavarësisë, duke përfshirë rrethanat që janë relevante për vlerësimin e

kërcënimeve ndaj pavarësisë dhe masat mbrojtëse të zbatueshme të nevojshme për të eleminuar

kërcënimet apo reduktuar ato në një nivel të pranueshëm, dhe për të siguruar pranimin (renien

dakord) prej tyre të modifikimeve në kërkesat e pavarësisë që do të zbatohen.

290,502 Firma do të komunikojnë (për shembull, në një letër angazhimi) me përdoruesit e synuar, në

lidhje me kërkesat për pavarësinë që do të zbatohen për kryerjen e angazhimit të auditimit. Kur

përdoruesit e synuar përbëjnë një klasë të përdoruesve (për shembull, huadhënësit në një

marrëveshje kredie të sindikuar (kolektive)), të cilët nuk kanë qënë të identifikueshëm në mënyrë

specifike sipas emrit në kohën kur u përcaktuan kushtet e angazhimit, këta përdorues duhet që më

pas të bëhen me dije në lidhje me kërkesat për pavarësinë të rëna dakord nga përfaqësuesit (për

shembull, nga përfaqësuesi që e vendos letrën e firmës për angazhimin në dispozicion të të gjithë

përdoruesve).

ETIKA 91

290,503 Nëse firma lëshon gjithashtu, një raport auditimi që nuk përfshin një kufizim në përdorim dhe

në shpërndarje për të njëjtin klient, dispozitat e paragrafëve 290,500-290,514 nuk do të

ndryshojnë kërkesën për zbatimin e dispozitave të paragrafëve 290,1-290,228 për atë angazhim të

auditimit.

290,504 Modifikimet në kërkesat e nenit 290 që janë të lejuara në rrethanat e parashtruara më lart, janë

përshkruar në paragrafët 290,505 - 290,514. Në të gjitha rastet e tjera do të kërkohet

pajtueshmëria me dispozitat e seksionit 290.

Entitetet me interes publik

290,505 Kur kushtet e parashikuara në paragrafët 290,500-290,502 janë plotësuar, nuk është e

nevojshme të zbatohen kërkesat shtesë të dhëna në paragrafët 290,100 deri 290,228 që zbatohen

për angazhimet e auditimit për entitetet me interes publik.

Entitetet e Lidhura

290,506 Kur kushtet e parashikuara në paragrafët 290,500-290,502 janë përmbushur, referencat për

klientin e auditimit nuk përfshijnë entitetet e lidhura me të. Megjithatë, kur grupi i auditimit e di

ose ka arsye për të besuar se një marrëdhënie ose rrethanë që përfshin një entitet të lidhur të

klientit ka lidhje me vlerësimin e pavarësisë të firmës nga klienti, grupi i auditimit duhet ta

përfshijnë këtë entitet të lidhur kur ai identifikon dhe vlerëson kërcënimet për pavarësinë dhe

zbaton masat mbrojtëse të përshtatshme.

Rrjetet dhe Firmat Rrjet

290,507 Kur kushtet e parashikuara në paragrafët 290,500-290,502 janë përmbushur, referencat për

firmën nuk përfshijnë firmat e rrjetit. Megjithatë, kur firma e di ose ka arsye për të besuar se

kërcënimet janë krijuar nga ndonjë interes dhe marrëdhënie e një firme të rrjetit, ato do të

përfshihen në vlerësimin e kërcënimeve të pavarësisë.

Interesat Financiare, Huatë dhe Garancitë, Marrëdhëniet e Ngushta të Biznesit dhe Marrëdhëniet

Familjare e Personale

290,508 Kur kushtet e parashikuara në paragrafët 290,500-290,502 janë përmbushur, dispozitat

përkatëse të parashikuara në paragrafët 290,102-290,13 zbatohen vetëm për anëtarët e grupit të

angazhimit, anëtarët e drejtpërdrejtë të familjes së tyre dhe anëtarët e ngushtë të familjes.

290,509 Përveç kësaj, duhet të vlerësohet nëse kërcënimet ndaj pavarësisë janë krijuar nga interesat dhe

marrëdhëniet, siç përshkruhet në paragrafët 290,102-290,143, midis klientit të auditimit dhe

anëtarëve të grupit të auditimit që jepen në vijim:

(a) Ata të cilët japin këshillime në lidhje me çështje teknike ose të veçanta të sektorit të

ekonomisë, për transaksionet ose ngjarjet, dhe

(b) Ata të cilët bëjnë kontrollin e cilësisë për angazhimin, duke përfshirë ata që kryejnë

rishikimin për kontrollin e cilësisë së angazhimit.

` Një vlerësim duhet të bëhet për rëndësinë e çdo kërcënimi që grupi i angazhimit ka arsye të

besojë se krijohet nga interesat dhe marrëdhëniet midis klientit të auditimit dhe të tjerëve brenda

ETIKA 92

firmës, të cilët mund të ndikojnë drejtpërdrejt rezultatet e angazhimit të auditimit, duke përfshirë

edhe ata që rekomandojnë kompensimin, ose bëjnë mbikëqyrjen e drejtpërdrejtë, menaxhimin

apo edhe të tjera monitorime mbi ortakun e angazhimit të auditimit në lidhje me punën e

angazhimit të auditimit (përfshirë ata në të gjitha nivelet hierarkike më të larta mbi ortakun e

angazhimit me anë të individit, i cili është drejtuesi i lartë i firmës ose Ortaku drejtues (Drejtori

Ekzekutiv ose ekuivalenti i tij)).

290,510 Një vlerësim duhet të bëhet edhe për rëndësinë e çdo kërcënimi që grupi i angazhimit ka arsye

të besojë se krijohet nga interesat financiare në klientin e auditimit të mbajtura nga individët, siç

përshkruhet në paragrafët 290,108 deri 290,111 dhe paragrafët 290,113-290,115.

290,511 Kur një kërcënim për pavarësinë nuk është në një nivel të pranueshëm, duhet të zbatohen masa

mbrojtëse për të eleminuar kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të pranueshëm.

290,512 Në zbatimin e dispozitave të përcaktuara në paragrafët 290,106 dhe 290,115 për interesat e

firmës, nëse firma ka një interes financiar material, qoftë ky i drejtpërdrejtë apo i tërthortë, në

klientin e auditimit, kërcënimi i egoizmit i krijuar do të ishte aq i rëndësishëm sa që asnjë masë

mbrojtëse nuk do të mund të zvogëlojë rrezikun në një nivel të pranueshëm. Për rrjedhojë, firma

nuk duhet të ketë një interes financiar të tillë.

Punësimi tek një Klient i Auditimit

290,513 Një vlerësim duhet të bëhet për rëndësinë e ndonjë kërcënimi që vjen nga çdo marrëdhënie e

punësimit, sikurse përshkruhet në paragrafët 290,132-290,136. Kur ekziston një kërcënim që nuk

është në një nivel të pranueshëm, duhet të zbatohen masa mbrojtëse për të eleminuar kërcënimin

apo reduktuar atë në një nivel të pranueshëm. Shembuj të masave mbrojtëse që mund të jenë të

përshtatshme janë ato të dhëna në paragrafin 290,134.

Dhënia e shërbimeve të jo-sigurisë

290,514 Nëse firma kryen një angazhim për të lëshuar për një klient të auditimit një raport me përdorim

dhe shpërndarje të kufizuar ajo duhet të veprojë në pajtim me dispozitat e paragrafëve 290,154 -290,228,

të cilat janë subjekt i trajtimit nga paragrafët 290,504 -290,507.

ETIKA 93

SEKSIONI 291

PAVARËSIA – ANGAZHIMET E TJERA TË SIGURISË

PERMBAJTJET

Paragrafët

Struktura e ketij seksioni 291.1

Një metodë e Kuadrit konceptual për Pavarësinë 291.4

Angazhimet e Sigurisë 291.12

Angazhimet e Sigurisë që bazohen në Pohime 291.17

Angazhimet e Sigurisë që Raportohen Drejtpërdrejt 291.20

Raportet që Përfshijnë një Kufizim në Përdorim dhe në Shpërndarje 291.21

Palë Përgjegjëse të Shumëfishta 291.28

Dokumentimi 291.29

Periudha e Angazhimit 291.30

Shkelja e një Dispozite të këtij Seksioni 291.33

Zbatimi i Metodës së Kuadrit Konceptual për Pavarësinë 291.100

Interesat Financiare 291.104

Huatë dhe Garancitë 291.112

Marrëdhëniet e biznesit 291.118

Marrëdhëniet Familjare dhe personale 291.120

Punësimi tek Klienti Auditimit 291.126

Shërbimet e Kohëve të Fundit për Klientët që ju Jepet Siguria 291.130

Shërbimi si një Drejtor ose Zyrtar i një Klienti të Sigurisë 291.133

Lidhja e gjatë e personelit të lartë me nje klient të Auditimit

291.137

Dhënia e Shërbimeve të Jo-sigurisë për një Klient të sigurisë

Përgjegjësitë e Drejtimit

Konsiderata të tjera

291.138

291.141

291.146

Honoraret

Honoraret – Madhësia Relative

Honoraret – e Papaguara në afat


291.149

291.149

291.151

291.152

Dhuratat dhe Mikpritja 291.156

Paditë Gjyqësore Aktuale ose të Kërcënuara 291.157

ETIKA 94

Struktura e Seksionit

291,1 Ky seksion trajton kërkesat për sigurimin e pavarësisë për angazhimet të cilat nuk janë

angazhime të auditimit ose të rishikimit. Kërkesat për pavarësinë për angazhimet e auditimit dhe

të rishikimit janë trajtuar në Seksionin 290. Në qoftë se klienti i sigurië është edhe një klient i

auditimit ose rishikimit, për firmën, rrjetin e firmës dhe anëtarët e grupit të auditimit ose

rishikimit do të zbatohen edhe kërkesat që jepen në nenin 290. Në rrethana të caktuara që

përfshijnë angazhimet e sigurisë ku raporti i sigurisë përfshin një kufizim në përdorim dhe në

shpërndarje dhe me kusht që plotësohen disa kërkesa, kërkesat për pavarësinë të dhëna në këtë

seksion mund të modifikohen, sikurse parashikohet në paragrafët 291,21-291,27.

291,2 Angazhimet e dhënies së sigurisë kanë për qëllim të rritin shkallën e besimit të përdoruesve të

synuar mbi rezultatet e vlerësimit ose të matjes të një cështje të caktuar kundrejt kritereve. Kuadri

Ndërkombëtar i Angazhimeve për Dhënien e Sigurisë (Kuadri i Sigurisë) i publikuar nga Bordi i

Standardeve Ndërkombëtare të Auditimit e Dhënies së Sigurisë përshkruan elementët dhe

objektivat e një angazhimi të dhënies së sigurisë dhe identifikon angazhimet për të cilat zbatohen

Standardet Ndërkombëtare të Angazhimeve të Dhënies së Sigurisë (SNAS). Për një përshkrim të

elementeve dhe objektivave të një angazhimi të dhënies së sigurisë referojuni Kuadrit të Sigurisë.

291,3 Pajtueshmëria me parimin themelor të objektivitetit kërkon pavarësinë nga klientët e sigurisë. Në

rastin e angazhimeve të sigurisë, është në interes të publikut dhe prandaj kërkohet edhe nga ky

Kod i Etikës, që anëtarët e grupeve të sigurisë dhe firmat të jenë të pavarura nga klientët e

sigurisë dhe se duhet të vlerësohet çdo kërcënim që firma ka arsye të besojë se krijohet nga

interesat dhe marrëdhëniet e rrjetit të firmës. Përveç kësaj, kur grupi i sigurisë e di ose ka arsye

për të besuar se një marrëdhënie ose rrethanë që përfshin një entitet të lidhur të klientit të sigurisë

ka të bëjë me vlerësimin e pavarësisë së firmës nga klienti, grupi i sigurisë duhet ta përfshijnë

këtë entitet të lidhur kur ai bën identifikimin dhe vlerësimin e kërcënimeve ndaj pavarësisë dhe

zbatimin e masave mbrojtëse të përshtatshme.

Një metodë e Kuadrit konceptual për Pavarësinë

291,4 Objektivi i këtij seksioni është të ndihmojë firmat dhe anëtarët e grupit të sigurisë për zbatimin e

metodës së kuadrit konceptual të përshkruar më poshtë për arritjen dhe ruajtjen e pavarësisë.

291,5 Pavarësia përfshin:

(a) Pavarësinë e Mendimit

Gjendja e të menduarit, e cila lejon shprehjen e një konkluzioni pa u ndikuar nga influencat që

kompromentojnë gjykimin profesional, me anën e të cilës bëhet e mundur që një individ të

veprojë me integritet dhe të ushtrojë objektivitetin dhe skepticizmin profesional.

(b) Pavarësia në Dukje (Aparencë)

Mënjanimi i fakteve dhe rrethanave që janë kaq të rëndësishme, sa që një palë e tretë e arsyeshme

dhe e informuar, pasi ka peshuar të gjitha faktet dhe rrethanat specifike që zbatohen, do të arrinte

në përfundimin se kompromentohet integriteti, objektiviteti ose skepticizmi profesional i një

firme apo të një anëtari të grupit të sigurisë.

291.6 Metoda e kuadrit konceptual do të aplikohet nga profesionistët kontabël për të:

(a) Identifikuar kërcënimet ndaj pavarësisë;

ETIKA 95

(b) Vlerësuar rëndësinë e rreziqeve të identifikuara; dhe

(c) Zbatuar, kur është e nevojshme, masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimet ose zvogëluar

ato në një nivel të pranueshëm.

Kur profesionisti kontabël konstaton se masat mbrojtëse të përshtatshme nuk janë në dispozicion,

ose nuk mund të zbatohen për të eliminuar kërcënimet ose zvogëluar ato në një nivel të

pranueshëm, profesionisti kontabël duhet të eleminojë rrethanat ose marrëdhëniet që krijojnë

kërcënime ose tì jap fund apo të ndërpresë angazhimin e sigurisë.

Një profesionist kontabël duhet të përdorë gjykimin profesional për zbatimin e këtij kuadri

konceptual.

291.7 Shumë rrethana të ndryshme, apo kombinime të rrethanave, mund të jenë të përshtatshme në

vlerësimin e kërcënimeve ndaj pavarësisë. Është e pamundur të përkufizohet çdo situatë që krijon

kërcënime për pavarësinë dhe të specifikohet veprimi i duhur. Prandaj, ky Kod përcakton një

kuadër konceptual që ju kërkon firmave dhe anëtarëve të grupeve të sigurisë të identifikojnë,

vlerësojnë, dhe trajtojnë kërcënimet që i bëhen pavarësisë. Metoda e kuadrit konceptual ndihmon

profesionistët kontabël të pavarur të veprojnë, në përputhje me kërkesat etike të këtij Kodi. Ai

trajton shumë ndryshime në rrethanat që krijojnë kërcënime ndaj pavarësisë dhe që mund të

pengojnë një profesionist kontabël të arrijë në përfundimin se një situatë është e lejuar vetëm

nëse nuk është e ndaluar në mënyrë specifike.

291.8 Paragrafët 291.100 dhe në vazhdim përshkruajnë mënyrën se si duhet të zbatohet ky kuadër

konceptual për pavarësinë. Këta paragrafë nuk trajtojnë të gjitha rrethanat dhe marrëdhëniet që

krijojnë ose mund të krijojnë kërcënime ndaj pavarësisë.

291.9 Për të përcaktuar nëse do të pranojë, ose do të vazhdojë një angazhim, ose nëse një individ i

veçantë mund të jetë një anëtar i grupit të sigurisë, një firmë duhet të identifikojë dhe vlerësojë

kërcënimet ndaj pavarësisë. Në qoftë se kërcënimet nuk janë në një nivel të pranueshëm, dhe

vendimi merret lidhur me faktin nëse do të pranojë një angazhim apo përfshijë një individ të

veçantë në grupin e sigurisë, firma duhet të përcaktojë nëse ka masa mbrojtëse për të eliminuar

kërcënimet ose zvogëluar ato në një nivel të pranueshëm. Nëse vendimi merret lidhur me faktin

nëse do të vazhdojë një angazhim, firma do të përcaktojë nëse ndonjë masë mbrojtëse ekzistuese

do të vazhdojë të jetë efektive për të eliminuar apo zvogëluar kërcënimet në një nivel të

pranueshëm, apo nëse do të duhet të zbatohen masa mbrojtëse të tjera ose nëse angazhimi duhet

të ndërpritet. Kurdoherë që gjatë angazhimit në vëmendjen e firmës vijnë informacione të reja në

lidhje me një kërcënim për pavarësinë, firma duhet të vlerësojë rëndësinë e kërcënimit në

përputhje me metodën e kuadrit konceptual.

291.10 Gjatë gjithë këtij seksioni, referenca bëhet tek rëndësia e kërcënimeve që i bëhen pavarësisë. Në

vlerësimin e rëndësisë së një kërcënimi, do të merren parasysh si faktorët cilësorë ashtu edhe ata

sasiorë.

291,11 Në shumicën e rasteve, ky seksion nuk përshkruan përgjegjësinë e veçantë të individëve brenda

firmës për veprimet në lidhje me pavarësinë, sepse përgjegjësia mund të ndryshojë në varësi të

madhësisë, strukturës dhe organizimit të një firme. Nga Standardet Ndërkombëtare të Kontrollit

Cilësisë (SNKC-të) kërkohet që firma të vendosë politika dhe procedura që kanë për qëllim t`ì

japin asaj siguri të arsyeshme se pavarësia është e ruajtur, kur ajo është kërkuar nga standardet

përkatëse etike.

ETIKA 96

Angazhimet e Sigurisë

291,12 Siç shpjegohet më tej në Kuadrin e Sigurisë, në një angazhim të sigurisë profesionisti kontabël i

pavarur shpreh një përfundim që ka për qëllim të rritë shkallën e besimit të përdoruesve të synuar

(të ndryshëm nga pala përgjegjëse) për rezultatin e vlerësimit ose të matjes së një çështje kundrejt

një kriteri të caktuar.

291,13 Rezultati i vlerësimit ose matjes së një çështje që shqyrtohet është informacion që rezulton nga

zbatimi i kritereve në lidhje me cështjen që shqyrtohet. Termi "informacion për cështjen në fjalë

apo cështjen që shqyrtohet" është përdorur për të treguar rezultatin e vlerësimit apo të matjes së

një çështje që shqyrtohet. Për shembull, Kuadri shprehet se një pohim për efektivitetin e

kontrollit brendshëm (informacioni për cështjen në fjalë) rezulton nga zbatimi i një kuadri për

vlerësimin e efektivitetit të kontrollit të brendshëm, sic mund të ishin COSO1 ose CoCo2

2

(Kriteret), për kontrollin e brendshëm, një proces (cështja në fjalë)

291,14 Angazhimet e sigurisë mund të jenë të bazuara në pohime ose raportohen drejtpërdrejt. Në të dy

rastet, ato përfshijnë tre palë të veçanta: një profesionist kontabël të pavarur, një palë përgjegjëse

dhe përdoruesit e synuar.

291,15 Në një angazhim të sigurisë të bazuar në pohim, vlerësimi ose matja e cështjes në fjalë bëhet nga

pala përgjegjëse, dhe informacioni për çështjen në fjalë është në formën e një pohimi të bërë nga

pala përgjegjëse, që ju është vënë në dispozicion të përdoruesve të synuar.

291,16 Në një angazhim të sigurisë që raportohet drejtpërdrejt, një profesionist kontabël i pavarur ose e

kryen drejtpërdrejt vlerësimin apo matjen e cështjes në fjalë, ose merr një përfaqësim nga pala

përgjegjëse që ka kryer vlerësimin apo matjen, e cila nuk ju është vënë në dispozicion

përdoruesve të synuar. Informacioni për cështjen në fjalë ju jepet përdoruesive të synuar në

raportin e sigurisë.

Angazhimet e Sigurisë që bazohen në Konstatime

291,17 Në një angazhim të sigurisë që bazohet në konstatime, anëtarët e grupit të sigurisë dhe firma

duhet të jenë të pavarur nga klienti i sigurisë (pala përgjegjëse për informacion reth cështjes në

fjalë, e cila mund të jenë përgjegjëse edhe për cështjen në fjalë). Këto kërkesa të pavarësisë

ndalojnë disa marrëdhënie midis anëtarëve të grupit të sigurisë dhe (a) drejtorëve ose zyrtarëve,

dhe (b) individëve tek klienti që janë në një pozicion që ushtrojnë ndikim të rëndësishëm mbi

informacionin për cështjen në fjalë. Gjithashtu, duhet të vlerësohet nëse kërcënimet ndaj

pavarësisë janë krijuar nga marrëdhëniet me individët tek klienti që janë në një pozicion që

ushtrojnë ndikim të rëndësishëm mbi cështjen në fjalë subjekt të angazhimit. Duhet të vlerësohet

rëndësia e çdo kërcënimi që firma ka arsye të besojë se krijohet nga interesat dhe marrëdhëniet e

rrjetit të firmës.3

291,18 Në shumicën e angazhimeve të sigurisë që bazohen në pohime pala përgjegjëse është përgjegjëse

për informacionin për cështjen në fjalë dhe për cështjen në fjalë. Megjithatë, në disa angazhime,

pala përgjegjëse nuk mund të jetë përgjegjëse për cështjen në fjalë. Për shembull, kur një

1 “Kuadri i Integruar i Kontrollit të Brendshëm – The Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission.

2 Udhëzime mbi Vlerësimin e Kontrollit të Brendshëm – Parimet CoCo- Criteria of Control Board, The Canadian Institute of

Chartered Accountants.

3 Për udhëzime se cfare do të konsiterohet rrjet i firmave shiko paragrafët 290.13 – 290.24

ETIKA 97

profesionist kontabël i pavarur është angazhuar për të kryer një angazhim të sigurisë në lidhje me

një raport që një konsulent i mjedisit ka përgatitur në lidhje me praktikat e qëndrueshmërisë të

një kompanie për t`ù shpërndare tek përdoruesit e synuar, konsulenti i mjedisit është pala

përgjegjëse për informacionin për cështjen në fjalë, por kompania është përgjegjëse për çështjen

në fjalë (praktikat e qendrueshmërisë).

291,19 Në angazhimet e sigurisë që bazohen në pohime, në të cilat pala përgjegjëse është përgjegjëse për

informacionin për çështjen në fjalë, por jo për cështjen në fjalë, anëtarët e grupit të sigurisë dhe të

firmës duhet të jenë të pavarur nga pala përgjegjëse për informacionin mbi cështjen në fjalë

(klienti i sigurisë). Përveç kësaj, duhet të bëhet një vlerësim i çdo kërcënimi që firma ka arsye për

të besuar se krijohet nga interesat dhe marrëdhëniet në mes të një anëtari të grupit të sigurisë,

firmës, një firme rrjet dhe palës përgjegjëse për çështjen në fjalë

Angazhimet e Sigurisë që Raportohen Drejtpërdrejt

291,20 Në një angazhim të sigurisë që raportohet drejtpërdrejt, anëtarët e grupit të sigurisë dhe firma

duhet të jenë të pavarur nga klienti i sigurisë (pala përgjegjëse për cështjen në fjalë). Gjithashtu,

duhet të bëhet një vlerësim për çdo kërcënim që firma ka arsye të besojë se krijohet nga interesat

dhe marrëdhëniet e firmave rrjet.

Raportet që Përfshijnë një Kufizim në Përdorim dhe në Shpërndarje

291,21 Në disa rrethana, kur raporti i sigurisë përfshin një kufizim në përdorim dhe në shpërndarje, dhe

me supozimin që janë plotësuar kushtet e përcaktuara në këtë paragraf dhe në paragrafin 291,22,

kërkesat për pavarësinë që jepen në këtë seksion mund të modifikohen. Modifikimet në kërkesat

e Seksionit 291 lejohen po qe se përdoruesit e synuar të raportit (a) janë të vetëdijshëm për sa i

përket qëllimit, informacionit për cështjen në fjalë dhe kufizimeve të raportit dhe (b) në mënyrë

eksplicite bien dakord për zbatimin e kërkesave të modifikuara të pavarësisë. Njohuria në lidhje

me qëllimin, informacionin për cështjen në fjalë dhe kufizimet e raportit mund të merret nga

përdoruesit e synuar ose me anë pjesëmarrjes se tyre ose direkte ose edhe në mënyrë indirekte

nëpërmjet përfaqësuesit të tyre i cili ka autoritetin për të vepruar për përdoruesit e synuar, në

përcaktimin e natyrës dhe objektit të angazhimit. Një pjesëmarrje e tillë rrit aftësinë e firmës për

të komunikuar me përdoruesit e synuar për çështje të pavarësisë, duke përfshirë rrethanat që janë

relevante për vlerësimin e kërcënimeve ndaj pavarësisë dhe masat mbrojtëse të zbatueshme të

nevojshme për të eleminuar kërcënimet apo reduktuar ato në një nivel të pranueshëm, dhe për të

marrë pranimin e tyre për kërkesat e modifikuara të pavarësisë që do të zbatohen.

291,22 Firma duhet të komunikojë (për shembull, me një letër të angazhimit) me përdoruesit e synuar në

lidhje me kërkesat për pavarësinë që do të zbatohen në lidhje me kryerjen e angazhimit të

sigurisë. Kur përdoruesit e synuar janë një klasë e përdoruesve (për shembull, huadhënësit në një

marrëveshje huaje kolektive), të cilët nuk janë në mënyrë specifike të identifikueshëm sipas emrit

në kohën e përcaktimit të kushteve të angazhimit, këta përdorues duhet që më pas të bëhen të

vetëdijshëm lidhur me kërkesat për pavarësi të pranuara nga përfaqësuesit (për shembull, nga

përfaqësuesi që e vendos letrën e angazhimit të firmës në dispozicion për të gjithë përdoruesit)

291,23 Kur firma lëshon një raport të sigurisë që nuk përfshin një kufizim në përdorim dhe shpërndarje

për të njëjtin klient, për këtë angazhim të sigurisë dispozitat e paragrafëve 291,25-291,27 nuk do

të ndryshojnë kërkesën për të zbatuar dispozitat e paragrafëve 291,1-291,157. Nëse firma lëshon

për të njëjtin klient edhe një raport të auditimit, pavarësisht nëse raporti përfshin ose jo një

kufizim në përdorim dhe shpërndarje, për angazhimin e auditimit, do të zbatohen dispozitat e

seksionit 290

ETIKA 98

291,24 Modifikimet e kërkesave të seksionit 291 që janë të lejuara në rrethanat e parashtruara më lart,

janë përshkruar në paragrafët 291,25 - 291,27. Në të gjitha aspektet e tjera është e nevojshme

pajtueshmëria me dispozitat e seksionit 291.

291,25 Kur kushtet e parashikuara në paragrafët 291,21 dhe 291,22 janë përmbushur, dispozitat

përkatëse të parashikuara në paragrafët 291,104-291,132 zbatohen për të gjithë anëtarët e grupit

të angazhimit, dhe anëtarët e drejtpërdrejtë ose të ngushtë të familjes së tyre. Përveç kësaj, duhet

të vlerësohet nëse krijohen kërcënime për pavarësinë për shkak të interesave dhe marrëdhënieve

midis klientit të sigurisë dhe anëtarëve të të tjerë të mëposhtëm të grupit të sigurisë:

(a) Ata të cilët japin këshillim në lidhje me çështje të veçanta teknike ose të sektorit të

ekonomisë, për transaksione ose ngjarje, dhe

(b) Ata të cilët kryejnë kontrollin e cilësisë për angazhimin, duke përfshirë ata që kryejnë

rishikimin e angazhimit për qëllime të kontrollit të cilësisë

Duke ju referuar dispozitave të përcaktuara në paragrafët 291,104-291,132, duhet të bëhet një

vlerësim i çdo kërcënimi që grupi i angazhimit ka arsye të besojë se krijohet për shkak të

interesave dhe marrëdhënieve që ekzistojnë midis klientit të sigurisë dhe të tjerëve brenda firmës,

të cilët mund të ndikojnë direkt në rezultatin e angazhimit të sigurisë, duke përfshirë edhe ata të

cilët rekomandojnë kompensimin, apo të cilët japin drejtpërdrejtë mbikëqyrje, menaxhim, apo të

tjera monitorime të ortakut të angazhimit të sigurisë në lidhje me performancën e angazhimit të

sigurisë.

291,26 Edhe pse kushtet e përcaktuara në paragrafët 291,21-291,22 janë përmbushur, po qe se firma ka

patur tek klienti i sigurisë një interes financiar material, qoftë të drejtpërdrejtë apo të tërthortë,

kërcënimi i egoizmit i krijuar do të jetë aq i rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk mund të

zvogëlojë kërcënimin në një nivel të pranueshëm. Për rrjedhojë, firma nuk duhet të ketë një

interes të tillë financiar. Përveç kësaj, firma duhet të respektojë dispozitat tjera të zbatueshme të

këtij seksioni të përshkruara në paragrafët 291,113-291,157.

291,27 Duhet të vlerësohet edhe çdo kërcënim që firma ka arsye të besojë se krijohet nga interesat dhe

marrëdhëniet e firmës rrjet.

Palët Përgjegjëse të Shumëfishta

291,28 Në disa angazhime të sigurisë, qofshin ato të bazuara pohime apo ato që raportohen drejtpërdrejt,

mund të ketë disa palë përgjegjëse. Për të përcaktuar nëse është e nevojshme që në këto

angazhime të zbatohen dispozitat e këtij seksioni për çdo palë përgjegjëse, firma mund të marrë

parasysh faktin nëse një interes ose marrëdhënie midis firmës, ose një anëtari të grupit të sigurisë

dhe një pale përgjegjëse të caktuar do të krijonte një kërcënim për pavarësinë që nuk është i

vogël e i parëndësishëm në kontekstin e informacionit për cështjen në fjalë. Për këtë duhet të

merren parasysh faktorë të tillë si:

Materialiteti i informacionit për cështjen në fjalë (ose i cështjes në fjalë) për të cilin pala

përgjegjëse e vecantë është përgjegjëse, dhe

Shkalla e interesit publik që shoqëron angazhimin.

Në qoftë se firma arrin në përfundimin që kërcënimi për pavarësinë i krijuar nga ndonjë interes

apo marrëdhënie e tillë me një palë përgjegjëse të caktuar do të jetë i vogël dhe i parëndësishëm,

ETIKA 99

mund të mos jetë e nevojshme të zbatohen të gjitha dispozitat e këtij seksioni për atë palë

përgjegjëse.

Dokumentimi

291,29 Dokumentimi jep evidencë për gjykimet e bëra nga profesionisti kontabël për formimin e

konkluzioneve në lidhje pajtueshmërinë me kërkesat për pavarësinë. Mungesa e dokumentimit

nuk është një tregues i faktit nëse një firmë e ka konsideruar një çështje të caktuar dhe as nëse ajo

është e pavarur.

Profesionisti kontabël duhet të dokumentojë përfundimet në lidhje me pajtueshmërinë me

kërkesat për pavarësinë, dhe thelbin e çdo diskutimi që mbështet këto konkluzione. Për rrjedhojë:

(a) Kur masat mbrojtëse janë të nevojshme për të reduktuar një kërcënim në një nivel të

pranueshëm, profesionisti kontabël duhet të dokumentojë natyrën e kërcënimit dhe masat

mbrojtëse disponibël ose që janë zbatuar për të reduktuar kërcënimin në një nivel të

pranueshëm, dhe

(b) Kur një kërcënim kërkon të bëhet një analizë e rëndësishme për të përcaktuar nëse janë të

nevojshme masat mbrojtëse dhe profesionisti kontabël arrin në përfundimin se ato nuk janë të

nevojshme për shkak se kërcënimi ka qënë në një nivel të pranueshëm, profesionisti kontabël

duhet të dokumentojë natyrën e kërcënimit dhe arsyetimin e bërë në lidhje me përfundimin.

Periudha e Angazhimit

291,30 Pavarësia nga klienti i sigurisë kërkohet si gjatë periudhës së angazhimit ashtu edhe gjatë

periudhës së mbuluar nga informacioni për cështjen në fjalë. Periudha e angazhimit fillon kur

grupi i sigurisë fillon të kryejë shërbimet e sigurisë në lidhje me angazhimin përkatës. Periudha e

angazhimit përfundon kur lëshohet raporti i sigurisë. Kur angazhimi është i një natyre të

përsëritur, ai përfundon në datën më të vonë të njoftuar nga secila palë që marrëdhënia

profesionale është ndërprerë apo të lëshimit të raportit përfundimtar të sigurisë.

291,31 Kur një entitet bëhet një klient i sigurisë gjatë ose pas periudhës së mbuluar nga informacioni për

çështjen në fjalë mbi të cilën firma do të shprehë një përfundim, firma duhet të përcaktojë nëse

krijohet ndonjë kërcënim për pavarësinë nga:

(a) Marrëdhëniet financiare ose të biznesit me klientin e sigurisë gjatë ose pas periudhës së

mbuluar nga informcioni për cështjen në fjalë, por përpara pranimit të angazhimit të sigurisë,

ose

(b) ) Shërbimet e dhëna më parë për klientin e sigurisë.

291,32 Nëse për klientin e sigurisë është dhënë një shërbim i jo-sigurisë gjatë ose pas periudhës së

mbuluar nga informcionet për cështjen në fjalë, para se grupi i sigurisë fillon të kryejë shërbimet

e sigurisë dhe shërbimi nuk do të lejohej gjatë periudhës së angazhimit të sigurisë, firma duhet të

vlerësojë çdo kërcënim për pavarësinë të krijuar nga ky shërbim. Nëse ndonjë kërcënim nuk

është në një nivel të pranueshëm, angazhimi i sigurisë do të pranohet vetëm në qoftë se janë

zbatuar masa mbrojtëse për të eliminuar çdo kërcënim ose zvogëluar ata në një nivel të


Mos përfshirjen e anëtarëve të personelit të cilët kanë dhënë shërbimin e jo-sigurisë si anëtarë

të grupit të sigurisë;

ETIKA 100

Angazhimin e një profesionisti kontabël për të rishikuar punën e sigurisë dhe të jo-sigurisë,

sipas nevojës; ose

Angazhimin e një firme tjetër për të vlerësuar rezultatet e shërbimit të jo-sigurisë ose

angazhimin e një firme tjetër për të ri-kryer shërbimin e jo-sigurisë deri në atë shkallë që bën

të mundur që ajo të marrë përgjegjësinë për shërbimin.

Megjithatë, në qoftë se shërbimi i jo-sigurisë nuk ka përfunduar dhe nuk është e mundur që

shërbimi të përfundohet ose ndërpritet para fillimit të shërbimeve profesionale në lidhje me

angazhimin e sigurisë, firma duhet të pranojë vetëm angazhimin e sigurisë nëse ajo është e bindur

që:

(a) Shërbimi i jo-sigurisë do të përfundojë brenda një periudhe kohe të shkurtër, ose

(b) Klienti ka marrëveshje për të kaluar shërbimin tek një ofrues tjetër brenda një periudhe kohe

të shkurtër.

Kur është e nevojshme, gjatë periudhës së shërbimit, duhet të zbatohen masa mbrojtëse. Përveç

kësaj, çështja duhet të diskutohet me personat e ngarkuar me qeverisjen.

Shkelja e një dispozite të këtij Seksioni

291,33 Nëse identifikohet një shkelje e një dispozite të këtij seksioni, firma do të ndërpresë, pezullojë

ose eleminojë interesin apo marrëdhënien që ka shkaktuar shkeljen, dhe do të vlerësojë rëndësinë

e shkeljes dhe ndikimin që ajo ka në objektivitetin e firmës dhe aftësinë e saj për të lëshuar një

raport sigurie. Firma do të përcaktojë nëse mund të merren veprime të cilat të adresojnë në

mënyrë të kënaqshme pasojat e shkeljes. Gjatë këtij vlerësimi, firma do të përdorë gjykimin

profesional dhe do të marrë parasysh mundësinë nëse një palë e tretë e informuar dhe e

arsyeshme, që vlerëson rëndësinë e shkeljes, duke patur parasysh veprimet e ndërmarra dhe të

gjitha faktet dhe rrethanat specifike që kanë qënë në dispozicion të profesionistit kontabël në atë

kohë, do të mund të arrinte në përfundimin se objektiviteti i firmës është kompromentuar në një

mënyrë të atillë që firma nuk mund të lëshojë një raport sigurie.

291.34 Nëse firma gjykon se nuk mund të ndërmerren veprime që adresojnë në mënyrë të kënaqshme

pasojat e shkeljes, firma, do të informojë brenda një kohe të shkurtër palët që kanë angazhuar

firmën, ose sipas rastit personat e ngarkuar me qeverisjen, dhe të ndërmarrë hapat e nevojshme

për të ndërprerë angazhimin e sigurisë në përputhje me kërkesat ligjore apo rregullatore përkatëse

të zbatueshme për ndërprerjen e një angazhimi të sigurisë.

291.35. Nëse firma gjykon se mund të ndërmerren veprime për të trajtuar në mënyrë të kënaqshme

pasojat e shkeljes, firma, duhet të diskutojë për shkeljen dhe për veprimet që ajo ka ndërmarrë

ose propozon të ndërmarrë me palët që kanë angazhuar firmën, ose sipas rastit, me personat e

ngarkuar me qeverisjen. Firma do të diskutojë për shkeljen dhe për veprimin e propozouar në

kohën e duhur, duke mbajtur parasysh rrethanat e angazhimit dhe shkeljen.

291.36 Në qoftë se pala që ka angazhuar firmën ose personat e ngarkuar me qeverisjen, nuk mendojnë se

veprimi trajton në mënyrë të përshtatshme pasojat e shkeljes, firma do të ndërmarrë hapat e

nevojshme për të ndërprerë angazhimin e sigurisë në përputhje me kërkesat përkatëse të

zbatueshme ligjore apo rregullatore që trajtojnë ndërprerjen e një angazhimi të sigurisë.

291.37 Firma do të dokumentojë shkeljen, veprimin e ndërmarrë, vendimet e marra dhe të gjitha çështjet

e diskutuara me palën që ka angazhuar firmën ose personat e ngarkuar me qeverisjen. Kur firma

ETIKA 101

vijon me angazhimin e sigurisë, në çështjet që duhen dokumentuar do të përfshihet edhe

konkluzioni që në gjykimin profesional të firmës nuk është kompromentuar objektiviteti dhe

arsyetimi pse veprimi i ndërmarrë ka adresuar në mënyrë të kënaqshme pasojat e shkeljes, në

mënyrë që firma të mund të lëshojë një raport të sigurisë.

.

Paragrafët 291,38-291,99 janë lënë qëllimisht bosh.

ETIKA 102

Zbatimi i Metodës së Kuadrit Konceptual për Pavarësinë

291.100Paragrafët 291.104 deri në 291.157 përshkruajnë rrethanat dhe marrëdhëniet specifike të cilat

krijojnë ose mund të krijojnë kërcënime ndaj pavarësisë. Paragrafët përshkruajnë kërcënimet

potenciale që krijohen dhe llojet e masave mbrojtëse që mund të jenë të përshtatëshme për të

eleminuar kërcënimet, ose për tì zvogëluar ato në një nivel të pranueshëm dhe identifikojnë disa

situata ku asnjë masë mbrojtëse nuk mund tì pakësojë kërcënimet në një nivel të pranueshëm.

Paragrafët nuk përshkruajnë të gjithë rrethanat dhe marrëdhëniet të cilat krijojnë ose mund të

krijojnë kërcënime ndaj pavarësisë. Firma dhe anëtarët e grupit të sigurisë duhet të vlerësojnë

ndikimet e rrethanave dhe të marrëdhënieve të ngjashme por të ndryshme dhe të përcaktojnë në

se, masat mbrojtëse, përfshirë masat mbrojtëse që jepen në paragrafët 200.11 deri 200.14, mund

të zbatohen kur është e nevojshme për të eleminuar kërcënimet që i bëhen pavarësisë, ose për ti

reduktuar ato deri në një nivel të pranueshëm

291,101 Paragrafët tregojnë për mënyrën se si duhet të zbatohet metoda e kuadrit konceptual për

angazhimet e sigurisë, të cilat duhet të lexohen të lidhura me paragrafin 291,28, që shpjegon se

në shumicën e angazhimeve të sigurisë, ka një palë përgjegjëse dhe se kjo palë përgjegjëse është

klienti i sigurisë. Megjithatë, në disa angazhime të sigurisë ka dy ose më shumë palë përgjegjëse.

Në këto rrrethana duhet të vlerësohet çdo kërcënim që firma ka arsye të besojnë se krijohet nga

interesat dhe marrëdhëniet midis një anëtari të grupit të sigurisë, firmës, një firme të rrjetit dhe

palës përgjegjëse për cështjen në fjalë. Për raportet e sigurisë që përfshijnë një kufizim në

përdorim dhe shpërndarje, paragrafët duhet të lexohen në kontekstin e paragrafëve 291,21-

291,27.

291,102 Interpretimi 2005-01 jep udhëzime të mëtejshme për zbatimin kërkesave të pavarësisë, që

përfshihen në këtë seksion për angazhimet e sigurisë.

291.103 Paragrafët 291.104 deri 291.119 përmbajnë disa referenca në lidhje me materialitetin e një

interesi financiar, huaje apo garancie ose për rëndësinë e një marrëdhënie biznesi. Për qëllime të

përcaktimit nëse një interes i tillë është i rëndësishëm për një individ, duhet të merret në

konsideratë kombinimi i vlerës neto të pasurisë së individit dhe anëtarit të ngushtë të familjes së

tij.

Interesat Financiare

291.104 Mbajtja e një interesi financiar tek një klient i sigurisë mund të krijojë një kërcënim të egoizmit.

Ekzistenca dhe rëndësia e kërcënimit të krijuar varet nga:

(a) Roli i personit që ka interesa financiare,

(b) Fakti nëse interesi financiar është i drejtpërdrejtë ose jo i drejtpërdrejtë; dhe

(c) Materialiteti i interesit financiar.

291.105 Interesi financiar mund të mbahet përmes një ndërmjetësi (për shembull një investim i

përbashket kolektiv, investim në pasuri të paluajtshme ose në një trust). Përcaktimi nëse këto

interesa financiare janë ose jo të drejtpërdrejta do të varet nga fakti nëse përfituesi ka kontroll

mbi mjetin e investimit ose aftësi për të influencuar vendimet e tij të investimit. Kur ekziston

kontrolli mbi mjetin e investimit ose aftësia për të influencuar vendimet e tij, ky Kod e

pershkruan interesin financiar si një interes financiar të drejtperdrejtë. Nga ana tjeter, kur

përfituesi i interesit financiar nuk ka kontroll mbi mjetin e investimit ose aftësi për të influencuar

ETIKA 103

vendimet e tij të investimit, ky Kod e përshkruan interesin financiar si një interes financiar të

tërthortë.

291.106 Në qoftë se një anëtar i grupit të sigurisë apo edhe anëtari i drejtpërdrejtë i familjes së tij, ose

firma, ka një interes financiar të drejtpërdrejtë apo një interes financiar të tërthortë tek klienti i

sigurisë, kërcënimi i egoizmit që krijohet do të ishte kaq i rëndësishëm, sa që asnjë masë

mbrojtëse nuk do të mund të zvogëlonte kërcënimin në një nivel të pranueshëm. Për këtë arsye,

asnjëra prej palëve në vijim nuk duhet të ketë një interes financiar të drejtpërdrejtë ose një interes

financiar material të tërthortë tek klienti: një anëtar i grupit të sigurisë, një anëtar i drejtpërdrejtë i

familjes së këtij individi, ose firma.

291.107 Kur një anëtar i grupit të sigurisë ka një anëtar të ngushtë të familjes së tij, për të cilin ai e di se

ka një interes financiar të drejtpërdrejtë apo një interes financiar material të tërthortë tek klienti i

sigurisë, do të krijohet një kërcënim i egoizmit. Rëndësia e kërcënimit do të varet nga faktorë të

tillë si:

Natyra e marrëdhënies midis anëtarit të grupit të sigurisë dhe anëtarit të ngushtë të

familjes së tij; dhe

Materialiteti i interesit financiar të anëtarit të ngushtë të familjes së tij.

Rëndësia e kërcënimit do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat e

mbrojtëse që shërbejnë për të eleminuar kërcënimin apo zvogëluar atë deri në një nivel të


Zgjidhjen nga anëtari i ngushtë i familjes, sa më shpejt të jetë e mundur, e të gjitha interesave

financiare ose e një pjese të mjaftueshme të një interesi financiar të tërthortë, kështu që

interesi i mbetur nuk do të ishte më material;

Rishikimi i punës së anëtarit të grupit të sigurisë nga një profesionist kontabël tjetër; ose

Largimin e individit nga grupi i sigurisë.

291.108 Në qoftë se një anëtar i grupit të sigurisë, apo një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes, ose një firmë

ka një interes financiar të drejtpërdrejtë ose një interes financiar material të tërthortë tek një

entitet që ka një interes kontrollues në klientin e sigurisë dhe klienti është material për entitetin,

kërcënimi i egoizmit i krijuar do të ishte kaq i rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të

mund ta zvogëlonte kërcënimin në një nivel të pranueshëm. Për këtë arsye, asnjëra prej tyre nuk

duhet të ketë një interes financiar të tillë: anëtari i grupit të sigurisë apo edhe anëtari i

drejtpërdrejtë i familjes së tij, dhe firma.

291,109 Zotërimi nga një firmë, ose një anëtar i grupit të sigurisë, apo një anëtar i drejtpërdrejtë i

familjes të këtij individi, i një interesi të drejtpërdrejtë financiar ose një interesi financiar material

të tërthortë në klientin e sigurisë si një administrues i besuar, krijon një kërcënim të egoizmit. Një

interes i tillë nuk duhet mbahet perveçse kur:

(a) As administratori i besuar, e as ndonjë anëtar i drejtpërdrejtë i familjes së administratorit të

besuar, dhe as firma nuk janë përfitues të besimit;

(b) Interesi në klientin e sigurisë të mbajtur nga trusti nuk është material për trustin;

(c) Trusti (entiteti i besuar) nuk është në gjendje të ushtrojë ndikim të rëndësishëm mbi klientin e

sigurisë; dhe

ETIKA 104

(d) Anëtari i Bordit të Trustit, një anëtar i afërt i familjes së të besuarit, apo firma nuk mund të

influencojnë në mënyrë të konsiderueshme mbi ndonjë vendim investimi që përfshin një

interes financiar në klientin e sigurisë.

291,110 Anëtarët e grupit të sigurisë duhet të vlerësojnë nëse krijohet një kërcënim i egoizmit nga

ndonjë interes financiar i njohur në klientin e auditimit i mbajtur nga individë të tjerë, përfshirë:

Ortakët dhe profesionistët e punësuar të firmës, përveç atyre të përmendur më lart, ose

anëtarët e drejtpërdrejtë të familjes së tyre, dhe

Individët me një marrëdhënie të ngushtë personale me një anëtar të grupit të sigurisë.

Fakti nëse këto interesa krijojnë një kërcënim të egoizmit do të varet nga faktorë të tillë si:

Struktura organizative, e shfrytëzimit dhe e raportimit të firmës dhe

Natyra e marrëdhënies midis individit dhe anëtarit të grupit të sigurisë.

Rëndësia e ndonjë kërcënimi, do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme, duhet të zbatohen

masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo ulur atë në një nivel të pranueshëm. Shembuj të


Largimin nga grupi i sigurisë të anëtarit të grupit të sigurisë që ka marrëdhënie personale;

Përjashtimin e anëtarit të grupit të sigurisë nga çdo vendimmarrje e rëndësishme në lidhje me

angazhimin e sigurisë; ose

Angazhimin e një profesionisti kontabël për bërë rishikimin e punës së anëtarit të grupit të

sigurisë

290,111 Nëse një firmë, një anëtar i grupit të sigurisë, ose një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes së atij

individi, merr një interes financiar të drejtpërdrejtë ose një interes financiar material të tërthortë,

tek një klient i sigurisë, për shembull, nëpërmjet një trashëgimie, dhurate apo si rezultat i një

shkrirje dhe një interes i tillë nuk lejohet të mbahet sipas këtij seksioni, atëherë:

(a) Nëse interesi është marrë nga firma, interesi financiar, duhet te zgjidhet menjëherë, ose në

rastin e një interesi financial material jo të drejtperdrejtë duhet të zgjidhet në një shumë të

mjaftueshme, të atillë që interesi i mbetur të mos jetë më material;

(b) Nëse interesi është marrë nga një anëtar i grupit të sigurisë, ose një anëtar i drejtpërdrejtë i

familjes së atij individi, individi i cili ka marrë interesin financiar duhet që menjëherë ta

zgjidhë atë, ose në rastin e një interesi financiar material jo të drejtpërdrejtë, duhet të zgjidhe

një shumë të mjaftueshme, të atillë që interesi i mbetur të mos jetë më material.

Huatë dhe Garancitë

291.112 Një hua ose një garanci huaje, e dhënë për një anëtar të grupit të sigurisë, apo për një anëtar të

drejtpërdrejtë të familjes së atij individi, ose firmën, nga një klient i sigurisë, i cili është një bankë

ose një institucion i ngjashëm, mund të krijojë një kërcënim ndaj pavarësisë. Në qoftë se huaja

ose garancia nuk është dhënë sipas proçedurave, kushteve dhe kërkesave normale të

ETIKA 105

kredidhënies, atëhere do të krijohet një kërcënim i egoizmit që do të ishte kaq i konsiderueshëm

sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do ta reduktonte kërcënimin deri në një nivel të ulët të

pranueshëm. Per rrjedhojë, as një anëtar i grupit të auditimit, një anëtar i drejtperdrejte i familjes

së atij individi, e as firma nuk duhet të pranojnë një hua apo garanci të tillë.

291.113 Në qoftë se një hua për një firmë nga një klient i sigurisë, i cili është një bankë ose një

institucion i ngjashëm, është dhënë sipas proçedurave, kushteve dhe kërkesave normale të

kredidhënies dhe është materiale për klientin e sigurisë ose firmën që merr huan, ka mundësi që

të zbatohen masat mbrojtëse për të zvogëluar kërcënimin e egoizmit deri në një nivel të

pranueshëm. Një shembull i një mase mbrojtëse të tillë do të ishte rishikimi i punës nga

profesionisti kontabël i një firme rrjet qe as është përfshirë në angazhimin e sigurisë e as ka

marrë huanë.

291.114 Një hua ose një garanci huaje, e dhënë për një anëtar të grupit të sigurisë, apo për një anëtar të

drejtperdrejte të familjes së atij individi, nga një klient i sigurisë, i cili është një bankë ose një

institucion i ngjashëm, nuk krijon një kërcënim ndaj pavarësisë, po qe se huaja ose garancia është

dhënë sipas proçedurave, kushteve dhe kërkesave normale të kredidhënies. Shembuj të këtyre

huave, përfshijnë huamarrjet per blerje shtëpie, zbulimet bankare, huatë per blerje veturash dhe

për tepricat e kartave të kreditit.

291.115 Në qoftë se një firmë, ose një anëtar i grupit të sigurisë, apo një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes

së atij individi, pranon një hua, ose ka një huamarrje të garantuar nga një klient i sigurisë, i cili

nuk është një bankë ose një institucion i ngjashëm, kërcënimi i egoizmit që krijohet do të ishte

kaq i konsiderueshëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do ta reduktonte kërcënimin deri në një

nivel të pranueshëm, përveçse në rastin kur huaja ose garancia është jo-materiale për firmën,

anëtarin e grupit të sigurisë, anëtarin e drejtperdrejtë të familjes së atij individi, dhe klientin.

291.116 Po kështu në qoftë se firma ose një anëtar i grupit të sigurisë apo një anëtar i drejtpërdrejtë i

familjes së atij individi, bëjnë ose garantojnë një hua për një klient të sigurisë, kërcënimi i

egoizmit që krijohet do të ishte kaq i konsiderueshëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do ta

zvogëlonte kërcënimin deri në një nivel të pranueshëm, pëveç rasteve kur huaja ose garancia nuk

është materiale për firmën, ose anëtarin e grupit të sigurisë, anëtarin e drejtpërdrejtë të familjes

së atij individi, dhe klientin.

290.117 Në qoftë se firma ose një anëtar i grupit të sigurisë apo një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes së

atij individi, kanë depozita ose një llogari ndërmjetësimi me një klient të sigurisë, i cili është një

bankë, broker ose një institucion i ngjashëm, nuk do të krijohet kërcënim ndaj pavarësisë po qe se

depozita ose llogaria janë sipas kushteve tregtare normale.

Marrëdhëniet e biznesit

291,118.Një marrëdhënie e ngushtë biznesi në mes të një firme, ose një anëtari të grupit të sigurisë, ose

një anëtari të drejtpërdrejtë të familjes së atij individi, dhe klientit të sigurisë apo drejtimit të tij,

lind nga një marrëdhënie tregtare ose nga një interes financiar i zakonshëm dhe mund të krijojë

kërcënime të egoizmit ose kërcënime të frikësimit. Shembuj të marrëdhënieve të tilla përfshijnë:

Ekzistencën e një interesi financiar në një sipërmarrje të përbashkët me klientin ose me një

pronar kontrollues, drejtor, zyrtar ose individë të tjerë, të cilët kryejnë veprimtari të drejtimit

të lartë për atë klient

ETIKA 106

Marrëveshjet për të kombinuar një apo më shumë shërbime ose produkte të firmës me një ose

më shumë shërbime apo produkte të klientit dhe tregtimi i paketës me referim tek të dyja

palët.

Marrëveshjet e shpërndarjes ose të marketingut, sipas të cilave firma shpërndan ose tregton

produktet ose shërbimet e klientit, ose klienti shpërndan ose tregton produktet ose shërbimet e

firmës.

Përveç nëse ndonjë interes financiar është jomaterial dhe marrëdhënia e biznesit është e

parëndësishme për firmën dhe klientin ose drejtimin e tij, kërcënimi i krijuar do të jetë aq i

rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do ta zvogëlonte rrezikun deri në një nivel të

pranueshëm. Prandaj, përveç nëse interesi financiar është jomaterial dhe marrëdhënia e biznesit

është e parëndësishme, nuk duhet të ketë përfshirje në një marrëdhënie biznesi, ose kur ajo

ekziston duhet të reduktohet deri në një nivel të parëndësishëm ose të ndërpritet.

Në rastin e një anëtari të grupit të sigurisë, përveç nëse ndonjë interes i tillë financiar është i

parëndësishëm dhe marrëdhënia është e parëndësishme për atë anëtar, individi duhet të largohet

nga grupi i sigurisë.

Nëse marrëdhënia e biznesit është në mes të një anëtari të drejtpërdrejtë të familjes të një anëtari

të grupit të sigurisë dhe klientit të sigurisë ose drejtimit të tij, do të vlerësohet rëndësia e çdo

kërcënimi dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar

kërcënimin apo për ta zvogëluar atë në një nivel të pranueshëm.

291,119 Blerja e mallrave dhe shërbimeve nga firma, nga një anëtar i grupit të sigurisë, ose një anëtar i

drejtpërdrejtë i familjes së atij individi, në përgjithësi nuk krijon një kërcënim për pavarësinë,

nëse transaksioni është bërë në rrjedhën normale të biznesit dhe në mënyrë të lirë. Megjithatë,

këto transaksioneve mund të jenë të një natyre apo shkalle të tillë që ato mund të krijojnë një

kërcënim të egoizmit. Rëndësia e çdo kërcënimi duhet të vlerësohet dhe kur është e nevojshme

duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo për ta zvogëluar atë në një

nivel të pranueshëm. Shembuj të masave mbrojtëse të tilla përfshijnë:

Eliminimin ose reduktimin e madhësisë së transaksionit, ose

Largimin e individit nga grupi i auditimit.

Marrëdhëniet Familjare dhe personale

291,120 Marrëdhëniet familjare dhe personale midis një anëtari të grupit të sigurisë ose një drejtori, apo

zyrtari ose disa të punësuarve (në varësi të rolit të tyre) të klientit të sigurisë, mund të krijojnë

kërcënimet e egoizmit, të familiaritetit ose të frikësimit. Ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi

do të varet nga një numër faktorësh, ku përfshihen përgjegjësitë individuale në grupin e sigurisë,

roli i anëtarit të familjes ose të individëve të tjerë brenda klientit dhe ngushtësia e marrëdhënies

290,121 Kur një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes së një anëtari të grupit të sigurisë është:

(a) Një drejtor ose zyrtar i klientit të auditimit; ose

(b) Një punonjës në një pozicion që ushtron ndikim të rëndësishëm mbi informacionin për

cështjen në fjalë të angazhimit të sigurisë

ETIKA 107

apo ishte në një pozicion të tillë gjatë periudhës së mbuluar nga angazhimi apo informacioni për

cështjen në fjalë, kërcënimet për pavarësinë mund të reduktohen në një nivel të pranueshëm

vetëm duke e larguar individin nga grupi i sigurisë. Afërsia e marrëdhënies është e tillë që asnjë

masë mbrojtëse tjetër nuk do të mund ta zvogëlonte kërcënimin në një nivel të pranueshëm.

Prandaj, asnjë individ i cili ka një marrëdhënie të tillë nuk duhet të jetë një anëtar i grupit të

sigurisë.

291,122 Kërcënimet ndaj pavarësisë krijohen kur një anëtar i drejtpërdrejtë i familjes të një anëtari të

grupit të sigurisë është i punësuar në një pozicion që ushtron ndikim të rëndësishëm mbi cështjen

në fjalë të angazhimit. Rëndësia e kërcënimeve do të varet nga faktorë të tillë si:

Pozicioni që mbahet nga anëtari i drejtpërdrejtë i familjes, dhe

Roli i profesionistit në grupin e sigurisë.

Rëndësia e kërcënimeve duhet të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat



Largimin e individit nga grupi i sigurisë; ose

Strukturimin e përgjegjësive të grupit të sigurisë në mënyrë që profesionisti të mos merret me

çështjet që janë përgjegjësi e anëtarit të drejtpërdrejtë të familjes së tij

291,123 Kërcënimet ndaj pavarësisë janë të krijuar, kur një anëtar i drejtpërdrejt i familjes së një anëtari

të grupit të sigurisë është:

Një drejtor ose zyrtar i klientit të sigurisë; ose

Një punonjës në një pozicion që ushtron ndikim të rëndësishëm mbi informacionin për

cështjen në fjalë të angazhimit të sigurisë

Rëndësia e kërcënimeve do të varet nga faktorë të tillë si:

Natyra e marrëdhënies në mes anëtarit të grupit të sigurisë dhe anëtarit të ngushtë të familjes;

Pozicioni që mbahet nga anëtari i ngushtë i familjes; dhe


Rëndësia e kërcënimit duhet të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat




Strukturimin e përgjegjësive të grupit të sigurisë në mënyrë që profesionisti të mos merret


291,124 Kërcënimet ndaj pavarësisë krijohen, kur një anëtar i grupit të sigurisë ka marrëdhënie të

ngushta me një person që nuk është një anëtar i drejtpërdrejtë ose i ngushtë i familjes, por që ka

ETIKA 108

qënë një drejtor ose zyrtar ose një i punësuar në një pozicion që ushtron ndikim të rëndësishëm

mbi informacion për cështjen në fjalë të anagzhimit të sigurisë. Një anëtar i grupit të sigurisë, i

cili ka një marrëdhënie të tillë do të konsultohet në përputhje me politikat dhe procedurat e

firmës. Rëndësia e kërcënime do të varet nga faktorë të tillë si:

Natyra e marrëdhënies në mes të individit dhe anëtarit të grupit të sigurisë;

Pozicioni që individi mban tek klienti; dhe






Strukturimin e përgjegjësive të grupit të sigurisë në mënyrë që profesionisti të mos merret me

cështjet që janë përgjegjësi e anëtarit të ngushtë të familjes.

291.125 Kërcënimet e egoizmit, të familiaritetit ose të frikësimit, mund të krijohen nga një marrëdhënie

personale apo familjare midis (a) një ortaku apo të punësuari të firmës që nuk është një anëtar i

grupit të sigurisë, dhe (b) një drejtori ose zyrtari të klientit të sigurisë apo një punonjësi në një

pozitë që ushtron ndikim të rëndësishëm mbi informacionin për cështjen në fjalë të angazhimit të

sigurisë. Ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi do të varet nga faktorë të tillë si:

Natyra e marrëdhënies që ekziston midis ortakut apo të punësuarit të firmës dhe drejtorit ose

zyrtarit apo punonjësit të klientit;

Ndërveprimi i ortakut ose i të punësuarit të firmës me grupin e sigurisë;

Pozicioni i ortakut apo i të punësuarit brenda firmës; dhe

Roli i individit brenda klientit




Strukturimin e përgjegjësive të ortakut ose të punësuarve për të zvogëluar çdo ndikim të

mundshëm mbi angazhimin e sigurisë; ose

Angazhimin e një profesionisti kontabël për të rishikuar punën e kryer.

Punësimi tek Klientët e Sigurisë

291,126 Kërcënimet e familiaritetit ose të frikësimit mund të krijohen nëse një drejtor ose zyrtar i klientit

të sigurisë, apo një i punësuar në një pozitë që ushtron ndikim të rëndësishëm mbi informacionin

për cështjen në fjalë të angazhimit të sigurisë ka qënë një anëtar i grupit të sigurisë ose ortak i

firmës

ETIKA 109

291.127 Në qoftë se një ish anëtar i grupit të sigurisë, ose një ortak i firmës është i lidhur me klientin e

sigurisë në një pozicion të tillë, ekzistenca dhe rëndësia e kërcënimeve të familiaritetit apo

frikësimit do të varet nga faktorët e mëposhtëm:

Pozicioni që individi ka marrë tek klienti.

Shkalla e ndonjë përfshirje që individi do të ketë në grupin e sigurisë.

Periudha e kohës që ka kaluar që nga momenti i fundit kur individi ishte anëtar i grupit të

sigurisë ose ortak i firmës, dhe.

Pozicioni i mëparshëm i individit brenda grupit të sigurisë apo firmës, për shembull nëse

individi ka qënë përgjegjës për mbajtjen e kontakteve të rregullta me drejtuesit e klientit, ose

personat e ngarkuar me qeverisjen.

Në të gjitha rastet individi nuk duhet të vazhdojë të marrë pjesë në veprimtaritë e biznesit ose ato

profesionale të firmës.

Rëndësia e kërcënimeve të krijuara duhet të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të

zbatohen masat mbrojtëse për të eleminuar kërcënimet ose zvogëluar ato në një nivel të


Bërjen e marrëveshjeve të atilla që individi të mos lejohet të ketë asnjë të drejtë në përfitimet

apo pagesat nga firma, përveç rasteve kur ato rrjedhin nga marrëveshjet e paracaktuara të

fiksuara;

Bërjen e marrëveshjeve të atilla që ndonjë shumë qe firma ju detyrohet individëve nuk është

materiale për firmën;

Modifikimin e planit për angazhimin e sigurisë;

Caktimin e individëve në grupin e sigurisë të cilët kanë përvojë të mjaftueshme në lidhje me

individët të cilët i janë bashkuar klientit, ose

Angazhimin e një profesionisti kontabël për të rishikuar punën e ish anëtarit të grupit të

grupit të sigurisë.

291,128 Nëse një ish ortak i firmës i është bashkuar më parë një entiteti në një pozicion të tillë dhe

entiteti më pas bëhet një klient i sigurisë i firmës, rëndësia e çdo kërcënimi ndaj pavarësisë duhet

të vlerësohet dhe kur është e nevojshme, duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar

kërcënimin apo për ta reduktuar atë në një nivel të pranueshëm.

291,129 Një kërcënim i egoizmit krijohet kur një anëtar i grupit të sigurisë merr pjesë në angazhimin e

sigurisë duke e ditur që ai në një të ardhme do të, ose mund të, bashkohet me klientin. Politikat

dhe procedurat e firmës duhet të kërkojnë që anëtarët e grupit të sigurisë të njoftojnë firmën kur

ata hyjnë në negociata për tù punësuar me klientin. Me marrjen e këtij njoftimi do të vlerësohet

rëndësia e kërcënimit dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të

eliminuar kërcënimin apo për ta reduktuar atë në një nivel të pranueshëm. Shembuj të masave

mbrojtëse të tilla përfshijnë:

ETIKA 110


Rishikimin e gjykimeve të rëndësishme të bëra nga individi kur ai ishte pjesë e grupit

Shërbimet e Kohëve të Fundit për Klientët që ju Jepet Siguria

291,130 Kërcënimet e egoizmit, të vetë-rishikimit apo të familjaritetit mund të krijohen po qe se një

anëtar i grupit të sigurisë kohët e fundit ka punuar si një drejtor, zyrtar, ose punonjës i klientit të

sigurisë. Këtu do të ishte rasti kur, për shembull, kur një anëtar i grupit të sigurisë ka për të

vlerësuar elementet e informacionit për cështjen në fjalë të cilat vetë anëtari i grupit të sigurisë i

ka përgatitur gjatë kohës kur punonte me klientin.

291,131 Nëse, gjatë periudhës së mbuluar nga raporti i sigurisë, një anëtar i grupit të auditimit ka pasë

punuar si një drejtor ose zyrtar i klientit të sigurisë, apo ishte një punonjës në një pozicion që

ushtron ndikim të rëndësishëm mbi informacionin për cështjen në fjalë të angazhimit të sigurisë,

kërcënimi i krijuar do të ishte kaq i rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund ta

zvogëlonte kërcënimin në një nivel të pranueshëm. Si pasojë, këta individë nuk duhet të caktohen

në grupin e sigurisë.

290,132 Kërcënimet e egoizmit, të vetërishikimit apo të familjaritetit mund të krijohen, po qe se para

periudhës së mbuluar nga raporti i sigurisë, një anëtar i grupit të sigurisë kishte shërbyer si një

drejtor ose zyrtar i klientit të sigurisë, apo ishte një punonjës në një pozicion që ushtron ndikim të

rëndësishëm mbi informacionin për cështjen në fjalë të angazhimit të sigurisë. Për shembull,

kërcënime të tilla do të krijoheshin nëse një vendim i marrë apo punë e kryer nga individi në

periudhën e mëparshme kur ishte përkohësisht i punësuar nga klienti, duhet të vlerësohet në

periudhën e tanishme si pjesë e angazhimit aktual të sigurisë. Ekzistenca dhe rëndësia e

kërcënimeve do të varet nga faktorë të tillë si:

Pozicioni që individi ka mbajtur tek klienti;

Koha që ka kaluar që nga momenti kur individi është larguar nga klienti, dhe



mbrojtëse për të eleminuar kërcënimet ose për t`ì zvogëluar ato në një nivel të pranueshëm. Një

shembull i një mase mbrojtëse të tillë do të ishte kryerja e rishikimit të punës së kryer nga

individi si pjesë e grupit të sigurisë.

Shërbimi si një Drejtor ose Zyrtar i një Klienti të Sigurisë

291,133 Nëse një ortak apo punonjës i firmës shërben si një drejtor ose zyrtar i një klienti të sigurisë,

kërcënimet e vetërishikimit dhe të egoizmit që krijohen, do të jenë kaq të rëndësishme sa që asnjë

masë mbrojtëse nuk mund të zvogëlojë kërcënimet në një nivel të pranueshëm. Prandaj, asnjë

ortak apo punonjës nuk duhet të shërbejë si një drejtor ose zyrtar drejtues i një klienti të sigurisë.

291,134 Pozicioni i Sekretarit të kompanisë ka implikime të ndryshme në juridiksione të ndryshme.

Detyrat mund të variojnë nga detyra administrative, të tilla si menaxhimi i personelit dhe mbajtja

e të dhënave të kompanisë dhe regjistrave, deri tek detyra të tjera sic janë siguria që kompania

vepron në pajtim me rregulloret apo dhënia e këshillave mbi çështjet e qeverisjes së korporatave.

Në përgjithësi, ky pozicion shikohet se nënkupton një bashkëpunim të ngushtë me entitetin.

ETIKA 111

291,135 Nëse një ortak apo punonjës i firmës shërben si Sekretar i kompanisë për një klient të sigurisë,

do të krijohen kërcënimet e vetërishikimit dhe të përkrahjes që përgjithësisht do të ishin aq të

rëndësishme sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund të zvogëlonte rreziqet në një nivel të

pranueshëm. Pavarësisht nga paragrafi 291.135, kur kjo praktikë lejohet sipas ligjit vendas, nga

rregullat profesionale ose të praktikës, dhe kur menaxhimi merr të gjitha vendimet përkatëse,

detyrat dhe aktivitetet duhet të kufizohen në ato të natyrës rutinë dhe administrative, të tilla si

përgatitja e procesverbaleve të mbledhjeve dhe mbajtja deklaratave ligjore. Në këto rrethana, do

të vlerësohet rëndësia e çdo kërcënimi dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat


291,136 Kryerja e shërbimeve administrative rutinë për të mbështetur një funksion sekretarial të

kompanisë ose dhënia e këshillave në lidhje me çështjet e administrimit sekretarial të kompanisë,

në përgjithësi nuk do të krijojnë kërcënime për pavarësinë, për aq kohë sa drejtimi i klientit i

merr vetë të gjitha vendimet përkatëse.

Lidhja e gjatë e personelit të lartë (përfshirë rotacionin e ortakut) me një Klient të Auditimit

291,137 Kërcënimet e familiaritetit dhe të egoizmit krijohen kur i njëjti personel i lartë përdoret në një

angazhim të auditimit gjatë një periudhe kohe të gjatë. Rëndësia e kërcënimeve do të varet nga


Sa kohë individi ka qenë një anëtar i grupit të sigurisë;

Roli i individit në grupin e sigurisë;

Struktura e firmës;

Natyra e angazhimit të sigurisë;

Fakti nëse grupi i drejtimit të klientit ka ndryshuar; dhe

Fakti nëse natyra ose kompleksiteti i informacionit për cështjen në fjalë ka ndryshuar.


mbrojtëse për të eleminuar kërcënimet ose zvogëluar ato në një nivel të pranueshëm. Shembuj të


Rotacionin e personelit të lartë të grupit të sigurisë;

Angazhimin e një profesionisti kontabël i cili nuk ka qënë anëtar i grupit të sigurisë për

rishikimin e punës të personelit të lartë, ose

Rishikimet e rregullta dhe të pavarura të brendëshme ose të jashtme të angazhimit për qëllime

të kontrollit të cilësisë.

Dhënia e Shërbimeve të Jo-sigurisë për një Klient të Sigurisë

291,138 Firmat kanë dhënë tradicionalisht për klientët e tyre të sigurisë një sërë shërbimesh të jo-

sigurisë, të cilat janë në përputhje me aftësitë dhe ekspertizën e tyre. Megjithatë, dhënia e

shërbimeve të jo-sigurisë mund të krijojë kërcënime për pavarësinë e firmës ose të anëtarëve të

grupit të sigurisë. Kërcënimet që krijohen më shpesh janë kërcënime të vetërishikimit, të

egoizmit dhe të përkrahjes.

ETIKA 112

291,139. Kur për një shërbim të caktuar të jo-sigurisë nuk janë dhënë udhëzime të veçanta në këtë

seksion, për të vlerësuar rrethanat e veçanta do të zbatohet kuadri konceptual.

291,140 Para se firma të pranojë një angazhim për të dhënë një shërbim të jo-sigurisë për një klient të

sigurisë, ajo duhet të përcaktojë (vlerësojë) nëse dhënia e një shërbimi të tillë do të krijojë një

kërcënim për pavarësinë. Kur vlerësohet rëndësia e çdo kërcënimi të krijuar nga një shërbim i

caktuar i jo-sigurisë, duhet të mbahet parasysh çdo kërcënim që grupi i sigurisë ka arsye të besojë

se krijohet nga dhënia e shërbimeve të tjera të lidhura të jo-sigurisë. Nëse një kërcënim i krijuar

nuk do të mund të reduktohet në një nivel të pranueshëm nga zbatimi i masave mbrojtëse,

shërbimi i jo-sigurisë nuk duhet të jepet.


291,141 Drejtimi i një entiteti kryen shumë aktivitete që kanë për qëllim menaxhimin e entitetit në

interesin më të mirë të palëve të interesuara të tij. Nuk është e mundur të specifikohet çdo

aktivitet që është një përgjegjësi e drejtimit. Megjithatë, në përgjegjësitë e drejtimit bëjnë pjesë

udhëheqja dhe drejtimi i një entiteti, duke përfshirë edhe marrjen e vendimeve të rëndësishme në

lidhje me blerjen, shpërndarjen dhe kontrollin e burimeve njerëzore, financiare, fizike dhe jo-

materiale.

291.142 Fakti nëse një aktivitet është një përgjegjësi e drejtimit varet nga rrethanat dhe kërkon ushtrimin

e gjykimit. Shembuj të aktiviteteve që në përgjithësi do të konsiderohen si një përgjegjësi e

drejtimit përfshijnë:

Përcaktimin e politikave dhe drejtimin strategjik;

Drejtimin dhe marrjen e përgjegjësinë për veprimet e punonjësve të entitetit;


Marrjen e vendimeve se cilat prej rekomandimeve të firmës ose të palëve të tjera të treta

duhen zbatuar;


291,143 Aktivitetet që janë të natyrës rutinore dhe administrative, apo që përfshijnë çështje që janë

parëndësishme, në përgjithësi nuk konsiderohen të jenë një përgjegjësi e drejtimit. Për shembull,

ekzekutimi i një transaksioni të parëndësishëm që ka qenë i autorizuar nga menaxhimi ose

monitorimi i datave për paraqitjen e deklaratave ligjore dhe këshillimi i një klienti të auditimit

për këto data nuk konsiderohet të jetë një përgjegjësi e drejtimit. Për më tepër, dhënia e

këshillave dhe rekomandimeve për të ndihmuar drejtimin në shkarkimin e përgjegjësive të tij nuk

është marrje e një përgjegjësie të drejtimit.

291,144 Marrja përsipër e një përgjegjësie të drejtimit për një klient të sigurisë, mund të krijojë

kërcënime për pavarësinë. Nëse firma do të marrë përsipër një përgjegjësi të drejtimit si pjesë e

shërbimit të sigurisë, kërcënimet e krijuara do të ishin kaq të rëndësishme sa që asnjë masë

mbrojtëse nuk do të mund tì zvogëlonte kërcënimet në një nivel të pranueshëm. Prandaj, kur jep

shërbimet e sigurisë për një klient të sigurisë, një firmë nuk duhet të marrë një përgjegjësi të

drejtimit si pjesë e shërbimeve të sigurisë. Në qoftë se firma merr përsipër një përgjegjësi të

drejtimit si pjesë e ndonjë shërbimi tjetër të kryer për klientin e sigurisë, ajo duhet të sigurohet që

ETIKA 113

përgjegjësia nuk lidhet me cështjen në fjalë dhe as informacionin për cështjen në fjalë të një

angazhimi të sigurisë të dhënë nga firma.

2910,145 Për të shmangur rrezikun e marrjes përsipër të një përgjegjësie të drejtimit në lidhje me

cështjen në fjalë dhe informacionin për cështjen në fjalë të një angazhimi të sigurisë, firma duhet

të sigurohet që një anëtar i drejtimit është përgjegjës për bërjen e gjykimeve dhe marrjen e

vendimeve të rëndësishme, të cilat janë përgjegjësi e duhur e drejtimit, për vlerësimin e

rezultateve të shërbimit dhe pranimin e përgjegjësisë se veprimet që do të kryhen rrjedhin nga

rezultatet e shërbimit. Kjo zvogëlon rrezikun që firma të bëje pa dashje, në emër të drejtimit,

ndonjë gjykim apo të marrë vendim të rëndësishëm. Rreziku është reduktuar më tej kur firma i

jep klientit mundësinë për të bërë gjykime dhe vendime të bazuara në një analizë objektive dhe

transparente dhe në paraqitjen e çështjeve.


291,146 Kërcënimet ndaj pavarësisë mund të krijohen kur një firmë jep një shërbim të jo-sigurisë në

lidhje me informacionin për cështjen në fjalë të një angazhimi të sigurisë. Në raste të tilla, duhet

të vlerësohet shkalla e përfshirjes së firmës në informacionin për cështjen në fjalë të angazhimit

dhe të përcaktohet nëse ndonjë kërcënim i vetërishikimit që nuk është në një nivel të pranueshëm

mund të reduktohet në një nivel të pranueshëm nga zbatimi i masave mbrojtëse.

291,147 Një kërcënim i vetë-rishikimit mund të krijohet nëse firma është e përfshirë në përgatitjen e

informacionit për një cështje, e cila më pas bëhet informacion për një cështje që trajtohet nga

anagzhimi i sigurisë. Për shembull, një kërcënim i vetërishikimit do të krijohet nëse firma ka

zhvilluar dhe përgatitur informacionet financiare prospektive, dhe më pas jep siguri për këto

informacione. Për pasojë, firma duhet të vlerësojë rëndësinë e çdo kërcënimi të vetërishikimit të

krijuar nga dhënia e këtyre shërbimeve dhe kur është e nevojshme, të zbatojë masa mbrojtëse për

të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të pranueshëm.

291,148 Kur një firmë kryen një vlerësim që formon një pjesë të informacionit për një cështje në

shqyrtim të një angazhimi të sigurisë, firma duhet të vlerësojë rëndësinë e ndonjë kërcënimi të

vetërishikimit dhe kur është e nevojshme, të zbatojë masa mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin

apo reduktuar atë në një nivel të pranueshëm.

Honoraret

Honoraret— Madhësia Relative e tyre

291.149 Kur shuma totale e honorareve që vijnë nga një klient i sigurisë, përfaqëson një pjesë të madhe

të honorareve totale të një firme, varësia tek ky klient dhe shqetësimi i humbjes së tij, mund të

krijojnë një kërcënim të egoizmit ose të frikësimitt. Rëndësia e kërcënimit do të varet nga faktorë

të tillë si:

Struktura e shfrytëzimit të firmës; dhe

Fakti në se firma ka eksperiencë të gjatë pune, apo ajo është krijuar kohët e fundit.

Rëndësia sasiore dhe/ose cilësore e klientit për firmën


mbrojtëse për të eleminuar rrezikun ose zvogëluar atë në një nivel të pranueshëm. Shembuj të


ETIKA 114

Reduktimin e varësisë nga klienti;

Rishikimet e jashtme të kontrollit të cilësisë; ose

Konsultimin për gjykimet kyc të sigurisë me një palë të tretë, siç është një organizëm

profesional rregullator, ose një profesionist kontabël.

291.150 Një kërcënim i egoizmit apo frikësimit krijohet edhe kur honoraret e pagesave të gjeneruara nga

një klient i sigurisë përfaqësojë një pjesë të madhe të të ardhurave nga klientët e një ortaku

individual. Rëndësia e kërcënimit do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen

masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të pranueshëm. Një

shembull i një mase mbrojtëse të tillë është angazhimi i një profesionisti kontabël tjetër, i cili nuk

ka qënë anëtar i grupit të sigurisë për rishikimin e punës, ose ndryshe për dhënien e këshillave

sipas nevojës;

Honoratet e Pagesës – të Vonuara në Shlyerje

291,151 Një kërcënim i egoizmit mund të krijohet nëse honoraret që duhen paguar nga një klient i

sigurisë mbeten të papaguara për një kohë të gjatë, sidomos nëse një pjesë e rëndësishme nuk

është paguar para lëshimit të raportit të sigurisë për periudhën në vijim. Përgjithësisht, firma

pritet të kërkojë pagesën e këtyre honorareve para se të lëshohet raporti i sigurisë. Në qoftë se

honoraret mbeten të papaguara pas lëshimit të raportit, ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi

do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar

kërcënimin apo reduktuar atë në një nivel të pranueshëm. Një shembull një mase mbrojtëse të

tillë është angazhimi i një profesionisti kontabël tjetër, i cili nuk ka marrë pjesë në angazhimin e

sigurisë për të dhënë këshilla ose për të rishikuar punën e kryer. Firma do të përcaktojë nëse

honoraret e pashlyera në kohë mund të konsiderohen të barasvlershme me një kredi që i jepet

klientit dhe nëse, për shkak të rëndësisë së honorareve të prapambetura, do të ishte e

përshtatshme që firma të riemërohej ose angazhimi i sigurisë të vazhdohej.


291,152 Honoraret e kushtëzuara janë ato honorare që llogariten mbi një bazë të paracaktuar që lidhet

me rezultatin e një transaksioni ose rezultatin e shërbimeve të kryera nga firma. Për qëllime të

këtij seksioni, një honorar nuk do të konsiderohet i kushtëzuar, po qe se ai është caktuar nga një

gjykatë ose një autoritet tjetër publik.

291,153 Një honorar i kushtëzuar i ngarkuar nga një firmë drejtpërdrejt ose në mënyrë të tërthortë për

shembull, përmes një ndërmjetësi, në lidhje me një angazhim të sigurisë krijon një kërcënim të

egoizmit që është aq i rëndësishëm sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund të zvogëlojë

kërcënimin në një nivel të pranueshëm. Prandaj, një firmë nuk duhet të hyjë në ndonjë

marrëveshje të tillë për honorarin.

291,154 Një honorar i kushtëzuar i ngarkuar nga firma drejtpërdrejt ose në mënyrë të tërthortë, për

shembull përmes një ndërmjetësi, në lidhje me një shërbim të jo-sigurisë të dhënë për një klient

të sigurisë, mund të krijojë gjithashtu një kërcënim të egoizmit. Në qoftë se rezultati i shërbimit

të jo-sigurisë dhe shuma e honorarit do të varen nga një gjykim i ardhshëm ose bashkëkohor në

lidhje me një cështje që është materiale për informacionin mbi cështjen në fjalë të anagzhimit të

sigurisë, asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund të zvogëlojë rrezikun në një nivel të pranueshëm,

Prandaj, këto lloj marrëveshjesh nuk duhet të pranohen.

ETIKA 115

291,155 Për marrëveshjet e tjera të honorareve të kushtëzuara që një firmë i ngarkon për një shërbim të

jo-sigurisë për një klient të sigurisë, ekzistenca dhe rëndësia e çdo kërcënimi do të varet nga


Intervali i shumave të mundshme të honorareve;

Fakti nëse një autoritet i duhur përcakton rezultatin e çështjes mbi të cilin do të llogaritet

honorari i kushtëzuar;

Natyra e shërbimit, dhe

Efekti i ngjarjes ose transaksionit mbi informacionin për cështjen në fjalë.



këtyre masave mbrojtëse janë:

Angazhimi i një profesionisti kontabël për rishikimin e punës përkatëse të sigurisë apo

ndryshe, për të dhënë këshilla sipas nevojës, ose

Përdorimin e profesionistëve që nuk janë anëtarë të grupit të sigurisë për të kryer shërbimet e

jo-sigurisë.

Dhuratat dhe Mikpritja

291,156 Pranimi i dhuratave apo mikpritjeve nga një klient i sigurisë mund të krijojë kërcënimet e

egoizmit dhe të familjaritet. Në qoftë se një firmë ose një anëtar i grupit të sigurisë pranon

dhurata apo mikpritje, përveç nëse vlera e tyre është e vogël dhe e parëndësishme , kërcënimet e

krijuara do të ishin kaq të rëndësishme sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund të zvogëlojë

kërcënimet në një nivel të pranueshëm. Rrjedhimisht, një firmë ose një anëtar i grupit të sigurisë

nuk duhet të pranojë këto dhurata apo mikpritje.

Paditë Gjyqësore Aktuale ose të Kërcënuara

291,157 Kur ndodh ose kur ka të ngjarë të ndodhë një padi gjyqësore, midis firmës ose një anëtari të

grupit të sigurisë dhe klientit të sigurisë, krijohen kërcënimet e egoizmit dhe të frikësimit.

Marrëdhënia në mes të drejtimit të klientit dhe anëtarëve të grupit të sigurisë duhet të

karakterizohet nga një sinqeritet dhe informim i plotë në lidhje me të gjitha aspektet e

operacioneve të biznesit të klientit. Kur firma dhe drejtimi i klientit janë vendosur në pozita

kundershtuese për shkak të padisë gjyqësore aktuale apo të kërcënuar, të cilat ndikojnë në

vullnetin e drejtimit për të dhënë informacione shpjeguese të plota, krijohen kërcënimet e

egoizmit dhe të frikësimit. Rëndësia e kërcënimeve të krijuara do të varet nga faktorë të tillë si:

Materialiteti i padisë gjyqësore, dhe

Fakti nëse padia gjyqësore ka të bëjë me një angazhim të mëparshëm të sigurisë.




ETIKA 116

Kur padia gjyqësore përfshin një anëtar të grupit të sigurisë, largimin e këtij individi nga grupi

i sigurisë, ose

Angazhimin e një profesionisti për të rishikuar punën e kryer.

Nëse këto masa mbrojtëse nuk i zvogëlojë kërcënimet në një nivel të pranueshëm, i vetmi veprim

i përshtatshëm është tërheqja nga, apo moskryerja e angazhimit të sigurisë.

ETIKA 117

Interpretimi 2005 -01 (Rishikuar në Korrik 2009 për tù konformuar me ndryshimet që dolën nga

projekti i BSNEPK për përmirësimin e qartësisë së Kodit)

Zbatimi i Seksionit 291 për Angazhimet e Sigurisë që nuk janë Angazhime të Auditimit të Pasqyrave

Financiare.

Ky interpretim jep udhëzime për zbatimin e kërkesave të pavarësisë që përmban Seksioni 291 për

angazhimet e sigurisë, të cilat nuk janë angazhime të auditimit të pasqyrave financiare.

Ky interpretim fokusohet në zbatimin e atyre çështjeve, të cilat janë specifike për ato angazhime të

sigurisë, që nuk janë angazhime të auditimit të pasqyrave financiare. Ekzistojnë edhe çështje të tjera, që

përmenden në seksionin 291, të cilat lidhen me kërkesat e pavarësisë për të gjitha angazhimet e dhënies

së sigurisë. Për shembull, në paragrafin 291.3 thuhet se duhet të vlerësohet çdo kërcënim që firma ka

arsye të besojë se mund të krijohet nga interesat dhe marrëdhëniet e firmave rrjet. Aty thuhet se kur

grupi i sigurisë ka arsye të besojë se për vlerësimin e pavarësisë së firmës nga klienti duhet të shqyrtohet

një entitet i lidhur i atij klienti, gjatë këtij vlerësimi të pavarësisë së klientit dhe në zbatimin e masave të

nevojshme mbrojtëse, ai duhet të mbajë parasysh edhe këtë entitet të lidhur. Këto çështje nuk trajtohen

në mënyrë specifike në këtë interpretim.

Sikurse shpjegohet në Kuadrin Ndërkombëtar të Angazhimeve për Dhënien e Sigurisë, të publikuar nga

Bordi i Standardeve Ndërkombëtare të Auditimit dhe Sigurisë (BSNAS), në një angazhim të sigurisë,

profesionisti kontabël i pavarur shpreh një opinion, që synon të rritë nivelin e besimit të përdoruesve të

synuar, që janë të ndryshëm nga pala përgjegjëse, lidhur me rezultatet e vlerësimit ose të matjes të një

çështje të caktuar kundrejt një kriteri të dhënë.

Angazhimet e Sigurisë që Bazohen në Pohime

Në një angazhim të sigurisë që bazohet në pohime, vlerësimi ose matja e çështjes në fjalë kryhet nga

pala përgjegjëse dhe informacionet për çështjen në fjalë janë në formën e pohimeve që bëhen nga pala

përgjegjëse, të cilat ju bëhen disponibël përdoruesve të synuar.

Në një angazhim të sigurisë që bazohet në pohim pavarësia kërkohet nga pala përgjegjëse, e cila ka

përgjegjësinë për informacionet lidhur me çështjen në fjalë dhe mund të jetë përgjegjëse edhe për

çështjen në fjalë (në shqyrtim).

Në ato angazhime të sigurisë që bazohen në pohime, në të cilat pala përgjegjëse ka përgjegjësinë për

informacionet lidhur me çështjen në fjalë, por jo për vetë çështjen, pavarësia kërkohet nga pala

përgjegjëse. Veç kësaj, duhet të vlerësohet çdo kërcënim që firma ka arsye të besojë se mund të krijohet

nga interesat dhe marrëdhëniet midis një anëtari të grupit të sigurisë, firmës, një firme rrjet dhe palës që

është përgjegjëse për çështjen në fjalë.

Angazhimet e Sigurisë që Raportohen Drejtpërdrejt

Në një angazhim të sigurisë që raportohet drejtpërdrejt, profesionisti kontabël i pavarur kryen vlerësimin

apo matjen e çështjes në fjalë, ose merr një paraqitje nga pala përgjegjëse që ka kryer vlerësimin ose

matjen, që nuk ka qënë bërë disponibël për përdoruesit e synuar. Informacionet për çështjen në fjalë ju

jepen përdoruesve të synuar nëpërmjet raportit të sigurisë.

Në një angazhim të sigurisë që raportohet direkt, pavarësia kërkohet nga pala përgjegjëse, e cila ka

përgjegjësinë për çështjen në fjalë.

ETIKA 118

Palët përgjegjëse të Shumëfishta

Sikurse në angazhimet e sigurisë që bazohen në pohime, ashtu edhe në angazhimet e sigurisë që

raportohen drejtpërdrejt, mund të ketë disa palë përgjegjëse. Për shembull, një kontabilisti publik të

pavarur mund tì kërkohet që të japë siguri lidhur me statistikat e qarkullimit për një numër gazetash me

pronësi të pavarur nga njëra tjetra. Misioni mund të jetë një angazhim sigurie që bazohet në pohim,

atëhere kur çdo gazetë e mat vetë qarkullimin e saj dhe statistikat janë dhënë në këtë mënyrë në një

pohim që ju vihet në dispozicion përdoruesve të synuar. Në mënyrë alternative, misioni mund të jetë një

angazhim sigurie që raportohet drejtpërdrejt, ku nuk ka ndonjë pohim dhe mund të ketë ose jo një

paraqitje me shkrim nga gazetat.

Në këto angazhime, kur përcaktohet në se ka nevojë që për secilën palë përgjegjëse të zbatohen

dispozitat e seksionit 291, firma mund të mbajë parasysh, faktin nëse ndonjë interes apo marrëdhënie

midis firmës, ose një anëtari të grupit të sigurisë dhe një pale të veçantë përgjegjëse, do të mund të

krijonte një kërcënim ndaj pavarësisë që, në kontekstin e informacioneve për çështjen në fjalë, nuk do të

ishte i vogël e i parëndësishëm. Për këtë duhet të mbahen parasysh:

(a) Materialiteti i informacioneve për çështjen në fjalë (ose i vetë çështjes në fjalë) për të cilat

përgjegjësinë e ka një palë përgjegjëse e caktuar.

(b) Shkalla e interesit publik që lidhet me angazhimin.

Në qoftë se firma përcakton se kërcënimet ndaj pavarësisë që krijohen nga ndonjë marrëdhënie me një

palë përgjegjëse të caktuar do të ishin të vogla e të parëndësishme, atehere për atë palë përgjegjëse mund

të mos ketë nevojë të zbatohen të gjitha dispozitat e këtij seksioni.

Shembull

Shembulli në vijim është përpunuar për të demonstruar zbatimin e seksionit 291. Supozohet se klienti

nuk është gjithashtu, një klient që firma ose një firmë rrjet i auditon pasqyrat financiare.

Një firmë angazhohet të japë siguri lidhur me totalin e rezervave të naftës të provuara për 10 shoqëri

tregtare të pavarura. Për të përcaktuar rezervat (çështja që shqyrtohet) çdo shoqëri ka kryer vrojtimet

gjeografike dhe gjeologjike. Për të përcaktuar se kur një rezervë mund të vlerësohet si e provuar janë

vendosur kritere, të cilat profesionisti kontabël i pavarur i gjykon si të përshtatëshme për angazhimin.

Rezervat e provuara për çdo shoqëri me datën 31 Dhjetor 20X0 jane si vijon:

Rezervat e naftës të provuara në 000 fuçi

Shoqëria 1 5,200

Shoqëria 2 725

Shoqëria 3 3,260

Shoqëria 4 15,000

Shoqëria 5 6,700

Shoqëria 6 39,126

Shoqëria 7 345

Shoqëria 8 175

Shoqëria 9 24,135

Shoqëria 10 9,635

Totali 104,301

Angazhimi mund të strukturohet në mënyra të ndryshme:

ETIKA 119

Angazhimet e bazuara në pohime

A1. Çdo shoqëri i mat vetë rezervat e saj dhe jep nje pohim për firmën dhe për përdoruesit e

synuar.

A2. Një entitet tjetër, i ndryshëm nga shoqëritë, i mat rezervat dhe jep një pohim për firmën

dhe për përdoruesit e synuar.

Angazhimet e raportimit të drejtpërdrejtë

D1. Çdo shoqëri mat rezervat dhe e pajis firmën me një paraqitje me shkrim, që tregon për

matjen e rezervave kundrejt kriterit të përcaktuar për matjen e rezervave të provuara. Kjo

paraqitje nuk ju është vënë në dispozicion përdoruesve të synuar.

D2. Firma mat drejtpërdrejt rezervat e disa shoqërive.

Zbatimi i metodës:

A1. Çdo shoqëri i mat vetë rezervat e saj dhe jep një pohim për firmën dhe për përdoruesit e

synuar.

Në këtë angazhim ka disa palë përgjegjëse (shoqëritë 1- 10). Kur vlerëson nëse ka nevojë që dispozitat e

pavarësisë të zbatohen për të gjitha shoqëritë, firma mund të marrë në konsideratë faktin nëse, një interes

apo marrëdhënie me një shoqëri të veçantë, do të krijonte një kërcënim për pavarësinë, i cili nuk do të

ishte në një nivel të pranueshëm. Për këtë duhet të mbahen parasysh faktorë të tillë si:

Materialiteti i rezervave të provuara të shoqërisë në totalin e rezervave që duhen raportuar; dhe

Shkalla e interesit publik që lidhet me angazhimin ( paragrafi 291.28)

Për shembull, shoqëria 8 llogarit të ketë 0,17% të totalit të rezervave, kështu që një marrëdhënie ose

interes biznesi me shoqërinë 8 do të krijonte një kërcënim më të vogël se sa një marrëdhënie e ngjashme

me shoqërinë 6, e cila llogarit të ketë afërsisht 37,5 % të rezervave.

Duke përcaktuar ato shoqëri, për të cilat duhet të zbatohen kërkesat e pavarësisë, grupi i sigurisë dhe

firma kërkohet që të jenë të pavarura nga ato palë përgjegjëse, të cilat do të vlerësoheshin se do të ishin

klienti i sigurisë (paragrafi 291.28)

A2. Një entitet tjetër dhe jo shoqëritë, vlerëson rezervat dhe jep një pohim për firmën dhe për

përdoruesit e synuar.

Firma do të duhet të jetë e pavarur nga entiteti që vlerëson rezervat dhe jep pohimin për firmën dhe për

përdoruesit e synuar (paragrafi 291.19). Ai entitet nuk është përgjegjës për çështjen në shqyrtim kështu

që kërkohet të vlerësohet çdo kërcënim që firma ka arsye të besojë se mund të krijohet nga interesat/

marrëdhëniet me palën që është përgjegjëse për çështjen që shqyrtohet (paragrafi 291.19). Në këtë

angazhim ka disa palë përgjegjëse për çështjen që shqyrtohet (shoqëritë 1-10). Sikurse shpjegohet në

shembullin A1 më lartë, firma mund të marrë parasysh nëse një interes ose marrëdhënie me një shoqëri

të veçantë do të krijonte një kërçënim për pavarësinë, i cili nuk do të ishte krejt i parëndësishëm.

D1. Çdo shoqëri i mat vetë rezervat dhe e pajis firmën me një paraqitje të shkruar ku jepet

matja e rezervave kundrejt kriterit të vendosur për matjen e rezervave të provuara. Kjo

paraqitje nuk ju është vënë në dispozicion përdoruesve të synuar.

ETIKA 120

Në këtë angazhim ka disa palë përgjegjëse për çështjen që shqyrtohet (shoqëritë 1-10). Kur përcaktohet

nëse dispozitat e pavarësisë duhet të zbatohen për të gjitha shoqëritë, firma mund të marrë në konsideratë

faktin nëse një interes ose marrëdhënie me një shoqëri të veçantë do të krijonte një kërcënim për

pavarësinë, që nuk do të ishte krejt i parëndësishëm. Kjo do të kërkonte të mbaheshin parasysh faktorë të

tillë siç janë:

Materialiteti i rezervave të provuara të shoqërisë në totalin e rezervave që duhen raportuar; dhe

Shkallën e interesit publik që lidhet me angazhimin (paragrafi 291.28)

Për shembull, shoqëria 8 llogarit të ketë 0,17% të totalit të rezervave, kështu që një marrëdhënie ose

interes biznesi me shoqërinë 8 do të krijonte një kërcënim më të vogël se sa një marrëdhënie e ngjashme

me shoqërinë 6, e cila llogarit të ketë afërsisht 37,5 % të rezervave.

Duke përcaktuar ato shoqëri, për të cilat duhet të zbatohen kërkesat e pavarësisë, grupi i sigurisë dhe

firma kërkohet që të jenë të pavarura nga ato palë përgjegjëse që do të vlerësoheshin se do të ishin klienti

i sigurisë (paragrafi 291.28)

D2. Firma i vlerëson direkt rezervat e disa shoqërive

Zbatimi është i njëjtë si në shembullin D1.

ETIKA 121

PJESA C: PROFESIONISTËT KONTABËL TË PUNËSUAR (NË BIZNES)

SEKSIONI 300 Hyrje

SEKSIONI 310 Konfliktet e Interesit

SEKSIONI 320 Përgatitja dhe Raportimi i Informacionit

SEKSIONI 330 Kryerja e Punës me Eskpertizën e Nevojshme

SEKSIONI 340 Interesat (pjesëmarrjet) Financiare, Kompensimi dhe Nxitjet që lidhen me

Raportimin Financiar dhe Vendimarrjen

SEKSIONI 350 Nxitjet

ETIKA 122

SEKSIONI 300

Hyrje

300.1 Kjo pjesë e Kodit përshkruan mënyrën se si duhet të zbatohet kuadri konceptual që jepet në

Pjesën A, nga profesionistët kontabël të punësuar. Kjo pjesë nuk përshkruan të gjitha rrethanat

dhe marrëdhëniet që mund të ndeshen nga një profesionist kontabël i punësuar, të cilat krijojnë

ose mund të krijojnë kërcënime ndaj respektimit të parimeve themelore. Prandaj, profesionistët

kontabël të punësuar inkurajohen të jenë vigjilentë për rrethana dhe marrëdhënie të tilla.

300.2 Investitorët, kreditorët, punëdhënësit dhe sektorët e tjerë të komunitetit të biznesit, si edhe

qeveritë e publiku i gjerë, të gjithë mund të mbështeten në punën e profesionistëve kontabël të

punësuar. Profesionistet kontabël të punësuar mund të jenë veças ose bashkërisht përgjegjës për

përgatitjen dhe raportimin e informacioneve financiare dhe të informacioneve të tjera, tek të cilat

mbështetet organizata e tyre punëdhënëse dhe palët e treta. Ata, gjithashtu, mund të jenë

përgjegjës për dhënien e këshillave efektive dhe kompetente për drejtimin financiar lidhur me një

gamë të gjerë çështjesh të biznesit.

300.3 Një profesionist kontabël i punësuar mund të jetë një punonjës që merr një rrogë, një ortak

(ortak), një drejtor (qoftë ky ekzekutiv ose jo ekzekutiv) një pronar-drejtues, një vullnetar apo

edhe një tjetër që punon për një apo për më shumë organizata punëdhënëse. Forma ligjore e

marrëdhënieve me organizatën punëdhënëse nuk sjell ndonjë detyrim mbi përgjegjësitë etike që

duhet të ketë profesionisti kontabël i punësuar.

300.4 Një profesionist kontabël i punësuar ka përgjegjësinë për tì çuar më tej qëllimet legjitime të

organizatës së tij të punësimit. Ky kod nuk synon të pengojë profesionistin kontabël në

përmbushjen si duhet të kësaj përgjegjësie, por ai trajton rrethanat, në të cilat mund të

kompromentohet pajtueshmëria me parimet themelore.

300.5 Një profesionist kontabël i punësuar shpesh mban një pozicion drejtues brenda organizatës. Sa

më i lartë të jetë pozicioni, aq më e madhe do të jetë aftësia dhe mundësia për të influencuar

ngjarjet, praktikat dhe qëndrimet. Pranadaj një profesionisti kontabël i punësuar parashikohet që

në organizatën punëdhënëse të inkurajojë një kulturë që bazohet në etikë, dhe e vë theksin tek

rëndësia që ka për drejtimin e lartë sjellja etike.

300.6 Një profesionist kontabël i punësuar nuk duhet të angazhohet në mënyrë të vetëdijshme në

ndonjë veprimtari biznesi, profesionale ose aktivitet që mund të dëmtojë integritetin,

objektivitetin dhe reputacionin e mirë të profesionit dhe për rrjedhojë, do të ishte i papajtueshëm

me parimet themelore.

300.7 Respektimi i parimeve themelore mund të kërcënohet potencialisht nga një diapazon i gjerë

rrethanash e marrëdhëniesh. Kërcënimet përfshihen në kategoritë që jepen në vijim:

(a) Egoizmi;

(b) Vetërishikimi;

(c) Favorizimi;

(d) Familiariteti; dhe

(e) Frikësimi.

ETIKA 123

Këto kërcënime janë trajtuar në mënyrë më të plotë në Pjesën A të këtij Kodi.

300.8 Shembuj të rrethanave që, për një profesionist kontabël në punësuar, mund të krijojnë kërcënimin

e egoizmit janë:

Mbajtja e një interesi financiar ose marrja e një huaje ose garancie nga një organizatë

punëdhënëse.

Pjesëmarrja në marrëveshjet që nxitin kompensimin që ofrohet nga organizata punëdhënëse.

Përdorimi i papërshtatshëm për qëllime personale i aktiveve të shoqërisë.

Shqetësimet për sigurinë e vazhdimësisë së punësimit.

Presioni tregtar nga jashtë organizatës së punësimit.

300.9 Një shembull i rrethanave që krijojnë një kërcënim të vetërishikimit për një profesionist kontabël

të punësuar është përcaktimi i trajtimit të duhur kontabël në rastin e një kombinimi biznesi pas

kryerjes së studimit të fizibilitetit mbi të cilin është mbështetur vendimi i blerjes.

300.10 Profesionistët kontabël të punësuar, gjatë përmbushjes të qëllimeve dhe objektivave të ligjshme

të organizatave të tyre të punësimit, nëpërmjet deklarimeve që nuk janë false ose kequdhëzuese,

mund të promovojnë pozitën e organizatës së tyre. Këto veprime përgjithësisht, nuk do të

krijonin ndonjë kërcënim të favorizimit.

300.11 Shembuj të rrethanave, që për një profesionist kontabël të punësuar mund të krijojnë kërcënime

të familiaritetit, janë:

Të qënurit përgjegjës për raportimin financiar të organizatës, kur një anëtar i drejtpërdrejtë

ose i afërt i familjes i punësuar nga entiteti merr vendimet që ndikojnë në raportimin financiar

të entitetit.

Lidhja e gjatë me kontaktet e biznesit që influencojnë vendimet e biznesit.

Pranimi i një dhurate ose i një trajtimi preferencial, përveç rasteve kur vlera është vogël dhe e

parëndësishme.

300.12 Shembuj të rrethanave, që për një profesionist kontabël të punësuar mund të krijojnë kërcënimet

e frikësimit, janë:

Kërcënimi me pushim nga puna ose me zëvendësimin e profesionistit kontabël të punësuar

ose të një anëtari të ngushtë apo të drejtpërdrejtë të familjes së tij, që lidhet me një

mosmarrëveshje për zbatimin e një parimi kontabël, ose për mënyrën se si duhet të raportohet

informacioni financiar.

Rasti kur një personalitet i lartë përpiqet të influencojë proçesin e vendimmarrjes, për

shembull, për marrjen e një kontrate apo zbatimin e një parimi kontabël.

ETIKA 124

300.13 Masat mbrojtëse që mund të eleminojnë ose zvogëlojnë kërcënimet në një nivel të pranueshëm,

grupohen në dy kategori të mëdha:

(a) Masa mbrojtëse që krijohen nga vetë profesioni, legjislacioni ose rregullat; dhe

(b) Masa mbrojtëse që ekzistojnë në vendin e punës.

Shembuj të masave mbrojtëse që krijohen nga profesioni, legjislacioni ose rregullat janë dhënë

me detaje në paragrafin 100.14 të pjesës A të këtij Kodi.

300.14 Masat mbrojtëse që ekzistojnë në vendin e punës përfshijnë:

Sistemet e mbikëqyrjes korporative që përdor organizata punëdhënëse ose strukturat e tjera

mbikëqyrëse të saj.

Ekzistencën e programeve etike dhe të sjelljes së organizatës punëdhënëse.

Procedurat e rekrutimit që përdor organizata punëdhënëse, të cilat e vënë theksin në

punësimin e personelit kompetent dhe të nivelit të lartë.

Kontrollet e brendëshme të forta.

Proçeset e duhura disiplinore.

Lidershipin që e vë theksin në rëndësinë e sjelljes etike dhe në parashikimin që punonjësit do

të veprojnë në mënyrë etike.

Politikat dhe procedurat që përdoren për të zbatuar dhe monitoruar cilësinë e performacës së

punonjësit.

Komunikimin në kohë të politikave dhe proçedurave të organizatës punëdhënëse, përfshirë

ndryshimet e tyre, për të gjithë punonjësit dhe trainimin e formimin e duhur për zbatimin e

tyre.

Vendosjen e politikave dhe procedurave që u japin mundësi dhe i inkurajojnë punonjësit të

komunikojnë me nivelet e larta brenda organizatës punëdhënëse për çështjet etike që i

shqetësojnë, pa patur frikë se mund të ndëshkohen.

Konsultimi me një profesionist kontabël tjetër të përshtatshëm.

300.15 Në ato rrethana, kur një profesionist kontabël i punësuar beson se sjelljet apo veprimet jo etike të

kryera nga të tjerët do të vazhdojnë të ndodhin brenda organizatës punëdhënëse, profesionisti

kontabël i punësuar duhet të marrë parasysh kërkimin e këshillave ligjore. Në ato situata

ekstreme, kur janë ezauruar të gjitha masat e mundëshme mbrojtëse dhe nuk ka mundësi që

rreziku të zvogëlohet në një nivel të pranueshëm, profesionisti kontabël i punësuar mund të arrijë

në përfundimin se më e përshtatëshme do të ishte dorëheqja nga organizata punëdhënëse.

ETIKA 125

SEKSIONI 310


310.1 Një profesionist kontabël i punësuar gjatë kryerjes së një aktiviteti mund të ndeshet me një

konflikt interesi. Një konflikt interesi krijon një kërcënim për objektivitetin dhe mund të krijojë

kërcënime edhe për parimet e tjera themelore. Këto kërcënime mund të krijohen kur:

Profesionisti kontabël ndërmerr një aktivitet profesional për një çështje të veçantë për dy ose më

shumë palë, interesat e të cilave në lidhje me këtë çështje janë në konflikt;

Interesat e profesionistit kontabël në lidhje me një çështje të veçantë dhe interesat e një pale për

të cilën profesionisti kontabël ndërmerr një aktivitet profesional të lidhur me atë çështje, janë në

konflikt.

Një palë mund të jetë një organizatë punëdhënëse, një shitës, një klient, një huadhënës, një aksioner

ose një palë tjetër.

Një profesionist kontabël nuk do të lejojë një konflikt interesi që kompromenton gjykimin

profesional ose të biznesit.

310.2 Shembuj të rrethanave ku mund të lindë një konflikt interesi janë:

Rastet kur u shërbehet dy ose më shumë organizatave punëdhënëse në një pozicion menaxherial

ose të një organi qeverisës dhe marrja e informacionit konfidencial nga njëra organizate

punedhënëse, mund të përdoret nga profesionisti kontabël në avantazhin apo dizavantazhin e

organizatës tjetër punëdhënëse.

Ndërmarrja e një aktiviteti profesional për secilën nga dy palët në një ortakëri që punësojnë

profesionistion kontabël për tì ndihmuar ato të ndërpresin ortakërinë.

Përgatitja e informacionit financiar për disa anëtarë të drejtimit të entitetit që punëson

profesionistin kontabël, të cilët kërkojnë të ndërmarrin një veprimtari menaxheriale të pasblerjes.

Të qenit përgjegjës për zgjedhjen e një shitësi për organizatën që punëson profesionistin

kontabël, kur një anëtar i drejtperdrejtë i familjes së profesionsitit kontabël mund të përfitojë

financiarisht nga transaksioni.

Shërbimi në kapacitetin e organit qeverisës në një organizate punëdhënëse që aprovon disa

investime për kompaninë ku njëri prej këtyre investimeve do të shtojë vlerën e portofolit të

investimit personal të profesionistit kontabël ose të një anëtari të ngushtë të familjes së tij.

310,3 Gjatë identifikimit dhe vlerësimit të interesave dhe marrëdhënieve që mund të krijojnë një

konflikt interesi si dhe zbatimit të masave mbrojtëse, nëse është e nevojshme, për të eleminuar

ose zvogëluar ndonjë kërcënim ndaj respektimit të parimeve themelore deri në nje nivel të

pranueshëm, një profesionist kontabël i punësuar do të ushtrojë gjykimin profesional dhe do të

jetë vigjilent ndaj të gjitha interesave dhe marrëdhënieve të cilat do e çonin një palë të tretë të

arsyeshme dhe të informuar, që vlerëson të gjitha faktet dhe rrethanat specifike që kanë qënë në

dispozicion të profesionistit kontabël në atë kohë, në përfundimin se mund të kompromentohet


310,4 Kur trajton një konflikt interesi, një profesionist kontabël i punësuar inkurajohet të kërkojë

udhëzime brenda organizatës punëdhënëse ose nga të tjerë, siç është një organizëm profesional,

këshilltar ligjor ose një profesionist tjetër kontabël. Kur jep informacione shpjeguese ose ndan

informacionet brenda organizatës punëdhënëse dhe kërkon udhëzim nga palët e treta,

profesionisti kontabël duhet të jetë vigjilent ndaj parimit themelor të konfidencialitetit.

310,5 Nëse kërcënimi i krijuar nga një konflikt interesi nuk është në një nivel të pranueshëm,

profesionisti kontabël i punësuar do të zbatojë masat mbrojtëse për të eleminuar kërcënimin ose

ETIKA 126

zvogëluar atë në një nivel të pranueshëm. Nëse masat mbrojtëse nuk mund të zvogëlojnë

kërcënimin në një nivel të pranueshëm, profesionisti kontabël i punësuar do të tërhiqet nga

ndërmarrja ose vazhdimi i aktivitetit profesional që do të rezultonte në një konflikt interesi; ose

do të ndërpresë marrëdhëniet përkatëse, apo të zgjidhë interesat përkatëse për të eleminuar

kërcënimin ose zvogëluar atë në një nivel të pranueshëm.

310,6 Kur shqyrton nëse ekziston një konflikt interesi, ose nëse mund të krijohet një i tillë, profesionisti

kontabël i punësuar do të ndërmarrë hapat e arsyeshme për të përcaktuar:

Natyrën e interesave përkatëse dhe marrëdhënieve midis palëve të përfshira; dhe

Natyrën e aktivitetit dhe domethënien e tij për palët përkatëse.

Natyra e aktiviteteve si dhe interesave dhe marrëdhënieve përkatëse mund të ndryshojë me kalimin e

kohës. Profesionisti kontabël i punësuar do të jetë vigjilent për këto ndryshime me qëllim që të

identifikojë rrethanat që mund të krijojnë një konflikt interesi.

310,7 Nëse identifikohet një konflikt interesi, profesionisti kontabël i punësuar do të vlerësojë:

Rëndësinë e interesave ose marrëdhënieve përkatëse; dhe

Rëndësinë e kërcënimeve të krijuara nga ndërmarrja e aktivitetit ose aktiviteteve profesionale. Në

përgjithësi, sa më e drejtpërdrejtë të jetë lidhja midis aktivitetit profesional dhe çështjes mbi të

cilën interesat e palëve janë në konflikt, aq më i madh do të jetë kërcënimi ndaj objektivitetit dhe

pajtueshmërisë me parimet e tjera themelore.

310.8 Profesionisti kontabël i punësuar do të zbatojë masat mbrojtëse, kur është e nevojshme, për të

eleminuar kërcënimet ndaj pajtueshmërisë me parimet themelore, të krijuara nga konflikti i interesit ose

për tì zvogëluar ato në një nivel të pranueshëm. Në varësi të rrethanave që çojnë në konflikt interesi,

mund të jetë e përshtatshme të zbatohet njëra ose disa nga masat mbrojtëse të mëposhtme:

Ristrukturimi ose ndarja e disa përgjegjësive dhe detyrave.

Sigurimi i një mbikëqyrjeje të përshtatshme, për shembull të vepruarit nën mbikëqyrjen e një

drejtori ekzekutiv ose jo-ekzekutiv.

Tërheqja nga proçesi i vendimarrjes që lidhet me çështjen që çon në konflikt interesi.

Konsultimi me palë të treta,të tilla si një organizëm profesional, një këshilltar ligjor ose një tjetër

profesionist kontabël.

310,9 Përveç kësaj, përgjithësisht është e nevojshme t’u jepen informacione për natyrën e konfliktit

palëve përkatëse, si dhe niveleve të duhura brenda organizatës punëdhënëse dhe, kur kërkohet të

zbatohen masa mbrojtëse për të zvogëluar kërcënimin në një nivel të pranueshëm, si dhe të

sigurohet pëlqimi i profesionistit kontabël të punësuar që kryen aktivitetin profesional. Në disa

rrethana pëlqimi mund të nënkuptohet nga sjellja e një pale, ku profesionisti kontabël ka prova të

mjaftueshme për të arritur në përfundimin se palët i njohin rrethanat që në fillim dhe se e kanë

pranuar konfliktin e interesit, nëse ato nuk kundërshtojnë për ekzistencën e konfliktit.

310,10 Kur dhënia e këtyre informacioneve është verbale, ose pëlqimi është verbal profesionisti kontabël

i punësuar inkurajohet të dokumentojë natyrën e rrethanave që çojnë në konflikt interesi, masat

mbrojtëse të zbatuara për të zvogëluar kërcënimet në një nivel të pranueshëm dhe pëlqimin e

marrë.

310,11 Një profesionist kontabël i punësuar mund të ndeshet me kërcënime të tjera ndaj respektimit të

parimeve themelore. Kjo mund të ndodhë, për shembull, kur përgatitet ose raportohet informacioni

financiar si rrjedhojë e një presioni të papërshtatshëm nga të tjerët brenda organizatës punëdhënëse ose

marrëdheniet financiare, të biznesit ose personale, që anëtarët e ngushtë ose të drejtpërdrejtë të familjes

ETIKA 127

të profesionistit kontabël kanë me organizatën punëdhënëse. Udhëzime për menaxhimin e këtyre

rreziqeve janë mbuluar nga Seksionet 320 dhe 340 të këtij Kodi.

ETIKA 128

SEKSIONI 320

Përgatitja dhe Raportimi i Informacionit

320.1 Profesionistët kontabël të punësuar shpesh përfshihen në përgatitjen dhe raportimin e

informacionit, i cili ose mund të jetë bërë publik ose është përdorur nga të tjerët brenda apo jashtë

organizatës punëdhënëse. Këto informacione mund të përfshijnë informacionet financiare ose të

drejtimit, për shembull parashikimet dhe buxhetet, pasqyrat financiare, diskutimet dhe analizat

për drejtimin, dhe letrën e paraqitjeve të drejtimit që ju jepet audituesve gjatë auditimit të

pasqyrave financiare të entitetit. Një profesionist kontabël i punësuar duhet të përgatitë ose të

paraqitë këtë informacion me sinqeritet, ndershmëri dhe në pajtim me standardet përkatëse

profesionale, me qëllim që informacioni të jetë i kuptueshëm sipas kontekstit.

320.2 Një profesionist kontabël i punësuar, i cili ka përgjegjësinë për përgatitjen ose aprovimin e

pasqyrave financiare të një organizate punëdhënëse, të cilat përgatiten për qëllime të

përgjithëshme, duhet të japë sigurinë se këto pasqyra janë paraqitur në pajtim me standardet e

zbatueshme të raportimit financiar.

320.3 Një profesionist kontabël i punësuar duhet të ndërmarra hapa të arsyeshëm për të mbajtur

informacionin për të cilin ai është përgjegjës në një mënyrë që:

(a) Përshkruan qartë natyrën e vërtetë të transaksioneve të biznesit, të aktiveve ose

detyrimeve;

(b) Klasifikon dhe regjistron informacionet në kohën dhe në mënyrën e duhur; dhe

(c) Paraqet faktet, në të gjitha aspektet e tyre materiale, me saktësi dhe në mënyrë të plotë.

320.4 Kërcënimet që i bëhen respektimit të parimeve themelore, për shembull, kërcënimet e egoizmit

ose të frikësimit kundrejt objektivitetit ose aftësisë profesionale dhe kujdesit të duhur, mund të

krijohen kur një profesionist kontabël i punësuar ndodhet nën presion (qoftë nga jashtë ose edhe

nga mundësia e përfitimeve personale) për tù bërë vetë pjesë e informacionit që kequdhëzon ose

për tù lidhur me informacionin që kequdhëzon nëpërmjet veprimeve që kryhen nga tjerët.

320.5 Rëndësia e këtyre kërcënimeve do të varet nga faktorë të tillë si burimi i presionit dhe kultura e

korporatës brenda organizatës punëdhënëse. Profesionisti kontabël i punësuar duhet të jetë

vigjilent ndaj parimit të integritetit, i çili imponon një detyrim mbi të gjithë profesionistët

kontabël për të qënë të drejtpërdrejtë dhe të ndershëm në të gjitha marrëdheniet profesionale dhe

të biznesit. Kur kërcënimet lindin nga marrëveshjet e kompensimit ose nxitëse, është i

zbatueshëm seksioni 340.

320,6. Rëndësia e ndonjë kërcënimi do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme, duhet të zbatohen masat

mbrojtëse për eleminimin ose zvogëlimin e tyre në një nivel të pranueshëm. Këto masa mbrojtëse

mund të përfshijnë konsultimin me drejtuesit e niveleve të larta brenda organizatës punëdhënëse

për shembull, me komitetin e auditimit ose me organe të tjera që janë përgjegjës për qeverisjen,

apo edhe konsultimin me një organizëm përkatës profesional.

320.6 Kur nuk është e mundur që kërcënimi të zvogëlohet në një nivel të pranueshëm, një profesionist

kontabël i punësuar duhet të refuzojë të qëndrojë i lidhur me informacionin që konsiderohet se

është ose mund të jetë kequdhëzues. Një profesionist kontabël i punësuar mund të jetë i lidhur në

mënyrë të pavullnetshme me informacionin kequdhëzues. Sapo të vihet në dijeni të këtij fakti,

ETIKA 129

profesionisti kontabël i punësuar duhet të ndërmarrë hapat e duhura për të zgjidhur lidhjen e tij

me këtë informacion. Për të përcaktuar nëse ka ndonjë detyrim për të raportuar, profesionisti

kontabël i punësuar mund të konsiderojë marrjen e këshillave ligjore. Veç kësaj, ai mund të

konsiderojë edhe faktin nëse duhet ose jo të japë dorëheqjen.

ETIKA 130

SEKSIONI 330

Kryerja e Detyrës me Ekspertizën e Nevojshme

330.1 Parimi themelor i kompetencës profesionale dhe i kujdesit të duhur kërkon që një profesionist

kontabël i punësuar të marrë përsipër të kryejë vetëm ato detyra të rëndësishme për të cilat ai

zotëron ose ka mundësi të marrë trainimin apo eksperiencën specifike të nevojshme. Një

profesionist kontabël i punësuar nuk duhet të kequdhëzojë në mënyrë të qëllimshme

punëdhënësin përsa i përket nivelit të ekspertizës ose të eksperiencës që ai zotëron, po kështu

profesionisti kontabël i punësuar nuk duhet të heqë dorë nga kërkesa për këshilla dhe asistencë të

duhur prej ekspertëve, kur një gjë e tillë kërkohet.

330.2 Rrethanat që kërcënojnë aftësinë e një profesionisti kontabël të punësuar që ai të kryejë detyrat

me nivelin e duhur të kompetencës profesionale dhe të kujdesit të duhur përfshijnë:

Kohën e pamjaftueshme për kryerjen siç duhet ose për përfundimin e detyrave përkatëse.

Informacionet që nevojiten për kryerjen e detyrave siç kërkohet nuk janë të plota, janë të

kufizuara, ose thënë ndryshe, të pamjaftueshme.

Eksperienca, trainimi dhe/ose edukimi profesional janë të pamjaftueshëm.

Burimet që kërkohen për të kryer detyrat siç duhet, janë të pamjaftueshme.

330.3 Rëndësia e këtyre kërcënimeve do të varet nga faktorë të tillë si, shkalla në të cilën profesionisti

kontabël i punësuar punon me të tjerët, vjetërsia relative në punë dhe niveli i mbikëqyrjes dhe

rishikimit që zbatohet për punën. Rëndësia e kërcënimive duhet të vlerësohet dhe kur është e

nevojshme duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eleminuar kërcënimet ose për tì zvogëluar

ato në një nivel të pranueshëm. Në këto masa mund të përfshihen:

Marrja e këshillave apo e trajnimit shtesë.

Garantimi se ekziston koha e mjaftueshme për të përfunduar detyrat përkatëse.

Marrja e asistencës nga dikush që e ka ekspertizën e nevojshme.

Konsultimi, kur kjo është e nëvojshme, me:

Superiorët brenda organizatës punëdhënse;

Ekspertët e pavarur; ose

Një organizëm përkatës profesional.

330.4 Kur kërcënimet nuk mund të eleminohen ose zvogëlohen në një nivel të pranueshëm,

profesionisti kontabël i punësuar duhet të vlerësojë në se ai duhet të refuzojë ose jo kryerjen e

detyrave në fjalë. Në se profesionisti kontabël i punësuar vlerëson se duhet të bëjë refuzimin,

atëhere ai duhet të komunikojë qartë arsyet pse e ka bërë një gjë të tillë.

ETIKA 131

SEKSIONI 340

Interesat Financiare, Kompensimi dhe Nxitjet që lidhen me Raportimin Financiar dhe Vendimmarrjen

340.1 Profesionistët kontabël të punësuar mund të kenë interesa financiare, përfshirë ato që lindin nga

marrëveshjet e kompensimit ose të nxitjes, ose mund të jetë në dijeni për interesat financiare të

anëtarëve të drejtpërdrejtë apo të ngushtë të familjes së tij, të cilat në disa rrethana, mund të

krijojnë kërcënime ndaj respektimit të parimeve themelore. Për shembull, kërcënimet e egoizmit

ndaj objektivitetit ose ndaj konfidencialitetit mund të krijohen kur ekziston motivi dhe mundësia

e manipulimit të informacioneve sensitive lidhur me çmimin, në funksion të rritjes së të

ardhurave të tyre financiare. Shembuj të rrethanave që mund të krijojnë kërcënime të egoizmit

përfshijnë ato situata kur profesionisti kontabël i punësuar ose një anëtar i drejtpërdrejtë apo i

ngushtë i familjes:

Zotëron një interes financiar të drejtpërdrejtë ose të tërthortë në organizatën punëdhënëse dhe

vlera e interesit financiar mund të ndikohet drejtpërdrejt nga vendimet që merr profesionisti

kontabël i punësuar;

Ka të drejtën e një bonusi të lidhur me fitimin dhe vlera e këtij bonusi mund të ndikohet

direkt nga vendimet e marra prej profesionistit kontabël të punësuar;

Zotëron direkt ose indirekt opsionin që të shpërblehet nga organizata punëdhënëse me të

drjejta në aksione të shtyra në kohë ose me aksione, vlera e të cilave mund të ndikohet

drejtpërdrejt nga vendimet e marra prej profesionistit kontabël të punësuar;

Merr pjesë në marrëveshje kompensimi të cilat ofrojnë nxitje për të arritur objektivat e

performancës ose për të mbështetur përpjekjet për të maksimizuar vlerën e aksioneve të

organizatës punëdhënëse, për shembull përmes pjesëmarrjes në skemat nxitëse afatgjata të

cilat lidhen me përmbushjen e disa kritereve të performancës.

340.2 Kërcënimi i interesave personale që lind nga marrëveshjet e kompensimit ose të nxitjes mund të

komplikohen më tej nga presionet e eprorëve ose të kolegëve në organizatën punëdhënëse, të

cilët janë pjesë e të njëjtave marrëveshje. Për shembull, këto marrëveshje, shpesh u japin

pjesëmarrësve të drejtën e shpërblimit me aksione të organizatës punëdhënëse me pak apo pa

kosto për punëmarrësin dhe kur plotësohen disa kritere të performancës. Në disa raste vlera e

aksioneve të shpërblyera mund të jetë shumë më e madhe se paga bazë e profesionistit kontabël

të punësuar.

340.3 Një profesionist kontabël i punësuar nuk duhet as të manipulojë informacionin e as të përdorë

informacionet konfidenciale për përfitime financiare personale apo në favortë të tjerëve. Sa më i

lartë të jetë pozicioni që profesionisti kontabël i punësuar mban, aq më e madhe është aftësia dhe

mundësia që ai të influencojë raportimin financiar dhe vendimmarrjen dhe aq më i madh është

presioni nga eprorët dhe rishikuesit që ai të manipulojë informacionin. Në këto situata

profesionisti kontabël i punësuar do të jetë veçanërisht vigjilent ndaj parimit të integritetit, i cili

imponon një detyrim mbi të gjithë profesionistët kontabël të punësuar për të qënë të

drejtpërdrejtë dhe të ndershëm në të gjitha marrëdheniet profesionale dhe të biznesit.

340.4. Rëndësia e çdo kërcënimi të krijuar nga interesat financiare do të vlerësohet dhe kur është e

nevojshme duhet të zbatohen masat mbrojtëse për eleminimin ose zvogëlimin e tyre në një nivel

të pranueshëm. Për vlerësimin e rëndësisë së ndonjë kërcënimi dhe kur është e nevojshme, për të

përcaktuar masat e duhura mbrojtëse që do të zbatohen për eleminimin e kërcënimit apo

zvogëlimin e tij në një nivel të pranueshëm, një profesionisti kontabël i punësuar duhet të

ETIKA 132

shqyrtojë natyrën e interesit. Kjo përfshin vlerësimin e rëndësisë së interesit. Ajo çka përbën një

piketë të rëndësishme apo të vlefshme në një organizatë, do të variojë nga njëri individ tek tjetri,

në varësi të rrethanave personale. Shembuj të këtyre masave mbrojtëse përfshijnë:

Vendosjen e politikave dhe të procedurave për funksionimin e një komiteti të pavarur nga

drejtimi, i cili do të përcaktojë nivelin dhe formën e shpërblimit të drejtuesve kryesorë.

Informimin e personave të ngarkuar me qeverisjen e organizatës punëdhënëse, për të gjitha

interesat përkatëse dhe për çdo plan për të ushtruar të drejtat ose tregtuar në aksionet

përkatëse, në pajtim me politikat e brendshme.

Konsultimin, kur është e nevojshme, me drejtuesit e lartë brenda organizatës punëdhënëse.

Konsultimin, kur është e nevojshme, me personat që janë të ngarkuar me qeverisjen e

organizatës punëdhënëse ose me organizmat përkatëse profesionale.

Procedurat e auditimit të brendshëm dhe të jashtëm.

Aktualizimi i edukimit në lidhje me çështjet etike, si dhe kufizimet ligjore dhe rregullimet e

tjera që kanë të bëjnë me tregtimin e mundshëm të brendshëm.

ETIKA 133

SEKSIONI 350

Nxitjet

Marrja e Ofertave

350.1 Një profesionisti kontabël të punësuar, apo një anëtari të drejtpërdrejtë ose të afërt të familjes së

tij, mund tì jetë ofruar një nxitje. Nxitjet mund të kenë forma të ndryshme siç janë dhuratat,

mikëpritja, trajtimi preferencial dhe joshjet e papërshtatëshme për miqësi ose besnikëri.

350.2 Ofrimet e nxitjeve mund të krijojë kërcënime ndaj respektimit të parimeve themelore. Kur një

profesionisti kontabël të punësuar apo një anëtari të drejtpërdrejte ose të ngushtë të familjes së tij

i ofrohet një nxitje, situatat duhet të vlerësohen. Kërcënimet e egoizmit ndaj objektivitetit dhe

konfidencialitetit krijohen atëhere kur nxitja është bërë në përpjekje për të influencuar

padrejtësisht veprimet ose vendimet, të cilat inkurajojnë sjellje jo ligjore apo të pandershme ose

sigurojnë informacione që janë konfidenciale. Kërcënimet e frikësimit ndaj objektivitetit dhe

konfidencialitetit krijohen në qoftë se kjo nxitje është pranuar dhe është pasuar me kërcënimin që

kjo ofertë mund të bëhet publike, fakt që do të dëmtonte qoftë reputacionin e profesionistit

kontabël të punësuar, ashtu edhe atë të anëtarit të drejtpërdrejtë ose të afërt të familjes së tij.

350.3 Ekzistenca dhe rëndësia e këtyre kërcënimeve do të varet nga natyra, vlera dhe qëllimi që

qëndron pas ofertës. Kur një palë e tretë e arsyeshme dhe e mirëinformuar, e cila vlerëson të

gjitha rrethanat dhe faktet specifike, do ta konsideronte nxitjen e bërë si të parëndësishme dhe që

nuk synon të inkurajojë sjelljen jo-etike, atëhere një profesionist kontabël i punësuar, mund të

arrijë në përfundimin se oferta është bërë në kushtet normale të biznesit dhe mundet që,

përgjithësisht të arrijë në përfundimin se nuk ka ndonjë kërcënim të konsiderueshëm ndaj

respektimit të parimeve themelore.

350.4 Rëndësia e çdo kërcënimi do të vlerësohet dhe kur është e nevojshme duhet të zbatohen masat

mbrojtëse për eleminimin ose zvogëlimin e tyre në një nivel të pranueshëm. Kur kërcënimet nuk

mund të eleminohen ose zvogëlohen në një nivel të pranueshëm përmes zbatimit të masave

mbrojtëse, një profesionisti kontabël i punësuar nuk duhet ta pranojë nxitjen. Meqënëse

kërcënimet reale apo ato që duken, ndaj respektimit të parimeve themelore nuk lindin thjesht nga

pranimi i një nxitjeje por shpeshherë, thjesht nga fakti që është bërë një ofertë, kjo kërkon që të

merren masa mbrojtëse shtesë. Një profesionist kontabël i punësuar duhet të vlerësojë çdo

kërcënim që krijohet nga këto oferta dhe të përcaktojë nëse duhet të ndërmarrë një ose më shumë

nga veprimet e mëposhtëme:

(a) Kur bëhen këto lloj ofertash, ai menjëherë duhet të njoftojë nivelet e larta të drejtimit ose

personat që janë të ngarkuar me qeverisjen e organizatës punëdhënëse;

(b) Informimin e palëve të treta të ofertës – për shembull, një organizëm profesional ose

punëdhënësin e individit që e ka bërë ofertën; megjithatë, përpara ndërmarrjes së këtij

hapi një profesionist kontabël i punësuar mund të vlerësojë në se ka nevojë të marrë

këshilla ligjore; dhe

(c) Vënien në dijeni të anëtarëve të drejtpërdrejtë ose të ngushtë të familjes për kërcënimet

dhe masat përkatëse mbrojtëse, kur ata janë potencialisht në pozicione ku mund tù bëhen

oferta nxitëse, për shembull, si rrjedhojë e pozicioneve të tyre të punës; dhe

ETIKA 134

(d) Informimi i niveleve të larta të drejtimit ose i përsonave që janë të ngarkuar me qeverisjen

e organizatës punëdhënëse, kur anëtarët e drejtpërdrejte ose të ngushtë të familjes së tij,

janë punësuar nga konkurentët ose furnitorët e mundshëm të kësaj organizate.

Bërja e Ofertave

350.5 Një profesionist kontabël i punësuar mund të jetë në një situatë ku ai parashikohet të bëjë ose

është në presion për të bërë një ofertë nxitëse, e cila duke nënshtruar gjykimin e një individi ose

të organizate tjetër, ka për qëllim të influencojë proçesin e vendimarrjes ose marrjen e

informacioneve konfidenciale.

350.6 Ky presion mund të vijë nga brenda organizatës punëdhënëse për shembull, nga një koleg ose një

epror. Ai mund të vijë gjithashtu, edhe nga një individ apo organizatë nga jashtë, të cilët

sugjerojnë kryerjen e veprimeve ose marrjen e atyre vendimeve të biznesit, të cilat do të jepnin

avantazhe për organizatën punëdhënëse, mundësisht duke influencuar në mënyrë të

papërshtatëshme profesionistin kontabël të punësuar.

350.7 Një profesionist kontabël i punësuar nuk duhet të ofrojë një nxitje për të influencuar padrejtësisht

gjykimin profesional të një pale të tretë.

350.8 Kur presioni, për të ofruar një nxitje jo etike, vjen nga brenda organizatës punëdhënëse,

profesionisti kontabël duhet të ndjekë parimet dhe udhëzimet që trajtojnë zgjidhjen e konflikteve

etike, të cilat jepen në pjesën A të këtij Kodi.

ETIKA 135

PËRKUFIZIMET

Në këtë Kod të Etikës për Profesionistët Kontabël, fjalët dhe frazat që jepen në vijim kanë këto kuptime:

Acceptable level - Nivel i pranueshëm - Një nivel në të cilin një palë e tretë e mirëinformuar dhe e

arsyeshme, e cila vlerëson (peshon) të gjitha faktet dhe rrethanat specifike që ishin në dispozicion të

profesionistit kontabël në atë kohë, do të kishte arritur në përfundimin se nuk kompromentohet


Advertising – Reklamimi - Komunikimi për publikun i informacioneve që lidhen me shërbimet apo

aftësitë profesionale që jep një profesionist kontabël, i cili e ushtron profesionin në praktikë në mënyrë të

pavarur dhe sipas këndvështrimit të prokurimit të biznesit profesional.

Assurance client - Klineti i sigurisë - Pala përgjegjëse që është personi (personat), i cili (të cilët):

(a) Në një angazhim që bazohet në raportimin e drejtpërdrejtë, ka përgjegjësinë për çështjen në fjalë

(që shqyrtohet).

(b) Në një angazhim që bazohet në pohim, ka përgjegjësinë lidhur me informacionet për çështjen në

fjalë (që shqyrtohet) dhe mund të jetë përgjegjës edhe për vetë çështjen në fjalë.

Assurance engagement – Angazhim i sigurisë – Një angazhim, në të cilin një profesionist kontabël i

pavarur shpreh një konkluzion që synon të përmirësojë nivelin e besimit të përdoruesve të synuar, me

përjashtim të palës që është përgjegjëse për rezultatet e vlerësimit apo të matjes të një çështje në fjalë

sipas një kriteri të dhënë.

(Për udhëzime mbi angazhimet e dhënies së sigurisë shiko Kuadrin Ndërkombëtar të Angazhimeve për

Dhënien e Sigurisë të publikuar nga Bordi i Standardeve Ndërkombëtare të Auditimit e Dhënies së

Sigurisë, i cili përshkruan elementët dhe objektivat e një angazhimi të sigurisë dhe identifikon

angazhimet, në të cilat zbatohen Standardet Ndërkombëtare të Auditimit (SNA); Standardet

Ndërkombëtare të Angazhimeve për të Rishikuar (SNAR) dhe Standardet Ndërkombëtare të

Angazhimeve për Dhënien e Sigurisë (SNAS).)

Assurance team – Grupi i sigurisë –

(a) Të gjithë anëtarët e një grupi që angazhohen për dhënien e sigurisë;

(b) Të gjithë të tjerët brenda një firme, të cilët mund të influencojnë direkt në rezultatin e angazhimit të

sigurisë, ku përfshihen:

(i) ata që rekomandojnë për kompensimin ose që japin mbikëqyrje direkte, drejtim ose çdo

mbikëqyrje tjetër, për një ortak të angazhimit të sigurisë, lidhur me përformancën e këtij

angazhimi.

(ii) ata të cilët japin konsulencë për çështje teknike apo për sektorët specifike të ekonomisë,

transaksionet apo ngjarjet, që kanë të bëjnë me angazhimin e sigurisë; dhe

(iii) ata të cilët bëjnë kontrollin e cilësisë për angazhimet e sigurisë, përfshirë ata të cilët kryejnë

angazhimet e rishikimit të kontrollit të cilësisë për angazhimin e sigurisë; dhe

ETIKA 136

Audit client - Klienti Auditimit - Një entitet në lidhje me të cilin një firmë kryen një angazhim

auditimi. Kur klienti është një entitet i listuar klienti i auditimit do të përfshijë gjithmonë entitetet e

lidhura me të. Kur klienti auditimit nuk është një entitet i listuar, klienti auditimit përfshin ato entitete të

lidhura mbi të cilat klienti ka kontroll të drejtpërdrejtë apo të tërthortë.

Audit engagement - Angazhimi i Auditimit - Një angazhim i sigurisë së arsyeshme, në të cilën një

profesionist kontabël i pavarur shpreh një opinion për faktin nëse pasqyrat financiare janë përgatitur, në

të gjitha aspektet materiale (ose japin një pamje të vërtetë dhe të drejtë, ose janë paraqitur në mënyrë të

drejtë, në të gjitha aspektet materiale) në përputhje me një kuadër të zbatueshëm të raportimit financiar,

si për shembull një angazhim i kryer në pajtim me Standardet Ndërkombëtare të Auditimit. Këtu

përfshihet një auditim ligjor, i cili është një auditim që kërkohet nga legjislacioni ose rregullat e tjera.

Audit team - Grupi i auditimit (a) Të gjithë anëtarët e grupit të angazhimit për angazhimin e auditimit

(b)Të gjithë të tjerët brenda një firme që mund të ndikojnë direkt në rezultatin e angazhimit të auditimit,

duke përfshirë:

(i) Ata të cilët rekomandojnë kompensimin, ose që japin drejtpërdrejt mbikëqyrje, drejtim, apo

bëjnë monitorime të tjera për ortakun e angazhimit në lidhje me performancën e angazhimit

të auditimit, përfshirë edhe ata individë që ndodhen në në të gjitha nivelet hierarkike më të

larta mbi ortakun e angazhimit nëpërmjet individit, i cili është ortaku më i lartë ose drejtues

(Drejtori Ekzekutiv ose ekuivalenti i tij);

(ii) Ata të cilët japin këshilla në lidhje me çështje teknike ose specifike për sektorin e

ekonomisë, transaksionet ose ngjarje për angazhimin dhe

(iii) Ata të cilët bëjnë kontrollin e cilësisë për angazhimin, përfshirë ata të cilët kryejnë

angazhimet e rishikimit të kontrollit të cilësisë për angazhimin; dhe

(c) Të gjithë ata individë në një firmë të rrjetit të cilët mund të ndikojnë drejtpërdrejt në rezultatin e

angazhimit të auditimit .

Close family – familjar i ngushtë – Një prind, fëmijë apo motër, vëlla, që nuk është anëtar i

drejtpërdrejtë i familjes.

Contingent fee - Honorar i kushtëzuar (paracaktuar) - Një honorar (kuotë pagese) që llogaritet mbi

baza të paracaktuara, të cilat lidhen me përfundimin apo rezultatin e një transaksioni apo rezultatin e

shërbimit që do të kryhet nga firma Një honorar që caktohet nga gjykata apo nga një autoritet tjetër

publik nuk është një honorar i kushtëzuar.

Direct financial interest – Interes financiar i drejtpërdrejtë – Një interes financiar:

(a) që zotërohet drejtpërdrejt apo është nën kontrollin e një individi ose të një entiteti (përfshirë ato

interesa që menaxhohen lirshëm nga të tjerët); ose

(b) i dobishëm, që zotërohet përmes një investimi kolektiv në një mjet, pasuri të patundëshme, trust apo

ndërmjetësues të tjerë, mbi të cilët individi apo entiteti ka kontroll, ose aftësinë për të influencuar

vendimet për investimet.

Director or officer – Drejtor ose zyrtar – Personat që janë të ngarkuar me qeverisjen e një entiteti, ose

që veprojnë në një kapacitet ekuivalent, pavarësisht nga titulli i tyre, të cilët mund të ndryshojë nga njëri

vend në tjetrin.

ETIKA 137

Engagement partner – Ortaku i angazhimit – Ortaku apo personi tjetër në firmë, që është përgjegjës

për angazhimin dhe performancën e tij, dhe për raportin që lëshohet në emër të firmës, i cili, atje ku

kërkohet një gjë e tillë, ka autoritetin e duhur nga një organizëm profesional, ligjor apo rregullator.

Engagement quality control review – Angazhim për rishikimin e kontrollit të cilësisë – Një proçes

që ka për qëllim të japë një vlerësim objektiv, përpara se të lëshohet raporti, lidhur me gjykimet e

rëndësishme të bëra nga grupi i angazhimit dhe për konkluzionet e arritura në formulimin e raportit.

Engagement team – Grupi i angazhimit – Të gjithë ortakët dhe personeli që është ngarkuar për të

kryer angazhimin dhe çdo individ i angazhuar nga firma ose një firmë rrjet, e cila kryen procedurat e

sigurisë për angazhimin. Këtu përjashtohen ekspertët e jashtëm të angazhuar nga firma ose një firmë

rrjet.

Termi “grup angazhimi” përjashton dhe individët brenda funksionit të auditimit të brendshëm të klientit

të cilët japin ndihmesë direkte në një angazhim auditimi kur audituesi i jashtëm respekton kërkesat e

SNA 610 (rishikuar 2013) “Përdorimi i punës së audituesve të brendshëm”.4

Existing accountant -Profesionisti kontabël ekzistues – Një profesionist kontabël i pavarur, që

aktualisht ka marrë një emërim auditimi ose po kryen për një klient shërbime kontabël, tatimore, të

konsulencës ose shërbime të tjera profesionale të ngjashme.

External expert - Ekspert i jashtëm - Një individ (i cili nuk është një ortak ose anëtar i personelit

profesional, përfshirë personelin e përkohshëm, të firmës ose të një firme rrjet) ose organizatë që zotëron

aftësitë, njohuritë dhe përvojën në një fushë të ndryshme nga ajo e kontabilitetit apo auditimit, puna e të

cilit në këtë fushë është përdorur për të ndihmuar profesionistin kontabël të sigurojë evidencën e

mjaftueshme dhe të përshtatshme.

Financial interest - Interes Financiar - Një pjesëmarrje (interes) në kapital apo në instrumentet e tjera

të letrave me vlerë, obligacioneve, huave apo detyrimeve të tjera të një entiteti, përfshirë të drejtat dhe

detyrimet për të marrë interesa dhe derivativet e tyre direkt të lidhura me këtë pjesëmarrje.

Financial statements – Pasqyrat Financiare – Një paraqitje e strukturuar e informacioneve financiare

historike, përfshirë shënimet përkatëse, e parashikuar për të komunikuar burimet ekonomike dhe

detyrimet e një entiteti në një moment të kohës, ose ndryshimet në to për një periudhë kohe të përcaktuar

sipas kuadrit të raportimit financiar. Shënimet përkatëse zakonisht përfshijnë një përmbledhje të

politikave më të rëndësishme kontabël dhe informacionet e tjera shpjeguese. Termi mund të lidhet me

një paketë të plotë të pasqyrave financiare, por ai mund të lidhet edhe me një pasqyrë financiare të

vetme, për shembull një bilanc, ose një pasqyrë të të ardhurave e shpenzimeve, dhe shënimet përkatëse

shpjeguese.

Financial statements on which the firm will express an opinion - Pasqyrat financiare mbi të cilat

firma shpreh një opinion – Në rastin e një entiteti individual, pasqyrat financiare të këtij entiteti. Në

rastin e pasqyrave financiare të konsoliduara, ato referohen si pasqyrat financiare të grupit.

Firm – Firmë - (a) Një profesionist kontabël praktikues i vetëm, ortakëri ose shoqëri e profesionistëve

kontabël;

4 SNA 610 (rishikuar në vitin 2013) përcakton limite në lidhje me përdorimin e ndihmës direkte. Ai

pranon se audituesi i jashtëm mund të ndalohet nga ligji ose rregulli për të patur ndihmë direkte nga

audituesit e brendshëm. Prandaj përdorimi i ndihmës direkte kufizohet në situatat ku ai është i lejuar.

ETIKA 138

(b) Një entitet që kontrollon këto palë; përmes pronësisë, drejtimit ose mjeteve të tjera; dhe

(c) Një entitet i kontrolluar nga këto palë, përmes pronësisë, drejtimit ose mjeteve të tjera.

Historical financial information – Informacioni financiar historike - Informacioni shprehur në terma

financiare në lidhje me një entitet të caktuar, që buron kryesisht nga sistemi kontabël i entitetit, për

ngjarjet ekonomike të ndodhura në periudhat e kaluara ose rreth kushteve ekonomike apo rrethanave që

kane ekzistuar në momentet e kohës në të kaluarën.

Immediate family - Familjar i drejtpërdrejtë – Një bashkëshort (ose ekuivalenti) apo një person në

ngarkim.

Independence - Pavarësia – Pavarësia është:

(a) Independence of mind - Pavarësia e të menduarit – gjendje të menduari që lejon dhënien e një

opinioni pa u ndikuar nga influencat që kompromentojnë gjykimin profesional, e cila e lejon një individ

të veprojë me integritet dhe të ushtrojë objektivitetin dhe skepticizmin profesional.

(b) Independence in appearance – Pavarësia në dukje – Mënjanimi i fakteve dhe rrethanave që janë

kaq të rëndësishme sa që një palë e tretë e arsyeshme dhe e informuar që i peshon të gjitha faktet dhe

rrethanat specifike, do të arrinte në përfundimin se integriteti, objektiviteti ose skepticizmi profesional i

një firme apo të një anëtari të grupit të angazhimit janë kompromentuar.

Indirect financial interest – Interes financiar i tërthortë – Një interes financiar i dobishëm, që

zotërohet përmes një investimi të përbashkët në një mjet, pasuri të paluajtshme, trust apo ndërmjetësues

të tjerë, mbi të cilat individi ose entiteti nuk ka kontroll ose aftësi të influencojë mbi vendimet e

investimit.

Key audit partner - Ortaku kryesor i auditimit - Iindividi përgjegjës për rishikimin e kontrollit të

cilësisë të angazhimit dhe ortakë të tjerë të auditimit, nëse ka, në grupin e angazhimit që marrrin

vendime të rëndësishme apo bëjnë gjykimet mbi çështje rëndësishme në lidhje me auditimin e pasqyrave

financiare mbi të cilat firma do të shprehë një opinion. Varësisht nga rrethanat dhe roli i individëve në

auditim, në “ortakët e tjerë të auditimit” mund të përfshihen, për shembull, ortakët e auditimit përgjegjës

për filialet apo ndarjet e rëndësishme.

Listed entity - Entitet i listuar – Një entitet, aksionet, pjesët e kapitalit apo detyrimet e të cilit janë të

kuotuara apo të listuara në një bursë të njohur apo në një organizëm tjetër ekuivalent.

Network - Rrjet – Një strukturë e madhe që: (a) synon kooperimin; dhe (b) në mënyrë të qartë synon

fitimin ose ndarjen e kostove, pronësisë, kontroll apo menaxhim të përbashkët, strategji biznesi të

përbashkët, përdorimin e një emri të përbashkët, ose të një pjese të rëndësishme të burimeve

profesionale.

Network firm – Firme rrjet - Një firmë apo entitet që i përket një rrjeti

Office – Zyrë – Një nëngrup i dallueshëm qoftë i organizuar sipas linjës gjeografike ose sipas praktikës

së shërbimeve.

Professional accountant – Profesionist kontabël - Një individ, i cili është një anëtar i një organizmi

anëtar të IFAC-ut

ETIKA 139

Professional accountant in business – Profesionist kontabël i punësuar (në një entitet biznesi) - Një

profesionist kontabël i punësuar, apo edhe i angazhuar në një post ekzekutiv apo jo-ekzekutiv, në fusha

të tilla si tregtia, industria, shërbimi, sektori publik, arsimi, sektori jo-fitimprurës, organizmat

rregullatore ose organizmat profesionale, ose një profesionist kontabël që kontraktohet nga këto entitete.

Professional accountant in public practice – Profesionist kontabël i pavarur – Një profesionist

kontabël, pavarësisht klasifikimit funksional (për shembull, për auditimin, shërbimet tatimore apo

konsulencën) në një firmë, që jep shërbime profesionale. Ky term përdoret gjithashtu, për t’iu referuar

një firme të profesionistëve kontabël, që ushtrojnë profesionin në praktikën publike.

Professional activity – Aktivitet profesional – Një aktivitet që kërkon aftësi në fushën e kontabilitetit

dhe fusha të tjera të lidhura, të cilat kryhen nga një profesionist kontabël, ku përsfhihen kontabiliteti,

auditimi, tatimet, konsultimi menaxherial dhe menaxhimi financiar.

Professional services – Shërbimet profesionale që kryhen për klientët

Public interest entity – Entitet me interes publik

(a) Një entitet i listuar, dhe

(b) Një entitet:

(i) I përkufizuar nga rregullat ose legjislacioni si entitet me interes publik; ose

(ii) Për të cilin kërkohet nga ligji ose rregullat që auditimi të bëhet në pajtim me të njëjtat

kërkesa për pavarësinë që zbatohen për auditimin e entiteteve të listuara. Këto rregulla

mund të shpallen nga ndonjë rregullator i caktuar, përfshirë një rregullator auditimi.

Related entity - Entitet i Lidhur - Një entitet që ka me klientin njërën nga marrëdhëniet e mëposhtëme:

(a) Një entitet që ka kontroll direkt apo të tërthortë mbi klientin, kur ky i fundit është i rëndësishëm për

këtë entitet;

(b) Një entitet që ka interes të drejtpërdrejtë financiar tek klienti, kur entiteti ka influencë të

konsiderueshme mbi klientin dhe interesi tek klienti është material për këtë entitet;

(c) Një entitet, tek i cili klienti ka kontroll direkt ose të tërthortë;

(d) Një entitet, tek i cili klienti ose një entitet i lidhur me klientin sipas pikës (c) më lartë, ka një interes

financiar të drejtpërdrejtë, i cili i jep atij influencë të konsiderueshme mbi entitetin dhe interesi është

material si për klientin ashtu edhe për entitetin e tij të lidhur në (c); dhe

(e) Një entitet i cili është nën një kontroll të përbashkët me klientin (këtu e në vijim “një entitet motër”)

po qe se entiteti motër dhe klienti janë që të dy materiale për entitetin që kontrollon qoftë klientin

ashtu edhe entitetin motër.

Review client - Klienti i rishikimit – Një entitet në lidhje me të cilin një firmë kryen një angazhim

rishikimi

Review engagement – Angazhim rishikimi – Një angazhim rishikimi që kryhet në pajtim me

Standardet Ndërkombëtare të Angazhimeve të Rishikimit ose ekuivalentet e tyre, në të cilat një

profesionist kontabël i pavarur shpreh një përfundim për faktin nëse bazuar në procedurat të cilat nuk

japin të gjithë evidencën që do të kërkohej në një auditim, ka tërhequr vëmendjen e kontabilistit ndonjë

gjë që do ta bëntë atë të besojë se pasqyrat financiare nuk janë përgatitur, në të gjitha aspektet materiale,

në përputhje me një kuadër të zbatueshëm të raportimit financiar.

ETIKA 140

Review team – Grupi i rishikimit

(a) Të gjithë anëtarët e grupit të angazhimit për rishikimin dhe

(b) Të gjithë të tjerët brenda një firme që mund të ndikojnë direkt në rezultatin e angazhimit të

shqyrtimit, duke përfshirë:

(i) Ata të cilët rekomandojnë kompensimin ose që japin drejtpërdrejt mbikëqyrje, menaxhimin, apo

të tjera monitorime të ortakut të angazhimit në lidhje me performancën e angazhimit të rishikimit

përfshirë edhe ata në të gjitha nivelet hierarkike më të larta mbi ortakun e angazhimit deri tek

individi, i cili është drejtuesi i lartë ose ortaku menaxhues i firmës (Drejtori Ekzekutiv ose

ekuivalenti);

(ii) Ata të cilët japin këshillim në lidhje me çështje teknike ose specifike të sektorit të ekonomisë,

transksione apo ngjarje për angazhimin, dhe

(iii)Ata të cilët bëjnë kontrollin e cilësisë për angazhimin, duke përfshirë edhe ata të cilët kryejnë

rishikimin për kontrollin e cilësisë të angazhimit, dhe

(c) Të gjithë brënda një firme të rrjetit të cilët mund të ndikojnë direkt mbi rezultatin e angazhimit të

rishikimit.

Special purpose financial statements – Pasqyra Financiare për qëllime të veçanta - Pasqyrat

financiare të përgatitura në përputhje me një kuadër të raportimit financiar që synon të përmbushë

nevojat për informacionet financiare të përdoruesve të specifikuar.

Those charged with governance - Personat e ngarkuar me qeverisjen - Personat me përgjegjësi për

mbikëqyrjen e drejtimit strategjik të entitetit dhe të detyrimeve që lidhen me përgjegjshmërinë e entitetit.

Këtu përfshihet mbikëqyrja e proceseve të raportimit financiar.

ETIKA 141

DATA E HYRJES NË FUQI

ETIKA 142

Ndryshimet në Kod - Disa shërbime të jo-sigurisë dhe të sigurisë të dhëna për klientët e auditimit.

Përmbajtjet

Seksioni 290

Seksioni 291

Data e Hyrjes në fuqi

ETIKA 143

Seksioni 290

Dhënia e shërbimeve të Jo-sigurisë për një klient auditimi


[Paragrafët 290.159 -290.163 do të fshihen dhe do të zëvendësohen me paragrafët 290.159-290.162]

290,159 Në përgjegjësitë e drejtimit bëjnë pjesë kontrolli, udhëheqja dhe drejtimi i një entiteti, duke

përfshirë edhe marrjen e vendimeve të rëndësishme në lidhje me blerjen, shpërndarjen dhe

kontrollin e burimeve njerëzore, financiare, teknologjike, fizike dhe jo-materiale.

290,160 Përcaktimi nëse një aktivitet është një përgjegjësi e drejtimit varet nga rrethanat dhe kërkon

ushtrimin e gjykimit. Shembuj të aktiviteteve që do të konsiderohen si një përgjegjësi e drejtimit

përfshijnë:

Përcaktimin e politikave dhe drejtimit strategjik.

Marrjen ose largimin nga puna të punonjësve.

Drejtimin dhe marrjen e përgjegjësisë për veprimet e punonjësve lidhur me punën e tyre për

entitetin.

Autorizimin e transaksioneve.

Kontrollin ose drejtimin e llogarive bankare dhe të investimeve.

Gjykimin në lidhje me rekomandimet e firmës ose palëve të tjera të treta, që duhen zbatuar.

Raportimin në emër të drejtimit tek personat e ngarkuar me qeverisjen.

Marrjen e përgjegjësisë për përgatitjen dhe paraqitjen e drejtë të pasqyrave financiare në

përputhje me kuadrin e zbatueshëm të raportimit financiar, dhe

Marrjen e përgjegjësisë për hartimin, zbatimin, monitorimin dhe mbajtjen e kontrolleve të

brendshëm.

290,161 Një firmë nuk do të marrë përgjegjësi të drejtimit për një klient auditimi. Kërcënimet që do të

krijoheshin do të ishin kaq të mëdha sa që asnjë masë mbrojtëse nuk do të mund tì zvogëlonte në

një nivel të pranueshëm. Për shembull, përcaktimi se cilat nga rekomandimet e firmës duhen

zbatuar do të krijonte kërcënime të vetërishikimit dhe egoizmit. Veç kësaj, marrja e një

përgjegjësie të drejtimit krijon një kërcënim të familjaritetit (intimitetit/afërsisë) sepse firma

bëhet e lidhur ngushtë me pikëpamjet dhe interesat e drejtimit. Prandaj, subjekt i pajtueshmërisë

me paragrafin 290,162, i cili jep këshilla dhe rekomandime për të ndihmuar drejtimin në

shkarkimin e përgjegjësive të tij, nuk konsiderohet si marrje e përgjegjësisë së drejtimit.

290,162 Për të shmangur rrezikun e marrjes së përgjegjësisë së drejtimit kur kryen shërbime të jo-

sigurisë për një klient të auditimit, firma do të bindet se klienti bën të gjitha gjykimet dhe merr

vendimet që janë përgjegjësi e drejtimit. Kjo përfshin marrjen e masave në mënyrë që drejtimi i

klentit:

ETIKA 144

Të caktojë një individ i cili ka aftësi, njohuri dhe eksperiencë të përshtatshme për të qënë

përgjegjës në çdo kohë për vendimet e klientëve dhe për të mbikëqyrur shërbimet. Ky

individ, i cili preferohet të jetë drejtues i lartë, do të kuptonte objektivat, natyrën dhe

rezultatet e shërbimeve dhe përgjegjësitë respektive të klientit dhe të firmës. Megjithatë, nuk

kërkohet që individi të zotërojë ekspertizë për të kryer ose rikryer shërbimet;

Të mbikqyrë shërbimet dhe të vlerësojë përshtatshmërinë e rezultateve të shërbimeve të

dhëna për qëllimin e klientit; dhe

Të marrë përgjegjësi për veprimet, nëse ka të tilla, që duhet të ndërmerren si pasojë e

rezultateve të shërbimeve.

[Paragrafi 290.163 dhe titulli i tij do të futet pas paragrafit 290.162]

Shërbimet administrative

290.163 Në shërbimet administrative bën pjesë ndihma që i jepet klientëve me detyra rutinë ose

mekanike gjatë rrjedhës normale të operacioneve. Këto shërbime kërkojnë pak ose aspak gjykim

profesional dhe konsiderohen të parëndësishme nga natyra. Shembuj të shërbimeve

administrative janë shërbimet e përpunimit në Word, përgatitja e formularëve administrativë ose

të detyrueshëm, depozitimi i këtyre formularëve sipas instruksioneve të klientit, monitorimi i

datave të depozitimit dhe këshillimi i një klienti të auditimit mbi këto data. Dhënia e këtyre

shërbimeve përgjithësisht nuk krijon kërcënim ndaj pavarësisë. Megjithatë, do të vlerësohet

rëndësia e çdo kërcënimi dhe do të merren masat e nevojshme mbrojtëse për të eleminuar

kërcënimin ose zvogëluar atë në një nivel të pranueshëm.

Përgatitja e regjistrave kontabël dhe pasqyrave financiare


[Paragrafët 290,164 -290,170 do të fshihen dhe zëvendësohen me paragrafet në vijim 290,164-290,170]

290,164 Drejtimi është përgjegjës për përgatitjen dhe paraqitjen e drejtë të pasqyrave financiare në

përputhje me kuadrin e zbatueshëm të raportimit financiar. Këto përgjegjësi përfshijnë:

Përcaktimin e politikave kontabël dhe të trajtimeve kontabël brenda këtyre politikave.

Përgatitjen ose ndryshimin e dokumenteve të të dhënave bazë ose të dhënave fillestare, në

formë elektronike apo në forma të tjera, evidentimin e kryerjes së një transaksioni (për

shembull, urdhër blerjet, të dhënat e kohës të listë pagave, dhe porositë e klientëve).

Nisjen ose ndryshimin e hedhjes së të dhënave në ditar, apo përcaktimin ose aprovimin e

klasifikimit të llogarive për transaksionet.

290,165 Dhënia e shërbimeve të kontabilitetit për një klient të auditimit, të tilla si përgatitja e regjistrave

të kontabilitetit apo të pasqyrave financiare, krijon një kërcënim të vetërishikimit kur firma më pas

auditon pasqyrat financiare.

290,166 Proçesi i auditimit, megjithatë, bën të nevojshëm dialogun midis firmës dhe drejtimit të klientit

të auditimit, ku mund të përfshihen:

Zbatimi i standardeve të kontabilitetit ose politikave dhe i kërkesave për dhënien e

informacioneve shpjeguese për pasqyrat financiare;

ETIKA 145

Përshtatshmëria e kontrolleve financiare dhe kontabël dhe e metodave të përdorura në

përcaktimin e shumave të deklaruara të aktiveve dhe detyrimeve, ose

Propozimi i rregullimeve për hedhjen e të dhënave në ditar.

Këto aktivitete konsiderohen si një pjesë normale e proçesit të auditimit dhe në përgjithësi, nuk krijojnë

kërcënime për pavarësinë, për sa kohë klienti është përgjegjës për marrjen e vendimeve në përgatitjen e

regjistrimeve kontabël dhe të pasqyrave financiare.

290,167 Në mënyrë të ngjashme, klienti mund të kërkojë asistencë teknike nga firma në çështje të tilla si

zgjidhja e problemeve të rakordimit të llogarive ose analizimit të informacionit përmbledhës për

raportimin tek rregullatorët. Përveç kësaj, klienti mund të kërkojë këshilla teknike për çështjet e

kontabilitetit të tilla si konvertimi i pasqyrave financiare ekzistuese nga një kuadër i raportimit

financiar në një kuadër tjetër (për shembull, për të qenë në përputhje me politikat kontabël të

grupit ose për tù kaluar sipas një kuadri të ndryshëm të raportimit financiar, siç mund të jenë

Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar). Këto shërbime përgjithësisht, nuk krijojnë

kërcënime për pavarësinë nëse firma nuk ka marrë përsipër një përgjegjësi të drejtimit për

klientin.


290,168 Firma mund të japë shërbime që lidhen me përgatitjen e regjistrave kontabël dhe pasqyrave

financiare për një klient të auditimit që nuk është një entitet me interes publik, kur shërbimet janë

të një natyre rutinë apo mekanike, për aq kohë sa kërcënimet e vetërishikimit që krijohen janë

zvogëluar në një nivel të pranueshëm. Shërbimet rutinë apo mekanike kërkojnë pak ose aspak

gjykim profesional. Disa shembuj të këtyre shërbimeve janë:

Përgatitja e llogaritjes apo raportimit të listëpagesave bazuar në të dhënat e klientit për

aprovimin dhe pagesën nga klienti.

Regjistrimi i transaksioneve që përsëriten, për të cilat shumat përcaktohen lehtësisht nga

dokumentet bazë ose të dhënat origjinale, siç është fatura për shërbimet e ujit e të dritave, kur

klienti ka përcaktuar ose aprovuar klasifikimin e duhur kontabël.

Regjistrimi i transaksioneve, për të cilat klienti ka përcaktuar shumën që duhet të regjistrohet,

edhe pse këto transaksione përmbajnë një shkallë të madhe subjektiviteti.

Llogaritja e amortizimit të aktiveve afatgjata materiale kur klienti përcakton politikën

kontabël dhe çmon jetën e dobishme dhe vlerat e mbetura.

Postimi në ditar i regjistrimeve të aprovuara nga klienti në bilancin verifikues; dhe

Përgatitja e pasqyrave financiare bazuar në informacionin e bilancit verifikues të aprovuar

nga klienti dhe përgatitja e shënimeve përkatëse bazuar në regjistrat e aprovuar nga klienti.

Në të gjitha rastet, rëndësia e ndonjë kërcënimi të krijuar, do të vlerësohet dhe kur është e

nevojshme duhet të zbatohen masat mbrojtëse për të eliminuar kërcënimin apo reduktuar atë në

një nivel të pranueshëm. Shembuj të masave mbrojtëse të tilla përfshijnë:

Paracaktimin e një individi për kryerjen e këtyre shërbimeve, i cili nuk është anëtar i grupit të

auditimit; ose

ETIKA 146

Në qoftë se këto shërbime janë kryer nga një anëtar i grupit të auditimit, përdorimin i një

ortaku ose anëtari të personelit në një pozicion të lartë drejtues me ekspertizë të përshtatshme

që nuk është anëtar i grupit të auditimit, për të rishikuar punën e kryer.


290,169 Një firmë nuk do t'i japë një klienti të auditimit që është një entitet me interes publik shërbime

të kontabilitetit dhe të regjistrimeve kontabël, ku përfshihen hartimi i listëpagesave ose përgatitja

e pasqyrave financiare për të cilat firma do të shprehë një opinion. apo përgatitja e informacionit

financiar që formon bazën e pasqyrave financiare.

290,170 Pavarësisht paragrafit 290,169, një firmë mund të japë shërbime të kontabilitetit dhe të

regjistrimeve kontabël, përfshirë hartimin e listëpagesave dhe përgatitjen e pasqyrave financiare

ose të informacioneve të tjera financiare, të një natyre rutinë apo mekanike për ndarjet ose

entitetet e lidhura të një klienti të auditimit që është një entitet i interesit publik, nëse anëtarët e

personelit që japin këto shërbime nuk janë anëtarë të grupit të auditimit dhe:

(a) Ndarjet ose entitetet e lidhura, për të cilët jepet shërbimi, të marra së bashku janë jo-materiale

për pasqyrat financiare për të cilat firma do të shprehë një opinion, ose

(b) Shërbimet kanë të bëjnë me çështje që të marra së bashku janë jo-materiale në pasqyrat

financiare të ndarjes ose entitetit të lidhur.

[Paragrafi 290,171 dhe titulli i tij “Shërbimet e Urgjencës” do të fshihet]

Shërbimet tatimore

Llogaritjet e taksave për qëllime të përgatitjes së regjistrimeve kontabël

Klientët e Auditimit që janë entitete me interes publik

[Paragrafi 290,182 do të fshihet dhe do të zëvendësohet me paragrafin 290,181]

290,181 Në rastin e një klienti të auditimit që është një entitet me interes publik, firma nuk do të

përgatitë llogaritje tatimore të detyrimeve (ose aktiveve) tatimore aktuale apo të shtyra me qëllim

përgatitjen e regjistrimeve kontabël të cilat janë materiale për pasqyrat financiare mbi të cilat

firma shpreh një opinion.

[Paragrafi 290,183 do të fshihet ]

Seksioni 291

Dhënia e shërbimeve të jo-sigurisë për një klient të sigurisë


[Paragrafët 291,141 -291,145 do të fshihen dhe do të zëvendësohen me paragrafët 291,141 -291,144]

ETIKA 147

291,141 Në përgjegjësitë e drejtimit bëjnë pjesë kontrolli, udhëheqja dhe drejtimi i një entiteti, përfshirë

marrja e vendimeve në lidhje me blerjen, shpërndarjen dhe kontrollin e burimeve njerëzore,

financiare, teknologjike, fizike dhe jo-materiale.

291.142 Përcaktimi nëse një aktivitet është një përgjegjësi e drejtimit varet nga rrethanat dhe kërkon

ushtrimin e gjykimit. Shembuj të aktiviteteve që në përgjithësi do të konsiderohen si një

përgjegjësi e drejtimit përfshijnë:

Përcaktimin e politikave dhe drejtimit strategjik;

Marrjen në punë ose largimin nga puna të punonjësve

Drejtimin dhe marrjen e përgjegjësisë për veprimet e punonjësve në lidhje me punën e tyre

për entitetin;


Kontrollin ose drejtimin e llogarive bankare ose të investimeve;

Marrjen e vendimeve se cilat prej rekomandimeve, të firmës ose të palëve të tjera të treta,

duhen zbatuar;

Raportimin në emër të drejtimit tek personat e ngarkuar me qeverisjen


291,143. Kur jep shërbime të sigurisë për një klient të sigurisë, firma nuk do të marrë përgjegjësi të

drejtimit si pjesë e shërbimit të sigurisë. Nëse firma do të merrte përgjegjësi të drejtimit si pjesë

e shërbimit të sigurisë, kërcënimet e krijuara do të ishin kaq të rëndësishme sa që asnjë masë

mbrojtëse nuk do të mund tì zvogëlonte kërcënimet në një nivel të pranueshëm. Në qoftë se

firma merr përsipër një përgjegjësi të drejtimit si pjesë e ndonjë shërbimi tjetër të kryer për

klientin e sigurisë, ajo duhet të sigurohet që përgjegjësia nuk lidhet me çështjen në fjalë dhe as

informacionin për çështjen në fjalë të një angazhimi të sigurisë të dhënë nga firma.

291,145 Për të shmangur rrezikun e marrjes përsipër të një përgjegjësie të drejtimit në lidhje me çështjen

në fjalë dhe informacionin për çështjen në fjalë të një angazhimi të sigurisë, firma duhet të

sigurohet që një anëtar i drejtimit është përgjegjës për bërjen e gjykimeve dhe marrjen e

vendimeve të rëndësishme, të cilat janë përgjegjësi e duhur e drejtimit, për vlerësimin e

rezultateve të shërbimit dhe pranimin e përgjegjësisë se veprimet që do të kryhen rrjedhin nga

rezultatet e shërbimit. Kjo zvogëlon rrezikun që firma të bëjë pa dashje, në emër të drejtimit,

ndonjë gjykim apo të marrë vendim të rëndësishëm. Rreziku është reduktuar më tej kur firma i

jep klientit mundësinë për të bërë gjykime dhe vendime të bazuara në një analizë objektive dhe

transparente dhe në paraqitjen e çështjeve.


291,146 (291.144) Kur një firmë jep shërbime në lidhje me nje çështje në fjalë apo në lidhje me

informacionin për çështjen në fjalë të një angazhimi të sigurisë, firma duhet të bindet se drejtimi i

klientit i bën të gjitha gjykimet dhe merr të gjitha vendimet për çështjen në fjalë apo

informacionin për çështjen në fjalë të angazhimit të sigurisë që janë përgjegjësi e drejtimit. Kjo

përfshin sigurinë që drejtimi i klientit:

ETIKA 148

Cakton një individ i cili ka zotësi të përshtatshme, njohuri dhe eksperiencë për të qënë

përgjegjës në çdo kohë për vendimet e klientit dhe për të mbikëqyrur shërbimet. Ky individ, i

cili preferohet të jetë nga drejtuesit kryesorë, do të kuptonte objektivat, natyrën dhe rezultatet

e shërbimeve dhe përgjegjësitë respektive të klientit dhe të firmës. Megjithatë, nuk kërkohet

që individi të zotërojë ekspertizë për të kryer ose rikryer shërbimet;

Kryen mbikëqyrjen e shërbimeve dhe vlerëson mjaftueshmerinë e rezultateve të shërbimeve

të kryera për qëllimin e klientit; dhe

Pranon përgjegjësinë për veprimet, nëse ka të tilla, që duhet të ndërmerren si pasojë e

rezultateve të shërbimit.

Hyrja në fuqi

Ndryshimet do të hyjnë në fuqi në datën 15 Prill 2016, me përjashtim të ndryshimeve në seksionin 290,

të cilat do të hyjnë në fuqi për auditimet e pasqyrave financiare të periudhave që fillojnë më datën 15

Prill 2016 ose më pas. Lejohet zbatimi më herët.

International Federation of Accountants 529 Fifth Avenue, New Yourk, NY 10017

T+1 (212) 286-9344 F +1 (212) 286-9570

ISBN: 978-1-60815-235-3

Bordi i Standardeve Ndërkombëtare tës për Profesionistët ...ieka.al/uploads/IEKA/2018/Kuadri-Ligjor/Kodi IESBA 2015.pdfKy publikim u botua nga Federata Ndërkombëtare e Kontabilistëve

Documents