[Δημήτρης_Ψαρράς]_Το_κρυφό_χ(BookZZ.org)

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ

ΠΟΛΙΤΙΚΑ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ

Το κρυφό χέρι του Καρατζαφέρη

Η ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΑΚΡΟΔΕΞΙΑΣ

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ

© Εκδόσεις Αλεξάνδρεια και Δημήτρης Ψαρράς

Πρώτη έκδοση: Απρίλιος 2010

ISBN: 978-960-221-480-0

Διορθώσεις: Βίκυ Τάτση

Στοιχειοθεσία, σελιδοποίηση: Γ. Κρούσκου, Line Art

Κεντρική διάθεση:

Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Σόλωνος 133,106 77 Αθήνα, © 2103806305, fax 2103838173

e-mail: [email protected] http://www.alexandria-publ.gr

Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του παρόντος έργου στο σύνολο του ή τμημάτων του με οποιονδήποτε τρόπο, καθώς και η μετάφραση ή διασκευή του ή εκμετάλλευση του με οποιον-δήποτε τρόπο αναπαραγωγής έργου λόγου ή τέχνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2121/1993 και της Διεθνούς Σύμβασης Βέρνης-Παρισιού, που κυρώθηκε με το ν. 100/1975. Επίσης απαγορεύ-εται η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας, σελιδοποίησης, εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθη-τικής εμφάνισης του βιβλίου, με φωτοτυπικές, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμ-φωνα με το άρθρο 51 του ν. 2121/1993.

mailto:[email protected]

http://www.alexandria-publ.gr

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι ακροδεξιοί του μεσημεριού 11

I Μεταξύ δύο Κωνσταντίνων ( 1974-1980) 23

II Η κασέτα που έγινε κανάλι ( 1980-1993) 44

III Από την κολυμπήθρα του Σιλωάμ στο χορό της Σαλώμης (1993-2000) 60

IV Η πολιτική της χολής (2000-2004) 102

V Η στρατηγική του Δούρειου Ίππου (2004-2009) 136

VI Ενός ανδρός αρχή και τέλος (Τα κομματικά ντοκουμέντα) 173

VII Όλοι οι άνθρωποι του προέδρου (Τα τηλεπρόβλητα στελέχη) 187

ΕΠΙΜΕΤΡΟ Ο ρατσισμός με το γελαστό πρόσωπο 215

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 233

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ 265

ΠΗΓΕΣ 281

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 283

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 2 8 9

Στη μνήμη των Ελλήνων Εβραίων που μαρτύρησαν στο Ολοκαύτωμα

Ε Ι Σ Α Γ Ω Γ Η

Οι ακροδεξιοί του μεσημεριού

Για πολλά χρόνια το πολιτικό προσωπικό στη χώρα μας ζούσε με ήσυχη τη συ-νείδηση του. Όλοι έβλεπαν ότι στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες γιγαντώνονταν κάθε λογής ακροδεξιά, νεοφασιστικά ή μεταφασιστικά κινήματα, κι εμείς βαυ-καλιζόμαστε με τη δημοκρατικότητα και τον έμφυτο αντιρατσισμό του λαού μας που δεν επιτρέπει τη γέννηση παρόμοιων φαινομένων. Ώσπου ξαφνικά μα-θαίνουμε ότι υπάρχει κάποιο κόμμα (το ΛΑΟΣ) και ένας πολιτικός αρχηγός (ο Γιώργος Καρατζαφέρης) που μεταφέρουν με εξαιρετική επιτυχία στην Ελλάδα το μοντέλο της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς, μιμούμενοι με αξιοσημείωτη ευρημα-τικότητα τους ομοϊδεάτες τους στη Γαλλία και την Ιταλία.

Σε τρεις κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις (νομαρχιακές τον Οκτώβριο του 2002, βουλευτικές τον Σεπτέμβριο του 2007 και ευρωεκλογές τον Ιούνιο του 2009) το κόμμα αυτό κερδίζει περισσότερες ψήφους από όσες του έδιναν οι πιο γαλαντόμες σφυγμομετρήσεις και αναδεικνύεται σε άτυπο νικητή των εκλογών, ξεπερνώντας το πρόβλημα του «δικομματισμού» που βραχυκυκλώνει τη στρα-τηγική των μικρότερων πολιτικών κομμάτων. Μετά την επιτυχημένη είσοδό του στην ελληνική Βουλή το φθινόπωρο του 2007, στις βουλευτικές εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009 σταθεροποιεί την κοινοβουλευτική του παρουσία, επιβεβαιώ-νοντας το γεγονός ότι δεν πρόκειται για ένα περαστικό πολιτικό σχήμα. Μάλι-στα είναι το μόνο ελληνικό κόμμα που οι ψήφοι του την τελευταία δεκαετία αυ-ξάνονται σε απόλυτους αριθμούς από τη μια εκλογική αναμέτρηση στην άλλη.

Ποια είναι η αντίδραση των πολιτικών αναλυτών και των κομμάτων του συνταγματικού τόξου; Κρύβουν αμέσως το κεφάλι τους στην άμμο και σπεύ-δουν να δεχτούν κάθε παραπειστική δικαιολογία που τους προσφέρεται. Και πρώτα απ* όλα, είναι έτοιμοι να δεχτούν τον ισχυρισμό που προβάλλουν ο αρ-χηγός και τα στελέχη του ΛΑΟΣ, ότι δηλαδή δεν έχουν καμιά σχέση με την Ακροδεξιά, ότι έχουν ξεπεράσει τη διάκριση Αριστεράς-Δεξιάς, και βέβαια ότι είναι πεπλανημένη αν όχι συκοφαντική κάθε συσχέτιση με τα γνωστά κινήματα της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς. Ο πρώτος λόγος που κάνει τόσο εύκολα πιστευ-τούς όλους αυτούς τους ισχυρισμούς είναι το γεγονός ότι η πλειοψηφία των

12 ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ

πολιτικών αντιπάλων αλλά και των δημοσιογράφων και των τηλεσχολιαστών έχουν παντελή άγνοια για την ιστορία, το περιεχόμενο και την εσωτερική πολι-τική συγκρότηση του κόμματος του Γιώργου Καρατζαφέρη.

Στις σελίδες που ακολουθούν θα μελετήσουμε το μόρφωμα ΛΑΟΣ ως ένα φαινόμενο που, ενώ απασχόλησε ιδιαίτερα την κοινή γνώμη και τους πολιτι-κούς αναλυτές επί μία σχεδόν δεκαετία, κατά βάθος παραμένει ακόμα άγνω-στο. Το εκ πρώτης όψεως παράδοξο αυτό γεγονός, ότι δηλαδή αντιμετωπίζουμε ως «άγνωστο» ένα κόμμα που είναι κατεξοχήν δημιούργημα της τηλεόρασης1

και από το πρωί ώς το βράδυ κυριαρχεί σε δελτία ειδήσεων, εκπομπές λόγου, τηλεπαιχνίδια, ριάλιτι και μεσημεριανάδικα, οφείλεται στο γεγονός ότι ο αρχη-γός και τα στελέχη του έχουν κατορθώσει να λειτουργούν σε δύο παράλληλους τηλεοπτικούς κόσμους: στον κόσμο των τηλεοπτικών δελτίων και των πολιτι-κών εκπομπών των μεγάλων καναλιών από τη μια μεριά, και στον κόσμο του δικού τους καναλιού (Telecity και στη συνέχεια Τηλεάστυ) από την άλλη. Οι δύο αυτοί τηλεοπτικοί κόσμοι τέμνονται σε ορισμένα σημεία, αλλά σε καμιά περίπτωση δεν ταυτίζονται.

Πρόκειται για μια ιδανική εφαρμογή της «διπλής στρατηγικής» που ακο-λουθούν από καιρό τα μεγαλύτερα ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης. Αν, μάλι-στα, ήθελε κανείς να βρει το πρότυπο αυτής της στρατηγικής, ίσως πρέπει να μελετήσει την ιταλική Εθνική Συμμαχία (Alleanza Nazionale) του Τζιανφράνκο Φίνι, η οποία παρουσιάζει άλλο επικοινωνιακό προφίλ «στους απ' έξω» και άλλο «στους μέσα». Στους ευρισκόμενους εκτός κόμματος τονίζει πόσο έχει αλλάξει σε σχέση με το ανοιχτά φασιστικό MSI, ενώ «στους μέσα» τονίζει τα στοιχεία της συνέχειας μ' αυτό2.

Το ίδιο κάνει ο Καρατζαφέρης και τα τηλεπρόβλητα στελέχη του ΛΑΟΣ. Στο τέλος μιας διαδρομής με διακυμάνσεις, που τους οδήγησαν κάποιες στιγμές να ταυτιστούν ακόμα και με τις πιο αντιδημοκρατικές μορφές που πήρε η Ακροδε-ξιά στη μεταπολεμική Ελλάδα, οι ηγέτες αυτού του νέου κόμματος, μετά την επιτυχή είσοδό τους στο κοινοβούλιο το φθινόπωρο του 2007, επέλεξαν να ακολουθήσουν μια μετριοπαθή στάση όταν απευθύνονται στο εθνικό ακροατή-ριο και να σκληραίνουν όταν μιλούν στους «δικούς τους». Είναι η «στρατηγική του Δούρειου Ίππου», την οποία έχει επεξεργαστεί ο Γιώργος Καρατζαφέρης και την αναλύει με κάθε ευκαιρία στα στελέχη του κόμματός του και στους οπαδούς που δεν τον βλέπουν όσο «ριζοσπάστη» (δηλαδή ακραίο) θα επιθυ-μούσαν.

1. Ο χαρακτηρισμός «τηλεκόμμα» που του απέδωσε ο Λάκης Λαζόπουλος ανταποκρίνεται πλήρως στην πραγματικότητα.

2. Βασιλική Γεωργιάόου, Η Άκρα Δεξιά και οι συνέπειες της συναίνεσης, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2008, σ. 68.

ΟΙ ΑΚΡΟΔΕΞΙΟΙ ΤΟΥ ΜΕΣΗΜΕΡΙΟΥ 13

Η διπλή στρατηγική του Δούρειου Ίππου μπορεί να εφαρμοστεί με μεγαλύ-τερη ευχέρεια από το ελληνικό κόμμα της Ακροδεξιάς. Οι άνθρωποι του ΛΑΟΣ είχαν την τύχη να βρίσκεται στα χέρια τους ένας ιδιόκτητος τηλεοπτικός σταθ-μός, ένα ατού που δεν διαθέτει κανένα από τα «αδελφά» ευρωπαϊκά κόμματα. Έτσι τα πράγματα έγιναν εύκολα γι' αυτούς. Οι βουλευτές του ΛΑΟΣ κρατούν στη Βουλή και στα τηλεοπτικά παράθυρα των μεγάλων καναλιών μια στάση μέ-σου συντηρητικού πολιτικού, ενώ φυλάνε για τις εκπομπές του Τηλεάστυ την ανάπτυξη όλης της ακροδεξιάς ατζέντας και τη χρήση των γνωστών ρατσιστι-κών, αντισημιτικών ακόμα και εθνικοσοσιαλιστικών στερεότυπων3.

Το πλεονέκτημα αυτό του Καρατζαφέρη και του ΛΑΟΣ γίνεται σαφές, αν αναλογιστεί κανείς το θόρυβο που προκάλεσε τον Οκτώβριο του 2009 η παρου-σία του Νικ Γκρίφιν, ηγέτη του Βρετανικού Εθνικού Κόμματος (BNP), σε εκπο-μπή του BBC. Ήταν η πρώτη φορά που το σοβαρό κανάλι φιλοξενούσε τον ακροδεξιό Γκρίφιν, με αποτέλεσμα, παρά την αξιοθρήνητη εμφάνισή του, να προκαλέσει το ενδιαφέρον των τηλεθεατών και η δημοτικότητά του από το 2% να ανέβει στο 22%4. Πρώτος που συνεχάρη το BBC ήταν -ποιος άλλος;- ο Γάλ-λος ομοϊδεάτης του Γκρίφιν, Ζαν-Μαρί Λεπέν, ο οποίος οφείλει την επιτυχία του μεταξύ άλλων και στην τηλεόραση. Η τύχη του Λεπέν άλλαξε τον Ιούνιο του 1982, όταν διαμαρτυρήθηκε στον πρόεδρο Μιτεράν για ελλιπή τηλεοπτική κάλυψη, και εκείνος πίεσε τα τρία κρατικά κανάλια να του παρέχουν περισσό-τερο χρόνο5. Από τότε «η λεπενική κλήση στο λαό περιλαμβάνει την εκμετάλ-λευση των δυνατοτήτων των μέσων ενημέρωσης, ιδιαίτερα της τηλεόρασης: ο λεπενικός λαϊκισμός είναι επίσης ένας "τηλελαϊκισμός"»6. Αλλά και ο Φίνι δεν θα μπορούσε να αναδείξει τις ρητορικές του ικανότητες και να μεταμορφώσει το φασιστικό MSI στην πιο ήπια εκδοχή της Alleanza Nazionale, αν δεν του πα-ρείχε τόσο χρόνο στα κανάλια του ο Μπερλουσκόνι, ο οποίος ήδη τον είχε επι-λέξει για στρατηγικό εταίρο το 1994. Ακόμα και ο Σενχούμπερ των Republika-

3. Μάλιστα στην Ελλάδα δεν είναι ο Γιώργος Καρατζαφέρης ο μόνος αρχηγός κόμματος της Ακροδεξιάς που διαθέτει ιδιόκτητο τηλεοπτικό σταθμό. Το ίδιο συνέβαινε για ένα διάστημα με τον Γρηγόρη Μιχαλόπουλο, εκδότη των εφημερίδων Ελεύθερη Ώβα και Νέοι Ανθβωποι, ο οποίος κατείχε για ένα διάστημα το κανάλι Τηλετώρα, πριν το μεταβιβάσει σε άλλους ιδιοκτή-τες. Την ίδια περίοδο επιχείρησε να διεκδικήσει την πολιτική έκφραση του ακροδεξιού χώρου με το σχήμα Εθνική Συμμαχία, το οποίο απέσπασε στις βουλευτικές εκλογές του 2000 14.703 ψήφους (0,21%). Η καταδίκη του Μιχαλόπουλου στις 15.4.2005 σε 18 χρόνια κάθειρξη χωρίς αναστολή για εκβιασμό μεγαλοεπιχειρηματιών διέκοψε την πολιτική του σταδιοδρομία.

4. «One in five "would consider voting BNP" after Nick Griffin Question Time appearance», telegraph.co.uk. 24.10.2009.

5. Nonna Mayer, «The French National Front», στο Hans-Georg Betz και Stefan Immerfall (επιμ.), The New Politics of the Right, St. Martin's Press, Νέα Υόρκη 1998,σ.21.

6. Πιερ-Αντρέ Ταγκυέφ, «Ο λαϊκισμός στην Ευρώπη», μτφρ. Ανδρέας Πανταζόπουλος, Νέα Εστία, τχ. 1816, Νοέμβριος 2008, σ. 866.


ner ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα με μια δημοφιλή εκπομπή στη βαυαρική τηλεόραση7, ενώ και ο ηγέτης της ακροδεξιάς σουηδικής Νέας Δημοκρατίας, ο Μπερντ Κάρλσον, ήταν διευθυντής ενός πάρκου ψυχαγωγίας8.

Αυτός ο συνδυασμός παραδοσιακής ακροδεξιάς ρητορείας και σύγχρονου τηλεοπτικοί) λαϊκισμού είναι η συνταγή επιτυχίας για όλους τους ηγέτες της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς. Αλλά το ΛΑΟΣ έχει και μια άλλη εύνοια της τύχης. Ο ιδρυτής και αδιαμφισβήτητος αρχηγός του διαθέτει δυο ιδιότητες που θα ζή-λευαν όλοι οι σύγχρονοι υποψήφιοι πολιτικοί αρχηγοί. Συνδυάζει την πολιτική με την επιχειρηματική του δραστηριότητα στο χώρο των μέσων ενημέρωσης (εί-ναι κάτι σαν μικρός Μπερλουσκόνι, δηλαδή), αλλά παραμένει και ένας πεπει-ραμένος διαφημιστής. Μ' άλλα λόγια, ο Γιώργος Καρατζαφέρης είναι από μό-νος του «διαπλεκόμενος», καθώς συνδυάζει την οικονομική δύναμη με την πο-λιτική δράση και τον έλεγχο συγκροτήματος μέσων ενημέρωσης. Και από την άλλη, με την ιδιότητα του διαφημιστή κατανόησε πολύ γρήγορα τον τρόπο άσκησης της σύγχρονης (μετα)πολιτικής. Πολύ πριν αρχίσουν τα μεγάλα ελλη-νικά πολιτικά κόμματα να συνειδητοποιούν ότι πρέπει να επενδύσουν σε συμ-βούλους επικοινωνίας και διαφημιστικές εταιρείες, ο Καρατζαφέρης αντιλαμ-βανόταν την πολιτική ως προϊόν, το οποίο πρέπει να πλασαριστεί με κάθε τρό-πο και τους υποψήφιους οπαδούς ή ψηφοφόρους ως συγκεκριμένα target groups, τα οποία πρέπει να προσεγγιστούν με απλά και εύληπτα συνθήματα-σλόγκαν.

Αυτή, για παράδειγμα, η διπλή στρατηγική του Φίνι, την οποία εξελλήνισε σε Δούρειο Ίππο ο Καρατζαφέρης, δεν είναι τίποτα άλλο παρά η εφαρμογή στο χώρο της πολιτικής του παλιού διαφημιστικού σλόγκαν «απ' έξω εμφάνιση και από μέσα άνεση», το οποίο είχε εμπνευστεί ο ίδιος για μάρκα εσωρούχων. Το ΛΑΟΣ ακολουθεί πράγματι αυτό το δόγμα. «Απ* έξω» θέλει να εμφανίζεται ευ-πρόσωπο καθεστωτικό κόμμα, για να μπορεί «από μέσα» να αναπτύσσει με την άνεσή του τις ακραίες θέσεις του.

Σ' αυτή την απόσταση των δύο παράλληλων πολιτικών λόγων και τηλεοπτι-κών κόσμων του ΛΑΟΣ εντοπίζεται η δυσκολία αναγνώρισης της πολιτικής ταυτότητας του κόμματος. Για να μάθει κανείς αυτά που λένε «από μέσα» πρέ-πει να έχει γνώση της εσωτερικής «πολιτικής διαπαιδαγώγησης» που ασκούν ο Καρατζαφέρης και οι κατά καιρούς συνεργάτες του (Γεωργιάδης, Βορίδης, Βε-λόπουλος, Γεωργίου, Καψιώτης, Κοντονής, Παπαδόπουλος, και παλιότερα Πλεύρης, Λιακόπουλος, Μυλωνόπουλος, Σχοινάς, Βίρλας κ.ά.). Αλλά οι εκπο-μπές αυτές έχουν μικρή θεαματικότητα (πράγμα φυσικό, εφόσον απευθύνονται κατά κύριο λόγο στους οπαδούς και τους ψηφοφόρους), ενώ τις ελάχιστες φο-

7. Hans-Georg Betz, Radical Right-wing Populism, St. Martin's Press, Νέα Υόςκη 1994, σ. 18. 8. Στο ίδιο. ο. 7.


ρές που προκαλούν το ενδιαφέρον άλλων ιδιωτικών καναλιών είναι όταν κά-ποιες σατιρικές εκπομπές αναμεταδίδουν αποσπάσματά τους για να ειρωνευ-τούν πότε τους αδελφούς Γεωργιάδη, πότε τον ίδιο τον Καρατζαφέρη και πότε έναν αθυρόστομο γιατρό που ασχολείται με το έντερο του ΊΕλληνος9.

Όμως αυτές οι εκπομπές της ομάδας Καρατζαφέρη δεν είναι καθόλου χιου-μοριστικές. Μπορεί να μειδιά κανείς με τις καλτ φιγούρες των παρουσιαστών και την απλοϊκότητα της επιχειρηματολογίας τους ή τις υπερβολές τους, αλλά, όπως αποδείχτηκε από τις εκλογές του 2007 και στη συνέχεια, γελάει καλύτερα όποιος γελάει τελευταίος. Και στην περίπτωση αυτή εκείνοι που γέλασαν τε-λευταίοι ήταν τα στελέχη του ΛΑΟΣ που τους ειρωνεύονταν ή τους αντιμετώπι-ζαν ως γραφικές μορφές οι σοβαροί αναλυτές των βραδινών τηλεοπτικών δελ-τίων, για να σπεύσουν με την ίδια ευκολία μέσα σε δύο χρόνια -μετά τις ευρωε-κλογές του 2009- να τους αναγορεύσουν ρυθμιστές της πολιτικής ζωής, τιμητές της πολιτικής ορθότητας και υπόδειγμα προς μίμηση για τους υπόλοιπους πο-λιτικούς σχηματισμούς.

Ενδεικτική για τον εφησυχασμό των πολιτικών αναλυτών μετά τη συγκρό-τηση του κόμματος Καρατζαφέρη το 2000, είναι η επιθετική απάντηση του Θέ-μου Αναστασιάδη από τις στήλες του Βήματος σε όσους διέβλεπαν τη συγκρό-τηση και στην Ελλάδα ενός τυπικού ακροδεξιού κόμματος, όπως αυτά που αναδείχτηκαν τις τελευταίες δεκαετίες στην Ευρώπη: «Πού να τον βρούμε, ανα-λυταράδες μου, τον Έλληνα Λεπέν; Ο μόνος επίδοξος εκπρόσωπός του στην Ελλάδα δεν είναι παρά ο πρόσχαρος, θορυβώδης, χωρατατζής Γιώργος Καρα-τζαφέρης που συνιστά απειλή (ανταγωνιστική) μόνο για τον Μητσικώστα. Χέ-ρι-χέρι με τον Καρατζαφέρη το πολύ πολύ να πας σε τίποτε χασαποταβέρνες στη Βάρη ή σε "καλά μαγαζιά" της Εθνικής να ταΐσεις "σκυλάδες" και μπαλέτα Τσετσενίας»10. Λίγα μόλις χρόνια αργότερα, εκείνος που θα βρισκόταν «χέρι χέρι με τον Καρατζαφέρη» θα ήταν ο ίδιος ο Θέμος Αναστασιάδης, ο οποίος ως εκδότης της μεγάλης κυκλοφορίας εφημερίδας Πρώτο Θέμα όχι μόνο θα δώσει βήμα στην επιχειρηματολογία του ΛΑΟΣ, αλλά θα πρωτοστατήσει και σε ορι-σμένες καμπάνιες του «εθνικού χώρου», μέσα από τις οποίες αναδείχτηκε η ατζέντα Καρατζαφέρη".

Η αδυναμία των αναλυτών να εντοπίσουν εγκαίρως το χαρακτήρα του εγ-χειρήματος Καρατζαφέρη οφείλεται στην παντελή υποτίμηση του ρόλου της τη-λεοπτικής συγκρότησης ενός κοινού πιστών οπαδών μέσω του ιδιόκτητου Telecity-Τηλεάστυ. Όμως σ' αυτές τις εκπομπές του κομματικού τους καναλιού

9. Κυρίως οι εκπομπές του Λάκη Λαζόπουλου «Αλ Τσαντ ίρι Νιουζ» και «Όταν ο Λάκης δεν είναι εόώ» στον Alpha και η «Ελληνοφρένεια» στον τηλεοπτικό Σκάι.

10. Θέμος Αναστασιάδης, «Η χαρά του βρικόλακα», Το Βήμα, 28.4.2002. 11. Κυρίως η καμπάνια για την απόσυρση του βιβλίου Ιστορίας της ΣΤ' Δημοτικού.


και την εσωτερική διαφώτιση που ασκούν τα στελέχη του κόμματος αυτού βρί-σκεται το κλειδί της όποιας απήχησης του ΛΑΟΣ στην ελληνική κοινωνία.

Αυτός είναι και ο λόγος που γράφτηκε αυτό το βιβλίο. Παρακολουθώντας από το 1990 την πολιτική πορεία του Γιώργου Καρατζαφέρη στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής ομάδας Ιός στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία12, συγκροτήσαμε ένα σημαντικό αρχείο από τις εκπομπές αυτές που απευθύνονταν στο εσωτερι-κό του ακροδεξιού κινήματος και δεν ταυτίζονταν πάντα με τις επίσημες δηλώ-σεις του αρχηγού και των στελεχών της ακροδεξιάς αυτής τάσης της Νέας Δη-μοκρατίας, η οποία κατέληξε να αυτονομηθεί και να συγκροτήσει το ΛΑΟΣ, σε συνεργασία με άλλα ακροδεξιά στελέχη και πολιτικά μορφώματα του χώρου της ευρύτερης Δεξιάς. Είναι κυρίως η μεσημεριανή εκπομπή του ίδιου του Κα-ρατζαφέρη, η οποία συνεχίζεται για δύο σχεδόν δεκαετίες με αλλαγές στο ντε-κόρ και τον τίτλο, αλλά και πολλές εκπομπές στελεχών του χώρου, οι οποίες με διάφορους τρόπους συμπληρώνουν το προπαγανδιστικό έργο του αρχηγού και δίνουν την «εσωτερική» δυναμική στο εγχείρημα του κόμματος, που έχει πια μεταμορφωθεί σε «κίνημα».

Η εκπομπή του αρχηγού ήταν από τις αρχές της δεκαετίας του '90 και πα-ραμένει μέχρι σήμερα το συνεκτικό στοιχείο ενός κόμματος που έχει συγκροτη-θεί από ποικίλες ομάδες ή προσωπικότητες του χώρου της παραδοσιακής Ακροδεξιάς με μοναδική αναφορά στον ίδιο τον Καρατζαφέρη, ενώ -αντίθετα από όλες τις άλλες προσπάθειες δημιουργίας νέου κόμματος- δεν προκλήθηκε καμιά θεαματική διάσπαση του μητρικού κόμματος. Αλλά δεν πρέπει κανείς να υποτιμήσει και το ρόλο που έχουν οι προσωπικές εκπομπές άλλων στελεχών, στους οποίους ο αρχηγός εμπιστεύεται κατά καιρούς το ρόλο του κομματικού διαφωτιστή. Ξεχωριστή θέση σ' αυτού του είδους το τηλεοπτικό πρόγραμμα καταλαμβάνουν οι καθημερινές εκπομπές τηλεπωλήσεων επιλεγμένων εθνωφε-λών βιβλίων από στελέχη του κόμματος. Οι εκπομπές αυτές, που συνδυάζουν την εμπορική και την πολιτική σκοπιμότητα, όχι μόνο εξασφαλίζουν την πολυ-πόθητη αναγνωρισιμότητα στους παρουσιαστές τους, αλλά γίνονται και όχημα επηρεασμού του τηλεοπτικού κοινού μέσω ενός πολύ απλού μηχανισμού. Προ-βάλλοντας, λ.χ., δίπλα σε κλασικά βιβλία της αρχαίας ελληνικής γραμματείας τα βιβλία ενός Πλεύρη ή ενός Γεωργαλά, καταφέρνεις να προσδώσεις λίγο από

12. Από τον Μάιο του 1990 άρχισαν να δημοσιεύονται στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία (αργότερα και στη Σαββατιάτικη) οι θεματικοί φάκελοι της ερευνητικής δημοσιογραφικής ομά-δας «Ιός». Στην ομάδα αυτή, εκτός από τον συγγραφέα, συμμετέχουν από την αρχή και μέχρι σήμερα ο Τάσος Κωστόπουλος και ο Δημήτρης Τρίμης, από τον Μάρτιο του 1994 μέχρι τον Δε-κέμβριο του 2008 η Αγγέλικα Ψαρρά, ενώ από το 2003 η Αντα Ψαρρά. Η συγκέντρωση του υλι-κού, οι θεωρητικές επεξεργασίες και η πολιτική ανάλυση των ζητημάτων αποτελούν συλλογική δουλειά της δημοσιογραφικής ομάδας. Στην προκειμένη περίσταση, ο συγγραφέας βαρύνεται με την τελική καταγραφή και τη σύνταξη του βιβλίου.


το κύρος των πρώτων στους προπαγανδιστές της χούντας. Και πουλώντας έγκριτα ιστορικά βιβλία μαζί με τον «Αντίχριστο» κάποιου τηλεκαλόγερου, νο-μιμοποιείς τις πιο ακραίες συνωμοτικές θεωρίες και τις πιο παρανοϊκές ερμη-νείες της σύγχρονης πολιτικής πραγματικότητας. Τη μέθοδο αυτή την έχει διδά-ξει ο ίδιος ο Καρατζαφέρης προσφέροντας το κανάλι του ως «κολυμβήθρα του Σιλωάμ» για να ξεπλένονται όλα τα παλιά (πολιτικά βέβαια) αμαρτήματα13.

Για να ερμηνεύσει κανείς την επιτυχία του εγχειρήματος Καρατζαφέρη δεν πρέ-πει να υποτιμήσει το ρόλο των πολλών (δεκάδων) τηλεοπτικών εκπομπών σε άλλα κανάλια όλης της επικράτειας με ανάλογο περιεχόμενο14. Οι εκπομπές αυ-τές λειτουργούν ως δίκτυο, αλληλοτροφοδοτούνται και αναμεταδίδονται σε ιδιω-τικούς σταθμούς κάθε είδους. Είναι ένα είδος «ιδιωτικοποίησης» της κομματικής προπαγάνδας με τρόπο που θυμίζει έντονα τους τηλε-ευαγγελιστές στις ΗΠΑ. Εθνική, θρησκευτική και κομματική διαπαιδαγώγηση με το αζημίωτο.

Η μελέτη αυτού του υλικού αναδεικνύει τις πολιτικές βάσεις του κόμματος και την ιδεολογική συγκρότησή του με τρόπο που αποκλίνει από τα επίσημα ντοκουμέντα και τις προσεγμένες δηλώσεις των εκπροσώπων του στα μέσα ενημέρωσης. Η ανάλυση των εκπομπών αυτών δίνει την πραγματική εικόνα της πολιτικής διαδρομής του Καρατζαφέρη και περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία που ο ίδιος και οι συνεργάτες του επιχειρούν κατά καιρούς να συσκοτίσουν.

Ασφαλώς δεν είναι συμπτωματικό το γεγονός ότι οι αναλύσεις για το φαι-νόμενο ΛΑΟΣ που γίνονται από τους απολογητές της πολιτικής του κόμματος περιορίζονται στα επίσημα ντοκουμέντα και τα έντυπα του κόμματος και απο-σιωπούν κάθε αναφορά στις προφορικές αναπτύξεις του προέδρου και των συ-νεργατών του από τις καθημερινές εκπομπές «διαφώτισης»15. Αλλά αυτή η προσέγγιση είναι εντελώς παραπλανητική, εφόσον όταν μιλούμε για ΛΑΟΣ αναφερόμαστε σε ένα κατεξοχήν τηλεοπτικό δημιούργημα16.

13. Βλ. παρακάτω. Κεφ. III. 14. Οι περισσότερες απ' αυτές τις εκπομπές φιλοξενούνται σε κανάλια της ευρύτερης πε-

ριοχής της Θεσσαλονίκης. Για τη συγκέντρωση πλούσιου υλικού απ' αυτές τις εκπομπές τηλεο-πτικών σταθμών της Μακεδονίας οφείλουμε ιδιαίτερες ευχαριστίες στον Νίκο Σακελλάριο, ο οποίος είχε εγκαίρως διαβλέψει τη δυναμική του νέου αυτού ακροδεξιού ρεύματος.

15. Γιάννης Κολοβός, Ακρα Δεξιά και Ριζοσπαστική Δεξιά στην Ελλάδα και στην Δυτική Ειχχόπη (1974-2004), εκδ. Πελασγός, Αθήνα 2005, Χρήστος Χαρίτος, Ριζοσπαστική Δεξιά. Η απάντηση στη νεοταξική Αριστερά, εκδ. Πελασγός, Αθήνα 2008. Εξαίρεση αποτελεί μια σύνοψη των θέσεων του Καρατζαφέρη που συνέταξε ο Δημοσθένης Αλεξίου (Γιώργος Καρατζαφέρης: Η αδάμαστη θέληση, εκδ. Γεωργιάδης/Ελέπολις, Αθήνα 2004), αλλά σ' αυτό το βιβλίο δεν περιέ-χονται αυτούσια αποσπάσματα των εκπομπών του αρχηγού, παρά ξαναδιατυπωμένες θέσεις του, και βέβαια παραλείπονται οι ακραίες τοποθετήσεις και τα ξεσπάσματά του.

16. Η μοναδική ανάλυση του τηλεοπτικού λόγου του ΛΑΟΣ αναφέρεται στη διετία 2006-2007, όταν είχε αρχίσει πλέον να στρογγυλεύει τα λόγια του ο Γιώργος Καρατζαφέρης (Στ. Τσι-ράς, «Το Τηλεάστυ και ο Καρατζαφέρης: Ο τηλεοπτικός λόγος του ΛΑΟΣ», αδημοσίευτη εργα-σία, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2008).


Τη βασιμότητα αυτής της ανάλυσης υποδεικνύει ο εκνευρισμός των στελε-χών του ΛΑΟΣ όταν είδαν δημοσιευμένα αποσπάσματα απ' αυτές τις εκπομπές σε άρθρα της συντακτικής ομάδας Ιός στην Ελευθεροτυπία11. Η κομματική εφη-μερίδα του ΛΑΟΣ, χωρίς να απαντήσει σε όσα καταμαρτυρούσε το σχετικό δη-μοσιογραφικό ρεπορτάζ, επιτέθηκε με πολυσέλιδα αφιερώματα στον Ιό και την Ελευθεροτυπία. Εκπροσωπώντας τον αρχηγό ανέλαβε να απαντήσει ο Χριστό-δουλος Χριστοδουλίδης, τον οποίο ο Καρατζαφέρης ονόμαζε «Σουσλόφ του ΛΑΟΣ», και εκείνος έστρεψε την προσοχή των αναγνωστών του ακριβώς στο υλικό των εκπομπών του Τηλεάστυ που παρουσιάστηκε από τον Ιό: «Αλήθεια, όλο αυτό το υλικό που καταχωρήθηκε από τον Ιό στην Ελευθεροτυπία την πε-ρασμένη Κυριακή, μήπως παρελήφθη από τον ίδιο εκείνο γνωστό τυπάκο της Κ ΥΠ, που συνελήφθη να μεταφέρει στη Βόρεια Ελλάδα αλβανικά καλάσνικοφ σε πράκτορες του UCK; Διότι, βέβαια, δεν κάθεται κανείς στα γραφεία της Ελευθεροτυπίας να παρακολουθεί και να καταγράφει σε 24ωρη βάση το Τηλεά-στυ»18. Από τη στήλη του Ιού σχολιάσαμε τότε αυτή την ξεκαρδιστική παραδο-χή: «Οι υπεύθυνοι του ΛΑΟΣ αδυνατούν να πιστέψουν ότι βλέπουν τις εκπο-μπές τους και κάποιοι που δεν εκστασιάζονται από τον μεγάλο αρχηγό. Και βέ-βαια ως μοναδική δημοσιογραφική πηγή γνωρίζουν την ...ΚΥΠ. Με την απί-στευτη αυτή μπούρδα ομολογούν, όμως, εμμέσως ότι πολλές από τις ιδέες που διακινούνται στο κανάλι τους έχουν τόση σχέση με τη δημοκρατική νομιμότητα όση και τα καλάσνικοφ»".

Αλλά και τέσσερα χρόνια αργότερα, για να εξηγήσει ο Αδωνις Γεωργιάδης το λόγο που πουλάει το φιλοχιτλερικό βιβλίο του Κώστα Πλεύρη χωρίς να δεί-χνει το εξώφυλλό του20, υποστήριζε από τη δική του εκπομπή ότι «με την προ-βολή του μπορούμε να θέσουμε σε κίνδυνο πολλές προσπάθειες που κάνουμε, δεχόμενοι λάσπη και συκοφαντία από ανθρώπους που δεν χάνουν ευκαιρία να εκδίδουν πιστοποιητικά ψευτοπροοδευτισμού, από ανθρώπους οι οποίοι μα-γνητοφωνούν μία προς μία τις εκπομπές, τους τις δίνει μάλλον η ΚΥΠ, διότι αλλιώς δεν εξηγείται»21. Και στη συνέχεια ο πολιτευτής (ακόμα τότε) του ΛΑΟΣ αναφερόταν κι αυτός ρητά στον Ιό: «Υπάρχει μία στήλη στην Ελευθεροτυπία, η οποία σου βγάζει τι είπες το 1997. Λέει, "απομαγνητοφωνημένη συνέντευξη στο Τηλεάστυ, 2 Ιουνίου 1997". Και λες πού τη βρήκε, εγώ δεν την έχω. Προφανώς την έχει η Ασφάλεια. Από εκεί την παίρνουν, για να μη νομίζουν ότι τρώμε κου-τόχορτο». Παρόμοια επιχειρηματολογία ανέπτυσσε ο Καρατζαφέρης στη συζή-

17. Βλ., λ.χ., Ιός, «Το λίφτινγκ της ελληνικής Ακροδεξιάς», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 9.6.2002.

18. Άλφα Ένα, 29.6.2002. 19. Ιός, «Δεν είμαστε φασίστες, δεν είμαστε φασίστες». Ελευθεροτυπία, 6.7.2002. 20. Βλ. παρακάτω, Κεφ. IV. 21. «Ελλήνων Έγερσις», Τηλεάστυ, 26.5.2006.


τησή του με τον Κώστα Πλεύρη για το «ρόλο των Εβραίων» κατά την επίθεση στους δίδυμους πύργους22.

Από πρώτη ματιά η σκοπιμότητα αυτών των παραδοξολογιών, στις οποίες καταφεύγουν οι εκπρόσωποι του ΛΑΟΣ, είναι να απονομιμοποιήσουν στα μά-τια των τηλεοπαδών τους τη χρήση των εκπομπών του Telecity-ΊΓηλεάστυ από μη μέλη ή και επικριτές του κόμματος. Όποιοι διαθέτουν το σχετικό υλικό, μας λένε, πρέπει να έχουν σχέση με την Κ ΥΠ και τον UCK! Λες και χρειάζεται τίπο-τα άλλο για την καταγραφή τους από ένα απλό βίντεο παλιότερα ή μια κάρτα τηλεόρασης στον υπολογιστή τα τελευταία χρόνια. Αλλά μ' αυτό τον τρόπο, άθελά τους, οι συνεργάτες του Καρατζαφέρη παραδέχονται ότι το περιεχόμενο αυτών των εκπομπών είναι «εσωτερικό», αφορά μόνο τους μυημένους οπα-δούς, και όσοι το παρακολουθούν εκτός κόμματος παραβιάζουν την εσωκομ-ματική ιδιωτικότητα. Αυτή η λογική καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μόνο «μυ-στικές υπηρεσίες», η ΚΥΠ και η Ασφάλεια είναι δυνατόν να έχουν πρόσβαση στο τηλεοπτικό άδυτο, με το οποίο εξασφαλίζεται η επικοινωνία των οπαδών με τους γκουρού του κόμματος.

Για τον Καρατζαφέρη και τους συνεργάτες του η παρακολούθηση των εκπο-μπών αυτών από μη οπαδούς ισοδυναμεί δηλαδή με ένα μικρό Γουότεργκεϊτ, όπου κομματικοί αντίπαλοι αποκτούν πρόσβαση στις μύχιες σκέψεις και στους πραγματικούς σχεδιασμούς του κομματικού ιερατείου. Η ειρωνεία της ιστο-ρίας είναι ότι ο ίδιος ο αρχηγός του ΛΑΟΣ τοποθέτησε επικεφαλής του ψηφο-δελτίου επικρατείας του κόμματός του στις βουλευτικές εκλογές του 2009 τον Ιωάννη Κοραντή, ο οποίος κατείχε μέχρι πριν από λίγες μέρες το πόστο του δι-ευθυντή της Ε ΥΠ. Μ' άλλα λόγια ο αρχηγός του ΛΑΟΣ ανέδειξε στην πιο τιμη-τική θέση της εκλογικής του λίστας τον άνθρωπο, τον οποίο υποτίθεται ότι θε-ωρούσε υπεύθυνο για τις «διαρροές» των εκπομπών του σε κακόπιστους αντι-πάλους!

Ο παραλογισμός δεν είναι ανεξήγητος. Τα στελέχη του ΛΑΟΣ και ο Καρα-τζαφέρης γνωρίζουν πολύ καλά ότι για να διατηρηθεί η ισορροπία μεταξύ της εξωτερικής μορφής ενός κόμματος «όπως τα άλλα» και της εσωτερικής μορφής ενός «κινήματος» με σαφή ακροδεξιά χαρακτηριστικά είναι απαραίτητη η πα-ράλληλη ύπαρξη των δύο τηλεοπτικών κόσμων. Αν βγουν στην επιφάνεια όσα απευθύνονται μόνο στους μυημένους, τότε θα υπονομευτεί η προσπάθεια συ-γκάλυψης της ακροδεξιάς φυσιογνωμίας του κόμματος.

Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι πολλές φορές ο Καρατζαφέρης δια-ψεύδει τους συνομιλητές του, όταν εκείνοι αναφέρονται σε κάποιες παλιότερες δηλώσεις ή πολιτικές του κινήσεις. «Ουδέποτε το είπα» ή «πού το βρήκατε αυ-

22. «Ένα βήμα εμπρός», Τηλεάστυ, 5.10.2001. Βλ. την απομαγνητοφώνηση της εκπομπής στο Παράρτημα 5.

2 0 ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ

τό», είναι οι συνηθισμένες του ατάκες. Και επειδή οι παλιές τηλεοπτικές εκπο-μπές δεν είναι προσβάσιμες στους πολίτες, όπως συμβαίνει με τα έντυπα μέσω των βιβλιοθηκών, ο καναλάρχης πολιτικός θεωρεί ότι μπορεί να διαψεύδει όποιον τολμά να αναφερθεί σε παλιότερες τηλεοπτικές του φράσεις. Γνωρίζει ότι μόνον όποιος είχε την πρόνοια να μαγνητοσκοπήσει εγκαίρως τις δημόσιες εμφανίσεις του είναι σε θέση να επιβεβαιώσει ή να απορρίψει κάθε σχετικό ισχυρισμό. Μετά την εκλογή του στην Ευρωβουλή, τον Ιούνιο του 2004, θα κα-τακεραυνώσει με αυτοπεποίθηση όλους τους τηλεστάρ που θα διανοηθούν να τον συνδέσουν με την Ακροδεξιά23. Και όταν ρωτηθεί ο τότε εκπρόσωπος Τύ-που του κόμματος αν είναι αλήθεια ότι το 2002 ο Καρατζαφέρης εξυμνούσε τον Λεπέν, θα το διαψεύσει με αγανάκτηση: «Αυτό είναι ψεύδος. Αυτά τα διαβάσατε στον Ιό της Ελευθεροτυπίας και έχουν απαντηθεί. Είναι συκοφαντικά. Ο Ιός δεν είναι πρώτη φορά που συκοφαντεί»24. Φυσικά τίποτα από αυτά δεν είναι ψεύδος. Μόνο που οι συνομιλητές του δεν διέθεταν τα στοιχεία για να το απο-δείξουν.

Μετά τις πρώτες επιτυχίες του ο Γιώργος Καρατζαφέρης επιχείρησε από το καλοκαίρι του 2004 να εξαλείψει τις πιο ακραίες διατυπώσεις του κομματικού του λόγου και απαγόρευσε τη χρήση ορισμένων εκφράσεων που είχε ο ίδιος κα-τά κόρον χρησιμοποιήσει στο παρελθόν. Η προσπάθεια αυτή «αποχουντοποίη-σης» του ΛΑΟΣ δεν στέφθηκε πάντα με επιτυχία, ωστόσο θόλωσε τη σαφή εικό-να που είχε δημιουργηθεί από όσα έλεγε ο ίδιος και οι στενοί του τηλεσυνεργά-τες επί μία δεκαετία. Για το λόγο αυτό έχει μεγάλη σημασία η ανάλυση του δη-μόσιου λόγου του κόμματος, όπως εξελίχτηκε από την περίοδο που επωαζόταν μέχρι την πλήρη εκδίπλωση του σχεδίου Καρατζαφέρη. Χωρίς το υλικό των επίμαχων τηλεοπτικών εκπομπών αυτή η ανάλυση δεν είναι δυνατόν να πραγ-ματοποιηθεί.

Τη διαφοροποίηση «εσωτερικού» και «εξωτερικού» λόγου έχουν επισημάνει πολλοί μελετητές του φαινομένου της σύγχρονης ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς. «Ορισμένα κόμματα της Ακρας Δεξιάς ακολουθούν μια στρατηγική ελαχιστο-ποίησης και παραμερισμού κάθε ανοιχτής αναφοράς στο φασισμό», γράφει ο Ignazi, «προκειμένου να αποφύγουν τον εξαιρετικά πιθανό και άμεσο στιγμα-τισμό τους από την κοινή γνώμη»25. Αυτά τα κόμματα τείνουν να υιοθετούν «μια στρατηγική "εσωτερικού και εξωτερικού προσκλητηρίου" σε σχέση με το διαφορετικό (εσωτερικό ή εξωτερικό) ακροατήριό τους». Υπάρχει, δηλαδή, γι' αυτά τα κόμματα, ένα «προσκήνιο», προσιτό σε όλους τους πολίτες και ένα

23. Βλ. παρακάτω, Κεφ. V. 24. Ειδήσεις Alter, 27.2.2006. 25. Piero Ignazi, Extreme Right Parties in Western Europe, Oxford University Press, Νέα

Υόρκη 2003, σ. 31.


«παρασκήνιο», αφιερωμένο στους πραγματικούς οπαδούς. Για να αντιμετωπί-σει αυτό το πρόβλημα, ο Mudde δεν περιορίστηκε στα επίσημα εκλογικά προ-γράμματα των κομμάτων της Ακροδεξιάς που εξέτασε, αλλά ανέλυσε και τις εφημερίδες τους που απευθύνονται στο εσωτερικό του κόμματος, «έτσι ώστε να αποφύγει τον κίνδυνο να προσκολληθεί στο προσκήνιο μόνο των κομμάτων της Ακροδεξιάς»26. Ακόμα και έτσι, πάντως, ο ειδικευμένος πολιτικός επιστή-μονας παραδέχεται ότι η μελέτη του περιορίζεται από το γεγονός ότι βασίζεται σε δημόσια κείμενα και αγνοεί τη «λανθάνουσα κομματική ιδεολογία».

Τον αντίθετο δρόμο ακολουθεί ο συνεργάτης του Ελληνικού Μετώπου Γιάννης Κολοβός. Για να αναλύσει τα ελληνικά ακροδεξιά κόμματα περιορίζε-ται στο «εξωστρεφές» υλικό, δηλαδή στο επίσημο κομματικό υλικό, «που σκο-πό έχει να κάνει τη θετικότερη εντύπωση τόσο στους ψηφοφόρους όσο και στους δημοσιογράφους». Ο λόγος είναι η «έλλειψη χρόνου και πόρων»27. Τα συμπεράσματά του είναι τόσο αξιόπιστα όσο και η μέθοδός του.

Η έρευνά μας συγκλίνει και σε ένα άλλο συμπέρασμα που έρχεται σε αντίθε-ση με τις συνήθεις εκτιμήσεις για την πολιτική σταθερότητα ή την πολιτική φε-ρεγγυότητα του Καρατζαφέρη στο χώρο της Ακροδεξιάς. Από πολλές πλευρές -και κυρίως από πρώην ή νυν συμμαχητές του- προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι η ίδρυση του ΛΑΟΣ έχει τυχοδιωκτικά χαρακτηριστικά ή ότι ο ίδιος ο αρχηγός δεν διαθέτει τη συγκρότηση που θα του επέτρεπε να κινείται πάνω στις σταθε-ρές αρχές της Ακροδεξιάς, με συνέπεια να παρεκκλίνει κάθε τόσο προς τα αρι-στερά ή τα δεξιά.

Είναι αλήθεια ότι η πολιτική και η ευρύτερη παιδεία του αρχηγού του ΛΑΟΣ δεν του επιτρέπει να λειτουργεί ως αυτόνομος παραγωγός συνεκτικού πολιτικού λόγου. Ο Γιώργος Καρατζαφέρης είναι υποχρεωμένος να επιλέγει κατά και-ρούς συνεργάτες που τον βοηθούν στον τομέα αυτό, ενώ διακρίνεται και στην επι-λεκτική οικειοποίηση ιδεών ή συνθημάτων ακόμα και από πολιτικούς του αντι-πάλους. Αλλά σε αντίθεση με τις παραπάνω επισημάνσεις πικραμένων παλιών συνεργατών του, και χωρίς να μπαίνουμε στον πειρασμό να αναλύσουμε την προσωπικότητα του αρχηγού, διαπιστώνουμε ότι για πάνω από τριάντα χρόνια ο Γιώργος Καρατζαφέρης επιχειρεί με διάφορους τρόπους να επιτύχει το ίδιο αποτέλεσμα. Αν μη τι άλλο, σε μια πολιτική σκηνή που έχει σε μεγάλο βαθμό ρευ-στοποιηθεί, οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι ο ιδρυτής του ΛΑΟΣ είχε από πο-λύ νωρίς στο μυαλό του ένα συγκεκριμένο πολιτικό σχέδιο, όσο αποτρόπαιο κι αν μας φαίνεται αυτό.

Σε ένα από τα πιο γνωστά ευφυολογήματα της δεκαετίας του '70, δικτατο-

26. Cas Mudde. The Ideology of the Extreme Right, Manchester University Press, Μάντσεστερ 2000, σ. 21.

27. Γιάννης Κολοβός, Άκρα Δεξιά..., ό.π., σ. 28 και 126.


ρία σήμαινε να χτυπά κάποιος την πόρτα σου τα χαράματα και να μην είναι ο γαλατάς. Με το ΛΑΟΣ το ευφυολόγημα καταρρέει. Γιατί, όπως μας επαναλαμ-βάνει με κάθε ευκαιρία από την εκπομπή του, ο Γιώργος Καρατζαφέρης ξεκίνη-σε την καριέρα του ως γαλατάς. Και, σε κάθε περίπτωση, όταν χτυπά την πόρτα μας δεν μπορούμε να ξέρουμε αν το κάνει για να μας φέρει το γάλα ή για να μας θυμίσει τα καλά της πολύχρονης δικτατορίας.

I

Μεταξύ δύο Κωνσταντίνων (1974-1980)

Το Σάββατο 26 Οκτωβρίου 1974 κυκλοφόρησε το πρώτο φύλλο ενός εβδομαδι-αίου εντύπου με τίτλο Το Ελληνικόν Στέμμα της Δημοκρατίας και υπότιτλο «Εθνική Εφημερίς υπεράνω κομμάτων και παρατάξεων». Το έντυπο αυτό δεν έζησε για πολύ. Στο δεύτερο φύλλο μείωσε από 16 σε 12 τον αριθμό των σελί-δων του, που έγιναν 8 στο τέταρτο φύλλο, και τελικά η έκδοση διακόπηκε. Το πρώτο φύλλο εκδόθηκε τρεις βδομάδες πριν από τις πρώτες γενικές βουλευτι-κές εκλογές της μεταπολίτευσης που διενεργήθηκαν στις 17 Νοεμβρίου 1974, ενώ το έκτο και τελευταίο την παραμονή του δημοψηφίσματος για το πολιτεια-κό που είχε οριστεί στις 8 Δεκεμβρίου 1974. Ήταν ένα ακόμα από τα πολλά αποτυχημένα εκδοτικά εγχειρήματα της πρώτης μεταπολιτευτικής περιόδου, που επιχείρησαν να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες πολιτικής πληροφόρησης του ελληνικού κοινού μετά την κατάρρευση της δικτατορίας. Ένα ακόμα θνησι-γενές πείραμα ανάμεσα σε πολλά άλλα που ξεχάστηκαν. Μόνο που το Ελληνι-κόν Στέμμα της Δημοκρατίας διατηρεί ακόμα και σήμερα ξεχωριστό πολιτικό ενδιαφέρον. Ο λόγος είναι ότι εκδότης του εντύπου αυτού δεν ήταν άλλος από τον Γεώργιο Καρατζαφέρη, τον μετέπειτα πρόεδρο του Λαϊκού Ορθόδοξου Συ-ναγερμού (ΛΑΟΣ), ο οποίος, μάλιστα, κρατούσε τη θέση του κύριου αρθρογρά-φου, ενώ η προσωπική του σφραγίδα είναι ορατή σε κάθε σελίδα του εντύπου.

Ο Γιώργος Καρατζαφέρης την εποχή που επιχείρησε την έκδοση του φιλο-βασιλικού εντύπου ήταν 27 ετών και είχε μέχρι τότε ασχοληθεί με μουσικές και «ενημερωτικές» εκπομπές στα κρατικά μέσα ενημέρωσης (ραδιόφωνο και τηλε-όραση), κυρίως την περίοδο της δικτατορίας. Όπως εξηγεί ο ίδιος σε πολλές αυτοβιογραφικές συνεντεύξεις του1, η σχέση του με τα ηλεκτρονικά μέσα ενημέ-ρωσης ξεκίνησε τη δεκαετία του '60, αρχικά σαν μια προσπάθεια μίμησης και

1. Βλ., χαρακτηριστικά, τη συνέντευξή του στην Τατιάνα Στεφανίδου, «Αποκάλυψη Τώρα», ΑΝΤΙ, 27.3.2006.


αντιγραφής του πιο επιτυχημένου μουσικού παραγωγού εκείνης της περιόδου, του Νίκου Μαστοράκη. Η σύγκριση μεταξύ των δύο αυτών περιπτώσεων έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Για την κατάρρευση της καριέρας του Μαστοράκη άρκε-σε η περιβόητη εκπομπή με κρατούμενους φοιτητές που διοργάνωσε μέσα από τα κρατητήρια της χούντας μετά την αιματηρή κατάπνιξη της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, τον Νοέμβριο του 1973. Ο Καρατζαφέρης είχε την τύχη να εμπλακεί με την πολιτική μετά την πτώση της δικτατορίας και έτσι δεν εκτέθηκε σε ανοιχτές δηλώσεις ή ενέργειες υποστήριξής της. Βέβαια δεν διαθέτουμε το υλικό των εκπομπών του εκείνης της περιόδου για να μπορούμε να διαμορφώ-σουμε σαφή άποψη για το ζήτημα2. Ο ίδιος, πάντως, περιγράφει μετά από πολ-λά χρόνια τη σχέση του με τον Γκλίξμπουργκ ως αποτέλεσμα μιας τυχαίας συ-νάντησης: «Όταν ήμουνα πιτσιρικάς στο Φάληρο και μπόντι μπίλντερ, είχε έρ-θει ο Κωνσταντίνος, χωρίς το πλήρωμά του τους ολυμπιονίκες, και πήρε από τον όμιλο δύο παιδιά και ξέρεις τώρα τι τιμή που ήταν για εμάς. Από τότε είχα αποκτήσει μια επαφή. Την εποχή του δημοψηφίσματος δύο ήμασταν κοντά του, ο Κασσίμης ο Θόδωρος, που ήταν ο επίσημος στο γραφείο τύπου της Βασιλι-κής Ενώσεως, και εγώ, που έβγαλα εκείνη την εφημερίδα, η οποία έκλεισε την επόμενη μέρα του δημοψηφίσματος»1.

Δεν είναι ασφαλές κριτήριο για τον έλεγχο μιας πολιτικής διαδρομής η οποιαδήποτε νεανική αφετηρία της. Όμως η γενιά των πολιτικών που βρέθη-καν την εποχή της μεταπολίτευσης σε νεαρή ηλικία και εντάχθηκαν τότε σε κόμ-ματα και πολιτικές κινήσεις έχει σημαδευτεί από εκείνη την ένταξη. Τα 27 χρό-νια του Καρατζαφέρη μπορεί σήμερα να μας φαίνονται λίγα, αλλά εκείνη την εποχή, που άρχισε να πολιτεύεται η λεγόμενη «γενιά του Πολυτεχνείου», ο μέ-σος όρος της ηλικίας των νέων πολιτικών ήταν ακόμα μικρότερος. Αλλωστε εί-ναι ο ίδιος ο Καρατζαφέρης που επικαλείται συχνά-πυκνά το πέρασμά του από αυτό το εκδοτικό εγχείρημα, άλλοτε για να αποδείξει το πόσο παλιά είναι η σχέση του με το φιλοβασιλικό κίνημα και άλλοτε για να αντικρούσει κατηγο-ρίες για «βασιλοχουντική» τοποθέτηση. Το επίσημο βιογραφικό του, εξάλλου, περιλαμβάνει ως βασικό σταθμό της καριέρας του την έκδοση αυτού του φιλο-βασιλικού εντύπου4.

Η μελέτη των λίγων αυτών φύλλων του νεανικού φιλοβασιλικού εγχειρήμα-τος του Καρατζαφέρη κρύβει πολλές εκπλήξεις για τους σημερινούς πολιτικούς αναλυτές. Γιατί αποδεικνύει ότι οι γνωστές σημερινές πολιτικές του επεξεργα-σίες έχουν βάθος χρόνου, ενώ και ο ίδιος, όσο κι αν παρασύρεται σε έναν διαρ-

2. Για τη σχέση του Καρατζαφέρη με τη δικτατορία, βλ. παρακάτω. 3. Συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου, Real FM, 27.1.2008. 4. Βλ. την προσωπική του ιστοσελίδα, http://www.karatzaferis.gr/index.asp7epilogisbio (τε-

λευταία ανάκτηση 22.10.2009).

http://www.karatzaferis.gr/index.asp7epilogisbio

ΜΕΤΑΞΥ ΔΥΟ ΚΠΝΣΤΑΝΤ1ΝΩΝ 25

κή τακτικισμό που θολώνει την πολιτική του εικόνα, πολιτεύεται με ορισμένες σταθερές θέσεις και ακολουθώντας τις ίδιες μεθόδους εδώ και τρεις τουλάχι-στον δεκαετίες. Ίσως πρόκειται για μια από τις βασικές διαφορές του από όλους τους άλλους πολιτικούς των δύο μεγάλων ελληνικών κομμάτων που επι-χείρησαν την απόδραση από το «μαντρί» και είδαν τις προσωπικές κομματικές τους προσπάθειες να ναυαγούν, παρά το γεγονός ότι εκκινούσαν από καλύτε-ρες θέσεις σε σχέση με τον πρόεδρο του ΛΑΟΣ.

Το πρωτοσέλιδο του φύλλου υπ* αριθμόν 1 του Ελληνικού Στέμματος κρύ-βει ήδη μία έκπληξη. Ο μεγάλος τίτλος δεν σχετίζεται άμεσα με τον Γκλίξ-μπουργκ. Η αναφορά στον Κωνσταντίνο περιορίζεται σε μία μόνο φωτογρα-φία και την υπόσχεση ότι περιέχεται στο εσωτερικό της εφημερίδας «δισέλιδη αφίσα». Ο τίτλος είναι «Η χούντα πίσω από τον Γαρουφαλιά» και υπέρτιτλος «Προσοχή στους σφετεριστές5 του θεσμού». Με τον τίτλο αυτό ακυρώνεται, όπως είναι φανερό, ο ισχυρισμός ότι πρόκειται για εφημερίδα «εθνική υπερά-νω κομμάτων και παρατάξεων». Όπως θα φανεί και στη συνέχεια, πρόκειται για καθαρά «κομματική» εφημερίδα που επιδιώκει να εκφράσει τη φιλοβασιλι-κή πτέρυγα της Νέας Δημοκρατίας, του κόμματος που μόλις πριν από λίγο και-ρό (4.10.1974) είχε ιδρύσει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Το πρώτο αυτό ρε-πορτάζ της εφημερίδας του Καρατζαφέρη έχει στόχο να εμφανίσει το -ούτως ή άλλως ανυπόληπτο- κομματικό εγχείρημα της Εθνικής Δημοκρατικής Ενώσε-ως (ΕΔΕ) του Πέτρου Γαρουφαλιά ως συνδεόμενο με τη χούντα και μ' αυτό τον τρόπο να αποσπάσει ψήφους των φιλοβασιλικών υπέρ της Νέας Δημοκρατίας.

Τις προσωπικές πολιτικές συμπάθειες του εκδότη μέσα στο χώρο της Νέας Δημοκρατίας μαρτυρά μια άλλη είδηση που φιλοξενείται κι αυτή στο ίδιο πρω-τοσέλιδο: «Πολιτικοστρατιωτική συνωμοσία: Η προηγούμενη Τετάρτη μπορεί να θεωρηθεί ως η πλέον έντονος ημέρα από τις 23 Ιουλίου 1974. Εκτοπίσεις, κι-νήματα και διαψεύσεις, συνέθεσαν ένα καυτό 24ωρο, το οποίον άφησε έντονα ερωτηματικά με την δήλωσιν του υπουργού Εθνικής Αμύνης κ. Αβέρωφ ότι: -Όταν γνωσθούν οι λεπτομέρειες και τα ονόματα θα εκπλαγεί η κοινή γνώμη από την έκτασιν της πολιτικοστρατιωτικής συνωμοσίας». Η υιοθέτηση και η προβολή των γνωστών θέσεων του Ευάγγελου Αβέρωφ για συνωμοσίες και κιν-δύνους αποκαλύπτει και την ακριβή πολιτική τοποθέτηση του εντύπου. Αλλω-στε είναι συνεχείς μέχρι σήμερα οι αναφορές του Γιώργου Καρατζαφέρη στον πολιτικό του μέντορα και δάσκαλο Αβέρωφ. Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ότι το έντυπο αυτό στο σύνολό του εκφράζει την προσπάθεια να γεφυ-ρωθεί (κατά την προσφιλή πολιτική του Αβέρωφ) το χάσμα μεταξύ της παλιάς

5. Στο έντυπο γράφεται «σφαιτεριστές». Σε όλα αυτά τα παραθέματα επεμβαίνουμε στα εξόφθαλμα ορθογραφικά λάθη, γιατί δεν είναι δυνατόν να ελεγχθεί ποια απ' αυτά οφείλονται σε τυπογραφικό λάθος και ποια ήταν ηθελημένες «απόψεις» περί ορθογραφίας του συγγραφέα.


φρουράς των πολιτικών που επανέρχονταν στο προσκήνιο με ηγέτη τον Κων-σταντίνο Καραμανλή και των στελεχών του κρατικού μηχανισμού που υπηρέ-τησαν επί μία δεκαετία (από τη συνταγματική εκτροπή του 1965 μέχρι τη μετα-πολίτευση του 1974) τις πολιτικές δυνάμεις της αποστασίας και στη συνέχεια της χούντας.

Από την πρώτη στιγμή επομένως της ανοιχτής ανάμειξής του με την πολιτι-κή, ο Γιώργος Καρατζαφέρης διακρίνεται από τα στοιχεία εκείνα που παρατη-ρούμε μέχρι σήμερα. Αναλαμβάνει να εκφράσει στο χώρο των μέσων ενημέρω-σης την πιο ακραία εκδοχή της συντηρητικής παράταξης και να συσπειρώσει γύρω της εκείνους που δεν μπορούν να ενταχθούν ευθέως στις τάξεις της είτε γιατί θεωρούν ότι έχουν προδοθεί απ' αυτήν, είτε γιατί εκείνη δεν τους δέχεται εξαιτίας της ανοιχτής συμμετοχής τους σε ενέργειες ή πολιτικές ομάδες με αντι-δημοκρατικό και ακραίο προσανατολισμό. Πρόκειται για μια αξιοσημείωτη προσωπική πολιτική «συνέπεια», την οποία θολώνει πολλές φορές ο αντιφατι-κός πολιτικός του λόγος και η τυχοδιωκτική εμμονή του σε τακτικούς ελιγμούς που τον εμφανίζουν σε μια διαρκή ταλάντωση μεταξύ αντιθετικών απόψεων. Όπως θα δούμε στο παράδειγμα αυτού του πρώτου πολιτικού εντύπου του, ο Γιώργος Καρατζαφέρης εκμεταλλεύεται αυτή τη συνεχή ταλάντωση για να απο-φύγει τις πολιτικές συνέπειες που θα είχε οποιαδήποτε μονοδιάστατη τοποθέ-τησή του στο ακροδεξιό άκρο του πολιτικού φάσματος. Και ειδικά την περίοδο της μεταπολίτευσης δεν ήταν καθόλου σοφό -εφόσον ήταν αντιδημοφιλές- να ταυτίζεται κανείς με τη δικτατορία και τους νοσταλγούς της.

Το κύριο άρθρο που υπογράφει «ο εκδότης» δεν μας κάνει σοφότερους. Με τίτλο «Χωρίς περιστροφές», ο Καρατζαφέρης αναφέρεται στην επικείμενη εκλογική μάχη: «Η προεκλογική μάχη μπήκε στην τελική ευθεία. Τα επιχειρήμα-τα των κομμάτων είναι γνωστά. Οι ψηφοφόροι, τουλάχιστον στην πλειονότητά τους, έχουν καταλήξει. Σε είκοσι ημέρες ο λαός θα πει την πρώτη του "κουβέ-ντα" όχι όμως και την τελευταία. Το Ελληνικόν Στέμμα της Δημοκρατίας σκο-πεύει να μείνει αμέτοχο στην προεκλογική περίοδο. Η τοποθέτησίς του ευρί-σκεται σ' άλλο επίπεδο. Υπεράνω πολιτικών πεποιθήσεων και κομματικών δη-λώσεων. Κάθε κόμμα έχει το πρόγραμμά του και τα πιστεύω του. Όλα εργάζο-νται ή τουλάχιστον πιστεύουν ότι εργάζονται για το καλό του Έθνους. Για την πρόοδο του. Για την διεθνή σωστή τοποθέτησή του. Και θα ήτο κακεντρεχής και ανοήτως παθιασμένος εκείνος ο οποίος δεν θα παρεδέχετο τ' ανωτέρω και δεν θα συνέχαιρε όλα τ' αστικά κόμματα. Εκεί που είναι εύλογες όμως οι επιφυλά-ξεις και οι απορίες είναι στους τρόπους και τα μέσα που μεταχειρίζεται κάθε κόμμα για τον σκοπό του. Τόσον οι καιροσκόποι, όσον και οι καλλιεργούντες το ψευδές κλίμα περί δήθεν υποστηρίξεώς των εκ μέρους του Βασιλέως είναι κατακριτέοι. Το Ελληνικόν Στέμμα της Δημοκρατίας διαχωρίζει ευθέως την θέ-σιν του. Ουδεμία σχέσις. Ουδεμία ταυτότης. Ουδεμία επαφή με τους σφετερι-

ΜΕΤΑΞΥ ΔΥΟ ΚΠΝΣΤΑΝΤ1ΝΩΝ 2 7

στές του πόθου της επιστροφής του Βασιλέως. Χωρίς περιστροφές. Ουδείς δύ-ναται να ομιλεί εκ μέρους του Βασιλέως σήμερα. Και ουδείς επιτρέπεται ν' αφήνεται να καλλιεργείται η φήμη αυτή. Ο ελληνικός λαός θέλει πλέον ξεκάθα-ρες "κουβέντες" για να μπορέσει να πει τη δική του σωστά στις 17 Νοεμβρίου».

Αν επιχειρήσει κανείς να αποκωδικοποιήσει αυτή την τοποθέτηση θα δια-κρίνει την απόπειρα πολιτικού αποχρωματισμού της φιλομοναρχικής προπα-γάνδας και την έμμεση διεκδίκηση του ρόλου ενός «γνήσιου» εκπροσώπου του μοναρχικού κινήματος. Σε άλλο κείμενο της σύνταξης του εντύπου αναφέρεται σχετικά: «Το Ελληνικόν Στέμμα της Δημοκρατίας ενδιαφέρεται και για τα δύο χέρια. Και για το δεξιό και για το αριστερό. Ίσως μάλιστα για το δεύτερο πε-ρισσότερο, μια και το άρρωστο παιδί χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα. Δεν πρέ-πει να ξεχνά κανείς μερικές βασικές αρχές όπως "ασθενής και (συν)οδοιπόρος αμαρτίες ουχ έχουσιν"». Τους νέους που αγωνίστηκαν κατά της δικτατορίας το κείμενο τους αντιμετωπίζει ως «ήρωες», αλλά «ασθενείς». Δεν είναι δύσκολο να διακρίνει κανείς την αναβίωση της χουντικής επιχειρηματολογίας περί «δη-μοκρατίας που ασθενεί» και επομένως πρέπει «να τοποθετηθεί στο γύψο». Στο ίδιο κείμενο το έντυπο εμφανίζεται ως αντίθετο των «δύο άκρων», δηλαδή της χούντας και της Αριστεράς: «Τα συνδυασμένα πυρά της χούντας και της Αρι-στεράς επί ικανόν χρονικόν διάστημα κατά του θεσμού βρήκαν Ασπίδα (όχι βέ-βαια την παλαιοχουντική) [...] Έγινε πλύσις εγκεφάλου [εις τον λαόν] κατ' επανάληψιν και με δύο μάλιστα μεθόδους, μία μαύρη και μία ερυθρά». Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη ανάλυση για να διακρίνει κανείς ότι αυτή η εξίσωση των «δύο άκρων» στη συγκεκριμένη πολιτική συγκυρία ταύτιζε την εγκληματική πο-λιτική της δικτατορίας με την αντίσταση της Αριστεράς και τελικά έδινε συγ-χωροχάρτι στους χουντικούς.

Στο ίδιο φύλλο τα επιχειρήματα υπέρ της επανόδου του Γκλίξμπουργκ εί-ναι τα γνωστά: ότι υπήρξε ο μεγαλύτερος αντιστασιακός, διότι έκανε το αντι-πραξικόπημα στις 13 Δεκεμβρίου 1967 (άρθρο του Χαρ. Παλαιολόγου, «Μεγα-λυτέρα ημέρα της αντιστάσεως»), και ότι ανήκε στη βασιλική δυναστεία που με-γάλωσε την Ελλάδα (άρθρο του Χρ. Πύρπασου, «Αναστάσεως ημέρα λαμπρυν-θώμεν Πανέλληνες! Ο Διάδοχος Κωνσταντίνος εισέρχεται θριαμβευτής εις Θεσσαλονίκην!»" ιστορικό αφήγημα του Τάκη Φιώτη, «Γεώργιος Α', ο βασιλιάς-θρύλος που διπλασίασε την Ελλάδα»). Οι τέσσερις σελίδες από τη δεκαεξασέ-λιδη εφημερίδα αφιερώνονται κατά τις συνήθειες όλων των κοσμικών-πολιτι-κών εντύπων αυτού του είδους σε φωτογραφικά στιγμιότυπα από τη ζωή του Κωνσταντίνου Γκλίξμπουργκ και της οικογένειάς του, ενώ στο κεντρικό σαλό-νι φιλοξενείται αφίσα του ίδιου με το λογότυπο «Ελληνικόν Στέμμα της Δημο-κρατίας» στην κορυφή. Το φωτογραφικό τετρασέλιδο επιγράφεται «Μεγαλειό-τατε! Αυτή είναι η ζωή σας!» Όσο για τις λεζάντες, χαρακτηριστική είναι εκεί-νη που συνοδεύει τρεις νεανικές φωτογραφίες του Γκλίξμπουργκ: «Ο Κώνστα-


ντίνος μεγάλωσε κοντά στη φύση και τα σπορ. Εδώ διακρίνεται στον κήπο των ανακτόρων του Τατοΐου να παίζει με ένα πόνεϊ και ένα σκυλάκι».

Η δεύτερη έκπληξη που μας επιφυλάσσει το φιλοβασιλικό έντυπο είναι το μοναδικό κείμενο που υπογράφει με το όνομά του ο Γιώργος Καρατζαφέρης. Πρόκειται για το άρθρο που τιτλοφορείται «Ανοικτή επιστολή, προς τον αξιό-τιμον (;) πρόεδρον των ΗΠ Α» και υπογράφεται: «Ένας φίλος των Αμερικανών πολιτών. (Διά το πιστόν) Γεώργιος Καρατζαφέρης». Στην «επιστολή» συναντά-με μερικά από τα χαρακτηριστικά που θα αποδειχτούν πολύ αργότερα συστατι-κά στοιχεία της πολιτικής χειραφέτησης του Καρατζαφέρη: τη χοντροκομμένα ειρωνική γραφή, τον πρωτόγονο αντιαμερικανισμό, την ερμηνεία της πρόσφα-της και παλαιότερης ελληνικής ιστορίας σύμφωνα με συνωμοτικές θεωρίες, την ανάδειξη ως πρωτεύοντος εθνικού και πολιτικού επιχειρήματος την απαράμιλ-λη «πολιτιστική μας κληρονομιά» κ.ά.

Αφορμή του δημοσιεύματος ήταν το βέτο του αμερικανού προέδρου Φορντ στις αποφάσεις του Κογκρέσου κατά της Τουρκίας μετά την εισβολή στην Κύ-προ. Ο συντάκτης της επιστολής σχολιάζει τη σχέση ΗΠ Α-Τουρκίας με την ακό-λουθη επιχειρηματολογία: «Πρέπει να μάθει ο αμερικανικός λαός ότι είναι απαραίτητος η βοήθεια και η συμμαχία με την πεπολιτισμένην Τουρκία, διότι διαφορετικά τα παιδιά τους θα στερηθούν του χασισιού, του οπίου και των άλ-λων ευεργετικών ναρκωτικών». Όσο για την εισβολή στην Κύπρο, «πρέπει να πείσετε τον λαό σας ότι εξ απλής και μόνον συμπτώσεως εφονεύθησαν τόσοι Ελληνοκύπριοι από αμερικανικά όπλα. Ήτο τυχαίον ότι οι βόμβες είχαν την ένδειξιν Made in USA».

Το κλείσιμο της επιστολής θυμίζει έντονα τη σημερινή επιχειρηματολογία των στελεχών του ΛΑΟΣ από το ιδιωτικό κανάλι του αρχηγού τους: «Αγνοήστε τον λαόν σας, που στην πλειοψηφία του υποστηρίζουν ανοήτως την Ελλάδα ίσως επειδή έτυχε να διαβάσουν ένα Σωκράτη ή κάποιον Πλάτωνα. Αγνοήστε τους γιατί ίσως να είναι επηρεασμένοι από την επίσκεψή τους σε κάποιο βράχο που έχουμε εμείς εδώ στην Αθήνα, την Ακρόπολη, που για μερικούς τάχα συμ-βολίζει το φως του πολιτισμού. Αγνοήστε τους γιατί ίσως να είναι επηρεασμέ-νοι από μία ιστορία 3.000 ετών, που μερικοί δεν κατέχουν. Αγνοήστε τους, κύ-ριε Φορντ, δεν αξίζει ένας λαός που έχει προσφέρει στο παρελθόν τόσα πολλά στον κόσμο όσο αξίζει ένας λαός που προσφέρει σήμερα τόσα πολλά κιλά ναρ-κωτικών. Τι αξία έχει αλήθεια ο πολιτισμός μπροστά στα ναρκωτικά κύριε Φορντ;»

Η κατάληξη είναι ανάλογη: «Αυτά τα ολίγα είχα να σας γράψω κύριε Φορντ, είθε ο Θεός να σας φυλάττη τα πιστεύω σας. Για το κακό των συμμάχων σας, να σας προστατεύη την ζωή από τις αδέσποτες που κυκλοφορούν κατά κόρον στην χώραν σας, διότι για σκεφτείτε, κτυπήστε ξύλο, αν πάθετε κάτι, να παρασχεθή στέ-γη στην πρώτη κυρία της Αμερικής, από κάποιον μουστακαλή Μουσταφά».


Το δεύτερο φύλλο του Ελληνικού Στέμματος της Δημοκρατίας έχει ακόμα πιο εντυπωσιακό πρωτοσέλιδο: «CIA εναντίον Βασιλέως». Υπέρτιτλος: «Γιατί [ο Βασιλεύς] ήθελε την Ελλάδα στην Ευρώπη». Το ανυπόγραφο ρεπορτάζ υπο-τίθεται ότι στηρίζεται σε αποκλειστικές πληροφορίες:

«Τον Βασιλέα Κωνσταντίνο δεν τον έδιωξαν Έλληνες. Τον έδιωξε η ΣΙΑ. Αποκλειστικές πληροφορίες επιμένουν ότι τμήμα της Αμερικανικής ΚΥΠ διέ-ταξε τον εδώ αρχιπράκτορά της, που τον είχε κάνει δικτάτορα και Αντιβασιλέα του Ελληνικού Λαού, Γ. Παπαδόπουλο, να εκδιώξει τον Βασιλέα. Γιατί, θα υπάρξει η απορία, η ΣΙΑ ήθελε να φύγει ο Βασιλεύς; Γιατί ο Βασιλεύς των Ελλήνων είχε συμπλεύσει απολύτως μ' όλους σχεδόν τους Έλληνες πολιτικούς και την απαίτηση του Λαού, ότι η θέσις της Ελλάδος ήταν στην Ευρώπη. Στα χρόνια της εξορίας του ο Βασιλεύς έμεινε στην Ευρώπη. Την έζησε και πείσθη-κε ότι η Ελλάς είναι χώρα ευρωπαϊκή. Την άποψή του αυτή δεν την απέκρυψε από Ευρωπαίους ηγέτες, οι οποίοι ενθουσιάσθηκαν με το πιστεύω του Έλληνα βασιλιά. Η ΣΙΑ δεν άργησε βέβαια να το πληροφορηθή. Κι επειδή ήθελε την Ελλάδα αποικία της Αμερικής και του NATO, απεφάσισε την καταδίκη του Βα-σιλέως. Δεν έμενε παρά η κατάλληλη στιγμή. Αλλωστε δεν βιαζόταν, αφού κυ-βερνούσε τους Έλληνες μ' ένα έμμισθο πράκτορά της. [...] Ο Βασιλεύς κατ' απολύτως έγκυρες πληροφορίες, είχε πληροφορηθή τις κινήσεις της ΣΙΑ και ενημέρωσε Ευρωπαϊκούς παράγοντες, οι οποίοι, όμως, δεν μπόρεσαν να αντι-δράσουν στις μηχανορραφίες των Αμερικανών πρακτόρων».

Κατά τα άλλα, συνεχίζονται τα ίδια «ιστορικά αφηγήματα» για τον Γεώργιο Α' και το οπερετικό αντικίνημα του Γκλίξμπουργκ στις 13 Δεκεμβρίου 1967, ενώ στην «αφίσα» του φύλλου εικονίζονται η Αννα-Μαρία και ο Παύλος. Τα επιχειρήματα του κύριου άρθρου υπέρ της επανόδου του Κωνσταντίνου βασί-ζονται στο ότι δεν το θέλουν αυτό ...οι Τούρκοι: «Να επιστρέψη ο Βασιλεύς. Είναι εθνική απαίτησις υπεράνω "πυροτεχνικών" αντιλήψεων. Όταν ο Τούρ-κος, αυτός που σκοτώνει και "βιάζει" τον Ελληνισμόν επί πεντακόσια χρόνια, δεν θέλει βασιλιά στην Ελλάδα. Όταν ο κατακτητής της βασιλίδος επί πεντακό-σια χρόνια δεν έχει αποκτήσει την πίστι της τελειωτικής νίκης και φοβάται και κάνει τις σπασμωδικές κινήσεις των διωγμών, όταν περιμένη τον Έλληνα με τον "μαρμαρωμένο βασιλιά" να διεκδικήση αυτό που σήμερα αυτός κατέχει. Όταν, λοιπόν, εσύ μόνος σου, αποκηρύσσεις τον βασιλιά σου, μήπως δίδεις δύ-ναμι στον Τούρκο; Μήπως υπογράφεις σήμερα την παράδοσι της 23ης Μαΐου 14536...».

Στο ίδιο φύλλο φιλοξενείται συνέντευξη ενός από τους επιφανέστερους εκ-προσώπους της φιλοβασιλικής κίνησης, του στρατηγού Γεωργίου Κουρούκλη (στον εμφανιζόμενο ως «επί της ύλης» του εντύπου Ν. Νικολαΐδη). Ο Κουρού-

6. Μάλλον εννοεί «29ης».


κλης επαναλαμβάνει τα γνωστά περί αντίθεσης του Κωνσταντίνου στη δικτα-τορία και επικρίνει τον Παπαδόπουλο, λέγοντας ότι είχε το παρατσούκλι «ο μπούρδας» και ότι δεν τον χαιρετούσε στους διαδρόμους του Πενταγώνου. Η «αντιστασιακή» εικόνα του στρατηγού ολοκληρώνεται με την παρουσίασή του ως της «μοναδικής πολιτικής και στρατιωτικής προσωπικότητας που παρευ-ρέθη εκείνη τη φοβερά ημέρα», δηλαδή στην εξέγερση του Πολυτεχνείου. Η σχετική εξιστόρηση του Κουρούκλη έχει ιδιαίτερη σημασία, αλλά για εντελώς διαφορετικούς λόγους: «Είχα διαπιστώσει, ότι η κίνησις των φοιτητών στο Πολυτεχνείο, έπαιρνε σοβαρή έκτασι, η οποία μπορούσε να επιδράση αποφα-σιστικά στην πτώσι της τυραννίας. Με τις σκέψεις αυτές, έφτασα στις 6 περί-που το απόγευμα μπροστά στις θύρες του Πολυτεχνείου, τις οποίες βρήκα κλειστές με αλυσίδες. Εκεί εδήλωσα την ταυτότητά μου και ζήτησα να έλθω σε επαφή με την διοικούσα επιτροπή. Σε λίγα λεπτά η θύρα άνοιξε ελαφρά για να εισέλθω. Αυτό προκάλεσε τις διαμαρτυρίες των όσων βρίσκονταν ασφυκτικά συναθροισμένοι για να μπουν μέσα στο Πολυτεχνείο. Ωδηγήθηκα στην συντο-νιστική επιτροπή, που είχε εγκατασταθή στην Αρχιτεκτονική Σχολή. Στην επι-τροπή εδήλωσα ότι συμπαρίσταμαι στον αγώνα τους και τους επρότεινα να απευθύνουν από το ραδιοφωνικό τους πομπό μήνυμα προς τον Στρατό και τους Αξιωματικούς, όπως παρασταθούν στον τίμιο αγώνα των φοιτητών για την κατάλυσι της τυραννίας. Το μήνυμα το υπέγραψα και παρεδόθη προς εκ-φώνησι. Επειδή δε προέβλεψα ότι αργά ή γρήγορα η χούντα θα χτυπούσε με τα όπλα τα ηρωικά αυτά παιδιά, τους επρότεινα να μεταβάλουν την παθητική τους άμυνα σε ενεργό, με ενίσχυσι ομάδων κρούσεως που είχα στη διάθεσί μου. Πράγματι δέχτηκαν το σχέδιό μου και ύστερα απ' αυτό επεσήμανα τις θέ-σεις όπου θα τοποθετούσα τις ομάδες μέσα στο Πολυτεχνείο. Επίσης προσδιώ-ρισα θέσεις έξω από αυτό. Ανεχώρησα για την εφαρμογήν του σχεδίου μου λί-γο πριν από την επίθεσι της αστυνομίας με καπνογόνα. Το σχέδιο όμως αυτό εν μέρει κατώρθωσα να εφαρμόσω, γιατί με πρόλαβαν τα δραματικά γεγονότα της νύχτας εκείνης».

Είναι γεγονός ότι ο Κουρούκλης μπήκε στο Πολυτεχνείο το απόγευμα της δραματικής Παρασκευής 16 Νοεμβρίου 1973 και απευθύνθηκε στη Συντονιστι-κή Επιτροπή7. Όμως εκείνη τη στιγμή κανείς δεν έλαβε σοβαρά υπόψη ούτε τον ίδιο ούτε βέβαια τις προτάσεις του για μεταβολή «της παθητικής άμυνας σε ενεργό». Πολύ περισσότερο που ήταν ήδη σαφές στους εγκλείστους ότι η σύ-γκρουση με τη χούντα δεν μπορούσε να γίνει σε στρατιωτικό επίπεδο, ενώ όλες ανεξαιρέτως οι κινήσεις βίαιης απάντησης αντιμετωπίζονταν από τη Συντονι-

7. Σύμφωνα με την προφορική μαρτυρία του Δημήτρη Χατζησωκράτη, μέλους της πενταμε-λούς γραμματείας της Συντονιστικής Επιτροπής της κατάληψης (26.9.2009), και την προσωπική ανάμνηση του συγγραφέα.


στική Επιτροπή ως έργο προβοκατόρων. Αλλά αυτές οι «ομάδες κρούσης» που είχε στη διάθεσή του ο Κουρούκλης τι ακριβώς ήταν; Αν δεν πρόκειται για απλή φαντασίωση ενός στρατηγού που είχε μείνει χωρίς στρατό, τότε βρισκόμαστε μπροστά σε μια ομολογία ύπαρξης ενός προσωπικού παρακρατικού δυναμικού μηχανισμού. Όσο κι αν αυτό το τελευταίο ενδεχόμενο δεν είναι το πιθανότερο, πάντως έχει τη σημασία του, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη ότι η περίοδος της μεταπολίτευσης σημαδεύτηκε από σειρά βίαιων τυφλών ενεργειών, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν από «ομάδες κρούσης» και έμειναν στη μεγάλη τους πλει-οψηφία ανεξιχνίαστες.

Εκτός από τη σαφή φιλοβασιλική της τοποθέτηση, και παρά το γεγονός ότι η εφημερίδα του Καρατζαφέρη εξακολουθεί να εμφανίζεται «υπεράνω κομμά-των και παρατάξεων», έχει σαφές πολιτικό μέτωπο κατά του Ανδρέα Παπαν-δρέου και του ΠΑΣΟΚ. Για να διαβάλει το νεοπαγές σοσιαλιστικό κόμμα, το Στέμμα εφευρίσκει ιδιαίτερες πολιτικές σχέσεις μεταξύ Ανδρέα Παπανδρέου και δικτάτορα Ιωαννίδη. Σε ρεπορτάζ με τίτλο «Ο Ιωαννίδης υπέρ του ΠΑΣΟΚ» αναφέρεται ότι «ο ίδιος, όσο κι αν σας φανή απίστευτο θα ψηφίση ΠΑΣΟΚ, γιατί "θαυμάζει τον κ. Παπανδρέου". Το ίδιο λένε ότι θα πράξουν και πολλοί νεαροί αξιωματικοί, οι ...Κανταφικοί κατά τον κ. Μαρκεζίνη. Ότι ανή-κει ψυχικά στο ΠΑΣΟΚ, το αποκάλυψε ο κ. Ιωαννίδης σε ξένο δημοσιογράφο, όπως πληροφορούμεθα, κι έτσι επιβεβαιώνονται οι πληροφορίες του Στέμμα-τος που είχε γράψει σχετικά την περασμένη εβδομάδα. Αλλά και ο κ. Α. Παπαν-δρέου φαίνεται ότι "αναγνωρίζει τις ικανότητες του Ιωαννίδη", αν αυτό που μετέφερε δημοσιογράφος ανταποκρίνεται στην αλήθεια. Είπε ο δημοσιογρά-φος, "Στην Κέρκυρα, μετά την ομιλία του ο κ. Παπανδρέου μού είπε όταν τον ρώτησα για τον Ιωαννίδη και του υπενθύμισα ότι ο αόρατος δικτάτορας όταν ήταν πανίσχυρος μίλησε σε αξιωματικούς κολακευτικά για τον αρχηγό του ΠΑΣΟΚ: - Ο Ιωαννίδης είναι ο μόνος που έχει μυαλό απ' όλους τους πραξικο-πηματίες. Δεν είναι τυχαίος άνθρωπος". Αλλο κοινό σημείο Ιωαννίδη-Παπαν-δρέου είναι ότι και οι δύο είναι ή λένε πως είναι Αντιβασιλικοί. Λέτε να δούμε αργότερα τον αρχηγό της ΕΣΑ υπαρχηγό του ΠΑΣΟΚ;»

Και το ευφάνταστο «ρεπορτάζ» καταλήγει με την ακόλουθη παρατήρηση: «Αν οι κ.κ. Παπανδρέου και Ιωαννίδης διαφωνούν με τις πληροφορίες μας, ας μας διαψεύσουν»...

Φυσικά κανείς δεν διέψευσε τις «αποκλειστικές» πληροφορίες του Γιώργου Καρατζαφέρη. Και έτσι εκείνος, με ένα μικρό κειμενάκι, πέτυχε διπλό στόχο: από τη μια να συκοφαντήσει την πολιτική κίνηση του Ανδρέα Παπανδρέου με τον ισχυρισμό ότι στηρίζεται σε χουντικούς και από την άλλη να εξωραΐσει την εικόνα του σκληρού δικτάτορα, τον οποίο φτάνει να φανταστεί υπαρχηγό του Ανδρέα.

Περισσότερο αποκαλυπτικό είναι το φύλλο του Ελληνικού Στέμματος που


κυκλοφόρησε την παραμονή των εκλογών του 1974. Με γενικό τίτλο «Προσοχή στην ψήφο σου», η εφημερίδα παρουσιάζει τα πολιτικά κόμματα που κατέβη-καν σ* αυτές τις πρώτες εκλογές μετά την πτώση της δικτατορίας. Για όλα έχει κριτικές παρατηρήσεις. Στην ΕΔΕ του Πέτρου Γαρουφαλιά προσάπτει την προ-σκόλληση της στα στελέχη και τους νοσταλγούς της δικτατορίας: «Υποστηρι-κταί του κόμματος οι προερχόμενοι από τους κόλπους της επταετίας, οι ευνοη-θέντες σκανδαλωδώς από την χούντα και άνθρωποι των άκρων». Στην Ένωση Κέντρου - Νέες Δυνάμεις του Γεωργίου Μαύρου και του Γιάγκου Πεσμαζό-γλου το έντυπο καταμαρτυρά την ύπαρξη πολλών τάσεων και πολλών αρχη-γών, αλλά κυρίως την αντιβασιλική τοποθέτηση: «Ιδιαιτέρως με το Πολιτειακόν που έθιξε ασκόπως ο κ. Μαύρος8, υπήρξαν πολλές αντιδράσεις, τόσον από υποψηφίους των Αθηνών, όσον της Κρήτης και άλλων περιοχών». Στην Ενω-μένη Αριστερά εντοπίζει τους «ακραίους της άλλης πλευράς», ενώ για το ΠΑΣΟΚ προβλέπει ότι «δεν αναμένεται ότι θα πετύχη σοβαρά εκπροσώπησι στη Βουλή», διότι «το υποστηρίζουν οι εκ θέσεως αρνηταί των πάντων» και «η εξαλλότης και το πλασματικό πάθος δεν φαίνεται να προσελκύση τον λαό στο ψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ». Το μόνο κόμμα που μένει είναι βέβαια η Νέα Δημο-κρατία, για την οποία μόνο καλά λόγια έχει ο Γ. Καρατζαφέρης: «Ένα κόμμα με αρχές και ανανέωσι. Ένας ολοκληρωμένος αρχηγός και ένα καλοστημένο επιτελείο, πλαισιωμένο από ικανούς νέους ανθρώπους. Με μια έντονη παρου-σία στην διοίκησι του τόπου αποτελεί την πληρεστέρα εγγύησι για τις μελλοντι-κές εξελίξεις». Πάντως από τότε ο Καρατζαφέρης επιλέγει ποιους θα υποστη-ρίξει μεταξύ των στελεχών της Νέας Δημοκρατίας: «Εκτός του ηγέτου Κωνστα-ντίνου Καραμανλή, έχει να παρουσιάση πλήθος προσωπικοτήτων (Γ. Ράλλης, Χ. Στράτος, Ευάγ. Αβέρωφ, Αθ. Τσαλδάρης κ.ά.), ενώ μεταξύ των νέων, εντυ-πωσιακή είναι η παρουσία αρίστων στελεχών (Έβερτ, Δαλακούρας, Σαββού-ρας, Μαγγίνας)». Κριτήριο για την επιλογή αυτή είναι η δημόσια εκφρασμένη ή εικαζόμενη θετική τοποθέτηση των στελεχών αυτών υπέρ της μοναρχίας. Ήταν ακόμα πολύ νωρίς για τη συγκρότηση ακροδεξιάς πτέρυγας στο νέο κόμμα της συντηρητικής παράταξης.

Όσο για την πολιτική ανάλυση της συγκυρίας, σε κεντρικό άρθρο το περιο-δικό ζητά «ασφάλεια από πιθανούς εσωτερικούς εχθρούς» και εξηγεί παρακά-τω ότι εσωτερικοί εχθροί είναι ο κομμουνισμός και η χούντα, ενώ εξωτερικοί οι Βούλγαροι και οι Τούρκοι. Στο φύλλο αυτό (αρ. 4), το ενυπόγραφο άρθρο του Γιώργου Καρατζαφέρη έχει και πάλι τη μορφή ανοιχτής επιστολής, η οποία

8. Αναφέρεται στη δήλωση του Γεωργίου Μαύρου από την τηλεόραση στις 5.11.1974, όπου ο αρχηγός του κόμματος Ένωση Κέντρου - Νέες Δυνάμεις όχι μόνο τοποθετήθηκε υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας, αλλά, φωτογραφίζοντας τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, κάλεσε και τους άλλους αρχηγούς να τοποθετηθούν πριν από τις βουλευτικές εκλογές.


απευθύνεται αυτή τη φορά στον Ανδρέα Παπανδρέου. Με το γνώριμο όσο και ιδιότυπο ειρωνικό χιούμορ του συντάκτη του, το κείμενο συμπυκνώνει όλα τα επιχειρήματα της ακροδεξιάς προπαγάνδας κατά του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ: την αμερικανική του υπηκοότητα, τη σχέση του με τις γυναίκες, την προτίμησή του στο ουίσκι9.

Το πέμπτο φύλλο του Ελληνικού Στέμματος κυκλοφόρησε το Σάββατο 23 Νοεμβρίου, έξι μέρες μετά την εκλογική επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας με το συντριπτικό 54,37%. Ο Καρατζαφέρης εξακολουθεί να ισορροπεί μεταξύ του Γκλίξμπουργκ και του Καραμανλή. Το πρωτοσέλιδό του έχει ένα πολύ μι-κρό υποτιτλάκι «Νενικήκαμεν!!!», το οποίο μόλις διαβάζεται, και αμέσως απο-πάνω, με ολοσέλιδους τίτλους τις λέξεις «Κωνσταντίνος» και «Καραμανλής». Πρέπει να πλησιάσει κανείς για να διαπιστώσει ότι η πρώτη λέξη αναφέρεται στον Γκλίξμπουργκ και η δεύτερη στον Καραμανλή. Πρόκειται για έναν από τους συνηθισμένους διαφημιστικούς γρίφους που σκαρφίζεται κατά καιρούς ο παλαίμαχος διαφημιστής, με αποτέλεσμα να πονοκεφαλιάζει ακόμα και σήμε-ρα τους αναγνώστες της κομματικής του εφημερίδας10. Ο πλήρης τίτλος ήταν «Διπλή εγγύησις. Βασιλεύς: Σύμβολον ενότητος του Έθνους. Κωνσταντίνος. Πρωθυπουργός: Υπεύθυνος Κυβερνήτης της Χώρας. Καραμανλής».

Το πρωτοσέλιδο συμπληρώνεται με δυο ισομεγέθεις φωτογραφίες του Γκλίξμπουργκ και του Καραμανλή, ενώ στο συνοδευτικό ρεπορτάζ διατυπώνε-ται με τη μορφή «πληροφοριών» η επιθυμία της εφημερίδας να ηγηθούν του φι-λοβασιλικού αγώνα ενόψει του προσεχούς δημοψηφίσματος «βουλευταί της Νέας Δημοκρατίας, χωρίς ν' αποκλείεται και η συμμετοχή βουλευτών άλλων κομμάτων». Τα άλλα κείμενα του φύλλου επαναλαμβάνουν τους λόγους που επιβάλλουν την επαναφορά της βασιλείας, με βασικό επιχείρημα την υποτιθέ-μενη αντίσταση του Κωνσταντίνου: «Η επιστροφή του Βασιλέως Κωνσταντί-νου απαιτεί μεγάλη προετοιμασία από μέρους μας. Προετοιμασία για να υπο-δεχθούμε τον Ανώτατο Αρχοντα, τον Έλληνα που ύψωσε τα γρανιτώδη στήθεια του ενάντια στη δικτατορία, τον Βασιλέα Κωνσταντίνο». Το κύριο άρθρο του εκδότη (που αυτή τη φορά υπογράφει ως Γιώργης Καρατζαφέρης) έχει και πάλι στόχο την Ένωση Κέντρου του Μαύρου και κυρίως το ΠΑΣΟΚ, επιμένοντας ότι η Νέα Δημοκρατία ως κόμμα υποστηρίζει το θεσμό της βασιλείας. Η παλι-νόρθωση της βασιλείας είναι κατά τον Καρατζαφέρη απαραίτητη, διότι «οι Βα-σιλείς που επί 110 χρόνια πολεμούν εναντίον των Τούρκων, των Βουλγάρων και των εσωτερικών εχθρών υπό οιανδήποτε μορφή (βλέπε 1946-49 και 1967-

9. Βλ. Παράρτημα 1. 10. Για παράδειγμα, «Πάρτε Γ9 απόφαση και ελάτε κοντά μας» ήταν ο τίτλος της εφημερί-

δας Άλφα Ένα στις 3.1.2009. Και έπρεπε οι αναγνώστες οπαδοί να διαβάσουν αυτό το Γ9 «Γεν-ναία»...


74) κάτι περισσότερο έχουν προσφέρει στον τόπο από τους διαφόρους σωτήρες κατασκευής και αποστολής εκ της Νέας Ηπείρου».

Στις 29.11.1974 κυκλοφόρησε το έκτο φύλλο του Ελληνικού Στέμματος. Εί-ναι μόλις μια βδομάδα πριν από τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος και οι φι-λοβασιλικοί όλων των αποχρώσεων δίνουν την τελευταία τους μάχη. Στο πρω-τοσέλιδο φιλοξενείται το πολιτικό άρθρο του Γιώργου Καρατζαφέρη, ο οποίος αυτή τη φορά εγκαταλείπει την ειρωνεία και επιχειρεί πολιτική ανάλυση. Προ-καταλαμβάνοντας το αποτέλεσμα, ο κεντρικός τίτλος της εφημερίδας προεξο-φλεί: «Ο βασιλεύς ήλθε». Στο σαλόνι του εντύπου καταγράφεται «Ο Δεκάλογος της Βασιλευομένης Δημοκρατίας», όπου μεταξύ άλλων επισημαίνεται ότι πρέ-πει να γίνει δεκτή η Βασιλεία εφόσον την παραδέχτηκαν «μεγάλοι άνδρες της νεώτερης ιστορίας (Βενιζέλος-Κονδύλης)», ως μέσο εξασφάλισης της Μεγάλης Ιδέας («Από την εποχή του Γεωργίου του Α', η Ελλάς διαρκώς μεγαλώνει. Πρώ-τα τα Επτάνησα, μετά η Θεσσαλία, η Ήπειρος, η Μακεδονία, η Θράκη, τα Δω-δεκάνησα. Αύριο... οι Μεγάλες ελπίδες του Έθνους»).

Υπάρχει και το αρνητικό επιχείρημα: «Κατά την απουσία του Βασιλέως από την χώρα εγένοντο οι σφαγές υπό των άκρων. Δεκέμβριος 1944: Οι κομ-μουνιστές σφάζουν. Νοέμβριος 1973: Η χούντα χτυπάει». Και, τέλος, «τον Βα-σιλέα επεδίωκαν να τον διώξουν επί δεκαετίας οι Κομμουνιστές. Το έπραξε η Χούντα. Δεν ταυτισσόμεθα και δεν συνοδοιπορούμε με κανένα από τους δύο».

Μετά τη συντριπτική ήττα του φιλοβασιλικού κινήματος στο δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974, το Ελληνικόν Στέμμα διακόπτει την έκδοσή του. Τη σκυτάλη παίρνει πλέον η καθημερινή εφημερίδα Ελληνικόν Μέλλον, με διευθυντή τον Π.Ν. Ευστρατίου. Το πρώτο της φύλλο κυκλοφόρησε στις 12.11.1974, λίγες μέρες πριν τις εκλογές, ενώ το τελευταίο στις 14.2.1975. Το Ελληνικόν Μέλλον δια-φημίζεται από τις στήλες του Ελληνικού Στέμματος ήδη από το τέταρτο φύλλο: «Κυκλοφόρησε το Ελληνικόν Μέλλον. Καθημερινή εφημερίς που αγωνίζεται για την Βασιλευόμενη Δημοκρατία»".

Κατά τη σύντομη διάρκεια της κυκλοφορίας του, το Ελληνικόν Στέμμα της Δημοκρατίας απέφιτ/ε να ταυτισθεί με κάποια από τις ποικίλες βασιλικές ορ-γανώσεις που ξεφύτρωσαν εκείνη την περίοδο, αλλά φρόντιζε να τα έχει καλά με όλες. Σε κάποιες αγγελίες που δημοσιεύει γίνεται εμφανής η προσπάθεια να αποκτήσει μια δική του οργανωμένη βάση φιλοβασιλικών. Ήδη από το δεύτερο φύλλο ένα από τα άρθρα του εκδότη υποστηρίζει ότι «τα γραφεία μας κατακλύ-ζονται από φίλους. Το σύνθημά μας απέκτησε πραγματικούς οπαδούς»12. Στο τέταρτο φύλλο προβάλλεται το Εντευκτήριον φίλων της Βασιλευόμενης Δημο-κρατίας: «Αρχισε την λειτουργία του το εντευκτήριο των φίλων της Βασιλευό-

11. Το Ελληνικόν Στέμμα, φ. 4, σ. 5. 12. Το Ελληνικόν Στέμμα, φ. 2, σ. 2.


μενης Δημοκρατίας εις τον Β' όροφον της οδού Σκουφά 10. Οι φίλοι του θε-σμού ημπορούν να επισκέπτονται οποιαδήποτε ώρα το εν λόγω εντευκτήριον, να συζητούν τα θέματά τους, να προμηθεύονται φωτογραφικό υλικό της Βασι-λικής Οικογενείας κ.ά. Όπως πληροφορούμεθα εξ άλλου, όμοια εντευκτήρια θα λειτουργήσουν σ' όλα τα μεγάλα επαρχιακά κέντρα»13. Στη διεύθυνση αυτή -χωρίς να κατονομάζεται- βρισκόταν η έδρα μιας από τις βασικές φιλοβασιλι-κές οργανώσεις, η οποία δραστηριοποιήθηκε κυρίως κατά την προεκλογική εκ-στρατεία μέχρι το δημοψήφισμα. Πρόκειται για την «Πανελλήνιο Κίνησι Βασι-λευομένης Δημοκρατίας» με «ομαδική ηγεσία αποστράτων και γενικό γραμμα-τέα τον αντιστράτηγο ε.α. Σ. Τζανετή, τηλεοπτικό απολογητή του Κωνσταντί-νου»14.

Ενδιαφέρον έχει ότι στην ίδια σελίδα, ακριβώς κάτω από την καταχώριση αυτή, το έντυπο καλεί τους αναγνώστες του στα δικά του γραφεία για τους ίδιους λόγους. Καλεί, μάλιστα, και τους ήδη οργανωμένους φιλοβασιλικούς, παρα-βιάζοντας κάθε έννοια συνεργασίας για τον κοινό σκοπό: «Πρόσκλησις. Η εφη-μερίς Ελληνικόν Στέμμα της Δημοκρατίας καλεί όλους τους φίλους του θε-σμού όπως έλθουν σε επαφή με την γραμματεία συντάξεως. [...] Η παρούσα πρόσκλησις αφορά όλους τους Έλληνες ανεξαρτήτως κομματικής τοποθετή-σεως. Ομοίως απευθύνεται και σε εκείνους που ήδη ανήκουν σε κάποια φιλο-βασιλική παράταξι ή κίνησι. Ο εκδότης».

Οι δύο αυτές καταχωρίσεις επαναλαμβάνονται αυτούσιες στα επόμενα φύλ-λα του Ελληνικού Στέμματος (φ. 5 και 6), με μοναδική διαφορά την αναβάθμι-ση σε μέγεθος της πρόσκλησης στα γραφεία της εφημερίδας. Στα φύλλα αυτά δημοσιεύεται και η ακόλουθη πρόσκληση της άλλης ισχυρής φιλοβασιλικής πα-ράταξης: «Ανακοίνωσις της Β.Ε.Π. Η Βασιλική Εθνική Παράταξη ουδεμία σχέ-ση έχει με οιονδήποτε πολιτικό πρόσωπο ή κόμμα. Δέχεται εις τους κόλπους της όλους τους Έλληνας ανεξαρτήτως κομματικής τοποθετήσεως. Γραφεία: Σολωμού 61 - 2ος όροφος». Η Βασιλική Εθνική Παράταξη είναι η πιο οργανω-μένη και μαχητική φιλοβασιλική οργάνωση της περιόδου. Έχει παραρτήματα στην Αθήνα και την επαρχία και τμήμα νεολαίας. Έχει, όμως, και ένα σκοτεινό σημείο, το οποίο δυσχεραίνει την προσπάθεια του φιλοβασιλικού κινήματος να εμφανιστεί ως «αντιστασιακό» και να διεκδικήσει δάφνες αντιχουντικού αγώ-να. Ο πρόεδρος της Β.Ε.Π. Αλέξανδρος Κουντουράς, πρώην υπολοχαγός μου-σικής της ΑΣΔΕΝ, είναι ο άνθρωπος που με τον τότε συνάδελφό του Γεώργιο Καρυδάκη συνέθεσαν το εμβατήριο «21η Απριλίου - Ελλάς Ελλήνων Χριστια-νών». Όπως γράφει ο Μιχάλης Πατρινός στο περιοδικό Αντί που αποκάλυψε

13. Το Ελληνικόν Στέμμα, φ. 4, σ. 8. 14. Μιχάλης Πατρινός, «Μυθολογία και πραγματικότητα. Οι νοσταλγοί της μοναρχίας».

Αντί, τχ. 17, 19.4.1975,0.24.


την είδηση, «αυτό το εμετικό δοξαστικό τροπάρι στη δικτατορία, τυπώθηκε σε χιλιάδες δίσκους με έξοδα της Προεδρίας και παιζόταν υποχρεωτικά σε κινη-ματογράφους, συγκεντρώσεις κάθε είδους, σε στρατιωτικές μονάδες κ.λπ. Τη διανομή του είχε αναλάβει η Αστυνομία, η ΕΣΑ και οι κατά τόπους Στρατιωτι-κοί διοικητές»15.

Το έντυπο του Γιώργου Καρατζαφέρη προβάλλει, λοιπόν, και τις τρεις βα-σικές φιλοβασιλικές οργανώσεις: τη Βασιλική Ένωση, μέσω του αρχηγού της Γεωργίου Κουρούκλη, την Πανελλήνιο Κίνησι Βασιλευομένης Δημοκρατίας του Σ. Τζανετή και την Βασιλική Εθνική Παράταξη του Αλ. Κουντουρά. Ταυτό-χρονα επιχειρεί να οργανώσει και ο ίδιος τους αναγνώστες-οπαδούς του. Η «πολιτική σκέψη» Καρατζαφέρη που θα καταλήξει μετά από χρόνια στο μόρ-φωμα του ΛΑΟΣ έχει αρχίσει να σχηματοποιείται.

Η περίπτωση του Κουντουρά είναι αρκετά χαρακτηριστική για τη σχέση των φιλοβασιλικών οργανώσεων με τη δικτατορία. Παρά την πληθώρα αντι-στασιακών αφηγήσεων και την πλειοδοσία σε χαρακτηρισμούς κατά της χού-ντας και των πραξικοπηματιών, τα άτομα που επέλεξαν εκείνη την περίοδο να διεκδικήσουν θέση στην καρδιά του Γκλίξμπουργκ και πρωτοστάτησαν στην προεκλογική του εκστρατεία μέχρι την οριστική ήττα στο δημοψήφισμα είχαν σε μεγάλο βαθμό άμεσες σχέσεις με το δικτατορικό καθεστώς.

Βέβαια είναι γεγονός ότι ο Γκλίξμπουργκ ήρθε σε σύγκρουση με τη δικτατο-ρία. Και τουλάχιστον ο Σ. Τζανετής που τον υποστήριζε είχε σαφή αντιδικτα-τορική τοποθέτηση. Αλλά από το σημείο αυτό μέχρι να εμφανίζεται ο τέως βα-σιλιάς ως «ο πρώτος» αντιστασιακός η απόσταση είναι μεγάλη. Η διάστασή του με τη χούντα προέκυψε, όταν αντιλήφθηκε ότι οι πραξικοπηματίες δεν εί-χαν την παραμικρή διάθεση να του παραδώσουν τα σκήπτρα του καθεστώτος. Στην πραγματικότητα η μυθολογία που επιδιώκει να τον εμφανίσει ως τον «μό-νο» αντιστασιακό, αμφισβητεί εμμέσως την πραγματική λαϊκή αντίσταση στη δικτατορία. Η αλήθεια είναι ότι ο Γκλίξμπουργκ συμβιβάστηκε απολύτως με τη δικτατορία. Μπορεί να αιφνιδιάστηκε από τους συνταγματάρχες -όπως και οι στρατηγοί, με τους οποίους συνωμοτούσε ο ίδιος- αλλά πολύ γρήγορα βρέθηκε η χρυσή τομή και όρκισε την κυβέρνηση Κόλλια. Το βράδυ του πραξικοπήματος ο Γκλίξμπουργκ δεν επέδειξε ούτε και είχε καμιά διάθεση αντίδρασης. Όπως κατέθεσε στη δίκη των πρωταιτίων του πραξικοπήματος ο φιλοβασιλικός ναύ-αρχος Εγκολφόπουλος, «ο Κωνσταντίνος το βράδυ της 20ής Απριλίου είχε τρι-κυμία εν κρανίω»16.

Πριν ακόμα εκδηλώσει το αντιπραξικόπημά του, ο Γκλίξμπουργκ είχε δε-

15. Στο ίδιο, α. 25. 16. Περικλής Ροδάκης (διεύθυνση έκδοσης). Οι δίκες της χούντας, εκδ. Δημοκρατικοί Και-

ροί, Αθήνα 1975, τ. Α", σ. 119.


χτεί τις διαμαρτυρίες των αντιδικτατορικών αγωνιστών σε όλο τον κόσμο. Στις Σημειώσεις του, ο τότε αυλάρχης του Λεωνίδας Παπάγος έχει διασώσει σπαρταριστά επεισόδια: «Ήταν πολλές οι αντιχουντικές εκδηλώσεις στον Κα-ναδά. Προπάντων στο Μόντρεαλ πήραμε μια πικρή γεύση. Είχαν συγκεντρωθεί μπροστά στο ξενοδοχείο σημαντικό πλήθος οργανωμένων αριστερών διαδηλω-τών, που φωνασκούσαν κατά της Χούντας και του Βασιλέως, ώστε η αναχώρη-ση έγινε από την πίσω πόρτα»17. Αλλά και μετά την αποτυχία του δικού του αντιπραξικοπήματος και την εγκατάστασή του στο εξωτερικό, ο Γκλίξμπουργκ είχε συνεχή ανταλλαγή μηνυμάτων με τη χούντα. Καλούσε και έβλεπε κάθε λο-γής απεσταλμένους του καθεστώτος (τον Αγγελή, τον Ασλανίδη, τον Ρουφογά-λη, τον Χατζηγιάννη, τον Πετραλιά) και εκλιπαρούσε μια συνάντηση με τον Παπαδόπουλο. Δεν τολμά να κάνει ούτε πανηγυρικό διάγγελμα για την 25η Μαρτίου 1969, χωρίς να το υποβάλει στον Παπαδόπουλο προς έγκριση. Με την ευκαιρία της κηδείας του Αϊζενχάουερ συναντά επί δίωρο τον Παττακό στην Ουάσιγκτον, κι εκείνος του αρνείται σαδιστικά την επαφή με τον δικτάτορα. Ζητάει να δει τον Αγγελή στη Ρώμη (29.6.1969) και επαναφέρει το αίτημά του να δει τον Παπαδόπουλο «για να βρεθεί επιτέλους κάποιος τρόπος συνεννόη-σης»18.

Σύμφωνα με τις αναμνήσεις του Λεωνίδα Παπάγου, ο Κωνσταντίνος καθ' όλη τη διάρκεια της δικτατορίας είχε κύριο μέλημά του να εξασφαλίσει την αύ-ξηση της χορηγίας που του προσέφερε το καθεστώς των συνταγματαρχών και την οποία ουδέποτε διανοήθηκε να απαρνηθεί, παρά τις σχετικές υποδείξεις πο-λιτικών του φίλων". Βεβαίως, όταν κατάλαβε και ο ίδιος και οι στενοί του συ-νεργάτες ότι η χούντα αποστρατεύει όλους τους φιλοβασιλικούς αξιωματικούς και ότι σχεδιάζει να τον κηρύξει και αυτόν έκπτωτο, ενέδωσε σε κινήσεις αντί-δρασης. Ήταν όμως πολύ αργά. Και είναι σίγουρο ότι σε καμιά από τις κρίσιμες στιγμές της δικτατορίας δεν τόλμησε ο Γκλίξμπουργκ να αμφισβητήσει το καθε-στώς των συνταγματαρχών. Πιο χαρακτηριστική η περίπτωση της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Σε αντίθεση με τις εκ των υστέρων ηρωικές περιγραφές του στρα-τηγού Κουρούκλη, ο τέως Βασιλεύς δεν έκανε ούτε μια τυπική δήλωση συμπα-ράστασης. Ο Παπάγος περιγράφει με ιδιαίτερη γλαφυρότητα την πολιτική αμη-χανία του Κωνσταντίνου: «Την εβδομάδα του Πολυτεχνείου υπήρξαν πολλές επαφές Βασιλέως-Καραμανλή. Ο Βασιλεύς επικοινώνησε με τον Καραμανλή και του είπε ότι σκέπτεται να κάνει κάποια ανακοίνωση. "Όπως εξελίσσονται τα πράγματα, υπάρχει ο κίνδυνος να μη μείνει τίποτε όρθιο εκτός από το prestige σας

17. Σεπτέμβριος 1967, βλ. Λεωνίδας Αλ. Παπάγος, Σημειώσεις 1967-1977, εκδ. Ίδρυμα Γου-λανδρή-Χορν, Αθήνα 1999, σ. 18.

18. Ιός, «Ο καλός βασιλιάς επιστρέφει», Έψιλον, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 12.12.1999. 19. Ιός, «Ισχύς μου οι παράδες του λαού», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 11.2.2007.


ως πρωθυπουργού και το δικό μου ως αρχηγού του κράτους. Αν οι Έλληνες αποφασίσουν να προσχωρήσουν στον κομμουνισμό, θα έχουν δίκαιο, εσείς παί-ζατε golf και εγώ το ίδιο, χωρίς να γίνεται τίποτε". "Δεν έχετε άδικο", απάντησε ο Καραμανλής»20. Τελικά ο Κωνσταντίνος δεν έκανε καμιά κίνηση, διότι πλη-ροφορήθηκε ότι η νέα χούντα (του Ιωαννίδη) «κατευθύνεται από άκρως αριστε-ρά στελέχη»21.

Με νωπές αυτές τις μνήμες ήταν αδύνατον να σταθεί την περίοδο της μετα-πολίτευσης ο μύθος του «αντιστασιακού βασιλέως». Και βέβαια ηχούσαν ως ανέκδοτο στα αυτιά των ακροατών και τηλεθεατών της εποχής οι κατόπιν εορ-τής ύμνοι του Γκλίξμπουργκ και των υποστηρικτών του στη «γενναία νεο-λαία», την «αντίσταση» και το Πολυτεχνείο. Όταν δεν είχε ενδιαφερθεί την ώρα που γινόταν η σφαγή, ποιος θα πίστευε την ειλικρίνεια του διαγγέλματος του Κωνσταντίνου, ο οποίος διεκδικώντας την επιστροφή του, ένα χρόνο αργότε-ρα, θα απηύθυνε στον ελληνικό λαό «χαιρετισμό τιμής διά τους αγώνας και τας θυσίας σας κατά την διάρκεια της εθνικής δοκιμασίας»;

Πάντως είναι αλήθεια ότι την τελευταία περίοδο της δικτατορίας, και ιδίως μετά το κίνημα του Ναυτικού και το χουντικό δημοψήφισμα κατά της βασιλεί-ας το καλοκαίρι του 1973, είχε διαρραγεί η ενότητα βασιλικών-στρατιωτικών. Αυτή τη ρήξη επιδίωξαν να εκμεταλλευτούν οι υποστηρικτές του Κωνσταντί-νου τις παραμονές του δημοψηφίσματος του 1974, με απώτερο σκοπό να στρέ-ψουν υπέρ της βασιλείας ένα τμήμα της κοινής γνώμης που είχε σαφή αντιδι-κτατορική τοποθέτηση.

Οι οργανωμένες ομάδες και τα έντυπα που υποστήριξαν τον Κωνσταντίνο την περίοδο του δημοψηφίσματος αποτυπώνουν αυτή την αντίφαση. Από τη μια μεριά επικαλούνται τις δημοκρατικές περγαμηνές και τις αντιστασιακές δάφνες του αρχηγού τους, από την άλλη στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό στα στε-λέχη που συνεργάστηκαν με τη δικτατορία, ενώ στη φιλομοναρχική ρητορεία τους κυριαρχούν τα παρωχημένα αντικομμουνιστικά και εμφυλιοπολεμικά στερεότυπα που συχνά παίρνουν ακόμα και τις πιο γελοίες μορφές: «Έρχεται ο Εξαδάκτυλος 13ος Κωνσταντίνος Βασιλεύς των Ελλήνων, ο απελευθερωτής της Κύπρου και της Κωνσταντινουπόλεως, βάσει της Γραφής και της Ιεράς μας παραδόσεως, κατά τον ίδιον τρόπον που και ο Βασιλεύς της Μακεδονίας Μέ-γας Αλέξανδρος απελευθέρωσε στους αρχαιοτάτους χρόνους τους λαούς από τους τυράννους»22.

Μετά την αποτυχία στο δημοψήφισμα και την απόλυτη επικράτηση της ηγε-

20. Λεωνίδας Αλ. Παπάγος, Σημειώσεις 1967-1977; ό.π., σ. 524-525. 21. Στο ίδιο, ο. 525. 22. Βασιλική Εθνική Δημοκρατία, όργανο της Βασιλικής Εθνικής Παρατάξεως Βορείου

Ελλάδος, φ. 4, 1.8.1975.


σίας Καραμανλή, οι συνεργάτες της χούντας και οι νοσταλγοί του βασιλιά βρέ-θηκαν σιγά σιγά στο ίδιο στρατόπεδο. Τους ένωνε η αντίθεση στον «προδότη» της παρατάξεως, η προστασία των διωκόμενων συνεργατών της χούντας στο στρατό και τον κρατικό μηχανισμό, καθώς επίσης και η εμμονή σε όλο το ιδεο-λογικό πλαίσιο του μετεμφυλιακού ελληνικού κράτους, με κύριο στοιχείο τον αντικομμουνισμό, την αντίθεση στον εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας, την υποστήριξη των καταρρακωμένων αρχών ασφαλείας και του ανυπόληπτου στρατού κ.λπ.

Και μπορεί σήμερα να μοιάζει πολιτικά ουδέτερη και αδιάφορη η υποστήρι-ξη του θεσμού της βασιλείας, αλλά την περίοδο της μεταπολίτευσης αποτελού-σε κομβικό σημείο σύγκλισης και συσπείρωσης των πιο ακραίων αντιδημοκρα-τικών, κρυπτοχουντικών και αντικομμουνιστικών στοιχείων. Η έκφραση «βα-σιλοχουντισμός» υιοθετήθηκε εκείνη ακριβώς την εποχή για να εκφράσει αυτό το κίνημα σύγκλισης υποστηρικτών της χούντας με τον Γκλίξμπουργκ, το οποίο προέκυψε ως ανάγκη επιβίωσης των πολιτικών νοσταλγών του μετεμφυ-λιακού κράτους και ως τρόπος άμυνας απέναντι στο παλλαϊκό αίτημα αποχου-ντοποίησης του κρατικού μηχανισμού.

Για το περιεχόμενο που είχε εκείνη την εποχή ο όρος «βασιλοχουντισμός» παραθέτουμε την άποψη ενός άλλου στελέχους του βασιλικού ρεύματος της με-ταπολίτευσης: «Σήμερα αίφνης η ερυθρά συνοδοιπορία αποκαλεί εμάς τους εθνικόφρονας "χουντοβασιλικούς", ή "βασιλοχουντικούς", όπως ακριβώς οι πρόδρομοι τους, μετά τον πόλεμο, μας αποκαλούσαν "μοναρχοφασίστες" ή "φασιστομοναρχικούς". [...] Είναι ανεπίδεκτο αμφισβητήσεως ότι οι βασιλό-φρονες υπήρξαν εκείνοι που δοκιμάσθηκαν περισσότερο από τη χούντα, με πρώτο -και εμφανέστατο- αντίθετό της και κύριο -και απροκάλυπτο- θύμα της τον ίδιο τον Κωνσταντίνο. Αλλο τώρα το ζήτημα αν και οι "χουντικοί" και οι "βασιλόφρονες" και όλοι γενικά οι εθνικόφρονες, κάθε κομματικής τοποθε-τήσεως, έχουμε ένα κοινό στοιχείο: την άδολη Ελληνοφροσύνη. Είμαστε οι ακραιφνέστεροι λάτρεις του μεγαλείου που περικλείεται στην λέξι "Ελλάς". Και, βεβαίως, αυτό δεν μας το συγχωρούν οι οπαδοί του ερυθρού ολοκληρωτι-σμού και οι ταλαίπωροι συνοδοιπόροι τους, μαζί με τους ποικιλώνυμους το-ποτηρητάς τους, που όλοι μαζί, δεν αποτελούν παρά την μειοψηφία, την εσχά-τη μειοψηφία του Ελληνικού Λαού»23.

Είναι εξαιρετικά αποκαλυπτικός ο τρόπος που ο ίδιος ο συντάκτης αυτών των γραμμών περιγράφει άθελά του τη σύγκλιση χουντικών και βασιλικών την περίοδο της μεταπολίτευσης. Αλλωστε ο ίδιος που έγραψε αυτό το κείμενο ως Νίκος Βυζαντινός κατέβηκε υποψήφιος της Εθνικής Παρατάξεως στις εκλογές του 1977 με το πραγματικό του όνομα, Νικόλαος Μολυβδάς. Και βέβαια η

23. Νίκος Βυζαντινός. Η 13ηΔεχεμβοίον, εκό. Δ. Κ. Παροτζάκης, Αθήναι 1977, σ. 90-1.


Εθνική Παράταξις ήταν το κόμμα που ιδρύθηκε από τον Στέφανο Στεφανόπου-λο στις 30.9.1977 και «συσπείρωσε ακροδεξιά, φιλοβασιλικά και χουντικά στοιχεία»24.

Από τις ποικίλες προσωποπαγείς οργανώσεις και κινήσεις, οι οποίες δημι-ουργήθηκαν εκείνη την περίοδο και διεκδίκησαν την εμπιστοσύνη του 31 % των εκλογέων που τάχθηκαν υπέρ της βασιλείας στο δημοψήφισμα, ξεχωρίζουμε μία που έφερε το όνομα Λαϊκός Συναγερμός (Εθνικό πολιτικό κόμμα). Σύμφω-να με ρεπορτάζ του Αντί, «αρχηγός του Λαϊκού Συναγερμού ήταν ο Γεώργιος Δημητριάδης, στέλεχος της "Χ" και φίλος του Γρίβα, υπαρχηγός ο Γερ. Κατσί-γερας, γκρουπιέρης στη λέσχη "Αρχιτεκτονική", και βασικά στελέχη ο χουντι-κός Νικ. Φαρμάκης και ο τεταρταυγουστιανός απολογητής Κώστας Πλεύ-ρης»25. Οι συμπτώσεις με το εγχείρημα που θα αναλάβει ο Γιώργος Καρατζαφέ-ρης είκοσι πέντε χρόνια αργότερα δεν σταματούν εδώ. Το ίδιο ρεπορτάζ μάς πληροφορεί ότι «ο Λαϊκός Συναγερμός αυτό τον καιρό κάνει τις "επαφές" του και ο αρχηγός του είχε πρόσφατα συνάντηση με τον Κ. Μητσοτάκη». Όσο για τον τίτλο του κόμματος, είχε προκαλέσει πολλές αντεγκλήσεις, γιατί τον διεκ-δικούσαν και άλλοι υποψήφιοι παράγοντες του χώρου. «Ο τίτλος Λαϊκός Συ-ναγερμός πιστεύεται ότι θα συσπειρώσει "μεγάλες" μάζες, γιατί απηχεί επιτυ-χείς κομματικές παρατάξεις της δεξιάς στο παρελθόν ("Λαϊκό Κόμμα", "Ελλη-νικός Συναγερμός"). Το κόμμα έχει τα γραφεία του στην οδό Δημοκρίτου 1 και εγγράφει κάθε ημέρα μέλη»26.

Με τη διακοπή της κυκλοφορίας του βραχύβιου φιλοβασιλικού του εντύ-που, ο Καρατζαφέρης αποσύρεται στα τέλη του 1974 από την άμεση ανάμειξη στην πολιτική ζωή και περιορίζεται στις επιχειρηματικές του δραστηριότητες στο χώρο των επιδείξεων μόδας και των διαφημίσεων. Δεν είναι γνωστό αν διατήρησε σχέσεις με τις φιλοβασιλικές ομάδες και κινήσεις που επιδίωξε να δημιουργήσει με τις προσκλήσεις που απηύθυνε κάθε τόσο από το Ελληνικόν Στέμμα. Όσο για το τι έκανε ο σημερινός αρχηγός του ΛΑΟΣ επί χούντας τα πράγματα είναι αρκετά θολά. Και τα θολώνει ο ίδιος περισσότερο, όταν αναφέ-ρεται σε όσα υπέστη επί χούντας Ιωαννίδη στο ΕΑΤ/ΕΣΑ, όπου κατά αφήγησή του βρέθηκε κρατούμενος τον Νοέμβριο του 1973. Για ποιον ακριβώς λόγο βρέ-θηκε στο ΕΑΤ/ΕΣΑ; Συγκρίνοντας τις διαδοχικές του εξιστορήσεις γι' αυτή του την εμπειρία, μένουμε με την εντύπωση ότι δεν έχει ακόμα αποφασίσει ο ίδιος για το τι ακριβώς του συνέβη και τι όχι. Για την αντιφατικότητα των αναμνήσε-ών του είναι αποκαλυπτικό σχετικό βίντεο που κυκλοφορεί και στο διαδίκτυο

24. Γιώργος Αναστασιάδης, «Η μεταπολίτευση και ο Κ. Καραμανλής», Ιστορικά, τχ. 225, Ελευθεροτυπία, 26.2.2004.

25. Μιχάλης Πατρινός, «Μυθολογία και πραγματικότητα. Οι νοσταλγοί της μοναρχίας». Αντί, τχ. 17, 19.4.1975,0. 25.

26. Στο ίδιο. Στη συνέχεια τα γραφεία μεταφέρθηκαν στην οδό Λέκκα 23-25.


από το αντιφασιστικό ιστολόγιο Jungle Report27. Πάντως η μόνη αντιστασιακή του πράξη, την οποία αναφέρει ο ίδιος όλα αυτά τα χρόνια που μιλά για την «ταλαιπωρία» του στο ΕΑΤ/ΕΣΑ, είναι ότι είχε στο γραφείο του φωτογραφίες με τον Κωνστανίνο Γκλίξμπουργκ και κάποιος τον κάρφωσε28. Κορυφαία στιγ-μή των εξιστορήσεων αυτών υπήρξε η απάντηση του Καρατζαφέρη στο ερώτη-μα του Γιάννη Παπαδόπουλου στον ΑΝΤΙ μήπως η σύλληψη του ήταν κατά λά-θος: «Μαζεύανε τότε κόσμο. Ήταν δεν ήταν κάποιος [αντιστασιακός] τον μα-ζεύανε»29.

Βέβαια ο Καρατζαφέρης δεν διεκδίκησε την κρίσιμη περίοδο της μεταπολί-τευσης το μερίδιο της δικής του «αντίστασης». Η αφήγησή του δηλαδή περί ΕΑΤ/ΕΣΑ ξεκινά πολλά χρόνια αργότερα, όταν πλέον δεν είναι δυνατόν να ελεγχθεί σοβαρά η αξιοπιστία της, ενώ σιγά σιγά εκλείπουν και οι μάρτυρες που θα ήταν σε θέση να τη διασταυρώσουν. Και βέβαια ας μην αναζητήσει κα-νείς το όνομα του Καρατζαφέρη στους καταλόγους των χιλιάδων φυλακισμέ-νων, εξορισθέντων και διωχθέντων της δικτατορίας30. Αλλωστε κι ο ίδιος έχει πει ότι δεν θέλει τον τίτλο του αντιστασιακού: «είναι ό,τι χειρότερο θα μπο-ρούσε να μου πει κανείς, ίσως είναι και βρισιά»31. Αλλά όποια κι αν είναι η σο-βαρότητα αυτού του ισχυρισμού του Γιώργου Καρατζαφέρη, το βέβαιο είναι ότι κανείς φυλακισμένος ή διωγμένος της χούντας δεν θα ειρωνευόταν τους εξόριστους της Γυάρου ούτε θα αμφισβητούσε παρέα με τον Παττακό τα μαρτύ-ρια που υπέστη ακόμα κι ο Αλέκος Παναγούλης32.

Για την αξιολόγηση της εμμονής του Καρατζαφέρη να αναφέρεται στο πέ-ρασμά του από το ΕΑΤ/ΕΣΑ, χρήσιμη είναι η παρατήρηση ότι κάτι παρόμοιο κάνει σε κάθε ευκαιρία ο άσπονδος φίλος του και επί χρόνια ιδεολογικός του καθοδηγητής, ο Κώστας Πλεύρης. Περιγράφει κι αυτός τη δική του δίωξη από το καθεστώς Ιωαννίδη, χωρίς βέβαια να διεκδικεί αντιστασιακές δάφνες, αλλά σε μια προσπάθεια να σχετικοποιήσει τον αντιδικτατορικό αγώνα και να υπο-νομεύσει την εκτίμηση και το θαυμασμό που νιώθει η δημοκρατική κοινή γνώμη για τους αντιδικτατορικούς αγωνιστές. Η αλήθεια είναι ότι ο Πλεύρης έπεσε θύμα των εσωτερικών αντιθέσεων μεταξύ των δύο ομάδων της χούντας και είχε την τύχη του μεγάλου του προστάτη, του Παπαδόπουλου, που κι αυτός τέθηκε υπό περιορισμό από τον Ιωαννίδη, μετά την 25η Νοεμβρίου 1973. Όσο για τη σχέση του με τη δικτατορία, είναι γνωστό ότι ο Πλεύρης διατέλεσε διευθυντής

27. http://jungle-report.blogspot.com 28. Βλ. Παράρτημα 7. 29. Τα αποσπάσματα αυτά σχολίασε από τις εκπομπές του στον Alpha και ο Λάκης Λαζό-

πουλος. 30. Βλ., σχετικά. Ελευθεροτυπία, 25.7.2009. 31. Κασέτα TV-Press, Νοέμβριος 1987. 32. Βλ. Παράρτημα 7.

http://jungle-report.blogspot.com


του γραφείου του αρχιπραξικοπηματία Λαδά και επιχείρησε να δώσει εθνικο-σοσιαλιστικό χρώμα στη δικτατορία.

Το σίγουρο είναι ότι επί δικτατορίας ο Καρατζαφέρης έκανε τα πρώτα του βήματα στην τηλεόραση. Μετά τις ραδιοφωνικές του εκπομπές, οι συνταγμα-τάρχες του εμπιστεύθηκαν το 1969 και σημαντικό χρόνο στην απολύτως ελεγ-χόμενη τηλεόραση. Για τη δραστηριότητα του Καρατζαφέρη κατά την περίοδο Ιωαννίδη μαρτυρούν μικρές αγγελίες, όπως η ακόλουθη: «Ο Γιώργος Καρατζα-φέρης ζητεί συνεργάτας νέους και νέες με απολυτήριο Γυμνασίου, με μια εμφά-νιση που να πείθη και με ελεύθερο χρόνο για συνεργασία στην Τηλεόραση, τον Τύπο και το Ραδιόφωνο. Ελάτε για μια γνωριμία στην οδό Αγ. Φιλοθέης 2 (πλ. Μητροπόλεως), 5ος όροφος, το πρωί 10.00-13.00»".

Μάλιστα επί δικτατορίας Ιωαννίδη ο Καρατζαφέρης ίδρυσε και εταιρεία παραγωγής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών προγραμμάτων, με την επωνυμία «Radio T.V.-Photo Press, Οργανισμός Δημοσίων Σχέσεων Ε.Π.Ε.»14. Η εταιρεία συστάθηκε στις 4.2.1974, μεταξύ του Γεωργίου Καρατζαφέρη, ο οποίος δηλώνει «συνθέτης εκπομπών», και της Παρασκευής, συζύγου Γεωργίου Καρατζαφέρη, «μανεκέν κατά δήλωσίν της, κατά δε το διαβατήριό της φωτομοντέλο». Ο Κα-ρατζαφέρης κατέβαλε 110.000 δρχ. και η σύζυγός του 90.000 για το κεφάλαιο της εταιρείας. Σκοποί της ΕΠ Ε αναφέρονται: «1) Αι πάσης φύσεως διαφημιστι-κοί εργασίαι διά παντός μέσου προβολής, 2) Η ίδρυσις και εκμετάλλευσις επαγγελματικών σχολών επί τω τέλει παροχής εκπαιδεύσεως συναφούς προς τον ως άνω σκοπόν της εταιρείας και 3) Εκδοτικαί επιχειρήσεις πάσης φύσε-ως». Η δραστηριότητα της εταιρείας Καρατζαφέρη διαφημιζόταν από τον Τύ-πο της εποχής για την προσέλκυση συνεργατών, χωρίς να δίνεται σαφές στίγμα για το περιεχόμενο αυτής της συνεργασίας: «Radio T.V.-Photo Press Ε.Π.Ε. Αν ανήκετε σ' εκείνη την ξεχωριστή ομάδα των ανθρώπων που μπορούν να πεί-θουν... Αν ανήκετε στον κόσμο των σωστών (και προοδευτικών) παραγωγών (πωλητών). Τότε σας ανήκουμε ή και μας ...ανήκετε. Ελάτε να γνωριστούμε. Αγ. Φιλοθέης 2 (πλ. Μητροπόλεως). Γιώργος Καρατζαφέρης»15.

Μετά την πτώση της δικτατορίας, η εταιρεία Radio T.V.-Photo Press Ε.Π.Ε. εμφανίζεται ως ιδιοκτήτρια και της εφημερίδας Το Ελληνικόν Στέμμα της Δη-μοκρατίας, ενώ στην έδρα της στεγάζονταν και τα γραφεία του Στέμματος. Οι εκπομπές του Καρατζαφέρη μεταδίδονταν κανονικά έως ότου, κατά τη μεταπο-λίτευση, η διοίκηση του τότε Ε.Ι.Ρ.Τ. αποφάσισε να τις διακόψει. Το πληροφο-ρούμαστε από ανακοίνωση της εταιρείας στο Ελληνικόν Στέμμα: «Ανακοίνω-

33. Τα Νέα. 7.3.1974. 34. Συμβόλαιο 15.520 στο Σ υ μ β ο λ α ι ο γ ρ α φ ε ί ο ιδιοκτησίας Ιεράς Μονής Πεντέλης «Η Κοί-

μησις της Θεοτόκου» της Συμβολαιογράφου Φιλαρέτης Χρήστου Παπαχρήστου. 35. Τα Νέα. 23.5.1974.


σις. Radio T.V.-Photo Press Ε.Π.Ε. Γνωστοποιεί στους ακροατές του Β' Προ-γράμματος ότι οι εκπομπές της Ραντεβού στο γήπεδο, Παιχνίδι του Σκορ, Κυ-ριακάτικο Απογευματινό Πρόγραμμα, Ο κόσμος της γυναίκας, προσωρινώς δεν θα μεταδίδωνται λόγω εκτάκτου αποφάσεως της Διοικήσεως του Ε.Ι.Ρ.Τ. Το εν λόγω μέτρον πλήττει το σύνολον των Ελλήνων παραγωγών Ραδιοφώνου-Τη-λεοράσεως, οι οποίοι κινούν σήμερα το θέμα επί κυβερνητικού επιπέδου. Μέ-χρι νεωτέρας αποφάσεως οι εκπομπές θα μεταδίδωνται από τις 08.00-24.00 κα-θημερινώς από τον Χρυσό Αριθμό 3238.711».

Υπάρχει και μια δεύτερη καταχώριση που επαναλαμβάνεται σε όλα τα φύλ-λα του Ελληνικού Στέμματος. Πρόκειται για τη διαφήμιση της άλλης επαγγελ-ματικής δραστηριότητας του Γιώργου Καρατζαφέρη: «Γίνε Μανεκέν Τηλεπα-ρουσιάστρια στο Κέντρο Σπουδών Καρατζαφέρη. Πληροφορίαι: 32.35.062».

Ο Καρατζαφέρης θα επανέλθει στο κρατικό ραδιόφωνο ως παραγωγός εκ-πομπών, αλλά η μείωση των ωρών που εξασφαλίζει θα τον υποχρεώσει να διευ-ρύνει τους σκοπούς της εταιρείας του. Στις 5.4.1976 τροποποιείται το κατα-στατικό της εταιρείας του για να προστεθούν δύο επιπλέον σκοποί: «4) Η ίδρυ-σις και λειτουργία εργαστηρίων ηχογραφήσεων, κινηματογραφήσεων, μαγνητο-σκοπήσεων και φωτογραφήσεων. Ειδικώτερον δε σκοπός της εταιρείας έσεται η ηχογράφησις δίσκων και κασετών ως και πάσα εν γένει μηχανική εγγραφή, μεί-ξις ή επεξεργασία ήχου ή διενέργεια μοντάζ πάσης φύσεως ταινιών και δη κινη-ματογραφικών, τηλεοπτικών και μαγνητοφωνικών και η εν γένει προετοιμασία πάσης φύσεως προγραμμάτων και εργασιών ραδιοφώνου και τηλεοράσεως ως και η διενέργεια πάσης ετέρας παρεμφερούς προς τους άνω σκοπούς εργασίας και 5) Η δημιουργία Studio φωτογραφήσεων ως και η εμπορία παντός είδους σχετιζομένου με τας ανωτέρω εργασίας»3®.

Την ίδια περίοδο η εταιρεία του ζεύγους Καρατζαφέρη συγκρότησε νέα ετε-ρόρρυθμη εταιρεία υπό την επωνυμία «Radio T.V.-Photo Press Ε.Π.Ε. και Σία Ε.Ε.» και τον διακριτικό τίτλο «Salesman»37. Η εταιρεία αυτή, στην οποία συμ-μετείχε η Ε.Π.Ε. κατά 70% και κατά 30% ο Αναστάσιος Τσώνης, είχε σκοπό «τον εφοδιασμό παντός τρίτου και διάθεσιν προς τούτον παντός προϊόντος εν τη εσωτερική και εξωτερική αγορά, εισαγωγάς, εξαγωγάς και αντιπροσωπείας» και κεφάλαιο 20.000 δρχ. Προτού περάσει ένας χρόνος η ετερόρρυθμη αυτή εταιρεία διαλύθηκε38. Με την ίδια επωνυμία ο Καρατζαφέρης θα ιδρύσει το 1977 διαφημιστική εταιρεία, την «Radio T.V.-Photo Press ΑΕΔΕ». Η νέα του επαγγελματική δραστηριότητα θα του ανοίξει νέους δρόμους για την επιστρο-φή στην πολιτική.

36. Συμβόλαιο 17.039 στο ίδιο Συμβολαιογραφείο. 37. Βιβλίο Εταιριών Πρωτοδικείου Αθηνών, αρ. 5.808,20.3.1976. 38. Ιδιωτικό συμφωνητικό, 18.2.1977.

I I

Η κασέτα που έγινε κανάλι (1980-1993)

Μετά την άδοξη περιπέτεια στο χώρο της φιλοβασιλικής Ακροδεξιάς ο Γιώρ-γος Καρατζαφέρης επέστρεψε, όπως είδαμε, σε καθαρά επιχειρηματικές δρα-στηριότητες στο χώρο της παραγωγής ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών εκπο-μπών, στη διαφήμιση και τη σχολή μανεκέν. Δεν έχασε, όμως, το ενδιαφέρον του για τη μάχιμη πολιτική. Ως πολιτικός μαθητής του Ευάγγελου Αβέρωφ βρί-σκεται το 1981 στην κομματική εφημερίδα της Νέας Δημοκρατίας Νέα Πορεία, η οποία εκδίδεται υπό τη διεύθυνση του Αθανάσιου Κανελλόπουλου.

«Θυμάμαι ήμουν νεαρός δημοσιογράφος», θα διηγηθεί πολύ αργότερα ο Κα-ρατζαφέρης, «είκοσι χρόνια σχεδόν από τώρα, όταν ο Κωνσταντίνος Καραμαν-λής με τίμησε με κάτι ιδιαίτερα βαρύ. Να αναλάβω την αρθρογραφία της εφημε-ρίδας της Νέας Δημοκρατίας Νέα Πορεία. Διευθυντής τότε της εφημερίδας ο Θανάσης ο Κανελλόπουλος, η παλιά εκείνη φρουρά των πολιτικών με τις τερά-στιες γνώσεις και τις μεγαλύτερες απαιτήσεις. Θυμάμαι πόσο δυσκολεύτηκα να γράψω τα πρώτα άρθρα στη Νέα Πορεία, ξέροντας ότι ο πρώτος αναγνώστης θα είναι ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κι ο δεύτερος ο Θανάσης Κανελλόπου-λος»1. Σε άλλες εξιστορήσεις του, ο Καρατζαφέρης χρεώνει στον Λαμπρία2 την τοποθέτησή του στο κομματικό έντυπο. Πιο πρόσφατα απέδωσε την επιλογή και στον Μιχάλη Παπακωνσταντίνου1, ενώ χαρακτηριστικά ήταν και τα λόγια που υποτίθεται ότι άκουσε ο ανερχόμενος κομματικός δημοσιογράφος από τον Θανάση Κανελλόπουλο: «Έχεις ένα βρόμικο μυαλό. Θα είσαι πολύ καλός στην προπαγάνδα. Μπες εδώ»4.

Από την άνοιξη του 1981 εμφανίζεται ως υποψήφιος για μια θέση στο κομ-

1. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 23.4.1998. 2. Γιώργος Καρατζαφέρης, Η Λιάνη στηρίζει την αλλαγή, εκδ. Ισοκράτης, Αθήνα 1989, σ.

122. 3. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 21.4.2008. 4. Στο ίδιο.

Η ΚΑΣΕΤΑ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΚΑΝΑΛΙ 45

ματικό ψηφοδέλτιο της Β' Αθηνών5. Τελικά, ως «αβερωφικός», δεν θα καταφέ-ρει να μπει στη λίστα, αλλά θα πάρει ενεργό μέρος στην προεκλογική εκστρα-τεία του 1981, συμμετέχοντας στο προπαγανδιστικό επιτελείο και μιλώντας σε ανοιχτές κομματικές εκδηλώσεις. Η άνοδος του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία του ανοίγει νέους δρόμους. Πρώτα πρώτα βέβαια του στερεί τις εκπομπές που διέ-θετε επί χρόνια. Αρκείται στην έκδοση των χρονογραφημάτων του από τη ρα-διοφωνική εκπομπή του με θέμα τη «Γυναίκα Σήμερα» σε βιβλίο6. Πολύ γρήγο-ρα ο Καρατζαφέρης βρίσκει το αντίδοτο για την απομάκρυνση του από την τη-λεόραση. Σχεδιάζει την παραγωγή ενός ειδησεογραφικού μαγκαζίνο, το οποίο θα εκδίδεται τακτικά, ανά δεκαπενθήμερο, και θα μοιράζεται από τον ίδιο με τη μορφή βιντεοκασέτας. Η νέα έμπνευση του Καρατζαφέρη φέρει τον τίτλο TV-Press και πρόθεση του είναι να «σπάσει το μονοπώλιο της κρατικής τηλεόρα-σης», της «φασιστικής τηλεόρασης του ΠΑΣΟΚ», όπως θα συνηθίσει να λέει αργότερα ο Κώστας Μητσοτάκης.

Τα πρώτα χρόνια μετά την ήττα του 1981 και την αντικατάσταση του Ράλλη από τον Αβέρωφ στην ηγεσία της σημαδεύονται από τη στροφή της Νέας Δημο-κρατίας προς την Ακροδεξιά. Το κόμμα συμμετέχει πλέον επισήμως στις «γιορ-τές μίσους» μαζί με περιθωριακές φασιστικές και φιλοχουντικές οργανώσεις, ενώ αποχωρεί εν σώματι από τη Βουλή όταν το ΠΑΣΟΚ φέρνει για ψήφιση το νόμο για την αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης" ο δε Αβέρωφ αφήνει επιδει-κτικά στους νεοδημοκράτες οπαδούς τη δυνατότητα να ψηφίσουν τον χουντικό Σκυλίτση για δήμαρχο του Πειραιά στις δημοτικές εκλογές του 19827.

«Η Νέα Δημοκρατία μετά τις εκλογές του 1981 έχει κάνει τέτοια στροφή προς τα δεξιά», γράφει το 1983 ο Παύλος Μπακογιάννης, «που σήμερα βρίσκε-ται δεξιότερα της παλιάς EPE, που ασφαλώς έχει λιγότερη σχέση με αυτό που ήταν στην περίοδο '74-'80. Δυστυχώς έχει κανείς την εντύπωση ότι το κόμμα αυτό προσπαθεί να στηριχτεί σε λείψανα του παρελθόντος»8.

Το πολιτικό αυτό κλίμα είναι εξαιρετικά ευνοϊκό για τον Καρατζαφέρη με το «βρόμικο μυαλό» και τη θητεία στο χώρο της φιλοβασιλικής Ακροδεξιάς. Για την περίοδο αυτή, από το επίσημο βιογραφικό που έχει συντάξει ο ίδιος, μαθαίνουμε ότι «το 1983 παρακολουθεί ως υπότροφος μαθήματα ενημέρωσης στο Ίδρυμα Αντενάουερ στη Βόννη της Γερμανίας», ενώ «το 1986 προσκεκλη-μένος από το Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών της Ουάσινγκτον παρακολου-θεί μαθήματα επικοινωνίας στις Βερσαλλίες».

5. Το Βήμα, 10.4.1981. 6. Γιώργος Καρατζαφέρης, Η γυναίκα σήμερα, εκδ. Κανάλι, Αθήνα 1982. Τον πρόλογο στο

βιβλίο υπογράφει η βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Φρόσω Σπεντζάρη-Τσιαμάνη. 7. Εμμανουήλ Αλεξάκης, Η Ελληνική Δεξιά. Δομή και ιδεολογία της Νέας Δημοκρατίας

(1974-1993), εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2001, σ. 213. 8. Παύλος Μπακογιάννης, Άσπρο-Μανρο, εκδ. Κάκτος, Αθήνα 1983, σ. 33.


Πρόκειται για δύο υπερσυντηρητικές δεξαμενές σκέψης: το Ίδρυμα Αντενά-ουερ της γερμανικής Χριστιανοδημοκρατίας, και το Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών του αμερικανικού νεοσυντηρητισμού που γιγαντώθηκε επί Ρέιγκαν. Για να προσκληθεί και από τα δύο αυτά ιδρύματα ο Καρατζαφέρης φαίνεται ότι είχε καταστεί εκείνη την περίοδο βασικό στέλεχος του προπαγανδιστικού μηχανισμού της Νέας Δημοκρατίας.

Αναπολώντας είκοσι πέντε χρόνια αργότερα την περίοδο εκείνη της «κασέ-τας», ο Καρατζαφέρης θα περιγράψει το πολιτικό πλαίσιο της εποχής: «Έπρε-πε να αντιμετωπίσουμε τη φασιστική νοοτροπία του ΠΑΣΟΚ, όπως έλεγε ο Αβέρωφ και ο Μητσοτάκης. Η Νέα Δημοκρατία έπρεπε να κινηθεί σε δύο άξο-νες, από τη μια ο Ελεύθερος Τύπος κι από την άλλη η TV-Press. Θυμάμαι ότι όλα αυτά τα χρόνια εμείς παίρναμε θέματα που αναδείκνυε ο Ελεύθερος Τύπος για την TV-Press και θέματα που ξεψάχνιζε η TV-Press τα έπαιρνε ο Ελεύθερος Τύπος. Ήταν μια όμορφη περίοδος, σκληρή. Θυμάμαι με τον Δημήτρη τον Ρίζο μπαινοβγαίναμε στις φυλακές»'.

Το πολιτικό βάρος του Καρατζαφέρη στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας διαρκώς αυξάνει: «Από το '83 που έκανα την TV-Press ήμουν ο άνθρωπος της Νέας Δημοκρατίας. Δεν κινείται τίποτα επικοινωνιακά χωρίς εμένα, εκ των πραγμάτων και με όλους τους αρχηγούς. Έπαιξα όλους τους ρόλους. Ήμουν με τον Αβέρωφ [και στη συνέχεια] με τον Μητσοτάκη»10. Η κασέτα τού δίνει τη δυνατότητα να μονοπωλεί έναν τομέα που δεν μπορούσε να προσεγγίσει κανείς άλλος από το επικοινωνιακό επιτελείο της Νέας Δημοκρατίας: «Έφτασε ο Μη-τσοτάκης να πει το '89 ότι αν δεν ήταν η TV-Press κι ο Καρατζαφέρης δεν θα εί-χαμε καταφέρει να τουμπάρουμε το ΠΑΣΟΚ. Εάν παίξουμε τώρα τις κασέτες αυτές θα καταλάβετε τι θα πει παραταξιακός αγώνας. Το τι κάναμε. Πόσο είχα-με κάνει δύσκολη τη ζωή τους. Βλέπανε κάμερα και τρέχανε»".

Όσο για τη δημοσιογραφική μέθοδο που χρησιμοποιούσε ο Καρατζαφέρης, δεν ήταν άλλη από τη χρήση μιας πρωτόγονης κρυφής κάμερας: «Αυτά κάναμε. Κάθε μέρα στην Ασφάλεια. Και την Candid Camera. Αυτό που κάνει τώρα με πολύ καλό τρόπο ο Μάκης ο Τριανταφυλλόπουλος το κάναμε εμείς είκοσι χρό-νια πριν. Κρύβαμε την κάμερα μέσα σε σακούλες κ.λπ.»12.

Ο Γιώργος Λιάνης μνημονεύει μια χαρακτηριστική περίπτωση χρήσης της κρυφής κάμερας του TV-Press από τον Καρατζαφέρη στο Αονδίνο, στο νοσοκο-μείο όπου νοσηλευόταν ο Ανδρέας Παπανδρέου τον Αύγουστο του 1988, με σκοπό να παγιδεύσει τους γιατρούς του πρωθυπουργού: «Ο Γιώργος Καρατζα-

9. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 24.6.2009. 10. Συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου, Real FM, 27.1.2008. 11. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 24.6.2009. 12. Στο ίδιο.

Η ΚΑΣΕΤΑ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ ΚΑΝΑΛΙ 4 7

φέρης, σημερινός βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, εμφανίστηκε κάποιο πρωί στην πρες κόνφερανς, έχοντας κρυμμένη μια κάμερα σε μια πράσινη νάιλον σα-κούλα. Η κάμερα σημάδευε κατάστηθα τον Κρεμαστινό! Όταν ο Καρατζαφέρης τον ρώτησε πολύ σοβαρά μαγνητοσκοπώντας ταυτοχρόνως "υπάρχει ενδεχόμε-νο να πάσχει ο πρωθυπουργός από το Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσοποιητι-κής Ανεπάρκειας;" του Κρεμαστινού του φύγανε τα πτυχία διαμιάς. Έχασε το χρώμα του. Δεν πίστευε ούτε κατάλαβε τι μπορούσε να συμβαίνει»13. Την ίδια ιστορία διηγείται και ο Καρατζαφέρης στο βιβλίο του για την περίοδο εκείνη: «Τη δεύτερη ημέρα που θα πρωτοσυναντούσαμε το ιατρικό δίδυμο Κρεμαστι-νό-Πλέσσα, εγώ δεν ήθελα να χάσω με τίποτα το διαγραφόμενο "σόου". Έβαλα την κάμερα στην τσάντα ενός γνωστού καταστήματος του Λονδίνου και έκανα στη θέση τη φακού μια τρύπα. Τρεις της πρεσβείας και τρεις της Ασφάλειας -σε πόσο καλά χέρια ακουμπούσε ο Ανδρέας- δεν μπορούσαν να καταλάβουν γιατί είχα βάλει την τσάντα πάνω στο τραπέζι και γιατί ήμουν τόσο νευρικός και τη μετακινούσα κάθε φορά που άλλαζε ο ομιλητής στην αίθουσα Τύπου»14. Στη συνέχεια ο Καρατζαφέρης περιγράφει πώς τον κατάλαβε ο Λιάνης και τι έκανε εκείνος για να αντιδράσει, αλλά αποφεύγει βέβαια να αναφερθεί στο ερώτημά του προς τον καθηγητή Κρεμαστινό.

Όπου δεν χωρούσε η κρυφή του κάμερα, ο Καρατζαφέρης επιστράτευε τους κοριούς για να παγιδεύσει τα θύματά του: «Μια φορά, για να πιάσουμε κά-ποιον τότε με τον Κοσκωτά, έχουμε βάλει κοριούς στο δωμάτιο. Έπρεπε να βγάλουμε τα στοιχεία, να βοηθήσουμε τη Νέα Δημοκρατία να αποδείξει τα παι-χνίδια με τον Κουτσόγιωργα. Λέω λοιπόν σ' έναν μεγάλο δικηγόρο "δώσε μου το γραφείο σου, έχω χτυπήσει μία επώνυμη και δεν κάνει να την πάω από κει, δώσε μου να πάω να κάνω δουλειά μου". Μου δίνει το κλειδί και πάμε μέσα με τον Πανόπουλο και γεμίζουμε το δωμάτιο με κοριούς. Βάζουμε στο υπόγειο ένα μαγνητόφωνο με τον άλλο μας συνεργάτη, τον αείμνηστο Βασίλη Ρίζο, και το βάζουμε δίπλα στον καυστήρα. [...] Τα δώσαμε αυτά τότε και αποκαλύφτη-καν τα 2 εκατομμύρια δολάρια που είχε πάρει ο Κουτσόγιωργας. Ήταν η αρχή του τέλους του ΠΑΣΟΚ. Αυτή τη δουλειά κάναμε τότε. Κρυβόμαστε όπως επί χούντας. Ζούσαμε μια περίοδο χούντας. Όλα αυτά με την TV-Press»15.

Για την κυκλοφορία αυτής της κασέτας δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία, εφόσον η διανομή της γινόταν από τον ίδιο τον παραγωγό. Ο Καρατζαφέρης αναφέρει ένα πολύ μεγάλο νούμερο: «Ξεκίνησα με 50 κασέτες και έφτασα να δί-νω 50.000 κασέτες το 1989»16. Ο ίδιος μετρά 150 διαφορετικές εκδόσεις της κα-

ι 3. Γιώργος Λιάνης, Ανδρέας Παπανδρέου: Ο τελευταίος αρχηγός, εκδ. Νέα Σύνορα, Αθή-να 1997, σ. 193-4.

14. Καρατζαφέρης, Η Λιάνη..., ό.π., σ. 71-3. 15. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 24.6.2009. 16. Συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου, Real FM, 27.1.2008.


σέτας από την 1.2.1984 μέχρι το 198917, ενώ ανεβάζει τον αριθμό των «τηλεθεα-τών» του σε 600.00018. Όσο κι αν είναι υπερβολικά και αυθαίρετα τα νούμερα αυτά, παραμένει το γεγονός ότι η δεκαπενθήμερη βιντεοκασέτα της TV-Press λειτούργησε ως πρόπλασμα του καναλιού του Καρατζαφέρη. Με μια χούφτα συνεργάτες και τη σύζυγό του στον τομέα της διαφήμισης κατάφερε να δώσει τον δικό του τόνο στην πολύχρονη προσπάθεια της Νέας Δημοκρατίας να ξα-νακατακτήσει την εξουσία.

Όπως συνηθίζει σε όλες του τις δουλειές σε μέσα ενημέρωσης, ο Καρατζα-φέρης συνόδευε την κασέτα με ένα εισαγωγικό αυτοθαυμαστικό τραγουδάκι: «Θέματα που αλήθεια θες / του σήμερα, του αύριο, του χτες / κάθε πρώτη και δεκάξι / στην TV-Press. / Στη βιντεοκασέτα δες / αλήθεια άκουσε και πες / μπρά-βο τόλμη, μπράβο τόλμη / η TV-Press». Η κασέτα ξεκινούσε με σχόλιο του εκδό-τη της, όπου αναγνωρίζουμε τα στοιχεία που έγιναν πολύ γνωστά στη συνέχεια: την προσέγγιση της σκληρής Δεξιάς, το άνοιγμα στους νοσταλγούς της δικτατο-ρίας, τη συνωμοτική αντίληψη της ιστορίας, το συνδυασμό της ροζ και της κί-τρινης δημοσιογραφίας με έναν αυστηρό κομματικό προσανατολισμό.

«Τι έγινε φέτος με τα γεγονότα του Πολυτεχνείου;» αναρωτιόταν ο Καρα-τζαφέρης στο σχόλιό του από τη βιντεοκασέτα τον Νοέμβριο του 1985, όταν δο-λοφονήθηκε από τον αστυνομικό Μελίστα ο δεκαπεντάχρονος Μιχάλης Καλτε-ζάς19. «Τα γεγονότα ήταν τυχαία ή στημένα; Το κάψιμο της Αθήνας, όλη αυτή η φασαρία, η λεηλασία, το σπάσιμο των καταστημάτων ήταν ο σκοπός ή μήπως ήταν το μέσον για κάποιες άλλες επιδιώξεις; Απ' ό,τι φαίνεται, το μόνο τυχαίο γεγονός σ' αυτές τις τραγικές ημέρες ήταν ο άδικος θάνατος αυτού του παι-διού. Η σφαίρα δεν είχε υπολογιστεί στο σενάριο και παρολίγο να χαλάσει τη συνταγή. Τα άλλα όλα ήταν μέσα στο παιχνίδι. Όλα».

Δύο χρόνια αργότερα, πάλι με την επέτειο του Πολυτεχνείου, ο Καρατζαφέ-ρης θα υιοθετήσει όλα τα στερεότυπα της Ακροδεξιάς για την εξέγερση και θα παίξει μια μακάβρια κολοκυθιά με τον αριθμό των νεκρών: «Αυτός είναι ένας μύθος. Εγώ δεν δέχομαι τον μύθο των 57, των 59,63, 73,85. Ποτέ δεν έχει συμ-φωνηθεί ένας αριθμός των νεκρών του Πολυτεχνείου. Ο πραγματικός αριθμός, κυρίες και κύριοι, των νεκρών είναι δώδεκα και βγαίνει από μία απόρρητη έκ-θεση του υπαρχηγού της Αστυνομίας Σαμπάνη. Εκτός από τον ατυχή Διομήδη Κομνηνό, έξω κι αυτός από το Πολυτεχνείο, οι υπόλοιποι 12 νεκροί εκείνων των ημερών ήταν σε απόσταση 1 μέχρι και 12 χιλιόμετρα από το Πολυτεχνείο. Δύο ή τρεις απ' αυτούς χτυπήθηκαν στην ταράτσα τους, που 'χανε βγει για να δουν τα γεγονότα, από ελεύθερους σκοπευτές. Εμείς κατά κανένα τρόπο δεν δε-

17. Καρατζαφέρης, ΗΛιάνη.,.,ό.π.,σ. 122. 18. Στο ίδιο, οπισθόφυλλο. 19. TV-Press, Νοέμβριος 1985.


χόμαστε την καπηλεία, η οποία γίνεται από τις αριστερές μάζες. Είναι, πιστεύ-ουμε, μία ακόμα κομμουνιστική παραπληροφόρηση, μία ακόμα κομμουνιστική αποπληροφόρηση»20.

Είναι αλήθεια ότι ακόμα και σήμερα δεν μπορεί να δοθεί οριστική απάντη-ση στο ζήτημα του αριθμού των νεκρών και των τραυματιών της εξέγερσης του '73. Οι λόγοι πολλοί και ευνόητοι: η προσπάθεια της χούντας να αποκρύψει το μακελειό, η τρομοκρατία στα νοσοκομεία και τις οικογένειες των θυμάτων, η πρακτική αδυναμία των αντιστασιακών οργανώσεων να διασταυρώσουν την ταυτότητα των νεκρών, οι υπερβολικοί αριθμοί που ακούστηκαν στη μεταπολί-τευση από διάφορους τυχοδιώκτες, που επιζητούσαν την προσωπική τους προ-βολή, ή και προβοκάτορες, όπως ο διαβόητος Πίμπας. Ο Λεωνίδας Καλλιβρε-τάκης, που διεξάγει από το 2002 μια συστηματική μελέτη στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών με τίτλο «Τεκμηριώνοντας τα γεγονότα του Νοέμβρη», έχει εξηγήσει τους λόγους αυτής της αδυναμίας21. Ο ίδιος έχει καταγράψει 24 πλήρως τεκμη-ριωμένες περιπτώσεις θανάτων, ενώ για άλλες 16 περιπτώσεις διαθέτει στοι-χεία που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι μπορεί βάσιμα να συμπεριληφθούν στον μακάβριο κατάλογο. Ο αριθμός των τραυματιών κατά τον Καλλιβρετάκη πλη-σιάζει τους 2.000. Ακόμα πάντως και ο εισαγγελέας Δ. Τσεβάς στο πόρισμά του -το οποίο έχει κάνει σημαία η Ακροδεξιά μετά τη μεταπολίτευση22- εκτιμά ότι ο αριθμός των νεκρών μπορεί να φτάνει τους 34, ενώ οι τραυματίες που κατα-γράφηκαν σε επίσημα έγγραφα νοσοκομείων φτάνουν τους 1.103".

Η προσπάθεια να υποβαθμιστεί ή και να αμφισβητηθεί εντελώς η αγριότητα της αιματηρής καταστολής πέφτει λοιπόν στο κενό και απλά προδίδει την πολι-τική πρόθεση όσων την επιχειρούν. Και, παρεμπιπτόντως, θυμίζει έντονα τη συστηματική προσπάθεια των αρνητιστών να αμφισβητήσουν πάση θυσία τον αριθμό των θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Αλλωστε κατά κανόνα πρόκειται για τους ίδιους ανθρώπους.

Στην ίδια κασέτα ο Καρατζαφέρης δεν παραλείπει το αγαπημένο του θέμα της εποχής. Προβάλλει μια γυμνή φωτογραφία της Δήμητρας Λιάνη από το γερ-μανικό περιοδικό Quick, συνοδεύοντάς την με τα δικά του σχόλια: «Το περιο-

20. TV-Press, Νοέμβριος 1987. 21. Λεωνίδας Καλλιβρετάκης, «Το ζήτημα των θυμάτων: νεκροί και τραυματίες», οτο

Γιώργος Γάτος, Πολυτεχνείο '73, Ρεπορτάζ με την Ιστορία, τ. β', εκδ. Φιλιππότη, Αθήνα 2004, σ. 38-47.

22. Βλ., για παράδειγμα, την μπροσούρα Η αλήθεια για το Πολυτεχνείο, εκδ. εφημερίδος Στόχος, Νοέμβριος 1996.

23. Για το ζήτημα των νεκρών και την εκμετάλλευσή του από την προπαγάνδα της Ακροδε-ξιάς, βλ. και Δημήτρης Χατζησωκράτης, Πολυτεχνείο '73. Αναστοχασμός μιας πραγματικότη-τας, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2004, σ. 173-7, και Δημήτρης Παπαχρήστος (επιμ.). Το Πολυτεχνείο ζει; Ονειρα-Μύθοι-Αλήθειες, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 2004, σ. 40-8.


δικό, το οποίο είναι από τα εγκυρότερα, ισχυρίζεται ότι η Μάργκαρετ αργά ή γρήγορα θα προχωρήσει στη δημιουργία κόμματος. Κι όλα αυτά εξαιτίας του κόμματου που έχετε στις οθόνες σας». Βέβαια το περιοδικό Quick -πού έκλεισε το 1992- δεν ήταν «από τα εγκυρότερα», αλλά ένα ροζ σκανδαλοθηρικό έντυ-πο, το οποίο στηριζόταν στην ηδονοβλεπτική διάθεση του συντηρητικού και πουριτανικού αναγνωστικού κοινού. Αλλά ο Καρατζαφέρης εμπνεόταν από το ζήτημα. Και συνέθετε αυθόρμητα έμμετρα σλόγκαν: «Το ΠΑΣΟΚ πλέον δεν πεί-θει. Χρειάζεται πολλή λήθη, νέα ήθη και μεγάλα στήθη». Και λίγο αργότερα: «Ο πρωθυπουργός της χώρας αγοράζει λιανικά και μας πουλάει χοντρικά. Βέβαια, από την ποιότητα που είδα, μάλλον κι αυτός χοντρικά αγοράζει».

Πηγή του Καρατζαφέρη δεν είναι άλλη από το ακραίο αντικοινοβουλευτικό και φιλοχουντικό έντυπο Στόχος, μια συνήθεια που θα τον συνοδεύσει και στην ανάπτυξη της ειδησεογραφίας από το κανάλι του την επόμενη δεκαετία. Από τον Στόχο αντιγράφει τα περί μύθου του Πολυτεχνείου, όπως και την «πληροφορία» ότι η Λιάνη διοχέτευσε τις προσωπικές φωτογραφίες της στο εξωτερικό: «Η επίσημη αγαπημένη ήταν αυτή που διοχέτευσε τις φωτογραφίες της στο εξωτερικό, γιατί βλέπει ότι κλονίζεται η θέση της στην καρδιά του με-γάλου». Και πώς διασταύρωσε αυτή την πληροφορία ο έμπειρος δημοσιογρά-φος; Πολύ απλά: «Μέχρι τη στιγμή που βγαίνει η TV-Press κανείς δεν διέψευσε αυτό τον ισχυρισμό της εφημερίδας Στόχος και ουδείς υπέβαλε μήνυση».

Βέβαια ο Καρατζαφέρης γνώριζε καλά ότι αυτό δεν ήταν αλήθεια. Για τον απλούστατο λόγο ότι εκείνος που διοχέτευσε τις επίμαχες φωτογραφίες στο εξωτερικό ήταν ο ίδιος! Το αποκαλύπτει στο βιβλίο που έβγαλε λίγους μήνες αργότερα24. Εκεί περιγράφει με περηφάνια τον τρόπο που απέκτησε τις φωτο-γραφίες από κάποιους σκοτεινούς τύπους που του τις πούλησαν. Στη συνέχεια επιχείρησε να τις διοχετεύσει στον Ελεύθερο Τύπο και την Ελευθεροτυπία, αλ-λά του αρνήθηκαν. Έτσι τις έβγαλε στην TV-Press και παράλληλα τις πούλησε στο διεθνές φωτογραφικό πρακτορείο Action Press. Το ποσό που εισέπραξε απ' αυτή την αγοραπωλησία δεν το αναφέρει ο Καρατζαφέρης, παρά μόνο τον όρο που έθεσε: «Δε μ' ενδιαφέρει το ποσόν. Με ενδιαφέρει να βγει παντού και γρή-γορα».

Αυτή είναι η εποχή που η βιντεοκασέτα του Καρατζαφέρη φτάνει στο από-γειο της κυκλοφορίας της, δηλαδή η διετία 1988-1989, με την ασθένεια του Ανδρέα Παπανδρέου και την ανάμειξη του σκανδάλου Κοσκωτά με τις ροζ αποκαλύψεις για την ιδιωτική ζωή του πρωθυπουργού. Το αξιοσημείωτο είναι ότι ο Καρατζαφέρης όχι μόνο εκμεταλλεύεται το νοσηρό πολιτικό κλίμα για να δώσει τον δικό του τόνο στην προπαγανδιστική εκστρατεία της Νέας Δημοκρα-τίας, αλλά αισθάνεται τόση ισχύ ώστε διεκδικεί από τότε το δικαίωμα να δίνει

24. Καρατζαφέρης, Η Λιάνη..., ό.π., σ. 17-19.


από την τηλεόραση συμβουλές στον πρόεδρό της Κώστα Μητσοτάκη, υποδει-κνύοντας ακόμα και τον τρόπο συγκρότησης του καθοδηγητικού οργάνου του κόμματος. Μάλιστα από τότε αρχίζει να προβάλλει την ιδέα σύγκλισης όλων των δυνάμεων της Δεξιάς (μαζί και της Ακροδεξιάς) για να επιτευχθεί η κρίσι-μη συσπείρωση και η νίκη. Πρόκειται για το σχήμα που θα επαναφέρει μετά το 1993, όταν και πάλι θα βρεθεί η Νέα Δημοκρατία στην αντιπολίτευση:

«Καλό αποτέλεσμα [αν γίνουν εκλογές] για τον Ανδρέα είναι η αξιωματική αντιπολίτευση η σημερινή να μην πάρει τότε απόλυτη πλειοψηφία. Κι όπως εί-ναι ανάδελφη η Νέα Δημοκρατία μέσα στο κοινοβούλιο, να μπορέσει αυτός να πάρει την εξουσία με τους κομμουνιστές, έστω και μισό-μισό. Τότε, όπως πι-στεύει το ΠΑΣΟΚ και πολλοί άλλοι έξω από το ΠΑΣΟΚ, θα υπάρξουν αυτόμα-τες συγκρούσεις μέσα στο χώρο της Νέας Δημοκρατίας. Και τι προτείνουμε εμείς; Πέρα από την παραβολή εκείνη με το μόσχο τον σιτευτό που πρέπει να σφάξουμε το ταχύτερο δυνατό με την επάνοδο και του τελευταίου προβάτου, στάνη γαρ κατά τον συμπαθέστατο και φίλο επίτιμο πρόεδρο της Νέας Δημο-κρατίας, πρέπει να δραστηριοποιήσουμε τα μυαλά, τους οδηγούς αυτού του χώρου. Το ταχύτερο δυνατόν να γίνει ένα πολιτικό συμβούλιο, σαν κι αυτό που υπήρχε κάποτε. Πέρα από τους παραδοσιακούς εκτός που τους θέλαμε εντός, Ράλλη, Μπούτο, Στεφανόπουλο, να περιλαμβάνει τους τρεις δημάρχους, τους τρεις κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους και κείνους που το αλάθητο κριτήριο της κοινής γνώμης έχει ξεχωρίσει απ' το σωρό»25.

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι ο Καρατζαφέρης αυτοπροτείνε-ται για την ηγεσία του κόμματος. Αλλωστε αυτός ήταν που είχε τιμηθεί με 200 πλακέτες από τις κομματικές οργανώσεις26. «Οι καταξιωμένοι αυτοί», συνεχί-ζει, «με την πείρα του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας και του επιτίμου προέ-δρου, θα επιβάλουν τα επιτίμια στους αλαζόνες της εξουσίας. Με μόνο του τον αρχηγό της Νέας Δημοκρατίας να κοπιάζει και με μία εκτελεστική επιτροπή ικανή μόνο για φωτογραφικό ντεκόρ εμείς πιστεύουμε ότι δεν είναι η καλύτερη δυνατή αποδοτική ομάδα». Πέντε χρόνια, δηλαδή, πριν ενταχθεί στα ψηφοδέλ-τια του κόμματος, ο Καρατζαφέρης ασκεί ήδη τη δική του εσωκομματική αντι-πολίτευση, στρεφόμενος ακόμα και απέναντι στον αδιαφιλονίκητο αρχηγό. Καθώς φαίνεται, η ισχύς που αντλεί από τη βιντεοκασέτα είναι ήδη τεράστια. Ίσως έτσι να εξηγείται και το γεγονός ότι μια από τις πρώτες ενέργειες της κυ-βέρνησης Μητσοτάκη το 1990 ήταν να αποκαταστήσει τον δραστήριο εκδότη της βιντεοκασέτας, παραχωρώντας του άδεια για τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σταθμό. Επιτέλους η «κασέτα» γίνεται κανάλι και ο Καρατζαφέρης μέσα σε μια νύχτα από «κινητό συνεργείο» μεταβάλλεται σε καναλάρχη.

25. TV-Press, στο ίδιο. 26. Καρατζαφέρης, ΗΛιάνη ...ό.π., σ. 122.


Τα χρήματα που απαιτήθηκαν γι' αυτή την επένδυση ήταν βέβαια πολλά. Ο Καρατζαφέρης μετά από πολλά χρόνια θα πει ότι το κεφάλαιο το απέκτησε με τις πωλήσεις του βιβλίου του για τη Δήμητρα Λιάνη, Η Λιάνη στηρίζει την αλ-λαγή, το οποίο έγινε ανάρπαστο επειδή περιείχε και αφίσα με τις περιβόητες φωτογραφίες της Λιάνη σε ιδιωτικές στιγμές. «Η τηλεόραση», θα πει το 2008 σε συνέντευξη του ο Καρατζαφέρης, «ανήκει εξ ημισείας στην κυρία Δήμητρα Λιά-νη-Παπανδρέου. Να 'ναι καλά. Όταν έβγαλα εκείνο το βιβλίο, με το υλικό εκεί-νης της εποχής, για το οποίο πρέπει να ομολογήσω, δεν είμαι υπερήφανος σή-μερα 20 χρόνια μετά, έδωσα τότε 100.000 βιβλία από 1 χιλιάρικο. Ήταν μια ολόκληρη περιουσία. Αυτό μου έδωσε τη βάση να ξεκινήσω το κανάλι»27. Δεν γνωρίζουμε τα ακριβή στοιχεία της κυκλοφορίας αυτού του βιβλίου, αλλά τα οικονομικά δεδομένα όλων των τηλεοπτικών σταθμών δεν αποτέλεσαν ποτέ αντικείμενο πραγματικού ελέγχου.

Τα μέσα ενημέρωσης της εποχής δεν αντιμετωπίζουν με ιδιαίτερη σοβαρότη-τα τον υποψήφιο ανταγωνιστή τους: «Στην Αθήνα ετοιμάζονται -στα .. .χαρτιά τουλάχιστον- και άλλα κανάλια, με λιγότερο σοβαρές προθέσεις, ενώ ακούγε-ται ότι σε τηλεοπτικό κανάλι προτίθεται να μετεξελιχθεί και η TV-Press του κ. Γ. Καρατζαφέρη. Κάποιοι, πάντως, από όσους ζήτησαν άδεια δεν έχουν άλλη πρόθεση από το να την .. .πουλήσουν αν ποτέ την πάρουν»28. Οι ίδιοι αναλυτές θα υποχρεωθούν σε λίγους μήνες να αντιληφθούν ότι ο Καρατζαφέρης διεκδι-κεί τη δημιουργία επιχειρηματικού συγκροτήματος, με άξονα την ιδιοκτησία του καναλιού και μερίδιο από την περιουσία των μέσων ενημέρωσης που εγκα-τέλειψε ο Κοσκωτάς. «Σύμφωνα με πληροφορίες, ο ιδιοκτήτης του τηλεοπτικού σταθμού Telecity κ. Γιώργος Καρατζαφέρης ζήτησε από τη διαχείριση της "Γραμμής" να αγοράσει τον τίτλο της εφημερίδας "24 Ώρες", προ τριμήνου. Η απάντηση ήταν "ναι", υπό την αίρεση ότι θα συγκατάνευε και ο επίτροπος της Τραπέζης Κρήτης κ. I. Καμάρας. Ωστόσο ο κ. Καμάρας προς το παρόν δεν έχει απαντήσει στο αίτημα.. .»29.

Η αγορά δεν πραγματοποιήθηκε, αλλά ο Καρατζαφέρης στράφηκε και προς άλλες εντυπωσιακές επεκτάσεις της επιχειρηματικής του δραστηριότητας. Τον Ιούνιο του 1993 στέλνει φαξ στον Κώστα Αλαμάνο, ιδιοκτήτη τότε της ποδο-σφαιρικής ομάδας Απόλλων Αθηνών, με το ακόλουθο περιεχόμενο: «Πες μου πόσα θέλεις για να πουλήσεις τον Απόλωνα»30. Το ποσό το οποίο υποτίθεται ότι επρόκειτο να δαπανήσει για τον Απόλλωνα ο Καρατζαφέρης έφτανε τα 10 εκ. δολάρια, δηλαδή 2,25 δις δρχ. Ούτε αυτή η αγορά ευοδώθηκε, όμως πρόλα-

27. Συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου, Real FM, 27.1.2008. 28. Το Βήμα, 11.2.1990. 29. Γ. Παπαχρήστος, «Το μεγάλο φαγοπότι, η λεηλασία των περιουσιακών στοιχείων της

"Γραμμής" συνεχίζεται». Το Βήμα, 8.7.1990. 30. Ελευθεροτυπία, 16.6.1993


βαν οι αθλητικές στήλες των εφημερίδων να αναφέρουν ότι οι δύο υποψήφιοι συμβαλλόμενοι Αλαμάνος και Καρατζαφέρης τσακώνονταν για το ποιος από τους δύο είναι ο Μπερλουσκόνι της Ελλάδας31. Τις ίδιες μέρες ο Καρατζαφέ-ρης εμφανίστηκε ως υποψήφιος αγοραστής και της Γενικής Τράπεζας, παρέστη μάλιστα και στη γενική συνέλευση των μετόχων της32. Καμιά απ* αυτές τις επι-χειρηματικές κινήσεις του Καρατζαφέρη δεν ολοκληρώθηκε, αλλά η δημοσιο-ποίησή τους του έδωσε την εικόνα του δυναμικού επιχειρηματία με μεγάλο δια-θέσιμο κεφάλαιο. Η μέχρι εκείνη τη στιγμή εικόνα του Καρατζαφέρη ως επιχει-ρηματία δεν δικαιολογεί αυτή την οικονομική άνεση και τη μεγάλη ρευστότητα, αλλά ούτως ή άλλως τα σχέδια αυτά έμειναν στα χαρτιά.

Στο ίδιο διάστημα ο Καρατζαφέρης εξακολουθεί να εργάζεται ως δημοσιο-γράφος εφημερίδων. Στις αρχές Απριλίου του '92 βρίσκεται στην Απογευματι-νή της Κυριακής33. Όπως πάντα ξεχωρίζει με τα ευφάνταστα ρεπορτάζ του, σαν κι αυτό που έκανε πρωτοσέλιδο λίγες μέρες μετά την εγκατάστασή του στη νέα του εφημερίδα: «Η 17 Νοέμβρη έπνιξε στο λιμάνι της Καλαμάτας (1988) έναν αστυνομικό-συνεργάτη της, τον Ι.Γ., όταν αυτός αποκάλυψε στην ερωτική του σύντροφο, Α.Μ.Τ., τις σχέσεις του με την τρομοκρατική οργάνωση και τη συμμετοχή του σε 3 δολοφονίες της! Ο πνιγμός του έγινε κατά τέτοιον τρόπο ώστε να εμφανιστεί σαν ατύχημα, ενώ η "ζωντανή" εικόνα του τρομοκράτη-αστυνομικού βρίσκεται σε βίντεο της ΕΡΤ! Κλιμάκιο της CIA καθοδηγεί τις έρευνες και αναλύει όλα τα στοιχεία»34. Βέβαια την επόμενη Κυριακή ο Καρα-τζαφέρης αναδιπλώνεται: ο τρομοκράτης-αστυνομικός μπορεί να είναι και ήρωας. Αλλά για όλα φταίνε κάποιοι «υπερευαίσθητοι στη Λεωφ. Αλεξάνδρας» που οδηγούν το ρεπορτάζ να «ξεστρατίζει»35.

Ανάλογης εγκυρότητας είναι και οι πολιτικές «αποκαλύψεις» του Καρατζα-φέρη την ίδια περίοδο. Χαρακτηριστικό το ακόλουθο παρασκήνιο: «Μετ' επι-τάσεως ακούγεται στο γνωστό στέκι του Κολωνακίου... ότι η κοινή εμφάνιση με τις κυνοκραυγές για την οικονομία των 2 αιωνόβιων σχεδόν καθηγητών δεν ήταν τυχαία, αλλά μέρος ενός σχεδίου για την προώθηση ιδεών με οικουμενι-κές κατευθύνσεις. Το γεγονός συνδυάζεται με την ταυτόχρονη παρουσίαση της κοινής θέσης των κυρίων καθηγητών με τον θεωρητικό της οικουμενικής λύσης πρώην πρωθυπουργό Γ. Ράλλη και τον Κινγκινάτο της Αριστεράς Λ. Κύρκο. Το σενάριο λέγεται ότι τυγχάνει της εκτιμήσεως ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ εφημερίδας και ραδιοφωνικού σταθμού που ΣΚΑΕΙ για αποκλειστικότητες...»36. Κατά τον

31. Ελευθεροτυπία. 26.6.1993. 32. Ελευθεροτυπία, 30.6.1993. 33. Το Ποντίκι, 8.4.1992. 34. Απογευματινή της Κυριακής, 31.5.1992. 35. Απογευματινή της Κυριακής, 7.6.1992. 36. Απογευματινή της Κυριακής, 28.6.1992.


συγγραφέα του σχολίου το «θέμα» θα έπρεπε να είναι πρωτοσέλιδο. Στην πραγματικότητα βέβαια δεν υπήρχε καμιά παρόμοια «είδηση», παρά μόνο η σοβούσα κρίση στις σχέσεις του τότε πρωθυπουργού με το συγκρότημα Αλα-φούζου.

Στις αρχές της δεκαετίας του '90 επανέρχεται μετά από χρόνια απουσίας η παραδοσιακή ακροδεξιά ρητορεία στην κεντρική πολιτική σκηνή. Είναι μια από τις παρενέργειες της εκρηκτικής ανάδειξης των λεγόμενων «εθνικών θεμά-των» και, κυρίως, του Μακεδονικού μετά την πτώση των καθεστώτων της Ανα-τολικής Ευρώπης και τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας37. Τα οργανωμένα λαϊκά συλλαλητήρια στηρίζονται σε μεγάλο βαθμό σε συνθήματα του εμφυλίου και της δικτατορίας. Σιγά σιγά ξετρυπώνουν από το «χρονοντούλαπο της ιστο-ρίας» ακόμα και οι φυσικοί πρωταγωνιστές των σκοτεινών εκείνων περιόδων και διεκδικούν πάλι μια θέση στον ήλιο της πολιτικής. Από κοντά και οι ιδεο-λόγοι του ροζ εθνικισμού που συνδέουν τον πατριωτισμό με το μισογυνισμόΜ. Ο Καρατζαφέρης και το Telecity ανακαλύπτουν σ* αυτή την επάνοδο τη χρυσή ευκαιρία να εκφράσουν προνομιακά αυτό τον πολιτικό χώρο και να δημιουρ-γήσουν συνθήκες συγκρότησης ενός πραγματικού πολιτικού κινήματος μέσα και έξω από τις γραμμές της Νέας Δημοκρατίας.

Ακόμα και οι πιο ακραίες φωνές του χώρου της Ακροδεξιάς εκείνη την πε-ρίοδο της μαζικής εθνικιστικής υστερίας αποκτούν εθνικό ακροατήριο και μπορούν να εμφανίζονται ως γνήσιοι εκφραστές του λαού. Σύμφωνα με το δελ-τίο ειδήσεων του καναλιού19, ο γνωστός χουντικός, θεωρητικός του «ελληνικού εθνικοσοσιαλισμού» και αρχηγός του «Κόμματος της 4ης Αυγούστου» Κώστας Πλεύρης «γυρίζει από σχολείου εις σχολείον και από διάλεξη σε διάλεξη, μπας και ξυπνήσουμε τον εθνικό μας οίστρο». Ο Πλεύρης είναι ήδη συνεργάτης του Καρατζαφέρη και παρουσιάζει τις γνωστές απόψεις του για την ιστορία από τακτική εκπομπή του Telecity. Το σημαντικό είναι ότι αυτές οι απόψεις του Πλεύρη θεωρούνται ευαγγέλιο από τα κατά τεκμήριο σοβαρά μέσα ενημέρωσης. Η Καθημερινή αφιερώνει μια ολόκληρη επιφυλλίδα της στον «σπουδαίο πνευ-ματικό άνθρωπο και διαπρεπή αναλυτή που παρουσιάζει κατά τρόπο μοναδικό τις αξίες της αρχαιοελληνικής κληρονομιάς»40. Στο ίδιο πολιτικό κλίμα ο Πλεύρης κλήθηκε λίγες μέρες αργότερα (20.4.1992) να καταθέσει ως «ειδήμων» κατά των τριών συγγραφέων του βιβλίου «Τα Βαλκάνια, το Μακεδονικό και η εργατική τάξη» (έκδοση της αριστερής οργάνωσης ΟΣΕ), ύστερα από αυτεπάγ-

37. Για το κλίμα της εποχής, βλ. Τάσος Κωστόπουλος, Η απαγορευμένη γλώσσα, εκό. Μαύ-ρη Λίστα, Αθήνα 2000, σ. 310-354.

38. Ιός, «Ο φαλλός του έθνους», Έψιλον, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 26.6.1994. 39. Telecity, 11.2.1992. 40. Άρθρο του Σπύρου Αλεξίου, Καθημερινή, 16.2.1992.


γελτη δίωξη του εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών με την κατηγορία της διασποράς ψευδών ειδήσεων.

Βέβαια ο Καρατζαφέρης είχε αξιοποιήσει τον Πλεύρη στο κανάλι του από τα πρώτα του βήματα. Αλλά μέχρι την έκρηξη του Μακεδονικού δεν είχε αντι-ληφθεί τις πολιτικές προοπτικές που του άνοιγε αυτή η συνεργασία. Στα μέσα του 1991, λ.χ., συζητούσε με τον Πλεύρη στην εκπομπή του για τον Μέγα Αλέ-ξανδρο, επιμένοντας στο ερώτημα αν πέθανε από AIDS41. Μάταια επιχειρούσε ο Πλεύρης να τον επαναφέρει στην τάξη, υποστηρίζοντας τις γνωστές του απόψεις για τη φυλετική ιστορία της ανθρωπότητας, λέγοντας π.χ. ότι «εμείς τους Σλάβους και τους Σέρβους τους είχαμε για οικόσιτα ζώα». Ο Καρατζαφέ-ρης επέμενε στην πιο πιπεράτη «ροζ» εκδοχή. Στο τέλος, εκεί που συμφώνησαν οι δυο συνεργάτες ήταν ο αντισημιτισμός. «Ο Αλέξανδρος ειδικώς για τους Εβραίους είχε απαγορεύσει τις επιμειξίες», θα τονίσει ο Πλεύρης. «Όταν πά-ντρεψε 10.000 Μακεδόνες και τους αξιωματικούς του με Περσίδες είχε εξαιρέ-σει τους Σημίτας», διότι βέβαια οι στρατιώτες του ανήκαν σε «μια φυλή ανωτέ-ρου επιπέδου». Επιτέλους μπήκε στο νόημα ο Καρατζαφέρης: «Δεν ακούγεται λίγο περίεργα αυτό το πράγμα; Δεν δικαιολογεί και κάποιους του αιώνα μας αυτή η θέση, κύριε Πλεύρη; Αν αυτή η θεωρία γίνει αποδεκτή, δεν δικαιολογεί τις πράξεις κάποιων του αιώνα μας;» Τα ρητορικά ερωτήματα του Καρατζα-φέρη είναι χαρακτηριστικά. Μέσω Μεγάλου Αλεξάνδρου το κανάλι του επανέ-φερε στον πολιτικό διάλογο ούτε λίγο ούτε πολύ τη δικαίωση του Χίτλερ.

Αυτές οι τοποθετήσεις σε λίγους μήνες δεν θα ηχούσαν πια τόσο ακραίες. Ο εθνικιστικός παροξυσμός της περιόδου επέτρεπε τη διατύπωση κάθε λογής ακροτήτων και ανέσυρε από την αφάνεια τους πιο αναξιόπιστους πρωταγωνι-στές της χουντικής επταετίας. Το φαινόμενο αφορά το σύνολο σχεδόν των μέ-σων ενημέρωσης της εποχής. Όπως αναφέρει σχετική μελέτη, «κατά την κρίσι-μη περίοδο μεταξύ Δεκεμβρίου 1991 και Απριλίου 1993 το σύνολο σχεδόν του ελληνικού Τύπου αντιμετώπισε το Μακεδονικό ζήτημα και τη γιουγκοσλαβική κρίση με έναν έντονα εθνοκεντρικό τρόπο. Η επανάληψη εθνοκεντρικών αντι-λήψεων και επιχειρημάτων συνέβαλε στην καλλιέργεια μιας στερεοτυπικής προσέγγισης των εθνικών θεμάτων, με αποτέλεσμα να συμπιέσει τα περιθώρια των πολιτικών και διπλωματικών ελιγμών της τότε κυβέρνησης, αλλά και των κομμάτων, προκειμένου να χαραχθεί αποτελεσματική εξωτερική πολιτική»42.

Την ίδια περίοδο τα μέσα ενημέρωσης θα ανακαλύψουν ένα δεύτερο «καυ-

41. «Πολιτικά θέματα», Telecity, 24.7.1991. 42. Αντώνης Αρμενάκης, Θεόδωρος Γκοτσόπουλος, Νίκος Δεμερτζής, Ρόη Παναγιωτοπού-

λου, Δημήτρης Χαραλάμπης, «Ο εθνικισμός στον ελληνικό Τύπο. Το Μακεδονικό Ζήτημα κατά την περίοδο Δεκεμβρίου 1991-Απριλίου 1993», Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, τχ. 89-90, Α-Β 1996, σ. 217.


τό» ζήτημα που θα μονοπωλήσει σχεδόν τις τηλεοπτικές ειδήσεις μέχρι το τέ-λος της δεκαετίας: την εγκληματικότητα των μεταναστών και ειδικά εκείνη την περίοδο των Αλβανών. Το πρώτο κύμα μετανάστευσης από τη γειτονική χώρα θα συνοδευτεί βέβαια με αύξηση της παραβατικότητας σε ορισμένους τομείς, αλλά η προβολή μόνο των αλλοδαπών δραστών θα προκαλέσει την πρώτη μα-ζική ξενοφοβική ψύχωση στην ελληνική κοινωνία. Μάταια οι σοβαροί εγκλημα-τολόγοι θα εξηγούν ότι η εγκληματικότητα των αλλοδαπών είναι πιο «ορατή» και γι' αυτό οι στατιστικές της αστυνομίας πρέπει να ερμηνεύονται με προσο-χή. Το σύνολο σχεδόν του Τύπου και ιδίως τα ιδιωτικά κανάλια θα υιοθετή-σουν τις πιο ακραίες εκδοχές για την εγκληματικότητα των αλλοδαπών και θα δηλητηριάσουν την κοινωνία που για πρώτη φορά βρίσκεται αντιμέτωπη με τη ραγδαία αύξηση του μεταναστευτικού ρεύματος43.

Το φαινόμενο δεν είναι ελληνικό. «Αυτές οι στατιστικές, όπως αναγνωρίζε-ται πλέον όλο και περισσότερο, είναι παραπειστικές», θα πει για το παράδειγ-μα της Ιταλίας ο Betz, εξηγώντας ότι ορισμένα αδικήματα των αλλοδαπών προκύπτουν από την ιδιάζουσα υποχρέωσή τους να ζουν στα όρια της νομιμό-τητας, ενώ οι αλλοδαποί κινδυνεύουν περισσότερο να καταγγελθούν απ' ό,τι οι μόνιμοι κάτοικοι μιας χώρας. «Στην Ιταλία το 1988 περισσότεροι από το 50% των αλλοδαπών που καταγγέλθηκαν για ένα έγκλημα προφυλακίστηκαν, αλλά μόλις το 12% των Ιταλών»44.

Μια σφυγμομέτρηση που πραγματοποιήθηκε την άνοιξη του 1993 με τη χρη-ματοδότηση της ΕΟΚ και του Ιδρύματος Λαμπράκη, αλλά δεν πήρε δημοσιότη-τα, καταδεικνύει τις τάσεις της πλειοψηφίας των πολιτών απέναντι σε αλλοδα-πούς, μειονότητες και μετανάστες: το 89% των Ελλήνων βρέθηκε να αντιπαθεί τους Τούρκους, το 76% τους Αλβανούς, το 57% τους Εβραίους και το 55% τους Τσιγγάνους. Το 84% των ερωτηθέντων έκρινε ότι «πολλοί από τους αλλοδα-πούς που ζουν στην Ελλάδα αποτελούν δημόσιο κίνδυνο» και το 90% ότι «παίρνουν τις δουλειές των Ελλήνων»45.

Ήταν επόμενο, μέσα σ' αυτό το κλίμα, ο Καρατζαφέρης, ο Πλεύρης και το κανάλι τους να νιώθουν σαν το ψάρι στο νερό. Με δεδομένη την απήχησή του

43. Μίλτος Παύλου, «Οι "λαθρέμποροι του φόβου": ρατσιστικός λόγος και μετανάστες στον Τύπο μιας υποψήφιας μητρόπολης», στο Αθ. Μαρβάκης, Δ. Παρσάνογλου, Μ. Παύλου, Μετανάστες στην Ελλάδα, εκδ. Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2001, σ. 127-162. και Χριστίνα Κωνσταντινίδου, «Κοινωνικές αναπαραστάσεις του εγκλήματος. Η εγκληματικότητα των αλβα-νών μεταναστών στον αθηναϊκό Τύπο», στο Αφροδίτη Κουκουτσάκη (επιμ.). Εικόνες εγκλήμα-τος, εκδ. Πλέθρον. Αθήνα 1999, σ. 103-141.

44. Hans-Georg Beiz, Radical Right-wing Populism, St. Martin's Press, Νέα Υόρκη 1994, σ. 89. Για τη γερμανική περίπτωση, βλ. Margret Jäger, Gabriele Cleve, Ina Ruth, Siegfried Jäger, Von deutschen Einzeltätem und ausländischen Banden, Diss, Ντούισμπουργκ 1998.

45. Panayote Elias Dimitras, «Grèce», στο Jean-Yves Camus (επιμ.), Extrémismes en Europe, éd. L'Aube, Σεντ Ετιέν 1997. σ. 194.


στο σκληρό κομμάτι του εκλογικού ακροατηρίου της Νέας Δημοκρατίας και με όπλο τα ιδιόκτητα μέσα ενημέρωσης, ο Καρατζαφέρης είναι έτοιμος για το επό-μενο βήμα, την κάθοδό του δηλαδή στην πολιτική. Σε ρεπορτάζ της εποχής πε-ριγράφεται η στενή σχέση του Καρατζαφέρη με τον Μητσοτάκη και το οικογε-νειακό του περιβάλλον. «Ως αιχμή του δόρατος της πρωθυπουργικής οικογέ-νειας αυτοσυστήνεται ο κ. Γ. Καρατζαφέρης, ο οποίος "παίρνει γραμμή" απευ-θείας από την κυρία Μαρίκα Μητσοτάκη για όλα, από την πολιτική συμπερι-φορά του τηλεοπτικού σταθμού του μέχρι ποιους θα ευνοήσει και ποιους θα κατηγορήσει. Εν τούτοις η εικόνα αυτή του πρωθυπουργικού νούντσιου είναι ολίγον "πλαστή". Η εύνοια προς τον κ. Καρατζαφέρη είναι μάλλον απλή φιλο-φρόνηση, κρίκος σε μια αλυσίδα πολιτικών "αντιπαροχών"»46.

Με κυνική ειλικρίνεια ο ίδιος ο Καρατζαφέρης θα αποδώσει σε μεταγενέ-στερη συνέντευξή του την αρχή της πολιτικής του σταδιοδρομίας στη Μαρίκα Μητσοτάκη: «Το 1989 ο Μητσοτάκης για να με αποφύγει και να μη με βάλει στο ψηφοδέλτιο με καλεί και μου λέει "Γιωργάκη, δε θα είσαι υποψήφιος". Του λέω "γιατί; εγώ έχω δουλέψει". Και μου λέει "δε βάζω στρατηγούς να φυλάνε σκο-πιά". Αλλά επειδή εγώ ήξερα άλλα μονοπάτια, λέω "θα γίνω ο απαραίτητος και ο κολλητός της Μαρίκας". Οπότε κολλητός στη Μαρίκα εγώ, και το '93 η Μα-ρίκα παίρνει τηλέφωνο τον Τζαννετάκη και του λέει "το παιδί το έχεις βάλει μέσα; Βάλε το". Κι έτσι μπήκα στο ψηφοδέλτιο»47.

Η στενή σχέση του με τον Μητσοτάκη βρίσκεται βέβαια στη βάση της επιτυ-χίας του Καρατζαφέρη. Ο τότε πρωθυπουργός τον επέλεξε μεταξύ λίγων στελε-χών που τον συνόδευσαν σε μια από τις πιο προσωπικές στιγμές της προεκλο-γικής εκστρατείας του, όταν επισκέφτηκε το Καρπενήσι με τη Μαρίκα Μητσο-τάκη και την Ντόρα Μπακογιάννη48. Αλλά ο Καρατζαφέρης δεν αρκείται στην προσκόλλησή του στο πρωθυπουργικό περιβάλλον. Είναι έτοιμος να χρησιμο-ποιήσει με κάθε δυνατό τρόπο το πανίσχυρο μέσο που του έχει διατεθεί, προ-κειμένου να εξασφαλίσει την εκλογή του. Δεν διστάζει μάλιστα να διεκδικήσει το προσωπικό εκλογικό ακροατήριο των συνυποψήφιων του στη Β' Αθηνών, κάτω από το πρόσχημα ότι τους προβάλλει. Το έκανε σε προεκλογική συγκέ-ντρωση του Βύρωνα Πολύδωρα, όταν εισέβαλε τη στιγμή που μιλούσε εκείνος, μαζί με το τηλεοπτικό συνεργείο του καναλιού του, κερδίζοντας το χειροκρό-τημα -και ενδεχομένως και το σταυρό- των συγκεντρωμένων49.

Στην προεκλογική του εκστρατεία ο Καρατζαφέρης επιστρατεύει πρώτα απ' όλα την εμπειρία του από την εμπορική διαφήμιση. Για να γίνει γνωστό το όνο-

46. Νίκου Μαράκη, «Το μεγάλο κόλπο». Το Βήμα, 3.10.1993. 47. Συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου, Real FM, 27.1.2008. 48. Ελευθεροτυπία, 28.9.1993 49. Στο ίδιο χα ι Ελευθεροτυπία, 24.9.1993.


μά του επινοεί διάφορα ολόγκαν με λέξεις που έχουν την ίδια κατάληξη: «Ψή-φισε Καρατζαφέρη, διαφέρει!» Τότε είναι που αρχίζει να γίνεται συνώνυμος με το «χέρι-χέρι». Το εύρημα αυτό προϋπήρχε στο τραγουδάκι που συνόδευε την εισαγωγή της μεσημεριανής εκπομπής του, αλλά τροποποιήθηκε για να ταιριά-ζει με το κλίμα των εκλογών της 10ης Οκτωβρίου 1993: «Στις 10 με το καλό / με το δέκα το καλό / σε φωνάζω σε καλώ / ξανά μπροστά με τον Ψηλό. / Ο λαός κάνει μιαν ευχή / η κάλπη έτσι να τα φέρει, / χέρι-χέρι, χέρι-χέρι με τον Καρα-τζαφέρη. / Εμπρός στην πρωθυπουργία / γεμάτος δύναμη κι υγεία / μπροστά με τον λαό / και τον Γιώργο στο πλευρό. / Ο λαός κάνει μιαν ευχή κ.λπ.».

Με το φαινομενικά ανώδυνο τραγουδάκι δεν επιτυγχάνεται μόνο η προβολή του ιδιοκτήτη του καναλιού και η στενή του σχέση με τον Μητσοτάκη. Περνάει υπόγεια και το βασικό επιχείρημα της γκρίζας προπαγάνδας τής τότε κυβέρνη-σης, που θεωρούσε κύριο όπλο της για να παραμείνει στην εξουσία την κλονι-σμένη υγεία του Ανδρέα Παπανδρέου. Σε άλλες εκπομπές του καναλιού τα πράγματα λέγονταν με πιο ευθύ τρόπο: «Σε οικτρή κατάσταση βρίσκεται ο κ. Παπανδρέου φυσικώς, βιολογικώς απόλυτα ανίκανος να λειτουργήσει αλλά και να σταθεί στην πρωθυπουργία»50.

Για την εικόνα του ανερχόμενου τηλεοπτικού πολιτευτή Γιώργου Καρατζα-φέρη είναι χαρακτηριστικό το σχόλιο του Μάνου Χατζιδάκι: «Αφήνω κατά μέ-ρος το κωμικό και τραγικό μαζί στην περίπτωση Λεβέντη, ή και μόνο το κωμι-κό, στην περίπτωση Καρατζαφέρη»51. Στην ίδια δήλωση ο Χατζιδάκις θα ανα-φερθεί και στην προεκλογική αξιοποίηση της ασθένειας του τότε αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης: «Οφείλω να εκφράσω την αγανάκτησή μου για την ανίερη εκμετάλλευση της υγείας του κ. Παπανδρέου και λίγων συνεργατών του που έχουν προβλήματα υγείας, από μερικούς "αντιπάλους" - που δυστυ-χώς μερικοί απ* αυτούς εκπροσωπούν την παράταξή μου»52.

Στις εκλογές της 10ης Οκτωβρίου 1993 ο Γιώργος Καρατζαφέρης εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής στη Β' Αθηνών. Καταφέρνει, μάλιστα, να επικρατή-σει πολύ γνωστότερων και εμπειρότερων συναδέλφων του. Συγκεντρώνει 109.971 σταυρούς. Τον ξεπερνά μόνο ο παραδοσιακός «αττικάρχης» του κόμ-ματος Ιωάννης Βαρβιτσιώτης. Πολλοί εκπλήσσονται με την επιτυχία αυτή, αλ-λά το αποτέλεσμα δεν ήταν τόσο απρόσμενο ή τυχαίο. Η αναγνωρισιμότητα του Καρατζαφέρη δεν ήταν βέβαια ακόμα μεγάλη. Η κομματική βάση τον γνω-ρίζει, όχι ως κομματικό στέλεχος, αλλά ως «δημοσιογράφο, αγωνιστή της πα-ρατάξεως». Ήταν, λοιπόν, υποχρεωμένος να μην αρκεστεί στη θεαματικότητα

50. Σχόλιο του Ν. Νικολαρέα, με το ψευδώνυμο «Συνεργάτης χωρίς όνομα». Αναφέρεται από την Μ. Πετρούτσου, Ελευθεροτυπία, 23.9.1993.

51. Μάνος Χαζιδάκις, δήλωση στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 3.10.1993. 52. Στο ίδιο.


του Telecity ούτε στην εύνοια του μηχανισμού Μητσοτάκη. Κατέφυγε στη λύση της προσωπικής αφίσας, ακόμα και με την ακριβή μέθοδο «σαλάμι», δηλαδή τις μεγάλες έγχρωμες χαρτονένιες αφίσες που διπλώνουν στις κολόνες. Μια πυκνή αφισοκόλληση «σαλάμι» σε εκτεταμένη εκλογική περιφέρεια όπως η Β' Αθη-νών υπολογιζόταν ότι ξεπερνά τα 50 εκατ. δρχ. Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Βή-ματος, ο Καρατζαφέρης συναγωνίστηκε τότε σε έξοδα τον γνωστό γόνο εύπο-ρου επιχειρηματία Πάνο Καμμένο: «Ο κ. Καμμένος, όπως και ο κ. Καρατζαφέ-ρης, έκανε την πιο εντυπωσιακή προεκλογική καμπάνια στη Β' εκλογική περι-φέρεια Αθηνών. Οι συνυποψήφιοι τους στο ίδιο κόμμα θεωρούν ότι με τους μι-κρότερους υπολογισμούς πρέπει να ξόδεψαν πάνω από 200-300 εκατ. δρχ. ο καθένας. Αλήθεια ή ψέματα, το θέμα είναι ότι μάλλον κανείς δεν πρόκειται να βρει την άκρη. 'Το πρόβλημα είναι", θα δηλώσει ο βουλευτής της Β' Αθηνών κ. Κ. Κουλούρης, "ότι αυτά τα χρήματα κάποιος τα έδωσε. Και δεν αναφέρομαι στους δύο συγκεκριμένους βουλευτές, ομιλώ για όλους τους υποψηφίους οι οποίοι σκορπούν αφειδώς εκατομμύρια. Διερωτάται κανείς πού τα βρήκαν. Υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα, το οποίο κανείς δεν τολμά να αγγίξει. Ήρθαν και σ' εμένα κάποιοι φίλοι να με βοηθήσουν οικονομικά, αλλά αρνήθηκα. Αν δεχόμουν, θα γινόμουν υπάλληλος αυτών των κυρίων"»53.

Μέχρι την τελευταία στιγμή ο Καρατζαφέρης αξιοποιεί το ιδιόκτητο κανάλι του, τη διαφημιστική εμπειρία του και την ιδιαίτερη σχέση του με τον Μητσο-τάκη. Στην κεντρική προεκλογική εκδήλωση, την Παρασκευή 8 Οκτωβρίου μπαίνει σ' ένα καλάθι, κρεμασμένο από γερανό, έτσι ώστε να τον τραβά η κάμε-ρά του με φόντο τον Μητσοτάκη και τα πλήθη των οπαδών54. Αυτή η εικόνα του Καρατζαφέρη, αιωρούμενου πάνω από τα πλήθη των οπαδών της Νέας Δημο-κρατίας με τον Μητσοτάκη στο βάθος, θα σημαδέψει την κατοπινή πολιτική και επιχειρηματική καριέρα του φιλόδοξου διαφημιστή-καναλάρχη.

5 3. Γ. Παπαχρήστος, «Πόσο πάει αυτή η έδρα». Το Βήμα, 17.10.1993. 54. Χρήστος Μιχαηλίδης, «Πού 'σαι καημένε Περικλή», Ελευθεροτυπία, 9.10.1993.

III

Από την κολυμβήθρα του Σιλωάμ στο χορό της Σαλώμης

(1993-2000)

Οι εκλογές του 1993 χαρίζουν για πρώτη φορά το βουλευτικό αξίωμα στον Γιώργο Καρατζαφέρη, αλλά ταυτόχρονα του στερούν τον υψηλό του προστά-τη. Ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης παραιτείται από την ηγεσία της Νέας Δημο-κρατίας και τον διαδέχεται μετά από εσωκομματικές διαδικασίες ο Μιλτιάδης Έβερτ. Ο Καρατζαφέρης μέσα σε ένα απόγευμα προσχωρεί στους υπερασπι-στές του νέου προέδρου. Φροντίζει, μάλιστα, να τροποποιήσει το στιχάκι στο τραγούδι που συνοδεύει τη μεσημεριανή του εκπομπή στο Telecity. Το «Χέρι-χέρι με τον Ψηλό», που είχε γράψει βέβαια ο ίδιος1, μετατρέπεται χωρίς δυσκο-λία στο «Με τον Έβερτ αρχηγό». Η τροποποίηση ήταν μικρή αλλά αναγκαία: «Ξανά με το καλό / με τον Έβερτ αρχηγό / σε φωνάζω σε καλώ / για ένα κόμμα δυνατό». Η μεταπήδηση του πρωτοεκλεγμένου βουλευτή σε νέο αρχηγό δεν έγι-νε πάντως εν αγνοία του προηγουμένου. Στις 13 Οκτωβρίου είχε επιτευχθεί μυ-στική συμφωνία ανάμεσα στον Έβερτ και την Ντόρα Μπακογιάννη με διαμε-σολαβητή τον Γιώργο Βουλγαράκη, η οποία προέβλεπε ουδετερότητα της κό-ρης και στενής συνεργάτριας του Κώστα Μητσοτάκη στην αναμέτρηση για την ηγεσία2.

Όμως αυτή η μετάβαση δεν υπήρξε ανέφελη. Η μεγάλη προσωπική του επι-τυχία, σε συνδυασμό με την αμηχανία που προκάλεσε στο κόμμα η ήττα, επιτρέ-πει στον Καρατζαφέρη να αναδειχτεί για πρώτη φορά σε αυτόνομη πολιτική οντότητα στο χώρο της Νέας Δημοκρατίας. Μάλιστα την πρώτη εβδομάδα μετά τις εκλογές ακούστηκε και το όνομά του μεταξύ των υποψήφιων διαδόχων του

1. «Δεν είμαι διανοούμενος, είμαι επινοούμενος», συνέντευξη στον Στέφανο Κασιμάτη, Έψιλον, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 5.12.1993.

2. Αγγελος Μπρατάκος, Η ιστορία της Νέας Δημοκρατίας, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 2002, σ. 606, και «Η μυστική συμφωνία Έβερτ-Ντόρας», Το Βήμα, 24.10.1993.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΛΥΜΒΗΘΡΑΤΟΥ ΣΙΛΩΑΜ ΣΤΟ ΧΟΡΟ ΤΗΣ ΣΑΑΩΜΗΣ 61

Μητσοτάκη. Σε μια από τις πρώτες μετεκλογικές συνεντεύξεις του1 ο Καρατζα-φέρης, αφού σημειώνει με νόημα ότι ήταν από το 1974 «κοντά» στη Νέα Δημο-κρατία, αλλά ουδέποτε κομματικό μέλος, παραδέχεται ότι «πάντα είχα κατά νου την ημέρα που θα μπω στην πολιτική» και δεν κρύβει τις φιλοδοξίες του: «Εγώ δεν θα παίξω ρόλο κομπάρσου. Όταν έχω πάρει το πρώτο μου χειροκρό-τημα σε ηλικία 15 ετών, όταν έχω ήδη δόξα και οικονομική άνεση, όταν έχω τη δυνατότητα με ένα τηλεφώνημα να μιλάω με τους υπουργούς και τον πρωθυ-πουργό -άλλοι κάνουν και μήνες να τον συναντήσουν- τότε καταλαβαίνετε ότι από τη βουλευτική ιδιότητα θα πάρω ελάχιστα. Απλώς τη θεωρώ μετερίζι για την περαιτέρω πορεία μέσα στην πολιτική». Εξαρχής είναι σαφής και ως προς την αυτόνομη πολιτική του πορεία, την οποία αποδίδει στη δημοσιογραφική του ιδιότητα: «Ο βουλευτής θα τιθασευτεί στην πλειοψηφία, αλλά ο δημοσιο-γράφος όχι». Παρά το γεγονός ότι πετάει και το καρφί του στον υποψήφιο νέο αρχηγό («δεν θα σταθούμε στις σχέσεις που είχε ο Μ. Έβερτ με τον Αλαφού-ζο»), την επομένη κιόλας εκδηλώνεται υπέρ αυτού. Λίγες μέρες αργότερα βρί-σκεται στο Λονδίνο για να διαβουλευτεί με τον παλιό του αρχηγό, τον Γκλίξ-μπουργκ, για τις εσωκομματικές εξελίξεις, με αποτέλεσμα να δεχτεί τη σκληρή αποδοκιμασία του συναδέλφου του, βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, Μιχάλη Λιάπη: «Δεν συμβαδίζω "χέρι-χέρι" με τον Καρατζαφέρη. Ειλικρινά απαξιώ να παρακολουθήσω αυτού του είδους τις διεργασίες και τα παρασκήνια, με τα οποία επιχειρείται ο επηρεασμός του τέως βασιλέα»4.

Μετά την επικράτησή του στη μάχη της διαδοχής (3.11.1993), ο Μιλτιάδης Έβερτ ανταμείβει τον Καρατζαφέρη, τοποθετώντας τον επικεφαλής του σημα-ντικότερου πόστου στη σκιώδη κυβέρνησή του, της OK Ε (Ομάδα Κοινοβουλευ-τικού Ελέγχου) Προεδρίας. Εκείνος θεωρεί οφειλόμενη την τιμή και προεξο-φλεί την υπουργοποίησή του μόλις ξανακερδίσει εκλογές το κόμμα του: «Όταν κουβαλάω αυτόν τον κόσμο, όταν έχω αυτόν το λόγο, ουαί κι αλίμονο αν δεν γίνω υπουργός στην επόμενη κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας»5.

Το πρώτο δείγμα γραφής του νέου βουλευτή είναι η συμμετοχή του στις εκ-δηλώσεις των λεωφορειούχων, οι οποίοι αντιδρούσαν στην κατάργηση της ιδιωτικοποίησης στις αστικές μεταφορές που είχε πραγματοποιήσει η κυβέρνη-ση Μητσοτάκη. Ο Καρατζαφέρης τους ξεσηκώνει («αν θέλουν τα λεωφορεία να έρθουν εδώ να τα πάρουν») και απειλεί πάλι με σλόγκαν: «Ξέρουμε από σαλό-νια, αλλά και από αλώνια άμα λάχει». Πρότεινε, μάλιστα, στους ιδιοκτήτες «να πάρουν τα λεωφορεία και να τα πάνε στην Ιταλία» και για προστασία εισηγή-θηκε «να μείνουν μόνο 111 λεωφορεία στην Αττική και να κυκλοφορούν με ένα

3. Στον Π. Ζαγοοιανίτη, Ελευθεροτυπία, 19.10.1993. 4. Ελευθεροτυπία, 1.11.1993. 5. Το Παρόν, 14.11.1993.

62 ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΧΕΡΙ TOY ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ

βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας μέσα». Ο νέος αρχηγός του κόμματος υποχρε-ώθηκε να τον καλέσει μαζί με τους άλλους δύο «εξεγερμένους» βουλευτές, τον Πάνο Καμμένο και τον Γεράσιμο Γιακουμάτο, για να τους νουθετήσει.

Στις εκπομπές του ο Καρατζαφέρης εξακολουθεί να διεκδικεί έναν αυτόνο-μο πολιτικό λόγο, αλλά φροντίζει να εμφανίζεται ως νομιμόφρων και υπάκου-ος στη νέα πολιτική ηγεσία. Ακροβατεί μεταξύ της προσκόλλησής του στον νέο αρχηγό και των δεσμών που διατηρεί με την πλευρά Μητσοτάκη. Από τις αρχές του 1994 εμπιστεύεται στον Γιάννη Βούλτεψη, πρώην υπεύθυνο στο γραφείο Τύπου της Νέας Δημοκρατίας επί Μητσοτάκη, μια καθημερινή πολιτική εκπο-μπή στο Telecity. Αλλά τις ίδιες μέρες υπερασπίζεται τη γραμμή Έβερτ, ο οποί-ος κρατά στάση ουδετερότητας στο πρόβλημα που είχε ανακύψει τότε με τη συλλογή αρχαίων του πρώην πρωθυπουργού. Από την άλλη, μόλις ο Έβερτ εμ-φανιζόταν έτοιμος να απαλλαγεί από τα «βαρίδια» που του είχε κληροδοτήσει η περίοδος Μητσοτάκη και ανέφερε ότι στο κόμμα υπάρχουν «καρκινώματα», τα οποία πρέπει να κοπούν με το μαχαίρι, ο Καρατζαφέρης θυμόταν την καλή του σχέση με τον Μητσοτάκη και τη σύζυγό του: «Έχουμε γίνει όλοι ογκολόγοι και μιλάμε για τους ιστούς και πόσο έχουν προσβληθεί από τον καρκίνο. Ο Έβερτ πρέπει να ζητήσει τη συνεργασία του Μητσοτάκη, τον έχει ανάγκη. Έτσι θα πάει μπροστά το κόμμα και θα γίνει κυβέρνηση»6.

Τους πρώτους μήνες της θητείας του ο Καρατζαφέρης αποτελεί απλά άλλον έναν από τους «σκληρούς» του κόμματος. Θα είναι πρόθυμος όμως σε κάθε ευ-καιρία να υποχωρήσει, χάριν της ενότητας και της πίστης στον αρχηγό: «Με αφορμή το νομοσχέδιο για τη δημόσια διοίκηση, ο αρχηγός της Νέας Δημοκρα-τίας συνεκάλεσε ευρεία σύσκεψη, στην οποία όχι τυχαίως πήραν μέρος και οι υποστηρίζοντες τη γραμμή της σκληρής αντιπολίτευσης. Στη σύσκεψη, που διήρ-κεσε δύο ώρες, πήραν μέρος οι κ.κ. Απ. Ανδρεουλάκος, Γ. Καρατζαφέρης, Β. Μαγγίνας, Β. Πολύδωρας, Γ. Βουλγαράκης (ως γραμματέας Συνδικαλιστικού), Δ. Σιούφας, Αγγ. Μπρατάκος και Αθ. Κανελλόπουλος (ως κοινοβουλευτικός εκ-πρόσωπος). Και ενώ οι πάντες ανέμεναν πως θα υπάρξει η αναπόφευκτη σύ-γκρουση, οι κ.κ. Γ. Καρατζαφέρης και Β. Μαγγίνας έκαναν στροφή 180 μοιρών και ζήτησαν να γίνει σκληρή μεν, πλην όμως υπεύθυνη αντιπολίτευση για το θέ-μα της δημόσιας διοίκησης μέσα στα πλαίσια της Βουλής. Ο κ. Έβερτ φάνηκε ιδιαιτέρως ευχαριστημένος και δήλωσε πως επιθυμία του είναι να υπάρχει μια "αξιοπρεπής", όπως την χαρακτήρισε, αντιπολίτευση, με δυναμική στήριξη των θεσμών και ζήτησε από όλους να αποφεύγουν τις .. .εξαλλοσύνες. Ο κ. Καρατζα-φέρης πήρε αμέσως τον λόγο και δήλωσε πως συμφωνεί και αυτός να μην υπάρ-χουν εξαλλοσύνες, κάτι που επίσης χαροποίησε τον πρόεδρο του κόμματος»7.

6. Ελευθεροτυπία, 24.1.1994. 7. Το Βήμα, 6.2.1994.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΛΥΜΒΗΘΡΑ ΤΟΥ ΣΙΛΩΑΜ ΣΤΟ ΧΟΡΟ ΤΗΣ ΣΑΛΩΜΗΣ 6 3

Αλλά ο Καρατζαφέρης δεν αρκείται -όπως λέει ο ίδιος από τότε- σε ρόλο κομπάρσου. Αμέσως μετά τις ευρωεκλογές του 1994 αρχίζει να αυτοπροβάλλε-ται ως αυτόνομος πολιτικός πόλος στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας. Δεν περιορίζεται στο προσωπικό του κανάλι. Ετοιμάζει και προσωπική εφημερίδα, η οποία σύμφωνα με τον Τύπο της εποχής θα ονομαζόταν Μάχη ή Μαχητής ή Bàarf.

Στην προσπάθειά του να ξεχωρίσει, ο Καρατζαφέρης δεν διστάζει να προ-τείνει ως επόμενο Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον τότε πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος είχε επανεκλεγεί στην πρωθυπουργία μόλις πριν από λί-γους μήνες. Το δηλώνει σε εκπομπή του Νίκου Χατζηνικολάου και του Θοδωρή Ρουσόπουλου, αλλά δεν προκαλεί την εντύπωση που θα επιθυμούσε'. Η πρότα-σή του προβλέπει τη συμφωνία όλων των κομμάτων στο πρόσωπο του Παπαν-δρέου για πρόεδρο και τη συγκρότηση οικουμενικής κυβέρνησης με πρωθυ-πουργό κάποια προσωπικότητα, κατά προτίμηση Έλληνα της διασποράς. Και όλα αυτά για να ακολουθηθεί μια πολιτική αυστηρής λιτότητας για τρία χρό-νια. Ο Καρατζαφέρης επαναλαμβάνει την πρόταση και την επομένη, αλλά χω-ρίς να προκαλέσει την επιδιωκόμενη αίσθηση. Παρόμοια πρόταση θα επαναλά-βει και άλλες φορές στο μέλλον, με πιο πρόσφατη την πρότασή του πριν από τις ευρωεκλογές του 2009 και εν όψει της διεθνούς οικονομικής κρίσης να συ-γκροτηθεί «οικουμενική κυβέρνηση» με πρωθυπουργό τον αντιπρόεδρο της Ευ-ρωπαϊκής Τράπεζας Λουκά Παπαδήμο10.

Αλλά η πρόταση που αγνοήθηκε τον Ιούνιο του 1994 και συνοδεύτηκε μόνο από ειρωνικά σχόλια, προκάλεσε σοβαρούς τριγμούς στη Νέα Δημοκρατία το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου. Με πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ του Νίκου Μαράκη στο Βήμα", αποκαλύφθηκαν τα παραλειπόμενα της υπόθεσης και κυρίως περι-γράφηκε το περιεχόμενο της επιστολής Καρατζαφέρη προς τον Παπανδρέου. «Οι κακές γλώσσες της Ρηγίλλης», παρατηρεί ο αρθρογράφος του Βήματος, «ισχυρίζονται ότι ο κ. Καρατζαφέρης, λόγω της επιρροής που απέκτησε ως ιδιοκτήτης τηλεοπτικού καναλιού, έχει αναπτύξει τη φιλοδοξία να γίνει αμέ-σως αρχηγός ομάδος και στη συνέχεια αρχηγός κόμματος. Αλλωστε δεν είναι κρυφή η "γοητεία" που ασκεί στον "σκληρό πυρήνα" των οπαδών της Νέας Δη-μοκρατίας, ιδιαιτέρως μεταξύ των "ακροδεξιών". Η σχέση του με διάφορα τμή-ματα της "Ακροδεξιάς" καθιστά πιο ριψοκίνδυνη, πολιτικά, και την επιστολή του προς τον Πρωθυπουργό»12.

8. Το Κέρδος, 3.6.1994. 9. Mega, 13.6.1994. 10. Με επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή, 20.2.2009. Βλ. και Άλφα Ένα, 21.2.2009. 11. «Εγώ θα σας ψηφίσω για Πρόεδρο», Το Βήμα, 25.9.1994. 12. Το Βήμα, 25.9.1994.


Το κείμενο της επιστολής που δημοσιεύτηκε λίγες μέρες αργότερα", προκα-λεί ανάμεικτα συναισθήματα. Οχι μόνο επειδή είναι συνταγμένο σε μια γνήσια «παπαδοπουλική» διάλεκτο και είναι γεμάτο γλωσσικά και ορθογραφικά μαρ-γαριτάρια, αλλά και επειδή το περιεχόμενο του δεν συνάδει με την ιδιότητα του συγγραφέα, δηλαδή με το γεγονός ότι ήταν τότε απλός βουλευτής του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ο Καρατζαφέρης επιχείρησε στην αρχή να διαψεύσει το περιεχόμενο της επιστολής και μάλιστα κατέθεσε αγωγή κατά του Βήματος, ζητώντας 1 δις δρχ. για συκοφαντική δυσφήμηση, αλλά όπως ήταν φυσικό, η πρωτοβουλία αυτή του νεοεκλεγέντος βουλευτή προκάλεσε αναταρα-χή στους κόλπους της Νέας Δημοκρατίας.

Στις 30.9.1994 συνήλθε το Πειθαρχικό Συμβούλιο της Νέας Δημοκρατίας για να εξετάσει την υπόθεση. Ο επίτιμος πρόεδρος του κόμματος Κωνσταντί-νος Μητσοτάκης, με την ιδιότητα του προέδρου του Πειθαρχικού, ανακοίνωσε δύο ώρες αργότερα την ποινή της τρίμηνης παύσης του Καρατζαφέρη από όλα τα κομματικά όργανα: «Το Πειθαρχικό Συμβούλιο, το οποίο συνεδρίασε, ομό-φωνα κατέληξε στην απόφαση ότι ο κ. Καρατζαφέρης, με την αποστολή προς τον πρωθυπουργό Α. Παπανδρέου της γνωστής επιστολής, αδιαμφισβητήτως παραβίασε το Καταστατικό του κόμματος, διότι ενήργησε σε ένα τόσο σοβαρό θέμα μόνος, χωρίς να συμβουλευθεί ούτε τον πρόεδρο του κόμματος ούτε τα όργανα του κόμματος και κατά προέκταση έβλαψε το κόμμα. Από την άλλη με-ριά, όμως, εδέχθη το συμβούλιο ομόφωνα, ότι δεν ενήργησε από πρόθεση για να βλάψει το κόμμα, εδέχθη ότι ενήργησε παρορμητικά, υπό την επήρεια των εντυπώσεων που είχαν δημιουργηθεί και της ατμόσφαιρας που είχε δημιουργη-θεί μετά τις ευρωεκλογές. Οπως, επίσης, εδέχθη ότι είναι μαχόμενο στέλεχος του κόμματος, το οποίο έχει προσφέρει υπηρεσίες. Συνεκτιμώντας όλα αυτά στον καταλογισμό της ποινής, στην επιμέτρηση της ποινής, απεφάσισε την ποι-νή του τριμήνου αποκλεισμού από τα όργανα του κόμματος, όπως προβλέπεται από τον Κανονισμό της Κοινοβουλευτικής Ομάδας».

Ο Καρατζαφέρης ασφαλώς έπεσε στα μαλακά, αν συγκριθεί η ποινή του με τη διαγραφή του πρώην υπουργού Μιχάλη Παπακωνσταντίνου που συνέπεσε τις ίδιες μέρες. Αλλά σ' αυτή την επιεική κρίση δεν μέτρησε μόνο η προστατευ-τική διάθεση του παλιού του αρχηγού. Ήδη από καιρό ο Καρατζαφέρης ανήκε στο στενό περιβάλλον που παρείχε συμβουλές στον Έβερτ, στο πλαίσιο του «πρωινού καφέ». Και από τις αρχές του μήνα (5.9.1994) είχε αναδειχτεί σε κο-ρυφαίο παράγοντα των νεοδημοκρατικών μέσων ενημέρωσης, αναλαμβάνο-ντας το κύριο άρθρο στη ναυαρχίδα της παράταξης, τον Ελεύθερο Τύπο. Ήταν η περίοδος της μεγάλης κρίσης στην εφημερίδα, με τη ρήξη και τελικά την απο-χώρηση του Δημήτρη Ρίζου από τη θέση του διευθυντή, εν μέσω αντεγκλήσεων

13. Ελευθεροτυπία. 28.9.1994, και Το Βήμα. 2.10.1994, βλ. και Παράρτημα 2.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΛΥΜΒΗΘΡΑ ΤΟΥ ΣΙΛΩΑΜ ΣΤΟ ΧΟΡΟ ΤΗΣ ΣΑΛΩΜΗΣ 65

με τα στελέχη του Ιδρύματος «Λίλιαν Βουδούρη», και την ανταλλαγή βαριών κατηγοριών για σχέσεις με υπόκοσμο, με κατάδικους και ανθρώπους της νύ-χτας. Από την πλευρά του Ρίζου οι κατηγορίες αφορούσαν και τον ίδιο τον πρόεδρο του Ιδρύματος.

Με τη νέα κομματική του στήλη ο Καρατζαφέρης επιτέθηκε από την πρώτη μέρα στον Ρίζο, τον οποίο διαδέχτηκε, με το γνωστό λογοπαικτικό ύφος του, αλλά πολύ σκληρά υπονοούμενα, όπως «γράφω-διαφωνώ, αλλά δεν β-ΡΙΖΩ» ή «δεν σπιλώνω συνειδήσεις και ανθρώπους δεν Θε-ΡΙΖΩ», «είμαι διαφανής και πουθενά δεν μυ-ΡΙΖΩ», «είμαι σταθερός στις απόψεις μου και δεν τα γυ-ΡΙΖΩ» και «είμαι βράχος ηθικής και δεν ξαφ-ΡΙΖΩ»14. Στη στήλη αυτή, που τιτλοφορεί «Εδώ χωρίς Αιδώ», συνεχίζει επί μέρες να επιτίθεται στον Ρίζο. Το ίδιο κάνει και από το κανάλι του. Αναδεικνύεται έτσι συνεπής υπερασπιστής του αρχηγού και σκληρός πολέμιος των στελεχών της κυβέρνησης. Κάνει χρήση πάντοτε του ιδιότυπου «χιούμορ» του, παραποιώντας τα επώνυμα των πολιτικών του αντι-πάλων, αποκαλώντας «πιτουροειδή» την επερώτηση του Νάσου Αλευρά για την πορεία του Ελεύθερον Τύπον, ενώ για τον υφυπουργό Τύπου είναι ακόμα πιο κατηγορηματικός: «Χυτήρη ...Αεισυχτήρη»15.

Με τον νέο ρόλο που έχει αναλάβει, ο Καρατζαφέρης θα ήταν περίπου αδύ-νατον να υποστεί τίποτα περισσότερο από το χάδι του Πειθαρχικού. Και μάλι-στα έχει την πολυτέλεια να εμφανιστεί και χολωμένος μετά την τρίμηνη τιμω-ρία του και να απειλεί ότι «έχει να διαλέξει μεταξύ τεσσάρων λύσεων, ή να πα-ραιτηθεί, ή να παραμείνει στη Νέα Δημοκρατία, αποδεχόμενος την απόφαση του πειθαρχικού συμβουλίου, ή να ανεξαρτητοποιηθεί ή να δημιουργήσει νέο κόμμα»16. Υπογράμμιζε, μάλιστα, ότι «κάθε μια από τις λύσεις έχει πιθανότη-τες 25%». Αυτός ο πολιτικός εκβιασμός προς την ηγεσία του κόμματος θα δια-τηρηθεί μέχρι την τελική έξοδό του από τη Νέα Δημοκρατία έξι χρόνια αργότε-ρα. Φυσικά η τελική απόφασή του μετά την ετυμηγορία του Πειθαρχικού ήταν να μείνει. Το ανακοινώνει την επομένη από τη στήλη του, προβλέποντας μάλι-στα ότι θα παραμείνει στο κόμμα για πολλές δεκαετίες17. Ωστόσο με την κίνησή του αυτή είχε εξασφαλίσει ήδη τα παρακάλια των κομματικών μέσων ενημέρω-σης να παραμείνει. «Ο δυναμικός Καρατζαφέρης πρέπει να μείνει στη Νέα Δη-μοκρατία», έγραφε την προηγουμένη ο Γιώργος Κύρτσος18.

Μετά την ανώδυνη κατάληξη της περιπέτειας με την επιστολή, ο Καρατζα-φέρης είχε την έμπνευση να επισκεφτεί τον πρόεδρο της Βουλής Απόστολο Κα-κλαμάνη και να του ζητήσει να επέμβει «για να προστατεύσουμε το κοινοβου-

14. Γιώργος Καρατζαφέρης, «Γυρίζω σελίδα», Ελεύθερος Τύπος, 5.9.1994. 15. Γιώργος Καρατζαφέρης, «Δόλος και εμπάθεια», Ελεύθερος Τύπος, 21.9.1994. 16. Ελευθεροτυπία, 2.10.1994. 17. Γιώργος Καρατζαφέρης, «Γείτονα μην αγωνιάς», Ελεύθερος Τύπος, 3.10.1994. 18. Ελεύθερος Τύπος, 2.10.1994.

6 6 ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΧΕΡΙ TOY ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ

λευτικό ήθος, διότι πάρα πολλοί βουλευτές παρελαύνουν καθημερινά στα μι-κρόφωνα και βγαίνουν έξω από τα όρια»". Αλλο ένα μάθημα που είχε συγκρα-τήσει από την καριέρα του ως διαφημιστή. Προλαβαίνουμε και λέμε για τους άλλους αυτό που έχουν να πουν για μας. Κατά τα άλλα συνεχίζει απτόητος τη σκληρή επίθεση σε όσους πολιτικούς θεωρεί «ανθέλληνες». Μιλώντας για τον βουλευτή του ΠΑΣΟΚ Γιώργο Λιάνη και τον μόλις εκλεγέντα νομάρχη Φλώρι-νας Τραϊανό Πετκάνη, ξιφουλκεί: «Τα μίσθαρνα όργανα του κ. Γκλιγκόροφ πρέπει ν' απομονωθούν και να παραδοθούν στην κοινή γνώμη, όσο ψηλά κι αν βρίσκονται, οποιαδήποτε ιδιότητα κι αν διαθέτουν. Τα φλουριά των Φλώρων της Φλώρινας μόνο με τα αργύρια του Ιούδα μπορούν να συγκριθούν»20.

Η διπλή καθημερινή προβολή του Καρατζαφέρη από το κανάλι του και τη στήλη στον Ελεύθερο Τύπο προκάλεσε γκρίνιες στους συναδέλφους του μέσα στη Νέα Δημοκρατία με αποτέλεσμα να τεθεί θέμα απομάκρυνσής του από την εφημερίδα. Τελικά, το μόνο που έγινε ήταν να μετατραπεί η καθημερινή στήλη σε εβδομαδιαία. Εκείνη την περίοδο, το Telecity εξελίσσεται σε βασικό μοχλό συγκρότησης ενός ακροδεξιού ιδεολογικού ρεύματος στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας, με εκπομπές που δεν διστάζουν να αποκαταστήσουν τη χούντα και τους πρωτεργάτες της. Πρωταγωνιστής σ' αυτή την επιχείρηση αναδεικνύε-ται ο στενός συνεργάτης του Καρατζαφέρη δημοσιογράφος Γιώργος Κοντονής. Την παραμονή της επετείου του Πολυτεχνείου καλεί στο στούντιο τον εκδότη της φιλοχουντικής εθνικιστικής εφημερίδας Στόχος Γιώργο Καψάλη, με στόχο την «απομυθοποίηση» της εξέγερσης του '73. Επιστρατεύεται όλη η χουντική επιχειρηματολογία ότι «η μάζα πήγε να καταλύσει το κράτος, τη νόμιμη κυβέρ-νηση», ότι «αν δούνε όλοι προσεκτικά το φιλμ με την είσοδο του τανκ, θα δια-πιστώσουν πως την ώρα που πάει να περάσει την πόρτα δεν υπάρχει κανένας πίσω», ότι «πολλοί εργάτες, παιδιά, ήθελαν να φύγουν από το Πολυτεχνείο, αλ-λά δεν τους άφηναν», ότι «δεν υπάρχει ούτε εντός του Πολυτεχνείου, ούτε εκτός, ούτε στο σύμπαν αυτό κανείς νεκρός φοιτητής» και ότι «υπάρχει μόνο μία τραυματίας, κάποια Πέπη Ρηγοπούλου, που κτυπήθηκε από απόσταση, από ένα σίδερο που πετάχτηκε με την εισβολή του τανκ»21. Την επομένη, ανήμερα της επετείου, το κανάλι του Καρατζαφέρη προχωρά ένα βήμα παραπέρα. Ο Κο-ντονής φιλοξενεί στην ίδια εκπομπή τον αρχιπραξικοπηματία Στυλιανό Πατ-τακό, ο οποίος ειρωνεύεται την εξέγερση του Πολυτεχνείου και το δημοκρατικό καθεστώς, μιλά κι αυτός για «ψέματα» και «μύθους», ενώ δηλώνει ότι θα ξανά-κανε τη δικτατορία εκατό φορές, αν μπορούσε. Η εμφάνιση του Παττακού, τον οποίο ο Κοντονής αποκαλούσε «πρόεδρο» και δεν του αντέτεινε ούτε ένα κιχ.

19. Ντόρα Νταϊλιάνα, «Το πολιτικό κιτς ξαναχτυπά», Ελευθεροτυπία, 4.10.1994. 20. Γιώργος Καρατζαφέρης, «Λιανική εθνική συνείδηση», Ελεύθερος Τύπος, 25.10.1994. 21. «Πρόσωπο με πρόσωπο», Telecity, 16.11.1994.


προκάλεσε σάλο στον δημοκρατικό Τύπο, υποχρεώνοντας τον Καρατζαφέρη να βγάλει την ουρά του απ' έξω. «Αποστασιοποιούμαι και διαφοροποιούμαι πλήρως από τις προσφωνήσεις και τις φιλοφρονήσεις της εκπομπής του κ. Κο-ντονή», θα πει ο καναλάρχης-πολιτικός. «Και μην ξεχνάτε ότι εγώ στην εκπο-μπή μου είχα καλεσμένο τον κ. Ζούβελο, ο οποίος και κατακεραύνωσε τον κ. Παττακό». Οι αφελείς ίσως και να πίστεψαν τότε τα λόγια αυτά, αν και είναι λίγο δύσκολο να φανταστεί κανείς τον Κοντονή να επιβάλλει τις θέσεις του στον εργοδότη του. Αλλά τον Καρατζαφέρη τον διέψευσε το κανάλι του την ίδια μέρα, επαναλαμβάνοντας τη μετάδοση της επίμαχης εκπομπής που δήθεν δεν ενέκρινε. Μετά από λίγα χρόνια θα φιλοξενήσει και ο ίδιος τον Παττακό στη δική του εκπομπή, χρησιμοποιώντας ακόμα πιο κολακευτικά λόγια για τη χούντα και τους δικτάτορες22.

Σημαντικότερο, όμως, είναι το γεγονός ότι ο Γιώργος Κοντονής δεν ήταν απλά ένας δημοσιογράφος, συνεργάτης του Καρατζαφέρη. Ακολουθώντας το παράδειγμα και την προτροπή του αρχηγού του, είχε κατέβει με το συνδυασμό του Θόδωρου Κατριβάνου στις νομαρχιακές εκλογές της Αθήνας, ένα μήνα νω-ρίτερα, στις 16 Οκτωβρίου, και είχε αναδειχτεί πρώτος, με 38.404 σταυρούς. Όπως θα εξηγούσε ο ίδιος, αφού πρώτα δήλωνε μέλος της Νέας Δημοκρατίας, «το γεγονός ότι συγκέντρωσα την πλειοψηφία των σταυρών στην εκλογική αναμέτρηση οφείλεται στο Telecity. Αμέσως μετά οφείλεται στον Γιώργο Καρα-τζαφέρη και βέβαια στην αγάπη του κόσμου στο άτομό μου και στους αγώνες που έχω κάνει κατά καιρούς. Ο κόσμος έδειξε με την αγάπη του αυτή στο Telecity ότι επιβράβευσε τη σωστή πληροφόρηση και αποστρέφει το βλέμμα του από την παραπληροφόρηση»23.

Το μοντέλο αυτό, δηλαδή η παραγωγή πολιτευτών άμεσα εξαρτώμενων από τον Καρατζαφέρη μέσω εκπομπών του καναλιού, θα γενικευτεί τα επόμενα χρόνια, υποκαθιστώντας τον κλασικό μηχανισμό ανάδειξης στελεχών μέσω του κομματικού μηχανισμού. Για το ρόλο του ιδιόκτητου καναλιού στη συγκρότη-ση του προσωπικού πολιτικού σχήματος του Καρατζαφέρη έχει ιδιαίτερο εν-διαφέρον μια άλλη εκπομπή του Κοντονή τις ίδιες μέρες. Καλεσμένος ήταν ο Κώστας Πλεύρης, ο οποίος διατηρούσε ήδη προσωπική εκπομπή στο κανάλι24. Ο Κοντονής εμφανίζεται να πιέζει τον Πλεύρη να πολιτευτεί. Εκείνος αρνείται: «Δεν ασχολούμαι ποτέ με την πολιτική ούτε πρόκειται να ασχοληθώ. Δεν υπάρ-χει καμία οργάνωσις στην οποία να είμαι ηγέτης. Εγώ δεν πρόκειται να κατέβω σε εκλογές, όπως κατεβήκατε εσείς και συγχαρητήρια που εκλεχθήκατε». «Ήταν

22. Βλ. αποσπάσματα της εκπομπής στο Παράρτημα 7. Μετά το 2000 η προβολή του Παττα-κού θα γίνει μόδα και στα μεγάλα ιδιωτικά κανάλια.

23. Ελευθεροτυπία, 2.11.1994. 24. «Πρόσωπο με πρόσωπο», Telecity, 15.11.1994.


επιτυχία του Telecity», θα απαντήσει με νόημα ο Κοντονής. Στη συνέχεια η συ-ζήτηση παίρνει τη μορφή διαλόγου κουφών:

«ΚΟΝΤΟΝΗΣ: Τι γνωρίζετε και τι σχέσεις έχετε εσείς με τη Χρυσαυγή. Και για την 4η Αυγούστου. Και τι σκοπούς έχουν αυτές οι δύο;

ΠΛΕΥΡΗΣ: Εσείς τι γνωρίζετε για τη Χρυσή Αυγή; ΚΟΝΤΟΝΗΣ: Εγώ ρωτώ εσάς. ΠΛΕΥΡΗΣ: Εσείς την ξέρετε; ΚΟΝΤΟΝΗΣ: Κάτι έχω ακούσει. ΠΛΕΥΡΗΣ: Ωραία. Καλέστε τους να σας πούνε. ΚΟΝΤΟΝΗΣ: Έχετε καμία σχέση; ΠΛΕΥΡΗΣ: Οχι, καμία σχέση. Εάν η Χρυσή Αυγή λέει πράγματα τα οποία

εγώ εγκρίνω, συμφωνώ μαζί τους. ΚΟΝΤΟΝΗΣ: Χρυσαυγή, όχι Χρυσή Αυγή. ΠΛΕΥΡΗΣ: Δεν την ξέρω. Μήπως είναι του Αλή Πασά η ερωμένη, η Χρυ-

σαυγή; ΚΟΝΤΟΝΗΣ: Ο λεγόμενος ελληνικός φασισμός τι είναι και από πού προέρ-

χεται; ΠΛΕΥΡΗΣ: Έχω γράψει 25 βιβλία. Εάν μέσα στα βιβλία μου μού δείξετε τη λέ-

ξη φασισμός... Ο φασισμός είναι ένα φαινόμενο της ιταλικής πολιτικής ζωής». Πρόκειται βέβαια για παρεξήγηση. Ο Κοντονής προσπαθεί να προωθήσει

τον Πλεύρη στην πολιτική και εκείνος αμύνεται, φοβούμενος ότι πρόκειται για παγίδα. Απολαυστικός είναι ο διάλογος των δύο συνεργατών του Καρατζαφέ-ρη στο σημείο που ο Κοντονής προσπαθεί να αποσπάσει κάποιο καλό λόγο για τον Γκλίξμπουργκ:

«ΚΟΝΤΟΝΗΣ: Αλήθεια, υπάρχει βασιλέας; ΠΛΕΥΡΗΣ: Τι σημαίνει "υπάρχει βασιλέας"; Εξηγήστε μου να σας απαντή-

σω. ΚΟΝΤΟΝΗΣ: Οχι βασιλιάς, βασιλέας των ουρανών. ΠΛΕΥΡΗΣ: Μεταφυσικά μου μιλάτε; ΚΟΝΤΟΝΗΣ: Τέλος πάντων. Αυτά που λέει και η εκκλησία μας. ΠΛΕΥΡΗΣ: Δεν καταλαβαίνω. Θρησκευτικώς; Πολιτικώς; ΚΟΝΤΟΝΗΣ: Λέει, η βασιλεία των ουρανών. ΠΛΕΥΡΗΣ: Οπωσδήποτε υπάρχει. ΚΟΝΤΟΝΗΣ: Ακούγονται για σχέσεις μεταξύ του ελληνισμού και του Σείρι-

ου, του γνωστού άστρου του αστερισμού του Κυνός. ΠΛΕΥΡΗΣ: Οπως έλεγε κι ο Σωκράτης, προτού να φιλοσοφήσουμε για τα

επουράνια, ας ασχοληθούμε με τον οίκο μας». Στη συνέχεια ο Πλεύρης εντοπίζει το πρόβλημα των «συνειδητοποιημένων

ελληνοψύχων» στην έλλειψη χρημάτων: «Δεν διαθέτουν αυτό που θα χρειαζό-ταν, δηλαδή τα χρήματα. Για να βγάλεις ένα βιβλίο, ένα περιοδικό, να νοικιά-


σεις γραφεία, όλα θέλουν χρήματα. Οι άνθρωποι δεν έχουν χρήματα. Το κεφά-λαιον, το οποίον θα μπορούσε να τους υποστηρίξει, δεν τους υποστηρίζει, θα τους υποστηρίξει κάποτε, αλλά ίσως είναι αργά. Και μακάρι να ξυπνήσει το ελ-ληνικό κεφάλαιο, γιατί υπάρχει ελληνικόν πατριωτικόν κεφάλαιον, και τότε να δείτε πώς θα εξαφανισθούν οι πολιτικάντηδες και πώς θα δημιουργηθεί μία καινούρια τάξη πραγμάτων».

Αξιοσημείωτη ευχή. Ο μέντορας του Γιώργου Καρατζαφέρη περιμένει από το «πατριωτικό κεφάλαιο» τα μέσα για να πραγματοποιήσει το όραμά του. Όταν ο Κοντονής εξακολουθεί να τον πιέζει να αναλάβει δράση «για τα ιδανι-κά της πατρίδος», ο Πλεύρης επιμένει στα χρήματα και αποποιείται την ιδιότη-τα του αρχηγού: «Ηγέτης δεν γίνομαι, ούτε οργάνωσης αρχηγός. Εμείς έχουμε γνώθι σαυτόν. Δεν έχουμε χρήματα. Τι να κάνουμε; Δράσις απαιτεί λεφτά». Και τι θα έκανε αν έβρισκε χρήματα; «Εγώ, αν είχα χρήματα, θα έκανα εκδόσεις και έντυπο υλικό. Διότι το πολιτιστικό κίνημα προηγείται και γαλουχεί οποιαδή-ποτε πολιτική δράση. Όταν ο ελληνικός λαός καταλάβει πόσο τον εξαπατούν, θα δείτε ότι θα έχουμε εδωπέρα όχι μία επανάσταση, μία έκρηξη».

Αυτό το «πολιτιστικό» κίνημα επιχείρησε να αναπτύξει μέσω του Telecity ο Κώστας Πλεύρης από τις αρχές της δεκαετίας του '90. Όσο για τα χρήματα και το «πατριωτικό κεφάλαιο», σχετικές πληροφορίες θα μας δώσει ο Πλεύρης από τη δική του εκπομπή στο Telecity, δύο χρόνια αργότερα: «Έχουμε συγκεντρώ-σει περίπου 22 εκατομμύρια», θα δηλώσει περιχαρής, προβάλλοντας τον αριθ-μό λογαριασμού της οργάνωσης «Ελλήνιον». Πρώτος στόχος του είναι η «ίδρυ-σις αρχαιοελληνικού θεάτρου» στην Παιανία: «Έχουν μπει οι μπουλντόζες και έχει αρχίσει. Είμαστε οι πρώτοι που μετά το 1821 κατασκευάσαμε ένα αρχαιο-ελληνικό θέατρο»25. Αλλά βασική επιδίωξη είναι και η αγορά με το κεφάλαιο που έχει συγκεντρωθεί ενός διώροφου κτιρίου στο κέντρο της Αθήνας. Δεν εί-ναι γνωστό τι απέγιναν τα χρήματα αυτά. Πάντως το κτίριο στην οδό Μαιζώ-νος 32, το οποίο επέδειξε ο Πλεύρης από τις εκπομπές του, έχει σήμερα άλλη χρήση26. Στην ίδια εκπομπή ο Πλεύρης εγκαταλείπει την άρνηση του να ηγηθεί πάλι κάποιας οργάνωσης και δίνει τα πρώτα στοιχεία της: «Έσεται ήμαρ είναι το έμβλημά μας. Θα 'ρθει η μέρα. Το τι θα γίνει εκείνη την ημέρα δεν ξέρω. Πά-ντως θα 'ρθει η μέρα. Θα εκκαθαριστούν οι λογαριασμοί». Γι' αυτή την «εκκα-θάριση λογαρισμών» ο Πλεύρης θα γίνει σαφέστερος σε βιβλία που κυκλοφόρη-σαν αργότερα, όπου οραματίζεται την εκτέλεση όλων των πολιτικών του αντι-πάλων με συνοπτικές διαδικασίες: «Ας γνωρίζουν λοιπόν από τώρα οι υπεύθυ-νοι, ότι κάποιοι θα λογοδοτήσουν. Και διά να εξηγούμαι. Όταν λέγω θα λογο-δοτήσουν, εννοώ ότι απλώς θα διαπιστωθή η ταυτότης τους και θα τους κρεμά-

25. «Ιστορικές Μνήμες», Telecity, 12.10.1996. 26. Είναι ξενώνας της ΜΚΟ «Κλίμακα» που παρέχει υπηρεσίες ψυχικής υγείας.


σουμε. Το γιατί, το γνωρίζουν και το γνωρίζουμε, ώστε δεν χρειάζονται συζη-τήσεις και διαδικασίες»27.

Με την πάροδο των ετών, το «Ελλήνιον» θα εξελιχθεί σε ένα τετρασέλιδο φυλλάδιο που εκδίδεται κατά καιρούς ως όργανο του κόμματος Πρώτη Γραμ-μή, με τις απόψεις του Πλεύρη και με εκδότη τον στενό του συνεργάτη Χρήστο Κοσσιώρη, απόστρατο αξιωματικό, στέλεχος της ΕΠΕΝ και υπεύθυνο οργανω-τικού του ΛΑΟΣ στην πρώτη περίοδο της συγκρότησής του.

Οι εκπομπές του Κοντονή και του Πλεύρη που αναφέραμε είναι απολύτως ενδεικτικές για τον τρόπο που πολιτεύεται ο ιδιοκτήτης του Telecity μετά την επάνοδο του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση τον Οκτώβριο του 1993. Στην πολιτική αυτή συγκυρία της ήττας και της αμηχανίας για τη Νέα Δημοκρατία, ο Καρα-τζαφέρης, αφού έχει εξασφαλίσει την προσωπική πολιτική ασυλία μέσα στο κόμμα του, επεξεργάζεται για πρώτη φορά την πολιτική της «διπλής στρατηγι-κής» που εφαρμόζουν πολλοί ομοϊδεάτες του σ' όλη την Ευρώπη28. Από τη μια, δηλαδή, παρουσιάζεται ως ένας τυπικός πολιτικός του κόμματος της αξιωμα-τικής αντιπολίτευσης, από την άλλη αναπτύσσει έναν ιδιαίτερο προσωπικό πο-λιτικό λόγο, με τον οποίο προσεγγίζει την παραδοσιακή Ακροδεξιά, που είχε αποκλειστεί από τη Νέα Δημοκρατία με τους χειρισμούς του Κωνσταντίνου Καραμανλή κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης. Όταν κρίνει ότι το έχει πα-ρατραβήξει, αποστασιοποιείται ο ίδιος και εκθέτει κάποιον από τους συνεργά-τες του.

Και δεν είναι μόνο τα νέα στελέχη, όπως ο Κοντονής, που αναδεικνύονται σ' αυτή τη νέα στρατηγική του Καρατζαφέρη. Σημαντικότερο ρόλο παίζουν πρόσωπα με γνωστό παρελθόν στο χώρο της Ακροδεξιάς, τα οποία ο ίδιος ανα-σύρει από την αφάνεια και τους αναθέτει νέο έργο. Πολλοί από τους συνεργά-τες που συγκεντρώνει στο κανάλι του διαθέτουν τα χαρακτηριστικά αυτά. Ο ίδιος έχει περιγράψει ως «κολυμβήθρα του Σιλωάμ» αυτό που προσφέρει σε όλα αυτά τα πολιτικά στελέχη που βρίσκονταν στα αζήτητα, μετά την οδυνηρή εμπειρία της χούντας και τη σύγκλιση χουντικών και φιλοβασιλικών. Όπως θα εξηγήσει από την εκπομπή του χρόνια αργότερα ο Καρατζαφέρης, στόχος του ήταν να ξεπλύνει από τη ρετσινιά του φασίστα ορισμένους ανθρώπους, τους οποίους στη συνέχεια ανέδειξε ως συνεργάτες του: «Ο Κώστας ο Πλεύρης πριν από 8-9 χρόνια -ο ίδιος το έχει ομολογήσει- για να πάει σπίτι του κρυβότανε. Φοβόταν κάποιες από τις πολιτικές πράξεις του παρελθόντος και είχε κάποια αγωνία. Όταν ήλθε και με βρήκε μου είπε "βάλε χέρι". Του λέω ναι, έλα να μι-

27. Κωνσταντίνος Πλεύρης, Ο αξιωματικός και οι νεοραγιάδες, εκδ. Νέα θέσις, Αθήναι 2002, σ. 103.

28. Βασιλική Γεωργιάδου, Η Άκρα Δεξιά και οι συνέπειες της συναίνεσης, εκδ. Καστανιώ-τη, Αθήνα 2008, σ. 68.


λήσεις για ιστορία και θα σε βάλω εγώ σ' αυτή τη μεγάλη κολυμβήθρα του Σι-λωάμ που λέγεται προσπάθεια Telecity, να φύγεις απ' αυτή τη ρετσινιά του φα-σίστα»29.

Αυτή την ταύτιση του εγχειρήματός του με «κολυμβήθρα», όπου εξαγνίζεται το κακόφημο παρελθόν, θα την επαναλάβει ο Καρατζαφέρης αρκετά χρόνια αρ-γότερα, μιλώντας στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματός του: «Δεν μπορώ να ακούσω για κανέναν και τίποτα. Θα είμαι αμείλικτος, όταν ακούσω, ο ένας ήταν αυτό ή η άλλη ήταν εκείνο. Από τη στιγμή που δίνει τον αγώνα απ' αυτό το μετερίζι, που θεωρούμε πρωταρχικό για την ανέλιξη του τό-που, είναι εξαγνισμένος αυτομάτως στη Σιλωάμ του δικού μας κοινωνικού αγώνα»10.

Τα στελέχη της Ακροδεξιάς που ξεπλένονται στην κολυμβήθρα του Καρα-τζαφέρη αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες και στην κεντρική πολιτική σκηνή, εξα-ναγκάζοντας πολιτικούς της ευρύτερης Δεξιάς να προσχωρήσουν στην πολιτι-κή ατζέντα της Ακροδεξιάς. Πρόκειται για το πρόπλασμα της πολιτικής που θα ακολουθήσει το ΛΑΟΣ στα τέλη της επόμενης δεκαετίας. Την 1η Μαρτίου 1995 εμφανίστηκε στο Telecity ο Κώστας Πλεύρης ως δημοσιογράφος που παίρνει συνέντευξη από τον τότε Δήμαρχο της Αθήνας Δημήτρη Αβραμόπουλο. Πολύ γρήγορα, η συνέντευξη μετατράπηκε σε ένα είδος φροντιστηρίου του Πλεύρη προς τον Αβραμόπουλο31. Ο αυτόκλητος δημοσιογράφος μιλούσε συνέχεια και ο Δήμαρχος απλώς συναινούσε, κουνώντας επιδοκιμαστικά το κεφάλι του και σημειώνοντας τις προτάσεις του «επαΐοντος» συνομιλητή του. Ο Πλεύρης του επέβαλε καταρχήν την άποψη ότι το κύριο πρόβλημα της Αθήνας είναι η ανέ-γερση ανδριάντων ιστορικών προσώπων και συνέχισε: «Εδώ στην πόλη του κάλλους και της αισθητικής οι προηγούμενοι σας δήμαρχοι την εγέμισαν με γλυπτά εξαμβλώματα. Στην πλατεία Κολωνακίου θα δείτε μια γυναίκα με μισό κεφάλι, μισή να είναι έγκυος, με κομμένα πόδια, κομμένα χέρια, φαγωμένα στήθη. Απέναντι από το Rex θα δείτε ένα αποτρόπαιο γλυπτό, ένα υποτιθέμενο κεφάλι με κομμένα χέρια και πόδια. Στη γωνία Μασσαλίας και Ακαδημίας θα δείτε κάτι σωλήνες σε μια απαράδεκτη κανιβαλική σύνθεση και από κάτω λέει Εθνική Αντίσταση. Στο Χίλτον απέξω κάτι εξαμβλώματα ακαταλαβίστικα. Στην Κατεχάκη και Κηφισίας ένα παράξενο γλυπτό. Δεν υπάρχουν συνθέσεις κλασικού ελληνικού κάλλους... Αυτά τα εξαμβλώματα... Και σας καταγγέλλω, αυτό στην πλατεία Κολωνακίου, για να μη σας πω για τον Δρομέα. Αλλά αυτά τα παράξενα, τα αλλοπρόσαλλα, τα ακαταλαβίστικα, τα προσβάλλοντα την αι-σθητική ετοποθετήθησαν μερίμνη του Δήμου».

29. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 10.5.1999. Βλ. και Παράρτημα 3. 30. «Ελλάδα γεια σου», Telecity, 22.10.2005. 31. Ιός, «Οι μεταμορφώσεις της Αθηνάς», Ελευθεροτυπία, 24.7.1995.


Τόλμησε ο Δ. Αβραμόπουλος να πει ότι «η τέχνη στις μέρες μας ξεπερνάει τα σύνορα και η αισθητική έχει την υποκειμενικότητά της», και ζήτησε να του «επιτραπεί να διατυπώσει σε προσωπικό επίπεδο μια ελαφρά διαφωνία». Απο-δέχθηκε, βέβαια, πλήρως ότι «δεν πρέπει να αφήσουμε στο έλεος των καιρών την κλασική μας τέχνη, εκείνη που διασφαλίζει μέσα από τους συμβολισμούς της τη συνέχεια, τη διάρκεια και την προοπτική του έθνους». Και συμφώνησε ότι, «ανεξάρτητα από τους χαρακτηρισμούς που δώσατε για τα δημιουργήματα έγκριτων καλλιτεχνών, θα πρέπει να αποκατασταθεί σιγά σιγά στην Αθήνα η κλασική της ταυτότητα». Σε μια προσπάθεια να ικανοποιήσει πλήρως τον συ-νομιλητή του, προχώρησε στην εθνική συμμόρφωση και της αθηναϊκής αρχιτε-κτονικής: «Δεν μπορεί τα δημόσια κτίρια της Αθήνας και εκείνα που χτίζονται τώρα να μην έχουν σχέση με την παραδοσιακή μας αρχιτεκτονική». Ο Πλεύρης επέμεινε ότι «μας γεμίζουν με έργα αυτής της αφηρημένης τέχνης που για μένα είναι απ' τη μεριά της παρακμής», ακολουθώντας πιστά τη ναζιστική θεωρία ότι η σύγχρονη τέχνη είναι «εκφυλισμένη». Ο Δήμαρχος παρακολουθούσε εκ-στατικός τη «διάλεξη». Η συζήτηση συνεχίστηκε στον ίδιο ρυθμό. Ο Πλεύρης πρότεινε και ο Αβραμόπουλος αποδεχόταν: Να αναβιώσουν τα Παναθήναια, να υπάρξουν μνημεία για τους πεσόντες, να αναλάβει ο Δήμος να εκδώσει τα άπα-ντα των αρχαίων ελλήνων συγγραφέων, να κάνει ανασκαφές ο Δήμος για να αποκαλυφθεί το Δημόσιον Σήμα. Εδώ ο Δήμαρχος πιάστηκε αδιάβαστος: «Ανή-κω κι εγώ στην κατηγορία εκείνων που δεν τα γνωρίζω αυτά τα πράγματα, και λυπάμαι. Θα ήθελα να μου τα δώσετε αυτά τα στοιχεία».

Διαμαρτυρήθηκε ακόμα ο Πλεύρης για τις μετονομασίες των οδών. «Αυτή η με-τονομασία γίνεται κατά τρόπον επιλεκτικόν». Και ανέφερε ως παράδειγμα τη μετονομασία της οδού «Πέτα» σε «Καρόλου Κουν», της «Ισσού» σε «Όλαφ Πάλ-με», της «Θησέως» σε «Ελευθερίου Βενιζέλου» και της «Λάχητος» σε «Κόκκαλη». Είναι κατανοητό το μένος του Πλεύρη, εφόσον ο πρώτος τιμώμενος ήταν εβραϊ-κής καταγωγής, ο δεύτερος σοσιαλιστής, ο τρίτος αντιβασιλικός και ο τέταρτος κομμουνιστής. Όμως ο Δήμαρχος δεν βρήκε ούτε λέξη να πει για να απαντήσει. Αρκέστηκε να δηλώσει ότι «δεν έχει προκύψει παρόμοιο θέμα, αλλά εφόσον προ-κύψει θα προσέξουμε να μη θίγεται η ιστορία».

Στο τέλος της συζήτησης ο Πλεύρης αποκαλύπτει ότι «η σημερινή μας συνά-ντησις είχε ως κίνητρον ένα δημοσίευμα που έλεγε ότι σκοπεύετε να αλλάξετε το έμβλημα της πόλεως των Αθηνών, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Και σας τηλεφώνησα τότε και μου είπατε ότι αυτή η σκέψις δεν ανταποκρίνεται εις την πραγματικότητα». Σήμερα γνωρίζουμε ότι ισχύει το ακριβώς αντίθετο. Ο Δημήτρης Αβραμόπουλος αντικατέστησε το έμβλημα της πόλης των Αθηνών (το κεφάλι της Αθηνάς) με ένα νέο, όπου το κεφάλι της Αθηνάς έχει σχεδόν εξα-φανιστεί, ενώ το σχήμα της θυμίζει έντονα τον κέλτικο σταυρό, δηλαδή το σύμ-βολο πολλών μεταπολεμικών φασιστικών ομάδων, το οποίο είναι απαγορευμέ-


νο (όπως η σβάστικα) στη Γερμανία. Ήταν το σύμβολο της μεραρχίας «Καρλο-μάγνος» των «Βάφεν Ες Ες», της πιο φανατικής χιτλερικής στρατιωτικής μο-νάδας που έμεινε δίπλα στον Φίρερ μέχρι το τέλος, υπερασπίζοντας το υπόγειο κρησφύγετό του". Δεν είναι γνωστό ποιος ακριβώς είχε την ατυχή έμπνευση, αλλά βέβαια ο ίδιος ο Αβραμόπουλος διαφώνησε με αυτή την ανάγνωση του νέ-ου συμβόλου της πόλης. Μετά, πάντως, το σχετικό δημοσίευμα του «Ιού», προ-σαρμόστηκε το σχέδιο, έτσι ώστε να μην είναι έντονη η εικόνα του κέλτικου σταυρού.

Το κλείσιμο της συζήτησης Πλεύρη-Αβραμόπουλου είναι ιδιαιτέρως διαφω-τιστικό:

«ΠΛΕΥΡΗΣ: Κύριε Δήμαρχε, σας έθεσα ορισμένα θέματα υπό τη μορφή κα-ταγγελιών και μείναμε σύμφωνοι για τη σημασία των ανδριάντων, των μνημεί-ων, των επετείων, κ.λπ.

ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: ...της ταυτότητας της πόλης. ΠΛΕΥΡΗΣ: Θερμή παράκλησις να μη λησμονούμε και τους 85 αυτοκράτο-

ρας του Βυζαντίου. ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: Η Αθήνα έχει ανάγκη της ιστορικής διαχρονικότητας

μέσα απ' τα σύμβολα και πρέπει σταδιακά αυτά τα κενά να αποκαθίστανται. Χαίρομαι που είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Αυτή την εκπομπή θα σας τη δώσουμε να την ακούσετε πριν από τις επόμενες δημοτικές εκλογές.

ΑΒΡΑΜΟΠΟΥΛΟΣ: Μετά χαράς. ΠΛΕΥΡΗΣ: Αν μας έχετε ικανοποιήσει τα αιτήματα θα αγωνισθούμε για σας

με πάθος». Παράλληλα με την ανάπτυξη της προσωπικής πολιτικής στρατηγικής του, ο

Καρατζαφέρης αρχίζει να εκφράζει την ανοιχτή αντίθεσή του στην αρχηγία Έβερτ. Πολλές φορές η διαφωνία του παίρνει ακραίες μορφές. Από την εκπο-μπή του ειρωνεύεται ανοιχτά τον αρχηγό του: «Λένε ότι είστε λίγος, λένε ότι εί-στε κουτός, αλλά εγώ δεν το πιστεύω»". Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν επιβραβεύε-ται με τις ψήφους των συναδέλφων του σε κρίσιμες ψηφοφορίες. Τον Οκτώ-βριο της ίδιας χρονιάς επικρατεί με άνεση στην ψηφοφορία για τη θέση του Το-μεάρχη Δημόσιας Τάξης, με αντίπαλο τον Νικόλαο Γκελεστάθη, ο οποίος είχε χρηματίσει υπουργός στη θέση αυτή επί κυβέρνησης Μητσοτάκη34.

Στο διάστημα αυτό ο Καρατζαφέρης εξακολουθεί να εμφανίζεται ως «εβερ-τικός», αλλά δεν χάνει ευκαιρία να υπονομεύσει τον αρχηγό του. Τον συγκρί-νει, μάλιστα, με τους προπονητές που συνήθως φεύγουν κακήν κακώς: «Εκεί-

32. Ιός. «Ο πόλεμος των συμβόλων», Έψιλον, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία. 12.11.1995. 33. Το Βήμα, 4.6.1995. 34. Το Βήμα, 15.10.1995.


νος που πιστεύει ότι είναι ισχυρός, εκείνος έχει τη δυνατότητα, την ευρυχωρία της συγχώρησης ή της ποιότητας του πολιτικού λόγου. Το θέμα είναι ποιος από τους δύο πιστεύει ότι είναι ισχυρός. Και δεν μπορεί παρά τύπω και ουσία να είναι ο αρχηγός του κόμματος. Όλοι μπορούμε να παίξουμε ένα ρόλο στη Νέα Δημοκρατία. Αρκεί να βάλουμε τον τερματοφύλακα τερματοφύλακα. Τον σέ-ντερ φορ, σέντερ φορ. Γιατί πολύ φοβάμαι ότι έχουμε βάλει φιλάθλους στον αγώνα κι έχουμε στείλει τους καλούς ποδοσφαιριστές στην εξέδρα. Θέλω να ελπίσω όμως ότι δεν θα φύγει νύχτα ο προπονητής, όπως φεύγουν συνήθως οι προπονητές κάποιας ομάδας. Εδώ θέλαμε έναν προπονητή να μας φέρει πρω-τάθλημα»15.

Παράλληλα καλλιεργεί την εικόνα του σκληρού εκφραστή της Ακροδεξιάς και ειδικά της φιλοβασιλικής πτέρυγας του κόμματος. Ο γάμος του πρωτότο-κου γιου του Γκλίξμπουργκ Παύλου στο Λονδίνο (1.7.1995) γίνεται αφορμή να προβληθεί μεταξύ αρκετών βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας που εκδηλώνουν την πρόθεση να παραστούν. Τελικά, όχι μόνο θα είναι ένας από τους δέκα βου-λευτές που έκαναν το ταξίδι στο Λονδίνο, παρά την αρνητική θέση της ηγεσίας του κόμματός τους (οι άλλοι ήταν οι Γεώργιος Τζιτζικώστας, Αλέξανδρος Πα-παδόγγονας. Απόστολος Ανδρεουλάκος, Παναγιώτης Καμμένος, Παρθένα Φουντουκίδου, Αθανάσιος Δαβάκης, Χρήστος Βυζοβίτης, Ιωάννης Σταθόπου-λος και Θεοφάνης Δημοσχάκης), αλλά, σύμφωνα με δημοσιεύματα, έπαιξε το ρόλο του συντονιστή των φιλοβασιλικών νεοδημοκρατών εκ μέρους του Γκλίξ-μπουργκ, μαζί με τον Τζιτζικώστα16. Για την πολιτική σημασία αυτής της φιλο-βασιλικής αποστασίας θα γράψει αργότερα ο Γεώργιος Ράλλης, ο οποίος ουδέ-ποτε έκρυψε την πίστη του στο θεσμό της βασιλείας: «Αψυχολόγητη ήταν η συ-μπεριφορά του πρώην βασιλέα να θελήσει να προσδώσει πολιτική χροιά στο γε-γονός με την αποστολή 40 περίπου προσκλήσεων σε εν ενεργεία βουλευτές. Εξί-σου άστοχη ήταν και η συμπεριφορά των βουλευτών που έκαναν δηλώσεις υπέρ της βασιλείας»17.

Στις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου 19%, η Νέα Δημοκρατία με αρ-χηγό τον Έβερτ χάνει από το ΠΑΣΟΚ του Κώστα Σημίτη. Για τον Καρατζαφέ-ρη είναι μια σημαδιακή στιγμή, γιατί εμφανίζεται να χάνει σημαντικό μέρος από την προσωπική του πολιτική επιρροή. Εκεί που ήταν δεύτερος σε σταυ-ρούς στη Β' περιφέρεια της Αθήνας, τώρα εκλέγεται όγδοος, με μισούς σχεδόν σταυρούς. Τον ξεπερνούν εκτός από τον Βαρβιτσιώτη και οι Καμμένος, Λιά-πης, Πολύδωρας, Μεϊμαράκης, Ανδρεουλάκος, Πετραλιά. Το αποτέλεσμα αυτό τον οδηγεί σε επιτάχυνση των προσωπικών του πολιτικών σχεδίων. Ήρθε η

35. Δηλώσεις στο ραδιοσταθμό Flash, 11.5.1995. 36. ΕλευθείΧ)τνπία. 11.6.1995. 37. Γεώργιος I. Ράλλης, Εις ώτα μη ακονόντων, εκδ. Ελληνοεκδοτική, Αθήνα 1995, σ. 70.


ώρα να αξιοποιήσει τα μαθήματα του Κώστα Πλεύρη. Από το παραδοσιακό ιδεολογικό οπλοστάσιο της Ακροδεξιάς ανασύρει τον αγοραίο αντισημιτισμό σε συνδυασμό με την κινδυνολογία για τα «εθνικά θέματα». Στόχος του είναι ο νέος υφυπουργός Εξωτερικών της κυβέρνησης Σημίτη Χρήστος Ροζάκης και η εβραϊκή καταγωγή του. Με επίκαιρη ερώτησή του προς τον πρωθυπουργό ο Καρατζαφέρης ζητά να πληροφορηθεί «εάν ο Χ. Ροζάκης και ο κ. Ροζενστάιν είναι το ίδιο πρόσωπο, αν έχει ερευνηθεί το παρελθόν του κ. Ροζενστάιν και οι δεσμεύσεις του με άλλες χώρες, καθώς και τους λόγους για τους οποίους ο υπουργός άλλαξε ταυτότητα, την οποία δεν αναφέρει στο βιογραφικό του»Μ. Πηγή της πληροφόρησής του ο φιλοχουντικός Στόχος, ο οποίος είχε δημοσιεύ-σει σχετικό πρωτοσέλιδο59.

Η κίνηση Καρατζαφέρη, η οποία στηρίχτηκε από τις μεσημεριανές του εκ-πομπές, προκάλεσε αντιδράσεις ακόμα και μέσα στο κόμμα του. Αντέδρασαν με δηλώσεις τους οι Στέφανος Μάνος, Ντόρα Μπακογιάννη και Πέτρος Τατού-λης, αλλά όχι η ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας. Ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου (ΚΙΣ) Νασίμ Μαΐς επισήμανε την πολιτική διάσταση της υπόθεσης: «Η πρόκληση ενός τέτοιου θέματος, αλλά ακόμα περισσότερο η έλλειψη αντιδράσεων από την αξιωματική αντιπολίτευση αλλά και από το ελ-ληνικό Κοινοβούλιο, ασφαλώς προβληματίζουν σοβαρά τα μέλη της κοινότη-τάς μας»40. Για το ζήτημα χαρακτηριστική είναι η δήλωση του καθηγητή Συ-νταγματικού Δικαίου του Πανεπιστημίου Αθηνών Νίκου Αλιβιζάτου: «Η έλλει-ψη άμεσης καταδίκης, εκ μέρους της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας, των άθλιων υπαινιγμών βουλευτή του κόμματος για την καταγωγή του υφυπουργού Χρήστου Ροζάκη αναδεικνύει με το γλαφυρότερο τρόπο το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει το κόμμα αυτό: αδυνατώντας να επιλέξει μεταξύ εθνικοφροσύ-νης και εκσυγχρονισμού, επιλέγει τον αντισημιτισμό. Εύγε!»41

Απτόητος ο Καρατζαφέρης θέτει το ζήτημα στη Βουλή, όπου κανείς δεν αντιδρά: «Περιμένω πολύ καιρό και δεν έχω πάρει ακόμα απάντηση που συνδέ-εται ευθέως με το θέμα της εθνικής άμυνας και των εξωτερικών, για το τελικό όνομα-επίθετο του Υφυπουργού Εξωτερικών, που αλλιώς δίδεται από τα βιο-γραφικά του και αλλιώς είναι η πραγματικότητα. Και για ποιο λόγο δεν μου δί-δετε μια σαφή απάντηση αν ο κ. Ροζενστάιν και ο κ. Ροζάκης είναι το ίδιο πρό-σωπο, τη στιγμή μάλιστα που διαπιστώνω ότι σε θέματα άμυνας και εξωτερι-

38. Τάκης Μίχας, «Εμφύλια πυρά στη Νέα Δημοκρατία για ρατσισμό κατά Ροζάκη», Ελευ-θεροτυπία, 25.11.1996.

39. «Κρύβει και το όνομά του». Στόχος, 2.10.1996. 40. Τάκης Μίχας, ό.π. 41. Στο ίδιο. Για τον ρατσιστικό χαρακτήρα της κίνησης Καρατζαφέρη, βλ. Ηλίας Κατσού-

λης, «Η πολιτική στο στόχαστρο των προκαταλήψεων». Ελευθεροτυπία, 29.11.1996, και Θάνος Λίποβατς, «Η επικινδυνότητα του ελληνικού αντισημιτισμού». Ελευθεροτυπία, 6.12.1996.


κής πολιτικής, είναι εντελώς διαφορετικές οι προσεγγίσεις, τόσο του υπουργοί Εξωτερικών που προΐσταται αυτού του υπουργείου, όσο και του υπουργού Εθνικής Αμυνας. Επιμένω προς αυτήν την κατεύθυνση και ελπίζω πως ο υπουργός κάποια στιγμή θα διαφωτίσει το Σώμα, γιατί δε μας δόθηκε το κανο-νικό επίθετο του υφυπουργού Εξωτερικών»42.

Σε λίγες μέρες ο Καρατζαφέρης θα ξαναπεί τα ίδια από το βήμα της Βουλής. Και θα βρεθεί μόνη απ' όλους τους βουλευτές η Μαρία Δαμανάκη να διαμαρτυ-ρηθεί, προβάλλοντας μάλιστα συμβολικά την «εβραϊκή» της καταγωγή, για να δεχτεί τις επικρίσεις του Απόστολου Ανδρεουλάκου:

«ΔΑΜΑΝΑΚΗ: Κύριε Πρόεδρε, θα αρχίσω με μια καθυστερημένη παρατή-ρηση, αν μου επιτρέπετε προς το Προεδρείο. Δεν ήσασταν εσείς στην έδρα, αλ-λά πριν από λίγη ώρα ο κ. Καρατζαφέρης μιλώντας εδώ στη Βουλή αποκάλεσε το συνάδελφο κ. Ροζάκη κύριο Ροζενστάιν.

ΑΝΔΡΕΟΥΛΑΚΟΣ: Τι σας ενδιαφέρει; ΔΑΜΑΝΑΚΗ: Τι με ενδιαφέρει, κύριε συνάδελφε; Είμαι Εβραία, γΓ αυτό μ'

ενδιαφέρει. Και όσο κάνετε προσπάθεια να επικρατήσει ρατσισμός στην Αίθου-σα, εγώ είμαι Εβραία. Γι' αυτό μ' ενδιαφέρει.

ΠΑΠΑΔΟΓΓΟΝΑΣ: Δεν υπάρχει ρατσισμός, κυρία Δαμανάκη, προς Θεού! ΔΑΜΑΝΑΚΗ: Κύριε Πρόεδρε, νομίζω ότι οι συνάδελφοι έχουν ονόματα και

το Προεδρείο πρέπει να είναι πιο ευαίσθητο σ' αυτές τις περιπτώσεις. Και ο κ. Καρατζαφέρης εν πάση περιπτώσει μπορεί να τα λέει αυτά από το κανάλι του, αλλά στο Κοινοβούλιο ας είμαστε πιο προσεκτικοί.

ΑΝΔΡΕΟΥΛΑΚΟΣ: Λογοκρισία θα κάνετε;»43

Η απάντηση του Καρατζαφέρη ήρθε το ίδιο μεσημέρι από την τηλεοπτική του εκπομπή, όπου περιχαρής «αποκάλυψε» ότι η Δαμανάκη είναι Εβραία και θα καταθέσει ερώτηση και γι' αυτήν!44 Στα μέσα Δεκέμβρη ο Καρατζαφέρης θα καταθέσει νέα ερώτηση για το επίθετο του Ροζάκη, αυτή τη φορά προς τον υπουργό Εξωτερικών. Με «ντοκουμέντα» τον τηλεφωνικό κατάλογο του ΟΤΕ, την αίτηση του υφυπουργού στο υποθηκοφυλακείο Αμαρουσίου, διάφορα συμ-βόλαια και δελτίο ταυτότητας, ρωτά τον Θόδωρο Πάγκαλο «τι άλλο μπορεί να έχει αποκρύψει ο κ. Ροζενστάιν-Ροζάκης από τον ελληνικό λαό», «αν γνώριζε ότι ο κ. υφυπουργός ήταν φορέας δύο επωνύμων» και «πότε και με ποια πράξη έχει απαλλαγεί από το πρώτο επώνυμο του». Η κυβέρνηση θα απαντήσει τελικά με δήλωση του Θ. Πάγκαλου, στην οποία γίνεται λόγος για «το βαρύ φόρο αί-ματος» που έχει καταβάλει ο ελληνικός λαός «στον αγώνα για την καταπολέμη-ση του φασισμού, που εκτρέφει τις κάθε είδους φυλετικές προκαταλήψεις»

42. Πρακτικά Βουλής, 21.11.1996 (www.parliament.gr). 43. Πρακτικά Βουλής, 3.12.1996 (www.fwirliament.gr). 44. «Πολιτικά Θέματα», Telecity, 3.12.1996.

http://www.parliament.gr

http://www.fwirliament.gr


(17.12.19%). Για το χαρακτήρα της ερώτησης Καρατζαφέρη επισημαίνεται ότι «το μεγαλείο της Δημοκρατίας είναι ακριβώς ότι επιτρέπει την ελεύθερη και ισότιμη συμμετοχή του καθενός στο δημόσιο διάλογο, ακόμη και των χειρότε-ρων εχθρών του πολιτεύματος, που είναι οι κάθε είδους φασίστες και ρατσι-στές».

Όμως λίγες μόλις μέρες αργότερα, στις 2.1.1997, η κυβέρνηση θα δικαιώσει τον Καρατζαφέρη, οδηγώντας τον Ροζάκη σε παραίτηση. Ουσιαστικά πρόκειται για μια υπαναχώρηση του πρωθυπουργού Σημίτη, του οποίου ο Ροζάκης ήταν στενός συνεργάτης και είχε χαράξει μια πολιτική ειρηνικής επίλυσης των ελλη-νοτουρκικών σχέσεων, με κομβικό σημείο την προσφυγή στο Διεθνές Δικαστή-ριο της Χάγης. Στο μικρό διάστημα που έμεινε στο υπουργείο Εξωτερικών, ο Ροζάκης ήρθε σε σύγκρουση με τον προϊστάμενό του υπουργό Θόδωρο Πάγκα-λο και πολλά στελέχη του λεγόμενου «πατριωτικού» ΠΑΣΟΚ. Ο Γιάννης Κα-ψής θεώρησε «αγιοβασιλιάτικο δώρο» την αποπομπή Ροζάκη, ενώ και αρκετοί άλλοι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ την χαιρέτισαν με ενθουσιασμό (Π. Σγουρίδης, Χρ. Κηπουρός, Στ. Παπαθεμελής και Α. Πεπονής).

Ο Καρατζαφέρης δεν θα χάσει βέβαια την ευκαιρία για μια νέα επίθεση: «Εί-ναι ευρέως45 γνωστός ο κ. Ροζάκης-Ροζενστάιν για τον περίεργο τρόπο προσέγ-γισης που έχει στα εθνικά μας θέματα. Ευτυχώς, όμως, η πατρίδα απομόνωσε τον κ. Ροζάκη». Η επίθεση στον Ροζάκη ήταν μια από τις πρώτες κινήσεις του Καρατζαφέρη που, ενώ είχε σαφές αντισημιτικό, δηλαδή ανοιχτά ρατσιστικό περιεχόμενο, βρήκε πολιτικό ακροατήριο εκτός του στενού χώρου της ακροδε-ξιάς πτέρυγας της Νέας Δημοκρατίας. Δεν πρέπει να μας ξαφνιάσει κατά συνέ-πεια το γεγονός ότι λίγους μήνες αργότερα εξαγγέλθηκε η συγκρότηση διακομ-ματικού μετώπου βουλευτών «ανησυχούντων» για τα εθνικά, με πρωτεργάτη τον Γιώργο Καρατζαφέρη. Εκτός απ' αυτόν συμμετέχουν οι Στ. Παπαθεμελής, Αλ. Δαμιανίδης και Χρ. Κηπουρός από το ΠΑΣΟΚ, οι Χ. Βυζοβίτης, Γ. Σούρ-λας, και Ε. Χαϊτίδης από τη Νέα Δημοκρατία και οι Τ. Ιντζές και Γ. Ρόκος από το ΔΗ Κ ΚΙ46.

Είχε μόλις αναδειχθεί στην αρχηγία της Νέας Δημοκρατίας ο Κώστας Κα-ραμανλής, και ο Καρατζαφέρης επιχειρούσε πάλι με κάποιες πρωτοβουλίες να ξεχωρίσει. Είναι αλήθεια ότι η εκλογή Καραμανλή δεν ταίριαζε με τους σχεδια-σμούς του. Είχε κάνει μάλιστα τη βιαστική κίνηση να εκτεθεί υπέρ του Έβερτ στο διάστημα που μεσολάβησε μέχρι το Συνέδριο του κόμματος και την τελική

45. Το λογοπαίγνιο «ευρέως»-«εβραίος» θα το χρησιμοποιήσει και άλλες φορές ο Καρατζα-φέρης, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση του αντισημιτικού άρθρου «Είναι "Ευρ(αί)ως" γνωστό...». Βλ. παρακάτω Κεφ. V και Παράρτημα 8, αλλά και «ο ευρέως γνωστός εβραίος Μαρξ» (Άλφα Ένα. 25.10.2008).

46. Γιάννης Παντελάκης, «Μέτωπο 9 "σκληρών" από τρία κόμματα για τα εθνικά». Ελευθε-ροτυπία. 19.4.1997.


εκλογή. Όταν στις 21.3.1997 εκλέγεται πανηγυρικά ο Κώστας Καραμανλής, ο Καρατζαφέρης θα είναι από τους πρώτους που θα τον ψηφίσουν στον δεύτερο γύρο (όπου βρέθηκε αντιμέτωπος με τον Γιώργο Σουφλιά) και θα τον υποδε-χτεί λέγοντας «καλωσορίζω τον Κώστα Καραμανλή σαν τον Καραμανλή της χρυσής οκταετίας 1955-1963». Θα έχει προλάβει τις προηγούμενες μέρες να προβάλει πάλι, και μάλιστα ως εκβιαστικό δίλημμα προς τους υποψήφιους αρ-χηγούς, το βασικό του πολιτικό αίτημα: την υποστήριξη του Γκλίξμπουργκ και την αποφυλάκιση των πρωτεργατών του πραξικοπήματος. Σε επιστολή του προς τους τέσσερις (Έβερτ, Σουφλιά, Καραμανλή, Πολύδωρα), ο Καρατζαφέ-ρης τους καλεί να τοποθετηθούν στο «κρίσιμο» ερώτημα: «Ξεκαθαρίστε μας τι θα κάνετε με τους πρώην βασιλείς και τους Έλληνες αξιωματικούς που είναι ακόμη στη φυλακή. Οι πρώτοι έχουν δικαίωμα να είναι στην πατρίδα τους όπο-τε θέλουν και οι δεύτεροι σπίτι τους. Φτάνει πια!». Το συνέδριο της Νέας Δη-μοκρατίας θα καταλήξει, όμως, με μια προσωπική ήττα του Καρατζαφέρη. Με 123 ψήφους δεν καταφέρνει να εκλεγεί στην Κεντρική Επιτροπή του κόμματος, αντίθετα με άλλους της ομάδας των «σκληρών» (ο Ανδρεουλάκος εκλέχτηκε με 428, ο Ευμοιρίδης με 288, ο Γιακουμάτος με 265, ο Παπαδόγγονας με 255).

Η ανάδειξη του Κώστα Καραμανλή στην αρχηγία διαταράσσει τις εσωκομ-ματικές ισορροπίες. Η ομάδα των βουλευτών που συγκλίνουν στις απόψεις Καρατζαφέρη (Ανδρεουλάκος, Καμμένος, Γιακουμάτος, Βεζδρεβάνης, Ευμοι-ρίδης, Ρεγκούζας) έχει συρρικνωθεί, αλλά δεν καταθέτει τα όπλα. Οι βουλευτές αυτοί καλύπτονταν από την πολιτική της «λαϊκής πατριωτικής Δεξιάς» του Έβερτ και μετά την εκλογή του Καραμανλή επιδίωκαν να επιβάλουν τις θέσεις τους στην ατζέντα του νέου αρχηγού. Κοινά τους στοιχεία είναι η προσπάθεια αποφυλάκισης των χουντικών, η υποστήριξη των απόψεων του Γκλίξμπουργκ, η πρόταξη του ζητήματος της ασφάλειας και το αίτημα για μεγαλύτερη αστυνό-μευση, η κριτική στο δόγμα «ανήκομεν εις την Δύσιν», η αδιάλλακτη στάση στα «εθνικά θέματα» και η πάταξη της «λαθρομετανάστευσης»47. «Εγώ σε μια κε-ντρώα Νέα Δημοκρατία δεν έχω καμία θέση», θα δηλώσει προφητικά ο Γιώργος Καρατζαφέρης48.

Δεν θα περάσουν ούτε δυο βδομάδες και η ομάδα των φιλοβασιλικών της Νέας Δημοκρατίας θα βρει νέα ευκαιρία να εκδηλωθεί. Με τη δημοσίευση των αρχείων Καραμανλή γίνεται γνωστό ότι ο Γκλίξμπουργκ οργάνωνε πραξικόπη-μα στα τέλη του 1975. Ο Καρατζαφέρης αμφισβητεί την αποκάλυψη, λέγοντας ότι «του κάνει εντύπωση πώς ένα πραξικόπημα δεν το απεκάλυψε» ο Καρα-μανλής. «Εγώ, ως πολύ νεότερος αυτού βεβαίως κοινοβουλευτικός, αν έπεφτε στην αντίληψή μου ένα πραξικόπημα εναντίον της Δημοκρατίας, θα το απεκά-

47. Δημήτρης Τσιόόρας, «Επίθεση από δεξιά». Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 20.4.1997. 48. Στο ίδιο.


λυπτα ασμένως. Πολύ φοβάμαι ότι αυτή η φιλολογία, αυτές οι αποκαλύψεις ή οι δήθεν αποκαλύψεις θα κάνουν πολύ κακό στην ενότητα της Νέας Δημοκρα-τίας»49. Στη συνέχεια ο βουλευτής-καναλάρχης προφητεύει ότι «θα υπάρξουν αρκετοί από την πλευρά που διάκεινται ευμενώς προς το θεσμό και αρκετοί από εκείνους που πρόσκεινται προς τους αξιωματικούς50, που θα ενοχληθούν», και απειλεί: «Να δούμε πώς θα μπορέσουμε τώρα να αποτρέψουμε αυτές τις φυγόκεντρες δυνάμεις, οι οποίες έχουν ήδη αναπτυχθεί».

Οι φιλοβασιλικές οργανώσεις καλούν στις 14.5.1997 τους οπαδούς τους σε συ-γκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το Μέγαρο Μουσικής, όπου επρόκειτο να πα-ρουσιαστούν τα αρχεία Καραμανλή. Ο Καρατζαφέρης θα περάσει δίπλα από τις λίγες δεκάδες των συγκεντρωμένων οπαδών του Γκλίξμπουργκ και θα απαντή-σει βιαστικά στους δημοσιογράφους, που τον ρωτούν αν θα φύγουν οι φιλοβα-σιλικοί από το κόμμα: «Οι φιλοβασιλικοί θα παραμείνουν στη Νέα Δημοκρα-τία. Είναι ο κορμός της»51.0 νέος αρχηγός του κόμματος δεν αντιδρά στις προ-κλητικές δηλώσεις. Μάλιστα ο Καρατζαφέρης ορίζεται τον Οκτώβριο του 1997 πρόεδρος της ομάδας κοινοβουλευτικού έργου της Νέας Δημοκρατίας για θέμα-τα Τύπου και μέσων ενημέρωσης. Αλλά οι μετοχές του παραμένουν σε πτώση στον εσωκομματικό συσχετισμό. Προκειμένου να ανακάμψει, ο Καρατζαφέρης αρ-χίζει να χρησιμοποιεί το κανάλι του για να εντάξει στην προσωπική του εσω-κομματική τάση κάθε λογής και προέλευσης ακροδεξιά στελέχη, έτσι ώστε να αποκτήσει προβάδισμα απέναντι σε όλους τους άλλους νέους πολιτικούς που αμφισβητούν την κομματική ηγεσία, αλλά χωρίς να παίρνουν ανοιχτές πρωτο-βουλίες. Ο ιδιοκτήτης του Telecity οργανώνει μεγάλα τηλεοπτικά πολιτικά ανοίγ-ματα προς τους βασιλικούς, τους νοσταλγούς του μετεμφυλιακού κράτους και της χούντας, τους ναζιστές, τους Χρυσαυγίτες κ.λπ. Μετονομάζει την καθημερινή μεσημεριανή του εκπομπή «Νέα Ελπίδα» και προβάλλει ανοιχτά την ιδέα ότι, για να επανέλθει στην εξουσία η Νέα Δημοκρατία, πρέπει να δημιουργηθεί ένα μέ-τωπο Δεξιάς-Ακροδεξιάς, όπου για τον εαυτό του έχει επιφυλάξει το ρόλο του ηγέ-τη της σκληρής πτέρυγας. Η «Ελπίδα» είναι ακροστιχίδα των λέξεων Έθνος, Λαός, Πίστη, Ιστορία, Δικαιοσύνη, Αξιοκρατία, όμως πίσω από αυτούς τους φαινομενικά ανώδυνους και γενικά παραδεκτούς στόχους προβάλλει το παλιό πο-λιτικό σχέδιο του Καρατζαφέρη. Εξηγώντας το εγχείρημά του, καλεί σε συνερ-γασία την Ακροδεξιά: «Πρέπει να δημιουργηθεί ένα μπλοκ αντιαριστερών δυ-νάμεων. Οι Νεοδημοκράτες, η Πολιτική Ανοιξη, οι Χρυσαυγίτες, οι ΕΠΕΝίτες, όλοι. Αυτή είναι η προσπάθεια που κάνει η Νέα Ελπίδα. Να στεγάσει όλο αυτό τον κόσμο σ' ένα ενιαίο μέτωπο, με σημαιοφόρο βεβαίως τη Νέα Δημοκρατία»52.

49. Γιάννης Παντελάκης, «Νυν, ο Τέως πονοκέφαλος». Ελευθεροτυπία, 5.5.1997. 50. Δηλαδή τους πραξικοπηματίες. 51. Αντώνης Γαλανόπουλος, «Οι τριάκοντα της καμαρίλας». Ελευθεροτυπία, 15.5.1997. 52. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 27.11.1997.


To άνοιγμα του Καρατζαφέρη στην πιο σκληρή Ακροδεξιά, ακόμα και τους νεοναζιστές, συνοδεύεται από τη σκλήρυνση του πολιτικού του λόγου. Κατά τον βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας, ο πρωθυπουργός Σημίτης «είναι κατά-πτυστος ψεύτης, ελεεινός βιαστής της νοημοσύνης των Ελλήνων», ενώ ο υπουργός Ρέππας είναι «πρόεδρος του ομίλου των κρετίνων ή είναι σε εντε-ταλμένη υπηρεσία». Το μόνο που τον απασχολεί είναι «να ξέρουμε ότι η πολι-τική μας είναι αντιαριστερή» και φροντίζει να δηλώσει τη συμπαράστασή του στο στέλεχος της ΟΝΝΕΔ Γιάννη Καλαμπάκα, υπόδικο για τη δολοφονία του Νίκου Τεμπονέρα. Δεν αποδέχεται καμιά σχέση με αριστερούς. «Αν πάει ο Ζα-φειρόπουλος στην παρουσίαση του βιβλίου του Φαράκου, θα του σπάσω το κε-φάλι». Εκείνη την περίοδο η εκπομπή του Καρατζαφέρη συνοδεύεται από κα-θημερινό αντικομμουνιστικό σχόλιο του Νίκου Νικολαρέα, γνωστού με το ψευ-δώνυμο «Συνεργάτης χωρίς όνομα» από ραδιοφωνικές εκπομπές επί δικτατο-ρίας53.

«Η Νέα Ελπίδα κάνει μια προσπάθεια να στεγαστεί το σύνολον της παράτα-ξης», επαναλαμβάνει ο Καρατζαφέρης. Αρχίζει πλέον και να υπόσχεται. «Και βεβαίως ο καθένας μέσα σ* αυτή τη μεγάλη προσπάθεια θα πάρει ό,τι δικαιού-ται. Είναι δουλειά του συνόλου των αντιαριστερών»54. Το άνοιγμά του αφορά καταρχήν τα στελέχη της Πολιτικής Ανοιξης και των φιλοδικτατορικών κινήσε-ων: «Εγώ στον Νικήτα Κακλαμάνη δεν μπορώ να του πω ότι δεν αισθάνομαι συγγενής μαζί σου. Και βεβαίως αισθάνομαι συγγενής με τον Νικήτα Κακλαμά-νη. Και βεβαίως αισθάνομαι συγγενής με τον άλλο, ο οποίος είχε διωχθεί από το μεταπολιτευτικό καθεστώς. Είναι πάρα πολλοί αυτοί. Είναι το 7% της Εθνι-κής Παράταξης που έφυγε και μετακόμισε στο ΠΑΣΟΚ». Την οργάνωση αυτή που οραματίζεται την περιγράφει ως «ομπρέλα» με σύνθημα «Πάμε Δεξιά». Στο μυαλό του έχει ένα συνδυασμό της πρώτης οκταετίας του Καραμανλή με τη δικτατορία: «Θέλουμε την ίδια συνταγή του 1952 μέχρι το 1972, όπου ήταν μια δεξιά έκφραση παρά τις ενδιάμεσες αμφιταλαντεύσεις»55.

Από τότε αρχίζει να διατυπώνει αντιμεταναστευτικές θέσεις, αλλά το κάνει περισσότερο για να προσελκύσει τους υποψήφιους συμμάχους στη Νέα Ελπί-δα, παρά για να διατυπώσει ένα διαφορετικό πολιτικό πρόγραμμα. «Ντρεπό-μαστε να πούμε έξω οι λαθρομετανάστες». «Εμείς λέμε πρώτα οι Έλληνες». Ο Καρατζαφέρης δεν χάνει ευκαιρία να διαφημίσει από το κανάλι του κάθε εί-δους εκδηλώσεις οργανωμένων ακροδεξιών ομάδων και, όπου μπορεί, συμμε-τέχει αυτοπροσώπως. Καλεί στην τελετή μίσους στο στρατόπεδο Μακρυγιάννη, που έχει καθιερωθεί ως ετήσια σύναξη των νοσταλγών της δικτατορίας και της

53. «Με τ' όνομά τους», Telecity, 27.11.1997. 54. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 28.11.1997. 55. Στο ίδιο.


βασιλείας, ενώ προβάλλει βίντεο από το μνημόσυνο των Χιτών στο Θησείο, στο οποίο μετείχαν ο Μάκης Βορίδης ως πρόεδρος του Ελληνικού Μετώπου και ο Αλέξανδρος Κουντουράς εκ μέρους της Βασιλικής Ενώσεως Ελλάδος. «Έπρε-πε να απολογηθώ γιατί δεν ήταν εκεί η ΟΝΝΕΔ», παρατηρεί ο Καρατζαφέρης. Και εξηγεί: «Αυτοί που ήταν εκεί ένιωθαν άστεγοι. Αυτός είναι ο ρόλος μας. Όσοι είναι αντιμαρξιστές να βρουν στέγη στη Νέα Ελπίδα»56.

Τότε ακόμα δεν ενοχλείται καθόλου, όταν του μιλούν για Ακροδεξιά. «Εί-σαι γενναίος Έλληνας και σε φιλώ», του λέει από το τηλέφωνο ένας ακροατής. «Είμαι ο Ηλίας Ευθυμίου από τη Δαύλεια, πρόεδρος της Τ.Ε. της Νέας Δημο-κρατίας και άκρα δεξιός, διότι η Δεξιά χτίζει και η Αριστερά γκρεμίζει». Αλλά και η ηγεσία του κόμματος δεν φαίνεται να προβληματίζεται από τις πρωτο-βουλίες Καρατζαφέρη. Όσο για τους συναδέλφους του βουλευτές, αυτοί περι-μένουν στη σειρά για να εμφανιστούν στο κανάλι του. Όταν μια ακροάτρια του παραπονιέται ότι δεν υπερασπίζεται τον νέο αρχηγό του, ο Καρατζαφέρης εξε-γείρεται και της δείχνει στον τοίχο του γραφείου του μια φωτογραφία του με τον Καραμανλή θείο: «Συμφωνώ και ταυτίζομαι απόλυτα με την περίοδο της EPE, '55-'63. Με την περίοδο *74-'80 έχω κάποιες ενστάσεις που έχουν να κά-νουν πρώτα πρώτα με τον τρόπο αντιμετώπισης και του Κ Κ Ε, την εύκολη ανα-γνώριση, και βεβαίως με την δυστροπίαν που αντιμετωπίσθησαν οι Απριλια-νοί. Διαφωνώ επίσης με την κρατικοποίηση των τραπεζών του Ανδρεάδη (Εμπορικής, Ιωνικής) που έγινε κάτω από το πλέγμα μιας προσωπικής διένεξης που είχε ένας πρωτοκλασάτος υπουργός που δεν θα ήθελα να πω σήμερα το όνομά του. Ή με την κρατικοποίηση των λεωφορείων. Ή της Ολυμπιακής. Με όλα αυτά που σήμερα προσπαθούμε να αποκρατικοποιήσουμε. Διατηρώ μεγά-λη επιφύλαξη για τον τρόπο με τον οποίο φέρθηκε στον Κωνσταντίνο. Διαφω-νώ με τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν τα λεγόμενα σταγονίδια»57.

Για να τονίσει το ρόλο που έπαιξε ο ίδιος στην εκλογική νίκη της Νέας Δη-μοκρατίας το 1990, ο Καρατζαφέρης εξιστορεί στην ακροάτριά του ότι αυτός έβγαλε στη δημοσιότητα τις γυμνές φωτογραφίες της Δήμητρας Λιάνη, «και έτσι η Νέα Δημοκρατία ανέβηκε πάνω από το 40% και έγινε κυβέρνηση»58. Με τον απλοϊκό τρόπο που εκφράζεται, ο εμπνευστής της Νέας Ελπίδας θα επιμεί-νει: «Αυτή τη στιγμή πρέπει να γίνει κυβέρνηση η Δεξιά και οι παραφυάδες της. Η Νέα Δημοκρατία μόνη της -όπως είχε δρομολογηθεί- πολύ δύσκολο».

Για να πείσει τους τηλεθεατές, θυμίζει το σχέδιο που είχε εμπνευστεί με την επιστολή στον Ανδρέα Παπανδρέου59: «Η μία απόπειρα που κάναμε να φέρου-

56. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 1.12.1997. 57. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 16.1.1998. 58. ΣΤΟ ίδιο. 59. Βλ. παραπάνω και Παράρτημα 2.


με τη Νέα Δημοκρατία στα πράγματα το 1994 προδόθηκε εκ των ένδον. Λέω για το μεγάλο κόλπο που είχαμε σκεφτεί τότε να στείλουμε τον Ανδρέα στην Προε-δρία και να του πάρουμε την κυβέρνηση χωρίς να το καταλάβει. Όπως και να 'χε γίνει θα 'μαστέ δυο χρόνια κυβέρνηση. Και καρφώθηκε από μέσα, να το αποκαλύψει ο Λαμπράκης στο Βήμα με τον Ψυχάρη και εν συνεχεία να προ-σπαθούν να βρουν εξιλαστήριο θύμα, τιμωρώντας με μερικές εβδομάδες τον Καρατζαφέρη, ενώ έπρεπε σήμερα αυτοί να είναι στο σκοπευτικό της συνείδη-σης της δικής σας γιατί σας στέρησαν δυο χρόνια κυβέρνηση. Γιατί από την ημέρα που ήταν στο Ωνάσειο ο Ανδρέας, αν είχε γίνει Πρόεδρος της Δημοκρα-τίας, όπως είχα πει εγώ, και είχαμε οικουμενική κυβέρνηση, και υπουργός Εξω-τερικών ήταν, ξέρω 'γω, ο Κούβελας, ή ο Μητσοτάκης ή η Ντόρα, με το που θα έμπαινε στο Ωνάσειο ο Ανδρέας, όχι σαν πρωθυπουργός, αλλά σαν Πρόεδρος της Δημοκρατίας, θα γινόντουσαν εκλογές σε 10 μέρες και θα γινόμαστε κυβέρ-νηση».

Για να πείσει τους οπαδούς της Νέας Δημοκρατίας ότι απαιτείται άνοιγμα σε κάθε είδους ακροδεξιά ομάδα, ακόμα και στους ναζιστές της Χρυσής Αυγής, ο Καρατζαφέρης επικαλείται έναν απλοϊκό αριθμητικό υπολογισμό. Το ποσο-στό που λείπει από τη Νέα Δημοκρατία θα συμπληρωθεί από όλους αυτούς: «Επειδή λοιπόν μερικοί έχουν έναν κρετινισμό ή μια δειλία, ερχόμαστε σήμερα και λέμε ότι η Νέα Δημοκρατία χρειάζεται ένα συμπλήρωμα. Ποιο μπορεί να εί-ναι το συμπλήρωμα αυτό; Μπορεί να είναι ο Κωνσταντόπουλος; Φυσικά όχι. Μπορεί να είναι η Παπαρήγα; Φυσικά όχι. Ο Τσοβόλας; Φυσικά όχι. Ποιοι εί-ναι; Είναι αυτοί που πήγαν στο ΠΑΣΟΚ πιστεύοντας το "Η Ελλάς ανήκει στους Έλληνες" και που σήμερα πολιτικά εκφράζονται από τον Μπαντουβά, τον Παπαθεμελή και μερικούς άλλους που φωνάζουν για τα πατριωτικά θέμα-τα. Τον Κηπουρό... Είναι η Πολιτική Ανοιξη στο μεγαλύτερο κομμάτι της, αν όχι όλο. Είναι οι ευρισκόμενοι δεξιά της Νέας Δημοκρατίας. Η Χρυσή Αυγή, η οποία έχει πρωταγωνιστές του αγώνα και μπορεί, η Χρυσή Αυγή, με όσους έχει, πολλούς ή λίγους, να κάνει τόσο θόρυβο και να συμμετέχει, όσο δεν μπορεί σή-μερα δυστυχώς να κάνει η ΟΝΝΕΔ, η οποία δεν έχει καμιά σύγκριση βεβαίως με την ΟΝΝΕΔ της δεκαετίας του '80, την ΟΝΝΕΔ του Μιχαλολιάκου. Η ΕΠΕΝ, οι βασιλικοί, οι αμετανόητοι, αυτοί δεν χρειάζονται;»60

Ο «αγώνας», βέβαια, που δίνει η Χρυσή Αυγή εκείνη την περίοδο, έχει τα γνωστά χαρακτηριστικά: επιθέσεις σε μετανάστες και μέλη αριστερών οργανώ-σεων, ρατσιστική προπαγάνδα, έκδοση φιλοχιτλερικών εντύπων κ.ο.κ. Αλλω-στε τον ίδιο χρόνο σημειώθηκε η δολοφονική επίθεση της Χρυσής Αυγής ενα-ντίον τριών αριστερών φοιτητών έξω από τα δικαστήρια της Ευελπίδων. Για την υπόθεση αυτή καταδικάστηκε σε δεύτερο βαθμό ο υπαρχηγός της οργάνω-

60. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 16.1.1998.


σης και φαλαγγάρχης των δυνάμεων κρούσης Αντώνιος Ανδρουτσόπουλος ή Περίανδρος61. Αλλά ο Γιώργος Καρατζαφέρης δεν στέκεται σ' αυτές τις λεπτο-μέρειες. Δεν διστάζει να καλέσει τους Χρυσαυγίτες, τους χουντικούς και τους «αμετανόητους» να συνεργαστούν με τη Νέα Ελπίδα, ώστε μετά τη νίκη Δεξιάς-Ακροδεξιάς να μοιραστούν την εξουσία μαζί του: «Και λέω. Αυτοί, για λόγους που εκείνοι έχουν επιλέξει, δεν έρχονται με τη Νέα Δημοκρατία. Σου λέει, δεν έρχομαι εγώ να κάνω υπουργό τον Βαρβιτσιώτη, τον Καρατζαφέρη, τον Μάνο. Γιατί να σας κουβαλήσω στην πλάτη; Τι κερδίζω εγώ αν έλθετε στα πράγματα εσείς; Ούτως ή άλλως δεν με θεωρείτε εταίρο, αδελφό, συγγενή. Και προσπαθώ να το περάσω. Εντάξει, ρε παιδιά. Ελάτε εδώ σ' αυτή τη Νέα Ελπίδα, που είμα-στε όλοι εμείς, που είμαστε σαφώς η Νέα Δημοκρατία, ο κορμός, αλλά και σας δεν σας πετάμε. Σας θεωρούμε ότι είσαστε ένα κομμάτι. Ελάτε εις την διανομή της εξουσίας. Ελάτε να πάρετε κι εσείς. Για να σου δώσει ο άλλος πρέπει να του δώσεις. Ρε έλα να μου δώσεις εμένα, να με κάνεις εξουσία, να πάρω όλα τα υπουργεία, να πάρω, να πάρω. Πάρε κι εσύ ένα υφυπουργείο. Θα πάρουμε εμείς [εν. η Νέα Δημοκρατία] τα υπουργεία, πάρτε κι εσείς τη διοίκηση ενός ορ-γανισμού, πάρτε ένα υφυπουργείο»62.

Το σχέδιο Καρατζαφέρη είναι ακόμα απλά αριθμητικό. Δεν πολυασχολείται με τις ιδεολογικές προϋποθέσεις ενός τέτοιου ανοίγματος. Γι' αυτό επιμένει να συγκρίνει τη Νέα Ελπίδα με την περιβόητη πρότασή του να πάει στην Προεδρία της Δημοκρατίας ο ασθενής Ανδρέας Παπανδρέου: «Η Νέα Ελπίδα είναι η νέα πρόταση την οποία κάνουμε εμείς από δω για να γίνουμε κυβέρνηση. Αυτό που δε συνειδητοποίησαν και δεν κατάλαβαν. Μου έλεγαν δε οι κρετίνοι τότε, ότι γιατί δεν έγραφα μέσα στο γράμμα μου ότι σκεφτόμαστε μήπως και πεθάνεις. Θα έλεγα, δηλαδή, στον Ανδρέα στο γράμμα μου, "ρε συ, επειδή σκεφτόμαστε να πεθάνεις, πήγαινε πρόεδρος να σου πάρουμε την εξουσία". Αυτό μου είπαν οι τενεκέδες οι ξεγάνωτοι. Και θα 'ταν πρωθυπουργός ο Έβερτ, αν είχε ακούσει το σχέδιο Καρατζαφέρη. Και τώρα είναι στα αζήτητα και περιπλανάται για να δώσει καμιά συνέντευξη».

Μετά το θόρυβο που προκλήθηκε με τη δημοσιοποίηση της πρόσκλησης του προς τη Χρυσή Αυγή, ο Καρατζαφέρης επιχειρεί μικρή αναδίπλωση, χωρίς να εγκαταλείψει το σχέδιό του: «Όταν αυτοί, η Χρυσή Αυγή, η ΕΠΕΝ, οι άλλοι, έχουν αποδεχτεί τους κανόνες της δημοκρατίας, και η δημοκρατία τούς επιτρέ-πει να λειτουργούν και να υπάρχουν με γραφεία που τα γνωρίζει, δεν θέλετε να μπουν στο παιχνίδι; Προφανώς, γιατί αυτοί θα πάνε σε ψήφους της Δεξιάς και όχι της Αριστεράς. Το ΕΚ Κ Ε, όμως, που αρνήθηκε να υπογράψει τη δήλωση

61. Ιός, «Πάγος στον "Αριο" φαλαγγάρχη», Ελευθεροτυπία 23.3.2009. Για την πρώτη δίκη, βλ. Ιός, «Ο Περίανδρος που έγινε Αντωνάκης», Κυριαχάηχη Ελευθεροτυπία, 8.10.2006.



στον Αρειο Πάγο, όχι μόνον του επιτρέπεται να ενταχθεί μέσα στο ΠΑΣΟΚ, αλ-λά να πάρει στα χέρια του και την εξουσία της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ»61. Μά-λιστα δεν διστάζει ο Καρατζαφέρης να υπενθυμίζει την πολιτική του προέλευ-ση από τη φιλοβασιλική Ακροδεξιά, εννοώντας ότι όλοι γνώριζαν τις απόψεις του όταν τον δέχτηκαν στη Νέα Δημοκρατία: «Εγώ έκρυψα από κανέναν ότι ήμουν ο εκδότης της εφημερίδας Στέμμα της Δημοκρατίας.; Στο βιογραφικό μου δεν υπάρχει; Δεν έδειξα ποιος είμαι;» Το συμπέρασμά του είναι ότι δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί ο όρος Ακροδεξιά: «Ποιος μίλησε για άκρα; Ποιος ορίζει τα άκρα;»64

Ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας συνεχίζει να προβάλλει με κάθε ευκαι-ρία τις εκδηλώσεις των ναζιστών, αντιπαραβάλλοντάς τις μάλιστα με την αδράνεια της ΟΝΝΕΔ. Στην εκπομπή του παρεμβαίνει εκπρόσωπος της Χρυσής Αυγής και καλεί σε συλλαλητήριο «κατά των λαθρομεταναστών που εγκλημα-τούν στην πατρίδα μας». Ο Καρατζαφέρης ευχαριστεί και παραπονιέται: «Να λοιπόν. Πρωτοβουλίες παίρνονται από κόμματα τα οποία βρίσκονται εις την άκρη. Εμείς του μεσαίου χώρου δεν θ' αντιδράσουμε προς αυτή την κατεύθυν-ση; Γιατί; Γιατί αυτή η πρωτοβουλία δεν ήταν δική μας;»65 Ταυτόχρονα κάνει και τις πρώτες θετικές αναφορές στους ομοϊδεάτες του στην Ευρώπη, επαινώ-ντας την επιτυχία του Λεπέν: «Τελικά, αν μόνο ο λεπενισμός εξασφαλίζει την ασφάλεια στον πολίτη, γιατί ο πολίτης να μην τρέξει προς τα κει. Γιατί να μη ζητήσει τη συνδρομή των λεπενιστών;»66 Ένας ακροατής, φίλος του Καρατζα-φέρη, δηλώνει «ρατσιστής» και βεβαιώνει ότι «αν μπει κανείς [μετανάστης] θα του αλλάξω τα φώτα κι ας με πάνε φυλακή». Ο Καρατζαφέρης ξεκαρδισμένος θα του δώσει δίκιο: «Πόσο άδικο έχει ο Σπύρος ο Θωμόπουλος από την Ελευ-σίνα;»

Τα επιχειρήματα που επιστρατεύει αυτή την περίοδο είναι ταυτόσημα με τις προπαγανδιστικές κορόνες του Πλεύρη. «Ως γνωστόν, ουδέποτε οι Τούρκοι πρόσφεραν κάτι στον ανθρώπινο πολιτισμό», θα γράψει σε δήλωσή του ενα-ντίον του Στέφανου Μάνου67. Αλλά οι ακραίες απόψεις του θα απασχολήσουν και τη Βουλή. Οι εκκλήσεις του στη Χρυσή Αυγή να ενταχθεί στη Νέα Ελπίδα με το αζημίωτο συζητήθηκαν στην ολομέλεια με ερώτηση του βουλευτή του Συ-νασπισμού Πέτρου Κουναλάκη. Ο Καρατζαφέρης αντεπιτέθηκε στον βουλευτή του Συνασπισμού, λέγοντας ότι, «αν θεσμοθετηθεί ποτέ υφυπουργείο Ναζι-σμού, το δικαιούται ο κ. Κουναλάκης» και υπερασπίστηκε τις ενέργειές του με

63. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 25.2.1998. 64. Στο ίδιο. 65. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 23.3.1998. 66. Στο ίδιο. 67. Γιάννης Παντελάκης, «θερμό επεισόδιο στη Νέα Δημοκρατία», Ελευθεροτυπία,

15.1.1998.


το επιχείρημα ότι οι υποψήφιοι σύμμαχοι του είναι νόμιμες οργανώσεις: «Αν βασιλόφρονες και Χρυσή Αυγή λειτουργούν μέσα στο σύστημα παράνομα, να εφαρμοστούν το Σύνταγμα και οι νόμοι. Αλλά προφανώς λειτουργούν με δικα-στική άδεια». Απαντώντας στον Καρατζαφέρη, ο υπουργός Δικαιοσύνης Ευάγ-γελος Γιαννόπουλος έθεσε το ζήτημα αν είναι «ιδεολογία» ο βασιλικός θεσμός: «Κατ' άλλους ναι, κατ' άλλους όχι. Η Χρυσή Αυγή είναι ιδεολογία; Η Χρυσή Αυγή δεν είναι ιδεολογία, καθ' α γνωρίζω. Έχω αναθέσει και σε επιτελείο του υπουργείου μου να συλλέξει τα στοιχεία. Είναι καθαρός φασισμός. Και ως φα-σισμός είναι δολοφονική πράξη, δολοφονική ιδεολογία εναντίον του πολιτεύ-ματος». Για τους βουλευτές που συναλλάσσονται με τη Χρυσή Αυγή αποφάνθη-κε ότι διαπράττουν επιορκία. «Γιατί οι βουλευτές και οι δημόσιοι λειτουργοί έχουν ορκιστεί να είναι πιστοί στην πατρίδα και το δημοκρατικό πολίτευμα. Ως βουλευτές ορκιστήκαμε στο πολίτευμα της Προεδρευομένης Κοινοβουλευτι-κής Δημοκρατίας. Αν ως βουλευτές, καθ' οιονδήποτε τρόπο, στηρίζουμε κά-ποια τέτοια ιδεολογία, τότε διαπράττουμε επιορκία ενώπιον Θεού και ανθρώ-πων»68.

Ο Κώστας Καραμανλής δεν αντιδρά σ' αυτές τις δηλώσεις του βουλευτή του. Με την πρώτη μάλιστα ευκαιρία σπεύδει να του παράσχει απόλυτη κάλυ-ψη. Μιλώντας στους ξένους ανταποκριτές για το ζήτημα Ροζάκη, ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας υποστηρίζει ότι «ήταν αντικείμενο παρερμηνείας», ενώ για την πρόσκληση του Καρατζαφέρη προς τη Χρυσή Αυγή αναφέρει ότι «μπορεί να υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις σε σχέση με το παρελθόν»69. Με τις δηλώσεις του, ο Καραμανλής όχι μόνο καλύπτει τον βουλευτή του, αλλά ουσια-στικά δίνει την ευλογία του στο εγχείρημα της Νέας Ελπίδας: «Βεβαίως όλες και όλοι μας έχουμε κάποιο παρελθόν και κάποιες καταβολές. Από την άλλη πλευρά όμως εκτιμώ ότι σήμερα είναι υπερβολική πολυτέλεια και δαπάνη ενέρ-γειας και δυνάμεων να ασχολούμαστε με το χτες ή με διαφορετικές ερμηνείες όποιων ιστορικών γεγονότων ή εξελίξεων πριν από 20, 30, 50 ή 60 χρόνια. Με αυτή την έννοια, η Νέα Δημοκρατία συμπεριλαμβάνει στις τάξεις της πάρα πολλούς ανθρώπους με διαφορετικό σημείο πολιτικής εκκίνησης, αλλά τελικά είναι ο εκφραστής του ευρύτερου μεσαίου πολιτικού χώρου και του μέσου Έλληνα». Τι περισσότερο έλεγε ο Καρατζαφέρης; Ακόμα και όταν ο συντάκτης της Ελευθεροτυπίας Γιάννης Παντελάκης έθεσε με μεγαλύτερη σαφήνεια το συ-γκεκριμένο ζήτημα στον αρχηγό, ότι βουλευτής του κόμματός του καλούσε δη-μόσια τη Χρυσή Αυγή για συνεργασία με αντάλλαγμα ένα υφυπουργείο, ο Κα-ραμανλής επανέλαβε τα ίδια: «Τα όσα είπα μόλις τώρα καλύπτουν απόλυτα και

68. Π. Ζαγοριανίτης και Α. Μάτση, «Χείμαρρος Γιαννόπουλου κατά "επίορκων βουλευ-τών"», Ελευθεροτυπία, 20.2.1998.

69. Γιάννης Παντελάκης, «Δεύτερο χτύπημα στον Μητσοτάκη», Ελευθεροτυπία, 25.2.1998.


τη δική σας ερώτηση. Μπορεί να υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις σε σχέ-ση με το παρελθόν».

Ο Καρατζαφέρης θα ευχαριστήσει δημόσια τον αρχηγό του για την κάλυψη, θα ειρωνευτεί τον δημοσιογράφο που ρώτησε («έφαγε την απάντηση κατακού-τελα») και θα συνεχίσει την αντισημιτική ρητορεία, αυτή τη φορά δικαιωμένος: «Τότε εγώ είχα ρωτήσει, γιατί κρύβει το πραγματικό του όνομα, και τι μπορεί να κρύβεται πίσω από όλα αυτά τα πράγματα. Είχε να κάνει ακριβώς με τις πληροφορίες που είχα τότε -πληροφορίες που δεν είχατε σεις, αλλά τις απο-κτήσατε από τη στάση του κ. Ροζάκη- ότι είναι ενεργούμενο των Αμερικανών. Είναι ο άνθρωπος που συνόδευσε τον κ. Σημίτη πριν καν υπουργοποιηθεί, επτά μήνες πριν γίνουν εκλογές, στον Λευκό Οίκο. Επειδή ο κ. Ροζάκης είχε λε-ρωμένη τη φωλιά του οικογενειακώς, προκειμένου να κάνει καριέρα ήταν υπο-χρεωμένος να πετάξει από πάνω του το επίθετό του. Αυτό σημαίνει δειλία ή σκοπιμότητα. Είναι τυχαίο που το ΚΙΣ και το κτίριο της Μασονίας είναι ένα κτίριο που επικοινωνεί εσωτερικά με μία πόρτα; Ή δεν ξέρουμε ποιοι είναι Μασόνοι εκ των συναδέλφων;»70 Στην ίδια εκπομπή ο Καρατζαφέρης θα εκθέ-σει τον Δημήτρη Σιούφα, τότε κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο της Νέας Δημο-κρατίας, αποκαλύπτοντας ότι μεσολάβησε για τη δημόσια κάλυψή του από τον αρχηγό.

Σε άλλη συνέντευξή του, ο νέος αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας, όταν του τίθεται πάλι το ερώτημα για τη σχέση Καρατζαφέρη και Χρυσής Αυγής, θα επι-μείνει στο ίδιο επιχείρημα, ότι «δεν μπορούμε να ασχολούμαστε και κατά μεί-ζονα λόγο δεν μπορώ να ασχολούμαι εγώ με τις, κυρίως έχουσες σχέσεις με πα-ρελθόν, ιστορικές καταβολές ή σημεία προέλευσης ενός εκάστου»71. Βέβαια η τοποθέτηση αυτή δεν έδινε απάντηση στο ερώτημα, εφόσον δεν τον ρωτούσαν για το παρελθόν κάποιου, αλλά για τη σχέση του κόμματός του με μια φιλοχιτ-λερική οργάνωση. Οι ομάδες αυτές που προσέγγιζε ο Καρατζαφέρης δεν είχαν μόνο παρελθόν (σχέσεις με τη χούντα και το βασιλικό παρακράτος), αλλά και παρόν. Το παρόν τους ήταν εξάλλου που τον έθελξε. Η «ζωντάνια» τους σε σχέ-ση με την αδράνεια της ΟΝΝΕΔ.

Ενθαρρυμένος από την κάλυψη του αρχηγού, ο Καρατζαφέρης δεν διστάζει να προχωρήσει και στην εκμετάλλευση του νεκρού πλέον θείου του αρχηγού του. Στην πρώτη του εκπομπή μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου Καραμανλή, ο βουλευτής καταφέρνει να υμνήσει τον ιδρυτή της Νέας Δημοκρατίας χωρίς να δυσαρεστήσει το φιλοβασιλικό του ακροατήριο, αποδίδοντας στον τότε βασι-λιά Παύλο την οξυδέρκεια να τον διορίσει πρωθυπουργό. «Και μόνο γι' αυτή την κίνηση θα έπρεπε κάποιοι να αναγνωρίσουν κάποιες πράξεις». Στη συνέ-

70. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 24.2.1998. 71. Γιάννης Παντελάκης, «Αμετακίνητος για 6 και Χρυσή Αυγή», Ελευθεροτυπία, 7.4.1998.


χεια, αφού αναφέρει ότι ο Καραμανλής τον εκτιμούσε πολύ και η σχέση τους «σφυρηλατήθηκε μετά από πολλούς αγώνες», προχωράει και στο επόμενο βή-μα. Τον εμφανίζει φανατικό τηλεθεατή των εκπομπών του από την εποχή της κασέτας: «Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ήταν ο άνθρωπος που έβλεπε συχνά και στενά την TV-Press, μάλιστα ο αδελφός του, ο Γραμμένος Καραμανλής ο νεότερος, έπαιρνε την κασέτα μόλις κυκλοφορούσε στο Ψυχικό και ύστερα από 2-3 ημέρες με καλούσε στο σπίτι του και μου 'λεγε τα σχόλια του προέδρου. Ο πρόεδρος ήταν τότε στο Προεδρικό Μέγαρο, καταλαβαίνετε ότι η κυκλοφορία και η ανταλλαγή απόψεων ήταν ιδιαίτερα δύσκολη. Ήταν η κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου. Κάθε φορά είχε κι ένα λόγο. Οποτεδήποτε συναντηθήκα-με με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ιδιαίτερα στις δεξιώσεις του Προεδρικού Μεγάρου, είχε πάντα κάτι να πει για το Telecity. Πάντα φιλικός και πάντα συμ-βουλές. Λάτρης της εκπομπής Ιστορικές Μνήμες του Κώστα Πλεύρη και όλων των θεμάτων που διαπραγματεύεται το Telecity»72.

Επειδή ο Γραμμένος και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής έχουν πεθάνει, δεν είναι δυνατόν να διασταυρωθούν οι ισχυρισμοί αυτοί. Αλλά όποια κι αν ήταν η πνευματική διαύγεια του Καραμανλή τα τελευταία χρόνια της ζωής του, το μό-νο σίγουρο είναι ότι δεν θα παθιαζόταν με τα προπαγανδιστικά ιστορήματα του γραμματέα του πραξικοπηματία Λαδά. Και σίγουρα δεν θα ενθουσιαζόταν με το κλείσιμο της εκπομπής, που υποτίθεται τιμούσε τη μνήμη του, καθώς ο Καρατζαφέρης είχε την έμπνευση να ευχηθεί χρόνια πολλά σε δύο «εορτάζο-ντες πρώην πρωθυπουργούς, τον Γεώργιο Ράλλη, κοινοβουλευτικό πρωθυ-πουργό, και τον Γεώργιο Παπαδόπουλο, απριλιανό πρωθυπουργό».

Η ασυλία που παρέχει ο Καραμανλής ο νεότερος στον Καρατζαφέρη θα δια-τηρηθεί και όταν μαζί με τον συνάδελφό του Ανδρεουλάκο αντιμετώπισαν σε επιτροπή της Βουλής τους μετανάστες ως «μιάσματα», προτείνοντας ο ένας να υποβάλλονται σε έλεγχο «πόθεν έσχες» και ο άλλος να εξοριστούν στη Μακρό-νησο. Ο Καρατζαφέρης δεν θα κληθεί καν για εξηγήσεις από τον γραμματέα της κοινοβουλευτικής ομάδας Στ. Δήμα, όπως συνέβη με τον Ανδρεουλάκο.

Ο Καρατζαφέρης παραμένει πάντα διαφημιστής. Από το εισαγωγικό τρέι-λερ της τηλεοπτικής εκπομπής του, που τη μετονόμασε «Νέα Ελπίδα», έχουν εξαφανιστεί ήδη οι αρχηγοί του κόμματος και παρουσιάζεται μόνο ο ίδιος να επικοινωνεί με τους απλούς ανθρώπους. Και ενώ επί Μητσοτάκη και Έβερτ το εισαγωγικό τραγουδάκι με το γνωστό ρεφρέν «Χέρι-χέρι με τον Καρατζαφέρη» αναφερόταν στον εκάστοτε αρχηγό, το τετράστιχο τώρα αλλάζει για να προ-βληθεί μόνο η νέα πολιτική στόχευση του καναλάρχη πολιτικού, η Νέα Ελπίδα, ενώ ο αρχηγός έχει απαλειφθεί: «Ελπίδας Νέας οδηγός / ο κυρίαρχος λαός / κα-νείς μαζί του δεν τα βάζει / τώρα η νίκη πλησιάζει».



Οι εσωτερικοί συσχετισμοί στη συντηρητική παράταξη ανατρέπονται για μια ακόμα φορά τον Απρίλιο του 1998 με την εκλογή του μητροπολίτη Δημη-τριάδος Χριστόδουλου Παρασκευαΐδη στη θέση του Αρχιεπισκόπου Αθηνών. Ο Καρατζαφέρης αποκτά ξαφνικά έναν απρόσμενο σύμμαχο, ο οποίος, με την προσωπική του υποστήριξη αλλά και τη γενική πολιτική του, θα ανοίξει το δρόμο για την αναγέννηση της Ακροδεξιάς στην Ελλάδα. Ο νέος Αρχιεπίσκο-πος έχει αναπτύξει από καιρό τον δικό του υπερσυντηρητικό και εθνικιστικό λόγο73, ενώ από την περίοδο της δικτατορίας και τα πρώτα μεταπολιτευτικά χρόνια συνδέεται με πολλά στελέχη της Ακροδεξιάς. Με τον Καρατζαφέρη, όπως και με τον εκδότη του Στόχου Γιώργο Καψάλη, διατηρεί στενή προσωπι-κή σχέση. Τον Χριστόδουλο καλεί ο Καρατζαφέρης για τα θυρανοίξια της εκ-κλησίας που χτίζει στο κτήμα του, ενώ τον είχε καλύψει δημοσιογραφικά και πολιτικά το 1987, όταν ξεσηκώθηκε η Ιεραρχία για την εκκλησιαστική περιου-σία και ο τότε μητροπολίτης Δημητριάδος ήταν βασικός ομιλητής στο Σύνταγ-μα. Μετά το θάνατο του Χριστόδουλου ο Καρατζαφέρης θα υποστηρίξει ότι έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στην εκλογή του, θα συγκρίνει μάλιστα τη διαδι-κασία αυτή στην Ιεραρχία το 1998 με την εκλογή Μητσοτάκη στη Νέα Δημοκρα-τία: «Ήμουν από εκείνους που σπρώξανε τον Μητσοτάκη τότε και πράγματι βράδια πηγαίναμε, βρίσκαμε, κάναμε... δυο φορές έκανα απαγωγές ψηφοφό-ρων, βουλευτών τότε με τον Μητσοτάκη και εν συνεχεία ιεραρχών επί Χριστό-δουλου»74.

Ο Καρατζαφέρης δεν έχει κανένα πρόβλημα να παρουσιάσει το προσωπικό του εγχείρημα ως κοινό πολιτικό σχέδιο με τον Χριστόδουλο, αποκαλύπτο-ντας, μάλιστα, ότι το προγραμμάτιζαν μαζί από το 1985: «Εναρμονίζεται πλή-ρως αυτό το κανάλι με τον Χριστόδουλο. Γι* αυτό προτείναμε Χριστόδουλο. Αυτά που ζείτε σήμερα είναι πράγματα που έχουμε συζητήσει με τον Μακαριό-τατο από το 1985. Ότι όταν έρθει η ώρα θα σπάσουμε το απόστημα, θα μπούμε μπροστά. Κι εγώ βέβαια μπαίνω στη Βουλή 5 χρόνια νωρίτερα, αλλά αυτός, ει-σερχόμενος στο μεγαλύτερο θρόνο της χώρας, έχει τη δύναμη και την επιβολή των λόγων του. Γι' αυτό λοιπόν δεν μπορούμε παρά να πάμε χέρι χέρι. Δεν εί-μαστε μόνοι μας τώρα. Υπάρχει κι η Εκκλησία πίσω. Όχι πια Δεξιά, Κέντρο κι Αριστερά. Τώρα πλέον υπάρχουν μόνο πατριώτες και ενδοτικοί»75.

Με τις πλάτες του Χριστόδουλου, ο οποίος στην πρώτη φάση της αρχιερα-τείας του χαίρει αξιοσημείωτης λαϊκής υποστήριξης, ο Καρατζαφέρης αισθάνε-ται αρκετά ισχυρός να βγάλει τη γλώσσα στον αρχηγό του και σε σημαντικά στελέχη του κόμματός του. «Δεν έχουν εργαστεί ποτέ», λέει για τον Καραμαν-

Γ 73. Ιός, «Χριστοπούλου το ανάγνωσμα». Έψιλον, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 24.5.1998. 74. Συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου, Real FM, 27.1.2008. 75. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 9.6.1998.


λή, τον Λιάπη, την Μπακογιάννη, τον Κεφαλογιάννη, τον Παπαληγούρα. Ειδι-κά για τον πρόεδρο του κόμματος είναι απόλυτος: «Εξελέγη μόνο με το όνομά του. Δεν είδα στοιχεία επαγγελματικής καταξίωσης»76. Και βέβαια ο Καρατζα-φέρης δεν λησμονεί και την ιδιότητα του επιχειρηματία καναλάρχη. Με δική του πρωτοβουλία 13 βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας κατέθεσαν τροπολογία στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, με την οποία επιδιωκόταν η ανατροπή των εργα-σιακών σχέσεων στον Τύπο και χαρίζονταν στους εργοδότες των μέσων ενημέ-ρωσης χρέη προς το ΙΚΑ δεκάδων εκατομμυρίων της τελευταίας δεκαετίας, ενώ τα βάρη αυτά μεταφέρονταν στα ασφαλιστικά ταμεία των εργαζομένων. Η τροπολογία προκάλεσε την άμεση αντίδραση όλων των ενώσεων εργαζομένων (ΕΣΗΕΑ, ΠΟΕΣΥ, ΕΣΗΕΜΘ, ΕΠΗ Ε Α).

Ο επόμενος στόχος των επιθέσεων Καρατζαφέρη είναι ο εκδοτικός χώρος. Ξεκινά την πολεμική του από τη στήλη του Ιού, την οποία κατηγορεί ως υπεύ-θυνη για την εμπρηστική επίθεση που δέχτηκε ένα αυτοκίνητο του καναλιού του: «Ηθικός αυτουργός για μένα, για όσα έγιναν σήμερα το πρωί στον Πει-ραιά, είναι ο Ιός της Ελευθεροτυπίας. Έχει μια φωτογραφία του Καρατζαφέρη, λέγοντας ότι εγώ ζητάω συνεργασία με τη Χρυσή Αυγή. Το δικό μου προσκλη-τήριο είναι ανοιχτό για οποιονδήποτε δεξιό και βεβαίως ουδέποτε θα προσκα-λούσα κομμουνιστές. Τους κομμουνιστές οι άλλοι τους υιοθετούν. Κι από την άλλη δεν υπηρετώ μια δημοκρατία που επιτρέπει καλώς ή κακώς -καλώς αν θέ-λετε- να είναι οι κομμουνιστές μέσα στα πράγματα, αλλά κάποιοι άλλοι να εί-ναι έξω απ' τα πράγματα. Γιατί να γέρνει μονόπλευρα το πράγμα; Πήγαν, λοι-πόν, τα συγκοινωνούντα δοχεία της Ελευθεροτυπίας και έκαψαν τη Χρυσή Αυ-γή. Το έχω πει. Μόλις δείτε κάτι στην Ελευθεροτυπία, περιμένετε. Ύστερα από λίγες μέρες ή 45άρι θα χτυπήσει ή γκαζάκι θα σκάσει»77.

Αυτή η εξίσωση κομμουνιστών και Χρυσαυγιτών είναι ενδεικτική για τον πολιτικό λόγο του καναλάρχη βουλευτή. Βρίσκει, μάλιστα, ευκαιρία να συκο-φαντήσει την αντιδικτατορική αντίσταση, ταυτίζοντάς την με τρομοκρατική δράση. Στόχος του παραμένει ο Κώστας Σημίτης: «Ο πρωθυπουργός της χώ-ρας δίδαξε αυτό τον τρόπο δράσης με τις βόμβες». Την επομένη η μπάλα παίρ-νει όλες τις μεγάλες μη δεξιές εφημερίδες: «Η εφημερίδα του ναρκομανή, η εφη-μερίδα του ομοφυλόφιλου και η εφημερίδα.του πράκτορα, όχι μόνο δεν ανέφε-ραν το γεγονός, αλλά μερικές εξ αυτών ιΐηγαν να μας λιθοβολήσουν για μια ακόμα φορά»7*. Όπως εξηγεί στη συνέχεια, εννοεί την Ελευθεροτυπία του Τεγό-πουλου, τα Νέα του Λαμπράκη και το Έθνος του Μπόμπολα. Βέβαια, κατά τη γνώμη του, «η πλέον επικίνδυνη εφημερίδα είναι η Ελευθεροτυπία. Κάψαν τα

76. Ακρόπολις, 2.8.1998. 77. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 20.6.1998. 78. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 21.6.1998.


γραφεία της Χρυσής Αυγής, κάψαν τα γραφεία της Νέας Θέσεως, κάψαν το αυ-τοκίνητο του Telecity, καμιά αναφορά».

Από την εκπομπή του ο Καρατζαφέρης απευθύνεται στους τηλεθεατές του και τους ζητά να εξεγερθούν, μιλώντας τόσο γενικά, ώστε να μπορεί να ανα-γνωρίσει τον εαυτό του σ' αυτό το κάλεσμα κάθε ένας που αισθάνεται αδικημέ-νος. Μοναδική συγκεκριμένη αναφορά είναι ο λόγος του Αρχιεπισκόπου, ενώ όλες οι κυβερνήσεις κατά τη γνώμη του ελέγχονται από φασίστες: «Εσείς οι τί-μιοι Έλληνες, οι απόμαχοι μιας κοινωνίας που σας βασάνισε, εσάς που σας ενέπλεξαν στα δίχτυα της δυστυχίας, εσείς δεν θα επαναστατήσετε; Εσείς δεν πρέπει τώρα να επαναστατήσετε; Τι κόσμο παραδίδετε στα παιδιά σας; Επανα-στατήστε! Ξεκλειδώστε την ψυχή σας και την καρδιά σας. Ενωθείτε μαζί μας να τους πάρουμε φαλάγγι. Τους φασίστες που ελέγχουν όλες τις κυβερνήσεις στην Ελλάδα. [...] Υποχρεούστε, μετά το κάλεσμα αυτό που έκανε ο Αρχιεπίσκοπος, να αναλάβετε τις ευθύνες σας. Κάθε φορά που περιορίζεστε να το συζητάτε στο καφενείο χωρίς να παίρνετε άλλη πρωτοβουλία, είσαστε κι εσείς ηθικοί αυ-τουργοί αυτού του καταντήματος. Κι αν αύριο το πρωί σας πιάσουν το παιδί στα ναρκωτικά, αν το παιδί σας δεν μπορεί να κάνει τίποτα παραπάνω και να ξεφύγει απ' αυτό το επίπεδο ζωής που αναγκαστήκατε εσείς αγκυλωμένοι μέσα σ' αυτό το πλαίσιο της βρομιάς, της αγυρτείας των άλλων να ζείτε και να υπάρχετε, τότε θα 'στε υπεύθυνοι. Υπεύθυνοι. Επαναστατήστε!»79

Ο Καρατζαφέρης εγκαλεί τους τηλεοπαδούς του ως άτομα και τους υποβάλ-λει την ιδέα ότι η μιζέρια της ζωής τους οφείλεται σε μια γενικευμένη συνωμο-σία σκοτεινών κύκλων που ελέγχουν τις κυβερνήσεις, ενώ αρκεί η εξέγερση των πολιτών -δηλαδή η ταύτισή τους με εκείνον- για να λυθούν όλα ως διά μαγεί-ας. Τα βέλη του δεν στρέφονται μόνον εναντίον του Ιού της Ελευθεροτυπίας. Όποιος δημοσιογράφος τολμήσει να γράψει κάτι που δεν του αρέσει δέχεται αμέσως τα πυρά από την εκπομπή «Νέα Ελπίδα». Μετά τη δημοσιοποίηση από το Βήμα σφυγμομέτρησης, όπου φέρεται ο ίδιος να έρχεται όγδοος στη σταυρο-δότηση της Β' Αθηνών80, ο Καρατζαφέρης ξεσπαθώνει κατά του συντάκτη του δημοσιεύματος: «Ο κ. Λαμπράκης νομίζει ότι βρήκε τον πανέξυπνο τρόπο, χρησιμοποιώντας έναν πραιτοριανό δημοσιογράφο, ο οποίος αμείβεται καλά από τις διάφορες ενασχολήσεις του κ. Λαμπράκη, τις διάφορες έξω από το επάγγελμα, έχοντας και διατηρώντας στενότατες σχέσεις μαζί του, μέχρι παρε-ξηγήσεως, από τον επαγγελματικό χώρο στον οποίο ζούμε, γιατί ο καθένας μπορεί να γλείφει τον προϊστάμενό του, αλλά τουλάχιστον να περιορίζεται σε μερικές έννοιες που ο κόσμος τις λέει μεταφορικώς. Ο κ. Χασαπόπουλος φαί-

79. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 9.6.1998. 80. Ν. Χασαπόπουλος, «Αρχισε η εκλογική μάχη στην Α' και Β' Αθηνών», Το Βήμα,

31.5.1998.


νεται ότι δεν περιορίζεται σ' αυτές τις μεταφορικές έννοιες. Θέλει πάση θυσία να αποδεικνύει το πόσο κοντά είναι στον ΔΟΛ. Έτσι, λοιπόν, προχτές στο Βή-μα έγραψε ότι από σφυγμομέτρηση που έχει η Νέα Δημοκρατία στη διάθεση της, ο Καρατζαφέρης εκλέγεται δεν εκλέγεται βουλευτής. Αυτή την προβοκάτσια βρήκε να βγάλει ο κ. Λαμπράκης με τον κ. Χασαπόπουλο, τον οποίο χρησιμο-ποιεί για όλες τις δουλειές»81.

Μετά τον Χασαπόπουλο, σειρά είχε η Όλγα Τρέμη: «Η κυρία Όλγα Τρέμη του ΕΚ Κ Ε παίρνει τις μεγαλύτερες συνεντεύξεις του Ελεύθερον Τύπον. Χάθη-καν οι δημοσιογράφοι; Έχει άριστες σχέσεις με την κυβέρνηση, στενότατες σχέ-σεις με κάποιους από τους πρωταγωνιστές της κυβέρνησης, στενότατες μέχρι εκεί που δεν παίρνει άλλο και κατά τα άλλα γράφει στον Ελεύθερο Τύπο. Τρε-χάτε να δώσετε εσείς αγώνα, όταν ο αγώνας εκ των ένδον προδίδεται»82. Μετά από μήνες στο στόχαστρό του μπαίνει ο Σταύρος Ψυχάρης: «Ο κ. Ψυχάρης αυ-τονόμησε [sic]. Ο κ. Ψυχάρης έπαψε να ενεργεί ως υπόθετον του κ. Λαμπράκη, ουσιαστικώς και μεταφορικώς, και άρχισε να λειτουργεί αυτόνομα. Ο κ. Ψυχά-ρης γνωρίζει τα εσωτερικά του κ. Λαμπράκη, τόσο εσωτερικά που δεν φτάνει ούτε η ορθοσκόπηση»83.

Κάποιος ακροατής τον ρωτάει για τη μεταστροφή της Αννας Παναγιωτα-ρέα υπέρ του ΠΑΣΟΚ. Ο Καρατζαφέρης, πρόθυμος, αναλύει: «Η Αννούλα, η οποία έκανε καριέρα δίπλα σ' ένα μεγάλο άνθρωπο, ακαδημαϊκό, φυσιογνω-μία, τον Βλάχο, που 'ταν και πρόεδρος της ΕΡΤ στη μεταπολίτευση, η οποία βεβαίως παντρεύτηκε τον ναύαρχο, ο ναύαρχος, ο οποίος τοποθετήθηκε ελέω Αννούλας στα ναυπηγεία, με τα δέοντα. Η Αννούλα στήριξε πολύ, ήταν η κολ-λητή της κυρά Μαρίκας, δεν ξέρω αν στα διαλείμματα πήγαινε και σφουγγά-ριζε τη σκάλα της κυρά Μαρίκας, μια και η κυρά Μαρίκα έχει το ποδάρι και δεν μπορεί να σφουγγαρίσει, ήταν αυτή η οποία πήγε και ανακάλυψε το εξώ-γαμο -το μούλικο, όπως έγραφε- του Ανδρέα στη Σουηδία και το 'βαλε στον Ελεύθερο Τύπο. Αυτή είναι η Αννα Παναγιωταρέα. Αλλά η Αννα Παναγιωτα-ρέα έχει ένα ιδίωμα. Αλλάζει. Αλλάζει πολύ συχνά συντρόφους. Ο νέος σύ-ντροφος είναι βουλευτής επικρατείας του ΠΑΣΟΚ. Αυτομάτως λοιπόν έφυγε από τη Νέα Δημοκρατία κι από το εοδημοκράτη σύζυγο και πέρασε στο στρα-τόπεδο του ΠΑΣΟΚ. Ξεχάσανε και τα μούλικα, ξεχάσανε και την Παναγιωτα-ρέα μ' όλα αυτά που τους έσερνε, της στρώσανε κόκκινα χαλιά, της δώσανε εκ-πομπές, της δώσανε πολλά εκατομμύρια. Κυκλοφορεί τώρα με Μερσεντές, κα-θίστε εσείς κορόιδα στο τρόλεϊ, κι έτσι κυλάει η ζωή. Τώρα είναι θέμα χρόνου

81. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 2.6.1998. 82. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 6.7.1998. Ας σημειωθεί ότι η Όλγα Τρέμη δεν ήταν ποτέ στο

ΕΚΚΕ. 83. «Χέρι-χέρι», Telecity, 21.10.1999.


αν πάρει μετά κανέναν απ' τον Συνασπισμό ή τον Τσοβόλα. Αβυσσος η ψυχή της γυναίκας»84.

Και βέβαια μετά απ' αυτό το λογύδριο, ο Καρατζαφέρης δεν έχει κανένα πρόβλημα να διαφημίσει την εκδήλωση που επρόκειτο να γίνει σε λίγες μέρες για να παρουσιαστεί το νέο του βιβλίο με τον τίτλο «Η γυναίκα σήμερα». Έχει εξασφαλίσει, άλλωστε, τον πρόλογο τριών γυναικών, συναδέλφων του στην πολιτική, της Μαριέττας Γιαννάκου-Κουτσίκου, της Φρόσως Σπεντζάρη και της Ελένης Μπεσμπέα.

Στις προσωπικές επιθέσεις εναντίον δημοσιογράφων με τα χυδαία υπονο-ούμενα και τις ακραίες εκφράσεις, ας αναζητήσει κανείς και την πρώτη αμυντι-κή τακτική απέναντι στα μέσα ενημέρωσης που έχτισε εκείνη την περίοδο συ-στηματικά ο Καρατζαφέρης. Μέχρι να φτάσει, δέκα χρόνια μετά, να αποτελεί έναν από τους πιο αγαπημένους συνομιλητές των τηλεοπτικών αστέρων, φρό-ντισε πρώτα να τους εξουδετερώσει, απειλώντας τους ότι, αν τον πιάσουν στο στόμα τους, θα τους περιποιηθεί κι εκείνος από την εκπομπή του.

Για να έχει κανείς μια ιδέα για την αποτελεσματικότητα της τακτικής του αυτής, καταγράφουμε εδώ ένα απόσπασμα από εκπομπή της Αννας Παναγιω-ταρέα με καλεσμένο τον Καρατζαφέρη εννιά χρόνια αργότερα:

«Π ΑΝΑΓΙΩΤΑΡΕΑ: Φίλες και φίλοι, εμείς έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα να βάζουμε διάφορα ταμπελάκια, απόψε δεν πιστεύω να υπάρξει ένας Έλληνας να πει ότι ο Πρόεδρος του ΛΑΟΣ δεν ήταν υπερκομματικός και δεν ήταν στο επί-πεδο που επιθυμούμε να είναι οι Έλληνες πολιτικοί. Πρόεδρε, σας ευχαριστώ πάρα πολύ που με τιμήσατε απόψε με την παρουσία σας.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Δικιά μου η τιμή για το επίπεδο της εκπομπής σου, Αννα Παναγιωταρέα, και δεν κάνω αυτή τη στιγμή ένα κομπλιμέντο στην καλή μου φίλη, αλλά ακούω και εγώ τα σχόλια, αυτό το οποίο είσαι, αυτή η ακαδημαϊκή σου πορεία αντανακλάται στην ποιότητα της εκπομπής και φαίνεται από τη σύνθεση των τηλεθεατών σου. Είναι πράγματι πολύ υψηλή και ακούω σχόλια και αισθάνθηκα πάρα πολύ καλά, όταν η γραμματέας σου μου είπε ότι η Αννα Παναγιωταρέα θέλει να τα πείτε. Λέω, επιτέλους, θα μιλήσω χωρίς να διακό-πτομαι»85.

Στα μέσα του 1998, ο Καρατζαφέρης έχει ήδη αρχίσει να αποστασιοποιείται από την επίσημη γραμμή του κόμματός του. Ενθαρρυμένος από την άτυπη συμ-μαχία με τον Χριστόδουλο, δηλώνει δημόσια την πολιτική του ανεξαρτησία86. Δύο χρόνια πριν από την τελική αποχώρησή του από τη Νέα Δημοκρατία, προ-καλεί την ηγεσία του κόμματος να προσχωρήσει στις ιδέες του, αλλιώς απειλεί

84. ΣΤΟ ίδιο. 85. «Ουδείς αναμάρτητος», NET, 3.4.2008. 86. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 10.6.1998.


με διάσπαση: «Η ομάδα που αποτελεί αυτή τη φωνή, αυτή τη συνείδηση, αυτή την κοινή περπατησιά, θέλουμε απλά πράγματα. Πιο ψηλά την πατρίδα, πιο ψηλά τη θρησκεία. Εάν το καταλάβουν αυτό μέσα στη Νέα Δημοκρατία, θα περ-πατήσουμε μια χαρά. Εάν κάποια στιγμή πρωταγωνιστήσουν άλλες βουλές, ε τότε δεν θα μπορούμε να συμπλέουμε»87.

Σιγά σιγά διατυπώνει το δικό του πολιτικό πρόγραμμα: «Αυτός ο διαχωρι-σμός Αριστεράς, Ακρας Αριστεράς, Δεξιάς, Ακρας Δεξιάς έχει παύσει να λει-τουργεί. Εμείς είμαστε υπέρ των εννοιών με ενότητα και όχι των διαχωριστι-κών γραμμών. Και φωνάζουμε ότι πλέον το μέτωπο είναι πατριωτικό και ενδο-τικό από την άλλη πλευρά. Δεν υπάρχουν προοδευτικοί και συντηρητικοί. Υπάρχουν πατριώτες από τη μία πλευρά κι υπάρχουν οι ενδοτικοί απ* την άλ-λη πλευρά. Οι συμβιβασμένοι με τα πράγματα, οι σύμμαχοι των εχθρών μας, οι προσκυνημένοι των Αμερικανών, των Εβραίων και των Τούρκων. Κι από την άλλη, εκείνοι που έχουν το έθνος στην καρδιά τους. Και το έθνος το έχουν από τον Βρακά κι εκεί που βρίσκεται, μέχρι τον Καραμπελιά, εκεί που βρίσκεται. Επομένως αυτοί είναι συγγενείς μας στον καλό αγώνα. Οι ασυμβίβαστοι»88. Για να προσδιορίσει το πολιτικό αυτό στίγμα, ο Καρατζαφέρης επιμένει σε άλ-λη εκπομπή: «Αισθάνομαι σε μία κοινή πορεία και συγγενής τόσο με τον σμή-ναρχο Βρακά, που πήρε τ' αεροπλάνο και πήγε στην Αλβανία, όσο και με τον Καραμπελιά, προερχόμενο από την Ακρα Αριστερά, αλλά ο οποίος εκτοξεύει σήμερα μηνύματα εθνικά και πατριωτικά, τα οποία ανταποκρίνονται στις ιδέες και τις δικές μου αναλύσεις. Μπορώ να υπάρξω και να συλλειτουργήσω με την κυρία Λιάνα Κανέλλη και όλα αυτά τα οποία πρεσβεύει, υιοθετεί βεβαίως, περ-νάει και καταγγέλλει μέσα από το αξιολογότατο περιοδικό Νέμεσις»*9.

Απαντώντας σε όσους τον κατηγορούν για ρατσιστικές απόψεις, ο Καρα-τζαφέρης υποστηρίζει ότι «οι Έλληνες» δεν είναι ρατσιστές: «Ποιο ρατσισμό; Είμαστε ρατσιστές εμείς οι Έλληνες; Χρόνια δεν είχαμε τις Φιλιππινέζες, τους Πολωνούς; Είπαμε καμιά κουβέντα;»90 Για να στηρίξει, μάλιστα, τον ισχυρισμό του επικαλείται και πανομοιότυπη δήλωση του Αρχιεπισκόπου σε κυριακάτικο κήρυγμα: «Ο Χριστόδουλος κατέστησε χτες σαφές ότι δεν υπάρχει ρατσι-σμός»91.

Τις ίδιες μέρες αναλαμβάνει εκστρατεία για να πείσει τους τηλεθεατές του ότι δεν βρίσκεται η ρατσιστική Χρυσή Αυγή πίσω από τη δολοφονική απόπειρα κατά του Δημήτρη Κουσουρή και των δύο συναγωνιστών του, Γιάννη Καρα-μπατσόλη και Ηλία Φωτιάδη, το απόγευμα της 16ης Ιουνίου 1998 απέναντι

87. «Νέα Ελπίδα», Telecity. 6.7.1998. 88. «Νέα Ελπίδα». Telecity. 2.6.1998. 89. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 10.6.1998. 90. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 9.6.1998. 91. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 6.7.1998.


από τα δικαστήρια της Ευελπίδων: «Ενώ η ηγεσία του εκπαιδευτικού κινήμα-τος είπε ότι είναι αναρχικοί [οι δράστες], η Ελευθεροτυπία επιχειρεί να στρέ-ψει τα πυρά με βεβαιότητα προς την άλλη πλευρά [τη Χρυσή Αυγή]. Εγώ σαν Telecity, σαν Γιώργος Καρατζαφέρης, καταδικάζω με πάρα πολλή οργή οποι-ονδήποτε έκανε τα γεγονότα. Και αν μεν είναι αναρχικοί, να τους κόψουν το κεφάλι. Αν είναι Χρυσαυγίτες, να τους κόψουν και το κεφάλι και τα χέρια. Δεν μπορούμε όμως άλλα να λένε οι άνθρωποι που ήταν στην πορεία και άλλα να λέει η Ελευθεροτυπία. Πράγμα που πρέπει να μας βάλει όλους σε σκέψεις»92. Στην εκπομπή παρεμβαίνει ο «υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων του κόμματος της Χρυσής Αυγής» Κίμων Νικολόπουλος, ο οποίος αρνείται κάθε σχέση της ναζι-στικής οργάνωσης με το επεισόδιο. Ο Καρατζαφέρης αισθάνεται δικαιωμένος: «Οι ίδιοι είπαν ότι κατακρίνουμε. Εάν λοιπόν οι ίδιοι κατακρίνουν εαυτούς, μόνον αυτή η ερμηνεία για την Ελευθεροτυπία μπορεί να περάσει». Τις επόμε-νες μέρες ο Καρατζαφέρης συνεχίζει: «Επιμένει η Ελευθεροτυπία ότι είναι η Χρυσή Αυγή. Και έρχεται ο κ. Λαφαζάνης και λέει ότι είναι κάτι άλλο. Αν ήταν Χρυσαυγίτες, θα έβγαινε ο κ. Ρωμαίος. Αλλά επειδή δεν είναι από κει, απ* ό,τι προκύπτει, ο κ. Ρωμαίος διστάζει»93. Το συμπέρασμα του βουλευτή-διαφημιστή διατυπώνεται έμμετρα: «Το θέμα μυρίζει, όζει / και τίποτα δεν τους σώζει».

Μαζί με τους Χρυσαυγίτες, ο Καρατζαφέρης δεν ξεχνά και τους πάντα προ-σφιλείς του φιλοβασιλικούς. Σε ρεπορτάζ παρουσιάζει εκδήλωση της ΒΕΟ του Αλέξανδρου Κουντουρά, που «εόρτασε και φέτος την ονομαστική εορτή του Παύλου, του πρωτότοκου υιού του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, τέως βασιλέ-ως των Ελλήνων και διαδόχου της οικογενείας», ενώ απαγγέλλεται και σχετικό ποίημα: «Να γίνει ο Κωνσταντίνος μας / ο αυτοκράτοράς μας / και συ να 'σαι στη στέψη δίπλα του / μες στην Αγιά Σοφιά μας»94. Για να προκαλέσει τη συ-μπάθεια των τηλεθεατών του στην οικογένεια Γκλίξμπουργκ, ο Καρατζαφέρης εξιστορεί τη σχέση του με τον Παύλο: «Τον είχα γνωρίσει παλιότερα, μαζί με τον Νικόλαο, ο οποίος είχε μεγαλώσει πιο μόρτικα. Ήμασταν σ' ένα ελληνικό μπουζουξίδικο στο Λονδίνο. Μπήκαν μέσα κάτι Τουρκοκύπριοι, κάτι είπαν, έγινε μια παρεξήγηση και ύστερα από λίγο έπεφτε το ξύλο της αρκούδας. Από τη μια μεριά οι πρίγκιπες, εγώ και κάποιος φίλος που τώρα έχουν χαθεί τα ίχνη του και από την άλλη πλευρά οι Τουρκοκύπριοι. Είναι παιδιά της πιάτσας, του πεζοδρομίου».

Για να ικανοποιήσει το ακροδεξιό ακροατήριο, και αξιοποιώντας την εκ-στρατεία που είχε κάνει με την TV-Press την περίοδο της ασθένειας του Ανδρέα Παπανδρέου, ο Καρατζαφέρης επιτίθεται εναντίον του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ τη

92. «Νέα Ελπίδα», Telecity. 19.6.1998. 93. «Νέα Ελπίδα». Telecity. 24.6.1998. 94. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 6.7.1998.


μέρα που γίνεται το πολιτικό του μνημόσυνο στη Βουλή. Μιλά για τις «γκόμε-νες», το «όνειδος» και τη «ρουφιανιά» του, τον κατηγορεί ότι «κρύφτηκε στα φουστάνια της Ρασσιά και της Μάργκαρετ» και καταλήγει ότι «έκανε ιδεολογία την κλεψιά»95.

Το τέλος του 1998 σημαδεύεται από δύο κινήσεις του Καρατζαφέρη. Η πρώ-τη είναι το σταθερό αίτημα να αποφυλακιστούν οι πραξικοπηματίες. Με την «ευκαιρία των Χριστουγέννων» ζητά από τον υπουργό Δικαιοσύνης «να στα-ματήσει τον εγκλεισμό στις φυλακές όσων έχουν απομείνει από την περίοδο της επταετίας». Η δεύτερη είναι η «αποκάλυψή» του ότι οι Τούρκοι στα εσώρουχά τους εικονίζουν τα «κυρίαρχα πρόσωπα της πίστης μας». Ζητά λοιπόν να μάθει από τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Εξωτερικών «τι θα κάνει η ελληνική κυβέρνηση -η οποία γνωρίζει το θέμα από τις 28 Νοεμβρίου- ενάντια στη νέα αυ-τή θρασύτατη, ανήθικη και ανίερη πρόκληση της γείτονος Τουρκίας».

Στο διάστημα αυτό, με κάθε ευκαιρία αναδεικνύει τις σχέσεις του με τους φιλοβασιλικούς και επανέρχεται στις κατηγορίες κατά του Ανδρέα. Στα μέσα του 1999 είναι πρόεδρος της OK Ε Τύπου και Μέσων Ενημέρωσης της Νέας Δη-μοκρατίας και καταγγέλλει τους δημοσιογράφους της «παρατάξεως» που βοη-θούν τους επιχειρηματίες του Τύπου, οι οποίοι υποστηρίζουν το ΠΑΣΟΚ, όπως (τότε) το συγκρότημα του Ταύρου: «Ο Κουρής γίνεται δυνατός από τον Γιώργο Τράγκα που έχει και τη Βραδυνή και τον Πάνο Παναγιωτόπουλο που θέλει να πολιτευθεί και με τη Νέα Δημοκρατία»96.

Στην εκπομπή του ο Καρατζαφέρης αφιερώνει κάποιο χρόνο στους ακροα-τές και αξιοποιεί κάθε «πάσα» που του δίνεται για να εκφράσει τις ακραίες πλευρές των απόψεών του. Κάποιος ακροατής υποστηρίζει, λ.χ., τον Γκλίξ-μπουργκ: «Εγώ ανήκω εις το βασιλικό κόμμα, αλλά υποστηρίζω τη Νέα Δημο-κρατία. Αν ήταν ο Βασιλεύς στην Ελλάδα, δεν θα τα έκανε αυτά ο κ. Παπανδρέ-ου, ο λωποδύτης»97. Η αναφορά στον νεκρό ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ κάνει τον Κα-ρατζαφέρη να ξεκαρδιστεί στα γέλια: «Να 'σαι καλά», λέει στον οπαδό του. Στη συνέχεια σοβαρεύεται και επιστρατεύει πάλι την τεχνική της διγλωσσίας: «Δεν νομίζω ότι το πρώτο προσδιοριστικό είναι λωποδύτης, αλλά έχω την αίσθηση ότι με όλα αυτά που έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου και τον συνοδεύουν στην πορεία του, και αυτό κολλάει λίγο στην αυτοβιογραφία [sic] του. Όλα αυτά τα πάμπερς, τα σκοτεινά, το 7-6, δε νομίζω ότι είναι το πλέον καθαρό για έναν πο-λιτικό άνδρα, όταν 13 ανώτατοι δικαστικοί της χώρας, οι μισοί σε θεωρούν απατεώνα και οι άλλοι μισοί, και για λόγους αν θέλετε πολιτικούς, δεν σε θεω-ρούν απατεώνα, δεν είσαι ο πλέον των εντίμων».

95. «Νέα Ελπίδα», Telecity, 24.6.1998. 96. «Χέρι-χέοι», Telecity, 10.5.1999. 97. Στο ίδιο.


Το φθινόπωρο του 1999 ο Καρατζαφέρης ξαναβρίσκεται στο επίκεντρο της επικαιρότητας με την προσωπική του εκστρατεία, που έχει διακηρυγμένο στόχο να προκαλέσει εκλογές με αφορμή την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας. Στην πραγματικότητα, με την πρόταση αυτή, ο Καρατζαφέρης εμφανίζεται ως πιο σκληρός πολέμιος του ΠΑΣΟΚ από την κομματική ηγεσία, ενώ στηρίζεται και πάλι στη δύναμη του Μητσοτάκη. «Θα προκαλέσουμε εκλογές. Δεν μπορούμε να συλλειτουργούμε με το απόστημα. Μ' εκείνον που διανθίζει την πολιτική ζωή με σκάνδαλα δεν μπορούμε να έχουμε καμιά σχέση. Όσον αφορά το θέμα της Προεδρίας, εγώ επαναλαμβάνω: εκλογές και την επόμενη μέρα Μητσοτά-κης. Όλα τ' άλλα δεν τα συζητώ. Δεν είναι δυνατόν η Ελλάδα να έχει την πολυ-τέλεια αυτού του μεγάλου ανδρός, του Κώστα Μητσοτάκη, που είναι από το '46 βουλευτής, με τις διεθνείς γνωριμίες. Αυτόν που θα είναι πρόεδρος του χρόνου τέτοια εποχή στις Ηνωμένες Πολιτείες, τον Τζορτζ Μπους τον νεότερο, τον ξέρει από φοιτητή ο Μητσοτάκης και θα 'ναι πρόεδρος των ΗΠΑ. Κι εγώ θα πάω να βρω τον οποιονδήποτε; Όχι. Τίμησε η Ελλάδα τον Κωστή Στεφανό-πουλο. Μπράβο στον Κωστή Στεφανόπουλο, δεξιάρα ήταν σε όλη του τη ζωή και μπράβο του. Έγινε πέντε χρόνια Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Τι είναι πιο έντιμο; Να κάτσει δέκα ο Στεφανόπουλος ή να κάτσει πέντε ο Στεφανόπουλος και πέντε ο Μητσοτάκης; Εγώ σας ρωτάω, τίμιοι Νεοδημοκράτες. Τι είναι το καλύτερο; Τι είναι το πιο έντιμο; Αυτό φωνάζω, αυτό θα λέω και στον πρόε-δρο. Πιστεύω ότι αυτό θα περάσει στο τέλος, όπως πέρασε και η εμμονή για τη μάχη με τα σκάνδαλα»9*. Τελικά η πρόταση Καρατζαφέρη δεν πέρασε, αλλά ο Μητσοτάκης θα ανταποδώσει τα καλά λόγια, λίγους μήνες αργότερα, όταν τε-θεί θέμα οριστικής διαγραφής του Καρατζαφέρη99.

Στην προεκλογική του καμπάνια του 2000, ο Γιώργος Καρατζαφέρης συνε-χίζει τα ανοίγματά του στη σκληρή Ακροδεξιά. Δεν διστάζει να κλείσει το μάτι και πάλι στους ναζιστές. Απαντώντας στην ερώτηση «ποια η γνώμη σας για τον εθνικοσοσιαλισμό;», ο βουλευτής της Β' Αθηνών δεν έχει κανένα πρόβλημα να απαντήσει (γραπτά, στην ιστοσελίδα του) ότι «όσον αφορά τις αποστάσεις του από τον κομμουνισμό, το κεφάλαιο και άλλες επιβολές [sic] της ανθρωπότητας, υπάρχουν στοιχεία αποδοχής»100.

Μετά την οριακή επικράτηση του ΠΑΣΟΚ στις βουλευτικές εκλογές της 9ης Απριλίου 2000, ο Καρατζαφέρης θα επιχειρήσει για λίγες μέρες να πείσει τον αρχηγό του να μην αναγνωρίσει το αποτέλεσμα, αλλά πολύ γρήγορα θα αντιλη-φθεί ότι η ηγετική ομάδα του κόμματός του δεν είναι διατεθειμένη να εγκατα-λείψει τη στρατηγική του «μεσαίου χώρου», με την οποία εξάλλου έφτασε στα

98. «Χέρι-χέρι», Telecity, 23.10.1999. 99. Βλ. παρακάτω. 100. Ιός, «Τα άλλα θύματα της πόλωσης». Ελευθεροτυπία, 15.4.2000.


πρόθυρα της εξουσίας. Έχει κατορθώσει να εκλεγεί και πάλι στην όγδοη θέση του ψηφοδελτίου της Β' Αθηνών και αισθάνεται αρκετά ισχυρός να πετάξει το γάντι. Θεωρώντας αδύναμο κρίκο της ομάδας Καραμανλή τον εκπρόσωπο Τύ-που του κόμματος Αρη Σπηλιωτόπουλο, στρέφει τα πυρά του προς εκείνον. Ση-μείο καμπής στις σχέσεις του με το κόμμα η συνέντευξη που θα παραχωρήσει στον Τύπο της Κυριακής. Στη συνέντευξη αυτή ο Καρατζαφέρης θα αναλύσει όλη την πολιτική του πλατφόρμα, που έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τη στρατη-γική του μεσαίου χώρου που ακολουθεί εκείνη την περίοδο η Νέα Δημοκρατία: «Ποιος μας αναγκάζει να φύγουμε από τις αρχές και τις αξίες του Κωνσταντί-νου Καραμανλή και να πάω να στριμωχτώ στον μεσαίο χώρο; Δεν με ενδιαφέ-ρει η ετικέτα, ας τον πουν και αναρχικό αν το θέλουν ο Καραμανλής με τον Αρη. [...] Θα έλεγα να απευθυνθεί το ερώτημα στους 125 βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας. Αν υπάρχουν δύο ταυτόσημες απαντήσεις στους βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας τι εστί μεσαίος χώρος, εγώ θα βγω να βροντοφωνάξω "δώ-στε το Νόμπελ ευφυΐας σε αυτόν που συνέλαβε τον όρο μεσαίος χώρος". Ου-δείς ξέρει τι είναι».

Η προσωπική επίθεση στον Σπηλιωτόπουλο, τον οποίο χαρακτηρίζει «Σα-λώμη», υποδεικνύοντάς τον ως υπεύθυνο για τις απομακρύνσεις σημαντικών στελεχών, όπως ο Λιάπης και ο Δήμας, είναι μόνο το γαργαλιστικό στοιχείο της πολεμικής του Καρατζαφέρη. Στην πραγματικότητα επιτίθεται ευθέως στον αρχηγό της Νέας Δημοκρατίας, αποδίδοντάς του ανικανότητα και υποταγή στη διαπλοκή. Απειλεί, μάλιστα, να πάρει τη ρεβάνς στο επικείμενο έκτακτο Συνέ-δριο του κόμματος. Σε ερώτηση αν πρόκειται να ιδρύσει δικό του κόμμα, ο βου-λευτής της Νέας Δημοκρατίας απαντά σιβυλλικά: «Δεν θα τους παρακολουθή-σω στον κατήφορο. Θα προσπαθήσω να τους συγκρατήσω από τον κατήφορο που έχουν οδηγηθεί. Δεν πιστεύω ότι η Νέα Δημοκρατία θα έχει τη δυσμενή εξέ-λιξη να ακολουθήσει τους πειραματισμούς, τους δογματισμούς Λούλη και Αρη. Αν ο Καραμανλής, για λόγους που γνωρίζει, έχει εγκλωβιστεί σ' αυτή τη λογι-κή, δεν θα τον παρακολουθήσω. Δεν παραχωρώ σε κανέναν τη Νέα Δημοκρα-τία, αλλά επιτρέπω σε οποιονδήποτε να πάρει το δρόμο του έξω από τη Νέα Δημοκρατία. Αν θέλει ο Καραμανλής να πάρει δρόμο έξω από τη Νέα Δημοκρα-τία και εννοώ το ριζοσπαστικό φιλελευθερισμό, εγώ δεν θα τον παρακολουθή-σω. Είναι δικαίωμά μου. Δρόμοι, οι οποίοι οδηγούν σε Ζάλογγο, δεν υιοθετού-νται από μένα με τίποτα» 101.

Τα ίδια είχε υποστηρίξει ο Καρατζαφέρης και δυο βδομάδες νωρίτερα, σε άλλη εφημερίδα. Μιλώντας στην Ακρόπολι και την παλιά του συνεργάτρια στο Telecity Γιώτα Αντωνοπούλου, είχε επιτεθεί και πάλι στην πολιτική του «με-

101. «Σαλώμη της ΝΔ ο κ. Σπηλιωτόπουλος», συνέντευξη στην Κατερίνα Κατσαρού, Τύπος της Κυριακής, 7.5.2000.


σαίου χώρου» και είχε μιλήσει για «Ζάλογγο», ενώ για το χαρακτηρισμό «ακροδεξιός» είχε αντιδράσει και πάλι έντονα: «Όχι μόνο δεν αισθάνομαι "ακραίος", αλλά καταγγέλλω αυτούς τους χαρακτηρισμούς. Αποκηρύσσω δε, μετά βδελυγμίας, κάθε πράξη που κινείται στα όρια της ακρότητας. Θεωρώ ύβρη το χαρακτηρισμό "ακροδεξιός" και καθιστώ σαφές το εξής: από εδώ και πέρα όποιος προσπαθήσει να μου κολλήσει "ακροδεξιά" ταμπέλα θα έχει συνέ-πειες με τη δικαιοσύνη»102. Από την άλλη, η πλευρά Καραμανλή θα αποδώσει ευθύνες για την ήττα στις εκρήξεις Καρατζαφέρη. Σύμφωνα με δημοσιογραφι-κές πληροφορίες, λίγες μέρες μετά τις εκλογές, ο Καραμανλής εξομολογήθηκε στον Στέφανο Μάνο: «Μας κατέστρεψαν τα βίντεο τύπου Καρατζαφέρη που υπόσχονταν ότι θα διορίσουμε 500.000 δικά μας παιδιά»103. Ο Αγγελος Μπρα-τάκος θα προβάλει την ίδια ερμηνεία για την εκλογική ήττα: «Αρνητικές υπήρ-ξαν και οι δηλώσεις του Γ. Καρατζαφέρη για 500.000 κομματικούς διορισμούς, που αξιοποιήθηκαν από την κυβερνητική προπαγάνδα για να εμφανιστεί η Νέα Δημοκρατία ως ρεβανσιστικό κόμμα»104.

Όπως ταιριάζει σ' έναν τηλεοπτικό πολιτικό αστέρα, ο Καρατζαφέρης θα πληροφορηθεί τη διαγραφή του από την οθόνη της τηλεόρασης. Μιλώντας στο Mega το βράδυ της Δευτέρας 8.5.2000, την επομένη δηλαδή της συνέντευξης Καρατζαφέρη, ο Κώστας Καραμανλής ανακοινώνει ότι ο βουλευτής με όσα υποστήριξε «έθεσε εαυτόν εκτός παρατάξεως». Στην απόφαση της διαγραφής κατέληξε ο αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας όταν διαπίστωσε ότι ο Καρατζαφέ-ρης δεν περιορίστηκε στη συνέντευξη, αλλά και το μεσημέρι της Δευτέρας από την εκπομπή του στο Telecity επανέλαβε τις ίδιες επιθέσεις.

Ακόμα και τότε, όμως, τα ηγετικά στελέχη της Νέας Δημοκρατίας δεν συναί-νεσαν με προθυμία στη διαγραφή. «Όταν, την επομένη ημέρα, 9 Μαΐου 2000, [ο Καραμανλής] συναντήθηκε με τα μέλη του Πειθαρχικού Συμβουλίου της Κοινο-βουλευτικής Ομάδας, αντιμετώπισε την απροθυμία τους»105. Ο πρόεδρος του Πειθαρχικού I. Κεφαλογιάννης «εξέφρασε σοβαρές επιφυλάξεις για τις συνέ-πειες που θα είχε τυχόν οριστική διαγραφή του Γ. Καρατζαφέρη και τάχθηκε υπέρ της επίλυσης του προβλήματος με διάλογο και συνεννόηση»106. Ο Αχ. Κα-ραμανλής έκρινε ότι «δεν είναι κατάλληλη στιγμή για τέτοιες αποφάσεις», ενώ οι I. Βαρβιτσιώτης και Γ. Παναγιωτόπουλος «απέφυγαν να εμπλακούν στην υπόθεση», επικαλούμενοι προσωπικούς λόγους. Η μόνη λύση που απέμενε

102. «Είμαστε δεξιοί, όχι ακροδεξιοί», συνέντευξη στη Γιώτα Αντωνοπούλου, Ακρόπολις, 23.4.2000.

103. Το Βήμα, 16.4.2000. 104. Αγγελος Μπρατάκος, Η ιστορία της Νέας Δημοκρατίας, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 2002, σ.

870 . 105. Στο ίδιο, ο. 874. 106. Στο ίδιο.


στον αρχηγό ήταν να προχωρήσει σε διαγραφή με προσωπική απόφαση. Η κρι-τική του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στη διαγραφή προκάλεσε μεγάλη αναταρα-χή στο κόμμα και έλαβε ευρεία δημοσιότητα. Στις 10 Μαΐου ο Μητσοτάκης σχολίασε: «Θα πω κάτι πολύ απλό. Αν η Νέα Δημοκρατία πάψει να είναι ένα δημοκρατικά οργανωμένο, πολυσυλλεκτικό κόμμα, δεν έχει καμία ελπίδα να ξαναδεί εξουσία». Ακόμα οξύτερο ήταν το πρωτοσέλιδο της προσωπικής εφη-μερίδας του στα Χανιά: «Μαζί με τον Καρατζαφέρη διέγραψε και το καταστα-τικό ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας»107.

Είναι σαφές ότι μόνο ο στενός ηγετικός πυρήνας του κόμματος γύρω από τον Καραμανλή ήταν πεισμένος για την αναγκαιότητα της διαγραφής. Ο σύμ-βουλος επικοινωνίας του προέδρου θα γράψει αργότερα ότι οι συγκυρίες ευ-νόησαν τον Καραμανλή «να προχωρήσει στη διαγραφή ενός ακραίου βουλευτή της Νέας Δημοκρατίας»108, θεωρώντας ότι μ' αυτό τον τρόπο ο αρχηγός του κόμματος έγινε πιο πειστικός για το μέτωπό του προς την Ακροδεξιά και την επικράτηση στον λεγόμενο «μεσαίο χώρο». Αλλά τη θετική αυτή ερμηνεία της διαγραφής διέψευδε η εικόνα των στελεχών που διαφωνούσαν, ενώ και οι διαρ-ροές προς τον Τύπο απλά αναθέρμαιναν την παλιά αντίθεση Καραμανλικών και Μητσοτακικών109.

Ο χαρακτήρας της προσωπικής επίθεσης κατά του Σπηλιωτόπουλου και η εκμετάλλευση που ακολούθησε από μερίδα των φιλοκυβερνητικών μέσων ενη-μέρωσης διεύρυναν το χάσμα μεταξύ Καρατζαφέρη και Καραμανλή. Είναι αλή-θεια ότι τις επιθέσεις κατά του Αρη Σπηλιωτόπουλου δεν τις ξεκίνησε ο Καρα-τζαφέρης. Ήδη κατά την προεκλογική περίοδο υπήρξαν πολλές παρόμοιες προσωπικές επιθέσεις εναντίον Σπηλιωτόπουλου και Καραμανλή. Αλλά ο χα-ρακτηρισμός «Σαλώμη» τροφοδότησε μια νέα σειρά κίτρινων και ροζ σχολια-σμών, κυρίως από το ραδιόφωνο, σε σημείο που υποχρεώθηκε ο τότε εκπρόσω-πος Τύπου της αξιωματικής αντιπολίτευσης να καταφύγει στη δικαιοσύνη ενα-ντίον του ραδιοσταθμού Flash (συμφερόντων τότε Σωκράτη Κόκκαλη) και τριών δημοσιογράφων που πρωταγωνίστησαν στη σχετική εκστρατεία, του Νί-κου Κακαουνάκη, του Θέμου Αναστασιάδη και του Βαγγέλη Περρή. «Οι εκπο-μπές των τριών εναγομένων δημοσιογράφων που είναι πολιτικού και σατιρι-κού περιεχομένου», καταλήγει η δικαστική απόφαση που εκδόθηκε δύο χρόνια αργότερα, «έγιναν με αφορμή τα λεχθέντα, εκείνη την εποχή, από τον Γεώργιο Καρατζαφέρη, τέως μέλος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας σε βάρος του ενάγοντος που είναι υψηλόβαθμο στέλεχος του κόμματος αυτού, εκπρόσωπος Τύπου (τότε) και νυν βουλευτής Επικρατεί-

107. Κήρυξ (Χανιά), 11.5.2000. 108. Γιάννης Λούλης, Το τέλος μιας κυριαρχίας, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 2004, σ. 123. 109. «Για σχέδιο Μητσοτάκη μιλούν τώςα οι Καοαμανλικοίί», Το Βήμα, 11.5.2000.


ας. Το σύνολο των ανωτέρω κειμένων δεν περιέχει ισχυρισμούς περί γεγονό-των, ώστε να απαιτηθεί έρευνα περαιτέρω της αναληθείας ή μη αυτών. Ωστόσο διακριβώνεται εύκολα από το σύνολο των εκφράσεων των τριών δημοσιογρά-φων, ως και του τρόπου με τον οποίο εκφράστηκαν, ότι υπάρχει σκοπός εξυ-βρίσεως». Το δικαστήριο έκρινε ότι «οι φράσεις που αναφέρονται στο πρόσω-πο του ενάγοντος έχουν άμεσο στόχο την προσβολή της προσωπικότητάς του, δεδομένου ότι δεν πρόκειται για απλή αναπαραγωγή των λεχθέντων από τον Γεώργιο Καρατζαφέρη, αλλά από τα συνολικά κείμενα των εκπομπών αποδει-κνύεται ότι αυτοί έχουν αποδεχθεί τις απόψεις τούτου, τις οποίες ακολούθως σχολίασαν και σατίρισαν με τρόπο αήθη υπερβαίνοντα τα όρια της κοσμιότη-τας και τέλος, διατύπωσαν υβριστικούς και επιλήψιμους χαρακτηρισμούς και ιδιότητες σε βάρος τόσο του ενάγοντος όσο και του πολιτικού αρχηγού του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας Κωνσταντίνου Καραμανλή». Πάντως η από-φαση καταλήγει -εκτός από την επιβολή σοβαρού ποσού αποζημίωσης- και στην απαγόρευση της χρήσης της λέξης «Σαλώμη» από τους τρεις δημοσιογρά-φους: «Οι εναγόμενοι πρέπει να υποχρεωθούν να παραλείπουν στο μέλλον την αναφορά παρομοίων εκφράσεων σχετικών με τον χαρακτηρισμό Σαλώμη»110.

Θα έκανε εντούτοις λάθος όποιος θα απέδιδε σε τυχαία παρόρμηση ή λάθος επιλογή την έκρηξη Καρατζαφέρη κατά Σπηλιωτόπουλου που οδήγησε στη δια-γραφή του. Αρκετούς μήνες πριν από τις εκλογές ο Καρατζαφέρης προετοίμαζε το έδαφος για τη νέα αυτόνομη πολιτική πορεία του. Η προσωπική του εφημε-ρίδα Άλφα Ένα αρχίζει να εκδίδεται από τις 15 Ιανουαρίου 2000, τρεις μήνες σχεδόν πριν από τις εκλογές. Οι προσεκτικοί τηλεοπαδοί του Καρατζαφέρη διέκριναν ότι αρκετούς μήνες νωρίτερα η εκπομπή του έχει μετονομαστεί σιω-πηλά από «Νέα Ελπίδα» σε «Χέρι-Χέρι». Ο συμβολισμός σαφής. Ο καναλάρ-χης δεν μιλά πλέον για το ακροδεξιό «συμπλήρωμα» της Νέας Δημοκρατίας, αλλά για την προσωπική του πολιτική οργάνωση. Ήρθε η ώρα να δοκιμάσει στην πράξη όσα επί χρόνια μεθοδικά προετοίμαζε από την εκπομπή του.

Ακόμα και τότε, από την πλειοψηφία των αναλυτών ο Καρατζαφέρης έχει εξασφαλισμένη πολιτική ασυλία, ενώ και οι κατά τεκμήριο σοβαροί πολιτικοί συντάκτες αδυνατούν να διακρίνουν τα ακροδεξιά χαρακτηριστικά της παρέμ-βασής του. Δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα. Ο Αγγελος Στάγκος στο Βήμα θα θυμίσει ότι «ο Καρατζαφέρης συμμετείχε ενεργά στην ομάδα του στενού συ-νεργάτη του κ. Κ. Μητσοτάκη, του Κ. Σπυρόπουλου», και συμπεραίνει ότι «αν ο άνθρωπος ανήκε ιδεολογικά στην Ακροδεξιά, θα είχε διαμαρτυρηθεί έντονα για την κυβέρνηση Νέας Δημοκρατίας - Συνασπισμού, αλλά βεβαίως δεν το έκανε»1 ". Την ίδια εκτίμηση έχει και ο τότε ιθύνων νους του Ελεύθερον Τύπον,

110. Απόφαση 4890 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, 5.7.2002. 111. Αγγελος Στάγκος, «Κρίση προσώπων». Το Βήμα, 12.5.2000.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΛΥΜΒΗΘΡΑ ΤΟΥ ΣΙΛΩΑΜ ΣΤΟ ΧΟΡΟ ΤΗΣ ΣΑΛΩΜΗΣ ΙΟΙ

Γιώργος Κύρτσος, ο οποίος δημοσίευσε και την επίμαχη συνέντευξη. Στο βι-βλίο του που κυκλοφόρησε τρία χρόνια αργότερα, ο Κύρτσος θα διαφωνήσει με τον τρόπο που αντιμετωπίστηκε ο Καρατζαφέρης: «Κατά την άποψη μου, στε-λέχη σαν τον Καρατζαφέρη πρέπει να ενσωματώνονται στην προσπάθεια ενός πολυσυλλεκτικού κόμματος εξουσίας, όχι να οδηγούνται στο περιθώριο για λόγους εντυπωσιασμού. Αρκεί να θυμίσω ότι ο Καρατζαφέρης στήριξε, με τις δυνάμεις του, τα ανοίγματα Μητσοτάκη προς την Αριστερά. Επομένως, αντί να επιδίδεται η ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας σε κυνήγι ακροδεξιών μαγισσών, θα μπορούσε να εντάξει τον Καρατζαφέρη -και όσους σκέφτονται σαν αυτόν-στην κοινή προσπάθεια με την κατάλληλη καθοδήγηση»112. Στο ίδιο βιβλίο ο Κύρτσος αποκαλύπτει ότι δέχτηκε να φιλοξενήσει τη συνέντευξη «στο όνομα του διαλόγου και της παλιάς φιλίας» του με τον Καρατζαφέρη, αλλά και «για να δώσω βήμα σε ένα στέλεχος που πρωταγωνιστούσε στην αμφισβήτηση του Αρη Σπηλιωτόπουλου»"'. Γι' αυτόν η ουσία ήταν να πετύχει την απομάκρυνση του Σπηλιωτόπουλου, τον οποίο θεωρούσε εμπόδιο στα δικά του επιχειρηματι-κά και πολιτικά σχέδια. Και βέβαια δικαιώθηκε: «Με την επιθετική κίνηση του Καρατζαφέρη άρχισε η αντίστροφη μέτρηση για τον Σπηλιωτόπουλο. Όσοι γνωρίζαμε τον τρόπο που σκέπτεται και δρα ο Καραμανλής ήμασταν βέβαιοι ότι θα τον απομάκρυνε για να προστατευτεί ο ίδιος»"4.

Μια χρονική σύμπτωση προκάλεσε τη ριζοσπαστικοποίηση της κριτικής Καρατζαφέρη προς το μέχρι τότε κόμμα του. Αίγες μέρες μετά τη διαγραφή του βουλευτή, στις 15.5.2000, ανακοινώθηκε η απόφαση του προέδρου της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, σύμφωνα με την οποία έπρεπε να απαλειφθεί η αναγραφή του θρησκεύματος των πολιτών στις αστυ-νομικές ταυτότητες. Η αντίδραση της Ιεραρχίας και παραεκκλησιαστικών ορ-γανώσεων ήταν σφοδρή. Η υπόθεση είχε απ' όλα: συνωμοσία, Εβραίους, κίν-δυνο αφανισμού του έθνους, γραικύλους και προδότες. Ο Καρατζαφέρης δεν έχασε την ευκαιρία. Η εκστρατεία κατά της εφαρμογής αυτής της απόφασης επρόκειτο να συγκροτήσει τον πολιτικό λόγο του κόμματος που είχε ήδη στα σκαριά.

112. Γιώργος Κύρτσος, Ο μυστικός πόλεμος των εξουσιών, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2003, σ. 125-6.

113. Στο ίδιο, σ. 126. 114. Στο ίόιο, σ. 127.

IV

Η πολιτική της χολής (2000-2004)

Μόλις βρέθηκε εκτός κόμματος, ο Γιώργος Καρατζαφέρης δεν έχασε την ψυ-χραιμία του. Αλλωστε, όπως φαίνεται από όσα προηγήθηκαν, η πολιτική του ισχύς δεν στηριζόταν στον κομματικό μηχανισμό, αλλά στον προπαγανδιστικό οργανισμό του Telecity (και στη συνέχεια Τηλεάστυ), με τον οποίο είχε κατορ-θώσει να μονοπωλεί την ιδεολογική συγκρότηση των κομματικών οπαδών. Θε-ωρώντας ότι έχει εξασφαλίσει την προσωπική σχέση με μεγάλη μερίδα των ψη-φοφόρων του κόμματος, ο Καρατζαφέρης είναι έτοιμος να τους οδηγήσει στον δικό του δρόμο. Το σχήμα της Νέας Ελπίδας αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά και μάλιστα απαλλαγμένο από την πρόσδεσή του στον μητρικό κομματι-κό σχηματισμό.

Από την άλλη πλευρά, τα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας δεν έπαψαν να τον θεωρούν «δικό τους άνθρωπο». Ακόμα και χρόνια αργότερα θα ακούγονται από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας φωνές που θα τον καλούν να επιστρέ-ψει, παραβλέποντας ότι έχει ιδρύσει το δικό του κόμμα1. Την εικόνα ότι παρα-μένει εντός της παρατάξεως και ότι, όσο κι αν στρέφεται εναντίον του κόμμα-τος που τον εξέλεξε βουλευτή, σκοπός του δεν είναι άλλος από το να επαναφέ-ρει την ηγεσία στον «ορθό» δρόμο, θα την καλλιεργήσει συστηματικά στη συνέ-χεια ο Γιώργος Καρατζαφέρης και θα την αξιοποιήσει στο έπακρο κατά τις δια-δοχικές εκλογικές επιτυχίες του στη συνέχεια. Θα τη θυμίσει σε όλες τις προε-κλογικές περιόδους: τον Οκτώβριο του 2002 στις νομαρχιακές εκλογές, τον Ιούνιο του 2004 στις ευρωεκλογές, τον Σεπτέμβριο του 2007 στις βουλευτικές, τον Ιούνιο του 2009 στις ευρωεκλογές και τον Οκτώβριο του 2009 στις βουλευ-τικές. Η ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας δεν θορυβήθηκε από τις κινήσεις του Καρατζαφέρη. Όπως, μάλιστα, διαφαίνεται από την εξιστόρηση της περιόδου αυτής στο βιβλίο του βασικού συμβούλου του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας,

I. Βλ. δηλώσεις της Αννας Μπενάκη στο Κανάλι 10, με τις οποίες καλούσε τον Καρατζαφέ-ρη να επιστρέψει στη Νέα Δημοκρατία τρία ολόκληρα χρόνια μετά την ίδρυση του ΛΑΟΣ (Το Βήμα, 14.11.2003).

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΟΛΗΣ 103

η αποχώρηση του ακροδεξιού βουλευτή θεωρήθηκε καλή ευκαιρία για να επιβε-βαιώσει ο Κώστας Καραμανλής το άνοιγμά του στον «μεσαίο χώρο» και να χρησιμοποιήσει την απειλή της διαγραφής και για άλλους υποψήφιους ακροδε-ξιούς αντάρτες, οι οποίοι «έριξαν τους τόνους, μετά τη διαφαινόμενη απόφαση Καραμανλή να μην ανεχτεί ακραίες τάσεις»2.

Οι εκλογές του 2000 είναι οριακές για τον πολυδιασπασμένο χώρο της Ακρας Δεξιάς. Οι δύο βασικές παρατάξεις που διεκδίκησαν αυτόνομη έκφραση δεν καταφέρνουν να ξεπεράσουν το 0,18 η Πρώτη Γραμμή του Κώστα Πλεύρη και το 0,21 η Εθνική Συμμαχία του Γρηγόρη Μιχαλόπουλου. Πρόκειται για μια από τις χειρότερες εκλογικές επιδόσεις του χώρου από την εποχή της μεταπο-λίτευσης3. Αν συνυπολογιστεί το Κόμμα Ελληνισμός του Σωτήρη Σοφιανόπου-λου, οι τρεις κινήσεις θα περιοριστούν σε 33.100 ψήφους (0,48%), έναντι 72.833 ψήφων (1,13%) που είχαν λάβει στις ευρωεκλογές του προηγούμενου έτους. Η εικόνα διάλυσης του χώρου επιτείνεται από το γεγονός ότι στην Πρώ-τη Γραμμή είχε συνασπιστεί υπό την αρχηγία του Πλεύρη το Ελληνικό Μέτωπο του Μάκη Βορίδη και ομάδα στελεχών της Πολιτικής Ανοιξης, με επικεφαλής το μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος Σάββα Χατζηπαρασκευά4. Η εκλογική κάθοδος αυτών των πολιτικών σχημάτων γίνεται μέσα σε κλίμα διαρ-κών αντεγκλήσεων και διεκδίκησης της πρωτοκαθεδρίας καθενός από τους τέσσερις «αρχηγούς» (Πλεύρης, Μιχαλόπουλος, Βορίδης, Σοφιανόπουλος). Ενώ μέχρι τον Νοέμβριο του 1999 οι ομάδες αυτές διερευνούσαν το ενδεχόμε-νο κοινής τους καθόδου, τελικά επικράτησαν οι προσωπικές στρατηγικές. Το μόνο που έμεινε σε κάθε πλευρά ήταν να διεκδικήσει την υποστήριξη των πατε-ντάτων χουντικών, έτσι ώστε να εμφανιστεί με το χρίσμα της ιστορικής ακρο-δεξιάς ηγεσίας. Για λογαριασμό της κίνησης Μιχαλόπουλου, ο Θ. Ν. Χατζηγώ-γος αναγγέλλει: «Δέσποινα Παπαδοπούλου, Στυλιανός Παττακός, Νικόλαος Μακαρέζος, Νικόλαος Ντερτιλής, Σπύρος Ζουρνατζής, Κώστας Τσίτουρας και πολύ σύντομα η ΕΠΕΝ τάσσονται ανεπιφύλακτα στο πλευρό της Εθνικής Συμ-μαχίας»5. Λίγο πριν τις εκλογές τον διαψεύδει ο Πλεύρης: «Μπορώ να σας πω ότι έχουμε συγκεντρώσει όλον τον χώρο, πλην του κ. Μιχαλόπουλου, ο οποίος έχει την Εθνική Συμμαχία με τον εαυτό του. Θέλω να σας πω ότι κι από την

2. Γιάννης Λούλης, Το τέλος μιας κυριαρχίας, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 2004, σ. 123. 3. Η ΕΔΕ του Γαρουφαλιά το 1974 είχε περιοριστεί σε 1,1%, η Εθνική Παράταξις του Στε-

φανόπουλου έφτασε στο 6,8 το 1977, ενώ το Κόμμα Προοδευτικών του Μαρκεζίνη πήρε 1,7 στις βουλευτικές και 2,0% στις ευρωεκλογές του 1981 και η ΕΠΕΝ του ίδιου του δικτάτορα Παπα-δόπουλου 2,3 στις ευρωεκλογές του 1985, 0,6 στις βουλευτικές του 1984 και 1,16 στις ευρωε-κλογές του 1989.

4. Ο Σάββας Χατζηπαρασκευάς θα επανεκδώσει το 2001 την εφημερίδα Στόχος, ακολουθώ-ντας την ίδια πολιτική γραμμή με τον ιδρυτή του εντύπου Γεώργιο Καψάλη.

5. Ελεύθερη Ώρα. 21.12.1999.


επταετία ο κ. Παττακός, ο κ. Λαδάς, ο κ. Μακαρέζος, ο έγκλειστος στρατηγός Ντερτιλής, όλοι αυτοί είναι υπέρ ημών»6. Τελικά στο ντέρμπι διεκδίκησης των απομάχων της χούντας κέρδισε ο Μιχαλόπουλος, ο οποίος απέσπασε ιδιόγρα-φη υποστήριξη του Ντερτιλή, φωτογραφήθηκε με τη Δέσποινα και κατέβασε στη Λακωνία υποψήφια την κόρη του δικτάτορα Παπαδόπουλου7. Ίσως εκεί κρίθηκε και η νίκη του στα σημεία έναντι της Πρώτης Γραμμής των Πλεύρη-Βορίδη.

Όμως όλοι αυτοί υπολόγιζαν χωρίς τον νέο ξενοδόχο (της Ακροδεξιάς). Γιατί ο Γιώργος Καρατζαφέρης είχε από καιρό προετοιμάσει το έδαφος να υποδεχτεί την εκλογική βάση του χώρου, υποσχόμενος όχι μόνο την αποκατά-σταση των χουντικών, αλλά την επιστροφή στην πραγματική εξουσία. Ήταν επόμενο αυτός που επρόκειτο να επιπλεύσει από την εκλογική συντριβή της Ακροδεξιάς να μην είναι άλλος από τον ιδιοκτήτη του συγκροτήματος Telecity. Ο ίδιος γνώριζε ότι δεν είχε εκλείψει στην Ελλάδα η εκλογική βάση της Ακρο-δεξιάς και ότι η χώρα μας δεν εξαιρείται από το πανευρωπαϊκό φαινόμενο της ανάπτυξης ξενόφοβων, ρατσιστικών και εθνικιστικών απόψεων σε πλατιά κοι-νωνικά στρώματα. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι το 2000 στην κεντρική πολιτική κυριαρχεί το ζήτημα των ταυτοτήτων, το οποίο διχάζει την ελληνική κοινωνία μεταξύ «συντηρητικών» και προσκολλημένων στην «ελληνοχριστιανική παρά-δοση» από τη μια πλευρά και «εκσυγχρονιστών» ή οπαδών του «δυτικού δια-φωτισμού» από την άλλη, ο Καρατζαφέρης θεωρεί ότι έχει έρθει η κατάλληλη στιγμή για το μεγάλο άλμα.

Με όπλο την καλή προσωπική σχέση που διατηρεί με τον τότε Αρχιεπίσκο-πο, από την εποχή που ο Χριστόδουλος Παρασκευαΐδης ήταν μητροπολίτης Δημητριάδος, ο Καρατζαφέρης αναπτύσσει από το κανάλι του μια επιθετική ρατσιστική και αντισημιτική ρητορεία, εμφανίζοντάς την ως γνήσια «ορθόδο-ξη» και «ελληνοκεντρική». Είναι πλέον απαλλαγμένος από τους περιορισμούς της κομματικής πειθαρχίας και δεν διστάζει να συνταχθεί με τους πιο ακραίους συνεργάτες του. Απευθύνεται βέβαια καταρχάς στους πληγωμένους ψηφοφό-ρους της Νέας Δημοκρατίας και τους παρέχει μια ερμηνεία για την οριακή ήττα στις εκλογές. Την ευθύνη κατά τον Καρατζαφέρη έχει ο Καραμανλής, στον οποίο χρεώνει την αποδοχή ενός πλαστού αποτελέσματος που οφείλεται στην αξιοποίηση «παράνομων ελληνοποιήσεων». Ταυτόχρονα, οι εκπομπές του στο Telecity αρχίζουν να παίρνουν απροκάλυπτο αντισημιτικό χαρακτήρα. Σημει-ώνουμε ότι την περίοδο αυτή το μεταναστευτικό πρόβλημα δεν απασχολεί ιδι-αίτερα τον Καρατζαφέρη (όπως, λ.χ., συμβαίνει με άλλα ακροδεξιά σχήματα και, κυρίως, το Ελληνικό Μέτωπο του Μάκη Βορίδη). Ο λόγος του Καρατζα-

6. Συνέντευξη στην Ακρόπολι. 12.3.2000. 7. Ιός, «Τα άλλα θύματα της πόλωσης», Ελευθεοοτυπία, 15.4.2000.


φέρη αναφέρεται κυρίως στην «παγκόσμια συνωμοσία κατά της Ελλάδας και της Ορθοδοξίας», την οποία βέβαια καθοδηγούν -ποιοι άλλοι;- οι Εβραίοι, οι Μασόνοι και οι «Παγκοσμιοποιητές» με όχημα την κατάργηση της αναγραφής του θρησκεύματος στις ταυτότητες. «Κύριε πρωθυπουργέ», ρωτάει με νόημα τον Κώστα Σημίτη από την εκπομπή του ο Καρατζαφέρης, «ήρθε ναι ή όχι στο γραφείο σας το Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εβραίων και σας πίεσε;» Στη συνέ-χεια θυμίζει όσα του δίδαξε τόσα χρόνια ο Πλεύρης: «Να σας πω πολλά παρα-δείγματα συνωμοσίας του Βατικανού και των Εβραίων κατά της Ελλάδος». Και δεν διστάζει να επικαλεστεί την «επιτυχία» του με την αποπομπή του Χρή-στου Ροζάκη από την κυβέρνηση: «Το 1996 θυμάστε τον πόλεμο που έκανα στη Βουλή για έναν Ροζενστάιν, ο οποίος παρουσιαζόταν ως Ροζάκης και υφυ-πουργός Εξωτερικών της χώρας; Φώναζα, φώναζα, φώναζα, στο τέλος ανα-γκάστηκαν να τον φάνε».

Επιμένει ότι το ζήτημα των ταυτοτήτων «δεν είναι τίποτα άλλο παρά εντολή των Εβραίων». Και εξηγεί: «Ζούμε σε μια χώρα που εβραιοκρατείται. Ο πρω-θυπουργός έλκει την καταγωγή από κει. Ααρών Αβουρής ο παππούς του. Και ο Γεώργιος Παπανδρέου έχει τη γιαγιά του, η οποία είναι Πολωνοεβραία, Μινέικο. Όλη η κυβέρνηση ε-βραι-ο-κρα-τεί-ται. Κι ερχόμαστε σ' ένα πολύ καλό μου φίλο μέσα στη Νέα Δημοκρατία, τον Στέφανο Μάνο. Κι εκεί, αν ψάξετε, θα βρείτε πά-λι εβραϊκή ρίζα. Είναι κακό; Εγώ δεν σας λέω αν είναι κακό ή όχι. Εγώ σας δί-νω στοιχεία επί του θέματος. Το αν είναι κακό, είναι άλλη υπόθεση και για άλλους. Όπου δείτε υποστηρικτή του θέματος έχει εβραϊκή ρίζα. Όποιος κι αν είναι. Θα βρείτε στην οικογένεια, στη γυναίκα του, στην πεθερά του». Και βέβαια όλα αυ-τά κατά τον Καρατζαφέρη γίνονται «εις εφαρμογήν των Πρωτοκόλλων της Σιών. Εις εφαρμογήν της νέας τάξεως πραγμάτων. Ποιοι εξυπηρετούνται με όλα αυτά; Από τη μια πλευρά οι Εβραίοι, που είναι ο άμεσος αυτουργός, και ο Πάπας που είναι ο έμμεσος αυτουργός».

Από τις «αποκαλύψεις» αυτές δεν γλιτώνει ούτε ο προηγούμενος αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας: «Ταξίδι επίσημο στη Νέα Υόρκη του Μιλτιάδη Έβερτ. Αρχηγός της Νέας Δημοκρατίας ο Έβερτ. Κάποια στιγμή ξεφεύγει από τους δη-μοσιογράφους και λέει θα κάνω μία επίσκεψη μόνος μου, παρακαλώ πολύ, και φεύγει. Τον ακολουθεί ο δικός μου άνθρωπος, ο Λάμπρος ο Λαμπράκος, ο οποίος γνωρίζει τη Νέα Υόρκη, όπως ξέρει το σαλόνι του σπιτιού του. Και τι βλέπει; Βλέπει τον πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας να πηγαίνει στη μεγάλη Συ-ναγωγή των Εβραίων, να φοράει το σκουφάκι και να εισχωρεί στα ενδότερα. Έχει το βίντεο, μου το φέρνει, μου λέει τι κάνουμε τώρα; Του λέω, Λάμπρο άστο, θα κάνουμε μια μικρή αναφορά της ειδήσεως και θα προχωρήσουμε». Η μπάλα παίρνει και τον νέο αρχηγό: «Τι περιμένετε, όταν ο Κώστας ο Καραμαν-λής με το ίδιο αεροπλάνο, με το ίδιο αυτοκίνητο πήγε στην ίδια λέσχη -τη Λέ-σχη Μπίλντερμπεργκ-, στην ίδια σύνοδο με τον Γιωργάκη Παπανδρέου;» Η εκ-


πομπή κλείνει με αναφορά πάλι στα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών: «Η Νέα Τάξη Πραγμάτων σημαίνει [ότι είμαστε] μαριονέτα στα χέρια των Εβραί-ων. Ισοπέδωση. Πρωτόκολλα της Σιών. Η Παγκυβέρνηση έγινε στην Ευρώπη. Το ενιαίο νόμισμα έγινε κι αυτό. Το χορεύουν όπως θέλουν. Ξέρετε τι χρήματα κερδίζουν οι Εβραίοι μ' αυτό το ανεβοκατέβασμα; Οδηγούμεθα εις πραγμάτω-σιν των στόχων που είχαν τεθεί από 200 χρόνια»8.

Τις μέρες εκείνες που συμπίπτουν με τις κινητοποιήσεις του μηχανισμού της Εκκλησίας και τις δύο «λαοσυνάξεις» στη Θεσσαλονίκη και την Αθήνα, ο Καρατζαφέρης επανέρχεται συνεχώς στην ίδια αντισημιτική επιχειρηματολο-γία («οι Αμερικάνοι και οι Εβραίοι είναι εχθροί του έθνους»®) και στη θεωρία συνωμοσίας για την πολιτική ηγεσία («Κωστάκης και Γιωργάκης στη λέσχη Μπίλντερμπεργκ»). Επιχειρεί ταυτόχρονα τα πρώτα ανοίγματα στον κόσμο της Αριστεράς, δίνοντας «αντιιμπεριαλιστικό» χρώμα στην εθνικιστική του ρη-τορεία: «Έφτασα εγώ ο γνήσιος δεξιός να διαβάζω Ριζοσπάστη για να δω πού πάνε τα εθνικά θέματα»10. Έχει την έμπνευση να αξιοποιήσει μέσω της εφημερί-δας του το δημοψήφισμα της Εκκλησίας για τις ταυτότητες. Αρχίζει να δημοσι-εύει στην Άλφα Ένα κουπόνια με δηλώσεις συμμετοχής στο δημοψήφισμα, εξα-σφαλίζοντας παράλληλα με την επιδιωκόμενη ταύτισή του με τον Αρχιεπίσκο-πο και έναν πρώτο κατάλογο οπαδών του.

«Οι Εβραίοι την είχαν στήσει στη συνέντευξη του Αρχιεπισκόπου», θα πει λίγες μέρες αργότερα" και, με την ευκαιρία, θα απαριθμήσει σειρά Εβραίων που έπαιξαν ρόλο στην παγκόσμια ιστορία: «η γυναίκα του Στάλιν, ο Ντισραέ-λι, ο Ντασό, ο Ροκφέλερ» και, βέβαια, «στην Ελλάδα ο πρωθυπουργός και ο υπουργός Εξωτερικών έχουν εβραϊκό αίμα», ενώ και «τα κόμματα εβραιοκρα-τούνται». Για μια ακόμα φορά ο Καρατζαφέρης είναι έτοιμος να υποστηρίξει την οργάνωση Χρυσή Αυγή απέναντι στην κατηγορία του αντισημιτισμού: «Τα συνθήματα της Χρυσής Αυγής στο σπίτι του Ντασέν μπορεί να είναι προβοκά-τσια, γιατί δεν είναι η Χρυσή Αυγή τόσο μπουμπούνες». Σε άλλο σημείο επιμέ-νει ότι «η σύζυγος του κ. Αθενς12 είναι Ελβετοεβραία», ότι ο Σημίτης έχει εβραϊκή καταγωγή, όπως και ο Ροζάκης και ο Γιώργος Παπανδρέου, ενώ ο Έβερτ επισκέφτηκε τη «Μεγάλη Στοά στην Ουάσιγκτον» - υπονομεύει έτσι τη δική του «αποκάλυψη» που μιλούσε για Συναγωγή και Νέα Υόρκη. Στην πολι-τική λογική του Καρατζαφέρη όλα τα ρυθμίζουν οι «Εβραίοι». Διότι και οι Τούρκοι και οι Αμερικάνοι κατά βάθος δεν είναι παρά Εβραίοι: «Ο Τζεμ είναι εξισλαμισθείς Εβραίος και ο Χόλμπρουκ είναι κι αυτός Εβραίος». Οσο για το

8. «Ένα Ρήμα εμπρός», Telecity, 24.5.2000. 9. «Ένα βήμα εμπρός». Telecity, 25.5.2000. 10. Στο ίδιο. 11. «Ένα βήμα εμπρός». Telecity, 29.5.2000. 12. Ο Αντριου Αθενς ήταν πρόεδρος του Συμβουλίου Αποδήμου Ελληνισμού.


ποιος γίνεται πρωθυπουργός στην Ελλάδα, ο Καρατζαφέρης ισχυρίζεται ότι πίστευε πως θα βγει ο Έβερτ, «επειδή τον ήθελαν οι Εβραίοι», και δεν είχε υπο-λογίσει «ότι ο άλλος [ο Σημίτης] είναι εξ αίματος»13.

«Βρισκόμαστε στο επίκεντρο μιας ευρύτερης συνωμοσίας που έχει να κάνει με τους Εβραίους», θα τονίσει σε άλλη εκπομπή που προπαγανδίζει τα συλλα-λητήρια της Εκκλησίας για τις ταυτότητες14. Πλέον δεν κρατά από τον αντιση-μιτισμό ούτε τις προσχηματικές αποστάσεις που του είχε διδάξει ο Πλεύρης: «Οι Θεοκτόνοι Εβραίοι. Είναι ο μόνος λαός που έχει σκοτώσει Θεό». Επανα-λαμβάνει ότι ο παππούς του Κώστα Σημίτη ήταν Εβραίος, ενώ υιοθετεί και τις πιο ιδιόρρυθμες θεωρίες σχετικά με τον αριθμό «666»: «Ο αριθμός 6 είναι στους αρχαίους Έλληνες Στ, από το "Σατάν"». Βέβαια η λέξη είναι εβραϊκή, αλλά μ' αυτό το τέχνασμα ο Καρατζαφέρης επιχειρεί να εντοπίσει αρχαιοελλη-νικές ρίζες ακόμα και στην εξέγερση των φονταμενταλιστών της ελληνικής ορ-θόδοξης Εκκλησίας, που εκείνη την περίοδο έδιναν τον τόνο στη μάχη για τις ταυτότητες. «Δεν υπάρχουν παραθρησκευτικές οργανώσεις», θα πει με νόημα. «Υπάρχουν θρησκευτικές οργανώσεις».

Στην ίδια εκπομπή, ο Καρατζαφέρης θα προαναγγείλει τη δημιουργία ενός νέου κόμματος, το οποίο θα συμπληρώσει το «κενό» που αφήνει η Νέα Δημο-κρατία: «Δεν μας επιτρέπεται να αφήσουμε ορφανό ένα μεγάλο τμήμα του εκλογικού σώματος που ενδιαφέρεται για Ελλάδα και Ορθοδοξία». Αυτό το νέο κόμμα δεν έχει ακόμα πάρει πιο συγκεκριμένα χαρακτηριστικά15. Για τον Καρατζαφέρη αρκεί να ακολουθήσει κανείς τις κινήσεις του Αρχιεπισκόπου: «Γιατί η Νέα Δημοκρατία δεν κατεβάζει τον κόσμο στο δρόμο με άτυπο ηγέτη τον Χριστόδουλο; Έλα όμως που είναι όλοι συμβιβασμένοι»16. «Το είχα πει από παλιά στον πρόεδρο. Δεν είναι ανάγκη να ψάξετε να βρείτε [πολιτική γραμμή], Ο,τι λέει ο Χριστόδουλος, υιοθετήστε το, για να πεταχτείτε στο 70%. Λέει κάτι ο Χριστόδουλος; Πάρτε το κατά βήμα και τρέξτε. Δε χρειάζεται να ψάξετε, να επινοήσετε»17. Την ταύτιση με τον Χριστόδουλο, που δεν μπόρεσε ή δεν θέλησε να κάνει ο Καραμανλής, την πραγματοποιεί ο Καρατζαφέρης, επι-καλούμενος μάλιστα και την ομοιότητα του γλωσσικού τους κώδικα: «Στην ομιλία του Αρχιεπισκόπου πολλοί αναγνώρισαν φράσεις κλειδιά που χρησιμο-ποιούμε εμείς, τόσο στον πολιτικό μας λόγο όσο και στο κανάλι»18.

Όσο περνάνε οι μέρες, ο πολιτικός λόγος του Καρατζαφέρη σκληραίνει.

13. «Ένα βήμα εμπρός», Telecity, 29.5.2000. 14. «Ένα βήμα εμπρός», Telecity, 19.6.2000. 15. Για τις πολιτικές συνθήκες δημιουργίας του νέου κόμματος, βλ. Ιός, «Το κόμμα του

μαύρου σταυρού», Έφιλον, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 18.6.2000. 16. «Ένα βήμα εμπρός», Telecity, 24.5.2000. 17. «Ένα βήμα εμπρός», Telecity, 25.5.2000. 18. «Ένα βήμα εμπρός», Telecity, 26.6.2000.


Από τα Τρίκαλα αναγγέλλει στις 7 Ιουλίου 2000 ότι το όνομα του κόμματός του θα είναι Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός (ΛΑΟΣ). Οι περιοδείες που οργα-νώνει για να συσπειρώσει απογοητευμένους νεοδημοκράτες και παροπλισμένα στελέχη παλιών ακροδεξιών σχημάτων έχουν στόχο περιοχές κυρίως της νό-τιας Ελλάδας με παράδοση στο «χώρο» (Αργός, Μεσσηνία) ή με προβληματικές τοπικές οργανώσεις της Νέας Δημοκρατίας (όπως συνέβαινε με τη Λάρισα, με-τά τη σύγκρουση Καραμανλή-Σουφλιά). Δεν έχει ακόμα ανακαλύψει την πηγή της Μακεδονίας, η οποία συνεχίζει να ελέγχεται από άλλους ακροδεξιούς το-πάρχες.

Από το κανάλι εξακολουθεί να συγκροτεί τον αυτόνομο πολιτικό του λόγο. Μιμείται τον Πλεύρη και μιλά για τη «φυλή», τις «αυτοκρατορίες» που έκαναν πάντα οι Έλληνες, ενώ αποδίδει στο κανάλι το ρόλο του συντονιστή: «Αυτό εί-ναι το δικό μου φρόνημα. Αυτό δεν μπόρεσα να βρω στη Νέα Δημοκρατία. Αυ-τό δεν μπόρεσα να περάσω. Όποιος από σας θέλει και πιστεύει για Ελλάδα, πι-στεύει στο μεγαλείο αυτής της φυλής, πιστεύει στην Ορθοδοξία μας, δεν έχει παρά να στοιχηθεί σ' αυτή την όμορφη προσπάθεια, που εγώ θα είμαι ο τελευ-ταίος στρατιώτης. Μπροστά θα είναι το κανάλι, εσείς, ο λαός όπως λέμε, θα εί-ναι το ραδιόφωνο μας, το City FM, θα είναι η εφημερίδα μας, η οποία ανεβαίνει σε κυκλοφορία και καλπάζει, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχουν πολλοί σαν κι εσάς, η εφημερίδα που δίνει κάθε βδομάδα στον Αρχιεπίσκοπο βέλη για τη φαρέτρα του, με τα ονόματα όσων λαμβάνουν μέρος στο δημοψήφισμα. Ο ένας μετά τον άλλο στέλνει το απόκομμά του»19. Για τις πυρκαγιές δεν έχει αμφιβο-λία ότι τις βάζουν οι Τούρκοι, «οι αλήτες, οι αγύρτες, οι Μογγόλοι». Ταυτό-χρονα επιτίθεται στην Ελευθεροτυπία και τον Ιό, για την αποκάλυψη των σχέ-σεων του Χριστόδουλου με τη χούντα: «Βλακείες, κουταμάρες και προστυχιές. Τόσο φελλοί είναι; Βρισιές, αλητείες, αγυρτείες, προστυχιές, χαφιεδισμός, λά-σπη του Ιού της Ελευθεροτυπίας. Το Σάββατο θα τους περιποιηθούμε από την Άλφα Ένα». Δεν λείπουν και οι απειλές: «Αν συνεχίσουν, εδώ είμαστε εμείς»20. Με κάθε ευκαιρία επαναλαμβάνει ότι «υπάρχει έγγραφο της αμερικανικής επι-τροπής Εβραίων που λέει για τις ταυτότητες, αλλά και για το μνημείο των πε-σόντων Εβραίων στη Θεσσαλονίκη»21.

Τελικά η ίδρυση του νέου κόμματος αναγγέλλεται επίσημα σε συνέντευξη Τύπου του Καρατζαφέρη στο Ζάππειο, στις 14 Σεπτεμβρίου. Η ημέρα έχει επι-λεγεί για να ταυτίζεται με τη γιορτή του Σταυρού, αλλά συμπίπτει και με τη μέ-ρα που επρόκειτο να διαβαστεί στις εκκλησίες η εγκύκλιος της Ιεραρχίας, με

19. «Ένα βήμα εμπρός», Telecity, 12.7.2000. 20. Στο ίδιο. 21. «Να πατούν στη Γη και όχι στον .. .Αρη οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας», συνέντευ-

ξη στον Σ. Π. Μπαλή, Αθηναϊκή, 7.7.2000.


την οποία καλούνταν οι πιστοί να υπογράψουν για το δημοψήφισμα. Ο ιδρυ-τής του νέου κόμματος θα επιχειρήσει να εμφανιστεί ως γνήσια συνέχεια του Κωνσταντίνου Καραμανλή: «Η διακήρυξη του εθνάρχη Κωνσταντίνου Καρα-μανλή στο συνέδριο της Χαλκιδικής είναι όμοια με τη δική μας. Είμαστε συνε-χιστές των αρχών εκείνων. Δεν έχουμε ουδεμία σχέση με την Ακροδεξιά»22. Στο επίκεντρο των διακηρυκτικών αρχών του νέου κόμματος βρίσκεται βέβαια η σχέση του με την Ορθοδοξία, ενώ προτείνει θερμότερο εναγκαλισμό εκκλησίας και κράτους: «Το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων θα το ονομάσουμε Θρησκευμάτων και Παιδείας. Προτάσσουμε τη θρησκεία και θα ζητάμε από την Ιερά Σύνοδο να ορίζει τον υπουργό»23.

Εκείνη την περίοδο είχε ήδη ολοκληρώσει τον κύκλο της η πολιτική κίνηση εκτός Νέας Δημοκρατίας του Αντώνη Σαμαρά, ενώ σε λίγους μήνες επρόκειτο να εκδηλωθεί η πρόθεση του Δημήτρη Αβραμόπουλου να ιδρύσει δικό του κόμ-μα. Ο Καρατζαφέρης δεν βιάζεται να στελεχώσει τη δική του πρωτοβουλία. Συ-νεχίζει να αναπτύσσει τον προσωπικό πολιτικό του λόγο από το κανάλι, περι-μένοντας την κατάλληλη ευκαιρία να κάνει άλλο «ένα βήμα εμπρός», όπως υπόσχεται ο νέος τίτλος της εκπομπής του. Αλλωστε για λογαριασμό του δου-λεύει εκείνη την περίοδο όλος ο εκκλησιαστικός μηχανισμός, ο οποίος έχει με-τατρέψει τους ναούς σε κέντρα συλλογής υπογραφών για το δημοψήφισμα των ταυτοτήτων. Η επίδραση της πρωτοβουλίας Καρατζαφέρη έχει αρχίσει ήδη να γίνεται ορατή στην κεντρική πολιτική σκηνή. Ο Κώστας Καραμανλής, ο οποίος είχε κρατήσει χαμηλούς τόνους στο ζήτημα των ταυτοτήτων και είχε δηλώσει ότι οι βουλευτές του κόμματός του είναι ελεύθεροι να πράξουν κατά συνείδη-ση, έσπευσε δέκα μέρες μετά την ίδρυση του ΛΑΟΣ να υπογράψει οικογενειακά στο δημοψήφισμα. Ο Καρατζαφέρης θα εκδώσει αμέσως ανακοίνωση: «Ύστερα από μια μακροχρόνια επαμφοτερίζουσα στάση στο θέμα των ταυτοτήτων και μετά την κρυστάλλινη θέση επ' αυτού του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού, ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας εσύρθη κυριολεκτικά να υπογράψει το έντυπο της Εκκλησίας»24.

Όπως συνέβη με τους ομοϊδεάτες του σ' όλο τον κόσμο, ο Καρατζαφέρης άδραξε ως μεγάλη ευκαιρία για να αναπτύξει τις συνωμοτικές θεωρίες του την παγκόσμια έκπληξη, τον τρόμο και την αμηχανία που προκάλεσε η επίθεση στους δίδυμους πύργους της Νέας Υόρκης την 11η Σεπτεμβρίου 2001. Μάλιστα θεώρησε κατάλληλη τη στιγμή αυτή για να καλέσει πάλι τον Κώστα Πλεύρη στο κανάλι του και να μιλήσουν περί Εβραίων25. Και δεν δίστασε ακόμα και να φέ-

22. Κατερίνα Κατσαβού, «ΛΑΟΣ, ρήξη και ανατροπή», Ελεύθερος Τύπος, 15.9.2000. 23. «Γιατί έκανα το νέο κόμμα», συνέντευξη στην Κατερίνα Κατσαβού, Ελεύθερος Τύπος,

17.9.2000. 24. Ελευθεροτυπία, 26.9.2000. 25. «Ένα βήμα εμπρός», Τηλεάοτυ, 5.10.2001. Βλ. και Παράρτημα 5.


ρει στη Βουλή, με ερώτησή του προς τον τότε υπουργό Εξωτερικών Γεώργιο Παπανδρέου, την εξωφρενική θεωρία ότι οι 4.000 Εβραίοι που εργάζονταν στους πύργους είχαν ειδοποιηθεί για την επίθεση και έτσι σώθηκαν. Φυσικά δεν είναι ούτε ο μόνος που ισχυρίστηκε κάτι τέτοιο ούτε καν ο εμπνευστής της «θεωρίας». Αυτό που ξεχωρίζει στην αντίδραση του Καρατζαφέρη είναι ο τρό-πος που απάντησε από την εκπομπή του σε ανακοίνωση της ισραηλινής πρε-σβείας στην Αθήνα, η οποία διέψευδε τον τερατώδη ισχυρισμό26.0 Καρατζαφέ-ρης δεν διστάζει να επιτεθεί στους Έλληνες Εβραίους, κατηγορώντας τους για εγκλήματα: «Δεν έχουν δικαίωμα να προκαλούν αυτοί οι άνθρωποι, οι οποίοι τον τόπο αυτόν τον έχουν γεμίσει με εγκλήματα. Δεν νομιμοποιούνται να μιλά-νε στην Ελλάδα οι Εβραίοι και να προκαλούν τον πολιτικό κόσμο. Είναι μεγά-λη η αναίδειά τους»27. Για τον Καρατζαφέρη είναι «γνωστό τοις πάσι ότι είναι θρασύδειλοι οι Εβραίοι. Τα λέω αυτά για τα Εβραιάκια». Και δεν έχει κανένα πρόβλημα να καταγγείλει ως θύτες τα θύματα του πιο φριχτού μαζικού εγκλή-ματος της σύγχρονης ιστορίας, μιλώντας για «τα εγκλήματά τους στη Θεσσα-λονίκη».

Στη συνέχεια ο Καρατζαφέρης αραδιάζει όλα όσα είχε μάθει επί χρόνια δί-πλα στον Πλεύρη: «Ελάτε εδώ, κύριε πρεσβευτά, να μιλήσουμε για το Ολοκαύ-τωμα, να μιλήσουμε για τους μύθους του Αουσβιτς και του Νταχάου και να μι-λήσουμε για τους φούρνους αυτούς, να μιλήσουμε για τους θαλάμους αερίων, να δούμε, λοιπόν, αν οι θάλαμοι αερίων ήταν μονωμένοι για να κρατούν τα αέ-ρια μέσα ή ήταν απλώς ένα τούβλο». Ακολουθεί το γνωστό επιχείρημα περί προαιώνιας έχθρας Ελλήνων-Εβραίων: «Εμείς έχουμε μανία εναντίον σας ή όπου πάμε κι όπου σταθούμε σας βρίσκουμε μπροστά; Επειδή έχετε βρει επάνω τους κουφιοκεφαλάκηδες που σας φοβούνται και σας τρέμουνε, επειδή ελέγχε-τε το σύστημα με τις στοές σας και τα παρακλάδια από κάτω, νομίζετε ότι κι εμείς είμαστε το ίδιο προσκυνημένοι; Όχι, υπάρχουν ακόμα άτομα στην Ελλά-δα που δεν φοβούνται. Και είμαστε η πλειοψηφία. [...] Ελάτε να βρούμε στη σύγχρονη πολιτική ιστορία τι ρόλο έχετε παίξει. Ελάτε να δούμε επιτέλους και για τους Έλληνες Εβραίους. [...] Είσαστε περισσότερο από εκεί [σ.σ. εννοεί το Ισραήλ] παρά από εδώ, όσο κι αν εδώ γεννηθήκατε, όσο κι αν εδώ οικονομήσα-τε, όσο κι αν εδώ φτιαχτήκατε, είσαστε περισσότερο από εκεί. Και μπράβο σας και λεβεντιά σας που αγαπάτε την πατρίδα σας. Αλλά δεν θα μας αφαιρέσετε το δικαίωμα να αγαπάμε εμείς την πατρίδα μας, να υπερασπιζόμαστε εμείς την πατρίδα μας από τον οποιοδήποτε κίνδυνο, και μέσα στους κινδύνους βλέπου-με εσάς, πώς να το κάνουμε; [...] Γιατί θέλετε λουλουδάκια και φιλάκια; Δεν σας έχουμε μπροστά μας; Δεν σας έχουμε από το 1453; [...] Το 1821 [...] πού εί-

26. Το Βήμα, 25.9.2001. 27. «Ένα Ρήμα εμπρός», Τηλεάστυ, 25.9.2001.


χατε χαθεί όλοι εσείς; Γιατί ήσαστε με την πλευρά των Τούρκων, των ισχυρών, για να οικονομάτε, για να τη φτιάχνετε».

Η κατάληξη είναι η ανοιχτή απειλή: «Να λοιπόν γιατί δεν σας πάμε. Γιατί ακριβώς ο βίος σας και η πολιτεία σας και η ιστορία σας ήταν πάντα εναντίον της Ελλάδος. Σας θεωρούμε εχθρούς του Έθνους, αντιπάλους. [...] Να λοιπόν γιατί δεν σας θέλουμε στα πόδια μας, να γιατί δεν σας έχουμε στην καρδιά μας. Από εκεί και πέρα όμως, όταν φτάνετε σ' αυτή την αναίδεια μέσα στο σπίτι μας [σ.σ. αναφέρεται στη διάψευση της φήμης για τους δίδυμους πύργους], να ξέρε-τε ότι η συμπεριφορά μας δεν θα είναι η γλυκύτερη και ότι δεν θα καλοπεράσε-τε. Θέλετε χτυπήματα κάτω από τη ζώνη και θα τα έχετε τα χτυπήματα κάτω από τη ζώνη». Για τον Καρατζαφέρη το Ολοκαύτωμα το δικαιολογεί η Ιστορία: «Όπου κι αν πάτε στην Ιστορία, "διώξτε τους Εβραίους", λένε. Τρελοί ήταν και οι Φαραώ, τρελοί ήταν και οι Πτολεμαίοι; Τρελοί ήταν όλοι οι λαοί του κό-σμου, τρελοί είναι όλοι που δεν σας θέλουν στα πόδια τους; Εντάξει, είναι τρε-λός ο Χίτλερ, αλλά όλη η Ιστορία; Αυτά, λοιπόν, να τα ξέρεις, κύριε Οβραίε πρεσβευτά, και να είσαι λίγο προσεκτικός»28. Και για να μην ξεχνιόμαστε, αυτό που αποδίδει στους Εβραίους ο Καρατζαφέρης είναι ότι σταύρωσαν τον Χρι-στό: «Αυτούς που μου 'χουν σταυρώσει το Θεό δεν τους συγχωρώ. Ο Χριστός τους συγχώρεσε, αλλά εγώ είμαι άνθρωπος και δεν τους συγχωρώ». Όσο για τον Χίτλερ, «είναι απλό κολέγιο» [σ.σ. μπροστά στους Εβραίους],

Στην ίδια εκπομπή ο Καρατζαφέρης θα συνομιλήσει με τον Νικόλαο Ντερτι-λή, καταδικασμένο σε ισόβια για τη σφαγή του Πολυτεχνείου και αμέσως μετά θα ξεσπάσει: «Βγάλτε έξω τον Ντερτιλή σήμερα για να σας πάρει την Πόλη σε πέντε χρόνια με 400 ανθρώπους». Φαίνεται ότι η δοκιμασμένη στρατηγική που δοκίμασε με τα τανκς ο Ντερτιλής στην οδό Πατησίων τον Νοέμβρη του 1973 έχει συνεπάρει τον Καρατζαφέρη. «Αν είχε προσκυνήσει», λέει με νόημα, «θα τον είχαν στα όπα-όπα. Θα τον είχαν κάνει και υπουργό. Αλλά κάθεται αγέρω-χος» [σ.σ. στον Κορυδαλλό]. Αλλά ακόμα και για την τραγωδία της Κύπρου ο Καρατζαφέρης είναι έτοιμος να δώσει συγχωροχάρτι στη χούντα: «Το νησί το πήραν οι Τούρκοι στις 14-15 Αυγούστου, όταν κάποιοι λέγανε ότι η Κύπρος κείται μακράν».

Αυτή η διπλή αναφορά (κατά των Εβραίων, υπεράσπιση της χούντας και των χουντικών) θα επαναληφθεί μονότονα πολλές φορές από τις εκπομπές του Τηλεάστυ το 2001 και το 2002. Σε συνεντεύξεις του ο ιδρυτής του ΛΑΟΣ θα υποστηρίξει την «αιματολογική συνέχεια» του ελληνικού έθνους: «Εγώ θέλω την εξ αίματος συνέχεια. Δεν με ενδιαφέρει τι λένε οι άλλοι. Εγώ αυτή τη στιγ-μή θέλω τη συνέχεια του έθνους. Φρόντισαν κάποιοι να μας περιορίσουν στα 15 εκατομμύρια, ενώ θα έπρεπε σήμερα να είμαστε 300 εκατομμύρια Έλληνες.

28. Στο ίδιο. Βλ. και Ιός, «Η μαύρη διεθνής των τερατολόγων», Ελευθεροτυπία, 29.9.2001.


Ακόμα και τους κατοίκους του Αφγανιστάν άμα ξύσεις, θα βρεις σε κάποιους απ' αυτούς ελληνικό DNA. Να ξύσουμε, λοιπόν, να ξύσουμε παντού. Κι όπου υπάρχει Έλληνας να τον βρούμε»29.

Η συγκρότηση του πρώτου καθοδηγητικού οργάνου του κόμματος με το όνο-μα «Διοικούσα Κεντρική Επιτροπή» θα πραγματοποιηθεί δεκαπέντε μήνες μετά την ίδρυσή του, τον Δεκέμβριο του 2001. Στα ονόματα του αρχικού εκείνου ορ-γάνου θα βρούμε ελάχιστους από εκείνους που συνέχισαν τα επόμενα χρόνια την πορεία τους δίπλα στον καναλάρχη πολιτικό. Ο Καρατζαφέρης θα επαναλάβει από το βήμα της Κεντρικής Επιτροπής ότι τα δύο μεγάλα κόμματα αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος και ότι «συναγωνίζονται ποιος θα προσφέρει τα περισσότερα στα μεγάλα αφεντικά», ενώ πιστός στη γραμμή της «κολυμβήθρας του Σιλωάμ» τονίζει ότι «οι ετικέτες του παρελθόντος δεν χρησιμεύουν σε τί-ποτα»30. Τα συγκεκριμένα μέτρα που εισηγήθηκε ο πρόεδρος του νέου κόμμα-τος δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία για την πολιτική τοποθέτησή του στον άξονα Δεξιά-Αριστερά: «Επαναπροώθηση στη χώρα τους όλων των λαθρομεταναστών. Επαναφορά της θανατικής ποινής για τους εμπόρους ναρκωτικών και τους παι-δεραστές. Απαγόρευση των εκτρώσεων». Και βέβαια πάλι κεντρικό ρόλο στην το-ποθέτηση του αρχηγού θα παίξει η χρήση του ονόματος του Αρχιεπισκόπου. Όπως αναφέρει σε ανυπόγραφο ρεπορτάζ η κομματική εφημερίδα, «ο αρχηγός του ΛΑΟΣ, σε μια κατάθεση ψυχής και χωρίς ίχνος αυταρέσκειας, είπε ότι ο ίδιος και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος δεν είναι υποταγ-μένοι στη νέα τάξη πραγμάτων. Σε αυτή την πραγματικότητα απέδωσε τις σκλη-ρές επιθέσεις που γίνονται σε βάρος του Μακαριότατου από πολλές πλευρές, όπως επίσης και την προσπάθεια φίμωσης του ιδίου με το κλείσιμο του ραδιο-φωνικού του σταθμού»31. Με άλλη ευκαιρία ο Καρατζαφέρης θα επαναλάβει ότι «με τον Χριστόδουλο δεν έχουμε καμία ιδεολογική απόκλιση. Είμαστε φίλοι πε-ρισσότερο από 30 χρόνια, όταν ακόμη ήταν εφημέριος στην εκκλησία της γειτο-νιάς μου, την Παναγίτσα του Παλαιού Φαλήρου»32.

Σημαδιακή μέρα η 21η Απριλίου 2002. Η μαύρη επέτειος της δικτατορίας του 1967 συμπίπτει με την εκλογική επιτυχία του Λεπέν στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών της Γαλλίας33. Ο Καρατζαφέρης επιλέγει να γιορτάσει τη

29. « Π ρ ω τ ε ύ ο υ σ α της Ελλάδας είναι η Κωνσταντινούπολις!», συνέντευξη στους Θεόδωρο Χατζηγώγο και Γιάννη Μαραγκούλη, Ελεύθερη Ώρα, 28.11.2001.

30. «Α' Σύνοδος Διοικούσης Κεντρικής Επιτροπής Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού. Δυνα-μική εξόρμηση για μεγάλο αγώνα». Άλφα Ένα, 8.12.2001.

31. Στο ίδιο. 32. «Πρωτεύουσα της Ελλάδας είναι η Κωνσταντινούπολις!», ό.π. 33. Με 4.805.307 ψήφους και ποσοστό 16,86%, ο ηγέτης του γαλλικού Εθνικού Μετώπου

ήρθε δεύτερος, πίσω από τον Ζακ Σιράκ (19,88%) και μπροστά από τον τότε πρωθυπουργό Λιονέλ Ζοσπέν (16,18%), ο οποίος έτσι αποκλείστηκε από τον δεύτερο γύρο.


διπλή αυτή «νίκη» των ομοϊδεατών του από τη μεσημεριανή εκπομπή του. «Έχουν σπάσει τα τηλέφωνά μου. Το κινητό μου χτυπάει με ταχύτητα πυροβο-λικού. "Και στα δικά σας, και στα δικά σας"», λέει καταχαρούμενος. Και εξη-γεί: «Έκανε πολλή εντύπωση η νίκη του Λεπέν. Ξέρετε τι θα πει αυτό το φερό-μενο ακροδεξιό, φασιστικό κόμμα να σβήνει με μια μονοκονδυλιά το σοσιαλι-στικό κόμμα, να στέλνει τον πρωθυπουργό Ζοσπέν σπίτι του; Αυτό που δεν κα-τόρθωσε ο Σιράκ, καμιά μεγάλη πολιτική δύναμις, ήρθε ο Λεπέν και του είπε, "άντε ρε φύγε από δω"»14.

Το ηθικό δίδαγμα για τον Καρατζαφέρη από τη νίκη Λεπέν είναι σαφές: «Έτσι και στην Ελλάδα. Δεν θα πει ο Καραμανλής του Σημίτη άντε σπίτι σου. Εμείς θα το πούμε». Στη συνέχεια ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ περιγράφει τις ομοιό-τητες του κόμματός του με το Front National: «Και, βεβαίως, τι είπε ο Λεπέν; Είπε μη με ετεροπροσδιορίζετε. Αφήστε με να αυτοπροσδιοριστώ. Και είπε: εί-μαι δεξιός οικονομικά, είμαι κοινωνικά ο πιο αριστερός από όλους σας, είμαι εθνικά Γάλλος. Τι να κάνουμε; Τι το άσχημο από αυτά; Κι εμείς τα ίδια πράγ-ματα δεν σας λέμε από δω; Ότι οικονομικά είμαστε δεξιοί, κοινωνικά αριστε-ροί και εθνικά είμαστε Έλληνες». Ως εχθρούς του Λεπέν ο Καρατζαφέρης δια-κρίνει αυτούς που θεωρεί και δικούς του εχθρούς: «Γραφίδες Εβραίων βρίζουν τον Λεπέν. Οι ίδιοι που μας βρίζουν κι εμάς και μας κατηγορούν». Στο τέλος υπόσχεται να πάει στο Παρίσι για να βοηθήσει τον Λεπέν στον δεύτερο γύρο: «Θα είμαι εκεί το Σαββατοκύριακο. Απεδέχθην μία πρόσκληση και θα είμαι εκεί για να βοηθήσω»35.

Το δεύτερο μισό της ίδιας εκπομπής το αφιερώνει ο Καρατζαφέρης σε μια προσπάθεια να εξωραΐσει το δικτατορικό καθεστώς, με καλεσμένο τον αρχι-πραξικοπηματία Στυλιανό Παττακό36. Ο ενθουσιασμός του Καρατζαφέρη και η ανοιχτή ταύτισή του με τον Λεπέν και τη δικτατορία έχουν την εξήγησή τους. Τις ίδιες μέρες θα δημοσιοποιηθεί δημοσκόπηση της Κάπα Research, στην οποία εμφανίζεται ένα σημαντικό ποσοστό της κοινής γνώμης (20,7%) να δη-λώνει ότι η δικτατορία του 1967 έκανε καλό στην Ελλάδα, ενώ άλλο ένα αξιο-σημείωτο ποσοστό (19,6%) δηλώνει ότι θα επιθυμούσε την ύπαρξη ενός ελληνι-κού λεπενικού κόμματος και μάλιστα ένα 5,4% θα το ψήφιζε και ένα 6,5% μάλ-λον θα το ψήφιζε37.

34. «Ένα βήμα εμπρός», Τηλεάστυ, 22.4.2002. Ολόκληρο το απόσπασμα της εκπομπής στο Παράρτημα 6.

35. Στο ίδιο. 36. Το μεγαλύτερο μέρος της εκπομπής παρατίθεται στο Παράρτημα 7. Ο Παττακός θα

ανταποδώσει ύστερα από χρόνια την καλοσύνη. Όπως αποκάλυψε η Κυριακάτικη Ελευθεροτυ-πία σε ρεπορτάζ της Έφης Μαρίνου (2.8.2009), ο Παττακός δηλώνει ότι συμπαθεί το ΛΑΟΣ, και η οικογένειά του ψηφίζει Καρατζαφέρη.

37. Το Βήμα. 21 και 23.4.2002.


Στην κομματική του εφημερίδα ο Καρατζαφέρης επιδιώκει μια πραγματική αναθεώρηση της πρόσφατης ιστορίας μας και επιχειρεί να εξαγνίσει τη χούντα, ταυτίζοντάς την με το Γουδή του 1909. Σε αφιέρωμά της για την 21η Απριλίου, η Άλφα Ένα διεκτραγωδεί την προδικτατορική κατάσταση («Ποια δημοκρατία; Του Πέτρουλα; Των Λαμπράκηδων; Του ΑΣΠΙΔΑ;») και εξυμνεί τα επιτεύγμα-τα της χούντας: «Λογοκρισία; Φυσικά. Σε ποιους; Σε αυτούς που οι δημοκρατι-κοί αγανακτισμένοι πολίτες βάζανε μπουρλότο στις εφημερίδες τους μπροστά στα γραφεία τους; Φόβος; Ποιος φόβος; Που κοιμόντουσαν τα νοικοκυριά με ανοικτές τις μπαλκονόπορτές τους ή ακόμα στον κήπο χωρίς μανδρότοιχους; Που περπατούσαν όποια ώρα του 24ώρου ήθελαν ανενόχλητοι; Χωρίς εγκλη-ματίες, χωρίς λαθρομετανάστες, χωρίς ληστές και βιαστές; Ποια πέτρινα χρό-νια της χούντας; Όταν δεν υπήρχε ούτε 0,5% ανεργία; Όταν για να βρεις άστε-γο εργάτη έπρεπε να ψάχνεις με το φανάρι του Διογένη; Όταν το δολάριο είχε 30 δρχ. σταθερά για πολλά χρόνια; Όταν η λίρα είχε σταθερή τιμή 300 δρχ.;»Μ

Η εφημερίδα του Καρατζαφέρη κάνει σύγκριση δικτατορίας και διακυβέρ-νησης ΠΑΣΟΚ, χωρίς να αφήνει αμφιβολίες για την προτίμησή της: «Ε, λοιπόν, φίλοι αναγνώστες, ζήσαμε μια δεκαετία δημοκρατίας με το "πουλί" του Ανδρέα να διαμορφώνει πολιτική (θυμηθείτε περιπτώσεις συζύγων διοικητών τραπε-ζών και υπουργών) και ζήσαμε μια επταετία με το πουλί της χούντας να ξεπε-τάγεται από τις στάχτες. Συγκρίνατε και κρίνατε: Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών ή Ελλάς Αλβανών Λαθρομεταναστών; Λαλιώτης ή Παττακός στα δημόσια έρ-γα; Μακαρέζος και καθηγητής Κούλης στα οικονομικά ή Γιάννος και Χριστο-δουλάκης; Έλληνες Αξιωματικοί ή Σιωνιστές Αξιωματούχοι;»

Ένα μήνα αργότερα, ο Καρατζαφέρης θα επαναλάβει τις ίδιες θέσεις για τον Λεπέν και τη δικτατορία του 1967 από το επίσημο βήμα του Α' Συνεδρίου του ΛΑΟΣ: «Μου είπαν γιατί χαιρέτισα τη νίκη, την επιτυχία του Λεπέν», ξεκίνησε την ομιλία του μέσα σε χειροκροτήματα ο πρόεδρος του κόμματος. Και συνέχι-σε: «Απάντησα ότι χαιρετίζω οποιονδήποτε αντιστέκεται στην Παγκοσμιοποίη-ση, τη Νέα Τάξη Πραγμάτων και τον Σιωνιστικό Ιμπεριαλισμό»39. Όσο για τη θέση του απέναντι στη δικτατορία, στην ίδια ομιλία ο Καρατζαφέρης εισάγει ένα σόφισμα, το οποίο θα επαναλάβει πολλές φορές από τότε: «Με ρωτούν, κύ-ριε Καρατζαφέρη είστε με την 21η Απριλίου; Απαντώ, με την 21η Απριλίου ήμουνα. Με την 22α Απριλίου δεν ήμουνα. Διότι την 22α Απριλίου έπρεπε οι φαύλοι να έχουν πληρώσει. Αυτό ήταν λάθος. Αυτό το λάθος πληρώνουμε σή-μερα». Με τη διατύπωση αυτή ο ανεξάρτητος τότε βουλευτής πετυχαίνει να ικανοποιήσει και τους πατεντάτους χουντικούς, αλλά και όσους οπαδούς του δεν έχουν λόγους να νοσταλγούν το καθεστώς των συνταγματαρχών. Η κριτική

38. Άλφα Ένα. 21.4.2002. 39. «Ένα βήμα εμπρός», Τηλεάστυ. 19.5.2002.


πάντως του χουντικού καθεστώτος ως «άτολμου» προέρχεται κατά κανόνα από το ρεύμα των νεοφασιστών της 4ης Αυγούστου, που εκείνη την περίοδο επηρέαζαν δραστικά την πολιτική σκέψη του Καρατζαφέρη. Βέβαια το συνέ-δριο σείστηκε από το σύνθημα της χούντας «Ελλάς, Ελλήνων, Χριστιανών» και στη συνέχεια το επίσης χουντικό «Ε-πα-νά-στα-σις», ώστε να μη μένει αμφιβο-λία για τον πολιτικό προσανατολισμό του νεογέννητου κόμματος.

Η ομιλία Καρατζαφέρη στο Α' Συνέδριο είναι ένα πρώτο δημόσιο μανιφέ-στο του νέου κόμματος και στηρίζεται σε όλα τα γνωστά στερεότυπα της παρα-δοσιακής Ακροδεξιάς. Για να δείξει την ευρύτητα του εγχειρήματός του, στην αρχή της ομιλίας του ο Καρατζαφέρης παρουσίασε όλους τους «συναγωνι-στές» του, από τον Πλεύρη μέχρι τους Χρυσαυγίτες: «Μέσα σ' αυτή την αίθου-σα είναι το Εθνικό Μέτωπο40, είναι οι Φιλελεύθεροι των μεγάλων Βενιζέλων, είναι ο Κώστας ο Πλεύρης [χειροκροτήματα], είναι ο Γιάννης Σχοινάς, είναι ο Αδωνις Γεωργιάδης, είναι από τη Θεσσαλονίκη ο Κυριάκος ο Βελόπουλος, εί-ναι ο Δημοσθένης ο Λιακόπουλος [χειροκροτήματα], είναι ο Αλέξανδρος Κου-ντουράς, είναι ένας μεγάλος ήρωας, ο Θωμάς Βρακάς, είναι ένα άτακτο παιδί που μας διώξανε μαζί από τη Νέα Δημοκρατία, ο Μάνος Μανωλάκος. Είναι ακόμα ένας ήρωας της αντίστασης, γιατί λένε με ευκολία ο καθένας "είσαστε χουντικοί". Και λέω, είναι δυνατόν να είναι χουντικός κάποιος που συνελήφθη και ταλαιπωρήθηκε στο ΕΑΤ/ΕΣΑ και κάποιος που έχει δίπλα του τον μεγαλύ-τερο αντιστασιακό, τον Ιπποκράτη Σαββούρα; Μέσα στον πυρήνα μας, στην οργανωτική επιτροπή, ένας άνθρωπος του ΠΑΚ και του ΠΑΣΟΚ, ο Τάσος Γε-ωργόπουλος. Μαζί μας και μια εντελώς διαφορετική περπατησιά, ο Χρήστος ο Μανίκας, παλιός δεκαθλητής, Εαμίτης. Με την ίδια θέρμη δεν μπορούμε παρά να υποδεχτούμε και τον Βασίλη Κολιό, από τους μαχητές της Χρυσής Αυγής. Και άφησα, σ' αυτό το πάνθεον των πρωταγωνιστών των αγώνων, έναν τιμημέ-νο Έλληνα, ένα μεγάλο επιχειρηματία, έναν άνθρωπο που ήρθε κοντά να ενώ-σει μαζί μας τις δυνάμεις του. Είναι αυτός που θα βοηθήσει να πάρουμε τη Νο-μαρχία Αθηνών. Είναι μαζί μας ο Σωτήρης Σοφιανόπουλος»41.

Συγκεντρώνοντας γύρω του τα στελέχη των πολυδιασπασμένων φιλοβασι-λικών, φιλοχουντικών και νεοφασιστικών κινήσεων ο Καρατζαφέρης εμφανί-ζεται στο ιδρυτικό συνέδριο του κόμματός του ως κυρίαρχος πόλος του ακρο-δεξιού χώρου. Δεν θα πετύχει ακόμα να τους εντάξει στο κόμμα του, αλλά δεν είναι αυτό που τον ενδιαφέρει. Το σημαντικό εκείνη τη στιγμή είναι να πείσει ότι δεν υπάρχει άλλη διέξοδος για όλους αυτούς τους υποψήφιους «αρχηγούς» από το να δεχτούν τη δική του ηγετική πρόταση.

40. Προφανώς εννοεί το Ελληνικό Μέτωπο του Βορίόη. 41. «Ένα Ρήμα εμπρός», ό.π.


Οι εκφράσεις του Καρατζαφέρη είναι σκληρές. Είναι η περίοδος συγκρότη-σης του κόμματος και, όπως συμβαίνει και με άλλα παρόμοια εγχειρήματα στην Ευρώπη, αυτά τα κόμματα «δικαιώνουν τις ανασφάλειες των πολιτών, καθιστώντας τους "φθονερούς" και "μνησίκακους" έναντι του Αλλου, έναντι δηλαδή του μετανάστη, κυρίως, και του "ξένου", κατά τη διάρκεια του "τρίτου κύματος" της Ακρας Δεξιάς»42. Ο Καρατζαφέρης ακολουθεί χωρίς δισταγμό την πεπατημένη της παραδοσιακής Ακροδεξιάς. «Προσκυνούμε όλοι», καταγ-γέλλει ο αρχηγός του νέου κόμματος, «από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, τον πρωθυπουργό, τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης έναν κίναιδο εκδό-τη πρώτης γραμμής». Και για να μην έχει κανείς αμφιβολία για το πρόσωπο που καταγγέλλεται, ο Καρατζαφέρης συνεχίζει: «Εμείς θέλουμε οι υπουργοί να βγαίνουν από το λαό και όχι από τα κρεβάτια του Λαμπράκη». Μετά από κά-ποια ώρα θα δώσει μάλιστα ο ίδιος το σύνθημα: «Να πάρουν τον Λαμπράκη τους, να πάρουν το κρεβάτι τους και να πάνε να κοιμηθούν».

Για τους μετανάστες, ο Καρατζαφέρης εξαγγέλλει την πολιτική της μαζικής εκδίωξης: «Δεν μας ρώτησαν όταν ήρθαν, δεν θα τους ρωτήσουμε όταν τους διώξουμε». Ακολουθεί το σύνθημα «κανένας λαθρομετανάστης στην Ελλάδα». Στη συνέχεια ο αρχηγός εξηγεί τη φυλετική διάσταση της πολιτικής του: «Δεν έχω πρόβλημα με τον Σκανδιναβό. Δεν θέλω τον Αλβανό, τον Σκοπιανό, τον Βούλγαρο και τον Τούρκο». Το Συνέδριο εκστασιασμένο επαναλαμβάνει τρεις φορές το κεντρικό σύνθημα της χούντας: «Ελλάς, Ελλήνων, Χριστιανών». Και ο αρχηγός ανταποκρίνεται: «Είμαστε οι καθαροί, είμαστε οι ορθόδοξοι». Για να εξηγήσει τι ακριβώς εννοεί, ο Καρατζαφέρης απαριθμεί τους τρεις εχθρούς κάθε γνήσιου νεοφασίστα: «Εβραίος-κομμουνιστής-ομοφυλόφιλος. Εμείς δεν είμαστε τίποτα απ' τα τρία. Ας το πει αυτό ο πρωθυπουργός (σ.σ. ο Κώστας Σημίτης). Ας το πει ο κ. Καραμανλής»43.

Την ίδια διατύπωση θα χρησιμοποιήσει σε ομιλία του στην Κόρινθο λίγες μέρες αργότερα: «Πρώτον, δεν είμαι Εβραίος. Ας το πει αυτό και ο Πρωθυ-πουργός. Δεύτερον, δεν είμαι κομμουνιστής. Ας το πει αυτό ο κ. Καραμανλής. Τρίτον, δεν είμαι ομοφυλόφιλος. Αυτό δεν μπορούνε να το πούνε πολλοί» (28.5.2002). Έχει ενδιαφέρον ότι έξι χρόνια αργότερα, απολογούμενος στη ρα-διοφωνική εκπομπή του Νίκου Χατζηνικολάου γι' αυτές τις δηλώσεις, θα εξη-γήσει ότι σκοπός του ήταν να συγκεντρώσει γύρω του ανθρώπους που θέλγο-νται απ' αυτές τις ιδέες και τους προόριζε για τους «πραιτοριανούς» του νέου κόμματος: «Τελικά δεν είμαι τίποτα από τα τρία βέβαια, αλλά εν πάση περι-πτώσει δεν με ενδιαφέρει ποιος είναι και δεν είναι. Εκείνη την εποχή, Νίκο,

42. Βασιλική Γεωργιάδου, Η Άκρα Δεξιά και οι συνέπειες της συναίνεσης, εκδ. Καστανιώ-τη, Αθήνα 2008, σ. 63.

43. «Ένα βήμα εμπρός», ό.π.


έπρεπε να φωνάζεις δυνατά για να μπορέσεις να μαζέψεις δίπλα σου μια ομά-δα πραιτοριανών, γιατί τότε για να με ακολουθήσει κανείς έπρεπε να είναι ή τρελός, ή ρομαντικός, ή ελεύθερος σκοπευτής, της πολιτικής εννοώ»44. «Επομέ-νως ο σκοπός αγιάζει τα μέσα;» ρωτά ο δημοσιογράφος. Και ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ αντιδρά: «Όχι, δεν είναι ο σκοπός αγιάζει τα μέσα, αλλά ήταν μια στρα-τηγική ώστε να δημιουργήσω την πρώτη ομάδα κοντά μου. Βεβαίως αυτά δεν ανταποκρίνονται σε αυτό που είμαι και σε αυτό που γνωρίζεις και εσύ πάρα πολύ καλά και γι' αυτό ακριβώς και δεν κόλλησε και δεν έμεινε».

Κατά τον Καρατζαφέρη στην Ελλάδα δεν υπάρχει ρατσισμός, παρά μόνο «εις βάρος των Ελλήνων». Υπόσχεται από το βήμα του Συνεδρίου ότι θα ποινι-κοποιήσει τις εκτρώσεις, ενώ ζητά την ψήφο και για να μην έχει Μασόνους η Βουλή: «Για μια Βουλή χωρίς Μασόνους, χωρίς εξαρτώμενα άτομα απ' τον Σιωνισμό, τους Αμερικάνους, τις Βρυξέλλες, το Κεφάλαιο, τη διαπλοκή, τον Μπόμπολα, τον Λαμπράκη, τον Τεγόπουλο, τον Βαρδινογιάννη, τον Αλαφού-ζο». Για την εξωτερική πολιτική της χώρας έχει να πει ότι «ο Γιωργάκης Πα-πανδρέου χορεύει ως παλλακίδα κάτω απ' τα χειροκροτήματα του Τζεμ», ενώ η δική του αντιπρόταση είναι ότι «πρωτεύουσα του Ελληνισμού είναι η Βασιλεύ-ουσα» και διαβεβαιώνει τους οπαδούς του ότι «κάποιος απ' τη γενιά μας θα μπει στην Πόλη».

Το κεντρικό σύνθημα του ιδρυτικού συνεδρίου του ΛΑΟΣ, το οποίο επανέ-λαβε πολλές φορές από το βήμα ο Καρατζαφέρης, είναι το «Είμαστε η γενιά των αετών». Το περιεχόμενο του συνθήματος είναι ακατανόητο για όσους ξε-χνούν ότι ο Καρατζαφέρης είναι πάνω απ' όλα διαφημιστής και σκέφτεται με όρους αντίθεσης και εντύπωσης. Ακόμα και υψηλόβαθμα στελέχη του κόμμα-τός του εμφανίζονται να αγνοούν τι ακριβώς σημαίνει αυτή η «γενιά». Πέντε χρόνια αργότερα, σε συνέντευξή του, ο Παναγιώτης Θεοδωρακίδης θα νιώσει αμήχανος σε σχετική ερώτηση. Το μόνο που θα βρει να πει είναι ότι «συνθήμα-τα όπως "η γενιά των αετών" τα χρησιμοποιούν και στον Προσκοπισμό»45. Βέ-βαια το σλόγκαν με τη γενιά των αετών ήταν η απάντηση που σκαρφίστηκε ο αρχηγός για να αποκρούσει τις κατηγορίες που δέχονταν ο ίδιος και το νεοσύ-στατο κόμμα του ότι εκκολάπτουν το αβγό του φιδιού, το φασισμό. Το ανέφερε στην ομιλία του, αλλά δεν έγινε κατανοητός από το ακροατήριό του: «Ακούω και διαβάζω διάφορους Ιούς, μεταδοτικούς προφανώς, σε έντυπα και ραδιό-φωνα να λένε ότι όλοι εσείς, που αποτελείτε τον πυρήνα του έθνους, την καρ-διά της Ελλάδος, ότι όλοι εμείς είμαστε το αβγό του φιδιού. Κάνουν λάθος. Δεν μπορούν να ξεχωρίσουν -γιατί περισσεύει η τσίμπλα στα μάτια τους και το κε-ρί στ' αυτιά τους- το αβγό του φιδιού απ' το αβγό του αετού. Είμαστε η γενιά

44. Συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου, Real FM, 27.1.2008. 45. Στην εφημερίδα της Κομοτηνής Ο Χρόνος, 13.3.2007.


των αετών. Είσαστε η γενιά των αετών. Δεν φοβόμαστε τα βατράχια, δεν φοβό-μαστε τα τρωκτικά, δεν φοβόμαστε τις έχιδνες, δεν φοβόμαστε τους βρικόλα-κες, όλους αυτούς που τρέφονται από το αίμα του ελληνικού λαού. Ρήξη και ανατροπή! Όλα τα άλλα είναι ντροπή!»

Στις εκπομπές που ακολουθούν, ο Καρατζαφέρης και οι συνεργάτες του («πραιτοριανοί» κατά τον ίδιο) θα αναλύσουν σε βάθος την πλατφόρμα του συ-νεδρίου και θα συνεχίσουν να επιτίθενται στους ίδιους στόχους. Ο ίδιος ο Κα-ρατζαφέρης καταγγέλλει τον μέχρι πρότινος αρχηγό του ως Μασόνο και μάλι-στα χαμηλόβαθμο! «Είμαι εθνικιστής και το θεωρώ μεγίστη μου τιμή», λέει σε συγκέντρωση οπαδών του που μεταδόθηκε από το κανάλι του46. Ακούγεται το σύνθημα «Έξω οι Μασόνοι απ' την Ελλάδα» και ο αρχηγός δεν χάνει την ευ-καιρία: «Επιτέλους, σε ποιο θεό πιστεύουν; Ποιος είναι ανώτερος στη Νέα Δη-μοκρατία; Ο Μέγας Σεβάσμιος Αλέξανδρος Λυκουρέζος ή το νέο μέλος, το δό-κιμο μέλος Κωνσταντίνος Καραμανλής; Διατάζει ο Καραμανλής στην κοινο-βουλευτική ομάδα και ακούει ο νέος βουλευτής [σ.σ. ο Λυκουρέζος], αλλά την Πέμπτη το βράδυ που πάνε στη Στοά, ακούει ο Καραμανλής και διατάζει ο Λυ-κουρέζος. Αυτή την ανισορροπία δεν μπορούμε να επιτρέψουμε να είναι τρό-πος ζωής στην Ελλάδα. Είναι αδιανόητο η Μασονία, ο Σιωνισμός να ελέγχει το σύστημα»47.

Με την πολιτική αυτή θα οδηγηθεί το ΛΑΟΣ ως την πρώτη εκλογική του αναμέτρηση στις νομαρχιακές και δημοτικές εκλογές τον Οκτώβριο του 2002. Το καλοκαίρι που μεσολαβεί πυκνώνουν οι εκπομπές του Καρατζαφέρη και συνεργατών του που αναπτύσσουν τον πιο ακραίο εθνικιστικό, αντισημιτικό, ρατσιστικό λόγο, ενώ παράλληλα συγκροτούν και μια συνωμοτική θεώρηση της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, κατάλληλη για να αναδειχθεί το πολιτικό τους κίνημα σε καταφύγιο των φοβισμένων πολιτών. Είναι η εποχή που κορυφώνε-ται από το κανάλι η πολιτική του φθόνου, της χολής και της μνησικακίας48, δη-λαδή ενός ιδεολογικού κηρύγματος μίσους που συναντάμε στα περισσότερα κόμματα της σύγχρονης ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς, ειδικά την περίοδο της δημι-ουργίας και της πρώτης ανάπτυξής τους.

Ο Χρήστος Βίρλας προβάλλει από τη δική του εκπομπή στο Τηλεάστυ όλα τα έντυπα του «χώρου», τη ναζιστική Χρυσή Αυγή, τον χουντικό Στόχο και, βέ-βαια, την κομματική Άλφα Ένα: «Προτείνουμε στους τηλεθεατές κάθε Παρα-

46. «Ένα βήμα εμπρός», Τηλεάστυ, 10.6.2002. 47. Στο ίδιο. 48. Ειδικά για την ατελή απόδοση στα ελληνικά του νιτσεϊκού Ressentiment με τον όρο

«μνησικακία», βλ. Νίκος Δεμερτζής, «Λαϊκισμός και μνησικακία. Μια συμβολή της (πολιτικής) κοινωνιολογίας των συγκινήσεων». Επιστήμη και Κοινωνία, τχ. 12, άνοιξη 2004, σ. 75-114, και Νίκος Δεμερτζής, Θάνος Λίποβατς, Φθόνος και μνησικακία. Τα Πάθη της ψυχής και η κλειστή κοινωνία, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2006.


σκευή να αγοράζουν πατριωτικές εφημερίδες. Όπως προτείνουμε τον Στόχο, προτείνουμε και τη Χρυσή Αυγή, η οποία κι αυτή πρέπει να διαβάζεται, να μην έχουμε ενδοιασμούς. Προτείνουμε σε όλους τους πατριώτες τον Στόχο, τη Χρυσή Αυγή-και την Αλφα Ένα, το όργανο του ΛΑΟΣ. [...] Να διαβάζετε μόνο πατριωτικές εφημερίδες, τον Στόχο, τη Χρυσή Αυγή και την Αλφα Ένα. Δεν ντρεπόμαστε και το κρύβουμε. Εθνικιστικές εφημερίδες, διότι πρέπει να εκ-φραστείτε μέσω του ΛΑΟΣ»4'.

Μέλος ο ίδιος της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος, ο δημοσιογράφος Βίρλας θα υποδεχτεί άλλο ένα μέλος του καθοδηγητικού οργάνου, τον από-στρατο σμήναρχο Θωμά Βρακά και μαζί θα αποδυθούν σε ένα συναγωνισμό γύρω από την εξύμνηση της χούντας και της βασιλείας. Στην εισαγωγή της εκ-πομπής του, ο Βίρλας ξεκαθαρίζει ότι «και το ΠΑΣΟΚ με τον Εβραίο Σημίτη και η Νέα Δημοκρατία με τον άνεργο Καραμανλή είναι το ίδιο, είναι Αμερικα-νάκια», ενώ υποστηρίζει ότι «δεν υπάρχει Δεξιά στη Νέα Δημοκρατία, που εί-ναι ένα φιλελεύθερο σοσιαλοκεντρώο κόμμα και δεν έχει καμία σχέση με τη Δε-ξιά»50. Ο Βίρλας ρωτά τον προσκεκλημένο του τι νιώθει «γι' αυτούς τους πολι-τικάντηδες, πολιτικούς και στρατιωτικούς, οι οποίοι δεν έχουν εθνικά φρονή-ματα», κι εκείνος απαντά κατηγορηματικά: «Μόνον ντροπή. Επιλέγονται (για την ηγεσία) άτομα διαβολικά, σκοτεινά και εντεταγμένα στις μυστικές οργανώ-σεις και στη Μασονία. Δεν έχω να σας δείξω κάποιον που να επέδειξε πατριω-τισμό. [...] Επειδή με προκαλείτε, τον μόνο που έχω διακρίνει να προβάλλει φραστικά με όσες δυνάμεις του επιτρέπεται βιολογικά είναι ο Γιώργος ο Καρα-τζαφέρης. Είναι ένας».

Στη συνέχεια ο Βρακάς καταγγέλλει ότι ο Πούτιν είναι Εβραίος, γι' αυτό συνεργάζεται η Ρωσία με το NATO: «Όλοι είναι Εβραίοι. Και ο ίδιος είναι Εβραίος. Όπως και αυτοί που κυβερνούν σήμερα την Κίνα είναι Εβραίοι. Η μόνη ελεύθερη χώρα είναι η Μαύρη Ήπειρος, η Αφρική, και ένα κομμάτι της Ινδίας. Όλα τα άλλα έχουν καταληφθεί από τον διεθνή σιωνισμό και την πα-γκοσμιοποίηση». Ας σημειωθεί εδώ ότι λίγες μέρες αργότερα ο Βίρλας θα «αποκαταστήσει» την τιμή του Πούτιν: «Ειπώθηκε από κάποιον φίλον που κα-λέσαμε ότι ο Πούτιν είναι εβραϊκής καταγωγής. Εγένετο μία μεγάλη έρευνα το τελευταίο αυτό διάστημα και αυτό είναι ψευδέστατο. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι Ορθόδοξος Ρώσος, ο οποίος αγαπά και βοηθά την Ορθοδοξίαν και το Πατριαρ-χείον και όλους τους γεροντάδες εκεί. Μια κι έξω να ξεκαθαρίσουμε αυτό το θέμα και να μη ρίχνουν εναντίον μας μομφή»51.

49. «Λαός και εξουσία», Τηλεάστυ, 10.5.2002. 50. «Λαός και εξουσία», Τηλεάστυ, 30.5.2002. Για την εκπομπή αυτή, βλ. και Ιός, «Τα άκρα

του μεσαίου χώρου». Ελευθεροτυπία, 19.9.2009. 51. «Λαός και εξουσία», Τηλεάστυ, 13.6.2002.


Αλλά ας επιστρέψουμε στον Βρακά. «Ο μόνος αντιστασιακός Έλλην», θα υποστηρίξει, «είναι η Αυτού Μεγαλειότης ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος. Επί 3,5 χρόνια ήταν Βασιλεύς των Ελλήνων. Και δεν επανήλθε για λόγους σκοπιμότη-τος. Σκοτεινές δυνάμεις τον κράτησαν στο εξωτερικό. Εγώ θα τον παρακαλού-σα να έρθει στην Ελλάδα να φτιάξει τα ανάκτορά του και να μη βγαίνει στις τη-λεοράσεις, ούτε να πηγαίνει στα δικαστήρια, όπως τον είδα τελευταίως, για να διεκδικεί το πόσα χρήματα θα πάρει. Θα τον παρακαλούσα να έρθει στην Ελλά-δα και να φτιάξει τα ανάκτορα. Να μείνει εδώ και ασφάλειά του θα είμαστε εμείς, γιατί οι σιωνισταί και οι σκοταδισταί, μόλις μάθουν αυτό το πράγμα, οι ίδιοι θα φροντίσουν να έρθουν γύρω από τη βασιλεία. Η Προεδρία δεν κάνει τί-ποτα. Είναι ανίκανη». Η κατάληξη του Βρακά είναι η αναμενόμενη: «Αναμένο-μεν τον Κωνσταντίνον τον 13ον να τον στέψωμεν στην Αγιά Σοφιά ως Έλληνα αυτοκράτορα, της ελληνικής αυτοκρατορίας, όχι της βυζαντινής. Οι άλλοι ήταν και θα παραμείνουν βάρβαροι για μας. Πας μη Έλλην βάρβαρος. Απ' όπου κι αν είναι. Είτε απ' το βορρά, είτε από δω μέσα που έχουμε ορισμένους κυρί-ους».

Ο Βίρλας τον προκαλεί να μιλήσει για τον ισοβίτη αρχιπραξικοπηματία Νι-κόλαο Ντερτιλή, τον στρατιωτικό διοικητή των τανκς που κατέστειλαν την εξέ-γερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη του 1973.0 Βρακάς είναι θαυμαστής του Ντερτιλή: «Ο μόνος Έλλην αξιωματικός, στρατηγός, που προσέφερε στο ελλη-νικό κράτος εδάφη είναι ο Νικόλαος Ντερτιλής [σ.σ.: την οδό Πατησίων;]. Όλοι οι άλλοι είναι απόλεμοι. Είναι αυτός, ο οποίος επέβαλε δις τη δικτατορία ή τη χούντα -όπως θέλετε πείτε την- κατέλυσε το ελληνικόν κράτος την 21η Απρι-λίου 1967 και την 25η Νοεμβρίου 1973 χωρίς να σπάσει ρουθούνι ανθρώπινο. Και σήμερα είναι εις τας φυλακάς. Η δικαιοσύνη έπρεπε να σεβαστεί πάρα πολλά πράγματα, κατά την απόφασή της. Λένε ότι ο Καραμανλής απεκατέστη-σε [τη δημοκρατία]. Εμένα με υποδούλωσε». «Ο Καραμανλής ο γέρος», ξεκαθα-ρίζει από την πλευρά του ο Βίρλας, «αυτός, ο οποίος δημιούργησε όλα τα προ-βλήματα στην Ελλάδα, εξεδίωξε τον Βασιλέα με το νόθο δημοψήφισμα. Έβαλε τους αξιωματικούς εις τας φυλακάς, κυνήγησε όλους τους ανθρώπους, οι οποί-οι ήσαν πατριώται. Δεν έχει καμία σχέση η Νέα Δημοκρατία ούτε με τον Βασι-λέα ούτε με την επανάστασιν ούτε με τη λαϊκή πατριωτική Δεξιά. Ο Καραμαν-λής ο νέος, ο οποίος είναι άνεργος, ήρθε από την Αμερική σπουδασμένος για να επιβάλει τους δικούς του νόμους». Και ο Βρακάς καταλήγει: «Θέλω να σας πα-ρακαλέσω να καταλάβετε τι σκέφτεται ο στρατηγός μέσα στη φυλακή, τι σκέ-φτεται ο υποφαινόμενος αυτή τη στιγμή και τι θα ήθελε ο Κωνσταντίνος. Ο στρατηγός ο Ντερτιλής, όταν ήταν παιδί, περάσαν από το σπίτι του όλοι οι δι-κτάτορες (Πάγκαλος κ.λπ.) γιατί ο πατέρας του ήταν στρατηγός. Ο άνθρωπος έχει γεννηθεί και μεγάλωσε, γαλουχήθηκε και σήμερα βλέπει την Ελλάδα, μ' αυ-τό το συρφετό, την πολυπολιτισμικότητα, τους διάφορους λαούς που ήρθαν μέ-


σα δω ως ληστές, σκέφτεται μόνο τη στρατοκρατία. Η Αυτού Μεγαλειότης ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος θέλει την ενότητα των Ελλήνων. Γι* αυτό κάθεται στο Λονδίνο αυτοεξόριστος. Όπως αισθάνομαι εγώ αυτή τη στιγμή στην πατρίδα μου προσβεβλημένος και εξόριστος»52.

Σε άλλη εκπομπή του53, ο Βίρλας θα καταγγείλει τον δημοσιογράφο Νίκο Ευαγγελάτο που παρουσίασε βίντεο με αστυνομική βία κατά μεταναστών. «Πο-λύ καλά έκαναν και χειροδίκησαν οι αστυνομικοί», υποστηρίζει το στέλεχος του ΛΑΟΣ. Και συμπληρώνει με απόλυτο τρόπο: «Εμείς τασσόμεθα εναντίον όλων των εισβολέων λαθρομεταναστών, άνευ άλλης αιτίας. Πρέπει αυτού του είδους τους ανθρώπους να τους εκτοπίσουν». Για να στηρίξει την άποψή του, ο Βίρλας κάνει επίδειξη και των γνώσεών του στην αλβανική: «Επροχθές έπεσε εις την αντίληψίν μου κάποια στιχομυθία στο λεωφορείο που ταξίδευα δύο Αλβανών ηλικίας γύρω στα 25. Στη γλώσσα τους. Που έλεγαν να πάρουν κά-ποια όπλα να έχουν. Και καλώ αυτή τη στιγμή τον εισαγγελέα του Αρείου Πά-γου να επέμβει εις ολόκληρον την ελληνικήν επικράτειαν και να δώσει εντολήν εις τους εισαγγελείς και εις τα αστυνομικά όργανα να ελέγξουν όλους τους ει-σβολείς λαθρομετανάστας εις τα σπίτια των, εις τα αυτοκίνητά των, και είμαι σίγουρος ότι θα βρουν όπλα και ναρκωτικά κι οτιδήποτε άλλο βρόμικο. Ήρθαν εδώ στην Ελλάδα κατόπιν εντολής της παγκοσμιοποιήσεως».

Μια βδομάδα αργότερα, ο Βίρλας θα καλέσει τον τότε πρόεδρο της μητρο-πολιτικής επιτροπής Κορινθίας του ΛΑΟΣ Βασίλη Μιχαλόπουλο, ο οποίος θα υποστηρίξει ότι «η εξουσία είναι άκρως προδοτική και δωσίλογος των Αμερι-κανών επικυριάρχων και επιδιώκει καθημερινά τον αφανισμό του λαού»5''. Ο Βίρλας ζητά από τον παριστάμενο υποψήφιο νομάρχη Ανατολικής Αττικής του Ελληνικού Μετώπου Μιλτιάδη Κρεμμύδα να κατονομάσει «επιχειρηματίες που απασχολούν λαθρομετανάστας» και εξιστορεί την εμπειρία του σε πανηγύρι στα Εξαμίλια Κορίνθου: «Από τους 200 που πωλούσαν διάφορα πράγματα οι 190 ήταν μαύροι, κόκκινοι, πράσινοι, λαθρομετανάστες. Έχω συναντήσει πα-τριώτες σε όλα τα κόμματα, οι οποίοι μισούν θανάσιμα την εγκληματικότητα, τα ναρκωτικά, τις ασθένειες, τους λαθρομετανάστες, αλλά λόγω διεθνισμού που τους έχει περιβάλει [sic] ντρέπονται, φοβούνται». Όσοι δεν δέχονται αυτές τις απόψεις, σύμφωνα με τα στελέχη του ΛΑΟΣ είναι σιωνιστές. «Η Ελευθερο-τυπία είναι μια εφημερίδα σιωνιστικών συμφερόντων και απλώς ο κ. Τεγόπου-λος και ο διευθυντής αυτού κ. Φυντανίδης είναι αχυράνθρωποι. [...] Πίσω από τον σιωνισμό βρίσκεται ο διεθνής ιουδαϊκός χρηματισμός, ο οποίος δημιούρ-γησε το τραπεζικό σύστημα».

52. «Λαός και εξουσία», Τηλεάστυ, 30.5.2002. 53. «Λαός και εξουσία», Τηλεάστυ, 6.6.2002. 54. «Λαός και εξουσία», Τηλεάστυ, 13.6.2002.


Ο παρουσιαστής της εκπομπής επιτίθεται ακόμα και σε ανθρώπους της Εκκλησίας: «Θα ήθελα, αν μας ακούει, και γνωρίζω ότι μας ακούει, ο πατήρ Γε-ώργιος Μεταλληνός να έχει μια επικοινωνία μαζί μας για να τον ρωτήσουμε αν η μητέρα του ήταν καθολική και αν αυτός σπούδασε σε λατινόφρονα πανεπι-στήμια. Αυτό θέλουμε να το ξεκαθαρίσουμε, διότι έχουμε κάποιες υποψίες και κάποιες καταγγελίες». Ο ίδιος συνεργάτης του Καρατζαφέρη μετέχει και σε εκ-πομπές της νεολαίας του κόμματος, προτείνοντας ριζικά μέτρα κατά των ομο-φυλοφίλων: «Τους κίναιδους κατά τη γνώμη μου θα έπρεπε να τους εκτελέ-σουν»·55. Όλα αυτά, «γιατί δεν μας αρκεί να είμαστε αντιπολίτευση, θέλουμε να γίνουμε κυβέρνηση».

Ο Βίρλας δεν διστάζει να προβάλει το ρατσιστικό καθεστώς της Νότιας Αφρι-κής ως μοντέλο της ιδανικής κοινωνίας που οραματίζεται το ΛΑΟΣ. Έχει μάλι-στα επίγνωση της ακραίας του τοποθέτησης: «Παγκοσμίως θα είμεθα πάλι πρω-τοτυπία να απορρίψωμεν ένα μύθο, το μύθο του κομμουνιστού Μαντέλα, ενός διε-θνιστή»56. Καλεσμένος είναι και πάλι ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ Κορινθίας Βασί-λης Μιχαλόπουλος, ο οποίος εμφανίζεται ως «ιστορικός αναλυτής» και αποκα-λεί το απαρτχάιντ «υποτιθέμενο ρατσιστικό καθεστώς» και τον αρχιτέκτονά του, τον Φέρβουρντ, τον χαρακτηρίζει «μεγάλο οραματιστή». Ο θαυμασμός του στε-λέχους του ΛΑΟΣ για το απαρτχάιντ ξεχειλίζει: «Το απαρτχάιντ ήτο ένα σύστη-μα, το οποίο υπήρχε από το 1948 ως το 1988. Αυτό το σύστημα, το οποίο έχει ανα-θεματιστεί και θεωρείται ως το πλέον διαβολικό καθεστώς από το κατεστημέ-νο, υποτίθεται ότι ήταν ένα ρατσιστικό καθεστώς, το οποίο καταπίεζε τους μαύ-ρους και προήγαγεν τους λευκούς. Εγώ έχω ένα να πω. Θα πω για το παράδοξο του απαρτχάιντ. Εάν το απαρτχάιντ ήταν όντως ένα ρατσιστικό καθεστώς, αυτό το καθεστώς θα προστάτευε τους δικούς του ανθρώπους εις βάρος των άλλων. [... ] Αυτό δεν έγινε. Το παράδοξον ήτο ότι αφαίρεσε από τους λευκούς την εθνική και φυλετική συνείδησή τους. Ο Μαντέλα συνελήφθη το 1963 για εμπρηστική δραστηριότητα και βομβιστική δραστηριότητα. Εδώ είναι το παράδοξον: πώς τον καταδίκασαν αυτοί επί εσχάτη προδοσία, εφόσον αυτός ήταν μαύρος, άρα δεν ανήκε στο λευκό έθνος; Αυτό είναι απόδειξη ότι η Νότιος Αφρική ήταν πολυεθνικό και πολυφυλετικό κράτος. Από ιστορική αναγκαιότητα, σε κάθε πολυεθνικό κρά-τος ένα έθνος άρχει και τα λοιπά είναι υποτελή». Και για να μην ξεχνιόμαστε, κα-τά τον «ιστορικό αναλυτή» όλα οφείλονται «στους Εβραίους που στελέχωναν το Εθνικό Αφρικανικό Κογκρέσο». Όσο για την πλειοψηφία των μαύρων, «η αποι-κιοκρατική Αφρική εχαρτογραφήθη το 1854. Πριν από τότε, οι μαύροι, αφού δεν είχαν κανένα να τους καταπιέσει, δεν έκαναν κανένα στοιχείο πολιτισμού. Ούτε τη ρόδα, ούτε μια πέτρα πάνω στην άλλη, ούτε γραφή».

55. «Εκπομπή ΝΕΟΣ», Τηλεάστυ, 16.6.2002. 56. «Λαός και εξουσία», Τηλεάστυ, 20.6.2002.


Ο ύμνος στο απαρτχάιντ θα τελειώσει με μια είδηση που μεταφέρει ο δημο-σιογράφος Βίρλας: «Και μια παρένθεση άσχετη με το θέμα. Ο κ. Σημίτης έγινε παππούς. Να του ζήσει η εγγονή, αλλά είναι από την κόρη που παντρεύτηκε στη Συναγωγή; Θα το βαφτίσει εβραιάκι το παιδί; Θέλουμε μια απάντηση απ' τον Σημίτη». Βίρλας και Μιχαλόπουλος θα συνεχίσουν την προβολή των καλών του απαρτχάιντ και σε άλλη εκπομπή, όπου θα προβάλουν τον «Μαντέλα σε φωτογραφία με τον Σημίτη, αυτόν τον Εβραίο που τον ψηφίζουν για πρωθυ-πουργό τα κορόιδα οι Έλληνες»57. Ο Βίρλας εκτοξεύει απειλές και στους εκ-παιδευτικούς («να μην τολμήσουν οι καθηγητές να γράφουν στα σχολεία παι-διά λαθρομεταναστών που φέρνουν ασθένειες»), ενώ δεν χάνει την ευκαιρία να εξάρει τον «τιτάνιο αγώνα της Χρυσής Αυγής».

Τις ίδιες μέρες (9.6.2002), ο Καρατζαφέρης θα βρεθεί στη Θεσσαλονίκη για να συμμετάσχει για πρώτη φορά στην ετήσια συγκέντρωση της βορειοελληνικής Ακροδεξιάς που πραγματοποιείται κάθε χρόνο με διακηρυγμένο στόχο να τι-μηθεί η επέτειος του θανάτου του Μεγάλου Αλεξάνδρου58. Η εκδήλωση είχε ξε-κινήσει από χρόνια με πρωτοβουλία της Χρυσής Αυγής και του Στόχου, ενώ στη συνέχεια ανέλαβαν τη διοργάνωσή της και άλλες προσωπικότητες του χώ-ρου, όπως ο Κυριάκος Βελόπουλος, έως ότου την αγκάλιασε ο ίδιος ο νομάρ-χης Θεσσαλονίκης Παναγιώτης Ψωμιάδης59. Το καλοκαίρι του 2002 το τιμώμε-νο πρόσωπο ήταν βέβαια ο Καρατζαφέρης. Κι εκείνος εμφανίστηκε ως γνήσιος Θεσσαλονικιός χούλιγκαν («καταγγέλλω το κράτος των Αθηνών») και ανταπέ-δωσε τη φιλοξενία του κονφερανσιέ της εκδήλωσης, προτείνοντας τον Βελό-πουλο για υποψήφιο δήμαρχο Θεσσαλονίκης: «Πρέπει να δώσετε τον δήμο σας σε άνδρες που είναι ποτισμένοι από αρχές και δοξασίες [sic] για το μεγαλείο της πόλης και της Ελλάδος». «Είμαι εθνικιστής», θα πει ο Καρατζαφέρης, «για-τί πιστεύω στο έθνος». Και προχωρεί σε πιο αναλυτική ερμηνεία του όρου: «Σας ερωτώ Πανέλληνες. Τι αξίζει περισσότερο; Τα οθωμανικά λουτρά των Τούρκων ή ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου; [...] Ήλθε -και καλώς ήλθε-εδώ στη Θεσσαλονίκη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να τιμήσει τον χαμένο Εβραίο. Πότε θα έλθει να τιμήσει τον χαμένο Έλληνα; Χαιρετίζω την προσπά-θεια του Διαύλου60 και να ξέρουν τα παιδιά που αποτελούν αυτό τον πυρήνα ότι θα έχουν την αμέριστη συμπαράστασή μας και ελπίζω ότι θα πάρουν πολύ σύντομα τις πρωτοβουλίες που πρέπει για την πόλη, τη Θεσσαλονίκη, τη δεύτε-ρη Βασιλεύουσα. Από δω είναι γραμμένο, είναι ταγμένο, ότι θα ξεκινήσει μια μέρα η μεγάλη πορεία για την Κωνσταντινούπολη».

57. «Λαός και εξουσία», Τηλεάστυ, 27.6.2002. 58. Ιός, «Γοργόνες και μάγκες», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 23.6.2002. 59. Ιός, «Το μεγάλο καπέλο του κ. νομάρχη», Ελευθεροτυπία, 14.6.2003. 60. «Δίαυλος Ελλήνων». Πρόκειται για οργάνωση του Κυριάκου Βελόπουλου. Βλ. και πα-

ρακάτω, Κεφ. VII.


Με αυτά τα ιδεολογικά όπλα κατέβηκε ο Καρατζαφέρης στις νομαρχιακές εκλογές του 2002. Υποψήφιος ο ίδιος για την υπερνομαρχία της Αθήνας, ευ-νοήθηκε από την απόφαση της Νέας Δημοκρατίας να επιλέξει για τη θέση αυτή τον δημοσιογράφο Γιάννη Τζαννετάκο, ο οποίος είχε στο πρόσφατο παρελθόν εκφράσει θέσεις που απέκλιναν από το εθνικό και εκκλησιαστικό μέτωπο της μάχης των ταυτοτήτων. Το εκλογικό αποτέλεσμα ήταν το καλύτερο δυνατό για το νέο κόμμα. Το ποσοστό 13,6% του συνδυασμού Καρατζαφέρη υπερέβαινε κατά πολύ τις επιδόσεις κάθε άλλου ακροδεξιού σχηματισμού που είχε δοκιμα-στεί σε εκλογές από την περίοδο της μεταπολίτευσης. Ορισμένοι χουντικοί δή-μαρχοι, που πέτυχαν κατά καιρούς να εκλεγούν ή απέσπασαν μεγάλα ποσοστά, δεν μπορούν να αποτελέσουν μέτρο σύγκρισης, εφόσον εκείνοι δεν συνδέονταν με δικό τους ξεχωριστό κόμμα ούτε πρόβαλαν ολοκληρωμένη πολιτική ιδεο-λογία.

Μπορεί, σύμφωνα με έρευνες που πραγματοποιήθηκαν την επομένη του πρώτου γύρου των εκλογών, η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών (71,4%) να απέδιδε την επιτυχία αυτή σε ψήφο διαμαρτυρίας κατά της επιλογής Τζαννε-τάκου, για πρώτη φορά, ωστόσο, εμφανίστηκε ένα αξιοσημείωτο ποσοστό οπαδών της Νέας Δημοκρατίας (23,5%) το οποίο δήλωνε ότι ψήφισε Καρατζα-φέρη διότι «υποστηρίζει το κόμμα που έχει ιδρύσει και τις ιδεολογικές του απόψεις»61. Βέβαια αυτές οι «ιδεολογικές απόψεις», όπως εξηγούμε σε άλλα σημεία, δεν ήταν ούτε εκείνη την περίοδο απολύτως ξεκάθαρες και η πρόσλη-ψή τους από το εκλογικό σώμα δεν έχει μετρηθεί στις συγκεκριμένες έρευνες. Πάντως η τοποθέτηση αυτή των νεοδημοκρατών ψηφοφόρων θα έπρεπε να προσεχτεί περισσότερο, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη ότι πριν από τις εκλο-γές είχε αποκαλυφθεί η συμμετοχή τεσσάρων μελών της Χρυσής Αυγής στο ψη-φοδέλτιο Καρατζαφέρη (Βασίλης Κολιός, Μιχαήλ Παπαδημητρίου, Νικόλαος Σκάντζος, Ηλίας Παναγιώταρος). Την αποκάλυψη αυτή είχε προσπαθήσει να διασκεδάσει ο Γιώργος Καρατζαφέρης με την προσφιλή του μέθοδο της αντι-στάθμισης: «Έχω στο ψηφοδέλτιό μου δύο Εβραίους και δύο ομοφυλόφι-λους». Βέβαια το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο είχε διαψεύσει τον ισχυρι-σμό του, θυμίζοντας ότι «ο κ. Γ. Καρατζαφέρης επί σειρά ετών συνηθίζει σε θέματα που αφορούν τον εβραϊσμό να παραποιεί ανεπίτρεπτα την αλήθεια» (9.10.2002). Όμως η κομματική εφημερίδα του ΑΑΟΣ την ημέρα των εκλογών είχε επιμείνει: «Τολμούν οι διάφοροι "δημοκρατικοί" κύριοι να αποκαλούν "ακροδεξιό" τον συνδυασμό "Χέρι-χέρι" του κ. Γιώργου Καρατζαφέρη, επειδή έτυχε να περιλαμβάνει στους κόλπους του 4 μέλη της νόμιμης (με την σφραγί-δα του Αρείου Πάγου) Εθνικιστικής Οργανώσεως "Χρυσή Αυγή". Με την ίδια

61. Σοφία Γιαννακά, «Τι έδειξε έρευνα της Κάπα Research για τους ψηφοφόρους του Καρα-τζαφέρη», Το Βήμα, 15.10.2002.


λογική αυτών των κυρίων, θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε "εβραϊκό" το πολυσυλλεκτικό ψηφοδέλτιο του κ. Καρατζαφέρη επειδή περιέχει δύο Εβραί-ους (σε σύνολο 96 νομαρχιακών συμβούλων!) ή "αριστερό" επειδή περιέχει αρκετούς αριστερούς, πρώην Κνίτες κ.λπ.»62. Στο ίδιο φύλλο της εφημερίδας ο Χριστόδουλος Χριστοδουλίδης θα υπενθυμίσει ότι ο Καρατζαφέρης είναι «σαρξ εκ της σαρκός αυτής της παράταξης» και κατά συνέπεια «η λύση στο αδιέξοδο που οδήγησαν τους οπαδούς της Νέας Δημοκρατίας». Η πολιτική της «αντιστάθμισης» δεν είναι κι αυτή ελληνική πατέντα. Ο Λεπέν επικαλείται την ύπαρξη Εβραίων και μαύρων στο Front National για να πείσει ότι το κόμμα του δεν είναι ρατσιστικό63.

Η προσπάθεια των στελεχών του ΛΑΟΣ να εκμεταλλευτούν το θρησκευτικό φρόνημα των ψηφοφόρων είναι απροσχημάτιστη. Το σύνθημα που προτείνει ο Αγγελος Σακκέτος είναι «Για Χριστό και Παπουλάκο, μη ψηφίζεις Τζαννετά-κο», ενώ ο γενικός διευθυντής του κόμματος Βασίλειος Τρίκκας πάει ένα βήμα παραπέρα: «Ο Θεός έστειλε τον Απόστολο Του. Τον ασυνθηκολόγητο αγωνιστή Γιώργο Καρατζαφέρη, που αν έλειπε θα τον εφεύραμε»64. Ο Χριστόδουλος Χριστοδουλίδης επικαλείται όσα διακήρυξε στη συνεδρίαση της Ιεράς Συνόδου ο μητροπολίτης Αλεξανδρουπόλεως Ανθιμος «κάτω από τις επιδοκιμασίες των εθνικοφρόνων Ιεραρχών», τα οποία στρέφονταν κατά τη γνώμη του στελέχους του ΛΑΟΣ κατά του αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας. «Χωρίς πολιτικούς άν-δρες, οι οποίοι σέβονται την ορθόδοξη εκκλησιαστική παράδοση», φέρεται να είπε ο Ανθιμος, «θα οδηγηθούμε στο βάραθρο της εθνικής και κοινωνικής διαι-ρέσεως του Ελληνισμού που θα βλάψει ανεπανόρθωτα όλους τους θεσμούς του κάθε πολίτη». Γνωρίζουμε σήμερα ότι ο Ανθιμος είχε από τον Ιούλιο ενθαρρύ-νει τον Καρατζαφέρη στην πολιτική του πορεία. Σε επιστολή του με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου Οι Άγιοι της πίστεώς μας, ο Ανθιμος επιδοκίμαζε τις απόψεις και τη «διδασκαλία» Καρατζαφέρη: «Με την ευκαιρία σάς γνωρί-ζω τον πολύ καλό αντίκτυπο των τηλεοπτικών σας εμφανίσεων στην περιοχή του Έβρου και την ικανοποιητική απήχηση των υγιών ιδεωδών τα οποία διδά-σκετε πολύ εύστοχα για την οικοδομή μιας υπερηφάνου πατρίδος πάνω στο γε-ρό θεμέλιο της Ορθοδόξου Πίστεώς μας»65.

Στο ερώτημα ποιοι ακριβώς είναι αυτοί που ψήφισαν Καρατζαφέρη έσπευ-σε να δώσει απάντηση ο Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος. Μιλώντας σε σεμινά-

62. Θεόδωρος Ν. Χατζηγώγος, «Ιστορίες για αγρίους». Άλφα Ένα. 12.10.2002. 63. Birgitta Orfali, «L'adhésion paradoxale: juifs, Antillais et ouvriers membres du Front

National», στο Pascal Perrineau, Les Croisés de la société fermée. L'aube, Ζεμενός 2001. σ. 185-198.

64. Άλφα Ένα. 12.10.2002. 65. Περιλαμβάνεται σε νεότερη έκδοση του Οι Άγιοι της πίστεώς μας, εκδ. Ελέπολις, Αθήνα

2002. σ.332.


ριο του ραδιοφωνικού σταθμού της Εκκλησίας τη Δευτέρα το βράδυ, μετά τον πρώτο γύρο των εκλογών, ο Αρχιεπίσκοπος υποστήριξε ότι «οι ψηφοφόροι του κ. Καρατζαφέρη δεν είναι ακροδεξιοί, είναι καλοί χριστιανοί». Η τοποθέτηση αυτή διέρρευσε στον Τύπο66 και προκάλεσε μεγάλες αντιδράσεις, κυρίως από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας, η οποία επιδίωκε να αντιστρέψει το κλίμα εν όψει του δεύτερου γύρου των εκλογών. Ο Χριστόδουλος την επομένη προ-σπάθησε να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, λέγοντας ότι «η Εκκλησία δεν αναμει-γνύεται στην πολιτική ζωή της χώρας. Ποτέ και ιδιαίτερα τώρα, σε προεκλογι-κή περίοδο. Όσοι επιδιώκουν να την αναμείξουν, αυτό δηλώνει ότι δεν την σέ-βονται. Εγώ ερμηνεύω αυτά που λέω και όχι ο οιοσδήποτε. Εγώ δεν έκανα κα-μία δήλωση»67.

Δέκα μέρες αργότερα αποκαλύφθηκε ότι οι δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου εί-χαν αποδοθεί σωστά. Ο ραδιοσταθμός Flash μετέδωσε μάλιστα και το σχετικό ηχητικό ντοκουμέντο68. Επρόκειτο για ένα πραγματικό πολιτικό μανιφέστο, το οποίο απέδιδε σαφή πολιτικά χαρακτηριστικά στους ψηφοφόρους Καρατζαφέ-ρη, με τους οποίους ο ιεράρχης στην ουσία εμφανιζόταν να ταυτίζεται: «Κυ-ρίως από πολιτικούς ανθρώπους ακούγονται να λέγονται πράγματα τα οποία υποβαθμίζουν, υποτιμούν και τελικά αποβλέπουν στο να ξεθωριάσουν τις σχέ-σεις τις οποίες οι Έλληνες έχουν με αυτό το θεσμό και τελικά με την έννοια της πατρίδας. Και βέβαια, ευθύς αμέσως θα μπορούσε να πει κανείς ότι επισείεται η απειλή ότι δήθεν είμαστε ακροδεξιών τάσεων και, όπως ακούγαμε όλες αυτές τις βλακείες που λέγανε όλοι αυτοί που βγήκανε στα κανάλια για να αναλύσουν δήθεν τα αποτελέσματά των, για να πούνε ότι ο Καρατζαφέρης είναι δήθεν κόμ-μα ακροδεξιό και δεν είχανε καταλάβει ότι όσοι ψήφισαν εκεί πέρα, πήγανε διαμαρτυρόμενοι για τη στάση της Νέας Δημοκρατίας για τον Τζαννετάκο κατά της Εκκλησίας. Αυτή δεν είναι η αλήθεια; Αυτή είναι η αλήθεια! [χειροκροτήμα-τα] Ψάχνουνε τώρα να βρούνε ψύλλους στ* άχυρα. Ας βάλουν έναν άλλο, να δούμε αν θα 'παίρνε ο Καρατζαφέρης 1%. Αυτή είναι μια ευκαιριακή -ας το πούμε έτσι- πλειοψηφία, η οποία σχηματίστηκε από αυτούς, οι οποίοι είναι δυ-σαρεστημένοι με το συγκεκριμένο πρόσωπο. Μας έλεγαν ακροδεξιούς και φού-μαρα, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Αυτοί που πή-γαν εκεί πέρα είναι καλοί χριστιανοί, είναι πολύ καλοί χριστιανοί».

Μπορεί ο Χριστόδουλος να εμφανίζει το αποτέλεσμα ως περιστασιακό, αλ-λά με την επιχειρηματολογία του ενισχύει τις θέσεις του ΛΑΟΣ, ενώ και το κε-ντρικό πολιτικό του σύνθημα δεν είναι άλλο από εκείνο του Καρατζαφέρη:

66. Σοφία Γιαννακά, ό.π. 67. Το Βήμα, 16.10.2002. 68. Ρεπορτάζ του Νίκου Παπαόημητρίου, Flash, 24.10.2002. Βλ. και Νίκος Παπαόημητρίου,

«Ο Αρχιεπίσκοπος κομματάρχης του Καρατζαφέρη», Αυγή, 25.10.2002, Θωμάς Τσάτσης, «Χρι-στόπουλος με φωνή ...Καρατζαφέρη», Ελευθεροτυπία, 25.10.2002.


«Κανείς από τους ηγέτες της Ευρώπης δεν μπορεί να συγκριθεί μ' έναν Τσόρ-τσιλ και έναν Αϊζενχάουερ. Εντούτοις, και αυτοί ακόμα που υπάρχουνε σήμε-ρα, κανένας μα κανένας δεν είναι διατεθειμένος να βάλει την πατρίδα του σε χειρότερη μοίρα υπέρ της Ευρώπης, πρώτα η Ευρώπη και μετά όλα τ' άλλα. Πρώτα Γάλλος, πρώτα Αγγλος, πρώτα Γερμανός και μετά Ευρωπαίος και τα τοιαύτα. Εμείς εδώ με πολλή ευκολία πρώτα δηλώνουμε Ευρωπαίοι και μετά λέμε ότι είμαστε Έλληνες». Ο προσεκτικός αναγνώστης θα παρατήρησε ότι σε δύο τουλάχιστον σημεία ο Χριστόδουλος μίλησε σε πρώτο πληθυντικό αριθμό («δήθεν είμαστε ακροδεξιών τάσεων» και «μας έλεγαν ακροδεξιούς»), αποκα-λύπτοντας άθελά του τι ψήφισε και ο ίδιος69.

Η επιτυχία του ΛΑΟΣ στις νομαρχιακές του 2002 δεν περιορίστηκε στο ψηλό ποσοστό που πέτυχε ο αρχηγός στην Αθήνα. Φρόντισε να βάλει το κόμμα δικούς του υποψηφίους σε συνδυασμούς της Νέας Δημοκρατίας και με οργανωμένη σταυροδότηση να εκλέξει πολλούς απ' αυτούς. Η αποκάλυψη έγινε από τον επι-κεφαλής του ΛΑΟΣ Βορείου Ελλάδος στην εκπομπή του ίδιου του Καρατζαφέρη70. Ακούσαμε λοιπόν τον Νικόλαο Σχοινά, αρμόδιο μακεδονάρχη του ΛΑΟΣ, να εξηγεί περήφανος στον τότε υπαρχηγό του Καρατζαφέρη, Θανάση Μυλωνό-πουλο: «Στηρίξαμε υποψηφίους της ευρύτερης δεξιάς παράταξης. Στελέχη τα οποία συμμετείχαν σε ψηφοδέλτια, τα οποία είχαν χαρακτήρα είτε ανεξάρτητο εί-τε κατεβαίνουν με τη Νέα Δημοκρατία. Οι φίλοι μας αυτοί ήταν δικοί μας άν-θρωποι, είτε είναι εγγεγραμμένοι στο κόμμα είτε δεν είναι, αλλά είναι πολύ κο-ντά σ' εμάς. Πρέπει να τονίσω ότι τα πρόσωπα αυτά -τα οποία θα σας αναφέρω, δεν έχουμε κανένα λόγο να τα κρύψουμε- ο ΛΑΟΣ ψηφίζοντάς τα έπαιξε ένα σημαντικό -άρα αποφασιστικό- ρόλο, έδωσε μια αποφασιστική βοήθεια και στο ψηφοδέλτιο του κ. Παπαγεωργόπουλου και του κ. Ψωμιάδη, ώστε να περάσουν από την πρώτη Κυριακή το 50%. Ήταν μια μεγάλη επιτυχία αυτή».

Ο Μυλωνόπουλος έσπευσε να επισημάνει κι αυτός την αξία που είχε η στή-ριξη του ΛΑΟΣ: «Δηλαδή στη Θεσσαλονίκη που συμμετείχε ο ΛΑΟΣ κερδήθη-καν οι εκλογές και μάλιστα από τον πρώτο γύρο!». Ο συνομιλητής του συ-μπλήρωσε: «Και παρά τον πόλεμο λάσπης που δέχτηκε ο κ. Ψωμιάδης και ο δι-κός μας πρόεδρος. Και να τους ονομάσω. Από το ψηφοδέλτιο του κ. Ψωμιάδη βοηθήθηκαν ο Γιάννης ο Μπίκος ο γεωπόνος, ο Βάνης ο Δημήτρης, ο Αβραμίδης ο Στάθης. Από το ψηφοδέλτιο του Παπαγεωργόπουλου βοηθήσαμε τον Μανού-σο τον Μανώλη, τον Εγγλέζο τον Κώστα τον οδοντίατρο, τον Ακριτίδη τον Θό-δωρο, τον Μάνθο τον Τσούγκα τον ιατροδικαστή, τον Καζαντζίδη τον Κώστα. Οι πληροφορίες μας είναι ότι σχεδόν όλοι εκλέγονται». «Α, τότε πρόκειται για με-γάλη επιτυχία!» παρατηρεί ο κ. Μυλωνόπουλος. Στη συνέχεια ο εκπρόσωπος

69. Μανώλης Βασιλάκης, Η μάστιγα του Θεού, εκδ. Γνώσεις, Αθήνα 2006, σ. 501-4. 70. «Ένα βήμα εμπρός», Τηλεάστυ, 14.10.2002.


του ΛΑΟΣ Βορείου Ελλάδος αναλύει τη συνολική επιχείρηση: «Εμείς τηρήσαμε μία αρχή. Όσοι ζήτησαν τη βοήθειά μας -και δεν ήταν μόνο αυτοί που ανέφερα, διότι είχαμε ονόματα σε ψηφοδέλτια και όμορων δήμων, δεν χρειάζεται να τα αναφέρω- την είχανε. Αρκεί να ήταν κοντά μας. Και ήταν κοντά μας. [...] Εμείς δεν είχαμε ανθρώπους μόνο στα ψηφοδέλτια του κ. Ψωμιάδη και του κ. Παπα-γεωργόπουλου. Είχαμε ανθρώπους στα ψηφοδέλτια όμορων δήμων. Ενδεικτικά θα αναφέρω: στο Πανόραμα, στην Πυλαία, στους Αμπελόκηπους, στη Μενεμένη, στο Θερμαϊκό. Είχαμε ανθρώπους στη Νάουσα, στην Έδεσσα, στο Κιλκίς. Και στις νομαρχίες και στους δήμους. Στις Σέρρες, στην Καβάλα. Απ' ό,τι με πλη-ροφορούν, οι άνθρωποι μας εκλέγονται σχεδόν όλοι. Δεν πρέπει να έχουμε απο-τυχίες». Το ενδιαφέρον είναι ότι πριν τις εκλογές δεν υπήρχε ούτε λέξη γι' αυτή τη «διείσδυση» του ΛΑΟΣ στους συνδυασμούς της Νέας Δημοκρατίας, ενώ η επίσημη γραμμή του Κώστα Καραμανλή απέκλειε την ανοιχτή συνεργασία των δύο κομμάτων.

Αμέσως μετά την ανακοίνωση της εκλογικής του επιτυχίας, ήδη από το βρά-δυ των εκλογών, ο Καρατζαφέρης θα διατυπώσει για πρώτη φορά την απειλή ότι σκοπεύει να οδηγεί στο δικαστήριο όποιον τον αποκαλεί ακροδεξιό: «Όποιος από εδώ και πέρα μού αποδώσει τους προσβλητικούς χαρακτηρι-σμούς ναζιστής, φασίστας, ακροδεξιός, τον λόγο θα έχει η Δικαιοσύνη». Πρό-κειται για μια τακτική που έχει εφαρμόσει εδώ και χρόνια με επιτυχία ο Λεπέν στη Γαλλία, ο οποίος, μετά από κάποιες δικαστικές αποφάσεις που τον δικαίω-σαν, κατόρθωσε να επιβάλει ένα ιδιότυπο καθεστώς λογοκρισίας στον γαλλικό Τύπο, δυσκολεύοντας τους πολιτικούς σχολιαστές να του αποδώσουν το χαρα-κτηρισμό που του ανήκει71.

Πέρα, όμως, από τους κομματικούς σχεδιασμούς του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, το αποτέλεσμα των νομαρχιακών εκλογών οδήγησε πολλούς αναλυτές να αναρωτηθούν κατά πόσον «συμφέρει τη δημοκρατία» η αυτόνομη ύπαρξη ακροδεξιού σχηματισμού. Το ερώτημα αυτό έθεσε μεταξύ άλλων με τον πλέον σαφή τρόπο ο Γιάννης Πρετεντέρης και επέλεξε τη θετική εκδοχή: «Για δύο λόγους νομίζω ότι δεν της κάνει κακό. Πρώτον, επειδή η Δημοκρατία είναι επαρκώς ισχυρή και δεν απειλείται από κανένα ακροδεξιό ρεύμα. Δεύτερον, επειδή η αυτονόμηση της Ακροδεξιάς θα αποκαθάρει τα υπάρχοντα κόμματα από αναχρονιστικά στοιχεία, θα τα ελευθερώσει από μερικά βαρίδια. Και τα βαρίδια αυτά απειλούν περισσότερο την πορεία της χώρας απ' όσο την απειλεί ο Καρατζαφέρης»72.

Στο τέλος μιας πρώτης περιόδου δράσης του κόμματος Καρατζαφέρη απο-

71. Ιός, «Οι πολιτικοί χαρακτηρισμοί στο εδώλιο», Έψιλον, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 9.1.2000.

72.1. Κ. Πρετεντέρη, «Ποιον συμφέρει η Ακροδεξιά», Το Βήμα, 20.10.2002.


δεικνύεται ότι η εκτίμηση αυτή ήταν εντελώς εσφαλμένη. Όχι μόνο δεν απαλλά-χτηκαν από τα ακροδεξιά τους «βαρίδια» τα δυο μεγάλα κόμματα, αλλά μετά τις ευρωεκλογές του 2009 έντρομα επιχειρούσαν να αντιγράψουν την πολιτική ατζέντα, καθώς και τα συγκεκριμένα μέτρα που εμπνέεται κάθε τόσο ο Καρα-τζαφέρης για πολύ σοβαρά ζητήματα, όπως η μετανάστευση ή η εξωτερική πο-λιτική. Απ' αυτή την άποψη ήταν πιο εύστοχη η πρόβλεψη που είχαμε κάνει την ίδια περίοδο από τις στήλες της Ελευθεροτυπίας. «Όσο για το "μέγα σκάνδα-λο" Καρατζαφέρη, το οποίο μονοπώλησε σε μεγάλο βαθμό την προεκλογική συ-ζήτηση στην Αθήνα, πολύ καθυστερημένα διέγνωσαν τις ακροδεξιές απόψεις του τα μεγάλα κόμματα. Τόσο καιρό που φιλοξενούσε τα στελέχη τους στο κα-νάλι του, δεν είχαν δει τίποτα; Αυτό που πρέπει να μας ανησυχεί στις νομαρ-χιακές εκλογές της Αθήνας δεν είναι ο ίδιος ο Καρατζαφέρης, όσο το γεγονός ότι η παρουσία του επέβαλε στους συνυποψήφιους του τους κανόνες του παι-χνιδιού. Με δεδομένο ότι ο Καρατζαφέρης είναι ο γνήσιος εκπρόσωπος του κ. Παρασκευαΐδη επί της γης, οι δυο άλλοι μονομάχοι επιδόθηκαν σε διαγωνισμό "χριστιανοφιλίας" για να αλληλοεξοντωθούν. Η κυρία Γεννηματά απέφυγε κά-θε ερώτηση για το θέμα των ταυτοτήτων, ο δε κ. Τζαννετάκος πήρε σβάρνα ξω-κλήσια, μοναστήρια και μητροπόλεις, προκειμένου να "αποχαρακτηριστεί" από το βδέλυγμα του χριστιανομάχου. Η Ακροδεξιά νίκησε στην Αθήνα πολύ πριν κληθούν οι πολίτες στην κάλπη»73.

Το ίδιο ακριβώς επρόκειτο να συμβεί και το καλοκαίρι του 2009. Με μοναδική διαφορά ότι ο διαγωνισμός αντιγραφής του Καρατζαφέρη από τα δύο μεγάλα κόμματα δεν προηγήθηκε, αλλά ακολούθησε τις εκλογές. Εκείνο που δεν κατα-νοούσαν οι αναλυτές του «φαινομένου» Καρατζαφέρη στις αρχές της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα είναι ότι η Ακροδεξιά του ΛΑΟΣ δεν ταυτίζεται με την παραδοσιακή εξτρεμιστική δεξιά, όπως διαμορφώθηκε στην Ελλάδα μετά τη δι-κτατορία. Ακολούθησε, δηλαδή, και το κόμμα του Καρατζαφέρη το δρόμο πολ-λών κομμάτων της ακραίας (ή «ριζοσπαστικής») Δεξιάς στην Ευρώπη, τα οποία διαμόρφωσαν με ποικίλους τρόπους καινοφανή πολιτικά σχήματα, προκειμέ-νου να ξεπεράσουν την εμπεδωμένη αποστροφή των ευρωπαϊκών λαών μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο για τα ανοιχτά φασιστικά και ναζιστικά κόμματα. Τηρουμένων των αναλογιών, με την ίδια απέχθεια αντιμετώπιζε και η πλειοψη-φία των Ελλήνων πολιτών τα ακροδεξιά μορφώματα μετά την πτώση της δι-κτατορίας. Όσο, όμως, περνούσαν τα χρόνια, η μνήμη αδυνάτιζε και δεν άργησαν οι δημοσκοπήσεις της ελληνικής κοινής γνώμης να ανακαλύπτουν ισχυρό ρεύμα «θετικής» αντιμετώπισης της δικτατορίας ή του ενδεχομένου να υπάρξει και ένας Έλληνας Λεπέν, κάτι αδιανόητο τις δεκαετίες του '80 και του '90.

Πάντως ο Καρατζαφέρης, την επαύριο της επιτυχίας του, θα κάνει την πρώ-

73. Ιός, «Εμείς οι "ακροκεντοώοι"», Ελευθεοοτνπία, 12.10.2002.


τη προσπάθεια να αποκρούσει την κατηγορία ότι το κόμμα του είναι ακροδε-ξιό: «Να τους κόψουν τα πόδια [στους ακροδεξιούς], να τους αποκεφαλίσουν, να τους βγάλουν τα μάτια. Ποσώς με ενδιαφέρει. Ας τη γρατσουνίσουν, ας τη λα-σπώσουν, είναι κάτι που δεν μου ανήκει. Αν θέλουν να βρουν Ακροδεξιά, ας ψά-ξουν στο 0,8% του κ. Βορίδη. Αυτός είναι στην ομάδα του κ. Λεπέν. Εγώ ανήκω στην ευρωπαϊκή Δεξιά»74. Μόλις πριν από πέντε μήνες, σε άλλη συνέντευξή του στην ίδια εφημερίδα και την ίδια δημοσιογράφο, ο Καρατζαφέρης είχε υποστη-ρίξει τα εντελώς αντίθετα. Επηρεασμένος από το κλίμα της επιτυχίας του Λεπέν και την προσπάθεια προσέλκυσης των στελεχών της παραδοσιακής Ακροδεξιάς στο συνέδριο του κόμματός του, τότε δήλωνε ότι «η Ακροδεξιά είναι ο Τσε Γκε-βάρα της εποχής μας»75. Την επανεμφάνιση της Ακροδεξιάς την απέδιδε στο ότι είναι «η μόνη υπαρκτή και ουσιαστική αντίπαλος δύναμη της παγκοσμιοποίησης. Το τελευταίο ανάχωμα στην επέλαση της παγκοσμιοποίησης είναι ο εθνικισμός. Δεν πρόκειται για νίκη της Ακροδεξιάς έναντι όλων των άλλων ιδεολογιών αλ-λά μία μορφή άμυνας εναντίον της παγκοσμιοποίησης. Εγώ στην ίδια υψηλή θέ-ση βάζω τον Λεπέν, τον Καντάφι, τον Φιντέλ Κάστρο, τον Μιλόσεβιτς, τον Σα-ντάμ Χουσεΐν και τον Μπόσι. [...] Όλος ο κόσμος ο οποίος εξέφραζε μία αντί-σταση στην εξουσία μετατοπίζεται προς την Ακροδεξιά».

Όλα αυτά επιθυμούσε πλέον να τα κρύψει τον Οκτώβριο του 2002 ο αρχη-γός του ΛΑΟΣ. Ακόμα τότε διεκδικούσε ρόλο στις εσωτερικές έριδες της Κε-ντροδεξιάς. Χαρακτηριστικά είναι τα ακραία πρωτοσέλιδα της κομματικής του εφημερίδας, όταν εκδηλώθηκε η κρίση στον Ελεύθερο Τύπο με την απομάκρυν-ση του Γιώργου Κύρτσου: «Πραξικόπημα Καραμανλή στην εφημερίδα Ελεύθε-ρος Τύπος. Εκτελέστε τον Γ. Κύρτσο. "Κουφοντίνας" ο Έβερτ. "Ξηρός" ο Πα-λαιοκρασάς»76. «Χαρακίρι Καραμανλή ο εξοβελισμός Κύρτσου. Τελικά χτύπη-σαν. Ύπουλα. Υπόγεια. Ανέντιμα. Πρόστυχα και προκλητικά»77.

Στην κατεύθυνση αυτή βοήθησαν τον Καρατζαφέρη και ορισμένα στελέχη της Νέας Δημοκρατίας, τα οποία επέμεναν ακόμα να μη διακρίνουν τη συγκρό-τηση του νέου ακροδεξιού ρεύματος. Πιο κατηγορηματική η ανάλυση του βου-λευτή Πέτρου Τατούλη, στενού ακόμα τότε συνεργάτη του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας. Σε άρθρο με τον εύγλωττο τίτλο «Το χαλκευμένο μήνυμα του ακροδεξιού μυθεύματος και το χρέος της κεντροδεξιάς», ο Τατούλης αποκλείει κάθε περίπτωση να πετύχει το εγχείρημα Καρατζαφέρη: «Αν αυτή τη στιγμή διάφοροι προβάλλουν την άποψη ότι ο κ. Καρατζαφέρης μπορεί να ηγηθεί του

74. «Δεν είμαι ακροδεξιός, είμαι η συνέχεια της EPE», συνέντευξη στη Λώρα Ιωάννου, Τύ-πος της Κυριακής, 27.10.2002.

75. «Με εκφράζει ο Περόν, όχι ο Λεπέν», συνέντευξη στη Λώρα Ιωάννου, Τύπος της Κυρια-κής, 12.5.2002.

76. Άλφα Ένα, 9.11.2002. 77. Άλφα Ένα, 16.11.2002.


συγκεκριμένου χώρου, να διαγράψει τις βαθιές ιδεολογικές διαφορές που τον χαρακτηρίζουν και να κατευθύνει ένα σημαντικό μέρος της κεντροδεξιάς πα-ράταξης προς τα άκρα, τότε πολύ απλά όλοι αυτοί πλανώνται πλάνην οικτράν. [...] Η Ακροδεξιά είναι ένα φαινόμενο που δεν έχει ούτε τα ιστορικά ούτε τα κοινωνιολογικά ερείσματα να ριζώσει στην ελληνική πολιτική σκηνή»78.

Η δημόσια αποκήρυξη της Ακροδεξιάς και του Βορίδη σηματοδοτεί μια πρώτη αναφορά στη «νέα πολιτική» που θα εξαγγείλει ο Καρατζαφέρης μετά τις ευρωεκλογές του 200479. Όπως θα δούμε, όμως, την ίδια περίοδο προετοί-μαζε υπόγεια το έδαφος για τη συνένωση της Ακροδεξιάς και τη συνεργασία με τον Βορίδη. Ο λόγος είναι ότι και εκείνη ακόμα τη στιγμή, μετά τον εκλογικό του θρίαμβο στις νομαρχιακές της Αθήνας, ο Γιώργος Καρατζαφέρης δεν είχε απολύτως χειραφετηθεί πολιτικά από τη Νέα Δημοκρατία. Σε μεγάλο βαθμό η επιτυχία του οφειλόταν στο γεγονός ότι εκείνος εξέφραζε με πιο γνήσιο τρόπο την «παράταξη» από ό,τι ο ριζοσπαστικά φιλελεύθερος σε ορισμένα ζητήματα και πρώην αντιδεξιός Γιάννης Τζαννετάκος.

Για να προχωρήσει στο επόμενο βήμα ο Καρατζαφέρης έπρεπε να κεφαλαιο-ποιήσει την επιτυχία του, με πρώτο σταθμό τη συνένωση όλων των ακροδεξιών κινήσεων, κάτι που δεν είχε ολοκληρωθεί στο Συνέδριο του Μαΐου. Το βήμα αυ-τό πραγματοποιήθηκε σε δημόσια εκδήλωση που διοργάνωσε σε ξενοδοχείο της Αθήνας στις 18 Ιουνίου 2003 η Ελλήνων Πολιτεία, η προσωπική δηλαδή οργάνωση του Θεσσαλονικιού κουμπάρου του Καρατζαφέρη Δημοσθένη Λιακόπουλου80. Υποτίθεται ότι η εκδήλωση γινόταν προς τιμήν του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά η έγνοια των ομιλητών περιοριζόταν στο πολιτικό μέλλον της ελληνικής Ακρο-δεξιάς. Εκείνη την περίοδο ο Λιακόπουλος ήταν στενός συνεργάτης του Καρα-τζαφέρη και, εκτός από τις εκπομπές τηλεμάρκετινγκ «εθνωφελών» βιβλίων σε κα-νάλια της Θεσσαλονίκης, είχε εξασφαλίσει χρόνο και στην καθημερινή εκπομπή του Καρατζαφέρη στο Τηλεάστυ με τίτλο «Δυνατά και Ελληνικά».

Ο Λιακόπουλος, ως οικοδεσπότης, άνοιξε την εκδήλωση με το σύνθημα «Οι Έλληνες να κυριεύσουν την Ελλάδα», ενώ ενημέρωσε τους παρευρισκόμενους ότι «σύντομα θα παρουσιάσουμε κατάλογο 70 φυλών στην Κεντρική και Ανα-τολική Ασία με 30.000.000 Έλληνες». Ο Βορίδης που τον διαδέχτηκε στο βήμα δεν ήταν λιγότερο επιθετικός: «Ο Μέγας Αλέξανδρος μας θυμίζει ότι οι Έλλη-νες είναι κατακτητές. Οι Έλληνες είναι λαός κυρίων. Λαός κυριάρχων. Και όμως. Αυτοί οι Έλληνες έχουν φτάσει σήμερα να δίνουν μάχη για να διατηρή-σουν την ίδια τους την πατρίδα [χειροκροτήματα]. Μια πατρίδα που καταλαμ-βάνεται μέρα με τη μέρα από τους παράνομους μετανάστες. Έχουν φτάσει αυ-

78. Τύπος της Κυριακής, 20.10.2002. 79. Βλ. παρακάτω, Κεφ. V. 80. Ολόκληρη η εκδήλωση μεταδόθηκε από το κανάλι της Θεσσαλονίκης Ωμέγα. Αποσπά-

σματα μετέδωσε και ο Καρατζαφέρης από τη δική του εκπομπή στο Τηλεάστυ.


τοί που εκπολιτίσαμε να μας βιάζουν, να μας σκοτώνουν, να μας κλέβουν, να μας παίρνουν τις δουλειές μας. Να είμαστε στον τόπο μας οι τελευταίοι των τε-λευταίων. Μια κυβέρνηση που μας έχει παραδώσει. Μια αντιπολίτευση [γιου-χαίσματα] που συμπράττει. Εκείνος που χαρακτήρισε τον Αλέξανδρο ιμπε-ριαλιστή και σφαγέα των λαών δεν ήταν ένας αριστερός, ήταν ο κ. Μίχας, ο οποίος ανήκει και υποστηρίζει τη μεγάλη δημοκρατική και φιλελεύθερη παρά-ταξη της Νέας Δημοκρατίας» [γιουχαίσματα]. Ο Βορίδης είχε και πρόταση διε-ξόδου: «Βρισκόμαστε, λοιπόν, σε ένα γόρδιο δεσμό. Είτε ψηφίσουμε εκεί είτε ψηφίσουμε εδώ. Και όμως. Το δεσμό ο Αλέξανδρος μας έδειξε πώς να τον κό-ψουμε: με το σπαθί. Το λαϊκό εκείνο σπαθί που σημαίνει ξεσηκωμό, αντίσταση πατριωτική, αγώνα πολιτικό, εθνική επανάσταση, λαϊκή επανάσταση!»

Λέγοντας «εθνική επανάσταση», βέβαια, μπροστά σ' ένα κοινό νοσταλγών της χούντας, ο Βορίδης είχε σίγουρο το χειροκρότημα. Τον διαδέχτηκε, άλλω-στε, ένας γνήσιος νοσταλγός των ωραίων ημερών της βασιλείας και της «επα-ναστάσεως», ο Μάνος Μανωλάκος: «Η εκδήλωση εμπνέει γιατί είναι όλοι εδώ παρόντες και ενωμένοι. Επειδή είμαι πραγματιστής, σε λίγο διάστημα θα 'χου-με εκλογές. Κι ο αγώνας πρέπει να δοθεί απ' όλους εμάς ενωμένους και απο-φασισμένους [χειροκροτήματα]. Κι αυτό δείχνει η σημερινή παρουσία εδώ μα-ζί: ο Βορίδης, ο Πλεύρης, ο Χατζηπαρασκευάς [σ.σ. εκδότης του Στόχου, ο οποίος για ένα διάστημα υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της Πολιτικής Ανοιξης του Σαμαρά], ο Σακκέτος, τα στελέχη του Καρατζαφέρη [ο ίδιος δεν εί-χε εμφανιστεί ακόμα]. Όλοι! Βασιλικοί, μη βασιλικοί, δεξιοί, πατριώτες, όλοι παρόντες! Και έτσι θα δώσουμε -πέρα από παρεούλες, πέρα από μαγαζάκια-τον αγώνα όλοι ενωμένοι, αποφασισμένοι, για να χτυπήσουμε τη σημερινή κα-κή κυβέρνηση, αλλά και την κάκιστη αντιπολίτευση του Καραμανλή και των Καραμανλήδων [χειροκροτήματα], που ετοιμάζεται να έρθει να σώσει δήθεν τον τόπο, όπως δήθεν τον έσωσαν το 1974».

Οι συγκεντρωμένοι υποδέχονται τον Καρατζαφέρη με το σύνθημα «Σει-σμός, σεισμός, έρχεται ο ΛΑΟΣ». Κι εκείνος ανταποκρίνεται: «Ο σεισμός είναι πολλά ρίχτερ. Και θα γίνουν πολλά ρίχτερ, όταν θα 'χουμε μαζί μας και το Μέ-τωπο του Βορίδη [χειροκροτήματα]. Πέρα από κάθε αμφιβολία, υπόσχομαι και δεσμεύομαι, του χρόνου τέτοια μέρα να σας έχω στην κυβέρνηση [χειροκροτή-ματα]. Αυτή η συγκέντρωση είναι μια απάντηση εις την αγυρτείαν της Ελευθε-ροτυπίας και των Ιών που είναι μαζεμένοι εκεί πέρα, που λένε "όστις πιστεύει εις τον Μέγα Αλέξανδρο είναι ακραίος και φασίστας"» [γιουχαίσματα]. Στη συνέχεια ο Καρατζαφέρης εξηγεί τους λόγους που περιστοιχίζεται από όλους αυτούς τους τηλεπωλητές εθνωφελών εκδόσεων: «Είμαστε Έλληνες και σεβό-μαστε την ιστορία. Επιτέλους, ας καταλάβουν ένα πράγμα. Αν ζούσε σήμερα ο Εφιάλτης, θα ήταν υπουργός στην κυβέρνηση που υπάρχει. Γιατί τέτοιοι είναι όλοι. Εμείς όμως έχουμε μια διαφορά. Αισθανόμαστε βαριά την κληρονομιά


και τις παρακαταθήκες και του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά και όλων εκείνων που έγραψαν μεγάλη ιστορία. [...] Επιτέλους, αυτό το οποίο γίνεται σήμερα εί-ναι μια μεγάλη υπόθεση. Είναι μια τεράστια ιδεολογική νίκη. Είναι μια απά-ντηση σ' αυτή τη φθορά της ιδεολογικής μάχης, εις την οποίαν συνέπραξε πολύ η Νέα Δημοκρατία: οι ηττημένοι του εθνικού αγώνα να είναι σήμερα οι κερδι-σμένοι σε όλα τα φόρα. Σήμερα εμείς γράφουμε ιστορία για την Ελλάδα. Γιατί όταν βλέπετε εδώ επάνω τρεις εκδότες, τον Αδωνι Γεωργιάδη, τον Γιάννη Σχοι-νά, τον κουμπάρο μου τον Λιακόπουλο [κραυγές "άξιοι"], σημαίνει ότι κερδί-ζουμε τη μάχη του βιβλίου. Κι αυτή είναι πολύ σημαντική μάχη. Εάν τους ξανα-κερδίσουμε, εκεί όπου 40 χρόνια τούς είχαμε παραχωρήσει το μετερίζι, τότε η νίκη θα 'ναι σπουδαία, βαθιά και ακαταμάχητη. Συγχαίρω, λοιπόν, τους εκδό-τες που έχουν τη δύναμη αυτή. Είναι αλήθεια ότι για κάμποσο καιρό είχαμε ναρκωθεί μέσα στο μαντρί. Τώρα, όμως, αποδράσαμε, για ν' αγωνιστούμε και να κερδίσουμε αυτά που πάντα ήταν δικά μας. Όλα αυτά τα εθνικά θέματα, όλες αυτές οι εθνικές ιδέες, όλα αυτά βρίσκονται σε μια ευθεία αναμέτρηση με το μίζερο κατεστημένο. Τώρα ή ποτέ! Ή θα κερδίσουμε ή θα τους παραδώσουμε τη χώρα. Εμείς, όμως, είμαστε φτιαγμένοι απ' αυτό το υλικό της νίκης, της μά-χης και της επιβράβευσης. [...] Ακουγα σήμερα στη Βουλή την ανεκδιήγητη Μα-ριέττα Γιαννάκου, που μου θυμίζει τον Κουναλάκη με φούστα, να μιλά για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα, τι ωραίο που είναι. Ένα σύνταγμα που δεν μιλά καθό-λου για χριστιανοσύνη, πολύ περισσότερο για ορθοδοξία. Ένα σύνταγμα που μου επιτάσσει ότι δεν θα 'χω το δικαίωμα να απελάσω ούτε έναν Αλβανό. Ένα σύνταγμα που μου λέει ότι πρέπει να επιτρέπονται κι εδώ εις την Ελλάδα οι γά-μοι των ομοφυλοφίλων [γιουχαίσματα]. Ένα σύνταγμα το οποίο λέει ότι κα-ταργείται η θανατική ποινή. Και τους εμπόρους ναρκωτικών να τους κάνω τι; Να τους χαίρομαι που γυρίζουν δεξιά και αριστερά;»

Η λύση για τον Καρατζαφέρη βρίσκεται στην επανενεργοποίηση του Πλεύρη: «Πρέπει, λοιπόν, να επιταχύνουμε το βήμα μας. Και το βήμα επιταχύνεται, όταν έχει ιδεολογικό υπόβαθρο. Και νομίζω όλοι συμφωνείτε ότι αρκετά τεμπέλιασε ο Κώστας ο Πλεύρης και πρέπει ν' αρχίσει τις εβδομαδιαίες του εκπομπές στο Τη-λεάστυ». Ακολουθεί πανζουρλισμός και ρυθμικές κραυγές: «Πλεύρης-Πλεύρης». Και με το γνώριμο χιούμορ του, ο αρχηγός απευθύνεται στον Πλεύρη: «Αν δεν πά-θεις απ' το χειροκρότημα πλευρίτιδα, να αρχίσεις τις εκπομπές σου, κι ό,τι είναι να γίνει ας γίνει. Δώσαμε 45. Θα δώσουμε άλλα τόσα στο κάτω κάτω»81.

81. Εόώ ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ αναφέρεται στο ποσό (45 εκατ. δρχ.) που υποχρεώθηκε να καταβάλει το Telecity (Τηλεάστυ) στον αντιστράτηγο Νικόλαο Μπέλμπα, πρόεδρο του Πολεμι-κού Μουσείου, ύστερα από συκοφαντική επίθεση που εξαπέλυσε εναντίον του με τις εκπομπές του ο Πλεύρης το 1997. Η υπόθεση αυτή οδήγησε σε ρήξη Καρατζαφέρη-Πλεύρη. Ιός, «Από το Μουσείο στο δικαστήριο». Ελευθεροτυπία, 24.1.1998 και «70 εκατομμύρια πρόστιμο στον "φί-ρερ"». Ελευθεροτυπία, 3.10.1998.


Στο τέλος της ομιλίας του ο Καρατζαφέρης έκανε έκκληση στον Βορίδη: «Κλείνοντας, απευθύνομαι στον καλό μου φίλο τον κ. Βορίδη. Του λέω, λοι-πόν, ότι δεν μας χωρίζει τίποτα. Πιστεύουμε στα ίδια πράγματα. Τι τρέχεις λοι-πόν μόνος σου, με τη βάρκα στο πέλαγος; Έλα στο τρεχαντήρι να εξασφαλίσεις και θέση και καλό ταξίδι [ζητωκραυγές]. Είμαστε η ανερχόμενη δύναμη. Το κα-τόρθωσαν οι λιγότερο πολιτισμένοι Τούρκοι. Δεν θα το κατορθώσει η Ελλάδα να ξεφύγει από το μίζερο κατεστημένο; Τι να προσθέσω εγώ, όταν είσαστε εσείς στο πάνελ ή όταν είναι εδώ ο Κώστας [Πλεύρης]; Ένα πράγμα μόνο θα σας πω: ότι όσο υπάρχει ΛΑΟΣ, εμείς θα είμαστε εσαεί πειθόμενοι σ' εκείνου [του Με-γαλέξανδρου] τις εντολές. Οι εντολές εκείνου ήταν να μεγαλώσουμε την Ελλά-δα. Κι όπως δείχνουν και τα τέσσερα βέλη που έχουμε στο σήμα μας, εμείς το λέμε ξεκάθαρα προς όλες τις κατευθύνσεις: ερχόμαστε για να μεγαλώσουμε την Ελλάδα προς βορρά, προς ανατολή, προς δύση και νότο [χειροκροτήματα]. Θα κλείσω με κάτι για να μπω στη μύτη του Ιού της Ελευθεροτυπίας. Την πρώτη μας κυβέρνηση θα την ορκίσουμε στη Μητρόπολη. Τη δεύτερη στην Αγιά Σο-φιά».

Κάτω από τη ρυθμική απαίτηση του κοινού, ο Πλεύρης ανέβηκε τελικά στο βήμα: «Εμείς είμεθα απόγονοι του Σωκράτους και του Αλεξάνδρου. Δεν είμεθα απόγονοι του Αυνάν και του Κάιν [ζητωκραυγές]. Το τονίζω αυτό, διότι ο Εβραίος υπουργός Εξωτερικών εκ καταγωγής μητρός Τσαντ και πατρός Μινέι-κο, ο κ. Γεώργιος Παπανδρέου [γιουχαίσματα], διέπραξε μία πράξη η οποία ισοδυναμεί με εσχάτη προδοσία. Ακούστε τι έκανε. Η Συνθήκη του Μοντρέ προβλέπει ότι τα Δαρδανέλλια, ο Ελλήσποντος, θα λέγονται Στενά, μόνο Στε-νά. Οι Τούρκοι εζήτησαν να ονομαστούν Τουρκικά Στενά. Και απ' όλες τις χώ-ρες της Ευρώπης μόνο ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος είπε να ονομα-στούν Τουρκικά Στενά». [Κραυγές: «Αίσχος», «αίσχος»]. Συνεχίζοντας, ο Πλεύρης εξειδικεύει το κάλεσμα ενότητας του Καρατζαφέρη: «Ο Μέγας Αλέ-ξανδρος είναι το γονίδιό μας. Δεν σας κρύβω ότι, όταν βλεπόμαστε, έτσι μαζε-μένοι, ο ένας με τον άλλο, αναθαρρούμε. Πιστέψτε με. Δεν είμεθα εμείς οι λίγοι, οι τελευταίοι που μείνανε. Είμαστε οι πρώτοι που έρχονται. Μας ακολουθούν. [Ζητωκραυγές "Πλεύρης-Πλεύρης"]. Θέλω να παρακαλέσω τον αγαπητό μου τον κ. Βορίδη να του πω το εξής: ότι 40 χρόνια αγωνίζομαι στην πρώτη γραμ-μή, με την πολιτική, γράφοντας και μιλώντας, κάνοντας εκπομπές στην τηλεό-ραση και διαλέξεις. Εγκατέλειψα αυτά τα 40 χρόνια και είπα στον Καρατζαφέ-ρη: έρχομαι τελευταίος στρατιώτης στο βάθος ["Πλεύρης-Πλεύρης"]. Και πα-ρακαλώ τον κ. Βορίδη να έρθει κι αυτός, μπροστά από μένα».

Ο Αδωνις Γεωργιάδης, ο οποίος ακολούθησε στο βήμα, περιορίστηκε να εκ-φράσει το θαυμασμό του προς τον Πλεύρη: «Μου ζητήθηκε από το φίλο μου τον κ. Λιακόπουλο να κάνω μια ομιλία για τον Μέγα Αλέξανδρο. Οφείλω όμως να ομολογήσω ότι αισθάνομαι μεγάλη αμηχανία να κάνω ιστορική διάλε-


ξη ενώπιον του Κώστα του Πλεύρη ["μπράβο", "μπράβο"]. Αυτό θα ήταν του-λάχιστον ύβρις, για όσους γνωρίζουν τις ιστορικές γνώσεις τις οποίες έχει». Ακόμα και η Λιάνα Σουβαλτζή82, που έκλεισε τη συγκέντρωση, ευχήθηκε «σε μια πολιτική αλλαγή να έχομε την ευκαιρία, τότε που θ* αλλάζουν τα πράγματα για την Ελλάδα, να έρχεται στο φως ο Αλέξανδρος».

Το άνοιγμα του Καρατζαφέρη στα στελέχη της διάσπαρτης Ακροδεξιάς δεν είχε άμεσα θεαματικά αποτελέσματα. Ο κύριος στόχος του, δηλαδή η συνεργα-σία με το Ελληνικό Μέτωπο του Βορίδη, θα επιτευχθεί αρκετά αργότερα, το φθινόπωρο του 2005. Στις βουλευτικές εκλογές του 2004, το ΛΑΟΣ θα έχει την αμέριστη βοήθεια της Αυριανής, που θα του αφιερώσει εντυπωσιακό πρωτοσέ-λιδο («Τεράστια συγκέντρωση Καρατζαφέρη»), δισέλιδο σαλόνι με φωτογρα-φίες και την εκτίμηση ότι «ο ΛΑΟΣ όχι μόνο μπαίνει στη Βουλή, αλλά διεκδικεί και την τρίτη θέση»83. Η ευχή της εφημερίδας δεν θα πιάσει. Το ΛΑΟΣ θα περιο-ριστεί στο 2,19% (162.103 ψήφοι) και δεν θα πετύχει την είσοδό του στη Βουλή, αφού δεν θα περάσει το όριο του 3%. Οπως, όμως, θα εξηγήσει ο Καρατζαφέ-ρης αργότερα, «εκείνη τη μέρα άνοιξε σαμπάνιες», γιατί με το ποσοστό αυτό το κόμμα του εντάχθηκε στην κρατική επιχορήγηση με 1 εκατ. ευρώ84. Ο δρόμος πλέον ήταν ανοιχτός. Στις εκλογές της 7ης Μαρτίου 2004, ο Καρατζαφέρης δεν είχε αντίπαλο στο χώρο της Ακροδεξιάς παρά μόνο το Ελληνικό Μέτωπο του Μάκη Βορίδη, το οποίο περιορίστηκε στο 0,9% και σε 6.751 ψήφους. Στο ΛΑΟΣ είχαν απορροφηθεί τα άλλα δύο ακροδεξιά μορφώματα που είχαν δοκιμαστεί στις εκλογές του 2000, η Πρώτη Γραμμή και το Κόμμα Ελληνισμού. Ο αρχηγός, μάλιστα, της Πρώτης Γραμμής Κώστας Πλεύρης θα έρθει πρώτος σε σταυρούς μεταξύ των υποψηφίων του ΛΑΟΣ στην Α' Αθηνών.

Η επιτυχία θα ολοκληρωθεί λίγους μήνες αργότερα. Στις ευρωεκλογές της 13ης Ιουνίου 2004, το ΛΑΟΣ θα συγκεντρώσει 252.429 ψήφους, δηλαδή 4,12%, και θα εκλέξει τον αρχηγό του για πρώτη φορά ευρωβουλευτή. Πρώτος επιλα-χών ο Γεώργιος Γεωργίου και δεύτερος ο Σπύρος Σταθόπουλος. Στις εκλογές αυτές, το Ελληνικό Μέτωπο θα συγκεντρώσει 15.243 ψήφους (0,25%) και η Πα-τριωτική Συμμαχία, ένα μετωπικό σχήμα στελεχών της χούντας και της Χρυ-σής Αυγής, 10.618 ψήφους (0,17%). Είκοσι ολόκληρα χρόνια μετά την εκλογή του Χρ. Δημητριάδη της ΕΠΕΝ, ένα ακροδεξιό κόμμα κατορθώνει και πάλι να εκλέξει ευρωβουλευτή και μάλιστα με διπλάσιο σχεδόν ποσοστό.

82. Η αρχαιολόγος που υποστήριξε ότι ανακάλυψε τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην όαση Σίουα. Ο ισχυρισμός της δεν επιβεβαιώθηκε από την επιστημονική κοινότητα, ενώ υιοθετήθηκε αμέσως από τις ποικίλες ακροδεξιές «ελληνολατρικές» ομάδες.

83. Αυριανή. 1.3.2004. 84. Συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου, Real FM, 27.1.2008.

ν

Η στρατηγική του Δούρειου Ίππου (2004-2009)

Η επομένη των ευρωεκλογών του 2004 επιφυλάσσει στον Γιώργο Καρατζαφέρη μια οδυνηρή έκπληξη. Η πολιτική ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου στην οποία επρόκειτο να ενταχθεί, η UEN (Union for Europe of the Nations, Ένωση για την Ευρώπη των Εθνών), θέτει τον νεοεκλεγέντα ευρωβουλευτή μπροστά σε μια σο-βαρή δοκιμασία. Μετά από δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου για το ρατσιστι-κό και αντισημιτικό περιεχόμενο πολλών δηλώσεών του, καθώς και σχετικές αναφορές του ΕΠΣΕ (Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίν-κι), ο Γιώργος Καρατζαφέρης καλείται να υποστεί μια ταπεινωτική δοκιμασία, κατά την οποία θα πρέπει να δώσει εξηγήσεις για όλα αυτά. Η UEN, ηγετικές φυσιογνωμίες της οποίας ήταν τότε ο Γάλλος πρώην γκολικός Σαρλ Πασκουά, γνωστός από τη σκληρή αντιμεταναστευτική του ατζέντα, και ο Ιταλός μεταλ-λαγμένος φασίστας Τζιανφράνκο Φίνι, δεν είχε πρόβλημα γενικά με την Ακρο-δεξιά, αλλά ειδικά με την αντισημιτική ρητορική. Ο προφανής λόγος ήταν ότι στην Ένωση συμμετείχε και το (ακροδεξιό, βεβαίως) ισραηλινό Λικούντ του (ακροδεξιού, βεβαίως) Αριέλ Σαρόν. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτό. Πολλά διακε-κριμένα στελέχη της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς ακολουθούσαν μια γενικότερη στάση επαναπροσέγγισης του Ισραήλ εκείνη την περίοδο και ως πρώτο βήμα εγκατέλειπαν τις αντισημιτικές κορόνες1. Για τους λόγους αυτής της εντυπω-σιακής μεταστροφής ο Ιός έχει προτείνει ορισμένες ερμηνευτικές σκέψεις:

- Υπάρχει καταρχήν μια πραγματική μετάλλαξη των ρατσιστικών στερεοτύ-πων που καλλιεργούν αυτοί οι πολιτικοί σχηματισμοί. Οι ξένοι, οι μετανάστες (ή «λαθρομετανάστες» στη γλώσσα τους) προέρχονται κατά κύριο λόγο από μουσουλμανικές χώρες, άρα η «εικόνα» του ξένου, του διαφορετικού και του απειλητικού εσωτερικού εχθρού έχει πάψει να ταυτίζεται, αποκλειστικά και μόνο, με τον «αιώνιο Εβραίο».

- Η μετατόπιση των εχθρών της Δύσης σε μουσουλμανικές χώρες της Μέσης

1. Ιός, «Οι νέοι "φίλοι" του Ισραήλ», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 20.2.2005.

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΔΟΥΡΕΙΟΥ ΙΠΠΟΥ 137

Ανατολής και της Ασίας αναδεικνύει το Ισραήλ σε προνομιακό σύμμαχο, κατά συνέπεια το απαλλάσσει από κάθε ευθύνη για την ειρήνη στην περιοχή.

- Η επικράτηση ενός νέου χριστιανικού φονταμενταλισμού συμβαδίζει με την ανάδειξη της Παλαιάς Διαθήκης και την ανάδυση ορισμένων «χριστια-νοεβραϊκών» δογμάτων, κατά το πρότυπο της Αμερικής του Μπους. Μερίδα της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς εμπνέεται από τους ακραίους νεοσυντηρητικούς των ΗΠΑ. Το φαινόμενο που παρατηρούμε να εντείνεται σήμερα στην Ευρώπη, δηλαδή η σταδιακή αντικατάσταση του ιστορικού αντισημιτισμού από έναν αντιαραβικό και αντιαφρικανικό ρατσισμό, έχει παγιωθεί στις ΗΠΑ εδώ και καιρό.

- Το Ισραήλ, ως χώρα με στρατιωτική οργάνωση, ισχυρή πολεμική μηχανή και θεσμοποιημένο εθνικισμό, προκαλεί τον υποσυνείδητο ή και ομολογημένο θαυμασμό των ακροδεξιών υπερπατριωτών.

- Υπάρχει, τέλος, και μια αυθόρμητη τάση των διάφορων φίρερ ή φιρερί-σκων της Ακροδεξιάς να πέφτουν στην παγίδα που οι ίδιοι έχουν στήσει τόσα χρόνια στους οπαδούς τους. Η διαρκής αναφορά σε μυστικές συνωμοσίες και πανίσχυρες οργανώσεις εβραϊκής προέλευσης τους φέρνει μπροστά σε ένα δί-λημμα. Αφού «οι Εβραίοι» είναι τόσο ισχυροί, προϋπόθεση για να προκόψει κάθε πολιτικός είναι να τα έχει καλά μαζί τους!

Τέτοιες σκέψεις οδήγησαν πολλούς αναλυτές να υποστηρίξουν ότι η «ισλα-μοφοβία» θα είναι ο αντισημιτισμός της Ακρας Δεξιάς τον 21ο αιώνα. Όπως, όμως, σημειώνει ο Mudde, αντίθετα από τον αντισημιτισμό, η ισλαμοφοβία εί-ναι μια συνηθισμένη μορφή προκατάληψης, όπου ο «αντίπαλος» γίνεται φόβη-τρο εξαιτίας του αριθμού του και όχι των ιδιοτήτων του2. Ενώ λίγοι Εβραίοι αποτελούν απειλή (εφόσον «συνωμοτούν» και είναι «παντοδύναμοι»), λίγοι Μουσουλμάνοι είναι αμελητέοι. Αυτή η παρατήρηση ίσως εξηγεί και το λόγο που η εξάπλωση της ισλαμοφοβίας δεν εξαφάνισε ούτε υποκατέστησε τον αντι-σημιτισμό, αλλά λειτουργεί συμπληρωματικά δίπλα του.

Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα νέα δεδομένα στο χώρο της ευρωπαϊκής εθνι-κιστικής Δεξιάς, και με την ταχύτητα που τον διακρίνει όταν βρίσκεται στρι-μωγμένος στα σκοινιά, ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ εγκαταλείπει το αίτημα να προ-σχωρήσει στην UEN και αναζητά φιλοξενία στην ετερόκλητη συνεργασία των ευρωσκεπτικιστών όλου του πολιτικού φάσματος IND/DEM (Independence/ Democracy, Ανεξαρτησία/Δημοκρατία). Πρόκειται για σοβαρή πολιτική και προσωπική ήττα, διότι στην UEN είχε ο ίδιος στηρίξει μεγάλο μέρος της προε-κλογικής του εκστρατείας, ενώ ο σύνδεσμός του με το πολιτικό αυτό σχήμα ήταν ο Σπύρος Σταθόπουλος, παλιό στέλεχος του MSI, δηλαδή του ανοιχτά φα-

2. Cas Mudde. Populist Radical Right Parties in Europe. Cambridge University Press, Νέα Υόρκη 2007, σ. 84.


σιστικού μεταπολεμικού πολιτικού σχηματισμού στην Ιταλία, και μέντορας του Φίνι\ Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι πέντε χρόνια αργότερα, μετά δηλαδή τις ευρωεκλογές του Ιουνίου του 2009, τα υπολείμματα των δύο αυτών πολιτι-κών ομάδων, της UEN και της IND/DEM, υποχρεώθηκαν να συνενωθούν για να συγκεντρώσουν τον απαιτούμενο αριθμό μελών, ώστε να αποτελέσουν αυτόνο-μη πολιτική ομάδα μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο. Πρόκειται για την EFD (Europe of Freedom and Democracy, Ευρώπη της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας), στην οποία εντάχθηκε και το ΛΑΟΣ.

Ομως το πάθημα του Καρατζαφέρη τού έγινε μάθημα. Το καλοκαίρι του 2004 πραγματοποιείται μια οργανωμένη μεταστροφή της επίσημης επιχειρημα-τολογίας του κόμματος με βασικό άξονα να απαλειφθούν οι πιο ακραίες εκδο-χές της μέχρι τότε πολιτικής του παρουσίας. Τις πρώτες νύξεις για τον ιδεολο-γικό αυτό αποχαρακτηρισμό του κόμματός του είχε κάνει ο αρχηγός του ΛΑΟΣ ήδη από το βράδυ των νομαρχιακών εκλογών του 20024, αλλά τώρα η προσπά-θειά του παίρνει τη μορφή επίθεσης σε όσους τολμούν να τον χαρακτηρίσουν ακροδεξιό ή να θυμίσουν τους ύμνους του για τον Λεπέν. Αμέσως μετά τις ευ-ρωεκλογές εμφανίστηκε στην πρωινή εκπομπή της NET των δημοσιογράφων Λυριτζή και Οικονόμου5, εξαγγέλλοντας την απόφασή του να στραφεί με αγω-γές εναντίον όσων τον λένε ακροδεξιό. Μόλις αναφέρεται η λέξη «ακροδε-ξιός», ο Καρατζαφέρης πετιέται επάνω: «Ανακαλέστε. Είπα ότι θα κάνω αγωγή σε όποιον με βρίζει. Και το θεωρώ ύβρη». Αλλά τότε ποιο είναι το στίγμα του κόμματός του; «Δημοκρατικός πατριωτισμός. Αυτά περί ακροδεξιών τελειώ-σανε. Δεν θα με παρασύρουνε στα διχαστικά του παρελθόντος, ο συμμορίτης από κει, ο ταγματασφαλίτης από δω. Ανήκω στο κοινοβουλευτικό τόξο. Είμαι στην UEN. Αυτά να τελειώσουν». Οι δημοσιογράφοι τού διαβάζουν αυτά που είχε αποκαλύψει ο Ιός για όσα έλεγε την περίοδο της Νέας Ελπίδας, όταν κα-λούσε σε «μπλοκ αντιαριστερών δυνάμεων», όπου συμπεριλάμβανε και τη Χρυσή Αυγή. «Δεν ήταν αυτή η θέση», διαμαρτύρεται ο Καρατζαφέρης. «Δεν ήταν αυτή η ρήση. Παραποιήθηκε. Για όνομα του Θεού. Ποια Χρυσή Αυγή και τέτοια πράγματα. Όχι. Δεν ελέχθη ποτέ από μένα. Μου το έβαλαν στο στόμα. Έκανα επιστολή στην εφημερίδα, η οποία το έκανε». Βέβαια τέτοια επιστολή δεν έφτασε ποτέ στην Ελευθεροτυπία. Και πώς να φτάσει, αφού υπάρχει το σχετικό μαγνητοσκοπημένο υλικό;

Αλλά ο Καρατζαφέρης ακόμα και τον εθνικοσοσιαλιστή Πλεύρη ήταν έτοι-μος να απαλλάξει από κάθε υπόνοια για σχέσεις με Ακροδεξιά: «Πάρτε τα συγ-γράμματά του και να δείτε αν λέει πουθενά για δικτατορία». Φυσικά πρόκειται

3. Για τον Σταθόπουλο, βλ. και παρακάτω, Κεφ. VII. 4. Βλ. Κεφ. IV. 5. «Πρώτη Γραμμή», NET, 15.6.2004, και «Ο λαός έχει το λόγο», Τηλεάστυ, 17.6.2004.


για αστειότητα, όταν μιλάει κανείς για κάποιον που ύμνησε τη μία δικτατορία (4η Αυγούστου) και υπηρέτησε τη δεύτερη (21η Απριλίου), ενώ το πρώτο του «σύγγραμμα» ήταν ακριβώς ένας λίβελος κατά της δημοκρατίας, στον οποίο εξυμνείται ο εθνικοσοσιαλισμός και η δημοκρατία αποκαλείται «εθνική προδο-σία»6. Ούτε ο ίδιος ο Πλεύρης δεν θα συμφωνούσε με την εικόνα που εμφάνιζε γι* αυτόν ο αρχηγός του, αλλά ακόμα τότε δεν μπορούσε ο Καρατζαφέρης να τον αποκηρύξει, όπως έκανε λίγα χρόνια αργότερα. Αλλωστε μόλις πριν από λίγους μήνες ο Πλεύρης είχε έρθει πρώτος σε ψήφους στην Α' Αθηνών με το ψηφοδέλτιο του ΛΑΟΣ. Στον Μεταξά δεν είχε καμιά υποχρέωση ο Καρατζαφέ-ρης, έτσι στην ίδια εκπομπή τον «άδειασε» με ευκολία: «Δεν θα απολογηθώ εγώ για τον Μεταξά». Και βέβαια το ύστατο επιχείρημα ήταν ότι «έχω υποψηφίους που προέρχονται από το Κ Κ Ε».

Όταν του διαβάζουν τις δηλώσεις του υπέρ του Λεπέν ο Καρατζαφέρης εί-ναι υποχρεωμένος να παραδεχτεί για πρώτη φορά ότι τις έκανε: «Όταν παίρνει ο Λεπέν το 18%, θα πάω εγώ εναντίον των Γάλλων;» Για να εξισορροπήσει τα πράγματα θυμίζει ότι από το βήμα του συνεδρίου του ΛΑΟΣ ζητωκραύγασε και υπέρ του Καντάφι και του Κάστρο. Αφού δηλώνει ότι «είναι με τον Φίνι»7, αποκαλύπτει και κάτι ενδιαφέρον: «Εγώ την επομένη των εκλογών έδιωξα από τους 165.000 φίλους και ψηφοφόρους 8-9, οι οποίοι δημιούργησαν ένα μόρφω-μα δεξιό». Και στο ερώτημα αν θέλει στο κόμμα του τους φιλοβασιλικούς, ο αρχηγός του ΛΑΟΣ ρίχνει το καρφί του στη Νέα Δημοκρατία: «Αυτούς, σκεπτό-μενος έξυπνα πολιτικά, τους στέγασε ο κ. Καραμανλής, διά της θυγατρός του προέδρου της ΒΕΟ, του κ. Κουντουρά». Για πρώτη φορά ο Καρατζαφέρης εμ-φανίζεται απογοητευμένος από τον παλιό του ηγέτη, τον Κωνσταντίνο Γκλίξ-μπουργκ: «Το θέμα είναι ότι εφόσον ο ίδιος δεν ενδιαφέρεται, γιατί να τρέξει κάποιος άλλος γι' αυτόν; Αρα δεν υπάρχει θέμα».

Τις ίδιες μέρες δίνει συνεντεύξεις σε διάφορα κανάλια για να πείσει τους τηλεθεατές ότι δεν είναι ακροδεξιός. Όταν τον ρωτά ο Νίκος Χατζηνικολάου αν είναι ο Έλληνας Λεπέν, ο Καρατζαφέρης έχει έτοιμη την απάντηση: «Είμαι ο Έλληνας Πασκουά. Καμία σχέση με τον κ. Λεπέν. Καμία σχέση με αυτά τα άκρα»8. Επαναλαμβάνει ότι πλέον δεν υπάρχει Δεξιά και Αριστερά. «Γιατί να πω το κόμμα μου δεξιό ή αριστερό; Είναι πατριωτικό. Είμαστε υπέρ της ανα-δείξεως του έθνους». Για την κατηγορία ότι φιλοξενεί ακραία αντιδημοκρατι-κά και χουντικά στοιχεία, ο Καρατζαφέρης επαναλαμβάνει τα ίδια: «Αυτά τα έδιωξα την επομένη των εκλογών. Ήταν καμιά δεκαριά, κι αυτοί κατέβηκαν

6. Κώστας Πλεύρης, Αντιδημοχράτης, Αθήναι 1965, σ. 51. Για τον Κώστα Πλεύρη, βλ. και παρακάτω. Κεφ. VII και Παραρτήματα 3 και 5.

7. Κάτι που, όπως είδαμε, δεν ίσχυε, εφόσον υποχρεώθηκε να αποχωρήσει από την ομάδα UEN των Φίνι-Πασκουά.

8. Ειδήσεις Alpha, 16.6.2004.


στις εκλογές με κάποιο σχηματισμό, με πλούσια χρηματοδότηση που δεν ξέρω από πού είναι». Σε άλλο κανάλι και σε ανάλογο ερώτημα της Έλλης Στάη, ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ θα αποκλείσει την ύπαρξη Ακροδεξιάς: «Δεν υπάρχει στην Ελλάδα ακροδεξιός με την έννοια που του δίνεται σήμερα. Και ευτυχώς για τον τόπο. Αυτό το δυσάρεστο, το εκφυλιστικό φαινόμενο κατά της δημο-κρατίας δεν υπάρχει στην Ελλάδα μας»9. Για να πείσει τον δημοσιογράφο Νίκο Ευαγγελάτο ότι δεν είναι ακροδεξιός, ο Καρατζαφέρης θα επικαλεστεί ακόμα και την προσωπικότητά του: «Ούτε ο χαρακτήρας μου ούτε τα χαρακτηριστι-κά του ιδεολογικού μας προγράμματος έχουν τίποτα κοινό με την κατεύθυνση αυτή»10.

Ο Καρατζαφέρης θα υποχρεωθεί να απαντήσει και σε ορισμένους παλιούς του ομοϊδεάτες. Ανάμεσά τους, ο επιχειρηματίας και εκδότης του Αδέσμειπον Τύπου Κώστας Μήτσης και ο δημοσιογράφος Στάμος Ζούλας, ο οποίος επι-χείρησε να αποδώσει την εκλογή του Καρατζαφέρη σε ψήφους από την Κε-ντροαριστερά". Ως επιχείρημα ο Καρατζαφέρης επικαλείται την προσωπική του σχέση με τον Μήτση, και το γεγονός ότι ο επιχειρηματίας τον φιλοξενούσε δωρεάν στα ξενοδοχεία του και του έκανε το τραπέζι σπίτι του. Όσο για τον Ζούλα, θα του θυμίσει τη μεγάλη του απήχηση στη βάση της Νέας Δημοκρα-τίας12. Είναι η πρώτη φορά που ο Καρατζαφέρης αντιμετωπίζει κάποια συστη-ματική αντίδραση από το χώρο της Κεντροδεξιάς. Μέχρι την εκλογή του στο Ευρωκοινοβούλιο το εγχείρημά του αντιμετωπιζόταν ως γραφικό, παράξενο και πάντως θνησιγενές. Οι περισσότεροι πολιτικοί αναλυτές δυσκολεύονταν να το κατατάξουν στο ρεύμα της σύγχρονης ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς. Από τη δική του πλευρά, ο Καρατζαφέρης υπενθύμιζε με κάθε ευκαιρία την πολιτική καταγωγή του από τη Νέα Δημοκρατία και τη στενή του σχέση με ηγετικές προ-σωπικότητες του κόμματος. Μ* αυτό τον τρόπο δεν εξασφάλιζε μόνο την προ-σοχή των οπαδών της Κεντροδεξιάς, αλλά εφάρμοζε και στον εαυτό του τη μέ-θοδο της «κολυμβήθρας»13. Οι συνεχείς αναφορές του στις τιμητικές πλακέτες που είχε λάβει από τοπικές οργανώσεις της Νέας Δημοκρατίας μέχρι την απο-πομπή του από το κόμμα χρησίμευαν ως αποστομωτική απάντηση σε όσους τον χαρακτήριζαν ακροδεξιό. Αλλά ακόμα και αυτή η προσπάθεια έμενε μετέ-ωρη, αφού στις ίδιες εκπομπές που επικαλείται όλα αυτά τα πιστοποιητικά πολιτικής ορθότητας η κατάληξη είναι η ίδια: ο ύμνος της νεολαίας του κόμμα-τος, ο οποίος δεν μασάει τα λόγια του. Πρόκειται για ένα απλοϊκό τραγουδάκι σε γνωστό ρυθμό (μετασκευή του ύμνου των κατηχητικών «Τα Χριστιανόπου-

9. Ειδήσεις Antenna. 16.6.2004. 10. Ειδήσεις Alter, 16.6.2004. 11. Στάμος Ζούλας, «Η σκοτεινή πλευρά του ΛΑΟΣ», Καθημερινή, 16.6.2004. 12. Άλφα Ένα, 19.6.2004. 13. Βλ. πιο πάνω. Κεφ. III.


λα»), το οποίο μιλά για τον «ντόπιο εχθρό», μαρτυρώντας την ψυχροπολεμική του διάθεση14.

Τις πρώτες βδομάδες μετά τις ευρωεκλογές, για να πείσει ότι δεν έχει καμιά σχέση με την Ακροδεξιά, εξακολουθεί να χρησιμοποιεί ως επιχείρημα την πολι-τική ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου στην οποία επρόκειτο να ενταχθεί: «Ανήκω στην UEN, όπου ο έλεγχος είναι αυστηρότατος». Έλα όμως που η «αυστηρή» UEN τον υποχρέωσε να την εγκαταλείψει! Πρώτες νύξεις για το ενδεχόμενο να ενταχθεί σε άλλη ομάδα από την UEN θα κάνει δύο βδομάδες αργότερα15. Το ζή-τημα αυτό τέθηκε και στο Έκτακτο (Β ) Συνέδριο του ΛΑΟΣ που συγκλήθηκε στις 17.7.2004. Απαντώντας σε ερώτηση συνέδρου ο Καρατζαφέρης θα αποκα-λύψει ότι πριν από 15 μέρες υποχρεώθηκε να φύγει από την UEN: «Τα προβλή-ματα ήσαν τα εξής. Οι Πορτογάλοι που ήσαν μέσα παρασύρθηκαν από τον κ. Μπαρόζο και έφυγαν. Το κόμμα του Γάλλου προέδρου Πασκουά κατεποντίστη στις εκλογές, γιατί ο ίδιος κατηγορήθηκε για σημαντικότατα θέματα που έχουν σχέση με την αδιαφάνεια. Όταν πήγαμε, λοιπόν, συναντήσαμε μία ομάδα σε πα-νικό. Παράλληλα, η ομάδα του πανικού της UEN είχε μέσα της έναν Δανό, ο οποίος είχε φτιάξει έναν κατάλογο, πιο χοντρό από τον Χρυσό Οδηγό, με πε-ριεχόμενο ό,τι είχε πει ο καθένας από εμάς, ο καθένας από το Τηλεάστυ, ακόμα και ο Λιακόπουλος σε άλλα κανάλια, αφού είχε φύγει από εμάς και ό,τι είχε γράψει η Άλφα Ένα. Έπρεπε εγώ να μπω στην αίθουσα και να απολογηθώ στην UEN για κάποια πράγματα που πρεσβεύει το κόμμα μου. Συζήτησα με τον κα-θηγητή Σταθόπουλο και τον ρώτησα τι μπορούμε να κάνουμε τώρα. Μου λέει ότι δεν υπάρχει αξιόπιστος συνομιλητής, γιατί δεν ξέρουμε εάν θα σχηματιστεί ομάδα. Έτσι, λοιπόν, εμείς αποφασίσαμε να κάνουμε μία επιστολή στην UEN, απευθυνόμενη στον αναπληρωτή γραμματέα, στην οποία αναφέραμε ότι δεν μπορούμε να συμμετέχουμε σε μία ομάδα που δεν ξέρουμε εάν θα διαλυθεί ή θα υπάρχει. Και σε μία ομάδα, η οποία είναι καθοδηγούμενη από εξωθεσμικά κέ-ντρα, διότι η έρευνα που έκανε ο Δανός της UEN απέδειξε ότι κάποια μυστική υπηρεσία, κάποια μυστική ομάδα είχε συγκεντρώσει όλα τα στοιχεία. Είχα, λοι-πόν, δύο επιλογές: Η μία επιλογή ήταν να πάω εκεί μέσα και να προσκυνήσω τους σιωνιστές και η άλλη επιλογή ήταν να φύγω από εκεί, με μία επιστολή που να τους λέει ότι: Εάν δεν πάψετε να είστε καθοδηγούμενοι, εμείς δεν μπορούμε να συμμετέχουμε»16.

Στην ίδια ομιλία ο Καρατζαφέρης θα εξηγήσει και πώς κατέληξαν στην IND/DEM, με τη μέθοδο της κολοκυθιάς: «Βγαίνοντας λοιπόν έξω, έπρεπε να φροντίσω το κόμμα να μπει σε μία ομάδα. Δεν ήμουν απλώς ένας ευρωβουλευ-

14. Οι στίχοι του ύμνου παρακάτω. Κεφ. VI. 15. «Ο λαός έχει το λόγο», Τηλεάστυ, 30.6.2004. 16. Άλφα Ένα, 24.7.2004.


τής που μπορούσε να πάει οπουδήποτε. Εδώ είναι ένα κόμμα, το τέταρτο πολι-τικό κόμμα της Ελλάδος. Έτσι λοιπόν, έγιναν διάφορες διαβουλεύσεις: Η μία επιλογή ήταν να πάμε με τη Λέγκα του Βορρά. Μία συμπαθέστατη ομάδα, η οποία όμως είχε διάφορα βαρίδια επάνω της. Να απολογούμαι δηλαδή εγώ για τα πάντα, είχε ακουστεί μάλιστα ότι εκεί θα πήγαινε και η Αλεξάνδρα Μουσο-λίνι, για την οποία δεν θα είχα αντίρρηση να την πήγαινα για καφέ, δεν θα την ήθελα όμως στην ίδια ομάδα. Βρέθηκα, λοιπόν, σε μία μετέωρη θέση. Σχηματο-ποιήθηκε λοιπόν μία νέα ομάδα, μία ομάδα ισχυρή, η οποία είναι η πέμπτη σε ισχύ μέσα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτή η ομάδα μού έκανε πρόταση, με κάλεσε, διαπραγματευτήκαμε σκληρά, ξεκαθάρισα τις θέσεις μου και πέτυχα μέσα στο καταστατικό το προνόμιο της διαφορετικότητας. Δηλαδή, εγώ μπορεί να στηρίζω άλλα πράγματα, εάν δεν συμφωνώ με κάποια από τα δικά τους»17.

Μετά το φιάσκο με την UEN, ο Καρατζαφέρης προχωρεί σε ορισμένες κινή-σεις σε συμβολικό επίπεδο για να αποδείξει εμπράκτως τη μεταμέλειά του και την προσχώρησή του στο αντιρατσιστικό στρατόπεδο. Η πιο εντυπωσιακή πρωτοβουλία του ήταν να στείλει, μόνος αυτός από όλα τα ελληνικά κόμματα, εκπρόσωπό του, τον Γεώργιο Γεωργίου, αναπληρωτή προέδρου, στις εορταστι-κές εκδηλώσεις για τη Χανουκά, δηλαδή την εβραϊκή γιορτή των Φώτων, που πραγματοποιήθηκε πρώτη φορά σε ανοιχτό δημόσιο χώρο, στην πλατεία του Παλαιού Ψυχικού. Η κίνηση αυτή προκάλεσε σύγχυση ακόμα και στους οπα-δούς του, ενώ κάποιοι θυμήθηκαν ότι πριν από τρία χρόνια ο Καρατζαφέρης είχε καλέσει στην εκπομπή του τον Κώστα Πλεύρη, προκειμένου να καταγγεί-λουν ως ανθελληνική και να ειρωνευτούν ακριβώς αυτή τη γιορτή, την εβραϊκή Χανουκά, δίνοντας ρεσιτάλ ακραίου αντισημιτισμού18. Η κίνηση αυτή δεν ήταν τυχαία. Θα τη χρησιμοποιήσει ο ίδιος για να απαντήσει στις κατηγορίες για αντισημιτισμό που περιλαμβάνονται στην ετήσια έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμε-ντ, ενώ θα αρχίσει να παίρνει ο ίδιος διεθνείς αντιρατσιστικές πρωτοβουλίες. Λίγες μέρες αργότερα, η εφημερίδα του Καρατζαφέρη θριαμβολογεί: «Τους αποστόμωσε και πάλι. Ψήφισμα του κ. Καρατζαφέρη (στο Ευρωκοινοβούλιο) κατά του αντισημιτισμού και του ρατσισμού»19.

Σε όλο αυτό το διάστημα, οι εκπομπές του καναλιού επιχειρούν να αμβλύ-νουν τις πιο ακραίες εκδοχές της ρητορείας των στελεχών του κόμματος. Το επιχειρεί πρώτος απ' όλους ο ίδιος ο αρχηγός, ισορροπώντας μεταξύ αναμασή-ματος κλασικών ακροδεξιών συνθημάτων και επιδεικτικής αντιρατσιστικής ρητορείας. Χαρακτηριστικός είναι και ο τρόπος που συνεχίζει την αντισημιτι-κή προπαγάνδα, βαφτίζοντάς την όμως πλέον «αντισιωνιστική». Σχολιάζοντας

17. Στο ίδιο. 18. Ιός, «Οι νέοι "φίλοι" του Ισραήλ», ό.π., βλ. και Παράρτημα 5. 19. Άλφα Ένα, 30.1.2005.


το συλλαλητήριο του ΛΑΟΣ για το Μακεδονικό, αφού θυμηθεί να μνημονεύσει την ευχή του Πλεύρη («Είχα μέσα στη σκέψη μου το μήνυμα του Κώστα του Πλεύρη, "Γιώργο προχώρα!"»), συνεχίζει με ανάλυση του ζητήματος: «Πέρασε η υπόθεση (του Μακεδονικού) σε δύο Εβραίους. Στον Τίτο - μην το ξεχνάτε. Εβραίος. Και μετά στον Γκλιγκόροφ - μην το ξεχνάτε, επίσης Εβραίος. Για να γίνει η ενδιάμεση συμφωνία με τον Χόλμπρουκ, επίσης Εβραίο...»20. Στη συνέ-χεια εξηγεί: «Είναι τα πρακτοριλίκια του διεθνούς σιωνισμού. Γιατί άλλο σιω-νισμός, άλλο σημιτισμός [sic]. Μην κάνουμε σύγχυση. Μπορεί να έχουμε προ-βλήματα με την πολιτική του Σαρόν, αλλά όχι με τον πολίτη του Ισραήλ. Αλλο σημιτισμός, άλλο σιωνισμός. Το πρώτο μάς αφήνει αδιάφορους, το δεύτερο μας ενοχλεί».

Και φυσικά, ενώ ομνύει με κάθε ευκαιρία στη δημοκρατία, εξακολουθεί να αναπαράγει όλους τους μεταπολιτευτικούς μύθους των νοσταλγών της χού-ντας. Και πάλι με την ευκαιρία της επετείου του Πολυτεχνείου, θα μιλήσει για «παραμύθι του Πολυτεχνείου», ενώ, αντιγράφοντας όσα έγραφε ο δάσκαλός του ο Πλεύρης στην εφημερίδα του κατά τη διάρκεια της δικτατορίας21, θα ει-ρωνευτεί τους εξορίστους της Γυάρου: «Δεν τους δίνανε οι φασίστες αντηλια-κό. Κάνανε οκτώ ώρες την ημέρα μπάνιο και ψάρεμα χωρίς αντηλιακό. Έκανε ηλιοθεραπεία ο άλλος χωρίς αντηλιακό. Δεν μπορείς αυτό το φασισμό»22.

Πρώτη συνέπεια της «νέας πολιτικής» -όπως θα την ονομάσει αργότερα ο ίδιος ο Καρατζαφέρης- είναι η απόκρυψη του ανοιχτά αντισημιτικού χαρακτή-ρα της πολιτικής του προπαγάνδας, των σχέσεων του με νοσταλγούς της χού-ντας, της δικτατορίας Μεταξά και του Χίτλερ. Αυτή τη «νέα πολιτική» την πε-ριέγραψε στην εκπομπή του, απαντώντας σε κάποιον οπαδό του από τον Ασπρόπυργο, ο οποίος εξέφρασε την αγανάκτησή του για τη μεταστροφή του ΛΑΟΣ σε ηπιότερους πολιτικούς τόνους: «Μας μιλήσατε για ρήξη και ανατρο-πή και κάθεστε και χαϊδεύετε αυτούς τους... να μην πω καμιά φράση που δεν πρέπει». Η απάντηση του Καρατζαφέρη ήταν αποκαλυπτική: «Σε ευχαριστώ πολύ. Θα ήθελα να έχεις εμπιστοσύνη και στη στρατηγική μας και στην τακτική μας. Θα ήθελα δε περισσότερο από κάθε τι άλλο, για να μπορέσω να διευκρινί-σω ορισμένα πράγματα σε έντιμους, καλούς και πιστούς αγωνιστές σαν και σέ-να. Αυτές τις ημέρες παίζεται μια πολύ ωραία ταινία στους κινηματογράφους, με παραποιημένη, αν θέλεις, την ιστορία. Σε παραπέμπω να δεις την 'Τροία" και να δεις πώς έπεσε η Τροία και θα καταλάβεις αρκετά απ' τα θέματα που απασχολούν τώρα το μυαλό σου. Η ρήξη και ανατροπή γίνεται με πολλούς τρό-

20. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 9.11.2004. 21. «Αποκλειστικό ρεπορτάζ» της εφημερίδας του Πλεύρη 4η Αυγούστου, τχ. 38, Σεπτέμ-

βριος 1967, όπου υποστηρίζεται ότι «στα διάφανα νερά της Γυάρου οι κομμουνιοταί περνούν αλησμόνητες διακοπές».

22. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 19.11.2004


πους, κι εμείς επιλέξαμε τον πιο προσφορότερο τρόπο για να μπορέσουμε να πετύχουμε το σκοπό μας. Αφησε λοιπόν σε μας που είμαστε στο τιμόνι να επι-λέξουμε πώς θα φέρουμε τα καλά αποτελέσματα της ρήξης και ανατροπής, με ποια μέθοδο και με ποια προτεραιότητα. Σ' ευχαριστώ για την αγάπη σου και για την καλή δουλειά που κάνετε στον Ασπρόπυργο»23.

Την ίδια μέθοδο περιέγραψε ο Καρατζαφέρης και κατά την επίσημη ομιλία του στην 6η Σύνοδο της Κεντρικής Επιτροπής του ΛΑΟΣ: «Ο πολιτικός μας λόγος πρέπει να είναι ιδιαίτερα περίτεχνος. Από τη μια πλευρά καταγγελτικός γι* αυτά τα οποία κάνει η Νέα Δημοκρατία κι από την άλλη πλευρά συνάμα να ρίχνει γέφυρα για να περάσει ο δυσαρεστημένος ψηφοφόρος σε εμάς. Ένας πολύ δύσκολος συνδυασμός. Επιθετικότητα και διαλεκτικότητα [sic]. Πρέπει λοιπόν να αποφύγουμε από δω και πέρα τις οποιεσδήποτε αγκυλώσεις δημι-ουργούσαν προσκόμματα στο να έρθει προς εμάς αυτό το κομμάτι του εκλογι-κού σώματος. Στρογγυλοποιήσαμε ορισμένα πράγματα. Είπαμε με άλλα πράγ-ματα αυτά τα οποία πάντα εμφορούν την ψυχή μας [sic]. Είναι αυτή η νέα πολιτική»24.

Το ενδιαφέρον είναι ότι στην ίδια συνεδρίαση της Κ.Ε. του ΛΑΟΣ έγινε η επίσημη προσχώρηση του Ελληνικού Μετώπου στο κόμμα. Το γεγονός αυτό πι-στοποιεί ότι η «νέα πολιτική» δεν αφορά την ουσία, αλλά τον τρόπο που θα πα-ρουσιάζονται οι θέσεις του κόμματος. Ο Καρατζαφέρης ανήγγειλε την προσχώ-ρηση αιφνιδιαστικά, στην αρχή της συνεδρίασης: «Θα ήθελα να καλωσορίσω στην πρώτη κομματική συνεδρίαση την ομάδα των αγωνιστών του Μάκη Βορί-δη και καλώ να τους εντάξουμε στην Κ.Ε., δέκα εξ αυτών, τα στελέχη τα οποία πρόκρινε ο Μάκης Βορίδης»25. Είναι δηλαδή σαφές ότι η προσχώρηση του Ελληνικού Μετώπου στο ΛΑΟΣ έγινε συντεταγμένα, με «ποσόστωση» στελεχών της οργάνωσης Βορίδη στο κεντρικό καθοδηγητικό όργανο του κόμματος Κα-ρατζαφέρη, ενώ τα μέλη εντάχθηκαν στις τοπικές οργανώσεις. Οι δύο αρχηγοί συμφώνησαν την ενοποίηση των δύο ακροδεξιών σχημάτων και μοίρασαν τις θέσεις στην ηγεσία. Η Κεντρική Επιτροπή του Ελληνικού Μετώπου είχε ήδη αναστείλει την «πολιτική λειτουργία» του κόμματος, σε συνεδρίασή της στις 15.05.2005, και είχε καλέσει τα μέλη να προσχωρήσουν στο ΛΑΟΣ. Στη συνε-δρίαση αυτή παραβρέθηκε και χαιρέτισε το ιστορικό στέλεχος του ΕΝΕΚ Πολύ-δωρος Δάκογλου26.

Στο μεταξύ ο Καρατζαφέρης, προκειμένου να απευθυνθεί σε ευρύτερο ακροατήριο, όταν δίνει συνεντεύξεις σε μη δεξιές εφημερίδες, εξακολουθεί να

23. «Ο λαός έχει το λόγο», Τηλεάστυ, 17.6.2004. 24. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 22.10.2005. 25. Στο ίδιο. 26. Βλ. http://www.e-grammes.gr/article.php7id:: 1797 (τελευταία ανάκτηση 20.10.2009).

http://www.e-grammes.gr/article.php7id


μιλάει με σκληρά λόγια για το φασισμό του Λεπέν: «Ο Λεπέν εκφράζει μια ιδιάζουσα φασιστική νοοτροπία, την οποία εγώ θεωρώ εχθρό της κοινωνίας και της δημοκρατίας»27. Όταν από τις στήλες της Ελευθεροτυπίας επισημάναμε ότι η θέση αυτή έρχεται σε αντίθεση όχι μόνο με όσα έλεγε ο ίδιος μέχρι πρότι-νος, αλλά κυρίως με την πρόσφατη ένταξη στο ΛΑΟΣ του Μάκη Βορίδη και του Ελληνικού Μετώπου, δηλαδή των εν Ελλάδι αντιπροσώπων του Λεπέν2*, ο Κα-ρατζαφέρης επιχείρησε να αποστασιοποιηθεί από τους νέους συνεργάτες του, δείχνοντας έτοιμος ακόμα και να τους θυσιάσει στο όνομα της «νέας πολιτι-κής». Μάλιστα υπαινίχτηκε ότι τελικά δεν θα κατεβάσει τον Βορίδη για υπερ-νομάρχη Αθηνών στις προσεχείς εκλογές, όπως είχε μέχρι τότε υποστηρίξει. «Ιοσφόρε συνάδελφε», γράφει ο Γιώργος Καρατζαφέρης, «οι ερμηνείες που δί-νεις δεν είναι απαραιτήτως οι σωστές. Τα ίδια πίστευα και πιστεύω για τους φασίστες και τις φασίζουσες δυνάμεις, όπου και αν ενδημούν πολιτικά ή δημο-σιογραφικά. Οι εύκολες "γκιλοτίνες" αφαιρούν και δεν προσθέτουν στη δημο-κρατία και τη δικαιοσύνη. Ο δικηγόρος κ. Μ. Βορίδης ήλθε κοντά μας ως άτο-μο και όχι ως αχθοφόρος ή πρεσβευτής ακραίων συμπεριφορών. Και όπως είπα σε συνέντευξή μου στον 'Ταχυδρόμο", δεν νομίζω πάντως πως κινείται "δεξιό-τερα" του κ. Ανδρεουλάκου, που ζήτησε να ανοίξουν τα ξερονήσια για τους με-τανάστες. Όσον αφορά στην υποψηφιότητά του, αφήστε στο κόμμα την τελική επιλογή και στο εκλογικό σώμα το δικαίωμα του εκλέγειν»29.

Όπως είδαμε πιο πάνω, ο Βορίδης κάθε άλλο παρά προσήλθε «ως άτομο» στο ΛΑΟΣ. Αλλά ο Καρατζαφέρης δεν βρήκε άλλο τρόπο να εξηγήσει πώς είναι δυνατόν να καταγγέλλει ως φασίστα τον Λεπέν και ταυτόχρονα να συνεργάζε-ται με τον βασικό εγχώριο μιμητή του. Η ακραία συνέπεια αυτής της πολιτικής ασυνέπειας είναι ότι και ο ίδιος ο Βορίδης υποχρεώθηκε όχι μόνο να αποκηρύ-ξει τον Λεπέν, αλλά να υποστεί τον έσχατο εξευτελισμό, επιχειρώντας να υπο-στηρίξει ότι οι σχέσεις του με το Εθνικό Μέτωπο και τα στελέχη του ήταν κυ-ρίως προσωπικές και δευτερευόντως πολιτικές30. Όσο για την υποψηφιότητα του Βορίδη για την υπερνομαρχία, την είχε αναγγείλει ο Καρατζαφέρης στην ίδια συνεδρίαση της Κ.Ε. του ΛΑΟΣ: «Θα βοηθήσουμε όλοι τον Μάκη τον Βορί-δη να πλησιάσει και να ξεπεράσει, ει δυνατόν, το ποσοστό που είχα φτάσει εγώ το 2002»31.

Τελικά, προκειμένου να αποφύγει τις συνέπειες που θα είχε η υπερπροβολή του Βορίδη, ο Καρατζαφέρης προτίμησε να τον κατεβάσει στην Ανατολική Αττική. Και σε όλο το διάστημα, από την προσχώρηση του λεπενικού Ελληνι-

27. Συνέντευξη στη Χριστίνα Κοραή, Ελει*)εροτυπία, 13.2.2006. 28. Ιός, Ελευθεροτυπία. 14.2.2006. 29. Ελευθεροτυπία, 16.2.2006. 30. Βλ. σχετικά παρακάτω, Κεφ. VII. 31. Τηλεάστυ, ό.π.


κού Μετώπου στο ΛΑΟΣ μέχρι τις νομαρχιακές εκλογές (φθινόπωρο 2005 -φθινόπωρο 2006), με κάθε ευκαιρία συνεχίζει να αποτάσσεται τον Λεπέν. «Τι σχέση μπορεί να έχουμε εμείς με τον Λεπέν;» ρωτούσε ρητορικά από την εκπο-μπή του32. Και απαντούσε μόνος του: «Καμία σχέση με τον Λεπέν. Εμείς ανή-κουμε στην IND/DEM, ο Λεπέν είναι ανεξάρτητος. Εάν ψάχνουν να βρουν το λεπενισμό, μακριά από μας». Για να πείσει ότι αυτή τη φορά το εννοεί, απει-λούσε πάλι να κάνει μήνυση στους δημοσιογράφους της NET Λυριτζή και Οικο-νόμου, κατηγορώντας τους για «πολιτική παλιανθρωπιά», μαζί με τον πρόεδρο της ΕΡΤ Χρήστο Παναγόπουλο και τον διευθύνοντα σύμβουλο της MRB Δημή-τρη Μαύρο.

Την ίδια μέρα, σε εκπομπή της NET33, ο εκπρόσωπος του ΣΥΝ Θόδωρος Μαργαρίτης θα συγκρίνει τον Καρατζαφέρη με τον Λεπέν, για να δεχτεί μια αναπάντεχη επίθεση της εκπροσώπου του ΚΚΕ Λιάνας Κανέλλη: «Αφελείς εξο-μοιώσεις. Λεπέν-Καρατζαφέρης;» Έκπληκτος ο Μαργαρίτης τη ρωτάει: «Θεω-ρείτε ότι δεν μοιάζουνε;»

«ΚΑΝΕΛΛΗ: Για εντυπωσιοθηρία γίνεται. ΜΑΡΓΑΡΙΤΗΣ: Βλέπω συμπάθεια στην Ακροδεξιά. ΚΑΝΕΛΛΗ: Καμία συμπάθεια δεν βλέπεις στην Ακροδεξιά. Μην γίνεσαι γε-

λοίος». Η επιχείρηση «αποχαρακτηρισμού» του ΛΑΟΣ αφορά βέβαια και τα στελέχη

του κόμματος Καρατζαφέρη. Όσοι δεν μπορούν να προσαρμοστούν στην ευελι-ξία που απαιτεί η νέα τακτική του αρχηγού, βρίσκονται εκτός κόμματος. Ο Κώ-στας Πλεύρης, οι γνωστοί Χρυσαυγίτες και οι πατενταρισμένοι χουντικοί και νεοφασίστες δεν είναι δυνατόν να ακολουθήσουν. «Όσοι δεν χώραγαν στη κο-λυμβήθρα του Σιλωάμ, έμειναν απ' έξω», θα πει αργότερα ο Καρατζαφέρης34, διατηρώντας βέβαια για τον εαυτό του το δικαίωμα να κρίνει ποιος χωρά και ποιος όχι.

Την επομένη των νομαρχιακών εκλογών του 2006, ο Καρατζαφέρης περι-γράφει με άλλα λόγια αυτή τη «νέα πολιτική», δηλαδή τη στρατηγική του Δού-ρειου Ίππου. Με εξαιρετική ωμότητα, εξηγεί ότι δεν αλλάζει ούτε κεραία από όσα πρέσβευε μέχρι εκείνη τη στιγμή και απλώς «στρογγυλοποιεί» τις εκφρά-σεις του για να «σερβίρει» με καλύτερο τρόπο τις ίδιες θέσεις: «Πετύχαμε τον στρατηγικό μας στόχο, που ήταν ένας και ξεκάθαρος. Στις προηγούμενες εκλο-γικές αναμετρήσεις, αυτό που αντιμετωπίσαμε κάθε στιγμή που προσπαθούσα-με να διατυπώσουμε τον δικό μας αιρετικό και για άλλους εξαιρετικό λόγο, σκοντάφταμε πάνω στην άρνηση του συστήματος, στη λοιδορία, στις ακρότη-

32. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 15.12.2005. 33. «Πρώτη Γραμμή». NET, 15.12.2005. 34. Συνέντευξη στον Νίκο Χατζηνικολάου, Real FM, 27.1.2008.


τες, στις αγριάδες και σε όλα αυτά που συνόδευαν. Ενθυμείσθε ότι είχαμε φτά-σει σε ένα απώτατο σημείο για τη λειτουργία της δημοκρατίας σε αυτήν τη χώ-ρα, όπου μας κατηγορούσαν για ναζιστές και κρεματόρια. Κάναμε αυτήν την προσπάθεια με την αλυσίδα του κατάδικου. Κατορθώσαμε λοιπόν μέσα από μια στρατηγική, στρατηγική πράγματι ιδιαίτερα αποδοτική, που χτίσαμε με τους συνεργάτες μου στο ΛΑΟΣ, να πάμε σε αυτές τις εκλογές χωρίς καμιά άμε-ση ή έμμεση αναφορά για αυτά τα θέματα που κυριαρχούσαν στις προηγούμε-νες εκλογές. Μια στρατηγική που βασίστηκε σε έναν λόγο στρογγυλοποιημένο επί των ιδίων αρχών που δεν ξεφύγαμε επ* ουδενί. Αλλά ο λόγος μας ήταν πιο εύγευστος και πιο εύπεπτος. Δεν αλλάξαμε αυτά που σερβίρουμε! Αλλάξαμε τον τρόπο που τα σερβίρουμε»35.

Παράλληλα με τη νέα μέθοδο «σερβιρίσματος», τα στελέχη του ΛΑΟΣ προ-βάλλουν και τη θεωρία του «αποκλεισμού» τους. Σχολιάζοντας την απόφαση του ΕΣΡ να μην επιτρέπει σε τηλεοπτικούς αστέρες που πολιτεύονται να συνε-χίζουν τις εκπομπές τους κατά την προεκλογική περίοδο, ο Βαγγέλης Παπαδό-πουλος αναπτύσσει μια ακραία συνωμοτική θεωρία: «Θεωρούμε τον εαυτό μας ότι είμαστε υπό διωγμόν. Όπως τα παλιά χρόνια οι Χριστιανοί ετίθεντο υπό διωγμόν από τους Ρωμαίους, όπως οι αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης βρί-σκονταν συνεχώς κάτω από τη σκιά ενός κυνηγητού, όπως κατά τα χρόνια της δικτατορίας πολλοί αναγκάστηκαν να σιωπήσουν, έτσι και τώρα, στα χρόνια της δημοκρατίας του Κώστα του Καραμανλή. Αλλωστε άλλοι κάνουν κουμά-ντο στην κυβέρνηση, ο Κώστας Καραμανλής απλώς προεδρεύει. Ο Θοδωρής Ρουσόπουλος που κάνει κουμάντο βρήκε τον τρόπο να μας φιμώσει»36.

Οι νομαρχιακές εκλογές του 2006 υπήρξαν πράγματι κομβικές για τη δια-μόρφωση της νέας φυσιογνωμίας του ΛΑΟΣ. Τα δύο πιο χαρακτηριστικά επει-σόδια, που σημάδεψαν την προεκλογική εκστρατεία του κόμματος, ήταν η συμ-μετοχή στελεχών του ΛΑΟΣ στο ψηφοδέλτιο του Νικήτα Κακλαμάνη και η κα-λυμμένη διαφημιστική εκστρατεία του υποψήφιου για τη νομαρχία Αθήνας και εκπρόσωπου του κόμματος Αδωνι Γεωργιάδη για το αντισημιτικό και φιλοχιτ-λερικό βιβλίο του Κώστα Πλεύρη Εβραίοι, όλη η αλήθεια. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις διακρίνουμε τα στοιχεία της «νέας πολιτικής» Καρατζαφέρη και τη μέθοδο να «σερβίρονται» με «άλλο τρόπο» τα ίδια πράγματα. Ο ίδιος ο αρ-χηγός του κόμματος κατέβηκε ως υποψήφιος δήμαρχος Θεσσαλονίκης, έχοντας τη σιγουριά ότι δεν μπορεί να κατηγορηθεί ως ακραίος σε μια περιοχή όπου ο ομοϊδεάτης του και καλός του φίλος Παναγιώτης Ψωμιάδης βγαίνει νομάρχης διά περιπάτου.

35. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 16.10.2006. Πρβλ. και Στάθης Τσιράς, «Η εκλογική συ-μπεριφορά του ΛΑΟΣ», αδημοσίευτη εργασία, Απρίλιος 2008.

36. Ειδήσεις, Τηλεάστυ, 6.9.2006.


Στην Αθήνα, όμως, κατά την προεκλογική περίοδο έπρεπε να συνδυαστεί η γνωστή ακροδεξιά ρητορεία του κόμματος με κάποια πιο «εύπεπτη» (κατά την ορολογία Καρατζαφέρη) επιχειρηματολογία. Η πρώτη -άτεχνη, είναι η αλή-θεια- προσπάθεια έγινε από το κανάλι του κόμματος και από την εκπομπή τη-λεπωλήσεων των αδελφών Γεωργιάδη. Επί μέρες ο Αδωνις Γεωργιάδης παρου-σίαζε το βιβλίο του Πλεύρη με κωμικό τρόπο. Ενώ, δηλαδή, προέτρεπε τους τη-λεοπαδούς πελάτες του να το αγοράσουν και εκθείαζε τον συγγραφέα και το έργο του, ταυτόχρονα δεν έδειχνε τον τίτλο του, εξάπτοντας ακόμα περισσότε-ρο το ενδιαφέρον του κοινού του. Στο βιβλίο αναπαράγονται όλα τα αντισημι-τικά στερεότυπα: «η εγκληματική παραφροσύνη των ραβίνων» (σ. 142), «το φο-νικόν μίσος των Εβραίων κατά των Χριστιανών» (σ. 142), των Εβραίων που «εάν δεν είχαν σταυρώσει τον Χριστόν ουδείς θα τους εγνώριζε» (σ. 775). Για να δοθεί η εντύπωση μεγάλου όγκου, στο βιβλίο περιλαμβάνεται αυτούσιο και το γνωστό πλαστογράφημα «Τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών», το ευαγγέ-λιο κάθε γνήσιου αντισημίτη εδώ και δεκαετίες37. Ο πραγματικός στόχος του βιβλίου είναι να υμνήσει για πρώτη φορά τόσο ανοιχτά τον Χίτλερ και τους συ-νεργάτες του: ο υπουργός προπαγάνδας Γιόζεφ Γκέμπελς ήταν «ένα από τα φωτεινότερα πνεύματα του αιώνος» (σ. 885), ο Χάινριχ Χίμλερ, αρχηγός των Ες Ες, «είχε υψηλόν ήθος» (σ. 871), ο οργανωτής της Νύχτας των Κρυστάλλων και εισηγητής του Ολοκαυτώματος Ράινχαρντ Χάιντριχ υπήρξε «έξοχος άν-δρας» (σ. 842), ενώ «οι μεραρχίες των Ες Ες μάχονται με απαράμιλλον ηρωι-σμόν» (σ. 853). Με δυο λόγια, «τα Ες Ες και μάλιστα τα μάχιμα (τα Βάφεν Ες Ες) υπήρξαν οι ιππόται της σύγχρονης εποχής, ακατάβλητοι πολεμισταί εξ όλων των χωρών της Ευρώπης, οι οποίοι εθυσίασαν την ζωήν στο ιδανικόν μιας Νέας Τάξεως, διά τους πολιτισμένους Λαούς. Στις τάξεις των Ες Ες συ-γκαταλέγεται το εκλεκτότερον μέρος της Αρίας Φυλής» (σ. 871).

Το μόνο που βρίσκει να προσάψει στους ναζί είναι ότι υπήρξαν πολύ φι-λάνθρωποι, πολύ ευαίσθητοι και δεν κατάφεραν να εξοντώσουν όλους τους Εβραίους:

- «Ο Αδόλφος Χίτλερ κι ο εθνικοσοσιαλισμός στο θέμα των Εβραίων ετο-ποθετήθησαν με ειλικρίνεια, ευθύτητα και θαρραλέως. Αλλ' ουδέποτε επρο-γραμμάτισαν -καλώς ή κακώς- την φυσικήν εξόντωσιν αυτού του εξωευρω-παϊκού λαού» (σ. 503).

37. Για την κατασκευή και τη διάδοση των «Πρωτοκόλλων», βλ. Pierre-André Taguieff, Ο μύθος των «Σοφών της Σιών», μτφρ. Αλέξανδρος Κιουπκιολής, Εκδόσεις Πόλις, Αθήνα 2006' Norman Cohn, Warrant for Genocide: The Myth of the Jewish World Conspiracy and the Protocols of the Elders of Zion, Eyre & Spottiswoode, Λονδίνο 1967· Pierre-André Taguieff, Les Protocoles des Sages de Sion, Berg international, Παρίσι 1992. Για την ελληνική διαδρομή των «Πρωτοκόλλων», βλ. Ιός. «Το όνομα της τσουκνίδας», Έψιλον, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 17.9.1995.


- «Κρίμα. [Οι ναζί] έπρεπε να είχαν απαλλάξει την Ευρώπην από την εβραιοσιωνιστικήν παρουσίαν» (σ. 1204).

- «Ο Μουσολίνι στα πολλά του λάθη προσέθεσε και το ότι δεν είχε σκοπό να εξοντώσει Εβραίους» (σ. 496).

- «Ο Γκέμπελς επεσήμανε τον ρόλον των Εβραίων στους βομβαρδισμούς πόλεων. Αλλο όπλο των Εβραίων, διά την εξαφάνισιν των Ευρωπαίων υπήρξε η παράτασις του πολέμου, ώστε να επαυξάνη συνεχώς η ολοκληρωτική κατα-στροφή της Ευρώπης» (σ. 511).

- «Οι Γερμανοί εσέβοντο την πολιτικοστρατιωτικήν ηγεσίαν των ηττηθέ-ντων και ουδέποτε εδολοφόνησαν μαζικώς λαούς με βομβαρδισμούς αμάχων» (σ. 806).

- «Ο Χίτλερ απέναντι της Αγγλίας δυστυχώς ετήρησε ιπποτικήν στάσιν» (σ. 826).

- «Ο Χίτλερ υπήρξε εξαιρετικώς ευαίσθητος και εκ χαρακτήρος ηρνείτο να θυσιάση αμάχους, έστω και με αντάλλαγμα τη νίκη. Η ιστορία της ανθρωπότη-τος θα καταλογίση στον Αδόλφο Χίτλερ τα εξής:

1. Δεν απήλλαξε, ενώ ηδύνατο, την Ευρώπη, από τους Εβραίους. 2. Δεν εχρησιμοποίησε τα ειδικά χημικά όπλα, που μόνο η Γερμανία διέθετε,

διά να νικήση» (σ. 882). Όταν αποκάλυψε ο Ιός την προβολή αυτού του βιβλίου από το στέλεχος του

ΛΑΟΣ38, ο Αδωνις Γεωργιάδης διαμαρτυρήθηκε με εξώδικο προς την Ελευθερο-τυπία, ακολουθώντας τη νέα γραμμή του αρχηγού του: «Ουδέποτε έχω αναφέ-ρει καν τον τίτλο και το θέμα του βιβλίου. Αυτό το οποίο έχω κάνει είναι να ενημερώσω ότι ο κ. Πλεύρης κυκλοφόρησε ένα νέο μεγάλο βιβλίο, το οποίο και δεν το δείχνω στους τηλεθεατές μου διότι διαφωνώ με το περιεχόμενό του». Φυσικά τον διαψεύδουν τα αποσπάσματα των εκπομπών του. Μετά από τρία ολόκληρα χρόνια ο Γεωργιάδης θα παραδεχτεί ότι του «ξέφυγε» σε κάποια εκ-πομπή και είπε «το αγαπημένο μου βιβλίο»39.

Η διαφήμιση αυτή του βιβλίου του Πλεύρη από το Τηλεάστυ έγινε με τη συ-γκατάθεση του προέδρου. Το αποκάλυψε ο ίδιος ο Γεωργιάδης στο εξώδικό του: «Όσον αφορά τώρα την εμπλοκή στην υπόθεση του προέδρου του ΛΑΟΣ Γιώργου Καρατζαφέρη, είναι άδικη και άστοχη. Το Τηλεάστυ είναι ένα ελεύθε-ρο βήμα και ουδέποτε μου έχει ασκηθεί η οποιαδήποτε προληπτική λογοκρισία σε αυτά που λέω και σε αυτά που δείχνω. Το γεγονός της κυκλοφορίας του βι-

38. Ιός, «Το κρυφτούλι του κ. Καρατζαφέρη». Ελευθεροτυπία, 15.7.2006. Στον ιστότοπο του Ιού (www.iospress.gr) είναι αναρτημένα όλα τα σχετικά υλικά, καθώς και απομαγνητοφω-νημένα αποσπάσματα της εκπομπής των αδελφών Γεωργιάδη «Ελλήνων Έγερσις», όπου κατα-γράφονται όλα τα επιδοκιμαστικά σχόλια για το βιβλίο και την προσωπικότητα του Κώστα Πλεύρη.

39. «Ελλήνων Έγερσις», Τηλεάστυ, 31.3.2009.

http://www.iospress.gr


βλίου αυτού ο Πρόεδρος το πληροφορήθηκε από το δημοσίευμά σας, αλλά και πάλι τον ευχαριστώ, διότι, παρά τον πολιτικό εκβιασμό που επιχειρήθηκε, πι-στός στις δημοκρατικές του αρχές, επέλεξε να μην επιβάλει καμία λογοκρισία».

Το βιβλίο του Πλεύρη τελικά θα φτάσει στα δικαστήρια, ύστερα από αναφο-ρές του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου, του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι και της Αντιναζιστικής Πρωτοβουλίας. Μετά την πρωτόδικη καταδίκη του συγγραφέα με βάση τον αντιρατσιστικό νόμο 927/79, το Πενταμελές Εφετείο Αθήνας κήρυξε αθώο τον Πλεύρη40, κρίνοντας ότι δεν προτρέπουν σε ρατσιστική διάκριση ή βία, ούτε καν προσβάλλουν (όπως απαι-τεί ο αντιρατσιστικός νόμος) φράσεις όπως:

- «Έτσι θέλουν οι Εβραίοι, διότι μόνον έτσι καταλαβαίνουν: εντός 24 ωρών και εκτελεστικό απόσπασμα».

- «Εβραίος και άνθρωπος είναι έννοιες αντιφατικές, δηλαδή η μία αποκλεί-ει την άλλη».

- «Η όλη των εγκληματική συμπεριφορά δικαιολογεί τας πράξεις των Ναζί εναντίον των και κάτι περισσότερον. Τας δικαιώνει».

- «Τους καταφρονούμε διά την ηθικήν των, διά την θρησκείαν των, διά τας πράξεις των, που όλα μαζί αποδεικνύουν ότι είναι υπάνθρωποι».

Τελικά, ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Φώτιος Μακρής την 1.7.2009 άσκησε αναίρεση υπέρ του νόμου κατά της απαλλακτικής απόφασης του Εφε-τείου, κρίνοντας ότι «η εμπάθεια και ο φανατισμός που αποτυπώνονται στα χωρία [του βιβλίου] καθιστούν άνευ ετέρου αυταπόδεικτο το γεγονός ότι [ο Πλεύρης] εξέφρασε δημόσια απόψεις ικανές να προκαλέσουν διακρίσεις, μίσος και βία εις βάρος των Εβραίων και προσέβαλε πρόσωπα και ομάδα προσώπων λόγω της εθνοτικής τους καταγωγής». Η ολομέλεια του Αρείου Πάγου συνε-δρίασε στις 15.10.2009 και ο εισαγγελέας του ανώτατου δικαστηρίου Ιωάννης Τέντες εισηγήθηκε θετικά υπέρ της αναίρεσης, επικαλούμενος αποσπάσματα του βιβλίου τα οποία, όπως υποστήριξε, πληρούν την ειδική ποινική υπόσταση των εγκλημάτων κατά φυλετικών, εθνοτικών και θρησκευτικών διακρίσεων που προβλέπει ο νόμος41. Είχε προλάβει όμως ο Αδωνις Γεωργιάδης να ξαναρ-χίσει να προβάλλει και να πουλάει το βιβλίο, και μάλιστα σε «πακέτο», μαζί με άλλα επτά βιβλία του Πλεύρη42.

Το δεύτερο κρούσμα εφαρμογής της πολιτικής του Δούρειου Ίππου συνα-ντάμε την ίδια περίοδο με τη συνεργασία μεταξύ ΛΑΟΣ και Νέας Δημοκρατίας

40. Από τα σχετικά δημοσιεύματα του Ιού, βλ., κυρίως, «Ο Έλλην Γκέμπελς και οι θαυμα-στές του», Ελευθεροτυπία, 1.12.2007, «Ρατσισμός, έγκλημα και δημοκρατία», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 23.11.2008, και «Η δικαίωση ενός ναζιστή». Ελευθεροτυπία, 1.4.2009.

41. Μέχρι τη στιγμή που ολοκληρωνόταν το βιβλίο δεν είχε γίνει γνωστή η τελική απόφαση του Αρείου Πάγου για την αναίρεση.

42. Βλ., για παράδειγμα, «Ελλήνων Έγερσις», Τηλεάστυ, 31.3.2009.


στο ψηφοδέλτιο του Νικήτα Κακλαμάνη για το δήμο της Αθήνας. Στις αρχές του καλοκαιριού του 2006 έγινε γνωστό ότι στο συνδυασμό Κακλαμάνη θα πε-ριλαμβάνονται δύο στελέχη του ΛΑΟΣ, ο εκδότης και διευθυντής της κομματι-κής εφημερίδας Άλφα Ένα και συνομιλητής του αρχηγού στη μεσημεριανή του εκπομπή Θανάσης Μυλωνόπουλος, και η Βασιλική Τσαμπιέρη. Ο Μυλωνό-πουλος είχε μόλις δημοσιεύσει στην εφημερίδα ένα ακραία αντισημιτικό κείμε-νο, υποχρεώνοντας το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο (ΚΙΣ), το οποίο συνή-θως απέχει από κάθε δημόσια παρέμβαση στα πολιτικά πράγματα, να διαμαρ-τυρηθεί στις 26 Ιουλίου με επιστολή προς τον Νικήτα Κακλαμάνη: «Ο εκδότης-διευθυντής της αντισημιτικής εφημερίδας Άλφα Ένα, Θανάσης Μυλωνόπου-λος, στο φύλλο της 15.7.2006, ανέγραφε πομπωδώς ότι θα είναι υποψήφιος του συνδυασμού σας για το Δήμο Αθηναίων. Στο επόμενο φύλλο της εφημερί-δας του, στις 23.7.2006, ο ίδιος κατέθεσε δημόσια τη ρατσιστική του "ταυτότη-τα" διακηρύσσοντας βάναυσα ότι: 'Τον Εβραίο και αν τον πλένεις το σαπούνι σου χαλάς. Λίγο ακόμα να τους αφήσουμε θα σπάσουνε το ρεκόρ του Χίτλερ. Σε αριθμό θυμάτων εννοούμε. Σε αγριότητα το έχουν προσπεράσει". Παρότι είμαστε βέβαιοι ότι άτομα διακατεχόμενα από χιτλερικές αντιλήψεις, που εν-σπείρουν τη μισαλλοδοξία, υβριστές της ιστορικής μνήμης των 6 εκατομμυ-ρίων Εβραίων, δεν θα μπορούσαν για κανένα λόγο να είναι υποψήφιοι του συνδυασμού σας, ως επίσημοι εκπρόσωποι του Ελληνικού Εβραϊσμού κρίναμε απαραίτητο να σας ενημερώσουμε για τις ρατσιστικές απόψεις και τον θρασύ-τατα διατυμπανιζόμενο αντισημιτισμό του φερομένου ως υποψηφίου του συν-δυασμού σας».

Μετά την ανακοίνωση των τελικών υποψηφιοτήτων του συνδυασμού Κα-κλαμάνη (Τρίτη 12.9.2006) διαπιστώθηκε ότι συμπεριλήφθηκε ο Θ. Μυλωνό-πουλος. Το ΚΙΣ επανήλθε με νέα επιστολή προς τον υποψήφιο δήμαρχο: «Κύ-ριε Κακλαμάνη, σε «υνέχεια της από 26 Ιουλίου 2006 επιστολής μας, η οποία έμεινε αναπάντητη, πληροφορηθήκαμε με λύπη μας ότι συμπεριλάβατε στο ψη-φοδέλτιό σας το άτομο εκείνο που στην αντισημιτική εφημερίδα Άλφα Ένα που εκδίδει και διευθύνει, διεκήρυξε στις 23.7.2006 ότι 'Τον Εβραίο και αν τον πλέ-νεις το σαπούνι σου χαλάς..." κ.ε. Πιστεύουμε ότι η παρουσία ατόμων παρό-μοιας υπόστασης δεν μπορεί να στηριχτεί στην τυχόν δικαιολογία της πολυ-συλλεκτικής εκπροσώπησης, αλλά μόνον σε εκείνη της ταπεινής άγρας ψήφων. Κι αυτό είναι κρίμα για όσους επαγγέλλονται νέα, καθαρά, φιλελεύθερα ήθη».

Αυτή τη φορά το ΚΙΣ έθεσε το ζήτημα και στον γενικό γραμματέα της Νέας Δημοκρατίας Λευτέρη Ζαγορίτη: «Με τη συνημμένη επιστολή μας, της 26ης Ιουλίου 2006, είχαμε επισημάνει στον υποψήφιο Δήμαρχο Αθηναίων της Ν.Δ. κ. Νικήτα Κακλαμάνη τη δημοσιογραφική πληροφορία ότι επρόκειτο να συμπερι-λάβει στο συνδυασμό του τον εκδότη-διευθυντή της αντισημιτικής εφημερίδας Άλφα Ένα Θανάση Μυλωνόπουλο. Ο κ. Κακλαμάνης θεώρησε πρέπον να μη


μας απαντήσει. Το Συμβούλιό μας δεν αναμειγνύεται με την πολιτική ούτε έχει κανένα λόγο να ασχολείται με τη σύνθεση πολιτικών ψηφοδελτίων, έχει όμως την υποχρέωση απέναντι στην ιστορία να προστατεύει τη μνήμη των 6 εκατομ-μυρίων Εβραίων μαρτύρων, καθώς και των άλλων εκατομμυρίων θυμάτων του Ναζισμού από ρατσιστές που δεν σέβονται τις θυσίες των λαών. Δεν περιμένα-με ποτέ ότι θα βρισκόμαστε στη δυσάρεστη θέση να απευθύνουμε στο κόμμα που ίδρυσε ο Κ. Καραμανλής μια παρόμοια επιστολή, η οποία δεν εκφράζει μό-νον την έντονη διαμαρτυρία μας αλλά προπάντων λύπη και απογοήτευση για τις επιλογές και τη συμπεριφορά του υποψηφίου Δημάρχου της Νέας Δημοκρα-τίας στην Αθήνα».

Οι επιστολές αυτές έμειναν αναπάντητες. Μόνο ο συνδυασμός του Αλέξη Τσίπρα έβγαλε ανακοίνωση, όπου παρατηρούσε ότι «λίγη σημασία έχει αν ο Ν. Κακλαμάνης επιδιώκει με την καθημερινή του παρουσία να καλλιεργήσει την εικόνα ενός συντηρητικού, αλλά φιλελεύθερου και ανοιχτού πολιτικού. Οι συμ-μαχίες του τον αφήνουν έκθετο». Σε σχετική ερώτηση του Ιού, ο εκπρόσωπος του υποψήφιου δημάρχου ήταν αρκετά σαφής για το λόγο που δεν απάντησε στο ΚΙΣ : «Δεν υπάρχει καμιά απάντηση. Ούτως ή άλλως εμείς από την πρώτη στιγμή έχουμε πει ότι στον αγώνα για μια καλύτερη Αθήνα δεν λαμβάνουμε υπόψη χρώματα, κόμματα, παρατάξεις, ιδεοληψίες, ιδεολογίες κ.λπ. Η μόνη ιδεολογία που έχουμε είναι η αγάπη για την Αθήνα. Για μας η συμμετοχή σ' ένα συνδυασμό σημαίνει ότι εκφράζει κάποιος τα πιστεύω αυτού του συνδυασμού, όπως τα 'χει εκφράσει ο κ. Κακλαμάνης. Τα αντισημιτικά ή φιλοσημιτικά πι-στεύω δεν έχουν να κάνουν με τον αγώνα για την Αθήνα». Το δημοσιογραφικό ερώτημα ήταν αυτονόητο: «Δηλαδή ο κ. Κακλαμάνης δεν θεωρεί τα "αντισημι-τικά πιστεύω" ασύμβατα με τη συμμετοχή κάποιου στο συνδυασμό του;» Και η απάντηση του εκπροσώπου αφοπλιστική: «Αφ' ης στιγμής συμμετέχει ο κ. Μυ-λωνόπουλος στο συνδυασμό μπορείτε να το ερμηνεύσετε και έτσι»43.

Είναι αλήθεια ότι ο Καρατζαφέρης δεν έχει κρύψει την ιδιαίτερη πολιτική του εκτίμηση για τον Νικήτα Κακλαμάνη, τον οποίο θεωρεί ομοϊδεάτη του. Εί-χε μάλιστα εισηγηθεί την υποψηφιότητά του, πολύ πριν ανακοινωθεί από το κυβερνητικό κόμμα. Το θύμιζε η ίδια η εφημερίδα του ΛΑΟΣ: «Έξι μήνες πριν η Νέα Δημοκρατία οριστικοποιήσει την απόφασή της για την υποψηφιότητα του Νικήτα Κακλαμάνη για τον Δήμο της Αθήνας, ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ Γιώργος Καρατζαφέρης επιχειρηματολογούσε από το Τηλεάστυ και την Άλφα Ένα ότι μοναδική λύση για την Αθήνα είναι ο Νικήτας Κακλαμάνης και εφόσον η Νέα Δημοκρατία τον επιλέξει ως υποψήφιο δήμαρχο, ο ΛΑΟΣ θα είναι μαζί του. Με "λόγο" λοιπόν πολιτικής συνέπειας επισφραγίζεται η στήριξη με την υποψη-φιότητα του εκδότη της Άλφα Ένα Θανάση Μυλωνόπουλου στο συνδυασμό

43. Ιός, «Το πλυντήριο του κ. Κακλαμάνη», Ελευθεροτυπία, 23.9.2006.


του Νικήτα Κακλαμάνη "Αθήνα πόλη του λαού μας", που μαζί με την Βασιλική Τσαμπιέρη θα εκπροσωπούν τον ΛΑΟΣ»44.

Από το δημοσίευμα φαίνεται ότι ούτε καν το όνομα του συνδυασμού του Κακλαμάνη δεν γνώριζαν οι άνθρωποι του ΛΑΟΣ (ήταν «πόλη της ζωής μας» και όχι «πόλη του λαού μας», όπως αναφέρει η πολύ χαρακτηριστική παραδρο-μή). Τελικά οι δύο υποψήφιοι δεν εκλέχτηκαν, αλλά ο Κακλαμάνης έσπευσε να τιμήσει τη συμμαχία του με το ΛΑΟΣ προσφέροντας στη Βασιλική Τσαμπιέρη μια θέση στο Δ.Σ. του ραδιοσταθμού «Αθήνα 9,84». Το σημαντικό όμως είναι ότι με τη δημόσια αυτή συνεργασία, το κόμμα Καρατζαφέρη εμβαπτίστηκε στο σύνολό του στη νεοδημοκρατική κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Ο Νικήτας Κακλα-μάνης, αγκαλιάζοντας -παρά τις αντιδράσεις του ΚΙΣ, του ΕΠΣΕ και μερίδας του δημοκρατικού Τύπου- τον στενό συνεργάτη του Καρατζαφέρη, στην πραγ-ματικότητα έδινε στο ΛΑΟΣ και τον αρχηγό του το συγχωροχάρτι που χρειάζο-νταν για να περάσουν από το πολιτικό λυκόφως της Ακροδεξιάς στο ξέφωτο του συνταγματικού τόξου, μαζί με τον Μυλωνόπουλο, τον Γεωργιάδη, τον Πλεύρη και όλους τους άλλους ομοϊδεάτες τους.

Σε όσους παρακολουθούν την πορεία των ακροδεξιών λαϊκιστικών μορφω-μάτων σε όλη την Ευρώπη είναι γνωστό ότι κρίσιμο ρόλο στην καθιέρωση και την ανάπτυξή τους αποτέλεσε η συνεργασία τους σε τοπικό επίπεδο με πολιτευ-τές της Κεντροδεξιάς. Επί χρόνια πολιτευόταν ο Λεπέν στη Γαλλία και δεν κα-τόρθωσε να εκτινάξει το εκλογικό του ποσοστό παρά μόνο όταν πέτυχε τοπικές συμφωνίες με υποψηφίους της Κεντροδεξιάς σε δημοτικές εκλογές45. Αν συ-γκρίνει πάντως κανείς τα ποσοστά των κομματικών υποψηφίων του ΛΑΟΣ με τις επιδόσεις του κόμματος στις ευρωεκλογές, θα διαπιστώσει μάλλον μια κάμ-ψη. Ακόμα και η παρουσία του αρχηγού ως υποψήφιου δημάρχου στη Θεσσα-λονίκη δεν ανέβασε το κόμμα από το 7,5% των ευρωεκλογών, ενώ στη Νομαρ-χία Θεσσαλονίκης δεν εξέλεξε σύμβουλο46. Ο ίδιος ο Μυλωνόπουλος, ο οποίος πήρε μόλις 3.005 σταυρούς στο ψηφοδέλτιο Κακλαμάνη έναντι των 12.000 ψή-φων του κόμματος στην Α' Αθηνών στις ευρωεκλογές που προηγήθηκαν, επι-χείρησε να εξηγήσει την αποτυχία γράφοντας ότι «οι περισσότεροι οπαδοί του ΛΑΟΣ δεν αντελήφθησαν το περίτεχνο πολιτικό "παιχνίδι" του Γ. Καρατζαφέ-ρη»47. Περιγράφοντας αυτό το «παιχνίδι», ο αναλυτής Γιάννης Κολοβός που συνεργάζεται με το Ελληνικό Μέτωπο υποστηρίζει ότι «η επιλογή στήριξης του συνδυασμού Κακλαμάνη έδειξε τη δυνατότητα του κόμματος να γίνεται "απα-

44. Άλφα Ένα. 16.9.2006. 45. Βλ. Nonna Mayer «The French National Front», στο Hans-Georg Betz και Stefan

Immerfall (επιμ.). The New Politics of the Right, St. Martin's Press, Νέα Υόρκη 1998, σ. 21. 46. Στάθης Τσιράς, «Η εκλογική συμπεριφορά του ΛΑΟΣ», αδημοσίευτη εργασία. Απρίλιος

2008. 47. Άλφα Ένα, 28.10.2006.


ραίτητο" λόγω της αυξανόμενης εκλογικής του απήχησης και να μπορεί να επι-βάλλει πρόσωπα και πολιτικές. Στη συγκεκριμένη περίπτωση μάλιστα ο Κα-κλαμάνης θεώρησε τη στήριξη του ΛΑΟΣ τόσο απαραίτητη ώστε δεν απέκλεισε τους δυο αυτούς υποψηφίους από το ψηφοδέλτιό του, παρά τις πιέσεις που δέ-χθηκε». Όσο για την αποτυχία των δύο υποψηφίων, ο Κολοβός την αποδίδει στο γεγονός ότι «με τη στήριξή του αυτή ο ΛΑΟΣ υποστήριξε έναν υποψήφιο που μιλούσε για "πολυπολιτισμική" Αθήνα, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με την ιδεολογική ταυτότητα του ΛΑΟΣ ως κόμματος που υποστηρίζει το έθνος-κράτος»48. Μ' άλλα λόγια και τα δύο στελέχη του χώρου θεωρούν ότι αντέδρα-σαν οι ακροδεξιοί ψηφοφόροι που δεν είχαν αφομοιώσει ακόμα τη νέα πολιτι-κή Καρατζαφέρη.

Οι νομαρχιακές εκλογές του 2006, λοιπόν, μπορεί να μην έδωσαν στον Κα-ρατζαφέρη κάποιο εντυπωσιακό ποσοστό, ανάλογο με την προσωπική του επί-δοση στις νομαρχιακές του 2002, αλλά του προσέφεραν κάτι πολύ ουσιαστικό-τερο: την επιβεβαίωση ότι είναι κι αυτός ένας ισότιμος πολιτικός αρχηγός, έστω κι αν λέει όσα λέει. Το μήνυμα προς τους πολίτες, και καταρχάς τους ψη-φοφόρους της Νέας Δημοκρατίας, ήταν σαφές. Μπορεί επισήμως το κόμμα να λέει ότι δεν συνεργάζεται με τα άκρα, υποδεικνύοντας το ΛΑΟΣ, αλλά τα προ-βεβλημένα στελέχη του είναι έτοιμα να συνεργαστούν σε κάθε επίπεδο με τους ανθρώπους του Καρατζαφέρη. Στις ίδιες εκλογές υπήρξαν και άλλες περιπτώ-σεις συνεργασίας του ΛΑΟΣ με τη Νέα Δημοκρατία, αλλά και με το ΠΑΣΟΚ. Μάλιστα ο υποψήφιος νομάρχης Κέρκυρας του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Μαχειμάρης κατηγορήθηκε τον Ιανουάριο του 2007 για μυστική προεκλογική συμφωνία με το κόμμα Καρατζαφέρη. Σε άρθρο του ο Γεωργιάδης υποστηρίζει ότι η συνερ-γασία στην Κέρκυρα δεν ήταν μοναδική: «Στην Καλλιθέα, στο Κερατσίνι, στο Ηράκλειο, στον Βύρωνα κ.λπ. επίσης συνεργαστήκαμε με τους υποψηφίους του ΠΑΣΟΚ και μάλιστα βάλαμε στα ψηφοδέλτιά τους και δικούς μας υποψηφί-ους»49. Στο ίδιο κείμενο ο Γεωργιάδης θα αποκαλύψει ότι το κόμμα του συνερ-γάστηκε «σε πάρα πολλές περιοχές με τη Νέα Δημοκρατία».

Την ίδια ώρα που με αυτές τις συμφωνίες κορυφής -επίσημες ή άτυπες- το ΛΑΟΣ επιχειρούσε να θολώσει την ακροδεξιά του φυσιογνωμία, τα στελέχη του διεκδικούσαν την ψήφο των οπαδών τους επικαλούμενα το αγωνιστικό τους παρελθόν στις πιο ακραίες οργανώσεις του χώρου, ακόμα και τις εθνικοσοσια-λιστικές, όπως η 4η Αυγούστου και το ΕΝΕΚ. Ο Γεώργιος Δασκαλάκης, λ.χ., υποψήφιος νομαρχιακός σύμβουλος Αθήνας καταγράφει τη δράση του ως εξής: «Από το 1974 οργανωτική συμμετοχή στην 4η Αυγούστου, την Εθνική Παράτα-

48. Γιάννης Κολοβός, «Τι έδειξαν οι δημοτικές εκλογές για το ΛΑΟΣ», http://www. metopo.gr/anicle.php?id=2336 (τελευταία ανάκτηση 25.10.2009).

49. Αδωνις Γεωργιάδης, «Ο γελωτοποιός του βασιλιά», Η Χώρα, 2.2.2007.

http://www


ξη, το Κόμμα των Προοδευτικών και την ΕΠΕΝ. Από το 19% μέλος του Ελλη-νικού Μετώπου και από τον Μάιο του 2005 μέλος του ΛΑΟΣ. Πολιτεύτηκε στις δημοτικές εκλογές του 1998 και 2002 με τον συνδυασμό του Μάκη Βορίδη και στις βουλευτικές εκλογές του 2000 και 2004 με την Πρώτη Γραμμή και τον Κώ-στα Πλεύρη και το Ελληνικό Μέτωπο και τον Μάκη Βορίδη αντιστοίχως»50. Αλλος υποψήφιος, ο Σπύρος Παπαδόπουλος, αναφέρει: «Το 1976 εντάχθηκα στην εθνικιστική οργάνωση Το Κίνημα και το 1979 υπήρξα ιδρυτικό μέλος και μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του Ενιαίου Εθνικιστικού Κινήματος ΕΝ ΕΚ, η ίδρυση του οποίου μέσα από ένα πανελλήνιο συνέδριο νέων τότε εθνικιστών ήταν η πρώτη μεγάλη ρήξη με το πολιτικό κατεστημένο και το φαυλοκρατικό σύστημα γενικότερα. [...] Το 1999 συμμετείχα στο νεοσυσταθέν τότε πολιτικό κόμμα του κ. Κωνσταντίνου Πλεύρη ως μέλος του πολιτικού γραφείου, με στό-χο τη συσπείρωση του εθνικιστικού και πατριωτικού χώρου εν όψει των επερ-χομένων ευρωεκλογών. Από το 2001 έως το 2005 υπήρξα μέλος του Ελληνικού Μετώπου, μέλος του πολιτικού του γραφείου, πρόεδρος της Νομαρχιακής ορ-γάνωσης Α' Αθηνών και μέλος της κεντρικής του επιτροπής. Εντάχθηκα πριν από ενάμιση χρόνο στον ΛΑΟΣ»51.

Πιστός στη γραμμή του Δούρειου Ίππου, ο Καρατζαφέρης θα εξακολουθή-σει να αναπτύσσει από την εκπομπή του έναν «περίτεχνο», όπως έλεγε ο ίδιος, λόγο. Από τη μια συνεχίζει να αρνείται κάθε σχέση με τον Λεπέν, από την άλλη κλείνει το μάτι στους νοσταλγούς της δικτατορίας. «Είπα για την 21η Απριλί-ου», θα θυμίσει στην επέτειο του πραξικοπήματος το 2007". «Ήταν δικτάτο-ρες, δεν το αμφισβητεί κανείς. Επίορκοι ναι. Βιαστές της δημοκρατίας. Κλέ-φτες όχι. Αυτό είπα. Σήμερα είναι δημοκράτες. Κλέφτες; Εδώ μπαίνει ένα ερω-τηματικό. Δεν είμαι εκείνος, ο οποίος θα βγω να υπερασπιστώ τη χούντα. Έχω επιχειρήματα. Η μεν Δήμητρα ζει με βίλες η μία πίσω απ* την άλλη. Δεν ξέρει πόσες μεζονέτες θα πάρει απ' αυτό το παλάτι που της είχε χτίσει -πώς;- ο Ανδρέας Παπανδρέου. Ζει σαν βασίλισσα η Δήμητρα. Η Δέσποινα, η οποία έμεινε 7 χρόνια δίπλα στον δικτάτορα -ο οποίος, δικτάτορας ήτανε, σε ποιον θα έδινε λογαριασμό, γιατί ο Ανδρέας στη δημοκρατία έδινε λογαριασμό κά-που- η Δέσποινα ζει στην πείνα. Αν δεν υπήρχαν κάποιοι να της πάνε ένα πιά-το φαΐ και ένα πενηντάρικο να τσοντάρουν... Δεν έχουν μία. Ο νούμερο δύο, ο Παττακός, ζει σ' ένα δυάρι με τη γριούλα του. Ούτε αυτοκίνητο έχει, πηγαίνει με το τραμ. Πότε θα εμφανίσει τα λεφτά ο δικτάτορας με το μυστρί; Ύστερα από 100 χρόνια; Επομένως δεν έκλεψε. Τι να κάνουμε; Το ίδιο και οι υπόλοι-

50. Από το έντυπο Αθηναϊκή Ποωτοβουλία που εκδίδει το στέλεχος του Ελληνικού Μετώ-που και εν συνεχεία μέλος της Κ.Ε. του ΛΑΟΣ Ιωάννης Γιαννάκενας, τχ. 175, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2006.

51. Στο ίόιο. 52. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 23.4.2007.


ποι. Εγώ δεν είδα τον Μακαρέζο με βιλάρες κ.λπ. Δικτάτορες ναι, αλλά κλέ-φτες όχι. Στο κάτω κάτω εμένα ήρθε να με πιάσει η ΕΣΑ».

Αυτή την υπόγεια υπεράσπιση της δικτατορίας θα την επαναλάβει σχεδόν με τα ίδια λόγια ο Καρατζαφέρης και την επόμενη χρονιά: «Πριν από 41 χρόνια έγινε η 21η Απριλίου. Θυμάμαι ήμουνα αεροπόρος. Είχα πάει τον Νοέμβριο. Με βρήκε στην Αεροπορία το πραξικόπημα ...επανάσταση για άλλους. Εν πά-ση περιπτώσει, λίγη σημασία έχει τι ήτανε. Μια κίνηση, ένα κίνημα κατάργησης της δημοκρατίας. Αυτό είναι μια πραγματικότητα. Αυτό δεν αλλάζει. Όμως πώς έγινε αυτό; Έτσι ξαφνικά; Ξύπνησε ο Παπαδόπουλος, ο Παττακός κι ο Μακαρέζος και όλη η παρέα και είπε "παιδιά πάμε να κάνουμε ένα κινηματά-κι"; Όχι. Αρα έπρεπε να το δουλεύουνε πολλά χρόνια. Τι κάνανε οι πολιτικές κυβερνήσεις; Τον ύπνο του δικαίου; Και η κυβέρνηση του Καραμανλή και η κυ-βέρνηση του Παπανδρέου και η κυβέρνηση των αποστατών; Τι κάνανε; Αρα δεν είχανε δίκτυο πληροφοριών, δεν ξέρανε τι τους γίνεται. Τους κοίμισαν. Εάν τους κοίμισαν, τότε πρόβλημά τους, διότι όταν φυλάσσεις τη δημοκρατία πρέ-πει να 'χεις τα μάτια σου ανοιχτά. Εν πάση περιπτώσει ήρθαν οι συνταγματάρ-χες, περάσαμε μια επταετία με πολλά πλην, δημοκρατίας, ελευθερίας -αυτά ήταν τα πλην- και συν ότι είχε βάλει καθένας το κεφάλι κάτω, μια και δεν μπο-ρούσε να συνδικαλίζεται, δεν μπορούσε να κάνει απεργίες, πήγαν τα πράγματα καλά. Τα σωστά σωστά. Τα σύκα σύκα και η σκάφη σκάφη. Υπήρξαν κάποια πράγματα μεταξύ '53 και '73. Η δραχμή ήταν το σταθερότερο νόμισμα της Ευ-ρώπης, 20 χρόνια. Τότε 300 η λίρα. Τώρα η λίρα δεν έχει 300, έχει 50.000. Μή-πως δεν το καταλάβατε καλά; Για 20 χρόνια η λίρα ήταν 300. Και επί Καραμαν-λή και επί γέρου Παπανδρέου και επί αποστασίας και επί συνταγματαρχών ήταν 300. Το δε δολάριο ήταν 30, τώρα έχει πάει 250. Αυτά είναι κάποια στοι-χεία, τα οποία πρέπει να μνημονεύσουμε. Εγώ δεν θα πάω στο τι καλό έκανε η χούντα. Από τη στιγμή που έχουμε μια κατάλυση της δημοκρατίας, πρέπει να κρατάς κάποιες αποστάσεις, γιατί κανένας και ουδέποτε δίνει το δικαίωμα σε κάποιον να καταλύσει τη δημοκρατία. Δεν το λέω αυτό γιατί μετά το Πολυτε-χνείο μπήκε στο σπίτι μου ένας ευγενέστατος ταγματάρχης με μερικούς ΕΣΑτζήδες κι ήθελε να με πάρει με τα σώβρακα και με το ζόρι φόρεσα ένα πα-ντελόνι. Με τον Γιάννη μωρό. Εγώ δεν έχω τέτοια. Γι' αυτό ουδέποτε πήγα να γραφτώ σ' αυτούς τους συλλόγους φυλακισθέντων. Τα θεωρώ τρίχες.

»Δεν μπαίνω, λοιπόν, στα καλά και στα κακά. Πάω σ' ένα πράγμα. Δικτάτο-ρες ήτανε. Ό,τι θέλανε κάνανε. Δεν υπήρχε βουλή για έλεγχο. Φτωχοί πεθάνανε, παιδιά. Φτωχοί πεθάνανε. Το αν τώρα πρόκειται να βγουν τα χρήματα, τα οποία έκλεψε η χούντα, μετά από 200 χρόνια, τότε θα πω μπράβο, είναι πάρα πολύ μάγκες. Αλλά δεν βγήκαν χρήματα. Στην ψάθα ο Παπαδόπουλος. Η χήρα του η κυρά Δέσποινα με τσόντα ζει και επιβιώνει. Ο Παττακός μένει σ' ένα δυά-ρι που δεν είναι δικό του. Με τσόντα βγάζει κανένα βιβλιαράκι να μπορέσει να


επιβιώσει. Το ίδιο και οι άλλοι. Αν θέλετε να κάνουμε μια σύγκριση των δύο πρώτων, να πάρουμε του αρχιπραξικοπηματία του Παπαδόπουλου τη γυναίκα και του λαϊκού ηγέτη της μεταπολίτευσης τη Δήμητρα Παπανδρέου. Κάντε μια σύγκριση. Η μία, στείλε κανά εικοσάρικο στην κυρά Δέσποινα για να τη βγάλει, η άλλη, μεζονέτες, αντιπαροχή που της πήρε ο Ανδρέας, με δάνειο από τον Κα-τσιφάρα, απ' τον Χαλίλ Αλάκ, πώς τον λέγανε... Μια χαρά.

»Για σταθείτε, ρε παιδιά. Η δημοκρατία δεν πρέπει να υπερτερεί σε όλα της δικτατορίας; Μπορεί να μπαίνει σε σύγκριση, διάολε; Είναι απαράδεκτο. Εδώ έχουμε από τη μια μεριά άγρια κονόμα κι από την άλλη πλευρά έχουμε πείνα. Δέσποινα, Δέσποινα.

»Δεν είμαι αυτός που θα πω υπέρ της χούντας. Γιατί να πω υπέρ της χού-ντας; Εξάλλου είναι πλέον ιστορία. Πεθαίνουν κι οι τελευταίοι. Αλλά κάποια πράγματα, ρε παιδιά... Πώς γίνεται οι ηγέτες της δημοκρατίας ν' αφήνουν πλούσιες χήρες και οι αρχιδικτάτορες που δεν έχουν ούτε αξιωματική αντιπο-λίτευση να τους ελέγχει για τις αρπαχτές να πεθαίνουν όλοι στη φτώχεια, στην ψάθα;»53

Αυτή η περιγραφή της δικτατορίας ως «κακής» πλην «τιμίας» είχε ιδιαίτερη σημασία σε μια πολιτική συγκυρία που το πρώτο ζητούμενο ήταν η διαφάνεια, καθώς οι ελληνικές κυβερνήσεις συγκλονίζονταν από σκάνδαλα και πολλά στε-λέχη των δύο μεγάλων κομμάτων αποσύρονταν από το προσκήνιο, κάτω από το βάρος κατηγοριών για διαφθορά. Αλλωστε στο ίδιο ακριβώς επιχείρημα κα-ταφεύγουν όλοι οι απολογητές της χουντικής τυραννίας54. Βεβαίως αυτή η ει-δυλλιακή περιγραφή του Καρατζαφέρη δεν έχει καμιά σχέση με την πραγματι-κότητα. Η επταετία της δικτατορίας σημαδεύτηκε από τις πιο ακραίες μορφές φαυλοκρατίας, νεποτισμού και οικονομικών ατασθαλιών. Αν υπάρχει ένας λό-γος που ορισμένοι πραξικοπηματίες βρέθηκαν μπροστά σε οικονομικές δυσκο-λίες μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, αυτός είναι πολύ απλός: η πολι-τική τους διορατικότητα δεν τους επέτρεπε να φανταστούν ως ένα ενδεχόμενο την κατάρρευσή τους και επομένως δεν είχαν φροντίσει για το μέλλον τους. Ει-δικά για τους αρχιπραξικοπηματίες (και επομένως τις συζύγους τους) είναι φυσική κατάληξη η οικονομική ανέχεια, εφόσον με την καταδίκη τους (σε θάνα-το που μετατράπηκε σε ισόβια) καθαιρέθηκαν και από το στράτευμα. Έτσι στε-ρήθηκαν τη σύνταξη του αξιωματικού, αλλά έχασαν και τους ισχυρούς οικονο-μικούς παράγοντες που επί επτά χρόνια τούς είχαν στα πούπουλα.

Όλα αυτά δεν μπορεί να μην τα γνωρίζει ο Γιώργος Καρατζαφέρης. Αλλω-στε και ο ίδιος, όπως είδαμε, εκείνη την περίοδο αναδείχτηκε παρουσιαστής

53. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ. 21.4.2008. 54. Βλ. «Όπως τους θέλετε: Δικτάτορες, πραξικοπηματίες, βασανιστές, αλλά όχι κλέφτες».

Νέοι Άνθρωποι, 20.4.2007.


και επιχειρηματίας στο χώρο των μέσων ενημέρωσης, του μόντελινγκ και της διαφήμισης. Η παραπλανητική αναφορά στη «φτώχεια» της Δέσποινας και του Παττακού το μόνο που κάνει είναι να προκαλεί την απέχθεια προς τη δη-μοκρατία των νεότερων, όσων δεν έζησαν τις τραγικές μέρες της στρατιωτικής τυραννίας και δεν έχουν πραγματική εικόνα από τους άθλιους πρωταγωνιστές της. Η αλήθεια είναι, όπως ειρωνικά γράφει ο Meynaud στην κλασική του με-λέτη, ότι οι πραξικοπηματίες δεν δίστασαν «να εξασφαλίσουν στις οικογένει-ές των και στους γνωστούς των ουσιαστικά οφέλη, καθόλου αρμονικά με τη φροντίδα του για αναγέννηση του τόπου»55. Ο συγγραφέας αναφέρεται και αναλυτικά στο νεποτισμό των πρωτεργατών της χούντας, γράφοντας για τον Παττακό ότι «θα μοιράσει στην οικογένειά του ένα μέρος από τα πλεονεκτήμα-τα της εξουσίας», ενώ περιγράφει αναλυτικά και τα προνόμια που εξασφάλισε ο Παπαδόπουλος στ' αδέλφια του και όλοι οι πραξικοπηματίες στους συγγε-νείς τους.

«Με τις φωνασκίες τους περί ηθικής», εξηγεί ο Ζορμπαλάς56, «οι χουντικοί δικτάτορες θέλησαν να σκεπάσουν τις δικές τους ανηθικότητες και λοβιτούρες και να ψαρέψουν οπαδούς ανάμεσα στα μεσαία στρώματα και τη νεολαία, που δεν έχουν τόσο καθαρή αντίληψη για τις αιτίες και τους πραγματικούς φορείς της διαφθοράς στην καπιταλιστική κοινωνία. Τα ίδια τα έργα όμως των χουντι-κών τυράννων έριξαν τη μάσκα του ιεραπόστολου και ηθικοπλάστη και τους αποκάλυψαν σαν κοινούς απατεώνες και καταχραστές, προστάτες του υπόκο-σμου και πρωταθλητές της φαυλοκρατίας». Ο ιστορικός αφιερώνει στο ζήτημα ολόκληρο κεφάλαιο της μελέτης του, όπου ανάμεσα σε άλλα αποκαλύπτει και τα οικονομικά της οικογένειας Παπαδόπουλου: «Ο πρωτοδικτάτορας Γ. Παπα-δόπουλος, ξεκινώντας το 1967 με μηνιαίο εισόδημα 7.900 δρχ., έφτασε να ει-σπράττει φανερά την περίοδο της τυραννίας του και σύμφωνα με δήλωση του 4.309.631 δρχ. και ν' αποκτήσει τρία πολυτελή διαμερίσματα εκτός από τη βίλα στο Λαγονήσι που του χάρισε ο Ωνάσης. Το δημόσιο πλήρωνε επίσης κάθε μήνα 300 χιλ. δρχ. για τις φωταψίες της βίλας και 300 χιλ. τη μέρα για τα έξοδα ασφαλείας του δικτάτορα. Ο αδελφός του Χ. Παπαδόπουλος, από απλός δημό-σιος υπάλληλος που είχε πριν ετήσιο εισόδημα γύρω στις 160 χιλ. δρχ. ανέβασε σαν διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου του αδερφού του τις ετήσιες εισπρά-ξεις του στην περίοδο της δικτατορίας στις 402.597 δρχ. (σύμφωνα με τη δική του δήλωση) και αγόρασε τρία διαμερίσματα στην Αθήνα, βίλα στο Χαλκούτσι Ωρωπού και δύο οικόπεδα».

55. Jean Meynaud. Οι πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα, β' τόμος, μτφρ. Π. Μερλόπουλος, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 2002. σ. 378.

56. Σταύρος Ζορμπαλάς, Ο νεοφασισμός στην Ελλάδα (1967-1974). εκδ. Σύγχρονη Εποχή. Αθήνα 1978, σ. 241-9.


Me ένα από τα πρώτα τους διατάγματα, τον Μάιο του 1967, οι χουντικοί φρόντισαν τα οικονομικά τους, διπλασιάζοντας το μισθό του πρωθυπουργού (από 22.600 σε 45.000 δρχ.) και των υπουργών (από 21.600 σε 40.000). Με το ίδιο διάταγμα καθοριζόταν ότι τα μέλη της κυβέρνησης εισπράττουν και τους εξ άλλων πηγών μισθούς τους, ενώ για κάθε μέρα απουσίας από την Αθήνα ει-σέπρατταν αποζημίωση 1.000 δρχ. «Έτσι εξηγείται το πάθος του Παττακού για συνεχείς περιοδείες», σχολιάζει ο Γιάννης Κάτρης57. Παρόμοια στοιχεία παρα-θέτει ο Ζορμπαλάς και για όλα τα μεγαλοστελέχη της χούντας, όπως λ.χ. τον «πρώην λυκειάρχη της Λειβαδιάς και κουνιάδο του Μακαρέζου Αλ. Ματθαίου που είχε γίνει δύο φορές υπουργός επί χούντας, δήλωσε ετήσια έσοδα το 1971 556.400 δρχ., και βρέθηκε κάτοχος τριών διαμερισμάτων και μεγάλων κτημά-των και οικοπέδων», ή τον υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας της χούντας I. Χο-λέβα, «που χάρη στην "εξυγίανση" έγινε μέτοχος σε δύο ναυτιλιακές εταιρίες και συνιδιοκτήτης σε 40 πλοία, πιάστηκε από την Αστυνομία της Νέας Υόρκης για απάτη και χρειάστηκε η επέμβαση των συνεργατών του για να αφεθεί ελεύ-θερος», ή τον Γ. Καρύδα, ο οποίος «από πωλητής τσιγάρων, χάρη στον αδελφό του συνταγματάρχη και υφυπουργό της χούντας, έγινε πλοιοκτήτης» κ.λπ. Όσο για τα χρήματα από τον έρανο για το περιβόητο Τάμα του Έθνους, «χωρίς να μπει ούτε μια πέτρα για τον περιλάλητο ναό ξοδεύτηκαν 406 εκατ. δρχ., με άλ-λα λόγια τσεπώθηκαν τα βασικά κονδύλια»58.

Αυτοί είναι λοιπόν οι φτωχοί και τίμιοι του Γιώργου Καρατζαφέρη. Με αυ-τή πάντως τη γραμμή κατάφερε το ΛΑΟΣ στις βουλευτικές εκλογές του 2007 να ξεπεράσει το όριο του 3% και να μπει θριαμβευτικά στη Βουλή με δέκα έδρες. Οι 271.809 ψήφοι και το 3,80% ήταν η καλύτερη επίδοση ακροδεξιού κόμματος σε εθνικές εκλογές από το συγκυριακό 6,8% που είχε πετύχει η Εθνική Παράτα-ξις τριάντα χρόνια νωρίτερα. Η πολιτική του Δούρειου Ίππου αποδείχτηκε επιτυχημένη, αν και στηριζόταν σε μια «δύσκολη ισορροπία» μεταξύ του ακρο-δεξιού λαϊκισμού και της απλής συντηρητικής ρητορείας59. Βέβαια δεν έγιναν όλα όπως τα σχεδίαζε ο αρχηγός. Από την κάλπη βγήκαν ενισχυμένοι -όπως αναμενόταν- οι σκληροπυρηνικοί τηλεαστέρες (Γεωργιάδης, Βελόπουλος), αλ-λά και ο λεπενιστής Βορίδης και ο Πλεύρης Jr. Και ναι μεν ο Καρατζαφέρης κατόρθωσε να υπερισχύσει στον Πειραιά ο σεξολόγος Αποστολάτος, τον οποίο υποστήριξε έναντι του Χαρίτου (στελέχους του Μετώπου), αλλά οι δικοί του Παπαδόπουλος, Γεωργίου και Θεοδωρακίδης έμειναν εκτός. Όπως αποδείχτη-κε, υπήρξε σταυροδότηση όχι μόνο από την ημιεπίσημη φράξια του Ελληνικού

57. Γιάννης Κάτρης, Η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα, 1960-1970, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 1974, σ. 302.

58. Σταύρος Ζορμπαλάς, ό.π. 59. Stratos Patrikios - Georgios Karyotis, «The Greek parliamentary election of 2007»,

Electoral Studies. Vol. 27, 2008. σ. 358.


Μετώπου, αλλά και από άλλες ακροδεξιές ομάδες, οι οποίες υποστήριξαν τους «σκληρούς», όπως οι οπαδοί του Σχοινά60.

Για τη συγκρότηση των στελεχών του ΛΑΟΣ μετά τις εκλογές του 2007 και τη θεωρία της «κολυμπήθρας» ενδιαφέρον έχει η ανάλυση του Βαγγέλη Παπα-δόπουλου, υποψήφιου υπερνομάρχη και εκλεγμένου νομαρχιακού συμβούλου του ΛΑΟΣ: «Όταν κάποιος προσχωρεί και εγγράφεται σε έναν σύλλογο ή σε ένα θρησκευτικό κόμμα ή σε ένα πολιτικό κόμμα, υποτίθεται ότι απεμπολεί (ή τουλάχιστον παραμερίζει) τις, ως εκείνη τη στιγμή, κοσμοθεωρητικές και ιδεο-λογικές απόψεις του και ακολουθεί το κόμμα στο οποίο εγγράφεται και υπηρε-τεί. Επομένως, και οι λεπενικές καταβολές και οι ναζιστικές απόψεις και οι φασιστικές νοοτροπίες και εκφράσεις και οι δωδεκαθεϊστικές αντιλήψεις ορι-σμένων, που εντάχθηκαν στο ΛΑΟΣ, παύουν να υπάρχουν από τη στιγμή που ενστερνίστηκαν τις αξίες και τις αρχές του ΛΑΟΣ»61.

Ασφαλώς πρόκειται για μια εντυπωσιακή καταγγελία που αφορά το ποιόν και την πολιτική προέλευση των στελεχών του ΛΑΟΣ, γραμμένη ίσως κάτω από το βάρος της εκλογικής αποτυχίας του συντάκτη της. Στη συνέχεια του κειμέ-νου, ο Παπαδόπουλος αναλύει με τα δικά του λόγια τη θεωρία της «κολυμβή-θρας» και του Δούρειου Ίππου: «Στην προκειμένη περίπτωση, ο Γιώργος Κα-ρατζαφέρης κατόρθωσε, ως αρχηγός, να πραγματώσει την πολιτική αυτή με-ταλλαγή, και με το πολιτικό του όχημα να τους βάλει στη Βουλή, να τους εξα-γνίσει στο βωμό της δημοκρατίας και να τους καταστήσει συνομιλητές στο δη-μόσιο βίο, όταν από μόνοι τους εδώ και 30 χρόνια έβλεπαν τη Βουλή με τα κιά-λια και η είσοδός τους σ' αυτή ήταν όνειρο θερινής νυκτός!» Όπως καταλαβαί-νουμε, ο Παπαδόπουλος δεν αποδίδει αυτά τα χαρακτηριστικά («λεπενιστής», «ναζιστής», «δωδεκαθεϊστής», «φασίστας») σε απλά στελέχη, αλλά στους δέκα βουλευτές που είχαν μόλις εκλεγεί. Και για όποιον δεν το κατάλαβε, ο Παπαδό-πουλος το επαναλαμβάνει με έμφαση: «Με άλλα λόγια δηλαδή, δεν μπήκαν στη Βουλή ως λεπενιστές, ναζιστές ή δωδεκάθεοι, αλλά ως μέλη και στελέχη του ΛΑΟΣ».

Με μια τέτοια συγκρότηση στελεχών και κοινοβουλευτικής ομάδας είναι λογικό κάθε τόσο η «μεταλλαγμένη» πολιτική του Γιώργου Καρατζαφέρη να συνοδεύεται από ανοιχτά ρατσιστικά ξεσπάσματα. Αλλά ποιο ρόλο παίζει η διατήρηση αυτών των κλασικών ακροδεξιών στερεότυπων στη ρητορική του «νέου» ΛΑΟΣ; Πρόκειται για απλά γλωσσικά ολισθήματα ή παραδρομές; Μή-πως είναι απλές επιβιώσεις του παλιού σχήματος που θα εξαλειφθούν με τον καιρό; Λίγο δύσκολο να το πιστέψει κανείς, αν λάβει υπόψη ότι κατά κανόνα δεν είναι στιγμιαία. Και το σημαντικότερο: δεν προέρχονται από μεσαία και

60. Βλ. παρακάτω. Κεφ. VII. 61. Βαγγέλης Παπαδόπουλος, «Το χρέος και η ευθύνη μας», Ελεύθερη Ωρα, 28.10.2007.


κατώτερα στελέχη, αλλά από την ηγεσία του κόμματος και πρώτα απ' όλα τον ίδιο τον αρχηγό. Πιο χαρακτηριστικό είναι το ακραίο άρθρο του ίδιου του Κα-ρατζαφέρη στην κομματική εφημερίδα, όπου ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ δεν διστά-ζει να γράψει ότι «είναι πλέον ευρέως γνωστό σε όλο τον κόσμο ότι ο ΕΒΡΑΙΟΣ μυρίζει ΑΙΜΑ» [σ.σ.: τα κεφαλαία του συντάκτη]. Επαναλαμβάνο-ντας τις πιο κραυγαλέες αντισημιτικές κοινοτοπίες ο Καρατζαφέρης προσθέτει ότι πρόκειται «για μια φυλή που ΣΤΑΥΡΩΣΕ τον Θεό, την μία και μοναδική φορά που κατέβηκε στη γη». Και συνεχίζει: «Οι δολοφόνοι του ΘΕΟΥ θα εν-διαφέροντο για μερικές εκατοντάδες δολοφονημένα αθώα παιδιά; Το αγνό αί-μα τους ήδη ποτίζει την σάρκα όχι των Ισραηλιτών, αυτών το δέρμα έχει απο-κτήσει κρούστα αναισθησίας μετά από 70 χρόνια συνεχών δολοφονιών»62. Μ' άλλα λόγια, κατά τον Καρατζαφέρη, οι Εβραίοι (όχι οι Ισραηλινοί) δολοφο-νούν από το 1939.

Και όμως, μόλις δύο χρόνια νωρίτερα, κάτω από διαφορετικές σκοπιμότη-τες, ο Καρατζαφέρης έλεγε ακριβώς τα αντίθετα: «Δεν έχουμε τίποτα με τον Εβραίο, επειδή είναι Εβραίος. Είναι λαθεμένη η αντίληψη που λέει ότι επειδή αυτοί καταδίκασαν τον Χριστό, εμείς πρέπει μετά από 2.000 χρόνια να... Ο ίδιος ο Χριστός τούς συγχώρεσε. Ου γαρ οίδασι τι ποιούσι. Εφόσον ο Θεός μου τους συγχώρεσε, τι να κρατάω εγώ ύστερα από 2.000 χρόνια. Είναι, αν θέ-λετε, ύβρις και προς τη θρησκεία. Αυτά είναι αστεία πράγματα»63. Διαπιστώ-νουμε συνεπώς ότι η νέα τακτική Καρατζαφέρη είναι να επανακάμπτει στα ακραία κλισέ του αντισημιτισμού και μετά την υποτιθέμενη μεταστροφή του και την απάρνηση του ανοιχτού ρατσισμού ως κομματικού του δόγματος. Όπως επισημαίνουν οι μελετητές της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη, οι αρχηγοί των κομμάτων που εντάσσονται σ' αυτόν το χώρο συνηθίζουν να παίζουν ένα κρυφτούλι με τις λέξεις και τις δηλώσεις τους, με στόχο να στέλνουν τα κατάλ-ληλα μηνύματα στους οπαδούς τους, αλλά ταυτόχρονα να παραμένουν και στο πλαίσιο της συνταγματικής τάξης.

Την τακτική αυτή εφαρμόζει κατά κόρον ο Λεπέν, ειδικά για να αφήσει σα-φείς αντισημιτικούς υπαινιγμούς, χωρίς να παραβιάσει τον γαλλικό νόμο που απαγορεύει την αμφισβήτηση του Ολοκαυτώματος. Από το 1987, κατά τον Milza, ο Λεπέν «αφέθηκε να παρασυρθεί σε ορισμένες φραστικές παρεκκλίσεις, οι οποίες είναι ελάχιστα πιθανό να μην ήταν σκόπιμες, καθότι είναι αλήθεια ότι, μετά από μια σύντομη περίοδο αποδοκιμασίας και υποχώρησης στις δημο-σκοπήσεις, η κίνηση επέτρεψε κανονικά στον ακροδεξιό ηγέτη να προχωρήσει

62. Άλφα Ένα, 3.1.2009. Για το πλήρες κείμενο, βλ. παρακάτω, στο Παράρτημα 8. Για το σχολιασμό του κειμένου, βλ. Πάσχος Μανδραβέλης «Είναι ευρέως γνωστό». Καθημερινή, 14.3.2009, και δελτίο τύπου ΕΠΣΕ, 6.1.2009 (http://cm.greekhelsinki.gr).

63. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 23.4.2007.

http://cm.greekhelsinki.gr


περισσότερο»64. Πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, η δήλωση του Λεπέν το φθι-νόπωρο του 1987 ότι η ύπαρξη των θαλάμων αερίων ήταν μια απλή «λεπτομέ-ρεια» στην ιστορία του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. «Μετά από μια σημαντική πτώση της δημοτικότητάς του (7% των προθέσεων ψήφου έναντι 12% στην προηγούμενη δημοσκόπηση), ο Λεπέν κατέρριπτε, έξι μήνες αργότερα, όλα τα ρεκόρ της ψήφου υπέρ της Άκρας Δεξιάς, στις προεδρικές εκλογές του Μαΐου 1988»65. Και ο Hainsworth επισημαίνει την ίδια έντονη τάση του Λεπέν και του κινήματός του να εκδηλώνονται «απρόσεκτα - σκόπιμα ή μη» και να καταφεύ-γουν σε ρατσιστικά σχόλια και αντισημιτικές εκφράσεις66.

Όμως στην περίπτωση του άρθρου του Καρατζαφέρη διαπιστώνουμε κάτι περισσότερο από μια στιγμιαία αναφορά. Όχι μόνο επειδή πρόκειται για δημο-σιευμένο κείμενο και όχι για δήλωση, αλλά κυρίως επειδή ο συντάκτης του άρ-θρου στη συνέχεια υπερασπίστηκε τις θέσεις αυτές με ασυνήθιστα επιθετικό τρόπο απέναντι στους εκπροσώπους των Ελλήνων Εβραίων που ...τόλμησαν να διαμαρτυρηθούν. Λίγες μέρες μετά το αρχικό δημοσίευμα στην Άλφα Ένα, το ΚΙΣ (Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος) απευθύνθηκε στον πρόε-δρο της Ελληνικής Βουλής με επιστολή διαμαρτυρίας που υπογράφουν ο πρόε-δρος Μωυσής Κωνσταντίνης και ο γενικός γραμματέας Αβραάμ Ρεϊτάν. Στην επιστολή καταγράφονται αποσπάσματα του κειμένου Καρατζαφέρη και διαπι-στώνεται ότι πρόκειται «για μια απαράδεκτη, μοναδική στα ελληνικά χρονικά και απροκάλυπτη έκφραση αντισημιτισμού, προερχόμενη από μέλος του ελλη-νικού κοινοβουλίου και μάλιστα αρχηγό ενός κοινοβουλευτικού κόμματος» (αρ. πρωτ. 14,12.1.2009). «Οι Έλληνες Εβραίοι», αναφέρει η επιστολή, «εκφρά-ζουμε τον αποτροπιασμό μας και τη σοβαρή ανησυχία μας αφού, το ολίσθημα αυτό ενός μέλους του ελληνικού κοινοβουλίου σε συμπεριφορές ακραίου ρα-τσισμού, εκτιμούμε ότι μπορεί να αποτελεί προάγγελο για την εκδήλωση παρό-μοιων, ακόμα και βίαιων, φαινομένων εναντίον Ελλήνων πολιτών που στο πα-ρελθόν έχουν οδηγήσει σε οδυνηρές για τους Εβραίους καταστάσεις. Ταυτόχρο-να, οι ύβρεις του Προέδρου του ΛΑΟΣ προσβάλλουν το ίδιο το Σύνταγμα της Ελλάδος και εκθέτουν τη χώρα μας στην διεθνή κοινότητα».

Ο πρόεδρος της Βουλής Δημήτρης Σιούφας περιορίστηκε να διαβιβάσει την επιστολή του ΚΙΣ στον Καρατζαφέρη, αποφεύγοντας κάθε άλλη πρωτοβουλία. Έδωσε έτσι την ευκαιρία τον αρχηγό του ΛΑΟΣ να επαναλάβει με άλλο τρόπο την ίδια επιχειρηματολογία. Ακολουθώντας τη νέα του πολιτική, ο Καρατζαφέ-ρης αναδιπλώνεται, παίρνοντας υποτίθεται πίσω τους βαρείς χαρακτηρισμούς,

64. Pierre Milza, Οι Μελανοχίτωνες της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ακροδεξιά από το 1945 μέχρι σήμερα, επιμ. Ν. Βουλέλης, μτφρ. Γ. Καυκιάς, εκό. Scripta, Αθήνα 2004, σ. 286.

65. Στο ίδιο. 66. Paul Hainsworth (επιμ.), Η Ακροδεξιά. Ιόεολογία-Πολιτική-Κόμματα, πρόλογος, επιμέ-

λεια Β. Γεωργιάδου, μτφρ. θ . Αθανασίου, εκό. Παπαζήση, σ. 83-84.


αλλά στην ουσία επιμένοντας στην ακραία αντισημιτική τοποθέτησή του. Απα-ντώντας στον ειδικό γραμματέα της Βουλής Δημήτριο Παπαγιάννη που του διαβίβασε την επιστολή του ΚΙΣ, ο Καρατζαφέρης προσποιείται επανόρθωση: «Έχουν σαφώς δίκιο. Δεν στάζουν ΑΙΜΑ οι ΕΒΡΑΙΟΙ. Στάζουν οι ΙΣΡΑΗΛΙΤΕΣ»67. Βέβαια είναι γνωστό ότι οι δυο λέξεις είναι συνώνυμες. Αν ήθελε να μιλήσει για πολίτες του Ισραήλ, ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ γνωρίζει πολύ καλά ότι θα έπρεπε να αναφερθεί σε «Ισραηλινούς». Αλλωστε στην αμέσως επόμενη φράση τού εξηγεί ποιοι είναι κατ' αυτόν οι Ισραηλίτες που στάζουν αίμα: «Αυτοί που διατείνονται ότι μεταξύ όλων των Λαών της Οικουμένης εί-ναι οι Περιούσιοι, οι εκλεκτοί Εκείνου του οποίου τον Υιόν εσταύρωσαν».

Ακολουθώντας την τακτική που εισηγείται στους οπαδούς του, ο Καρατζα-φέρης «σερβίρει» τα ίδια πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Στη συνέχεια, φρο-ντίζει να θολώσει τα νερά: «Φυσικά ουδείς και ποτέ δεν διανοήθηκε να προσά-ψει ευθύνες στους Έλληνες Εβραίους για οτιδήποτε πράττουν οι Ισραηλίτες [σ.σ. πάλι "Ισραηλίτες" και όχι "Ισραηλινοί"]. Η αναφορά στους "Εβραίους" έγινε από την ταύτιση του Κράτους του Ισραήλ με το θρήσκευμα». Ο αφελής αναγνώστης θα πειστεί ότι ο Καρατζαφέρης εδώ κάνει αυτοκριτική και εξαιρεί τους Έλληνες Εβραίους από οποιαδήποτε αιχμή68. Όποιος όμως έχει στοιχειώ-δη εμπειρία από τη ρητορική Καρατζαφέρη, θα αναγνωρίσει την ανοιχτή ειρω-νεία στη συνέχεια: «Είμαι εξ άλλου απολύτως πεπεισμένος, όπως όλοι πιστεύω οι Έλληνες, ιδιαιτέρως εκείνοι που ζουν στο εξωτερικό και έχουν άμεση και στενή σχέση με τους Εβραίους της διασποράς, ότι οποτεδήποτε και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες δημιουργηθεί, πράγμα που όλοι απευχόμαστε, μία κρί-ση ανάμεσα στην Ελλάδα και το Ισραήλ, οι Έλληνες Εβραίοι θα πάρουν τη θέ-ση της Ελλάδας». Στο τέλος της επιστολής ο Καρατζαφέρης εύχεται να αποκτή-σει η ελληνική βουλή και Εβραίους, όπως έχει Μουσουλμάνους: «Είχαμε στο παρελθόν Εβραίους που έγιναν Χριστιανοί σε υψηλά έδρανα, γιατί όχι και Εβραίους που συνεχίζουν να πιστεύουν στο θρήσκευμά τους». Εδώ η αναφορά του και πάλι είναι σαφής: θυμίζει στους οπαδούς του -χωρίς να το λέει- όσα έχει πει κατά καιρούς για την «εβραϊκή καταγωγή» του Κώστα Σημίτη ή του Γιώργου Παπανδρέου, την πολεμική του κατά του Χρήστου Ροζάκη κ.λπ.69

Επειδή προφανώς δεν έχει και μεγάλη εμπιστοσύνη στο δείκτη ευφυΐας των οπαδών του, ο Καρατζαφέρης κάνει τα πράγματα λιανά, φοβούμενος ότι το «λεπτό» του χιούμορ μπορεί να μη γίνει κατανοητό. Για όποιον, λοιπόν, δεν κατάλαβε, η επιστολή αυτή δημοσιεύεται στο κομματικό έντυπο, κάτω από τον

67. Άλφα Ενα. 24.1.2009 68. Την ίδια διάκριση έκανε επανειλημμένα ο Κώστας Πλεύρης στη δίκη του, αλλά την υπο-

νόμευε με την αναφορά σε «Κεντρικό Ισραηλινό Συμβούλιο» αντί του ορθού «Ισραηλιτικό» και την επιμονή του να ζητά από τους μάρτυρες να αποκηρύξουν το Ταλμούδ.

69. Βλ. προηγούμενα κεφάλαια.


χαρακτηριστικό τίτλο «Απύθμενο θράσος» και υπότιτλο «Το Κεντρικό Ισραη-λιτικό Συμβούλιο αξιώνει από τον Πρόεδρο της Βουλής να ελέγξει και να απο-μονώσει τον Γ. Καρατζαφέρη!»70 Στο ανυπόγραφο εισαγωγικό της εφημερίδας πιστοποιείται ότι η «αυτοκριτική» Καρατζαφέρη είναι εντελώς προσχηματική. Οι εκπρόσωποι των Ελλήνων Εβραίων, δηλαδή το ΚΙΣ, όχι μόνο καταγγέλλο-νται για το «απύθμενο θράσος» τους, αλλά αποκαλούνται και «εγχώριοι εκ-φραστές του Σιωνισμού, εμφανιζόμενοι μάλιστα κάτω από την προμετωπίδα Ελληνική Δημοκρατία». Και για να λάβουν το μήνυμα οι οπαδοί, το κείμενο της εφημερίδας σημειώνει: «Η απάντηση βέβαια, με όσα σημειολογικά περιλαμ-βάνει, εστάλη διά της αυτής οδού. Ο νοών νοείτω». Ο «νοών» αντιλαμβάνεται τα «σημειολογικά» αυτά του Γιώργου Καρατζαφέρη ως έναν ακόμα τρόπο να «σερβίρει» την αντισημιτική του προπαγάνδα.

Το σημαντικό είναι ότι αυτό το νέο «σερβίρισμα» θα το αποδεχτεί χωρίς δυ-σκολία ο πρόεδρος της Βουλής Δημήτριος Σιούφας, στον οποίο απευθυνόταν η αρχική διαμαρτυρία του ΚΙΣ. Οχι μόνο θα αποφύγει οποιαδήποτε απάντηση ή σχετική πρωτοβουλία, αλλά λίγες βδομάδες αργότερα (23.3.2009) θα παραστεί σε εκδήλωση στην Παλαιά Βουλή, όπου θα παρουσιαστεί το νέο βιβλίο του Γιώργου Καρατζαφέρη με τίτλο Ελευθερία. Λησμονώντας το αντισημιτικό παραλήρημα του Ιανουαρίου, ο Σιούφας θα παρουσιάσει με θερμά λόγια τον συγγραφέα, προσ-δίδοντάς του τη δημοκρατική νομιμοποίηση που ο ίδιος προσδοκούσε με την εφαρμογή της πολιτικής του Δούρειου Ίππου. Η εικόνα του πλήρους αποχαρα-κτηρισμού από το άγος του ακροδεξιού παρελθόντος που τον κυνηγούσε θα συ-μπληρωθεί από το υπόλοιπο πάνελ των ομιλητών (θαυμαστών) του Γιώργου Καρατζαφέρη. Το συντονισμό ανέλαβε ο δημοσιογράφος Γιάννης Πολίτης -ο οποίος θα χαρακτηρίσει «κεντροδεξιό» το ΛΑΟΣ- και μίλησαν δύο καθηγητές (I. Μεταξάς, Κ. Νιάρχος) και ένας συγγραφέας (Π. Παπαγαρυφάλλου). Το άλλοθι του Καρατζαφέρη φιλοτέχνησε άλλος δημοσιογράφος, ο Χρήστος Χαλαζιάς, τον οποίο παρουσιάζει η Άλφα Ένα ως «αριστερά της Αριστεράς», αλλά ταυτόχρο-να δημοσιεύει στο σαλόνι της παλιό του άρθρο, στο οποίο υπερασπίζεται τη γνησιότητα των Πρωτοκόλλων των Σοφών της Σιών, εμφανίζοντάς τα ως «το πολιτικό σχέδιο του Σιωνισμού» που εφαρμόζεται «με ακρίβεια εν αγνοία μας», ενώ κατά τη γνώμη του «τα σιωνιστικά σχέδια αφορούν σε μεγάλο βαθμό την Ελλάδα», διότι «ο κυριότερος εχθρός τους είναι ο Ελληνισμός»71. Για τη σημα-σία που δίνει ο Καρατζαφέρης σ' αυτή την εκδήλωση μαρτυρά το γεγονός ότι τη μοίρασε σε DVD μαζί με επόμενο φύλλο της κομματικής του εφημερίδας72.

Δύο βδομάδες μετά την παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα, το σκηνικό με-

70 .Άλφα Ένα. 24.1.2009. 71. Χρήστος Χαλαζιάς, «Σιωνισμός εναντίον Ελληνισμού», Άλφα Ένα, 21.2.2009. 72. Άλφα Ένα, 4.4.2009.

Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΔΟΥΡΕΙΟΥ ΙΠΠΟΥ 16S

ταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη. Εδώ βασικός ομιλητής ήταν ο Παναγιώτης Ψω-μιάδης και συμμετείχαν ο καθηγητής του ΑΠΘ Σωκράτης Δεληβογιατζής, ο κα-θηγητής του ΔΠΘ Γεώργιος Παπάζογλου και ο τέως βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Λευτέρης Κωνσταντινίδης73. Θα περίμενε κανείς ότι όλη αυτή η προβολή και η συγκέντρωση πανεπιστημιακών και πολιτικών παραγόντων θα αντιστοιχούσε σε κάποιο στοιχειωδώς σοβαρό εκδοτικό εγχείρημα. Αλλά όποιος ξεφυλλίσει την Ελευθερία του Γιώργου Καρατζαφέρη, θα δοκιμάσει μεγάλη έκπληξη. Πρό-κειται για ένα τρίγλωσσο φυλλαδιάκι, στο οποίο το κείμενο του Καραζαφέρη δεν ξεπερνά ένα δεκαεξασέλιδο μικρού σχήματος. Όσο για το περιεχόμενό του, δεν είναι παρά ένα ανακάτωμα γνωμικών περί ελευθερίας, διανθισμένων με βαθυστόχαστες τοποθετήσεις του συγγραφέα όπως η παρακάτω: «Η αδυναμία επαρκούς αντιμετωπίσεως των συσσωρευμένων και συμποσούμενων κοινωνι-κών προβλημάτων έγκειται στην ανυπαρξία επώασης προτάσεων ελεύθερης βούλησης από διαχρονικά υπόδουλους Νόες, που αποκλεισμένοι στα δεσμευτι-κά πλαίσια αδυνατούν να συγκροτήσουν υψηλόφρονη συνείδηση»74.

Αλλά δεν είναι μόνο οι εγχώριοι πνευματικοί άνθρωποι που προσφέρουν πρόθυμα το θαυμασμό τους στον διανοούμενο Καρατζαφέρη. Το βιβλιαράκι προλογίζει με θερμά λόγια ο Βρετανός ευρωβουλευτής Tom Wise, στενός συ-νεργάτης του Καρατζαφέρη στις Βρυξέλλες: «Είναι τιμή για μένα να συστήνω το βιβλίο αυτό, το οποίο ελπίζω να χρησιμεύσει ως σημείο αναφοράς ακόμη και για την ακαδημαϊκή κοινότητα»75. Μικρή λεπτομέρεια: ο ίδιος ο Tom Wise έχασε την ελευθερία του. Στις 10.11.2009 καταδικάστηκε σε δυο χρόνια φυλάκι-ση χωρίς αναστολή για απάτη. Αποδείχτηκε ότι υπεξαιρούσε χρήματα από το κοινοβούλιο και τα ξόδευε σε ακριβά ποτά και αυτοκίνητα76. Την εποχή που παρουσιαζόταν το βιβλίο με τον πρόλογό του ήταν ήδη υπόδικος και διαγραμ-μένος από το κόμμα του.

Το φτωχό περιεχόμενο αυτού του βιβλίου επιβεβαιώνει, πάντως, ότι ο λό-γος του Καρατζαφέρη είναι αυστηρά προφορικός και ότι η πολιτική του σκέψη δεν μπορεί να αρθρωθεί σε κείμενο. Το επιβεβαιώνουν και τα προηγούμενα βι-βλία του, που δεν θυμίζουν βιβλία πολιτικών ηγετών. Είτε είναι απομαγνητο-φωνήσεις εκπομπών77, είτε ροζ ιστορίες πολιτικών προσώπων78, είτε αντιγρα-φή συναξαριών79. Ακόμα και στην εφημερίδα, τα κείμενά του είναι κατά κανό-

73. «Η Θεσσαλονίκη τιμά τον Πρόεδρο!», Άλφα Ένα, 11.4.2009. 74. Γεώργιος Καρατζαφέρης, Ελευθερία - Liberty - Liberté, χ.χ., χ.τ.έ., σ. 31. 75. Στο ίόιο, σ. 31. 76. «Tom Wise, former ΜΕΡ, jailed for expenses fraud», The Times, 11.11.2009. 77. Γιώργος Καρατζαφέρης. Η γυναίκα σήμερα, εκδ. Κανάλι, Αθήνα 1982, και Δημοσθένης

Αλεξίου, Γιιοργος Καρατζαφέρης: Η αδάμαστη θέληση, εκδ. Γεωργιάδης/Ελέπολις, Αθήνα 2004. 78. Γιώργος Καρατζαφέρης, Η Λιάνη στηρίζει την αλλαγή, εκδ. Ισοκράτης, Αθήνα 1989. 79. Γεώργιος Καρατζαφέρης, Οι Άγιοι της πίστειύς μας, εκδ. Ελέπολις, Αθήνα 2002.


να απομαγνητοφωνήσεις της εκπομπής του ή συνεντεύξεων του. Ωστόσο και για τον προφορικό του λόγο έχει βρει ο Καρατζαφέρης υποστήριξη από τον πνευματικό κόσμο. Καλεσμένος στη μεσημεριανή εκπομπή του αρχηγού του ΛΑΟΣ, ο Σαράντος Καργάκος θα τον επαινέσει για τον πολιτικό του λόγο -«μι-λάτε χωρίς χειρόγραφο και δεν σας έχει διαφύγει ούτε ένα λεκτικό ούτε ένα φραστικό λάθος»-, ενώ θα τον ευχαριστήσει και για τα λογοπαίγνιά του: «Αυτό δείχνει την λεξιτεχνία σας και πραγματικά έχετε κατακτήσει την εκτίμηση του ελληνικού λαού με τις θαυμάσιες ατάκες, τις οποίες ως ραπίσματα καταφέρνε-τε συχνά εις βάρος των αντιπάλων σας»80. Δεν ξεχνάμε, βέβαια, και τις επιδό-σεις του Σαράντου Καργάκου στη «λεξιτεχνία», ιδίως την πνευματική εκστρα-τεία που είχε κηρύξει κατά της «εκπούστευσης του ελληνικού έθνους»81.

Όταν απευθύνεται στο δικό του ακροατήριο, ο Καρατζαφέρης εξακολουθεί να αναφέρεται με περηφάνια στην ακροδεξιά προέλευση των στελεχών του, αλ-λά την αντισταθμίζει με τον παραπλανητικό ισχυρισμό ότι δήθεν ισάριθμα στε-λέχη προέρχονται από την Αριστερά και το ΠΑΣΟΚ. «Όλους εμάς ενώνει η Ελλάς», θα πει στην ομιλία του για την όγδοη επέτειο ίδρυσης του κόμματός του, στον Έσπερο, «και σ' αυτό το χώρο αντικρίζω και βλέπω ανθρώπους από αυτό που λέγεται "Ακρα Δεξιά", ανθρώπους που προέρχονται από την "Αρι-στερά", ανθρώπους που προέρχονται από το "πατριωτικό" ΠΑΣΟΚ, ανθρώ-πους που προέρχονται από τη Νέα Δημοκρατία, αυτοί είναι που υπηρετούν σή-μερα τον Λαϊκό Ορθόδοξο Συναγερμό»82. Αυτό που παραλείπει να πει ο αρχη-γός του ΛΑΟΣ είναι ότι ακόμα και εκείνοι που μέσα στο κόμμα του δηλώνουν «αριστεροί» έχουν απολύτως προσαρμοστεί στις δικές του ιδεολογικές και πο-λιτικές συντεταγμένες. Μέχρι και ο αρθρογράφος του κομματικού εντύπου που υπογράφει ως «Αριστερός πατριώτης» (Αλέξης Οικονόμου) θεωρεί ότι «το Στρατιωτικό Κίνημα της 21ης Απριλίου ήταν αντικειμενικά πιο "αριστερό" απ' όσο πολλοί νομίζουν». Σαράντα χρόνια μετά το πραξικόπημα, ο αρθρο-γράφος αναρωτιέται: «Μήπως η 21η Απριλίου ήταν προς το τέλος όχι ένας εχθρός, αλλά μια ευκαιρία για την Αριστερά -ναι, την πατριωτική Αριστερά-να αξιοποιήσει το "αριστερό" ρεύμα μέσα στη "χούντα";»83

Ο Καρατζαφέρης έχει πλέον πείσει για τη μεταστροφή του. Ο ίδιος και οι συνεργάτες του φιλοξενούνται τακτικά σε τηλεοπτικές εκπομπές και δελτία ει-δήσεων και συνήθως δέχονται φιλοφρονήσεις από τους οικοδεσπότες τους. «Αποστάσεις από την Ακροδεξιά παίρνει ο Γ. Καρατζαφέρης», σχολιάζει και ο

80. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 14.1.2009. 81. Ιός, «Ο Μακάρθικαι το "Δίκτυο2Γ», Ελευθεροτυπία, 20.12.1997. 82. Ομιλία Προέδρου ΛΑΟΣ, Έσπερος, 15.9.2008. Από τον ιστοχώρο www.laos.gr (τελευ-

ταία ανάκτηση 26.8.2009). 83. «Τι ήταν, πραγματικά, το Στρατιωτικό Κίνημα της 21ης Απριλίου 1967;» Άλφα Ένα,

21.4.2007.

http://www.laos.gr


δικτυακός τόπος του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου84. Την οριστική κατάκτηση της τηλεοπτικής οθόνης από τον αρχηγό και τους υπαρχηγούς του ΛΑΟΣ περι-γράφει ο Γιάννης Χάρης: «Στρώνομαι να γράψω, η τηλεόραση είναι πάντα ανοιχτή, κάθε τόσο παίζω με το τηλεκοντρόλ, νά σου κάποια στιγμή ο Βορίδης. Αργά το βράδυ στον Θέμο ο Καρατζαφέρης. Για πολλοστή φορά. Κάθε πότε αλήθεια εμφανίζεται στον Θέμο ο Καρατζαφέρης; Μάλλον κάθε πότε δεν εμφα-νίζεται; Το ίδιο και στον Χατζηνικολάου. Ή στον Πρετεντέρη. Τα πρωινά στον Παπαδάκη. Στον Αυτιά. Έπειτα στη Βάσια Λόη. Αργά πάλι στη Βάνα Μπάρ-μπα. Ή ο Σπύρος-Αδωνις Γεωργιάδης. Που κι αυτόν τον είδα σήμερα το πρωί -ή ήταν χτες, καθαροδευτεριάτικα, δε θυμάμαι, πάντως στον Αυτιά. Σε σκηνές ειδυλλιακής, οικογενειακής ευτυχίας με το νέο -τηλεοπτικό- αστέρι, τη σύ-ντροφο του. [...] Ακοπη, δωρεάν διαφήμιση εκατοντάδων εκατομμυρίων, διαρ-κής προεκλογική εκστρατεία πληρωμένη από άλλους»45.

Σε άλλο ενδιαφέρον κείμενο που φιλοξενείται στο μπλογκ «Αυτονομία ή βαρβαρότητα» έχει καταγραφεί η καταιγιστική τηλεοπτική παρουσία στελεχών του ΛΑΟΣ σε διάστημα λίγων ημερών86. Το συμπέρασμα του ανώνυμου συντά-κτη είναι ότι η προτίμηση αυτή των καναλιών δεν πρέπει να αποδοθεί σε κά-ποια συνωμοσία, αλλά κυρίως στην αυξημένη τηλεθέαση που προσφέρουν στα κανάλια τα στελέχη του Καρατζαφέρη. Και το σημαντικότερο: «Η τηλεθέαση αυτή, όχι απαραίτητα μονοσήμαντα ερμηνεύσιμη, υποδεικνύει κατ' αρχάς τη σιωπηρή -τουλάχιστον παθητική- αποδοχή των ακροδεξιών απόψεων από με-ρίδα του κοινού». Είναι δεδομένο ότι ορισμένα από τα αγαπημένα θέματα της Ακροδεξιάς (η κινδυνολογία, η συνωμοτική αντίληψη της πολιτικής και της ιστορίας, ο ροζ πουριτανισμός, η καταγγελία του «συστήματος») είναι εκείνα που τραβούν το ενδιαφέρον της σκανδαλοθηρικής και εντυπωσιοθηρικής τη-λεόρασης. Το αποτέλεσμα είναι να θεωρείται σχεδόν απαραίτητη η παρουσία κάποιου στελέχους του ΛΑΟΣ σε εκπομπές κάθε τηλεοπτικής ζώνης87. Η ώσμω-ση του ΛΑΟΣ με την τηλεόραση ολοκληρώνεται μέσα από την προσφορά της ιδιωτικής ζωής των ίδιων των στελεχών του ως τηλεοπτικού θέματος και θεά-ματος88.

Στο εσωτερικό του κόμματος εξακολουθούν βέβαια να κυριαρχούν τα παλιά

84. http://www.zougla.gr/news.php?id=46053 (τελευταία ανάκτηση 25.10.2009). 85. Γιάννης Χάρης, «Παρακρατικοί ή τρομοεπαναστάτες». Τα Νέα, 7.3.2009 και http://

yannisharis.blogspot.com/2009/03/blog-post_07.html. 86. «Τηλεόραση, Ακροδεξιά και λαϊκισμός», http://autonomyorbarbarism.blogspot.com/

2008/03/blog-post_ I4.html. 87. Χαρακτηριστική είναι η σχεδόν μόνιμη εκπροσώπηση του ΛΑΟΣ (συνήθως από τον Κυ-

ριάκο Βελόπουλο) σε εκπομπές όπως ο «Αθέατος Κόσμος» του Κώστα Χαρδαβέλλα στο Alter. 88. Βλ., για παράδειγμα, την «πανεθνική» τηλεοπτική κάλυψη του γάμου του Αδωνι Γεωρ-

γιάδη.

http://www.zougla.gr/news.php?id=46053

http://autonomyorbarbarism.blogspot.com/


ακροδεξιά ιδεολογικά στοιχεία, κατά το δόγμα του Δουρείου Ίππου. Από τις αρχές του 2009 το ΛΑΟΣ και ο ηγέτης του έχουν κλιμακώσει την ξενόφοβη, αντι-σημιτική, αντικομμουνιστική και εθνικιστική ρητορεία τους, τα MME κάνουν όμως πως δεν την παίρνουν χαμπάρι. Τυπικό δείγμα η διακήρυξη του ίδιου του Καρατζαφέρη, στην πανελλήνια συνδιάσκεψη της νεολαίας του στα Καμένα Βούρλα (25.4.2009), ότι «η ελληνική ψυχή, το ελληνικό πνεύμα, για να μπορέσει να επιβιώσει μέσα στους αιώνες, χρειάζεται δυο ποδάρια που να ακουμπάνε στις δυο όχθες του Αιγαίου». Τόσο αυτή η φιλοπόλεμη διακήρυξη του αρχη-γού, όσο και οι ιαχές με τις οποίες την υποδέχθηκαν οι συγκεντρωμένοι («Με-γάλη Ελλάς, το όραμα για μας»), προβλήθηκαν από το κομματικό Τηλεάστυ. Παρά το «πιασάρικο» θέμα, κανένα ιδιωτικό ή κρατικό κανάλι δεν αξιώθηκε, όμως, ν' ασχοληθεί μαζί τους.

Στην προσπάθεια του Καρατζαφέρη να εμφανίσει προς τα έξω το νέο με-ταλλαγμένο του πρόσωπο σημαντικό ρόλο έπαιξε η κατάρτιση του ψηφοδελτί-ου για τις ευρωεκλογές του Ιουνίου 2009. Η Νίκη Τζαβέλλα, με θητεία δίπλα σε κυβερνήσεις και επιχειρηματίες που ο Καρατζαφέρης είχε χαρακτηρίσει ΚΟ-ΛΑ-ΣΗ (Κόκκαλης, Λαμπράκης, Σημίτης), ήταν το κατάλληλο πρόσωπο για την πρώτη θέση της λίστας, έτσι ώστε να πειστούν όλοι για τη μετάλλαξη. Όταν ρω-τήθηκε από τον ειδησεογραφικό ιστότοπο Newstime, η Τζαβέλλα ήταν έτοιμη να υποστηρίξει ότι η αλλαγή του αρχηγού δεν είναι προσποιητή: «Αυτά ανή-κουν στο παρελθόν. Σήμερα, ο Γιώργος Καρατζαφέρης έχει αμβλύνει σημαντι-κά τη στάση του. Πρόσφατα, εκφράσθηκε πολύ θετικά για τον κ. Σημίτη, ενώ Το Βήμα δημοσιεύει συχνά συνεντεύξεις του»89.

Μετά την πετυχημένη εμφάνιση του κόμματός του στις ευρωεκλογές του 2009 και την εκλογή δύο ευρωβουλευτών, ο Γιώργος Καρατζαφέρης μετατρέπει το «κόμμα» σε «κίνημα», δοκιμάζοντας για μια ακόμα φορά να μιμηθεί σε μορ-φή καρικατούρας το ΠΑΣΟΚ των πρώτων χρόνων. Βέβαια και άλλα αδελφά ακροδεξιά κόμματα στην Ευρώπη εμφανίζονται με την ιδιότητα του «κινήμα-τος». Η σκοπιμότητα είναι πολλαπλή: από τη μια μεριά το κίνημα δεν απαιτεί δημοκρατικές διαδικασίες και απόδοση αρμοδιοτήτων στα στελέχη. Ο κομματι-κός μηχανισμός και όλη η κομματική μηχανή (οπαδοί, στελέχη, διοίκηση, όργα-να) σ' αυτού του είδους τα κόμματα δεν «ακολουθεί» τον αρχηγό, όπως συμ-βαίνει στα κόμματα μαζών, αλλά «η κομματική μηχανή βρίσκεται υπό τον προ-σωπικό έλεγχό του και αποκτά συνοχή ευρισκόμενη υπό τον έλεγχό του»'0. Πά-ντως η λέξη «κίνημα» έχει κυρίως πολιτικό χαρακτήρα. Και είναι μεν νομιμο-

89. Συνέντευξη στον Τάκη Μίχα, http://www.newstime.gr/?i=nt.el.article&id=3604 (τελευταία ανάκτηση 25.10.2009).

90. Βασιλική Γεωργιάδου. Η Άκρα Δεξιά και οι συνέπειες της συναίνεσης, εκδ. Καστανιώ-τη, Αθήνα 2008, σ. 104.

http://www.newstime.gr/?i=nt.el.article&id=3604


ποιημένη στη σύγχρονη ελληνική πολιτική ορολογία, εφόσον την έχει υιοθετή-σει πρώτο το ΠΑΣΟΚ, ένα κόμμα με πολύχρονη κυβερνητική θητεία, αλλά σε αντίθεση με εκείνο, που ξεκίνησε ως «κίνημα», πολιτεύτηκε ως «κόμμα» και τώρα έχει φτάσει στα πρόθυρα της μετονομασίας του, το ΛΑΟΣ ιδρύθηκε ως «κόμμα» και μετατράπηκε σε «κίνημα», χωρίς καν να αλλάξει το καταστατικό του. Η συμβολική αυτή μετατροπή ερμηνεύεται μόνο με όσα τη συνοδεύουν, δη-λαδή τις αναλύσεις του αρχηγού και των στελεχών του. Μιλώντας στο 4ο Συνέ-δριο του ΛΑΟΣ, ο Καρατζαφέρης ήταν σαφής: «Με ρώτησε ένας δημοσιογρά-φος κυριακάτικης εφημερίδας, ποια είναι η διαφορά μεταξύ κόμματος και κι-νήματος και του είπα πολύ απλά, κόμμα σημαίνει το όπλο παρά πόδα, κίνημα σημαίνει εφ' όπλου λόγχη»". Στον τίτλο του σχετικού κειμένου της κομματικής εφημερίδας η ίδια εξήγηση προβάλλεται και ως σύνθημα: «Ο ΛΑΟΣ μετασχημα-τίζεται από κόμμα σε κίνημα. "Εφ' όπλου λόγχη!"»92. Αν δεν πρόκειται για ένα ακόμα ευφυολόγημα του προέδρου, η λέξη «κίνημα» παραπέμπει λοιπόν στην παλιά, μεσοπολεμική της έννοια, δηλαδή «στρατιωτικό κίνημα». Τα σχετικά δη-μοσιευμένα κείμενα δεν μας διαφωτίζουν περισσότερο.

Όσο για τον όρο «πατριωτικός παρεμβατισμός», το πολιτικό σύνθημα που συμπυκνώνει τη νέα γραμμή του ΛΑΟΣ, δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κα-νείς την αναλογία του με τον «εθνικό σοσιαλισμό» που πρεσβεύει ο Πλεύρης πατήρ (και όχι μόνον αυτός, βέβαια). Πρώτη φορά ο «πατριωτικός παρεμβατι-σμός» είχε προταθεί από τον Καρατζαφέρη στην ομιλία του στον Έσπερο, το φθινόπωρο του 200893, όταν το σκάνδαλο του Βατοπεδίου βρισκόταν στο από-γειό του. Εκεί κατηγόρησε από τη μια τον «στείρο σοσιαλισμό» και από την άλ-λη τον «ταξικό νεοφιλελευθερισμό», για να εισαγάγει τη δική του «τρίτη» πρό-ταση: «Η συνταγή, η πρόταση από αύριο είναι αυτό που γράφεται στο πανό πί-σω μας, ο "πατριωτικός παρεμβατισμός". Ο κάθε Έλληνας, ο κάθε Έλληνας πατριώτης έχει την ιερά υποχρέωση να πάρει στα χέρια του την κατάσταση. Όταν βάλλεται και προσβάλλεται η πατρίδα ο πατριωτικός παρεμβατισμός πρέπει να είναι παρών. [...] Να καταλάβουν ότι είμαστε αποφασισμένοι». Αν συνδυάσει κανείς το «κίνημα εφ' όπλου λόγχη» με την πρόταση «να πάρει ο κα-θένας στα χέρια του την κατάσταση», δεν μένουν πολλά περιθώρια φαντασίας για το όραμα του Καρατζαφέρη και των «συνόρκων» του.

Τις παραμονές του 4ου Συνεδρίου ο Καρατζαφέρης θα επαναλάβει ότι το ΛΑΟΣ είναι σε μια «νέα ευθεία» και ότι «με τον πατριωτικό παρεμβατισμό έχουμε την απάντηση στον ανεύθυνο και ατελέσφορο νεοφιλευθερισμό και

91. Άλφα Ενα. 11.7.2009, σ. 20-21. 92. Στο ίόω. 93. Ομιλία Προέδρου ΛΑΟΣ, Έσπερος, 15.9.2008. Από τον ιστοχώρο www.laos.gr (τελευ-

ταία ανάκτηση 26.8.2009).

http://www.laos.gr


στον στείρο σοσιαλισμό»94. Για το περιεχόμενο του νέου συνθήματος δεν έχει τίποτα περισσότερο να πει, παρά ότι «θα αποτελεί τον οδηγό μας, τη σκέψη μας, το κομματικό μας ευαγγέλιο». Και για πολλοστή φορά υπεκφεύγει, όταν τον ρωτούν για τη στάση του κόμματός του απέναντι στη Δεξιά και την Ακρο-δεξιά, κάνοντας χρήση ενός ευφυολογήματος που παραπέμπει στην προϊστο-ρία του ως διαφημιστή: «Μας ρωτούν, αν είμαστε δεξιοί. Η απάντηση είναι μο-νότονη και ίδια: Είμαστε επιδέξιοι. Δεν είμαστε αδέξιοι σαν κάποιους άλλους. Δεν πνιγόμαστε σε μια κουταλιά νερό»95.

Στην προεκλογική περίοδο των βουλευτικών εκλογών της 4ης Οκτωβρίου 2009, ο Καρατζαφέρης θέτει και πάλι σε λειτουργία το μηχανισμό του Δούρειου Ίππου. Προβάλλει την αγωνία του να συμπεριλάβει στο ψηφοδέλτιό του προ-σωπικότητες της τηλεόρασης, όπως ο Ηλίας Ψινάκης, ή του ποδοσφαίρου, όπως ο Γιώργος Ανατολάκης, βάζει όλες τις μεσημεριανές κουτσομπολίστικες εκπομπές ν' ασχολούνται μαζί του, ενώ την ίδια ώρα προετοιμάζει νέα ακροδε-ξιά «διεύρυνση», με τον παλιό υπαρχηγό της Χρυσής Αυγής και ήδη εκδότη του χουντικού Ελεύθερον Κόσμου Δημήτρη Ζαφειρόπουλο. Παρά το γεγονός ότι η υποψηφιότητα αυτή είχε δημοσιοποιηθεί από την κομματική εφημερίδα96, ο αρ-χηγός του ΛΑΟΣ αναδιπλώθηκε μετά τη διαμαρτυρία της Αντιναζιστικής Πρω-τοβουλίας στο Mega και την Ελευθεροτυπία, και απέκλεισε για δεύτερη φορά τον Ζαφειρόπουλο από τα ψηφοδέλτιά του97. Η πρώτη απόπειρα να πολιτευτεί ο Ζαφειρόπουλος με το ΛΑΟΣ στις εκλογές του 2007 προσέκρουσε στη δήλωση «αντιρατσιστικής» νομιμοφροσύνης που είχε απαιτήσει από τα στελέχη του ο Καρατζαφέρης, ζητώντας τους να υπογράψουν ένα δεκάλογο, στον οποίο περι-λαμβανόταν η θέση «αντιτιθέμεθα σε κάθε είδος κοινωνικής περιθωριοποίησης, σε κάθε φαινόμενο ρατσισμού, μισαλλοδοξίας και αντισημιτισμού και σεβόμα-στε απόλυτα όλα τα έθνη και τις θρησκείες»98. Φαίνεται ότι για τις εκλογές του 2009 έπαψε να ισχύει η αντιρατσιστική δήλωση, έτσι εκδηλώθηκε το ενδιαφέ-ρον του Ζαφειρόπουλου, που τελικά δεν ευδοκίμησε.

Έστω και χωρίς τον Ψινάκη και τον Ζαφειρόπουλο, ο Καρατζαφέρης κα-τόρθωσε πάντως να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά την προεκλογική επίθεση της Νέας Δημοκρατίας και να φέρει το κόμμα του στην τέταρτη θέση με 5,63% και 15 βουλευτές. Η ηγεσία του κόμματος έχει δίκιο να θριαμβολογεί. Το ΛΑΟΣ είναι πράγματι το μόνο κόμμα που από το 2004 (δηλαδή την πρώτη εθνική εκλογική αναμέτρηση που πήρε μέρος) βλέπει διαρκώς τον αριθμό των ψηφο-φόρων του να μεγαλώνει. Από τους 162.103 (βουλευτικές 2004), ανέβηκε στους

94. «4ο Συνέδριο του ΛΑΟΣ. Για την Ελλάδα με τους Έλληνες», Άλφα Ένα, 4.7.2009. 95. Στο ίδιο. 96. Άλφα Ένα, 5.9.2009. 97. Ιός, «Το φαιό λάιφ στάιλ». Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 20.9.2009. 98. «Η διακήρυξη της 11ης Αυγούστου», προεκλογικό φυλλάδιο για τις εκλογές του 2007.


252.429 (ευρωεκλογές 2004), στους 271.809 (βουλευτικές 2007), στους 366.637 (ευρωεκλογές 2009) και έφτασε τους 386.152 (βουλευτικές 2009).

Πώς ερμηνεύει αυτή την επιτυχία η βάση του κόμματος; Αν κρίνει κανείς από τις κινήσεις που παρατηρήθηκαν την πρώτη περίοδο μετά τις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου 2009, το πιθανότερο είναι τα στελέχη του ΛΑΟΣ να θεωρούν ότι η πολιτική του Δούρειου Ίππου έχει ήδη ολοκληρώσει τον κύκλο της και ότι μπορούν πλέον να εκφράζουν την ακροδεξιά τους ταυτότητα χωρίς περιστρο-φές. Η Νομαρχιακή Επιτροπή Λάρισας του ΛΑΟΣ, για παράδειγμα, εξέδωσε ανακοίνωση κατά της διοργάνωσης αντιρατσιστικού φεστιβάλ στην πλατεία της πόλης με διατυπώσεις που δεν αφήνουν περιθώρια παρεξήγησης: «Εμείς εί-μαστε κάθετοι κατά του αντιρατσιστικού φεστιβάλ στην κεντρική πλατεία. Δεν έχει κανένας δήμαρχος δικαίωμα να παραχωρεί ελληνικό έδαφος σε εκδηλώ-σεις μίσους. Στη σημερινή εποχή δεν υφίσταται μετανάστευση με την ευρεία έν-νοιά της. Αυτό που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι ο εποικισμός της χώρας μας από αλλόφυλους, αλλόθρησκους τριτοκοσμικούς λαθρομετανάστες οι οποίοι δεν έχουν τίποτα κοινό πολιτιστικά και πολιτισμικά με τον Έλληνα Ευ-ρωπαίο πολίτη. Η υποστήριξη των μειονοτήτων από τον αντιρατσιστή και αντιφασίστα γίνεται ο δούρειος ίππος του εθνικισμού των άλλων διότι κάθε μειονότητα εμπεριέχει εθνικισμό»". Και η ανακοίνωση καταλήγει: «Ας έχετε κατά νου και τούτο, ότι αυτός ο υπερήφανος λαός μήπως και κάποια στιγμή επαναστατήσει, τουλάχιστον συνειδησιακά, κάνοντας έργο τα λόγια του μεγά-λου μας ήρωα της Εθνεγερσίας, του Γέρου του Μωριά "Φωτιά και τσεκούρι στους προσκυνημένους"! Τέλος δηλώνουμε με περηφάνια ότι "Η Ελλάδα ανή-κει στους Έλληνες". Εάν κάποιοι άλλοι έχουν αντίθετη γνώμη, μπορούν να μι-μηθούν τους προδότες της Αρχαίας Ελλάδας: Να λιποτακτήσουν στις περσικές αυλές».

Η περίοδος των «αντιρατσιστικών» διακηρύξεων φαίνεται ότι αποτελεί για τη βάση του ΛΑΟΣ παρελθόν. Όσο για τον ίδιο τον αρχηγό, μόλις αισθάνθηκε ότι πιέζεται από την αναρρίχηση του Αντώνη Σαμαρά στην ηγεσία της Νέας Δη-μοκρατίας και την εγκατάλειψη της πολιτικής του «μεσαίου χώρου» από το κόμμα της Κεντροδεξιάς, δεν είχε κανένα δισταγμό να επανέλθει στις πιο ακραίες φιλοχουντικές διατυπώσεις, φροντίζοντας πρώτα απ* όλα να περιχα-ρακώσει τον σκληρό πυρήνα των οπαδών του. Στην επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου του 2009, η κομματική εφημερίδα θα αφιερώσει το κεντρικό της δισέλιδο σε μια προσπάθεια εξωραϊσμού της δικτατορίας και καταγγελίας της εξέγερσης100. Πρόκειται για σύνοψη όσων είπε από την εκπομπή του ο Καρα-τζαφέρης στις 17 Νοεμβρίου, με επιχειρήματα όπως ότι «η οικονομία τότε

99. Ελευθερία, 16.10.2009. 100. «Γιορτάζουμε την αμερικανική προβοκάτσια». Άλφα Ένα, 21.11.2009.


φτιάχτηκε και πώς να μη φτιαχτεί όταν δεν χάσαμε ούτε ένα μεροκάματο γιατί απαγορεύονταν οι απεργίες», και νοσταλγικές αναφορές στον «μπάρμπα Γιάν-νη Λαδά», τον Μαρκεζίνη και τον ίδιο τον Παπαδόπουλο.

Αλλά αυτή η επιστροφή του Καρατζαφέρη στη σκληρή ακροδεξιά φρασεο-λογία, δεν αλλάζει καθόλου την εδραιωμένη άποψη των τηλεπαρουσιαστών ότι το ΛΑΟΣ κι ο αρχηγός του έχουν πάψει οριστικά να φλερτάρουν με τη ρατσι-στική και φιλοχουντική Ακροδεξιά. Η τηλεόραση έπαιξε κρίσιμο ρόλο στην εκλογική απογείωση του ΛΑΟΣ κατά τις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 2009. Στην περίοδο που προηγήθηκε, κατά τη νεολαιίστικη εξέγερση του Δεκεμβρίου 2008, οι τηλεοπτικές ειδήσεις έδωσαν τη δυνατότητα στα στελέχη του ΛΑΟΣ να εμφανιστούν ως εκπρόσωποι του «πραγματικού» κράτους, ως εκφραστές του νόμου και της τάξης, ως μόνοι εγγυητές της ασφάλειας και της περιουσίας των πολιτών. Κάθε βράδυ τούς δινόταν ο λόγος για να κατακεραυνώσουν τους «κουκουλοφόρους» (δηλαδή τους εξεγερμένους νέους) και τους «καθοδηγητές» τους (δηλαδή την Αριστερά και, κυρίως, τον ΣΥΡΙΖΑ). Πίσω από την επιχειρη-ματολογία του ΛΑΟΣ συντάχθηκαν σοβαροί κονδυλοφόροι των μεγάλων εφη-μερίδων και εξέχοντες τηλεπαρουσιαστές. Μια σημαντική μάχη για το ΛΑΟΣ είχε κερδηθεί.

Συνέβη, δηλαδή, τον Δεκέμβριο του 2008 αυτό που είχε προφητέψει το 2002 ένας αρθρογράφος μεγάλης αθηναϊκής εφημερίδας: «Προσοχή στις κακές παρέ-ες και στις εύκολες ιδέες. Όταν νομιμοποιείς ιδεολογικά την Ακρα Δεξιά προ-κειμένου να στριμώξεις την Αριστερά, κινδυνεύεις να γίνεις μια άλλη εκδοχή της Ακροδεξιάς. Και τότε πολύς κόσμος θα προτιμήσει το πρωτότυπο από την απομίμηση». Ειρωνεία της τύχης: τα προφητικά αυτά λόγια ανήκουν σε έναν από τους βασικούς τηλεσχολιαστές της τελευταίας εικοσαετίας, ο οποίος πρω-ταγωνίστησε στην υιοθέτηση και την προβολή της πολιτικής ΛΑΟΣ τον Δεκέμ-βριο του 2008 και βέβαια «νομιμοποίησε ιδεολογικά την Ακρα Δεξιά» προκει-μένου να «στριμώξει την Αριστερά»101.

101. Πρόκειται για τον Γιάννη Πρετεντέρη, βλ. Το Βήμα, 28.4.2002.

VI

Ενός ανδρός αρχή και τέλος (Τα κομματικά ντοκουμέντα)

Οπως συμβαίνει και με τα αδελφό κόμματα της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς, ο πο-λιτικός λόγος του ηγέτη έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία στο ΛΑΟΣ από τα επί-σημα κομματικά ντοκουμέντα. Η διαπίστωση ταιριάζει πολύ περισσότερο στο κόμμα του Γιώργου Καρατζαφέρη, εφόσον πρόκειται για τηλεοπτικό δημιούρ-γημα ενός μόνο ανθρώπου. Φυσικά, τα επίσημα αυτά ντοκουμέντα δεν παύουν να μαρτυρούν πολλά για το χαρακτήρα του κόμματος. Και ασφαλώς αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία το γεγονός ότι σε επίσημο πρόγραμμα ενός πολιτικού κόμματος περιλαμβάνεται -και μάλιστα δύο φορές- η λέξη «μαλάκας»1, δείγμα ότι ακόμα και σ' αυτό επικρατεί η αμεσότητα του προφορικού λόγου του αρ-χηγού.

Δεν είναι γνωστό πόσα από τα μέλη και τα στελέχη του ΛΑΟΣ έχουν διαβά-σει τα επίσημα ντοκουμέντα του κόμματος. Ο ιδρυτής έχει πάντως φροντίσει να εφοδιάσει τους οπαδούς του εγκαίρως με δύο ύμνους, έναν για το κόμμα και έναν για τη νεολαία. Σε δικούς του πάντα στίχους, οι ύμνοι συνοψίζουν τις θέ-σεις του κόμματος και περιγράφουν το προσωπικό του όραμα. Ο ύμνος της νε-ολαίας (που είναι γραμμένος πάνω στον γνωστό σκοπό των κατηχητικών «Τα χριστιανόπουλα») είναι πιο δημοφιλής και πλαισίωνε επί χρόνια τις εκπομπές του αρχηγού. Ο ύμνος του κόμματος βασίζεται σε σκοπό εμβατηρίου και το πε-ριεχόμενό του θυμίζει έντονα τους ύμνους της 4ης Αυγούστου και της 21ης Απριλίου.

1. ΛΑΟΣ, Γραμματεία Πολιτικού Σχεδιασμού, Πλαίσιο θέσεων. Αθήνα, Αύγουστος 2007, σ. 88. Η φράση είναι «Στην Ελλάδα του σήμερα [...] όποιος δεν κλέβει θεωρείται "μαλάκας"» και ανήκει στον Γιώργο Καρατζαφέρη που υπογράφει τον επίλογο του προγράμματος. Και πιο κά-τω: «[Θυμάσαι πώς ένιωσες] την τελευταία φορά που σε αποκάλεσαν "μαλάκα" γιατί δεν είσαι αρκετά "λαμόγιο"».


ΥΜΝΟΣ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

Έρχεται τώρα ο ΛΑΟΣ γερά στην εξουσία, εγγυητής στο Σύνταγμα και στη δημοκρατία.

Εργάτης, αγρότης και αστός το ράσο κι ο στρατός μας όλοι μαζί ένας ΛΑΟΣ Ελλάδα τ ' όνειρό μας.

Η νεολαία η χρυσή σ' εσένανε ανήκει και μέσ' απ ' τους αγώνες της φέρνει μεγάλη νίκη.

Με αρχηγό και ιδριπές στελέχη εμψυχωμένα στα εθνικά ιδανικά πάντα προσηλωμένα.

Με το ΛΑΟ στρατεύονται για ένδοξη πορεία πάντα κοντά στο γένος μας και στην Ορθοδοξία.

ΥΜΝΟΣ ΤΟΥ ΝΕΟΣ (ΝΕΟΛΑΙΑ ΛΑΪΚΟΥ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΥ)

Δεν είναι κίνημα δεν είναι αλλαγή είναι ξεκίνημα για την απαλλαγή.

Οι φαύλοι φενγουνε και πάνε μακριά οι νέοι έχουνε Ελλάδα στην καρδιά.

Τίποτα το δρόμο δε μας φράζει η Νέα Τάξη εμάς δεν μας τρομάζει έχουμε μαζί μας οδηγό πάντα δυνατό το δικό μας το ΛΑΟ. Εμπρός με μια φωνή για την ανατροπή.

Ήρθε η ώρα να κοιτάξουμε μπροστά να δώσουμε όραμα στη νέα μας γενιά θα προχωρήσουμε με βήμα σταθερό και θα νικήσουμε τον ντόπιο τον εχθρό.

Γνωρίζοντας τη σημασία που -ως καλός διαφημιστής- δίνει στα σύμβολα του

ΕΝΟΣ ΑΝΔΡΟΣ ΑΡΧΗ ΚΑΙ ΤΕΛΟΣ 175

κόμματος ο Γιώργος Καρατζαφέρης, αξίζει να παρατηρήσει κανείς το κάπως μπλεγμένο σήμα του ΛΑΟΣ (σ. 275). Περίπλοκη είναι και η περιγραφή που δίνει σ' αυτό το σήμα το καταστατικό του κόμματος: «Το έμβλημα του Κόμματος αποτελείται από τέσσερα λευκά βέλη, εις το νοητόν σημείον συμπτώσεως των οποίων ευρίσκεται πράσινος κότινος. Τα βέλη και ο κότινος είναι εγγεγραμμέ-να εντός γαλανού τετραγώνου, ενώ το όλον σύμπλεγμα περιβάλλεται υπό πορ-φυρού κύκλου» (άρθρο 1). Ο Καρατζαφέρης έχει ερμηνεύσει τα τέσσερα αυτά βέλη, λέγοντας ότι συμβολίζουν τις εδαφικές βλέψεις της Ελλάδας και προς τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα2. Θα αρκούσε αυτή η ερμηνεία για να προσδώσει στο κόμμα του το χαρακτήρα του ακραίου. Αλλά δεν είναι μόνον αυτό. Όπως συμβαίνει και με το σήμα της Αθήνας', με το οποίο παρουσιάζει κάποια ομοιό-τητα, το έμβλημα του ΛΑΟΣ βασίζεται σε ένα σχήμα με βαρύ παρελθόν, έντονα χρωματισμένο στην πολιτική ιστορία του 20ού αιώνα. Τα τέσσερα βέλη που σχηματίζουν σταυρό είναι το σήμα του περιβόητου μεσοπολεμικού φασιστικού κόμματος της Ουγγαρίας, το οποίο έφερε την ονομασία «Σταυρωτά Βέλη» (Nyilaskereszt) και συνεργάστηκε με τους Γερμανούς ναζί που κατέλαβαν τη χώρα. Ακόμα και σήμερα, το σήμα αυτό είναι απαγορευμένο στην Ουγγαρία. Το ίδιο σύμβολο χρησιμοποιούν ρατσιστικές νεοναζιστικές ομάδες σε όλο τον κό-σμο. Με την αγγλική ονομασία Crosstar και Arrow-Cross το σχήμα αυτό περι-λαμβάνεται στον κατάλογο των «συμβόλων μίσους» της αμερικανικής Anti-Defamation League (ADL), δίπλα στη σβάστικα και τον κέλτικο σταυρό4.

Δεν πρόκειται για σατανική σύμπτωση, εφόσον το ίδιο σύμβολο με τα σταυ-ρωτά βέλη έχει χρησιμοποιηθεί και στην Ελλάδα από εθνικοσοσιαλιστικές οργα-νώσεις. Το συναντάμε στο εξώφυλλο του πρώτου τεύχους του δελτίου της Χρυ-σής Αυγής, εγγεγραμμένο σε μια κυκλική σβάστικα5. Με ακόμα πιο σαφή τρόπο, το ίδιο σύμβολο χρησιμοποιείται από το παρακλάδι της Χρυσής Αυγής, τη Γα-λάζια Στρατιά (σ. 275), δηλαδή το οργανωμένο σχήμα με το οποίο η νεοναζιστι-κή γκρούπα επιχείρησε να αξιοποιήσει τις εθνικιστικές εξάρσεις των χούλιγκαν, με αφορμή τις επιτυχίες της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου6. Για όλα αυτά δεν έχει δώσει καμιά εξήγηση ο Γιώργος Καρατζαφέρης. Όταν, μάλιστα, σε κάποια συνέντευξη ρωτήθηκε για την ομοιότητα του κομματικού εμβλήματος με εκείνο της Κου Κλουξ Κλαν, ουδόλως πτοήθηκε: «Και ας μοιάζουν, τι έγινε! Και τι να κάνουμε! Μαύρο εγώ δεν έχω βάλει πουθενά... Σήμερα το πρωτοβλέπω»7.

2. Βλ. παραπάνω, Κεφ. IV. 3. Βλ. παραπάνω. Κεφ. III. 4. http://www.adl.org/hate_symbols/default.asp. 5. Χρυσή Α υ/ή, τχ. 1, Δεκέμβριος 1980. 6. Ιός, «Ναζί με στολή φιλάθλου». Ελευθεροτυπία, 1.12.2001. 7. «Δεν είμαι εθνικιστής. Βάλε με δίπλα στον Περόν», συνέντευξη στον Κρις Μουίμπουα

και τον Γιώργο Στάμκο, Ζενίθ, τχ. 13, Φεβρουάριος-Απρίλιος 2006.

http://www.adl.org/hate_symbols/default.asp


Στο σύνολό του το καταστατικό του κόμματος είναι εξαιρετικά διαφωτιστι-κό8. Ως σκοπός του κόμματος αναφέρεται μόνον ένας, «η ανάληψη της εξου-σίας διά παντός νομίμου και δημοκρατικού μέσου» (άρθρο 2). Το καταστατικό διαπνέεται από την αγωνία να εξασφαλιστεί πάση θυσία η δεσπόζουσα θέση του προέδρου, ο οποίος εκλέγεται από το Συνέδριο και η αμφισβήτηση του μπορεί να γίνει μόνο με απόφαση των 3/5 του συνόλου των μελών της Κεντρι-κής Επιτροπής (άρθρο 14). Αλλά αυτό πρακτικά δεν μπορεί να συμβεί ποτέ, διότι μόνο τα 2/5 των μελών της Κεντρικής Επιτροπής εκλέγονται από το Συ-νέδριο, δηλαδή οι 40 από τους 100. Όλα τα υπόλοιπα μέλη διορίζονται άμεσα ή έμμεσα από τον πρόεδρο (άρθρο 19), ο οποίος βέβαια έχει και «την αποκλειστι-κή αρμοδιότητα για κάθε θέμα που δεν προβλέπεται στο καταστατικό» (άρθρο 15). Λογική συνέπεια αυτής της δομής είναι το επίσημο οργανόγραμμα του κόμματος που δημοσιεύεται στον ιστότοπό του'. Οι 46 μονοπρόσωπες ή ομαδι-κές θέσεις που προβλέπονται πηγάζουν -όπως είναι φυσικό- από την αρχική, δηλαδή εκείνη του προέδρου. Μόνο που σ' αυτή τη θέση αναφέρεται και το όνομα. Δηλαδή το οργανόγραμμα του κόμματος ορίζει και τον αρχηγό.

Η δομή του κόμματος είναι εξαιρετικά περίπλοκη, με πολλά αλληλοεπικαλυ-πτόμενα όργανα (Εκτελεστικό Γραφείο, Πολιτικό Συμβούλιο, Επιτροπή Δεοντο-λογίας, Οικονομική Επιτροπή, Επιτροπή Αξιολόγησης και Αξιοποίησης των στε-λεχών του κόμματος, Ομάδα Προγράμματος, Γενική Διεύθυνση), τα οποία βρί-σκονται φυσικά υπό τον άμεσο έλεγχο του προέδρου. Μικρή λεπτομέρεια: όλα αυ-τά που προβλέπει το καταστατικό δεν αναφέρονται στο οργανόγραμμα. Στο κα-ταστατικό προβλέπονται ακόμα και Περιφερειακές Διευθύνσεις, που και αυτές διο-ρίζονται από την «Οργανωτική Γραμματεία», δηλαδή και πάλι από τον πρόε-δρο. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Πολιτικό Συμβούλιο όχι μόνο διορίζεται από τον πρόεδρο, αλλά ακόμα και ο αριθμός των μελών του είναι ρευστός. Η διατύ-πωση του σχετικού άρθρου 20 είναι διαφωτιστική: «Δοθέντος ότι τα μέλη του Πολιτικού Συμβουλίου διορίζονται από τον πρόεδρο του κόμματος, ο αριθμός τους ορίζεται και μεταβάλλεται ανάλογα με τις ανάγκες που τα πολιτικά δρώμενα καθορίζουν, κατ* εκτίμηση εκείνου που, κατά το άρθρο 15 του παρόντος κατα-στατικού, έχει τη συγκεκριμένη ευθύνη και αρμοδιότητα». Εκείνος που υπονοεί-ται χωρίς να κατονομάζεται στο τέλος της φράσης είναι, προφανώς, ο πρόεδρος.

Όσο για τις «λεπτομέρειες των εκλογών σε όλα τα όργανα του κόμματος», αυτές «προσδιορίζονται με αποφάσεις της Γραμματείας Οργανωτικού [σ.σ. την οποία βέβαια ορίζει ο πρόεδρος] και σε περίπτωση αδυναμίας συνεδρίασής της με πράξη του προέδρου» (άρθρο 21 ). Πρόκειται για ένα απολύτως γραφειοκρα-

8. Καταστατικό τον Κόμματος Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός. Δημοσιεύεται στον κομμα-τικό ιστότοπο www.laos.gr.

9. http://www.laos.gr/orglaos.htm (τελευταία πρόσβαση 27.10.2009).

http://www.laos.gr

http://www.laos.gr/orglaos.htm


τικό σχήμα με μοναδική πηγή εξουσίας τον πρόεδρο, αλλά και ταυτόχρονα για ένα απροσδιόριστο μόρφωμα, στο οποίο μπορεί να δίνει διαφορετικό σχήμα ο πρόεδρος κατά τη βούλησή του.

Για την κοινωνική στόχευση του κόμματος ενδιαφέρουσα είναι η πρόβλεψη του καταστατικού να μετέχουν στην Κεντρική Επιτροπή «αυτοδικαίως» 15 εκ-πρόσωποι ελευθέρων επαγγελματιών και 15 εκπρόσωποι δημοσίων υπαλλήλων (άρθρο 19). Πρόκειται για σχήμα που θυμίζει λίγο τη «συντεχνιακή δημοκρα-τία» των ακροδεξιών κομμάτων του μεσοπολέμου, αλλά και τον «εκδημοκρατι-σμό» της δικτατορίας του Παπαδόπουλου μέσω της Συμβουλευτικής Επιτρο-πής. Η εικόνα μιας κοινωνίας που αποτελείται μόνο από ελεύθερους επαγγελ-ματίες και δημόσιους υπαλλήλους μαρτυρά πολλά για τους εμπνευστές του πο-λιτικού εγχειρήματος. Περιττό να προσθέσουμε ότι και αυτούς τους 30 «εκπρο-σώπους της κοινωνίας» τούς διορίζει ο πρόεδρος.

Ανάλογα ευρήματα θα συναντήσουμε και στο πρόγραμμα του κόμματος, που συντάχτηκε πριν από τις βουλευτικές εκλογές του 2007 και φέρει την υπο-γραφή του Μάνου Αναστασόπουλου, Γραμματέα πολιτικού σχεδιασμού και υπεύθυνου O.K.Ε. υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων10. Στο προοίμιο, που υπογράφει ο Γιώργος Καρατζαφέρης, καθίσταται σαφές ότι το κείμενο του προγράμματος δεν αφορά κυρίως το τι πιστεύει το κόμμα, αλλά το τι θέλει να μας κάνει να πιστεύουμε ότι αποκρούει: «Είμεθα το νεότερο κόμμα του κοινοβουλευτικού τόξου και ταυτοχρόνως το πλέον ετεροπροσδιοριζόμε-νο. Ίσως αυτή η εμμονή των άλλων, να προσπαθούν να μας ετεροπροσδιορί-σουν με κραυγαλέους χαρακτηρισμούς, να είναι και η πλέον ενδιαφέρουσα συ-νιστώσα. Ποιοι είμαστε όμως; Τι επιδιώκουμε; Τι πιστεύουμε; Και το σημαντι-κότερο! Τι δεν είμαστε και τι αποκρούουμε». Οι λόγοι της πρωτοφανούς αυτής για πρόγραμμα κόμματος εισαγωγής έχουν αναλυθεί στα προηγούμενα κεφά-λαια. Με τις φράσεις αυτές, όμως, ο Καρατζαφέρης παραδέχεται ότι το «πρό-γραμμα» δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια ακόμα προσπάθεια να εφαρμοστεί η πολιτική του Δούρειου Ίππου.

Πρώτο μέλημα του προγράμματος είναι να αποκρουστεί ο τονισμός του ονόματος στην παραλήγουσα. Είναι αλήθεια ότι «Λάος» ονομάζουν το κόμμα αυθόρμητα οι περισσότεροι σχολιαστές. Και δέχονται αμέσως την οργίλη διόρ-θωση των στελεχών του Καρατζαφέρη: «Λαός, Λαός, μη μας αλλάζετε το όνο-μα». Αλλά η δυσκολία να ταυτίσει κανείς το κόμμα του Καρατζαφέρη με την έννοια «λαός» είναι πολύ μεγάλη. Και ο παρατονισμός αυθόρμητος. Ακόμα και ο αιωνόβιος χουντικός Στυλιανός Παττακός, ο οποίος πρόσφατα πρότεινε την υπερψήφιση του συγγενικού του κόμματος", σε συνέντευξή του στον ίδιο τον

10. ΛΑΟΣ, Γραμματεία Πολιτικού Σχεδιασμού, Πλαίσιο Θέσεων, Αθήνα, Αύγουστος 2007. 11. Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία. 2.8.2009.


Καρατζαφέρη μιλά για «Λάος»: «Κύριε Πρόεδρε του Λάος», του λέει κι εκείνος δεν τολμά να διορθώσει τον σεβάσμιο δάσκαλό του12. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αναφοράς στο κόμμα ως «Λάος» προέρχεται από τον σημερινό ιδεολογικό του καθοδηγητή. Ο Χρίστος Γούδης, ο οποίος σήμερα διευθύνει το think tank του κόμματος, δηλαδή το Ίδρυμα «Ίων Δραγούμης», ειρωνευόταν πριν από λίγα χρόνια τους σημερινούς του συναγιονιστές, παρατονίζοντας και ο ίδιος το όνομα του κόμματός τους: «Στη λαϊκότερη έκφρασή της αυτή η επί του παρόντος ολιγάριθμη, εθνικοχριστιανίζουσα Δεξιά εκφράζεται στις μέρες μας από τον "Ορθόδοξο Λαϊκό Συναγερμό" [sic] και το τηλεοπτικό κανάλι του δραστήριου Γιώργου Καρατζαφέρη (συνεπικουρούμενου από τον ευπατρίδη πρέσβη Γεώργιο Γεωργίου), από την "Δεξιά της Ινδοκίνας", όπως αποκαλώ το κόμμα του παρατονίζοντάς το ("Λάος"), χαριτολογώντας, αλλά και επισημαί-νοντας τα ειλικρινή αν και κάπως απλοϊκά "πιστεύω" των οπαδών του, που παραπέμπουν σε σκληροτράχηλους ιδεολόγους μαχητές της Ινδοκίνας αποφα-σισμένους να τα δώσουν όλα στον αγώνα τους»13. Τον ίδιο ειρωνικό χαρακτη-ρισμό θα χρησιμοποιήσει ο Γούδης και σε άλλο σημείο του βιβλίου του, όπου κι αυτός παραδέχεται ότι όλοι διαβάζουν το ΛΑΟΣ «Λάος»14.

Αλλά και για το γραμματικό γένος του κόμματος υπάρχει σύγχυση: ο ΛΑΟΣ ή το ΛΑΟΣ; Το πρόγραμμα υποδεικνύει το αρσενικό, «ο ΛΑΟΣ», αλλά μ* αυτή την επιλογή δυσκολεύεται η χρήση του ονόματος σε φράσεις. Αντίθετα από άλ-λα αρσενικά αρκτικόλεξα (π.χ. ο ΠΑΟΚ, ο ΟΣΕ), ο ΛΑΟΣ είναι υπαρκτή λέξη και η χρήση του σε άκλιτη μορφή μοιάζει λανθασμένη (τον ΛΑΟΣ, του ΛΑΟΣ). Αυθόρμητα, λοιπόν, οι περισσότεροι χρησιμοποιούν το ουδέτερο, εννοώντας «το κόμμα ΛΑΟΣ». Αλλωστε και ο ίδιος ο Καρατζαφέρης έχει σε ανύποπτο χρόνο ξεκαθαρίσει ότι το κόμμα λέγεται «το ΛΑΟΣ» και όχι «ο ΛΑΟΣ». Στις 15.12.2005, ο τότε πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέκος Αλαβάνος κατέθεσε στη βου-λή ένα κείμενο της Ιεράς Συνόδου, το οποίο καταφερόταν κατά των βουλευτών που είχαν υποβάλει πρόταση για τη διάκριση αρμοδιοτήτων μεταξύ Εκκλησίας και Κράτους, αποκαλώντας τους «νέους Διοκλητιανούς». Ο Αλαβάνος σημείω-νε ότι «το κείμενο τελειώνει με μία συνθηματική έκφραση, η οποία κλείνει το μάτι. Λέει "ο λαός είναι εδώ". Αν κανείς αλλάξει το άρθρο, θα μπορούσε να πει ότι "το ΛΑΟΣ είναι εδώ". Νομίζω ότι δεν πρέπει να αφεθεί αυτό έτσι και ζητώ την παρέμβαση και της Προέδρου της Βουλής κ. Μπενάκη και της υπουργού Παιδείας και Θρησκευμάτων κ. Γιαννάκου. Νομίζω ότι φθάνουμε σε ακραίες καταστάσεις όχι παρέμβασης του Αρχιεπισκόπου στην πολιτική, αλλά καλλιέρ-γειας μιας ακροδεξιάς πολιτικής». Απαντώντας το ίδιο μεσημέρι από την εκπο-

12. «Ένα βήμα εμπρός», Telecity, 22.4.2002. Βλ. και Παράρτημα 7. 13. Γούόης, Χρίστος, Η κουλτούρα της Δεξιάς, εκδ. Αγνωστο, Αθήνα 2005, σ. 44. 14. Στο ίόιο. α. 157.


μπή του, ο Καρατζαφέρης θα παραδεχτεί ότι το κόμμα του είναι ουδέτερου γέ-νους: «Ξέρει πολύ καλά ελληνικά ο Αρχιεπίσκοπος. Αν ήθελε να πει "το ΛΑΟΣ", θα έλεγε "το ΛΑΟΣ". Αλλά είπε "ο λαός"»15.

Για να πείσει καταρχάς τα μέλη του κόμματος να χρησιμοποιούν τον τονι-σμό στη λήγουσα και να χρησιμοποιούν το αρσενικό γένος, το πρόγραμμα επι-λέγει να τονίζει και τα κεφαλαία: «ΛΑΟΣ». Η πρώτη φράση του προγράμματος το αναφέρει ρητά: «ο ΛΑ.Ο.Σ., με τον τόνο στο όμικρον, όπως στη λέξη "λαός"» (σ. 2). Η φράση θα επαναληφθεί σε άλλα τρία σημεία του προγράμματος (σ. 5 και 11 ). Για την απόκρουση των πιο συνηθισμένων πολιτικών χαρακτηρισμών που αποδίδονται στο κόμμα, το πρόγραμμα χρησιμοποιεί το γνωστό «ρητορι-κό» σχήμα «ναι μεν αλλά»:

- «Δεν είναι ένα κόμμα εθνικιστικό, χωρίς ωστόσο να αποδέχεται ότι θα πρέπει να ανεχόμαστε να απαξιώνουν τη θεμελιακή προσφορά του ελληνικού πνεύματος στον παγκόσμιο πολιτισμό».

- «Δεν είναι ένα κόμμα ακροδεξιό, χωρίς ωστόσο να αποδέχεται ότι θα πρέ-πει να παραβλέπουμε το γεγονός της κατάρρευσης της κομμουνιστικής ιδεολο-γίας και των σοβαρών κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων που αντιμε-τώπισαν όλες οι χώρες που τους είχε επιβληθεί ως καθεστώς».

- «Δεν είναι ένα κόμμα ρατσιστικό, χωρίς ωστόσο να αποδέχεται ότι θα πρέπει να υποβαθμίζουμε τα προβλήματα που έχει δημιουργήσει στη χώρα μας η πραγματικότητα της ανεξέλεγκτης λαθρομετανάστευσης».

- «Δεν είναι ένα κόμμα θρησκευτικά φονταμελιστικό [sic], χωρίς ωστόσο να αποδέχεται ότι θα πρέπει να παραβλέπουμε τα όσα προβλέπει το Σύνταγμά μας για την Ανατολική Ορθόδοξο του Χριστού Εκκλησία ως επικρατούσα θρησκεία της Ελλάδος».

Κατά τα άλλα το πρόγραμμα μεταφέρει στα καθ' ημάς ορισμένες βασικές αρχές της σύγχρονης ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς. Καταρχάς επιχειρεί να εμφανι-στεί ως αντίθετο σε κάθε διάκριση Αριστεράς-Δεξιάς, την οποία θεωρεί ξεπε-ρασμένη και την αντικαθιστά με την «οριζόντια διάκριση της κοινωνίας» σε «πλούσιους, προνομιούχους και μη προνομιούχους», αφιερώνοντας δύο σελί-δες στη σχετική ανάλυση. Δεν πρόκειται για καινοφανή θέση. Τη θέση «ούτε Δε-ξιά ούτε Αριστερά» την έχει υιοθετήσει ο Λεπέν ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, παρά το γεγονός ότι αυτό ήταν το παλιό σύνθημα των μεσοπολεμι-κών και πρώιμων φασιστικών κινημάτων του εικοστού αιώνα16. Αλλά και ο χα-ρακτηρισμός «ορθόδοξα λαϊκό κόμμα», που επιφυλάσσει για το ΛΑΟΣ το πρό-

15. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 15.12.2005. 16. Paul Hainswonh, «Το Εθνικό Μέτωπο: από την άνοδο στον κατακερματισμό της γαλλι-

κής ακροδεξιάς», στο Hainsworth (επιμ.), Η Ακροδεξιά. Ιόεολογία-Πολιτική-Κόμματα, πρόλο-γος, επιμ. ελληνικής έκδοσης Β. Γεωργιάδου, μτφρ. ®· Αθανασίου, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2004, σ. 89.


γραμμα, θυμίζει τη «λαϊκή κοινωνική Δεξιά» που χρησιμοποιούσε μέχρι τότε ο Λεπέν17. Ας σημειωθεί εδώ ότι το πρόγραμμα σε πολλά σημεία χρησιμοποιεί αυτή τη διατύπωση («ορθόδοξα» λαϊκό κόμμα, «ορθόδοξα» λαϊκή ιδεολογία) λες και ο συντάκτης του θέλει να δώσει άλλη έννοια από τη θρησκευτική στον όρο «ορθόδοξος» που περιλαμβάνεται στον τίτλο του κόμματος και να διασκε-δάσει έτσι την «ελληνολατρική» πτέρυγα των οπαδών του.

Σχετικά με την άρνηση της διάκρισης Δεξιάς-Αριστεράς, ο Milza επισημαί-νει ότι «ο φασισμός δεν τοποθετούνταν ούτε στη Δεξιά ούτε στην Αριστερά» και πρέσβευε «έναν τρίτο δρόμο ανάμεσα στο φιλελευθερισμό και το σοσιαλι-σμό», ως ιδεολογία «συσπείρωσης γύρω από το έθνος»18. Από ένα χρονικό ση-μείο και μετά, επιλέγοντας την αναφορά στη Δεξιά, ο Λεπέν όχι μόνο απέφευγε την ταύτιση με το φασιστικό μοντέλο, αλλά αναφερόταν εμμέσως σε μια αντι-δραστική παράδοση και συνδεόταν με μορφές «των κλασικών ιδεολόγων της Αντεπανάστασης, από τον Ζοζέφ ντε Μαιστρ στον Μπονάλντ, κι από τον πρώ-το Λαμεναί στον Σαρλ Μωράς και τον Τζούλιους Έβολα»19.

Στο ΛΑΟΣ διαπιστώνουμε την ταυτόχρονη χρήση και των δύο πολιτικών σχημάτων. Την ώρα, δηλαδή, που το πρόγραμμα μιλάει για «φανταστική» και «τεχνητή» διάκριση, πολλά στελέχη του και ο ίδιος ο αρχηγός θυμίζουν κάθε τόσο ότι αυτοί εκπροσωπούν την «πραγματική Δεξιά». Όπως είναι φυσικό, στην ταύτισή τους με τη Δεξιά επιμένουν κυρίως όσοι προέρχονται από το λε-πενικό Ελληνικό Μέτωπο του Βορίδη, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα την ανάλυση του Χρήστου Χαρίτου, ο οποίος, σε μια μπροσούρα που έχει την κομ-ματική κάλυψη, ονειρεύεται την αναγέννηση της «Ελληνικής Δεξιάς» και αντι-κρούει όσους υποστηρίζουν ότι «δεν υφίσταται πλέον Δεξιά και Αριστερά»20. Αλλά και η θεωρία της «πολυκατοικίας», δηλαδή η υπόμνηση από τον Καρα-τζαφέρη ότι και το κόμμα του προέρχεται από την ίδια μήτρα με τη Νέα Δημο-κρατία, την «κοινή παράταξη» της ελληνικής Δεξιάς, υποσκάπτει τη σοβαρότη-τα της προγραμματικής επιλογής του ΛΑΟΣ, σύμφωνα με την οποία ο διαχωρι-σμός Δεξιάς-Αριστεράς είναι ξεπερασμένος και τεχνητός.

Το δεύτερο στοιχείο που δανείζεται το ΛΑΟΣ από τα αδελφά ακροδεξιά κόμματα είναι η απόκρουση της αντιπροσωπευτικής κοινοβουλευτικής πλειο-ψηφίας και η υιοθέτηση ενός συγκεντρωτικού συστήματος, το οποίο βασίζεται σε «δημοψηφισματικές» μορφές πολιτικής συμμετοχής. Προτείνεται η ενίσχυση των εξουσιών του Προέδρου της Δημοκρατίας και η εκλογή του απευθείας από

17. Στο ίδιο. 18. Pierre Milza, Οι Μελανοχίτωνες της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ακροδεξιά από το 1945

μέχρι σήμερα, επιμ. Ν. Βουλέλης, μτφρ. Γ. Καυκιάς, εκδ. Scripta, Αθήνα 2004, σ. 419. 19. Στο ίδιο, α. 420. 20. Χρήστος Χάριτος, Ριζοσπαστική Δεξιά. Η απάντηση στη νεοταξική Αριστερά, πρόλογος

Μάκης Βορίδης και Χρίστος Γούδης, εκδ. Πελασγός, Αθήνα 2008, σ. 24 και 27.


το λαό (σ. 13), ενώ για την κυβέρνηση προτείνεται να αποσυνδέεται η στήριξη της από τους συσχετισμούς στη βουλή. Η μέθοδος με την οποία θα επιτευχθεί αυτό είναι είτε ξεχωριστές εκλογές για τη βουλή και την κυβέρνηση με διαφορά δύο χρόνων είτε κατάργηση της αρχής της «δεδηλωμένης» και ανάληψη της κυ-βέρνησης για τέσσερα χρόνια από το κόμμα που πλειοψηφεί έστω και σχετικά (σ. 16). Λογική συνέπεια αυτής της πρότασης είναι ότι η βουλή δεν θα μπορεί να ελέγχει την εκτελεστική εξουσία, παρά μόνο μεμονωμένους υπουργούς, οι οποίοι, αν καταψηφιστούν μετά από πρόταση μομφής, θα αντικαθίστανται με εσωκομματικές διαδικασίες, χωρίς συνέπειες για την κυβέρνηση (σ. 14). Το αναγκαίο συμπλήρωμα του όλου σχεδίου είναι η διενέργεια δημοψηφισμάτων «για όλα τα κρίσιμα εθνικά και κοινωνικά θέματα» (σ. 16), και βέβαια εκφράζο-νται σαφείς επιφυλάξεις για το ρόλο των ανεξάρτητων αρχών (σ. 18). Και ενώ για τις κυβερνήσεις εξασφαλίζεται η ασυλία, το πρόγραμμα προτείνει την εξω-φρενική ρύθμιση να θεωρούνται «οι προεκλογικές υποσχέσεις των πολιτικών ως νόμιμη ανάληψη ενοχικής υποχρέωσης προς τους πολίτες, έτσι ώστε στην περίπτωση που αυτές δεν τηρηθούν μετεκλογικά, να μπορούν να χρησιμοποιη-θούν για τη στοιχειοθέτηση του αδικήματος της απάτης» (σ. 15). Μάλιστα το πρόγραμμα εισηγείται να ανακαλείται η βουλευτική ιδιότητα ενός βουλευτή, όταν το ζητήσει το 15% των ψηφοφόρων της εκλογικής του περιφέρειας.

Στο όραμα του ΛΑΟΣ για την ελληνική πολιτεία συναντάμε δηλαδή την πλή-ρη έκφραση του κράτους που προωθεί η μεταπολεμική ευρωπαϊκή Ακροδεξιά, σύμφωνα με την ανάλυση της Γεωργιάδου: «Αναμειγνύοντας συστηματικά δη-μοψηφισματικές αρχές με αποφασιοκρατικές μεθόδους, η Ακρα Δεξιά αναδει-κνύει την αντίληψή της για ένα σύστημα συγκεντρωτικό, προσωποκεντρικό και καισαριστικό, με αδύναμους και απαξιωμένους στο εκλογικό σώμα διαμεσολα-βητικούς θεσμούς. Με την υποβάθμιση των διαμεσολαβητικών θεσμών και την προώθηση αμεσοδημοκρατικών διαδικασιών, καθώς και με την ύπαρξη ενός μι-κρού και αδύναμου κράτους, όσον αφορά το είδος και το εύρος των αρμοδιο-τήτων του, αλλά συγχρόνως ισχυρού, όσον αφορά τα μέσα που διαθέτει για την επιβολή του "νόμου και της τάξης", το μοντέλο δημοκρατίας της Ακρας Δεξιάς διαθέτει τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την εκ μέρους της επιδιωκόμενη μετα-τροπή της άμεσης έκφρασης γνώμης του Λαού σε μια ολιγαρχικά ελεγχόμενη και από τα πάνω καθοδηγούμενη έκφραση γνώμης»21. Η υπεράσπιση ενός μο-ντέλου διακυβέρνησης μέσω δημοψηφισμάτων εφαρμόστηκε από το ΛΑΟΣ την περίοδο της ίδρυσής του, που συνέπεσε με τον «πόλεμο των ταυτοτήτων» και τη συλλογή υπογραφών από το μηχανισμό της Εκκλησίας.

Από κει και πέρα συνυπάρχουν στο πρόγραμμα και όλα τα γνωστά στοιχεία

21. Βασιλική Γεωργιάδου, Η Άχρα Δεξιά χαι οι συνέπειες της συναίνεσης, εκδ. Καστανιώ-τη, Αθήνα 2004, σ. 47.


της ιδεολογίας του πολιτικού αυτού χώρου: επίκληση του δυναμικού κράτους, αναγωγή των σωμάτων ασφαλείας σε ρυθμιστή της πολιτικής ζωής, επίλυση των κοινωνικών ζητημάτων μέσω μηχανισμών καταστολής. Ξεχωριστό ενδια-φέρον έχουν οι συγκεκριμένες αναφορές σε «λύσεις» ειδικών ζητημάτων που έχει θέσει η ατζέντα του ίδιου του κόμματος στην πολιτική σκηνή. Για το πανε-πιστημιακό άσυλο, λ.χ., προτείνεται «η ίδρυση ενός ειδικού Σώματος Φύλαξης Πανεπιστημιακών Χώρων που θα υπάγεται στον αποκλειστικό έλεγχο των Πρυτανικών Αρχών του κάθε Πανεπιστημίου» (σ. 67).

Είναι προφανές ότι, όπως ισχύει και για όλα τα κόμματα, το περιεχόμενο του προγράμματος δεν μπορεί να εξεταστεί, αν δεν συγκριθούν οι επιμέρους θέσεις που προβάλλονται σ' αυτό με τις κατά καιρούς επίσημες τοποθετήσεις των εκπροσώπων του κόμματος. Είναι, για παράδειγμα, λίγο δύσκολο να δε-χτούμε ως ειλικρινή την αποδοχή της πολυπολιτισμικότητας που περιλαμβάνε-ται στο κεφάλαιο για την παιδεία. «Πιστεύουμε», λέει το πρόγραμμα, «ότι η παιδεία προσδιορίζει την ταυτότητά μας, τόσο σε προσωπικό όσο και σε πολι-τιστικό και, τελικά, σε εθνικό επίπεδο. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι σύμφωνα με τον Ισοκράτη "Έλληνες είναι οι της υμετέρας [sic] Παιδείας μετέχοντες". [...] Τα παιδιά των οικονομικών μεταναστών και των ομάδων με πολιτισμικές ιδιαιτερότητες να "μεθέξουν της ημετέρας παιδείας" και να ενταχθούν ομαλά στην Ελληνική κοινωνία» (σ. 63). Σε αντίθεση μ' αυτές τις αγαθές διακηρύξεις του προγράμματος, τα τηλεπρόβλητα στελέχη του κινήματος όχι μόνο επιδίδο-νται σε καθημερινό κυνήγι μεταναστών, αλλά θεωρούν και «ανελλήνιστους» όσους δίνουν αυτή την ερμηνεία στο γνωστό χωρίο του Ισοκράτη. Σε αλλεπάλ-ληλες εκπομπές του, ο Αδωνις Γεωργιάδης επαναλαμβάνει τα λόγια του Κώστα Πλεύρη και επιμένει ότι ο Ισοκράτης δεν εννοούσε αυτό, αλλά το ακριβώς αντί-θετο. Παρόμοια ένσταση προβάλλουν κατά καιρούς και άλλα γνωστά στελέχη του εθνικιστικού χώρου, όπως ο Στέλιος Παπαθεμελής22. Με την υπόθεση έχει ασχοληθεί στο αξιόλογο ιστολόγιό του ο Νίκος Σαραντάκος23, ενώ τα σχετικά αποσπάσματα από τις εκπομπές του Γεωργιάδη βρίσκονται στον ιστότοπο του Jungle-Report24. Εκείνο που μας ενδιαφέρει εδώ είναι η διαπίστωση ότι οι δια-τυπώσεις στο πρόγραμμα του κόμματος είναι παντελώς αδιάφορες, αν όχι άγνωστες, για τα στελέχη του.

Αλλά αυτά τα στελέχη δικαιώνονται από το ίδιο το κείμενο του προγράμμα-τος. Η διπροσωπία της σύγχρονης Ακροδεξιάς που έχουν εντοπίσει οι μελετη-τές της και η στρατηγική του Δούρειου Ίππου που περιγράψαμε σε προηγούμε-να κεφάλαια οδηγούν εδώ σε τραγέλαφο. Γιατί στην ίδια σελίδα του προγράμ-

22. Βλ. σχετικά Ιός, «Η διαπόμπευση της 28ης Οκτωβρίου», Ελευθεροτυπία, 1.11.2003. 23. http://sarantakos.wordpress.com. 24. http://jungle-report.blogspot.com.

http://sarantakos.wordpress.com

http://jungle-report.blogspot.com


ματος που προτείνεται ότι «θα πρέπει να εκμεταλλευτούμε το τεράστιο δυναμι-κό της Ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς και να κάνουμε τους οικονομι-κούς μετανάστες, και ιδίως τα παιδιά τους, κοινωνούς της Ελληνικής Παιδεί-ας, να τους κάνουμε να "μετέχουν της ημετέρας παιδείας", να φροντίσουμε μέ-σα από μία συστηματική και ουσιαστική παροχή Ελληνικής παιδείας να κάνου-με τα παιδιά τους "να είναι Έλληνες στην ψυχή και στο πνεύμα"», κατακεραυ-νώνονται οι όποιες ελάχιστες προσπάθειες γίνονται για να αρθούν οι διακρί-σεις εις βάρος των μουσουλμάνων και των ρομά ελλήνων πολιτών: «Η απλή επιδοματική πολιτική, όπως αυτή των Κυβερνήσεων της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ, όχι μόνον δεν επιλύει αλλά και ενδεχομένως χειροτερεύει το δη-μογραφικό μας πρόβλημα, καθώς ενισχύει σημαντικά και πρωταρχικά όχι την μέση ελληνική οικογένεια αλλά τις οικογένειες κατοίκων της Ελλάδας με ιδιαί-τερα πολιτιστικά χαρακτηριστικά, όπως οι Μουσουλμάνοι και οι Αθίγγανοι, σε βαθμό που να τους επιτρέπει να μπορούν να ζήσουν χωρίς να χρειάζεται να εργάζονται» (σ. 44).

Εκεί που οι αντιφάσεις του προγράμματος καθίστανται ορατές από την πρώτη ανάγνωση είναι τα οικονομικά ζητήματα. Γιατί ενώ περιλαμβάνονται διάφορα στοιχεία κοινωνικής πολιτικής (ελάχιστος μισθός κ.λπ.), τα οποία ταιριάζουν σε μια «λαϊκή» παραλλαγή της Δεξιάς, δεν λείπουν και τα αμιγή νε-οφιλελεύθερα αιτήματα, όπως η πρόταση να ιδιωτικοποιηθούν οι εταιρείες του ευρύτερου δημόσιου τομέα, επειδή «η τάση για κρατισμό που επέδειξε το ΠΑΣΟΚ στα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησής του οδήγησε στο να υπάρχουν σήμερα στον ευρύτερο δημόσιο τομέα μία σειρά από εταιρείες οι οποίες δεν έχουν στρατηγικό χαρακτήρα για τη χώρα μας και λειτουργούν ζημιογόνα επι-βαρύνοντας τον κρατικό προϋπολογισμό» (σ. 34). Στην ίδια κατεύθυνση κινεί-ται και η πρόταση να «εκλογικευτεί η πολιτική των αμοιβών της εργασίας στον δημόσιο τομέα, συνδεόμενη με τον αντίστοιχο μισθό των εργαζομένων σε αντί-στοιχες θέσεις του ιδιωτικού τομέα, και να εξατομικευτεί, συνδεόμενη με την αποτελεσματικότητα, την παραγωγικότητα και την ακεραιότητα του κάθε δημό-σιου υπαλλήλου» (σ. 33). Οι σκληρές νεοφιλελεύθερες θέσεις ολοκληρώνονται με προτάσεις που αναδεικνύουν και την εθνική προστασία των .. .κεφαλαιού-χων, όπως συμβαίνει με τη σκανδαλώδη (και φυσικά ανεφάρμοστη στο πλαίσιο της Ε.Ε.) πρόταση να επιδοτούνται κατά 50% οι εφοπλιστές για πλοία που ναυπηγούνται σε ελληνικά ναυπηγεία «υπό τον όρο αυτά να είναι πάντα υπό ελληνική σημαία και να στελεχώνονται αποκλειστικά με ελληνικό πλήρωμα» (σ. 75).

Ίσως το πιο χαρακτηριστικό σημείο, εκεί όπου συγκλίνει ο λαϊκισμός χωρίς όρια με τον ακραίο νεοφιλελευθερισμό, είναι η θέση του ΛΑΟΣ για την... κατάρ-γηση των δασών: «Θεωρούμε ότι ως δασικές περιοχές πρέπει να χαρακτηρίζο-νται μόνον οι εκτάσεις των δρυμών. [...] Οι εκτάσεις που χαρακτηρίζονται σή-


μέρα ως δασικές χωρίς να είναι δρυμοί θα πρέπει να αποχαρακτηρισθούν και να παραδοθούν για γεωργική, αστική ή περιαστική χρήση» (σ. 79).

Σε ορισμένα σημεία, το πρόγραμμα διολισθαίνει σε προτάσεις που αντιγρά-φουν το μεταξικό και μουσολινικό όραμα μιας κοινωνίας συνεργασίας των τά-ξεων και συντεχνιών, ενώ ο συνδικαλισμός αναγορεύεται κύριος εχθρός: «Πα-ράλληλα, πιστεύουμε ότι ο συνδικαλισμός στην Ελλάδα έχει διαβρωθεί από έναν άκρατο κομματισμό και καθοδηγείται από μια κομματική συνδικαλιστική αριστοκρατία, που δεν διστάζει να λειτουργήσει σε βάρος των αληθινών συμφε-ρόντων των εργαζομένων, όταν αυτά έρχονται σε αντίθεση με τις μικροκομμα-τικές ανάγκες των κομμάτων που τους ελέγχουν. Προτείνουμε τη δημιουργία ενός ανώτατου συνδικαλιστικού θεσμού, της "Σωματειακής Βουλής", στην οποία θα εκπροσωπούνται ευρύτερα όλες οι παραγωγικές και κοινωνικές τά-ξεις με τρόπο που θα εμποδίζει την εκδήλωση των προβλημάτων του συνδικα-λιστικού κινήματος. Η Σωματειακή Βουλή, μέσα από διάλογο, θα διαμορφώνει προτάσεις που θα προασπίζουν τα συμφέροντα των εργαζομένων και θα υπο-βάλλονται στην Κυβέρνηση προκειμένου να προωθηθούν και να γίνουν Νόμοι του κράτους» (σ. 17).

Ο επίσημος ιστότοπος του ΛΑΟΣ δίπλα στο «Πρόγραμμα του ΛΑΟΣ» φιλο-ξενεί και το «Οικονομικό Πρόγραμμα του ΛΑΟΣ». Όποιος επισκεφτεί την ιστοσελίδα αυτή θα αντιληφθεί ότι το οικονομικό πρόγραμμα εξαντλείται σε προτάσεις για το φορολογικό σύστημα25, όπου μάλιστα το μεγαλύτερο μέρος αφορά τις «προτάσεις για τους λογιστές» και τις «προτάσεις για τους εφορια-κούς», και βασική καινοτομία είναι ότι οι λογιστές κάθε επιχείρησης θα κατα-θέτουν εκθέσεις αυτοελέγχου «δεσμευτικές για την Εφορία». Οι προτάσεις αυ-τές εξηγούνται ίσως από το γεγονός ότι οι συντάκτες του προγράμματος είναι στην πλειοψηφία τους λογιστές. Εκεί πρέπει να αποδώσουμε και άλλες προτά-σεις, όπως τα «συνέδρια και εκδηλώσεις στην αρχή κάθε χρόνου για τις φορο-λογικές δηλώσεις», ή «τη δημιουργία σε δύο νησιά της Ελλάδας φορολογικών παραδείσων, π.χ. Κρήτη και Μυτιλήνη ή Ύδρα και Ψαρά, ιστορικά νησιά», ή ακόμα «ο προληπτικός έλεγχος να έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα και όχι την επιβολή προστίμου». Για το οικονομικό στάτους των υποψήφιων οπαδών του κόμματος μαρτυρούν άλλες προτάσεις, όπως η «κατάργηση παράλογων διατά-ξεων, π.χ. τεκμήριο σε πισίνα εξωτερική για εξοχικό 12 μήνες» ή «να μην επι-βάλλονται πρόστιμα εξωπραγματικά και εκδικητικά, π.χ. εισόδημα στα εικονι-κά τιμολόγια στον εκδότη».

Η πολιτική του Δούρειου Ίπππου επηρέασε βέβαια και τα επίσημα κομματι-κά κείμενα. Οι ιδρυτικές προγραμματικές θέσεις του κόμματος έχουν εξαφανι-

25. Τα Φορολογικά τον ΛΑΟΣ, Αθήνα 22.8.2007, www.laos.gr (τελευταία πρόσβαση 27.10.2009).

http://www.laos.gr


στεί όχι μόνο από τον επίσημο ιστότοπό του αλλά και από δικτυακούς τόπους που συγκεντρώνουν παρόμοιο υλικό, διεκδικώντας την ιδιότητα του portai της ελληνικής Ακροδεξιάς26. Αλλά σ' αυτές τις αρχικές θέσεις συναντούμε ανεπε-ξέργαστες και ωμές τις ίδιες σκέψεις που επικρατούν και σήμερα στα κομμα-τικά ντοκουμέντα. Τα πρώτα που αφαιρέθηκαν είναι τα σημεία που αναφέρο-νταν στο «ρόλο του σιωνισμού». Στο κεφάλαιο «Παγκοσμιοποίηση» του προ-γράμματος για το Α' Συνέδριο υπήρχε σαφής αναφορά: «Η παγκοσμιοποίηση δεν έχει συγκεκριμένη πατρίδα. Όμως εκπορεύεται και ενισχύεται από τις τε-ράστιες πολυεθνικές εταιρίες (τράπεζες, πετρελαϊκές εταιρίες, βιομηχανίες όπλων και όχι μόνο), οι οποίες κατά μεγάλο ποσοστό είναι σιωνιστικών συμ-φερόντων και εδρεύουν στις ΗΠΑ, των οποίων την πολιτική και υπαγο-ρεύουν»27.

Στις Θέσεις που κυκλοφόρησαν πριν από τις εκλογές του 2004 δεν υπάρ-χουν πλέον οι αναφορές στο σιωνισμό, αλλά περιλαμβάνονται ακόμα ορισμέ-νες θέσεις που δεν θα επαναληφθούν στις Θέσεις του 2006, οι οποίες ισχύουν ιος σήμερα. Αναφέρεται, για παράδειγμα, η απαγόρευση να μετέχουν στις μαθη-τικές παρελάσεις ως σημαιοφόροι αλλοδαποί μαθητές: «Η Σημαία είναι το Σύμβολο της Πατρίδας μας και ουδείς νομιμοποιείται να την παραδίδει σε μη Έλληνες πολίτες, διότι αυτό συμβολικά δηλώνει την παράδοση της Πατρίδας μας σε αλλοδαπούς». Για την ενσωμάτωση μεταναστών στην ελληνική κοινω-νία προβλέπονται ειδικά αντικίνητρα: «Όσοι αλλοδαποί επιθυμούν να γίνουν μόνιμοι κάτοικοι και πολίτες της χώρας μας και εφόσον αυτό εξυπηρετεί τις ανάγκες της χώρας, θα πρέπει να υπηρετούν στον Ελληνικό Στρατό σε επικου-ρικό σώμα και μάλιστα με διπλή θητεία, προκειμένου να αποδείξουν τη δέσμευ-σή τους στην Ελλάδα». Οι Θέσεις του 2004 αναδεικνύουν τους «λαθρομετανά-στες» στη «σοβαρότερη πληγή που ταλανίζει αυτήν τη στιγμή την ελληνική κοι-νωνία με πολλαπλές καταστροφικές συνέπειες σε διάφορους τομείς» και ειση-γείται την άμεση επαναπροώθησή τους στο όνομα του αντιρατσισμού: «Ο ΛΑΟΣ θεωρεί ως το μέγιστο ρατσισμό να κρατούνται οι υπήκοοι μιας ξένης χώρας μακριά από τις εστίες τους και τους τάφους των προγόνων τους λόγω οικονομικής δυσπραγίας. Θα φροντίσει την επαναπροώθηση στον τόπο τους, έστω και αν αυτό προϋποθέτει χρηματοδότηση της επανεγκατάστασής τους στις χώρες τους. Στο εξής εισαγωγή στη χώρα να επιτρέπεται ύστερα από αυ-στηρό έλεγχο μόνο σε εκείνους τους εξωκοινοτικούς που έχουν εκ των προτέ-ρων εξασφαλίσει σύμβαση εργασίας και στέγη από τον εργοδότη τους, ο οποίος θα αναλαμβάνει τα έξοδα επαναπατρισμού τους μετά το πέρας της σύμβασης. Εννοείται ότι για την συγκεκριμένη εργασία θα προσλαμβάνεται εξιοκοινοτι-

26. Βλ., λ.χ.. http://clubs.pathfinder.gr/kynaigeiros2. 27. Ιδεολογική πλατφόρμα του Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού, 2002.

http://clubs.pathfinder.gr/kynaigeiros2


κός πολίτης μόνον αν δεν μπορεί σε εύθετο χρονικό διάστημα να καλυφθεί η θέση εργασίας από Έλληνα ή κοινοτικό πολίτη. Για την παραμονή κάποιου λα-θρομετανάστη στη χώρα μας θα πρέπει να εγγυηθεί κάποιος Έλληνας πολίτης, ο οποίος θα τιμωρείται επίσης για το αδίκημα στο οποίο υπέπεσε αυτός για τον οποίο εγγυήθηκε. Τα αδικήματα λαθρομεταναστών θα χαρακτηρίζονται ως ιδιώνυμα (χωρίς εξαγορά ποινής και ελαφρύνσεις)»28.

Στο σύνολό τους οι προτάσεις που καταγράφονται στα επίσημα ντοκουμέ-ντα του ΛΑΟΣ δεν είναι πάντως ξένες στον δημόσιο διάλογο που διεξάγεται την τελευταία δεκαετία -κυρίως σε τηλεοπτικές εκπομπές- ούτε έχουν μεγάλη απόσταση από κατά καιρούς ακραίες τοποθετήσεις εκπροσώπων άλλων κομ-μάτων29. Ούτε ο αντιμεταναστευτικός ούτε ο αντικοινοβουλευτικός του λόγος ξενίζει τον εθισμένο τηλεθεατή. Για την ακρίβεια, οι προτάσεις του ΛΑΟΣ έχουν ως σκελετό ένα μείγμα απλουστευτικών διαπιστώσεων για τα δεινά της ελληνικής κοινωνίας που έχουν ακουστεί από πολλές πλευρές και έχουν απο-κτήσει μια σχετική δημοτικότητα. Αλλά η αναγωγή αυτών των διαπιστώσεων σε πολιτικό πρόγραμμα είναι ένα βήμα παραπέρα που ανοίγει διάπλατα τον ασκό του Αιόλου.

28. ΛΑΟΣ, Ιδεολογική προγραμματική πλατφόρμα, 2004. 29. Βασιλική Γεωργιάδου, «Ο ιδιόμορφος αντικοινοβουλευτισμός του ΛΑΟΣ», Ελευθερο-

τυπία, 14.9.2009.

VII

Όλοι οι άνθρωποι του προέδρου (Τα τηλεπρόβλητα στελέχη)

Σε κάθε περίπτωση, το ΛΑΟΣ είναι ένα προσωπικό δημιούργημα του Γιώργου Καρατζαφέρη. Οπως συμβαίνει με όλες τις επιτυχημένες τηλεοπτικές παραγω-γές, πρόκειται για one man's show. Οποιος αμφισβητήσει την κυριαρχία του αρχηγού κινδυνεύει να βρεθεί με συνοπτικές διαδικασίες εκτός νυμφώνος. Ομως ένα από τα μεγάλα χαρίσματα του Καρατζαφέρη είναι η ικανότητά του να συγκεντρώνει γύρω του ανθρώπους οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να τον βοηθήσουν και να του παράσχουν τις υπηρεσίες τους όσο εκείνος θεωρεί ότι του είναι χρήσιμες. Στο επιτελείο του Καρατζαφέρη συσπειρώνονται όλα αυτά τα χρόνια έμπειρα πολιτικά στελέχη με περγαμηνές στη μεταδικτατορική Ακρο-δεξιά, αλλά και τηλεβιβλιοπώλες με επιδόσεις σε βιβλία του «χώρου», πασπα-λισμένα με εκδόσεις της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Οσο το κόμμα-κίνη-μα πολλαπλασιάζει τις μετοχές του τόσο προκύπτουν συνεργάτες με πλούσιο βιογραφικό από άλλους πολιτικούς χώρους.

Όμως το κόμμα παραμένει κόμμα του Καρατζαφέρη, όπως το Front Natio-nal ήταν συνώνυμο του Λεπέν, το FPÖ του Χάιντερ, το MSI και εν συνεχεία η ΑΙ lean za Nazionale του Φίνι κ.ο.κ. Ο λόγος είναι ότι αποτελεί συστατικό στοι-χείο του πολιτικού λόγου της Ακροδεξιάς η αναφορά σε κάποιον «Αρχηγό» (ή «Φίρερ» ή «Ντούτσε»), ο οποίος θα ενσαρκώνει τη μορφή ενός απόλυτου ηγέτη και σωτήρα του έθνους και του ισχυρού κράτους. Ωστόσο ορισμένα στελέχη που βρέθηκαν δίπλα του σ' όλη αυτή την πορεία έπαιξαν τον δικό τους ρόλο στη διαμόρφωση της σημερινής μορφής του ΛΑΟΣ.

ΚΩΣΤΑΣ ΠΛΕΥΡΗΣ

Ίσως ο άνθρωπος που επηρέασε όσο κανείς άλλος τον Γιώργο Καρατζαφέρη καθ' όλη την περίοδο που αυτός σχεδίαζε την πολιτική του χειραφέτηση με έναν ακροδεξιό κομματικό σχηματισμό. Ο Πλεύρης υπήρξε μαθητής του θεωρη-τικού της χούντας Γεωργίου Γεωργαλά και κατά τη διάρκεια της δικτατορίας


τοποθετήθηκε από τον πραξικοπηματία Ιωάννη Λαδά επικεφαλής του ιδιαίτε-ρου γραφείου του. Με τον Λαδά τον συνδέει και κουμπαριά. Πριν από τη δι-κτατορία συγκρότησε την οργάνωση «Κόμμα 4ης Αυγούστου» και με την ομό-τιτλη εφημερίδα του επιχείρησε να δημιουργήσει πολιτικό ρεύμα εθνικοσοσια-λισμού. Επί δικτατορίας συνδέθηκε με τους Ιταλούς φασίστες του MSI και της Ordine Nuovo.

Ο Πλεύρης και ο Καρατζαφέρης βρέθηκαν στην περίοδο της μεταπολίτευ-σης στο ίδιο πολιτικό ρεύμα της άκρας και φιλοβασιλικής Δεξιάς. Μόλις εξα-σφάλισε το κανάλι, το 1990, ο Καρατζαφέρης αξιοποίησε τον παλιό του ομοϊ-δεάτη, προσφέροντάς του χρόνο για εκπομπές «ιστορικού περιεχομένου». Στην πραγματικότητα, όπως συμβαίνει με όλες αυτές τις εκπομπές, μέσω μιας ιδεο-λογικοποιημένης εικόνας της αρχαίας Ελλάδας προπαγάνδιζαν την πολιτική θεωρία του παρουσιαστή τους, δηλαδή έναν ακραίο εθνικισμό με στοιχεία ανοιχτού ρατσισμού και υπόβαθρο τον εθνικοσοσιαλισμό. Η σχέση Καρατζα-φέρη-Πλεύρη δοκιμάστηκε όταν εξαιτίας κάποιας εκπομπής του δεύτερου το Telecity υποχρεώθηκε να αποζημιώσει με ένα μεγάλο ποσό τον στρατηγό Μπέλμπα, διοικητή του Πολεμικού Μουσείου, εναντίον του οποίου είχε στρα-φεί ο Πλεύρης1.

Για τη δράση του Πλεύρη τη δεκαετία '65-'75 υπάρχουν πολλές αναφορές στη βιβλιογραφία των αντιφασιστών ιστορικών της ελληνικής Ακροδεξιάς2, αλλά δεν λείπουν τα βέλη και από την πλευρά των παλιών του συναγωνιστών, οι οποίοι τον κατηγόρησαν ότι συνεργάστηκε με τις αρχές για την εξάρθρωση των φασιστικών πυρήνων την περίοδο της μεταπολίτευσης3. Για το ρόλο του Πλεύρη εκείνη την περίοδο ενδιαφέρον έχει το ημερολόγιο του διευθυντή των φυλακών Κορυδαλλού Γιάννη Παπαθανασίου, το οποίο δημοσίευσε ο Γιώργος Τράγκας4. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι «ο Πλεύρης, που μετά τη μεταπολί-τευση αντιμετώπισε τον ανταγωνισμό και την επιρροή του Καλέντζη στα στελέ-χη της 4ης Αυγούστου, ήταν ο πρώτος που ανέφερε στην Υπηρεσία Πληροφο-ριών της Γενικής Ασφαλείας Αθηνών και στον τότε διοικητή της Καραθανάση την ύπαρξη του οπλοστάσιου του νεαρού νεοφασίστα».

Εκτενείς αναφορές στη δράση του Πλεύρη κατά τη διάρκεια της δικτατο-ρίας περιλαμβάνονται στην απόφαση του εφετείου που εκδίκασε την αγωγή του Πλεύρη εναντίον του συγγραφέα Νίκου Κλειτσίκα και του εκδότη Αγγέλου Σι-

1. Βλ. Κεφ. 4, σημ. 81. και Παράρτημα 3. 2. Ανδρέας Λεντάκης, Το παρακράτος και η 21η Απριλίου, εκδ. Προσκήνιο, Αθήνα 2000, σ.

337-8 και 404. Σταύρος Ζορμπαλάς, Ο νεοφασισμός στην Ελλάδα (1967-1974), εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1978, σ. 135 και 140-5.

3. Αριστοτέλης Καλέντζης, Η Μαύρη Βίβλος του Κώστα Πλεύρη, χ.τ., χ.χ. 4. Γιώργος Τράγκας, Κορυδαλλός 1975-79, Ημερολόγιο φυλακής, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα

1980. σ. 244-6.

ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ 189

δεράτου (αρ. 696/2006): «Ο ενάγων εκκαλών είναι δικηγόρος και συγχρόνως πρόσωπο που ασχολείται με την πολιτική. Μάλιστα το έτος 1965 ίδρυσε το κόμμα της 4ης Αυγούστου, το οποίο επανιδρύθηκε το έτος 1974. Μετά το πρα-ξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 ανέπτυξε έντονη πολιτική δραστηριότητα στους χώρους της τότε κυβέρνησης της χώρας είτε ως σύμβουλος του Αρχηγεί-ου Στρατού είτε ως διευθυντής του ιδιαιτέρου γραφείου του I. Λαδά κατά τη διάρκεια της υφυπουργίας του. Κατά την περίοδο όμως της επταετίας αλλά και πριν από αυτή ο ενάγων συνδέθηκε με φασιστικές οργανώσεις της Ιταλίας. Ει-δικότερα, όπως και ο ίδιος αναφέρει σε λεπτομερή συνέντευξη που έδωσε για το σκοπό αυτό στο εβδομαδιαίο ιταλικό περιοδικό Europeo το έτος 1974 και στη δημοσιογράφο Οριάνα Φαλάτσι, επισκέφθηκε την Ιταλία τα έτη 1969 και 1973, είχε δε εκεί, αλλά και στην Αθήνα, προσωπικές επαφές με Ιταλούς φασί-στες, όπως ο ίδιος τους κατονομάζει και δη με τους Pino Rauti, Giulio Macera-tini, Pino Caralonna και άλλους. Από την ανάγνωση όλου του περιεχομένου της συνέντευξης αυτής προκύπτει ότι ο ενάγων γνωρίζει πολύ καλά το φασιστικό κίνημα της Ιταλίας της εποχής εκείνης, με το οποίο είχε πολιτική και οικονομι-κή συνεργασία. Γνωρίζει τη δράση αυτού (του φασιστικού κινήματος) με την οποία άλλοτε συμφωνεί και άλλοτε όχι. Γνωρίζει την ιταλική φασιστική οργά-νωση της εποχής εκείνης Ordine Nuovo την οποία θεωρεί "σοβαρή" και "ότι εκ-προσωπεί ό,τι καλύτερο για την ιταλική νεολαία, είναι η μόνη ελπίδα για το φασισμό". Η σχέση του ενάγοντα με την οργάνωση αυτή αποδεικνύεται και από τις τρεις επιστολές με ημερομηνίες 26 .2 .1968, 11.3.1968, και 9.4.1970 αντίστοι-χα, που δημοσιεύτηκαν στο από 20.5.1975 φύλλο της εφημερίδας Απογευματι-νή. Ενισχυτικά των ανωτέρω είναι τα δημοσιεύματα ιταλικών εφημερίδων και περιοδικών της εποχής εκείνης που ομιλούν για το σύνδεσμο του ενάγοντα με τις ιταλικές φασιστικές οργανώσεις. Και ναι μεν ο ενάγων επικαλείται ότι η ιταλική εφημερίδα A vanti, η οποία είχε γράψει σχετικά και άρθρα για αυτόν και τις σχέσεις του με τους "συνταγματάρχες των Αθηνών", καταδικάστηκε ύστερα από δική του μήνυση, πλην όμως τούτο δεν αναιρεί τα παραπάνω διότι αναφέρεται σε άλλους υβριστικούς χαρακτηρισμούς εναντίον του όπως "μεγά-λος προβοκάτορας, κατάσκοπος μεγάλου βεληνεκούς και πιθανός δολοφόνος" και αυτά κρίθηκαν τότε από την Ιταλική Δικαιοσύνη. Ακόμη στην συνέντευξη αυτή ο ενάγων ομιλεί περί στρατοπέδων εκπαίδευσης των Ιταλών Φασιστών την περίοδο της επταετίας (1967-1974) στην Κέρκυρα και την επίσκεψη μιας ομάδος αυτών το έτος 1968 στην Αθήνα και τη συζήτησή του με μερικούς από αυτούς. Τέλος, πρέπει να ειπωθεί εδώ ότι ο χαρακτηρισμός από τον πρώτο ενα-γόμενο ως τρομοκρατικών των παραπάνω φασιστικών οργανώσεων δεν συνδέ-εται με το πρόσωπο του ενάγοντος και ο αναγνώστης δεν μπορεί να τον συνδέ-σει με την τρομοκρατία ως αβασίμως ισχυρίζεται. Από τα παραπάνω αποδει-κνύεται ότι όσα αναφέρονται στα ένδικα αποσπάσματα του βιβλίου του πρώ-


του εναγομένου σχετικά με τις σχέσεις του ενάγοντα και των Ιταλικών φασιστι-κών οργανώσεων κατά την περίοδο της επταετίας είναι αληθή και δεν συνι-στούν συκοφαντική δυσφήμηση του ενάγοντος».

Σε άλλο σημείο, η απόφαση καταλήγει ότι οι εναγόμενοι δεν μπόρεσαν να τεκμηριώσουν ότι ο Πλεύρης υπήρξε πράκτορας της CIA, αλλά δέχεται ότι «κα-τά τη διάρκεια της δικτατορίας είχε συνεργασία με την ΚΥΠ».

ΘΑΝΟΣ ΠΛΕΥΡΗΣ

Ο γιος του Κώστα Πλεύρη κληρονόμησε την εύνοια του αρχηγού του ΛΑΟΣ, όταν θεωρήθηκε ότι η προβολή του πατέρα δεν συμβαδίζει με τη «νέα πολιτι-κή», δηλαδή την απόκρυψη των εκτεθειμένων στελεχών του ακροδεξιού ρεύμα-τος. Αυτή την αναγκαστική παράδοση της σκυτάλης από τον πατέρα στο γιο την εξηγεί με σαφήνεια ο Καρατζαφέρης: «Ο κ. πατέρας Πλεύρης είναι ανενερ-γός. Ο Θάνος, όμως, ο Πλεύρης, ο διδάκτωρ, ο πολύ καλός αυτός νέος, με σπουδές επιπέδου στη Χαϊδελβέργη, με αξιόλογη θέση στο κόμμα, στο Εκτελε-στικό Γραφείο, με εισήγηση δική μου και ομόφωνη απόφαση του τελευταίου συ-νεδρίου, από πού κι ως πού πρέπει να έλκει τις οποιαδήποτε δοξασίες ή αρχές ή πιστεύω που είχε κάποτε ο Κώστας ο Πλεύρης; Από πού τεκμαίρεται αυτό; Σ' αυτή την ίδια τη Γερμανία ο γιος του Ρόμελ ήταν δήμαρχος σε μια από τις με-γαλύτερες πόλεις. Ο γιος του Ρόμελ. Που ο Ρόμελ ήταν δεξί χέρι του Χίτλερ. Ένα νέο παιδί, 30 ετών. Που θα ήθελε να το είχε καθένας στο σπίτι του. Το οποίο ουδέποτε έχει εκφραστεί. Ουδέποτε έχει μιλήσει. Ουδέποτε έχει κάνει ού-τε μνεία. Δηλαδή τι λέμε στο παιδί; Για να μπορέσεις να υπάρξεις, άλλαξε επί-θετο;»5

Με τα λόγια αυτά, βέβαια, ο Καρατζαφέρης άφηνε ένα μεγάλο ερωτηματικό. Αφού αυτό το «παιδί» δεν είχε μιλήσει ποτέ και δεν είχε εκφραστεί, πώς ξαφνι-κά βρέθηκε -με ομόφωνη μάλιστα απόφαση συνεδρίου- στην ηγεσία ενός κόμ-ματος; Η απάντηση είναι αυτονόητη: «αντ* αυτού». Αυτή είναι η μόνη εξήγηση που μπορεί να δοθεί και στο γεγονός ότι ο Πλεύρης υιός ήρθε πρώτος σε σταυ-ρούς στην Α' Αθηνών, τόσο το 2007 (με 6.942, έναντι 5.583 του Γεωργίου, 5.292 του Θεοδωρακίδη και 2.956 του Παπαδόπουλου), όσο και το 2009 (με 11.431, έναντι 8.402 του Κωνσταντάρα και 6.286 του Γεωργίου). Το πώς έφτασε σ' αυ-τή την επιτυχία το αποκαλύπτει ο ομοϊδεάτης και επί χρόνια εκδότης του πα-τρός Πλεύρη Ιωάννης Σχοινάς. Μιλώντας για τις εκλογές του 2007, παραδέχε-ται ότι «έδωσε γραμμή» να ψηφιστεί ο Θάνος Πλεύρης στην Α' Αθηνών, «για τις δε άλλες περιφέρειες να ψηφιστούν εθνικιστές»6.

5. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 7.3.2006. 6. Συνέντευξη στον Θεόδωρο Χατζηγώγο, Ελεύθερος Κόσμος, 7.10.2007.


Από εκείνη τη στιγμή, όταν αναφέρεται το όνομα του Πλεύρη πατρός, ο ίδιος ο γιος και οι άλλοι συναγωνιστές του διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους ότι δεν έχουν καμιά σχέση μ' αυτόν. «Δεν έχει καμία σχέση με τον Κώστα», θα επα-ναλάβει και στον Νίκο Χατζηνικολάου ο Καρατζαφέρης, όταν εκείνος του επι-σημαίνει ότι το κόμμα ξεκίνησε «σκληρά δεξιά» και σιγά σιγά «μπήκε νερό στο κρασί, δηλαδή, παράδειγμα, ο Κωνσταντίνος Πλεύρης υπήρξε μέλος του κόμ-ματος, στη συνέχεια απομακρύνθηκε και μπήκε στη θέση του ο γιος του, που εί-ναι ένα παιδί που δεν είναι εξίσου σκληρό, να το πω έτσι»7.

Βέβαια ο Πλεύρης υιός δεν επιβεβαιώνει με τη δράση του τις διαφορές αυ-τές με τον πατέρα του. Πολλές παρεμβάσεις του θυμίζουν την ιδεολογία του Κώστα Πλεύρη, όπως, π.χ., η πρότασή του να ευνουχίζονται οι παιδεραστές8, ενώ, αγορεύοντας κατά την υπεράσπιση του πατέρα του στη δίκη για το βιβλίο περί Εβραίων, επαναλάμβανε συλλογισμούς όπως ο ακόλουθος: «Σας προβλη-μάτισε η αναφορά για το Αουσβιτς. Που λέει ότι "να τηρείται σε καλή κατάστα-ση το στρατόπεδο του Αουσβιτς". Εγώ παίρνω την ακραία εκδοχή. Ότι ο κατη-γορούμενος εκεί πέρα εννοεί: "Να διατηρείται σε καλή κατάσταση το στρατό-πεδο του Αουσβιτς, γιατί θέλω κάποια στιγμή να επανέλθει εθνικοσοσιαλιστικό καθεστώς, να επανέλθει ο Χίτλερ, να πάρει τους Εβραίους και να τους βάλει στο Αουσβιτς". Ποια παρότρυνση είναι αυτή; Ποια διέγερση; Δεν μπορεί δη-λαδή κάποιος να πιστεύει και να θέλει να πιστεύει ότι "θέλω να εξοντώσω κά-ποιον";» Και λίγο αργότερα επανέλαβε: «Σας λέω στην πιο ακραία εκδοχή που ακούγεται ότι θέλει να μαζέψει τους Εβραίους, ότι θέλει να τους εξαφανίσει τους Εβραίους. Αυτές οι φράσεις από μόνες τους, πώς διεγείρουν;»9 Και βέ-βαια, αν και ήδη εκλεγμένος βουλευτής, δεν δίστασε να δηλώνει προς το δικα-στήριο ότι δεν γνώριζε αυτός και ο πατέρας του τον αντιρατσιστικό νόμο 927/79 προτού γραφεί το βιβλίο και ότι τον πληροφορήθηκαν μόνο μετά την άσκηση της δίωξης: «Δεν τον γνωρίζαμε. Ψάχναμε στο site του Δικηγορικού Συλλόγου για να δούμε ποιος είναι αυτός ο νόμος». Μόνο που στο βιβλίο του Κώστα Πλεύρη αναδημοσιεύεται αυτούσιος ο νόμος.

Όσο για τη συνεργασία πατρός και υιού μετά την εκλογή του Θάνου Πλεύρη στη βουλή, χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα από το τετρασέλιδο φυλλάδιο που εκδίδει τακτικά ο Κώστας Πλεύρης: «Ο βουλευτής κ. Αθανάσιος Πλεύρης, εθεώρησεν υποχρέωσίν του με την λήξιν του έτους 2007 να ενημερώση τους αναγνώστας του Δελτίου Ελλήνιον Σάλπισμα διά απολογισμόν της δραστηριό-τητος και των πράξεών του ως βουλευτού κατά το διαρρεύσαν χρονικόν διά-

7. Real FM, 27.1.2008. 8. Ελευθεροτυπία. 6.12.2007. 9. Η αγόρευση του Θάνου Πλεύρη και άλλα ντοκουμέντα σχετικά με τη δίκη Πλεύρη είναι

αναρτημένα στον ιστότοπο της Αντιναζιστικής Πρωτοβουλίας (http://www.antinazi.gr).

http://www.antinazi.gr


στημα από της ορκωμοσίας του έως σήμερον. Και τούτο διότι αισθάνεται, όπως μας ετόνισεν, ιδιαίτερον ψυχικόν δεσμόν με τους αναγνώστας του Ελληνίου Σαλπίσματος»10. Το έντυπο αυτό είναι βέβαια το τετρασέλιδο προσωπικό προ-παγανδιστικό δελτίο του Κώστα Πλεύρη, το οποίο εκδίδεται με τη σφραγίδα του κόμματος Πρώτη Γραμμή που υποτίθεται ότι έχει διαλυθεί, αλλά φαίνεται ότι διατηρείται «εν υπνώσει» και φιλοξενεί τις απόψεις του γνωστού εθνικοσο-σιαλιστή ως τάση του ΛΑΟΣ. Στο ίδιο φύλλο με τον απολογισμό του υιού, γίνε-ται σύγκριση της δίκης για το βιβλίο περί Εβραίων του Κώστα Πλεύρη με τη δί-κη του Ιησού. Με τίτλο «Αρον άρον σταύρωσον αυτόν», διατυπώνεται η θέση ότι, όπως ο Πλεύρης, έτσι και ο Χριστός διώχτηκε από τους Εβραίους, επειδή «προσεπάθησεν να ρίψη φως εις τας μηχανορραφίας και τα σκοτεινά σχέδια των Εβραίων και να ενημερώση τον τότε κόσμον διά την αλήθειαν».

Όπως κάνει με το εθνικοσοσιαλιστικό Ελλήνων Σάλπισμα, έτσι και με άλ-λα έντυπα του χώρου της Ακροδεξιάς ο Θάνος Πλεύρης υιοθετεί για τον εαυτό του την τακτική του Δούρειου Ίππου. Μιλώντας, λ.χ., στον φιλοχουντικό Στό-χο, μετά την εκλογή του το 2007, δεν θα κρύψει την πολιτική συγγένεια με τον πατέρα του: «Ο πατέρας μου δημιούργησε τη δική του κατεύθυνση, η οποία από άλλους είναι σεβαστή, από άλλους επικρίνεται. Οπωσδήποτε είμαι μέρος αυτής της κατεύθυνσης ως υιός, αλλά από εκεί και πέρα δεν είχε να μου δώσει ένα "πελατολόγιο"»11. Για να διασκεδαστούν, πάντως, οι αμφιβολίες και των πλέον αφελών ψηφοφόρων, στο προεκλογικό του φυλλάδιο του 2007 ο Πλεύρης υιός αυτοσυστήνεται ως «Αθανάσιος Κωνσταντίνου Πλεύρης» και μεταξύ των αρε-τών του προβάλλει τη «ζωντάνια», τον «ενθουσιασμό της ηλικίας», αλλά δεν παραλείπει και τις «γονικές καταβολές» του.

ΜΑΚΗΣ ΒΟΡΙΔΗΣ

Ο δικηγόρος Μάκης (Μαυρουδής) Βορίδης, προτού προσχωρήσει στο κόμμα Καρατζαφέρη, υπήρξε αρχηγός του Ελληνικού Μετώπου, μιας πολιτικής οργά-νωσης που φιλοδόξησε χωρίς επιτυχία να αντιγράψει την πολιτική που εφάρ-μοζε ο Λεπέν με το Εθνικό Μέτωπο (Front National) στη Γαλλία. Βέβαια ο Βο-ρίδης ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα από τη θέση του προέδρου της νεολαί-ας ΕΠΕΝ, δηλαδή του κόμματος που ίδρυσε ο ίδιος ο δικτάτορας Παπαδόπου-λος στην αποτυχημένη του προσπάθεια να ανασυγκροτήσει τα υπολείμματα του χουντικού καθεστώτος. Στη θέση αυτή ο Βορίδης διαδέχτηκε τον πρώτο πρόεδρο της νεολαίας ΕΠ ΕΝ Νίκο Μιχαλολιάκο, ο οποίος σήμερα είναι ο αρ-χηγός της ναζιστικής οργάνωσης Χρυσή Αυγή. Το Ελληνικό Μέτωπο συγκροτή-

10. Ελλήνιον Σάλπισμα, αρ. 77, Δεκέμβριος 2007. 11. «Δεν θα 'μαστέ "σπασίκλες" του μπροστινού θρανίου». Στόχος, 4.10.2007.


θηκε σε συνέδριο διάσπαρτων ακροδεξιών ομάδων στις 9 και 10 Απριλίου 199412. Συμμετείχαν στελέχη όλων των οργανώσεων του χώρου: ΕΝ ΕΚ, ΕΠΕΝ, Ελληνική Δύναμη κ.ά. Στο συνέδριο προέδρευε ο Ιωάννης Σχοινάς, ηγετικό στέλεχος του σκληρού φιλοχουντικού ΕΝΕΚ, ενώ ως ενωτική φιγούρα προβλή-θηκε ο Θεόδωρος Περρωτής, παλιός αρχηγός της επίσης φιλοχουντικής Νεο-λαίας της Εθνικής Παράταξης.

Τον Μάρτιο του 1985 ο Βορίδης διαγράφτηκε ως φασίστας από τη Γενική Συνέλευση των φοιτητών της Νομικής Σχολής. Στο διώξιμό του από τη συνέ-λευση πρωτοστάτησαν οι φοιτητές της ΔΑΠ, στην οποία είχε προσχωρήσει νω-ρίτερα, για να ασκήσει τη δική του επιρροή. Ο ίδιος και η Νεολαία ΕΠΕΝ συνέ-χισαν την «εξωκοινοβουλευτική» δράση. Αντιγράφουμε από το πρωτοσέλιδο των Νέων. «Μεγάλη προβοκάτσια, με στόχο τη γενίκευση των επεισοδίων και τη δημιουργία χαώδους κατάστασης, επιχείρησε να κάνει χτες το βράδυ ομάδα φασιστών της ΕΠΕΝ. Φορώντας μαύρα κράνη και κρατώντας ασπίδες, οι φασί-στες επιτέθηκαν στις 10.45 το βράδυ, στη διασταύρωση των οδών Ακαδημίας και Εμ. Μπενάκη εναντίον διαδηλωτών, που διαμαρτύρονταν για "την αστυνό-μευση των Εξαρχείων και την αστυνομική βία". Ομάδα διαδηλωτών, ξεριζώνο-ντας υποστηρίγματα δέντρων, απώθησαν τους φασίστες στα γραφεία τους (Ακαδημίας και Κιάφας). Ανάμεσα στους φασίστες διακρίναμε τον γνωστό Μάκη Μπορίδη»13.

Ένα χρόνο αργότερα, θα πραγματοποιηθεί αιματηρή επιδρομή ΕΠΕΝιτών στη Νομική με αποτέλεσμα να τραυματιστούν αρκετοί φοιτητές. «Επιδρομή από φασιστοειδή στοιχεία και μέλη της ΕΠΕΝ οπλισμένα με στιλέτα και λο-στούς έγινε χθες το πρωί στη Νομική Σχολή της Αθήνας, με αποτέλεσμα να τραυματιστούν εννιά φοιτητές και να προκαλέσουν ζημιές στο κτίριο. Την ίδια ώρα συνεδρίαζε το Κεντρικό Συμβούλιο της ΕΦΕΕ, που αποφάσισε να υποβά-λει μήνυση κατά του Μάκη Βορίδη (πρόκειται για φοιτητή της Νομικής σχολής που έχει διαγραφεί από τον φοιτητικό σύλλογο για φασιστική δράση) που ηγεί-το της ομάδας των φασιστών»14. Για το επεισόδιο έβγαλαν ανακοινώσεις κα-ταγγελίας όλες οι φοιτητικές παρατάξεις, συμπεριλαμβανομένης της ΔΑΠ.

Πιστός στο δόγμα του προέδρου του για την «κολυμβήθρα του Σιλωάμ», ο Βορίδης έχει εξαφανίσει όλη αυτή την πολιτική του δραστηριότητα από το βιο-γραφικό που παρουσιάζει στον προσωπικό του ιστοχώρο". Ούτε καν την πο-λύχρονη προεδρία του Ελληνικού Μετώπου αναφέρει16. Και βέβαια αποδίδει

12. Ιός, «Το λίφτινγκ της ελληνικής ακροδεξιάς». Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 9.6.2002. 13. «Ώρα 10.45: Επίθεση φασιστών», Τα Νέα. 13.5.1985. 14. Ελευθεροτυπία, 22.4.1986. 15. http://www.voridis.gr/?q=node/7 (τελευταία πρόσβαση 26.8.2009). 16. Η ιδιότητα αυτή αναφέρεται πάντως στη βιογραφία του βουλευτή που έχει αναρτηθεί

στον ιστότοπο του κόμματος και της Βουλής των Ελλήνων.


την αναγνωρισιμότητά του στην ιδιότητα του δικηγόρου και στο γεγονός ότι «έχει ειδικευθεί σε ποινικές και αγορανομικές υποθέσεις, καθώς και στα αδική-ματα Τύπου, ειδικότητα που τον έκανε ευρύτερα γνωστό και αναγνωρίσιμο, με επανειλημμένες τηλεοπτικές παρουσίες».

Μετά την εισδοχή του στο ΛΑΟΣ, ο Βορίδης θα επιχειρήσει να υποβαθμίσει τη σχέση του με τον Λεπέν και το γαλλικό Εθνικό Μέτωπο: «Αυτή η σχέση ανα-πτύχθηκε αρχικώς στα πλαίσια της συνεργασίας των κινημάτων της ευρωπαϊ-κής νεολαίας», θα πει σε συνέντευξη του. «Ήταν πάντοτε μία σχέση χαλαρής πολιτικής συνεργασίας. Πράγματι με τον κ. Καρλ Λανγκ αναπτύξαμε με τα χρόνια μία στενή φιλία. Ουδέποτε υπήρξα "αντιπρόσωπος" του Λεπέν, όπως δεν θα δεχόμουν να υπάρξω "αντιπρόσωπος" οποιουδήποτε ξένου πολιτικού. Υπήρξε στο παρελθόν μία σχέση πολιτικής συνεργασίας που στηριζόταν κυ-ρίως στην υποστήριξη από την ομάδα της Ευρωπαϊκής Δεξιάς των ελληνικών θέσεων στην Κύπρο, καθώς και στην άρνησή τους να δεχθούν την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, θέσεις που υπήρξαν εθνικά ωφέλιμες και υποστηρικτικές των ελληνικών δικαίων. Ουδέποτε δεσμεύτηκα από το σύνολο των θέσεων του γαλλικού Εθνικού Μετώπου» 17.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ

Το φθινόπωρο του 2003 δημοσιοποιήθηκε με προσωπική του δήλωση από την κομματική εφημερίδα του ΛΑΟΣ η προσχώρηση του πρέσβη Γεώργιου Γεωργί-ου: «Παρακολουθώ τον αγώνα του κ. Καρατζαφέρη, αλλά και την αγωνίαν του, δι' όσα συμβαίνουν εις το εσωτερικόν, αλλά και το διεθνές περιβάλλον της χώ-ρας. Το περίεργον είναι ότι ενώ, ως φαντάζομαι και ελπίζω, όλοι οι Έλληνες πολιτικοί συμφωνούν με τις θέσεις του, ένας περίεργος πέπλος δίκην φίλτρου απαγορεύει εις τους ταγούς της χώρας να αναγνωρίσουν και επισήμως την ορ-θότητα των απόψεών του και να ακολουθήσουν εθνικάς κατευθύνσεις, υποχρε-ωτικός άλλωστε και διά τους απλούς ακόμη πολίτας. Εκτιμώ ότι μίαν ημέραν αυτό που δεν πράττουν οι ταγοί θα το πράξη ο λαός, δικαιώνοντας τον αγώνα του Γιώργου Καρατζαφέρη»18.

Η προσχώρηση του Γεωργίου έκανε κάποια εντύπωση, εφόσον είχε εκλεγεί πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Διπλωματών και επί ΠΑΣΟΚ. Ορισμένες εφη-μερίδες αρκέστηκαν στην ειρωνεία, όπως συνέβαινε τότε με κάθε τι που αφο-ρούσε το ΛΑΟΣ και τον Καρατζαφέρη". Όμως το παρελθόν του Γεωργίου εξη-γεί την προσέγγισή του με το ΛΑΟΣ. Στη διάρκεια της δικτατορίας υπηρέτησε

17. «'Οσοι μας αποκαλούν φασίστες είναι υβριστές και συκοφάντες». Κυριακάτικη Αυρια-νή, 5.3.2006.

18. Αλφα Ένα, 4.10.2003. 19. Πανδώρα, Το Βήμα, 9.10.2003.


ως πρόξενος στη Νάπολη και ταυτόχρονα πολιτικός σύμβουλος στο αρχηγείο του NATO. Ήταν η περίοδος που οι ιταλικές φασιστικές ομάδες είχαν ιδιαίτε-ρους δεσμούς με τους συνταγματάρχες. Στη Νάπολη δρούσε σ' αυτές τις ομά-δες και ο Σπύρος Σταθόπουλος. Την εποχή αυτή θα περιγράψει κάπως σχημα-τικά ο Καρατζαφέρης στο Β' Συνέδριο του ΛΑΟΣ και θα εξηγήσει πώς ο Γεωρ-γίου μεσολάβησε μεταξύ «φασιστών» και «Ερυθρών Ταξιαρχιών», με εντολή της κυβέρνησης της χούντας20. Για τη δράση του Γεωργίου την περίοδο της δι-κτατορίας υπάρχουν σχετικά δημοσιεύματα της μεταπολίτευσης21.

Μ' αυτές τις περγαμηνές ο Γεωργίου αναδείχτηκε αναπληρωτής πρόεδρος του ΛΑΟΣ για «θέματα πολιτικής». Στις βουλευτικές εκλογές του 2007 ο Γεωρ-γίου δεν εκλέχτηκε, αλλά αντικατέστησε στην Ευρωβουλή τον Καρατζαφέρη. Δεν εκλέχτηκε ούτε το 2009 στην Α' Αθηνών, αφού ήρθε τρίτος με 6.286 σταυ-ρούς (μετά τον Πλεύρη και τον Κωνσταντάρα). Με δηλώσεις του πολλές φορές αποκαλύπτει -με καθόλου διπλωματικό τρόπο- τις πραγματικές προθέσεις του κόμματος. Σε εκπομπή του κομματικού καναλιού θα τον ακούσουμε να λέει ότι πρέπει «να βάλουν μυαλό οι Έλληνες ναυτικοί», προσθέτοντας, για όσους δεν κατάλαβαν, ότι πρέπει «να επιτραπεί η χρήση αλλοδαπών πληρωμάτατν, διότι ένας Έλλην ανειδίκευτος εργαζόμενος κοστίζει όσο 5,3 Αιγύπτιοι». Αξιοσημεί-ωτη πρόταση για τον υπαρχηγό του κόμματος που έχει κύριο προγραμματικό στόχο την πάταξη της «λαθρομετανάστευσης»22. Μιλώντας στον Τάσο Τέλλο-γλου πριν από τις εκλογές του 2007, ο Γεωργίου παρουσίαζε τη δική του εκδοχή της «νέας πολιτικής» Καρατζαφέρη: «Εμείς, αν είχαμε τραβήξει το σκοινί στο ζήτημα των μεταναστών που μας ενοχλεί πάρα πολύ, θα μπορούσαμε να φτά-σουμε στο 10%. 10% και στη γωνία. Καλύτερα 5% και στο παιχνίδι, παρά 10% και στη γωνία»23. Η διπλωματική του προϋπηρεσία τον οδηγεί καμιά φορά σε γκάφες, όπως όταν αποκάλεσε «Μακεδονία» την ΠΓΔ Μακεδονίας σε επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου, με αποτέλεσμα να γεμίσουν οι εντός της Ακροδεξιάς αντίζηλοι του Γιώργου Καρατζαφέρη το διαδίκτυο με τη σκηνή αυτή. Όταν βρί-σκεται, όμως, σε κομματικό ακροατήριο, ο πρέσβης αποδεικνύει τα γνήσια ελ-ληνοπρεπή αισθήματά του. Τον Απρίλιο του 2009, στην πανελλήνια συνδιάσκε-ψη της κομματικής νεολαίας στα Καμένα Βούρλα, μόλις ο Καρατζαφέρης υπαι-νίχθηκε ότι πρέπει να καταλάβει η Ελλάδα και τα παράλια της Μικράς Ασίας, ο Γεωργίου σηκώθηκε ενθουσιασμένος και έσπευσε επιδεικτικά να αγκαλιάσει τον ηγέτη του.

20. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 2.3.2006. 21. Βλ., λ.χ., «Η περίπτωση Γ. Γεωργίου», Πολιτικά Θέματα, τ. 39, 12.4.1975, σ. 50. 22. Τηλεάστυ, 28.2.2006. 23. «Νέοι Φάκελοι», ΣΚΑΪ, 9.10.2007.


ΣΠΥΡΟΣ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ

Τρίτος στην Ευρωλίστα του ΛΑΟΣ για το 2004, μετά τον Καρατζαφέρη και τον Γεωργίου. Την ίδια περίοδο διορίστηκε από τον Καρατζαφέρη Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής. Μέλος κι αυτός της οργάνωσης του Πλεύρη 4η Αυγού-στου, και στη συνέχεια στέλεχος του φασιστικού ιταλικού MSI, τον διαδέχτηκε στη θέση του βασικού ιδεολογικού καθοδηγητή του ΛΑΟΣ. Σύμφωνα με τον Ανδρέα Λεντάκη, «στη διάρκεια της δικτατορίας αναδείχθηκε απ' τα βασικά στελέχη της χουντικής ομοσπονδίας Ελλήνων Φοιτητών Ιταλίας. Υπήρξε ο ιδρυτής και πρόεδρος της ομοσπονδίας αυτής την περίοδο 1967-1971. "Εκλέ-χτηκε" αντιπρόεδρος της συνομοσπονδίας Δυτικής Ευρώπης»24. Σε συνεντεύ-ξεις του ο Σταθόπουλος περηφανεύεται για τη σχέση του με την 21η Απριλίου και τους Ιταλούς φασίστες. «Την 21η Απριλίου την πιστέψαμε σαν μια πραγμα-τική επανάσταση που πυροδότησε την επαναστατικότητά μας και γιγάντωσε τον εθνικιστικό αγώνα μας από Ελλάδα»25. Υπήρξε ιδρυτικό στέλεχος σε όλα τα φιλοχουντικά και ακροδεξιά μορφώματα της μεταπολίτευσης: την Εθνική Παράταξη, την ΕΠΕΝ, το ΚΕΜΕ (Κίνημα Ελλήνων Μεταρρυθμιστών) του υπουργού της χούντας Παύλου Μανωλόπουλου, την Εθνική Συμπαράταξη (ΕΝΕΚ-ΕΣΕΣΙ-Κόμμα Ελληνισμού) και, τέλος, την Πρώτη Γραμμή του Πλεύρη.

Για τον τρόπο που ο Σταθόπουλος επιχειρούσε να εισαγάγει ακόμα και αυ-τούσια τη φασιστική ορολογία στο νέο του κόμμα είναι χαρακτηριστικός ο πα-ρακάτω διάλογος στην εκπομπή του Καρατζαφέρη τις παραμονές του Α' Συνε-δρίου του ΛΑΟΣ:

«ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Ποιος είναι ο Κόφι Ανάν που πάει στην Κύπρο; ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ: Το λέει η λέξη. Πάει να ανανίσει την κατάσταση. [...] Για

να καταλήξω στο σύνθημα του κόμματος, Ρήξη και Ανατροπή. Αυτό τα λέει όλα. Αν υπάρχουν Έλληνες που έχουν συκώτια και καρδιά ν' αντιδράσουν. Όσοι είναι. Ας μην είναι πολλοί.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Όσοι έχουν κιοτέψει, στον καναπέ. Όσοι είναι άτακτοι, το Σάββατο στο Συνέδριο, κύριε καθηγητά.

ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ: Και αντιδραστικοί. Αντίδραση είναι αυτό. Δεν είναι αρνη-τική λέξη η αντίδραση. Αντιδράς στο ένστικτο του θανάτου. Ο πεθαμένος δεν αντιδράει.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Το λέει κι ο Αρχιεπίσκοπος αυτό. Κόντρα στο ρεύμα. ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ: Θέλει γερά μπράτσα. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Τα διαθέτουμε. ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ: Τα μπράτσα σου φαίνονται.

24. Ανδρέας Λεντάκης, Το παρακράτος και η 21η Απριλίου, εκδ. Προσκήνιο, Αθήνα 2000, σ. 405 .

25. Συνέντευξη στον Δημήτρη Ζαφειρόπουλο, Ελεύθερος Κόσμος, 11.4.2008.


ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Να βάλουμε στην κουβέντα και τον Δημοσθένη Λιακό-πουλο.

ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ: Να του δ ώ σ ω συγχαρητήρια γ ια τους "κουλτουριαρέους" . Εμένα μου θυμίζουν τους αρουραίους . [ . . .]

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Μιλήσαμε για την ιδεολογία της μάχης και βεβαίως για τους συμβιβασμένους, θα έλεγα εγώ και αργυρώνητους -το προσθέτω εγώ- ηγέ-τες. Είμαστε το κόμμα των ατάκτων.

ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ: Οταν η τάξη είναι άδικη, η αταξία είναι μια αρχή δικαιο-σύνης - δεν θυμάμαι ποιος το είπε.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Αυτή την ώρα επαναστατούμε γι* αυτή την άδικη Νέα Τά-ξη Πραγμάτων.

ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ: Κι είναι η ώρα, τόσοι μαχηταί -διότι σας διαβεβαιώ έχω γνωρίσει στη ζωή μου χιλιάδες- άνθρωποι οι οποίοι έχουν κάτσει στο σπίτι τους, αγωνισταί, οι οποίοι έχουν και το μυαλό και την ψυχή και το θάρρος, έχουν απογοητευθεί μ' αυτή την πολυδιάσπαση στο χώρο... φροντίζουν άλλοι να είμαστε πολυδιασπασμένοι.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Αρα είναι η στιγμή να γίνει προσκλητήριο. ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ: Μα είναι προσκλητήριο. Να γίνει ποταμός. Έλεγα κάποτε,

πεντακόσια κομμάτια πεντακόσιοι νάνοι. Ένα κομμάτι, ένας γίγαντας. Κι εί-ναι γίγαντας ο Ελληνισμός.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Με το χέρι ανοιχτό δεν μπορείς να κάνεις τίποτα. Αν όμως είναι γροθιά...

ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΣ: Μα και η λέξη φασισμός από κει ξεκινά. Μην το πάρουμε ιδεολογικά. Φάσιο στα ιταλικά σημαίνει δέσμη. [...] Αυτό έχει ο φασισμός, τη δέσμη. Δεν πάω να κάνω προπαγάνδα.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Έτσι λοιπόν εμείς είμαστε μια δέσμη, κι αυτό θα φανεί το Σάββατο»26.

Ο Σταθόπουλος εισηγήθηκε την προσέγγιση του ΛΑΟΣ στην ομάδα UEN του Ευρωκοινοβουλίου, όπου βρισκόταν ο παλιός του γνώριμος Φίνι. Μετά το φιάσκο της αποπομπής τους από την UEN, οι σχέσεις του με τον αρχηγό του ΛΑΟΣ ψυχράνθηκαν και πριν από τις ευρωεκλογές του 2009 αποχώρησε από το κόμμα. Μιλώντας στο Στόχο, ο Σταθόπουλος θα υποστηρίξει ότι η αποχώρησή του οφείλεται στην «αριστερή στροφή» του ΛΑΟΣ και στο γεγονός ότι ο Καρα-τζαφέρης θεωρεί Ι.Χ. το κόμμα του27. Αποκαλύπτει, πάντως, την ακροδεξιά το-ποθέτηση του ΛΑΟΣ: «Όντως στο πρώτο συνέδριο του ΛΑΟΣ, οι θέσεις του και το ακροατήριο -χιλιάδες ανθρώπων που παραληρούσαν- αποτελούντο από ψηφοφόρους, στελέχη της Εθνικής Παρατάξεως, της ΕΠΕΝ, της Πρώτης Γραμ-

26. «Ένα βήμα εμπρός», Τηλεάατυ, 16.5.2002. 27. «Ι.Χ. κόμμα το ΛΑΟΣ για τον Σταθόπουλο», Στόχος, 4.6.2009.


μής, του ΕΝΕΚ, του Κόμματος Ελληνισμού και μιας ατελείωτης σειράς εθνικι-στικών οργανώσεων, οι οποίοι έδωσαν έναν τόνο πρωτόγνωρο σε συνέδριο εθνικιστικού κόμματος». Με παράπονο ο Σταθόπουλος θυμίζει ότι ο Καρατζα-φέρης τον θεωρούσε μέντορά του: «[Μου έδειξε ευγνωμοσύνη]. Τώρα αν ήταν ευγνωμοσύνη ή σκοπιμότητα δεν το γνωρίζω πλέον. Με ανέφερε συχνά ως μέ-ντορα του κόμματος. Έλεγε για μένα ό,τι λέει τώρα για την Τζαβέλλα. Εγώ ντρεπόμουν. Όλο ο καθηγητής και ο καθηγητής... Μόνο πρύτανη που δεν με έκανε. Τους αστυφύλακες άλλωστε τους προβίβαζε σε στρατηγούς. Αλλους σε ναυάρχους και πτεράρχους».

Ο πραγματικός καθοδηγητής του Καρατζαφέρη είναι κατά τον Σταθόπουλο ο Κώστας Πλεύρης: «Ο Πλεύρης, ξέρετε, μπορεί να ήταν ο μέντοράς του! Στις σωστές ενέργειές του τον βοήθησε πολύ. Έδωσε χρώμα στο κόμμα εθνικιστι-κό». Όσο για τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του Καρατζαφέρη ως ηγέτη, ο μέχρι πρότινος στενός του συνεργάτης είναι σκληρός: «Δεν θα ήθελα να πω τη λέξη κόμπλεξ. Αλλά ο Καρατζαφέρης υποτιμά τους ανθρώπους γύρω του! Δεν ξέρω τι να πω... Το κόμμα ίσον Καρατζαφέρης! Δεν λειτουργούν όργανα. Το λέω εγώ που πέρασα από όλες τις βαθμίδες. Γραμματέας Κεντρικής Επιτρο-πής, Σύμβουλός του επί Εξωτερικών Θεμάτων Ευρωπαϊκής Ενώσεως, Εκτελε-στικό Γραφείο, Πολιτικό Γραφείο, Κεντρική Διοίκηση. Ήμουν κάθε στιγμή δί-πλα του. Επομένως, έχω την εντύπωση ότι τα όργανα ήταν μόνο για το θεαθή-ναι». Οι διαφωνίες με τον αρχηγό άρχισαν «με την είσοδο στο κόμμα των Βαλ-λιανάτων και της παρέας. Ανθρώπους που μέχρι τότε τους θεωρούσε προς αποφυγήν»28.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΥΛΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

Για μεγάλο διάστημα εκδότης και διευθυντής της κομματικής εφημερίδας Άλφα Ένα και καθημερινός συνομιλητής του αρχηγού στη μεσημεριανή εκπομπή του. Μέλος της πρώτης Διοικούσας Κεντρικής Επιτροπής του ΛΑΟΣ. Πρώην μέλος της Νέας Δημοκρατίας, σύμφωνα με το επίσημο βιογραφικό του που αναρτήθη-κε στην ιστοσελίδα του κόμματος πριν τις δημοτικές εκλογές του 2006. Μαζί με τη Βασιλική Τσαμπιέρη συμμετείχε ως επίσημος εκπρόσωπος του ΛΑΟΣ στο συνδυασμό του Νικήτα Κακλαμάνη. Περηφανευόταν για τον Χίτη πατέρα του2' και υπογράφει μερικά από τα πιο ακραία κείμενα στο κομματικό έντυπο που διηύθυνε. Για λόγους που δεν διευκρινίστηκαν ποτέ δημόσια βρέθηκε εκτός ΛΑΟΣ και συνεργάστηκε με τον Στέλιο Παπαθεμελή. Στις εκλογές του 2007 κα-τέβηκε ως βουλευτής επικρατείας της Δημοκρατικής Αναγέννησης, ενώ μίλησε

28. Στο ίδιο. 29. «Ο λαός έχει το λόγο», Τηλεάστυ, 29.6.2004.


ως εκπρόσωπος 31 πρώην στελεχών του ΛΑΟΣ και είπε ότι προσχώρησαν στο κόμμα Παπαθεμελή «για να υπηρετήσουν τις αξίες της πατρίδας, της Ορθοδο-ξίας και της δίκαιης κοινωνίας, όταν διαπίστωσαν ότι ο κ. Καρατζαφέρης άλλα λέει και άλλα πρεσβεύει»30.

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

Παλιός δημοσιογράφος της κρατικής τηλεόρασης από την περίοδο της δικτατο-ρίας, ο οποίος προσέφερε σε κρίσιμη στιγμή τις υπηρεσίες του στο κανάλι του Καρατζαφέρη και στη συνέχεια αναδείχθηκε στέλεχος του κόμματός του. Είναι από εκείνους που προώθησε ο αρχηγός για να αντισταθμίσει την ομάδα των σκληρών ακροδεξιών που προέρχονταν από την Πρώτη Γραμμή του Πλεύρη και το Ελληνικό Μέτωπο του Βορίδη. Διεκδίκησε την υπερνομαρχία Αθήνας (με τον Α. Γεωργιάδη και τον Π. Θεοδωρακίδη) και εκλέχτηκε νομαρχιακός σύμβουλος στις νομαρχιακές του 2006. Δεν κατάφερε να εκλεγεί στις βουλευτι-κές του 2007 και του 2009. Στις τελευταίες ήρθε τέταρτος (μετά τον Θ. Πλεύρη, τον Δ. Κωνσταντάρα και τον Γ. Γεωργίου) με 2.815 σταυρούς. Γενικός διευθυ-ντής του Ινστιτούτου Εθνικών και Κοινωνικών Μελετών «Ίων Δραγούμης».

Ο Παπαδόπουλος βρέθηκε στο επίκεντρο της δημοσιότητας τον Απρίλιο του 2002, όταν από την εκπομπή του καταφέρθηκε εναντίον του προέδρου της Δη-μοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλου. Αφορμή ήταν ο σχολιασμός από τον πρόε-δρο μιας δημοσκόπησης, στην οποία εμφανιζόταν μεγάλο μέρος των πολιτών να θεωρεί ότι η δικτατορία της 21ης Απριλίου έκανε καλό στον τόπο. Ο πρόε-δρος είχε ευχηθεί να είναι λανθασμένη η δημοσκόπηση και επισήμανε την ανά-γκη επαγρύπνησης απέναντι σε κάθε μορφή τυραννίας. Ο Παπαδόπουλος ανα-ρωτήθηκε «πώς μπορεί να ομιλεί έτσι ο κ. Στεφανόπουλος που ήταν στους δια-δρόμους και τους θαλάμους χουντικών υπουργών και ήθελε να γίνει γενικός γραμματέας σε κάποιο υπουργείο κατά τη δεύτερη δικτατορία του Ιακχννίδη»31. Η αντίδραση της Προεδρίας της Δημοκρατίας ήταν άμεση. Την επομένη απά-ντησε με σκληρή ανακοίνωση: «Ο δημοσιογράφος Βαγγέλης Παπαδόπουλος, ψευδόμενος ασυστόλως, ετόλμησε χθες από τον τηλεοπτικό σταθμό Τηλεάστυ να αμφισβητήσει το δημοκρατικό φρόνημα του Προέδρου της Δημοκρατίας και να αντιστρέψει πλήρως την αλήθεια ως προς τη στάση του κατά την περίοδο της δικτατορίας. Το γελοίο των ισχυρισμών του είναι μεγαλύτερο από την κα-κοήθειά του». Ο Παπαδόπουλος επιχείρησε να μειώσει τις εντυπώσεις. Με επι-στολή του προς τον Διευθυντή του Γραφείου Τύπου της Προεδρίας Δημήτρη Παπαναγιώτου στις 9.5.2002 ισχυρίζεται ότι «τρέφει εκτίμηση και σεβασμό για

30. Κώστας Ζαφειρίου, «Ιησούς Χριστός Νικά...», Espresso, 13.9.2007. 31. «Τεστ Παπ», Τηλεάστυ, 29.4.2002.

2 0 0 ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΧΕΡΙ TOY ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ

το πρόσωπο του Προέδρου» και ότι «ήταν πολύ κοντά του όλα αυτά τα χρό-νια». Ζητά, μάλιστα, να του απαντήσει η Προεδρία «ποια είναι τα ασύστολα ψεύδη που είπα από την εκπομπή μου ώστε να με χαρακτηρίζετε γελοίο και κα-κοήθη». Ο Δημήτρης Παπαναγιώτου απάντησε στις 13.5.2002 σε εξίσου αυστη-ρό τόνο: «Παριστάνετε ότι αγνοείτε δήθεν τα ασύστολα ψεύδη τα οποία είπατε στη γνωστή εκπομπή σας. Παραβλέποντας την προσποίηση αυτή, επαναλαμβά-νουμε ότι όλα όσα είπατε περί των σχέσεων τάχα του Κωνσταντίνου Στεφανο-πούλου με το δικτατορικό καθεστώς ήσαν και είναι καθ' ολοκληρίαν ψευδή». Αφού περιγράφει τη δράση του Στεφανόπουλου επί δικτατορίας η επιστολή κα-ταλήγει: «Ουδείς ποτέ, πλην υμών, ετόλμησε ποτέ να του προσάψει αντίθετη προς τα δημοκρατικά φρονήματα συμπεριφορά. Συνεπώς, οι χαρακτηρισμοί των ισχυρισμών σας ως γελοίων και κακοήθων ήσαν δικαιολογημένοι».

Θορυβημένος από την έκταση που πήρε η υπόθεση, ο Καρατζαφέρης κάλεσε σε απολογία τον Παπαδόπουλο με επίσημο έγγραφο του καναλιού που υπογρά-φει ο Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας City News Α. Ε. Κωνσταντίνος Σκαν-δαλάκης: «Η αναφορά σας -με προσωπική σας πρωτοβουλία- για σχέσεις του Προέδρου της Δημοκρατίας με ανθρώπους της δικτατορίας του Ιωαννίδη είχε ως αποτέλεσμα, όπως γνωρίζετε, δριμύτατη απάντηση της Προεδρίας και εμπλοκή του Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου. Κατόπιν των ανωτέρω και προ-κειμένου ο Σταθμός να υπερασπιστεί την αξιοπιστία του, σας καλούμε να μας δώσετε αποδείξεις των ισχυρισμών σας μέχρι το πρωί της Τρίτης 7.5.2002». Ο Παπαδόπουλος αναδιπλώθηκε, ζητώντας κάλυψη της ΕΣΗΕΑ προκειμένου να κατονομάσει τις «πηγές» του, αλλά τελικά το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεό-ρασης καταδίκασε το κανάλι σε πρόστιμο 30.000 ευρώ, επειδή έκρινε ότι «ο εν λόγω ισχυρισμός του τηλεπαρουσιαστού ήταν ανακριβής και ενείχε έλλειψη σε-βασμού στο θεσμό του Προέδρου της Δημοκρατίας», ενώ ο τηλεπαρουσιαστής «μπορούσε και έπρεπε να εξακριβώσει την αλήθεια και η αναφορά στη συμπε-ριφορά του Προέδρου της Δημοκρατίας κατά την περίοδο της δικτατορίας να είναι πλήρης και να μην είναι ανακριβής» (απόφαση 57/25.9.2002).

Με αφορμή το σάλο που προκλήθηκε από τους ισχυρισμούς του Παπαδό-πουλου, το Ποντίκι αποκάλυψε ότι ο δημοσιογράφος ήταν «υμνητής της χού-ντας, ο οποίος ως Ευάγγελος Παπαδόπουλος (και όχι Βαγγέλης όπως τώρα) έγραψε (το '72) βιβλίο γλείφοντας τον δικτάτορα Παπαδόπουλο με τίτλο Το πορτραίτο ενός προέδρου ή πέντε χρόνια επανάστασης»*2.0 Παπαδόπουλος με επιστολή του στην Ελεύθερη Ώρα αρνήθηκε ότι υπήρξε υμνητής της χούντας και επικαλέστηκε το γεγονός ότι έγραψε και για άλλες 50 προσωπικότητες, ενώ αν έγλειφε το δικτάτορα θα είχε μεγαλύτερο μισθό επί δικτατορίας". Η αλήθεια

32. «Τώρα επετέθη στον ΠτΔ ο υμνητής της χούντας», Ποντίχι, 9.5.2002. 33. «Ο Βαγγέλης Παπαδόπουλος απαντά στο Ποντίκι», Ελεύθερη Ώρα, 19.5.2002.


είναι ότι οι απόψεις που εκφράζει σ' αυτή τη βιογραφία του δικτάτορα ο Ευάγ-γελος Παπαδόπουλος δικαιολογούν το χαρακτηρισμό που του έδωσε το Ποντί-κι. Μάλιστα εκτενή αποσπάσματά της δημοσιεύτηκαν την περίοδο της μεταπο-λίτευσης στο περιοδικό Αντί ως χαρακτηριστικό παράδειγμα φιλοχουντικού πονήματος34.

Στην αρχή του βιβλίου, το οποίο εκδόθηκε με δικά του έξοδα, ο Παπαδό-πουλος σκιαγραφεί τον συνεπώνυμό του δικτάτορα: «Παπαδόπουλος; Ποιος να ήτανε άραγε; Τον φανταζόμουν σκληρό, δυνατό, έξυπνο παλικάρι, τολμηρό και τον ζήλεψα ειλικρινά. Θέλετε λόγω ηλικίας, θέλετε από ιδιοσυγκρασία, οι δυναμικές στιγμές είχαν πάνω μου μεγάλη επιρροή και με τραβούσαν. [...] Ανε-ξάρτητα αν αυτό συνδυάζονταν με την πολιτική και οπωσδήποτε θα μπορούσε να κατηγορηθεί από τους δημοκρατικούς» (σ. 8). Ακολουθεί η ειδυλλιακή περι-γραφή της ιδιωτικής ζωής του δικτάτορα: «Μέσα στο σπίτι του μια υπηρέτρια βοηθά στις δουλειές του σπιτιού που δέχεται περήφανα το χαρακτηρισμό "λο-χία" και είναι το δεξί χέρι της κυρίας Δέσποινας Παπαδοπούλου. Για τον Γ. Παπαδόπουλο η σπιτική γαλήνη και η αγάπη της γυναίκας του είναι ένα καθη-μερινό ξεκούρασμα και ένα καινούργιο ξεκίνημα για την άλλη μέρα το πρωί» (σ. 28).

Κατά τον συγγραφέα οι πολίτες θαυμάζουν τον δικτάτορα: «Εκείνο που θαυμάζει κανείς στον σημερινό πρωθυπουργό της Ελλάδος είναι ότι κάθε φορά που έρχεται σ' επαφή με ομάδα πολιτών ή κι ενός ακόμη συνομιλητού του, η δύναμη της προσωπικότητός του σε κερδίζει από την πρώτη στιγμή, ενώ το πά-θος στην ομιλία και η λάμψη των ματιών του σε καθηλώνουν» (σ. 27). «Οι Έλληνες σήμερα βλέπουν στο πρόσωπο του Γ. Παπαδόπουλου τον άνθρωπο που είναι ιδεαλιστής, δημοκράτης, ψύχραιμος, έξυπνος, μεθοδικός, έμπιστος, σοβαρός, πιστός, ένθερμος, δυνατός, επίμων» (σ. 57). Το βιβλίο προχωρά και σε ανοιχτή υποστήριξη του στρατιωτικού καθεστώτος: «Καλή η ελευθερία και η ειρήνη και η δικαιοσύνη και η ισότητα. Και δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην τις επιθυμεί. Αλλά όλα είναι συνάρτηση του χρόνου και του τόπου όπου ζουν. Και όλα πρέπει να τα αντιμετωπίζουμε κάτω από ένα πρίσμα εθνικό. Δεν μπο-ρείς, επειδή εσύ θέλεις την ελευθερία, να αφήνεις τον κομμουνιστή χάριν της ελευθερίας αυτής να σε σφάζει με το κονσερβοκούτι ή να παραχωρεί τη Μακε-δονία στη Βουλγαρία. Δεν μπορείς, επειδή εσύ θέλεις την ειρήνη, να μένεις απροετοίμαστος και να είσαι ευάλωτος στις κατακτητικές διαθέσεις του γείτο-να. Φιλελεύθερος είναι ο Γ. Παπαδόπουλος, αλλά όταν τον καλεί το καθήκον, θα εφαρμόσει μια τακτική που ενδεχομένως να σε περιορίσει, για να σε σώσει» (σ. 74). Μάλιστα ο συγγραφέας δεν βλέπει και καμιά διάδοχη κατάσταση: «Σε ποιον ηγέτη να παραχωρήσει την διαδοχή [ο Παπαδόπουλος], όταν κι αυτός ο

34. «Τα άνθη της μωρίας». Αντί. τχ. 17, 19.4.1975.


Παναγιώτης Κανελλόπουλος καταθέτει υπέρ των κομμουνιστών στα Στρατοδι-κεία;» (σ. 55).

Σε άλλα σημεία του βιβλίου θα βρούμε αυτούσιες θέσεις που θα προβληθούν μετά 30 χρόνια από το ΛΑΟΣ: «Ο ελληνισμός και η ορθοδοξία, οι δυο πηγές της ελληνικής ζωής σκεπάστηκαν από τα φύλλα του "ευρωπαϊσμού", με αποτέλε-σμα οι Έλληνες να πίνουν, χρόνια τώρα, το θολό νερό του ευρωπαϊκού αθεϊ-σμού, του αναρχισμού - στις μέρες μας και του μοντερνισμού» (σ. 76). «Η εθνι-κή μας κληρονομιά ή θα χαθεί μέσα στο δυτικοευρωπαϊκό συρφετό ή θα νικήσει και θα προπορευθεί. Γιατί στους λόγους του πρωθυπουργού που αναφέρονται στο θέμα αυτό, θα πρέπει κάθε φορά να αναρωτιόμαστε αν συμφέρει, αν εξυπη-ρετεί, και αν πρέπει η Ελλάδα να γίνει Ευρώπη ή η Ευρώπη Ελλάδα!» (σ. 78). «Σήμερα είναι ίσως η μοναδική εποχή που ο ένας δεν μπορεί να κατηγορήσει τον άλλο για φασίστα! Διότι αν συγκρίνει τα καθεστώτα όλων των χωρών της γης, τους κυβερνήτες, τις ενέργειές τους και τις σχέσεις που έχουν μεταξύ τους, τα οικονομικά συμφέροντα που διέπουν τα κράτη, την δύναμη των τραστ, του κεφαλαίου, του κομμουνισμού και κυρίως την τοποθέτηση που έχει ο καθένας. Πώς να ξεχωρίσεις σήμερα ποιος είναι ο δημοκράτης και ποιος ο φασίστας; Ποιος είναι ο ελεύθερος και ποιος ο ανελεύθερος;» (σ. 79). Το βιβλίο κλείνει με πραγματικό ύμνο στο δικτάτορα, προβλέπει το δημοψήφισμα για το πολιτειακό και τη μεταπήδηση του δικτάτορα στην «Προεδρία της Δημοκρατίας» και κατα-λήγει: «Το πορτραίτο του ηγέτη της Απριλιανής Επανάστασης Γεωργίου Παπα-δοπούλου δεν κρέμεται μόνον πάνω από τα γραφεία των προϊσταμένων των δημοσίων υπηρεσιών. Είναι ανηρτημένο στην ψυχή κάθε Έλληνα πατριώτη» (σ. 90).

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΙΔΗΣ

Απόστρατος αξιωματικός, πρώην εκπρόσωπος Τύπου στο Στρατηγείο της Νό-τιας Πτέρυγας του NATO. Από τη θέση αυτή θα αναπτύξει ιδιαίτερες σχέσεις με τον ελληνικό Τύπο και η παραίτησή του θα προκαλέσει κύμα δηλώσεων απο-γοήτευσης. «Αλεπού του NATO» τον αποκαλεί η εφημερίδα Έθνος (22.5.2000), και ο Δήμος Βερύκιος δηλώνει ότι «οφείλω να ομολογήσω δημόσια ότι ο τα-ξίαρχος Παναγιώτης Θεοδωρακίδης είναι Ελληναράς»35, ενώ η Αννα Παναγιω-ταρέα θεωρεί ότι η αποχώρησή του είναι «απώλεια για τις ένοπλες δυνάμεις» και εύχεται «τις εμπειρίες του να τις χρησιμοποιήσει αλλού, για το καλό της πατρίδας»36. Τώρα γνωρίζουμε ότι όντως χρησιμοποίησε «αλλού» αυτές τις εμπειρίες του. Εκλέχτηκε με το ΛΑΟΣ νομαρχιακός σύμβουλος το 2006, ορίστη-

35. Alpha News. 6.8.2002. 36. MEGA. 2.10.2001.

ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ 2 0 3

κε από τον Καρατζαφέρη συντονιστής του εκλογικού αγώνα το φθινόπωρο του 2007, αλλά μετά την αποτυχία του στις βουλευτικές εκλογές παραιτήθηκε από το κόμμα, καταγγέλλοντας τους μέχρι τότε συναγωνιστές του για ακραίες πολι-τικές θέσεις, τον πρόεδρό του για τις θετικές αναφορές του στη χούντα και τον Μεταξά, ενώ καταφέρθηκε και εναντίον του συνυποψήφιου του Κώστα Αϊβα-λιώτη, ο οποίος απέφυγε να εκπληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις37. Από την πλευρά των εσωκομματικών του αντιπάλων η παραίτησή του θεωρή-θηκε «λιποταξία». Σε άλλη συνέντευξή του38, ο Θεοδωρακίδης θα δηλώσει ότι έφυγε επειδή δεν είναι «ελληνοπώλης», θα επαναλάβει ότι «ο Καρατζαφέρης στις προγραμματικές του δηλώσεις έκανε κατευθείαν αναφορά στη χούντα και τον Μεταξά», θα κατηγορήσει το ΛΑΟΣ ότι «καλλιεργεί φοβικότητα και εκμε-τάλλευση του θρησκευτικού συναισθήματος», ενώ θα παραδεχτεί ότι «το ΛΑΟΣ είναι ένα άκρως προσωποπαγές, "προεδρικό" κόμμα, το οποίο με ένα αγοραίο πολιτικαντισμό προσπαθεί να λειτουργήσει στηριζόμενο και χρησιμοποιώντας ανθρώπους συγκυριακά και κατά περίπτωση, ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα».

Μετά από λίγους μήνες ο απόστρατος πολιτευτής επανέκαμψε στο κόμμα διακριτικά, με αποτέλεσμα να προκαλέσει την έκρηξη των συνυποψήφιων του στον Πειραιά: «Διάβασα στην Άλφα Ένα ότι ο Θεοδωρακίδης τοποθετήθηκε στην Γραμματεία Ιδεολογίας του ΛΑΟΣ! Για όσους το ξέχασαν, στη γνωστή συ-νέντευξή του στην Ελευθεροτυπία, με τίτλο "Δεν έχω θέση στον ΛΑΟΣ", είχε καθυβρίσει το κόμμα και τους βουλευτές μας ως "ακραίους", "δογματικούς", "μισαλλόδοξους", "με ρατσιστικές πρακτικές", "δημαγωγούς". Το πολιτικό αλ-τσχάιμερ βλάπτει σοβαρά την υγεία, όλων μας»39.

ΑΔΩΝΙΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

Μαθητής κι αυτός του Κώστα Πλεύρη, ο Αδωνις Γεωργιάδης διατέλεσε εκπρό-σωπος του κόμματος και τον Νοέμβριο του 2009 ορίστηκε από τον Καρατζαφέ-ρη Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής. Προέρχεται από τη φοιτητική παρά-ταξη της Νέας Δημοκρατίας ΔΑΠ, ενώ ήταν και μέλος του κόμματος Πολιτική Ανοιξη. Εκλέχτηκε βουλευτής Β' Αθηνών το 2007 και το 2009. Το 2002 έγραψε βιβλίο με τίτλο Ομοφυλοφιλία στην Αρχαία Ελλάδα: ο μύθος καταρρέει, και θέμα μία από τις κλασικές εμμονές του ιδεολογικοπολιτικού ρεύματος της Ακροδεξιάς, δηλαδή την υπεράσπιση του ανδρισμού των προγόνων. Η πολιτι-

37. «Δεν έχω θέση στον ΛΑΟΣ», συνέντευξη στη Μαρίνα Μάνη, Κυριακάτικη Ελευθεροτυ-πία, 21.10.2007.

38. «Ο Καρατζαφέρης υμνούσε τη χούντα και τον Μεταξά», συνέντευξη στη Μαρία Φωκια-νού. Δημοτικό Μέλλον, 29.10.2007.

39. Χρήστος Χαρίτος, «Ο ΣΥΡΙΖΑ μας δείχνει το δρόμο», Ελεύθερος Κόσμος, 1. 11.2008.


κή καριέρα του ξεκίνησε από τις τηλεοπτικές εκπομπές παρουσίασης ειδικών «εθνωφελών» βιβλίων στο κομματικό κανάλι Τηλεάστυ και στον ιδιωτικό σταθμό τοπικής εμβέλειας Blue Sky. Προπαγάνδιζε επί μέρες το φιλοχιτλερικό βιβλίο του Κώστα Πλεύρη, χωρίς να δείχνει το εξώφυλλό του, και καλούσε τους τηλεθεατές να τηλεφωνήσουν για να μάθουν το «φοβερό» περιεχόμενό του40. Στις ίδιες εκπομπές προβάλλει και άλλα βιβλία χουντικών (όπως του Γε-ωργίου Γεωργαλά) ως «πολύ σημαντικά».

Ο Άδωνις Γεωργιάδης έχει αναθέσει στον αδελφό του Λεωνίδα να καλωσο-ρίζει κάθε μεσημέρι τους τηλεθεατές, λέγοντας ότι πρόκειται για μια «συγκλο-νιστική εκπομπή», για μια «ανεπανάληπτη εκπομπή», για μια «επαναστατική», «φανταστική», «απίστευτη» και «ιστορική εκπομπή»41. Χαρακτηριστικός του μέτρου της εκπομπής είναι και ο κατάλογος των σημαντικών συγγραφέων που επιλέγουν τα δυο αδέλφια: «Οι γίγαντες του ελληνικού πνεύματος είναι ο Σω-κράτης, ο Πλάτων, ο Αριστοτέλης, ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Γιάννης Μα-κρυγιάννης και ο Σαράντος Καργάκος. Όλοι αυτοί δίνουν απάντηση σε αυτούς που προσπαθούν να μας μειώσουν καθημερινά»42. Το κλειδί της επιτυχίας είναι η κινδυνολογία: «Η εκπομπή δίνει έναν τιτάνιο αγώνα ενάντια στον αφελληνι-σμό που συστηματοποιημένα πια επιχειρείται στην πατρίδα μας», μας λέει ο Λεωνίδας Γεωργιάδης43. «Θα ειπωθούν πράγματα που δεν τα 'χετε ξανακούσει. Η Ελλάς βάλλεται από παντού. Η πατρίδα μας πεθαίνει πνευματικά»44. Για να πείσουν τους υποψήφιους πελάτες τους, οι αδελφοί Γεωργιάδη φτάνουν να ισχυριστούν ότι τα βιβλία που πουλάνε είναι «περίπου» απαγορευμένα: «Η εκ-πομπή παρουσιάζει βιβλία, τα οποία σχεδόν έχουν απαγορευτεί στις μέρες μας», μας λέει ο Λεωνίδας Γεωργιάδης, «αν και είναι τα ωραιότερα βιβλία τα οποία κυκλοφορούν στην ελληνική βιβλιαγορά»45. Και επιμένει: «Παρουσιά-ζουμε βιβλία τα οποία ταράζουν τα νερά, γι' αυτό είναι σχεδόν απαγορευ-μένα»46. «Μια εκπομπή που παρουσιάζει τα ωραιότερα βιβλία, τα σημαντικό-τερα πονήματα, αν και, ξέρετε, είναι αυτά τα οποία τα έχουν απαγορεύσει οι γνωστοί κύκλοι. Εμείς εδώ όχι μόνο δεν τα έχουμε απαγορεύσει, αλλά τα προ-ωθούμε»47.

Οι αδελφοί Γεωργιάδη, όπως και όλοι οι τηλεεθνικιστές (Βελόπουλος, Λια-

40. Βλ. παραπάνω. Κεφ. V. 41. «Ελλήνων Έγερσις», Τηλεάστυ, 17.3.2006, 13.7.2006, 22.3.2007, 10.9.2007, 12.9.2007,

14.9.2007. 42. Στο ίδιο, 17.3.2006. 43. Στο ίδιο, 11.9.2006. 44. Στο ίδιο, 12.9.2007. 45. Στο ίδιο, 26.2.2007. 46. Στο ίδιο. 12.3.2007. 47. Στο ίδιο. 22.3.2007.


κόπουλος, Πλεύρης κ.λπ.), θεωρούν ότι επιτελούν ένα είδος εθνικού έργου, μια βαριά «εθνική αποστολή» που τους έχει ανατεθεί άνωθεν. Από αυτή την άποψη θυμίζουν έντονα τους τηλεευαγγελιστές στις ΗΠΑ, οι οποίοι συνδυάζουν την «ιερή αποστολή» με το υψηλό ποσοστό κέρδους. Είναι χαρακτηριστικά τα λό-για του Αδωνι Γεωργιάδη: «Την προβολή των βιβλίων δεν τη θεωρώ εμπορική πράξη. Τη θεωρώ πολιτική πράξη. Διότι με αυτό τον τρόπο, με τα βιβλία που δείχνουμε, προσπαθούμε να ξυπνήσουμε συνειδήσεις, και να κάνουμε τους συ-μπολίτες μας να καταλάβουν πέντε πράγματα παραπάνω»"18. Βέβαια, όταν σφίγγουν τα πράγματα, ο Γεωργιάδης ξεχνάει τα μεγάλα λόγια για «πολιτικές πράξεις» και ισχυρίζεται ότι απλώς πουλάει βιβλία. Όταν ο Ιός αποκάλυψε στην Ελευθεροτυπία τη σκανδαλώδη προβολή του υμνητικού για τον Χίτλερ και τους ναζί αντισημιτικού βιβλίου του Κώστα Πλεύρη στην εκπομπή «Ελλή-νων Έγερσις», ο Γεωργιάδης απάντησε ότι «δεν είναι εκατομμυριούχος» και το «εμπορεύεται όπως όλοι»49.

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΒΕΛΟΠΟΥΛΟΣ

Επί χρόνια τηλεβιβλιοπώλης του χώρου της εθνικιστικής Δεξιάς στη Θεσσαλονίκη, με εκπομπές σε διάφορα τοπικά κανάλια (Θεσσαλονίκη TV, Ερμής TV, Best TV). Ανταγωνιστής του Λιακόπουλου, διεκδικεί την ίδια εμπορική και πολιτική πε-λατεία του «χώρου» στη Θεσσαλονίκη, αλλά κέρδισε μετά από σκληρή μάχη το χρίσμα του τοπικού εκπροσώπου του ΛΑΟΣ. Στο επίσημο βιογραφικό του ανα-φέρει ότι «η ανάμιξή του στην πολιτική για πρώτη φορά ήταν στις εθνικές εκλο-γές του 2004, όταν έλαβε μέρος στο ψηφοδέλτιο του ΛΑΟΣ»50. Βέβαια σε ορι-σμένες τηλεοπτικές του εκπομπές και συνεντεύξεις αναφέρει ότι υπήρξε στέλεχος της νεολαίας ΠΑΣΟΚ και κάποια στιγμή διαγράφηκε εξαιτίας των απόψεών του51. Ευρύτερα γνωστός έγινε ο Βελόπουλος όταν ανέλαβε τη διοργάνωση μιας ετήσιας φιέστας της Ακροδεξιάς στην παραλία της Θεσσαλονίκης, μπροστά στον έφιππο ανδριάντα του Μεγάλου Αλεξάνδρου52. Όπως έχει παραδεχτεί ο ίδιος, πρόκειται για μια εκδήλωση της Χρυσής Αυγής και του Στόχου: «Εγώ θέλω να εί-μαι ξεκάθαρος και απέναντι σε σας που ακούτε την εκπομπή. Η εκπομπή "Ελλη-νόραμα" και ο Κυριάκος Βελόπουλος θέλει να σας κοιτάει στα μάτια και να σας μιλάει ειλικρινά. Δεν την ξεκίνησα την εκδήλωση. Την ξεκίνησε η Χρυσή Αυγή, ξε-

48. Στο ίδιο, 18.9.2007. 49. Ιός, «Το ΛΑΟΣ και ο ναζισμός του κ. Πλεύρη», Ελευθεροτυπία, 5.8.2005. 50. Από την προσωπική του ιστοσελίδα: http://velopoulos.gr/index.php?option=

com_contem&task=view&id=12&Itemid=27 (τελευταία πρόσβαση 30.8.2009). 51. « 1.800.000 είναι οι μετανάστες», συνέντευξη στον Θεόδωρο Χατζηγώγο, Ελεύθερος Κό-

σμος, 14.10.2007. 52. Ιός, «Γοργόνες και μάγκες». Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 23.6.2002.

http://velopoulos.gr/index.php?option=


καθαρισμένα, και ο αείμνηστος Καψάλης. Αυτοί είναι οι προπομποί, αυτοί ήταν οι μπροστάρηδες. Ακολούθησε ο Δίαυλος Ελλήνων»53.

Η οργάνωση Δίαυλος Ελλήνων έγινε γνωστή το καλοκαίρι του 2002, όταν ο Βελόπουλος ως πρόεδρός της κάλεσε από την τηλεόραση τους ομοϊδεάτες του να παρέμβουν στο Διεθνές Φεστιβάλ Βιβλίου που είχε οργανωθεί στο ίδιο ση-μείο της νέας παραλίας της Θεσσαλονίκης, για να αποσυρθούν κάποια βιβλία που προέρχονταν από την ΠΓΔ Μακεδονίας. Συγκεντρώθηκαν πράγματι 200 οπαδοί του και επέβαλαν το κρύψιμο των βιβλίων που εκείνοι θεώρησαν «ύπο-πτα». Ανάμεσά τους και βιβλία παντελώς άσχετα με οτιδήποτε θα μπορούσε να επισύρει την μήνιν του κάθε εθνικόφρονα, όπως όλα τα βλάχικα βιβλία που προέρχονταν από την ΠΓΔ Μακεδονίας, γραμμένα με λατινικό αλφάβητο. Ανά-μεσά τους και μεταφράσεις των κλασικών στα βλάχικα. Ακόμα και ένα βιβλίο μακροοικονομίας. Είχε αυτό το άτιμο το πρόθεμα «Μακ» και τους μπέρδεψε54.

Τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου ο Βελόπουλος θα εκστρατεύσει με τους οπαδούς του εναντίον του 7ου διεθνούς επιστημονικού συμποσίου «Αρχαία Μακεδονία» που διοργάνωνε το ΙΜΧΑ (14-19.10.2002), με αφορμή το γεγονός ότι δύο από τις εξήντα ανακοινώσεις αναφέρονταν στη μαγεία και την ομοφυ-λοφιλία στην Αρχαία Μακεδονία55. Το συμπόσιο διακόπηκε, ενώ οι σύνεδροι φυγαδεύτηκαν κάτω από τα γιουχαίσματα των αγανακτισμένων τηλεοπαδών. Ο καθηγητής φιλοσοφίας στο ΑΠΘ Γεράσιμος Βώκος θα τονίσει ότι «παρόμοι-ες αντιλήψεις, τηρουμένων βεβαίως όλων των αναλογιών, είχαν κυριαρχήσει στη ναζιστική Γερμανία»56.

Ο Βελόπουλος είχε θέσει σε εφαρμογή τη χρήση των τηλεοπτικών του εκπο-μπών για να ξεσηκώσει τους εθνικόφρονες τηλεοπαδούς του ήδη από το 1997, όταν καλούσε από το κανάλι Ερμής TV σε αντισυγκέντρωση διαμαρτυρίας για την εκδήλωση της Ένωσης για τη Δημοκρατία στα Βαλκάνια (Ε.ΔΗ.Β), όπου συμμετείχαν Τούρκοι και Έλληνες επιχειρηματίες. Η αντισυγκέντρωση αυτή στις 30.10.1997 κατέληξε σε επεισόδια με τη συμμετοχή κάθε λογής ακροδεξιών ομάδων57.

Σε δημοσίευμά της η Αυγή αποκάλεσε τον Βελόπουλο «εθνικοπαράφρονα», με αφορμή κινητοποιήσεις στη Θεσσαλονίκη για το ζήτημα των ταυτοτήτων58. Ο Βελόπουλος κατέθεσε αγωγή εναντίον της Αυγής και του διευθυντή της Κώ-

53. «Ελληνόραμα», Τηλεάστυ, 8.6.2002. 54. Ιός, ό.π. 55. Ιός, «Οι καλοί χριστιανοί της Θεσσαλονίκης», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 10.11.2002. 56. Γεράσιμος Βώκος, «Το Πανεπιστήμιο της σιωπής», Το Βήμα, 27.10.2002. Στο ίδιο φύλλο

της εφημερίδας δημοσιεύονται επίσης σχετικές τοποθετήσεις των καθηγητών Μιχάλη Τιβέριου, Παναγιώτη Φάκλαρη και Χριστίνας Κουλούρη.

57. Ιός, «"Προβοκάτορες" με ονοματεπώνυμο». Ελευθεροτυπία, 8.11.1997. 58. «Πυρετός προετοιμασίας για το πρώτο συλλαλητήριο». Αυγή, 13.6.2000.


στα Κάρη για το χαρακτηρισμό αυτό. Σε πρώτο βαθμό η αγωγή απορρίφθηκε, αλλά το Εφετείο Θεσσαλονίκης έκανε δεκτό τον Μάιο του 2003 ότι ο χαρακτη-ρισμός «εθνικοπαράφρων», ιδίως συνοδευόμενος από το επίθετο «γνωστός», συνιστά δυσφήμηση και καταδίκασε εφημερίδα και διευθυντή σε αποζημίωση 58.000 ευρώ. Όταν εξαντλήθηκαν τα εγχώρια ένδικα μέσα, οι καταδικασθέντες έκαναν προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Στρασβούργου, το οποίο τον Ιούνιο του 2008 τους δικαίωσε59.

Αντίθετα από τον ομότεχνό του Γεωργιάδη, ο Βελόπουλος είναι πολυγρα-φότατος. Από την καθημερινή εκπομπή του στο Τηλεάστυ δεν παραλείπει να πουλά τα δικά του προσωπικά πονήματα, τα οποία κατά κανόνα εκδίδει στις δικές του εκδόσεις (Κάδμος). Μάλιστα δεν διστάζει να παρουσιάζει ως «μνη-μειώδες» το βιβλίο που έχει γράψει ο ίδιος: «Γι' αυτό επιμένω στο δίτομο μνη-μειώδες έργο που πρώτη φορά γράφτηκε στην Ελλάδα από Έλληνα, με τον τίτ-λο Διεκδικούμε. Δύο τόμοι. Τηλεφωνήστε τώρα για να το παραλάβετε. Τρία χρόνια έκανε για να γραφτεί ένα βιβλίο. Όχι άρπα κόλλα. Τρία χρόνια!»60 Για ένα άλλο βιβλίο του ο Βελόπουλος επιφυλάσσει τον μετριοπαθέστερο χαρακτη-ρισμό «εξαίρετο» («Να παρουσιάσω και πάλι το εξαίρετο αυτό βιβλίο Ελλήνων Προϊστορία»). Το βασικό του βιβλίο είναι το Η Ελλάδα αιμορραγεί, το οποίο κυκλοφορεί σε τόμους που εκδίδονται σε άτακτα χρονικά διαστήματα και στην πραγματικότητα αποτελεί συμπίλημα δημοσιευμένων κειμένων με ασύνδετη θε-ματολογία, εμπνευσμένη από το περιεχόμενο της τηλεοπτικής εκπομπής του συγγραφέα. Για το πολιτικό περιεχόμενο του πονήματος μαρτυρά η προλογική σημείωση του συγγραφέα ότι άντλησε «αυτούσιες πολύτιμες πληροφορίες και γνώση» από τον Καψάλη (του Στόχου), τον Γεωργαλά (προπαγανδιστή της χούντας), τον Χολέβα (υπουργό της χούντας), και τους (εθνικοσοσιαλιστές) Δενδρινό, Πλεύρη και Χαραλαμπόπουλο.

Στον υπότιτλο, το βιβλίο εμφανίζεται ως «το απαγορευμένο βιβλίο για τους Έλληνες». Φυσικά ουδέποτε απαγορεύτηκε το βιβλίο αυτό. Πρόκειται για πα-ραπλανητικό διαφημιστικό τρικ. Εντούτοις υπάρχει «απαγορευμένο» βιβλίο του Βελόπουλου, μόνο που αυτό το «απαγόρευσε» ο ίδιος. Πρόκειται για το Ιη-σούς και Δίας, Ορθοδοξία και Δωδεκάθεο. Εκάς οι βέβηλοι. Μόλις κυκλοφόρη-σε το βιβλίο αυτό, στο οποίο ο συγγραφέας αντιγράφει διάφορες απόπειρες συνδυασμού του Χριστιανισμού και της «Πατρώας Θρησκείας», ξεσηκώθηκαν αυτοί στους οποίους απευθύνεται και ο ίδιος και το κόμμα του. Πρώτη η εφη-μερίδα Espresso κατήγγειλε «Σοκ από βιβλίο που χαρακτηρίζεται ως το βλα-

59. Προσφυγή αρ. 15909/06, απόφαση 5.6.2008. Το κείμενο της απόφασης http://www.nsk.gr/edad/ee486.pdf. Για το ιστορικό του χαρακτηρισμού «εθνικοπαράφρων», βλ. το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, http://www.sarantakos.com/language/eqnikoparafr.html.

60. «Ελληνόραμα», Τηλεάστυ, 10.5.2002.

http://www.nsk.gr/edad/ee486.pdf

http://www.sarantakos.com/language/eqnikoparafr.html


σφημότερο που έχει γραφεί ποτέ»61, ενώ ο συγγραφέας ματαίωσε την παρου-σίαση του έργου του στο Βελίδειο, κάτω από το φόβο ότι θα αντιδρούσαν αγα-νακτισμένα μέλη παραεκκλησιαστικών ομάδων, οι ίδιοι δηλαδή που μέχρι τότε ακολουθούσαν τις δικές του προτροπές. Ο Βελόπουλος υποχρεώθηκε να ανα-δημοσιεύσει το βιβλίο με πολυσέλιδη εισαγωγή, προσπαθώντας να πείσει για τα χριστιανικά του αισθήματα. Ο καθ' ύλην αρμόδιος της Εκκλησίας πρωτοπρε-σβύτερος Κυριακός Τσουρός, γραμματέας της Συνοδικής Επιτροπής επί των αιρέσεων, δεν θα δεχτεί τις δικαιολογίες του Βελόπουλου, κρίνοντας ότι «η "πίστη" του στον Χριστό είναι μια νεοεποχίτικη αντιχριστιανική κακοδοξία»62. Τελικά, μπροστά στον κίνδυνο να χάσει το μισό του κοινό, ο Βελόπουλος προ-χώρησε στην αδιανόητη αυτολογοκρισία, πραγματοποίησε μάλιστα και ανοιχτή εκδήλωση στο Βελίδειο (στις 23.2.2003) για να δηλώσει έμπρακτα τη μεταμέ-λειά του και να επιβεβαιώσει τα ορθόδοξα φρονήματά του. Όσο για τις επίμα-χες σελίδες του βιβλίου που σκανδάλισαν, καθώς εμφάνιζαν τον Χριστό γήινης και μάλιστα ελληνικής καταγωγής, τα έχει αντιγράψει από το «έγκριτο», όπως λέει, περιοδικό Απολλώνειο Φως61. Μόνο που το περιοδικό αυτό είναι ανοιχτά εθνικοσοσιαλιστικό, με ύμνους στον Χίτλερ και τους Έλληνες μιμητές του, ενώ μοιράζει για δώρο τη σημαία με τη σβάστικα.

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ

Η πιο καλτ εκδοχή των τηλεπλασιέ «εθνωφελών» βιβλίων. Κουμπάρος και στε-νός συνεργάτης του Καρατζαφέρη στη Θεσσαλονίκη. Ήταν αυτός που άνοιξε το δρόμο και στους άλλους, μεταφέροντας το κλίμα των ιδιωτικών καναλιών της Θεσσαλονίκης και της Πιερίας στο Telecity/Τηλεάστυ. Ο Λιακόπουλος έκλεινε τη μεσημεριανή εκπομπή του Καρατζαφέρη από το στούντιο του Τηλεά-στυ στη Θεσσαλονίκη, με νέα από το χώρο του ακροδεξιού κινήματος, αλλά κυ-ρίως με τηλεπωλήσεις βιβλίων. Η εκπομπή του ονομαζόταν «Δυνατά κι Ελληνι-κά». Μετά τη ρήξη του με τον Καρατζαφέρη περιορίζεται στο εμπορικό κομμά-τι της εθνικής του δραστηριότητας, αλλά κατά καιρούς ρίχνει γέφυρες στον πα-λιό του αρχηγό.

Η ρήξη του με τον Βελόπουλο κορυφώθηκε τον Ιούνιο του 2002, όταν από την εκπομπή του στο κανάλι Ωμέγα δηλώνει ότι «δεν θα παραβρεθώ ξανά σε παρόμοιο εορτασμό για τον Αλέξανδρο»64 και φιλοξενεί τον Γιάννη Κουριαν-

61. Μαρίνα Πολατίδου, «Νόθος γιος Έλληνα στρατιώτη ο Χριστός!», Espresso, 28.2.2003. 62. Κυριακός Τσουρός, «Ο Ιησούς Χριστός του Νεοπαγανισμού», Διάλογος, τχ. 37-38,

2004. 63. Κυριάκος Βελόπουλος, Ιησούς και Δίας. Ορθοδοξία και Δωδεκάθεο. Εκάς οι βέβηλοι.

εκδ. Κάδμος, Θεσσαλονίκη 2003, σ. 182-188. 64. «Ελλήνων Πολιτεία», Ωμέγα, 10.6.2002.


νίδη του Ελληνικού Μετώπου, που κι αυτός δηλώνει ότι αποχωρεί από τη διοργάνωση. Ο Λιακόπουλος χαρακτηρίζει «θλιβερό» το ζήτημα και ανακοι-νώνει ότι αποχώρησε και ο Καψάλας65. Από την πλευρά του, ο Βελόπουλος θα τον ειρωνευτεί για το γεγονός ότι διεκδίκησε την πατρότητα της επέμβασης για την απόσυρση των βιβλίων της ΠΓΔ Μακεδονίας από το Βαλκανικό περίπτερο του Διεθνούς Φεστιβάλ Βιβλίου. Λιακόπουλος και Βελόπουλος θα ξανασυ-ναντηθούν στην αντισυγκέντρωση των αγανακτισμένων πολιτών που διέλυσαν το συμπόσιο για την Αρχαία Μακεδονία66. Πολυγραφότατος κι αυτός, πουλάει κυρίως βιβλία δικά του ή ομοϊδεατών του. Ξεκίνησε από ένα δίτομο ογκώδες πόνημα για το πώς «εφαρμόζονται» τα «Πρωτόκολλα της Σιών» και συνέχισε με κάθε λογής συνωμοτικές παραφιλολογίες. Μετά την απομάκρυνση του από τον Καρατζαφέρη προχώρησε τις θεωρίες του ακόμα περισσότερο, συνδυά-ζοντας τη λατρεία στον Πούτιν με ασυναρτησίες για κάποια πλάσματα «που ζουν ανάμεσά μας», εκπροσωπώντας τους «Νεφελίμ», τους οποίους έκλεισαν στα Τάρταρα, στο «χάλκινο κούφιο εσωτερικό της γης», οι «Ελ». Το «γένος των Ελ» το δημιούργησε ο Δίας, «ένας γαλαζοαίματος ανθρωπόμορφος Νεφε-λίμ»67.

Επειδή ακόμα και οι τηλεπελάτες του είναι λίγο δύσκολο να αφομοιώσουν τον ριζοσπαστικό αυτό λόγο, ο Λιακόπουλος επιστρατεύει το απόλυτο επιχεί-ρημα: «Οι συνωμοσιολόγοι θεωρούν δεδομένο ότι πίσω από το κεφάλαιο κρύ-βονται οι Εβραίοι που θέλουν να κυριαρχήσουν στον πλανήτη και να επιφέ-ρουν τη σιωνιστική δικτατορία. [...] Ρωτώ λοιπόν τους συνωμοσιολόγους. Τι θεωρείτε πιο πιθανό; Να είναι οι Εβραίοι τέτοιες διάνοιες και τόσο υπερευφυ-είς και να έχουν πετύχει κάτι τέτοιο, ή πίσω από όλα αυτά να κρύβεται κάποιος που όντας αθάνατος και έχοντας εκατομμύρια βοηθούς σε όλο τον κόσμο προ-σπαθεί εδώ και χιλιάδες χρόνια να στήσει το παγκόσμιο κράτος του χωρίς να έχει το άγχος των χρονικών περιορισμών που εμείς οι άνθρωποι έχουμε;»68

Μια αντισημιτική ανασκευή του αντισημιτισμού.

ΧΡΙΣΤΟΣ ΓΟΥΔΗΣ

Καθηγητής Αστροφυσικής Πανεπιστημίου Πατρών, Πρόεδρος Δ.Σ. του Ινστι-τούτου Εθνικών και Κοινωνικών Μελετών «Ίων Δραγούμης», δηλαδή του θινκ τανκ του ΛΑΟΣ. Την ίδια δουλειά έκανε και στη Νέα Δημοκρατία, προτού απο-

65. Δημοσιογράφος και τηλεσχολιαστής ανάλογων εκπομπών. Συνεργάτης του Κώστα Πλεύρη στην 4η Αυγούστου.

66. Βλ. παραπάνω. 67. Λιακόπουλος Γιατί και πώς ζουν ανάμεσά μας, τ. 7, εκδ. Λιακόπουλος, Θεσσαλονίκη

2008, σ. 9-10. 68. Στο ίόιο. α. 11-12.


φασίσει το μεγάλο άλμα. Υπήρξε συντονιστής της Ομάδας Ιδεολογίας και Πο-λιτικής του Ινστιτούτου «Κωνσταντίνος Καραμανλής» και πρόεδρος της Διοι-κούσης Επιτροπής του Ινστιτούτου Πολιτικής «Κωνσταντίνος Τσάτσος». Από τότε είχε επισημανθεί η απόκλισή του προς μια λαϊκή εθνικιστική δεξιά, ενώ ο ίδιος αυτοπροσδιορίζεται ως αναρχοδεξιός. Ενδιαφέρον έχει το γεγονός ότι ο «θεωρητικός» του ΛΑΟΣ έχει εμμονή στην ανάλυση της Δεξιάς, ενώ το κόμμα στο πρόγραμμά του αποκρούει το διαχωρισμό Δεξιάς-Αριστεράς. Τα δύο βασι-κά πολιτικά βιβλία του Γούδη δίνουν τη δική του απάντηση στο περιεχόμενο του όρου Δεξιά69. Στο δεύτερο, το οποίο εκδόθηκε μετά την προσχώρησή του στο ΛΑΟΣ το 2007, ορίζει τη Δεξιά ως «σύμμεικτη ιδεολογία καθαρού λόγου και "παράνοιας"», γιατί η Δεξιά «είναι όπως ο χρόνος, όλοι γνωρίζουμε τι εί-ναι αλλά κανείς δεν συμφωνεί στον ορισμό της».

ΙΩΑΝΝΗΣ ΣΧΟΙΝΑΣ

Παλαίμαχο στέλεχος πολλών ακροδεξιών και εθνικοσοσιαλιστικών οργανώσε-ων της μεταπολίτευσης. Εκδότης επί χρόνια του Πλεύρη και του Λεπέν, εντά-χθηκε στο ΛΑΟΣ και απέκτησε τη δική του εκπομπή τηλεπωλήσεων βιβλίων στο Τηλεάστυ, με το όνομα «Μαχόμενος Ελληνισμός». Τον ίδιο τίτλο είχε και το μηνιαίο περιοδικό του. Υποψήφιος νομαρχιακός σύμβουλος του Καρατζαφέρη στις εκλογές του 2002, δεν θα προσαρμοστεί στην ευέλικτη πολιτική του αρχη-γού του και θα βρεθεί εκτός ψηφοδελτίων στις βουλευτικές εκλογές του 2007. Οι δημόσιες δηλώσεις του ότι δεν είναι Χριστιανός, αλλά οπαδός της «Πατρώ-ας Θρησκείας», υποχρέωσαν τον Καρατζαφέρη να τον αποσύρει. Ο ίδιος δεν πιστεύει ότι αυτός ήταν ο λόγος: «Ο κ. Καρατζαφέρης γνωρίζει ότι δεν είμαι Χριστιανός εδώ και έξι χρόνια που πήγα και τον βρήκα»70. Ο αρχηγός τού ζή-τησε να κατεβάσει τους τόνους ενόψει εκλογών: «Μου είπε ότι είμαι πολύ σκληρός και μου συνέστησε "να πετάξω την μπάλα στα χωράφια" μέχρι τις εκλογές, διότι μπορεί να γίνουν ανά πάσα στιγμή. [...] Γνωρίζω πολύ καλά για-τί κόπηκα, είναι εσωκομματικοί λόγοι, αλλά δεν θέλω να τους πω. Εγώ ψήφισα ΛΑΟΣ στις εκλογές της 16ης Σεπτεμβρίου. Θα σας πω γιατί. Εγώ δεν γίνομαι αδελφή στα 57 μου χρόνια. Επέλεξα εθνικιστές υποψηφίους και έδωσα πολύ μεγάλη μάχη γι' αυτούς. Ήθελα να είναι μέσα στη Βουλή συγκεκριμένα άτομα, γιατί τους έχω μεγάλη εμπιστοσύνη, είναι η νέα γενιά των Ελλήνων Εθνικι-στών». Στην ίδια συνέντευξη ο Σχοινάς αποκαλύπτει ότι ο ίδιος έδωσε γραμμή

69. Γούδης, Χρίστος, Η κουλτούρα της Δεξιάς, εκδ. Αγνωστο, Αθήνα 2005, και Γούδης, Χρί-στος, Ανατομία της Δεξιάς, εκδ. Κάκτος, Αθήνα 2007.

70. «Με στοχοποίησε ο Τσαγκαρουσιάνος», συνέντευξη στον Θεόδωρο Χατζηγώγο, Ελεύθε-ρος Κόσμος, 7.10.2007.


να ψηφιστεί ο Θάνος Πλεύρης και να «θαφτεί» ο Παναγιώτης Θεοδωρακίδης: «Του το είχα πει. Βουλευτής δεν θα βγεις και θα σου ανταποδώσω με εβραϊκούς τόκους και επιτόκια αυτό που μου έκανες».

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΑΪΒΑΛΙΩΤΗΣ

Στενός συνεργάτης του Γιώργου Καρατζαφέρη από το 2004, όταν εκλέχτηκε στην Ευρωβουλή ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ. Εκπρόσωπος Τύπου του κόμματος. Είχε διατελέσει συνεργάτης των ευρωβουλευτών της Νέας Δημοκρατίας Γιάννη Μαρίνου και Σταύρου Ξαρχάκου, καθώς και του Νικήτα Κακλαμάνη της Πολι-τικής Ανοιξης. Ο Καρατζαφέρης τον κάλυψε, όταν αποκαλύφθηκε ότι ήταν φυ-γόστρατος, ενώ έχει ασκηθεί αγωγή εναντίον του από τρεις ευρωβουλευτές της Νέας Δημοκρατίας (Κωστή Χατζηδάκη, Χρήστο Φώλια, Ιωάννη Αβέρωφ) για δημοσιεύματα στο περιοδικό Νέμειης της Λιάνας Κανέλλη τα οποία υπέγραφε κάποιος Κώστας Κυδωνιάτης71.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΘΑΝΟΣ

Οικονομολόγος, στέλεχος της απριλιανής χούντας. Δεν έχει οργανική σχέση με το ΛΑΟΣ, αλλά το κανάλι του Γ. Καρατζαφέρη τον καλεί συχνά ως επαΐοντα επί οικονομικών θεμάτων72, ενώ και ο ίδιος τον έχει κατονομάσει ως ιδανικό υπουργό Οικονομικών στη μελλοντική κυβέρνηση του κόμματός του. Ο Θάνος μετέχει και σε εκπομπές άλλων καναλιών με σκοπό να υπερασπίσει το έργο της χούντας στον οικονομικό τομέα73. Πέρα από τον πολιτικό του ρόλο, ενδιαφέ-ρον έχει και το επιστημονικό υπόβαθρο του ανθρώπου αυτού. Ο Meynaud τον θεωρεί χαρακτηριστική περίπτωση μεταξύ των προσώπων «μέτριας επιστημο-νικής ποιότητος και αμφιβόλου ηθικού παρελθόντος», στις υπηρεσίες των οποίων ήταν υποχρεωμένη να προσφεύγει η χούντα: «Η ανάθεση υψηλότατων λειτουργημάτων (της γενικής γραμματείας του Υπουργείου του Συντονισμού και της εκπροσώπησης στο Συμβούλιο των διοικητών της Διεθνούς Τράπεζας Αναπτύξεως και Ανασυγκροτήσεως) σε πρόσωπο -τον Κ. Θάνο- που εκτέθηκε κατά το πρόσφατο παρελθόν με την υποβολή στο Πανεπιστήμιο Αθηνών διδα-κτορικής διατριβής, χωρία της οποίας αποτελούσαν πιστή αντιγραφή παλαιό-τερου υπομνήματος Αμερικανού καθηγητή, καθώς αποκάλυψε απορρίπτοντας την υποψηφιότητά του ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος καθηγητής Ξ.

71. Ιός, «Η Νέμεσις του κ. Κυδωνιάτη», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 4.5.2008. 72. «Αυτοδιαλύεται η ΟΝΕ. Επιστρέφει η δραχμή;» συνέντευξη στον Θανάση Μυλωνόπου-

λο. Άλφα Ένα, 6.12.2003. 73. Σπύρος Ζουρνατζής, Γρηγόρης Μιχαλόπουλος, 21η Απριλίου 1967. Μύθοι και αλήθεια,

εκδ. Μιχαλόπουλος, Αθήνα 1998, σ. 227-306.


Ζολώτας. Όπως είναι γνωστό, ο κυριότερος οικονομικός σύμβουλος του υπουργού του Συντονισμού Μακαρέζου74, Κ. Θάνος, άρχισε τη σταδιοδρομία του με μια επιστημονική πλαστογραφία, υποβάλλοντας το 1960 στο αμερικανι-κό πανεπιστήμιο Κολούμπια μια διδακτορική διατριβή που είχε αντιγράψει από ανάλογο έργο άλλου οικονομολόγου (οι καθηγητές που κατήγγειλαν ότι υπέστησαν λογοκλοπές από τον οικονομικό εγκέφαλο της δικτατορικής κυβέρ-νησης είναι ο Αμερικανός Β. Η. Beckhart και ο Καναδός οικονομολόγος J. Κ. Galbraith)»75.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΧΑΡΙΤΟΣ

Συνεργάτης του Βορίδη από την περίοδο της Νεολαίας ΕΠΕΝ, που είχε ιδρύσει ως προσωπικό του κόμμα ο δικτάτορας Παπαδόπουλος. Στη συνέχεια τον ακο-λούθησε στην ίδρυση του Ελληνικού Μετώπου και προσχώρησε μαζί με τα άλ-λα στελέχη της οργάνωσης του στο ΛΑΟΣ το 2005. Μέλος της Κεντρικής Επι-τροπής του κόμματος, ήρθε δεύτερος το 2007 και τρίτος το 2009 στην Α' Πει-ραιά με 1.929 σταυρούς έναντι 2.630 του πρώτου, Βαΐτση Αποστολάτου.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΒΙΡΛΑΣ

Δημοσιογράφος, μέλος της πρώτης Διοικούσας Κεντρικής Επιτροπής του ΛΑΟΣ που συγκροτήθηκε τον Δεκέμβριο του 2001. Με την παρθενική του ομι-λία στο καθοδηγητικό όργανο του κόμματος, θα δώσει το πολιτικό στίγμα του: «Από το '74 μέχρι σήμερα αγωνιζόμεθα εις τα μετερίζια των εθνικών αγώνων με όλες τις πολιτικές παρατάξεις, από τον Γαρουφαλιά και τον Στεφανόπουλο, από την ΕΠΕΝ και τη Νέα Δημοκρατία, και δυστυχώς αποτύχαμε»76. Υποψή-φιος νομαρχιακός σύμβουλος του Καρατζαφέρη στις εκλογές του 2002. Δεν θα μπορέσει να κατανοήσει την εφαρμογή της πολιτικής του Δούρειου Ίππου και θα βρεθεί μετέωρος. Παραμένει αρθρογράφος του Στόχου, με κριτική προς την πορεία του ΛΑΟΣ, και εκπρόσωπος του πρώην Πατριάρχη Ιεροσολύμων Ειρη-ναίου.

74. Η σχέση των δύο στελεχών της χούντας ήταν και συγγενική. Ο Θάνος ήταν γυναικάδελ-φος του Μακαρέζου (Σταύρος Ζορμπαλάς, Ο νεοφασισμός στην Ελλάδα - 1967-1974, εκδ. Σύγ-χρονη Εποχή, Αθήνα 1978, σ. 242-3).

75. Jean Meynaud, Οι πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα, β' τόμος, μτφρ. Π. Μερλόπουλος, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 2002, σ. 432-3.

76. Άλφα Ένα, 8.12.2008.


ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΚΑΡΑΧΑΑΙΟΣ

Μέλος της πρώτης Διοικούσας Κεντρικής Επιτροπής του ΛΑΟΣ που συγκροτή-θηκε τον Δεκέμβριο του 2001, πρώην πρόεδρος της ΝΕΟΣ, νεολαίας του ΛΑΟΣ, και στη συνέχεια μέλος της «Γραμματείας Ιδεολογικού ΛΑΟΣ» και πολιτευτής του κόμματος. Διατηρεί στενές σχέσεις με τον Καρατζαφέρη, του οποίου είναι προσωπικός φίλος και κουμπάρος. Ο Καραχάλιος δηλώνει «εθνικοκοινωνι-στής», οπαδός του «εθνικού κοινωνισμού», που αποτελεί μετάφραση (όπως και ο «εθνικοσοσιαλισμός») του γερμανικού όρου Nationalsozialismus, δηλαδή του ναζισμού. Οι απόψεις που προβάλλει στην προσωπική του ιστοσελίδα δεν αφή-νουν καμιά αμφιβολία για τη σχέση του με το ναζισμό: «Σε ό,τι αφορά τον Εθνικοκοινωνισμό που ενστερνίζομαι και προβάλλω, έχω πολλαπλώς ξεκαθα-ρίσει ότι αποτελεί την ιδεολογία που κινείται με γνώμονα τα συμφέροντα του Έθνους και της Κοινωνίας των Ελλήνων και την ταυτόχρονη εξυπηρέτηση των δύο αυτών Δομικών Οντοτήτων του Ελληνισμού. Υποστηρίζω με πάθος το κρι-τήριο της Κοινής Καταγωγής και της Φυλετικής Καθαρότητας (όμαιμον και ομόφυλον) για τους Έλληνες Πολίτες, την ανάγκη σύνδεσης του Έλληνα με τη Γη που ορίζει για οικολογικούς και γεωπολιτικούς λόγους και την υποχρέωση της αποδόσεως Τιμής προς τους προγόνους και τους απογόνους που προηγή-θηκαν και θα εξελίξουν το Γένος των Ελλήνων αντιστοίχως. Αυτή είναι η ιδεο-λογία μου και δεν θα απολογηθώ σε κανέναν γι' αυτήν. Αλλοι θα μου απολογη-θούν. Το Κοινό Αίμα που ρέει στις φλέβες μας, η Λευκή Ευρωπαϊκή Φυλή που έχει για Γενάρχες τους Έλληνες, η Ιερότητα της Ελληνικής Γης (ελεύθερης ή αλύτρωτης) και ο Κώδικας της Ελληνικής Τιμής είναι Αξίες Ακατάλυτες. Κα-μία Δημοκρατία δεν ανταποκρίνεται στο χρέος της αν δεν λαμβάνει υπόψη της τη θέληση του Ελληνικού Έθνους και Λαού, αν δεν είναι Εθνική και Λαϊκή. Πι-στεύω ακράδαντα ότι ο σχηματισμός μιας Ενιαίας Εθνικοκοινωνικής Παράτα-ξης εδώ, σ' αυτό τον Τόπο που γεννήθηκε η ιδεολογία του Εθνικοκοινωνισμού είναι πράξη Εθνικής Ευθύνης και Αναγκαιότητας».

Με άλλα λόγια, ο κουμπάρος αναγγέλλει την ίδρυση ναζιστικής παράταξης μέσα από το ΛΑΟΣ. Ολα τα στοιχεία της ναζιστικής ιδεολογίας παρόντα: «φυ-λετική καθαρότητα», «λευκή φυλή», «σύνδεση με τη γη». Blut und Boden (Αίμα και Γη) που έλεγε και ο πρώτος διδάξας. Όσο για τον ίδιο τον Χίτλερ, ο Καρα-χάλιος εξηγεί σε άλλο του κείμενο ότι «το μεγαλύτερο θύμα (της σημερινής κα-τάστασης) είναι η πολιτική θεωρία του Εθνικού Κοινωνισμού και οι υποστηρι-κτές αυτού». Και συνεχίζει: «Πολιορκητικός κριός εναντίον του Εθνικού Κοι-νωνισμού είναι ο μπαμπούλας του Αδόλφου Χίτλερ. Λησμονούν ότι οι βασικές αρχές του Πατριωτικού Κινήματος έχουν τις ρίζες τους στην κοιτίδα του πολι-τισμού στην Ελλάδα. Λησμονούν ότι ολόκληρος ο Ελληνικός λαός, επομένως και οι Έλληνες Εθνικοκοινωνιστές, κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο πολέμη-σαν τον Γερμανό κατακτητή». Μαθαίνουμε, λοιπόν, ότι οι Έλληνες ναζί του


'40 πολέμησαν κατά του Χίτλερ. «Η μόνη διαφορά μεταξύ Δύσεως και Γερμα-νίας», συνεχίζει ο Καραχάλιος, «εστιάζονταν στα γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα και μόνον». Συνεπώς, ναζισμός και δημοκρατία είναι ένα και το αυτό.

Όσο για τα εγκλήματα του ναζισμού, «μέσα σε μια πολεμική ατμόσφαιρα υπάρχουν πάντοτε παράγοντες ανθρώπινοι που ενεργούν απάνθρωπα. Στοι-χειοθετεί, όμως, τούτο για την καταπολέμηση μιας ιδεολογίας και την εξάλειψη της το κριτήριο της αντικειμενικότητας; Αν η προσωπικότητα του Α. Χίτλερ συνεπάγεται την επικινδυνότητα του Πατριωτικού Κινήματος για καταγγελλό-μενα εγκλήματα του ανδρός που ωστόσο εκδικάστηκαν, τότε τι πρέπει να ισχύ-ει για τα Φιλελεύθερα και σοσιαλμαρξιστικά καθεστώτα αναφορικά με μια σει-ρά δραματικών γεγονότων!»77

Ο κατάλογος αυτός των στελεχών του ΛΑΟΣ θα μπορούσε να είναι μακρύτε-ρος, αλλά η καταγραφή και άλλων περιπτώσεων δεν θα πρόσθετε στην εικόνα της ηγετικής ομάδας του κόμματος. Αλλωστε, όπως αναφέραμε και στην αρχή αυτής της ενότητας, το κόμμα είναι υπόθεση ενός ανθρώπου. Ο Καρατζαφέρης, τουλάχιστον μέχρι στιγμής, έχει κατορθώσει να ανακυκλώσει μεγάλο μέρος του στελεχικού του δυναμικού χωρίς ιδιαίτερους τριγμούς στην κομματική συνοχή. Και εδώ σημαντικό ρόλο παίζει η ισχύς του τηλεοπτικού λόγου. Όποιος τολμά να διαχωρίσει τη θέση του, κινδυνεύει να δει τον πρώην αρχηγό του να τον πε-ριλαμβάνει από την τηλεοπτική του εκπομπή με βαριές κατηγορίες. «Κάποιος μέθυσος», θα πει ένα μεσημέρι ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ για πρώην στενό συνερ-γάτη του, «που πριν από έξι μήνες κατακεραύνωνε τις εταιρείες δημοσκοπήσε-ων, τώρα λέει ότι ο ΛΑΟΣ δεν θα μπει στη Βουλή. Είναι κάποιοι άνθρωποι που ενώ έχουν ταλέντο, αφήνουν τα πάθη να τους κατακυριεύουν. Δεν υπάρχει χει-ρότερο πράγμα από το ποτό. Η εξάρτηση επιτρέπει στις πιο χειρότερες εκφρά-σεις να αναδύονται»78.

77. Αποσπάσματα από τα προσωπικά ιστολόγια του Καραχάλιου, http://karachalios-spiros.blogspot.com και http://ethnapopsis.blogspot.com (τελευταία ανάκτηση 20.11.2009).

78. «Ελλάδα γεια σου», Τηλεάστυ, 27.2.2007.

http://ethnapopsis.blogspot.com

Ε Π Ι Μ Ε Τ Ρ Ο

Ο ρατσισμός με το γελαστό πρόσωπο

Η προσωπική πολιτική πορεία του Γιώργου Καρατζαφέρη και η ιστορική συ-γκρότηση του ΛΑΟΣ δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία για το χαρακτήρα του κομ-ματικού αυτού εγχειρήματος. Το ΛΑΟΣ διαθέτει όλα τα χαρακτηριστικά των πολιτικών κομμάτων που εντάσσονται στο ρεύμα της σύγχρονης ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς, διατηρώντας -όπως και κάθε ένα απ' αυτά- τα ιδιαίτερα γνωρί-σματα της πολιτικής συγκυρίας που το γέννησε και της ιστορικής εξέλιξης κάθε χώρας. Παρασυρμένοι από την αντιφατικότητα του πολιτικού του λόγου και τις διαφοροποιήσεις στην κομματική του ρητορεία, πολλοί συμπεραίνουν ότι έχει μετατοπιστεί από τα άκρα σε μια απλώς νεοσυντηρητική πλευρά του πολι-τικού φάσματος. Η μελέτη των ντοκουμέντων που παρουσιάσαμε δεν επιβεβαι-ώνει αυτή την εκδοχή.

Όσο για την προσωπικότητα του αρχηγού του ΛΑΟΣ, ασφαλώς δεν είναι δύσκολο να την αναγνωρίσουμε στις παρακάτω γραμμές: «Η εικόνα του οργι-σμένου μέσου Έλληνα που προβάλλει, του φωνακλά που δεν χαρίζει κάστανα, το λέγειν του, οι επιτήδειες "μπηχτές" του, ικανές να προκαλέσουν εκρήξεις γέ-λιου και οι οποίες αντισταθμίζονται πάραυτα με σοβαρές δηλώσεις, το ταλέντο του ως ηθοποιού και γελωτοποιού που ξέρει να φέρνει το πλήθος στα νερά του, όλα αυτά τον καθιστούν φαινόμενο των μέσων ενημέρωσης». Είναι αυτούσιο κείμενο για την προσωπικότητα του Λεπέν, γραμμένο από έναν από τους πιο έγκριτους μελετητές της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς1. Εμείς απλώς αντικαταστή-σαμε τον «μέσο Γάλλο» με τον «μέσο Έλληνα».

Δεν πρόκειται για τον «ορισμό» της Ακροδεξιάς, ζήτημα στο οποίο επιχει-ρούν να μετατοπίσουν τον δημόσιο προβληματισμό για το φαινόμενο οι σύγ-χρονοι απολογητές του πολιτικού αυτού ρεύματος2. Αλλωστε οι ειδικευμένοι κοινωνιολόγοι και πολιτικοί επιστήμονες έχουν καταμετρήσει δεκάδες σχετι-

1. Pierre Milza, Οι Μελανοχίτωνες της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ακροδεξιά από το 1945 μέ-χρι σήμερα, επιμ. Ν. Βουλέλης, μτφρ. Γ. Καυκιάς, εκδ. Scripta, Αθήνα 2004, σ. 387.

2. Γιάννης Κολοβός, Άκρα Δεξιά και Ριζοσπαστική Δεξιά, εκό. Πελασγός, Αθήνα 2005.


κούς ορισμούς, χωρίς να είναι βέβαιοι και οι ίδιοι για την επιστημονική αξία καθενός απ' αυτούς. Όπως αναφέρει ο Hainsworth, «ο Mudde σε πρόσφατη έρευνά του εξετάζει 26 διαφορετικούς ορισμούς της Ακροδεξιάς και εντοπίζει περίπου 58 διαφορετικά χαρακτηριστικά που έχουν αποδώσει σ' αυτήν διάφο-ροι αναλυτές»3. Παρόλο που η διακύμανση των ορισμών αυτών εμφανίζει με-γάλο εύρος, είναι δεδομένο ότι ορισμένα στοιχεία καταλαμβάνουν κεντρική θέ-ση στη συγκρότηση της σύγχρονης Ακροδεξιάς: ο εθνικισμός, η ξενοφοβία, ο ρατσισμός, η έμφαση στο νόμο και την τάξη, η απόδοση του ρόλου του αποδιο-πομπαίου τράγου στους μετανάστες, ο τονισμός της εθνικής ταυτότητας, η αμ-φισβήτηση της σύγχρονης δημοκρατίας και η υποστήριξη ενός ισχυρού κρά-τους.

«Έθνος, εθνική ταυτότητα και εθνοκεντρισμός είναι κεντρικά στοιχεία στο σύστημα αξιών της Ακροδεξιάς. Το έθνος επενδύεται με καθαρότητα, με τις ρί-ζες και με μια προσωπικότητα ηρωική. Έτσι, πολυεθνικά, διεθνικά ή παγκό-σμια σχήματα θεωρούνται ξένες και επικίνδυνες αντεθνικές απειλές για την ταυτότητα και την πολιτισμική ακεραιότητα του έθνους. Η μετανάστευση από τον Τρίτο Κόσμο, το Ισλάμ, ο κομμουνισμός, η πολυπολιτισμικότητα και η πα-γκοσμιοποίηση, εδώ αμφισβητούνται ιδιαίτερα. Μολονότι αποδέχονται την αγορά και τον καπιταλισμό, τα ακροδεξιά κόμματα, όπως το Front National, δεν αισθάνονται βολικά με το πλήρως ελεύθερο εμπόριο, εφόσον αυτό μπορεί να θεωρηθεί ότι υπονομεύει το έθνος. Έτσι, μέσω του εθνολαϊκισμού, υιοθετεί-ται όλο και περισσότερο ο οικονομικός προστατευτισμός και ο υποτιθέμενος πατριωτικός λόγος εναντίον των δήθεν (ή των πραγματικών) καταστροφών της παγκοσμιοποίησης. Παραπειστικά συνθήματα -"η Γερμανία για τους Γερμα-νούς", "η Γαλλία για τους Γάλλους"- χρησιμοποιούνται κατά της μετανάστευ-σης και της παγκοσμιοποίησης, αφού τα ακροδεξιά κόμματα ταυτίζονται με τον "απλό άνθρωπο" και, ταυτόχρονα, επιδιώκουν να στεγάσουν το "λαϊκό" τους εκλογικό σώμα»4. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλα αυτά τα στοιχεία ενυ-πάρχουν στην πολιτική ιδεολογία του ΛΑΟΣ. Αλλωστε αυτό που διακρίνει με μεγαλύτερη σαφήνεια τους υποστηρικτές των ακροδεξιών λαϊκιστικών κομμά-των από το υπόλοιπο εκλογικό σώμα είναι η προτεραιότητα που δίνουν σε δύο ειδικά ζητήματα: τη μετανάστευση και την επίκληση του νόμου και της τάξης5. Και μ' αυτό το κριτήριο αναγνωρίζουμε πάλι τους οπαδούς του Γιώργου Κα-ρατζαφέρη.

Δεν είναι όμοος μόνο το περιεχόμενο του όρου «Ακροδεξιά» που προβλημα-

3. Paul Hainsworth, «Εισαγωγή: η ακροδεξιά», στο Hainsworth (επιμ.), Η Ακροδεξιά. Ιδεο-λογία-Πολιτική-Κόμματα, πρόλογος, επιμ. ελληνικής έκδοσης Β. Γεωργιάδου, μτφρ. Θ. Αθανα-σίου, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2004, σ. 56-57.

4. Στο ίδιο, α. 62-63. 5. Hans-Georg Betz, Radical Right-wing Populism, St. Martin's Press, Νέα Υόρκη 1994, σ. 64.

Ο ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΕΛΑΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ 2 1 7

τίζει τους μελετητές της. Ακόμα και για τον κατάλληλο όρο που πρέπει να χρη-σιμοποιηθεί για να περιγράψει το σύγχρονο αυτό φαινόμενο υπάρχει ασυμφω-νία στο πλαίσιο της επιστημονικής κοινότητας. Τι είναι πιο δόκιμο; Να μιλάμε για Ακρα (ή εξτρεμιστική) Δεξιά (extreme right) όπως επιμένουν ο Hainsworth6

και ο Ignazi7, για Ριζοσπαστική Δεξιά, όπως προτιμά ο Kitschelt8, για Νεολαϊ-κισμό ή Ριζοσπαστικό Δεξιό Λαϊκισμό, όπως εισηγείται ο Betz9; Και ειδικά στην Ελλάδα, πώς θα αντιμετωπίσουμε το πρόσθετο πρόβλημα της μετάφρασης ορισμένων απ* αυτούς τους όρους, π.χ. πώς θα αποδοθεί καλύτερα η διαφορά του «extreme right» από το «far right» που προβληματίζει τους μεταφραστές; Είναι λύση η διάκριση μεταξύ «ακραίας» και «άκρας» Δεξιάς; Ο προβληματι-σμός αυτός δεν είναι ακαδημαϊκός. Επειδή η περιγραφή του πολιτικού φαινο-μένου είναι ιδεολογικά φορτισμένη, και επειδή σε κάθε χώρα οι διάφοροι όροι έχουν στο παρελθόν χρησιμοποιηθεί για την περιγραφή ανόμοιων φαινομένων, από την τελική επιλογή του όρου εξαρτάται ώς ένα σημείο ο τρόπος αντιμετώ-πισης της αντιδραστικής ιδεολογίας της Ακρας Δεξιάς, αλλά και η τελική ενσω-μάτωση αυτού του είδους των κομμάτων στο πολιτικό παιχνίδι.

Προκειμένου να αποκρούσουν τον κακόφημο (για τα ελληνικά μεταδικτατο-ρικά δεδομένα) όρο «Ακρα Δεξιά», στελέχη του ΛΑΟΣ με διαφορετική προέλευ-ση συγκλίνουν στην επιλογή του χαρακτηρισμού «ριζοσπαστική Δεξιά» για να ορίσουν το κόμμα τους. Αυτό συμβαίνει, λ.χ., με τη μελέτη του Κολοβού10. Αλλά από τη στιγμή που οι τρεις πολιτικοί οι οποίοι επιλέχθηκαν για να υποστηρί-ξουν αυτή την άποψη στον πρόλογο του βιβλίου δεν είναι άλλοι από τον χου-ντικό και φυλετιστή Δημήτριο Δημόπουλο, τον θαυμαστή του Πλεύρη Γεωργιά-δη και τον αρχηγό του λεπενικού Ελληνικού Μετώπου Βορίδη, τα επιχειρήμα-τά τους είναι υπονομευμένα". Αλλωστε, μπορεί στην Ελλάδα ο συνδυασμός «ριζοσπαστικότητας» και «Δεξιάς» να φέρνει στο νου την προδικτατορική Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση, σε άλλες χώρες, ωστόσο, χρησιμοποιείται για να

6. Paul Hainswonh, The Extreme Right in Western Europe. Routledge, Νέα Υόρκη 2008. 7. Piero Ignazi, Extreme Right Parties in Western Europe, Oxford University Press, Νέα Υόρ-

κη 2003. 8. Herbert Kitschelt. The Radical Right in Western Europe, The University of Michigan Press,

Μίσιγκαν 1995. 9. Hans-Georg Betz, Radical Right-wing Populism, St. Martin's Press, Νέα Υόρκη 1994, και

Hans-Georg Betz και Stefan Immerfall (επιμ.). The New Politics of the Right, St. Martin's Press, Νέα Υόρκη 1998.

10. Γιάννης Κολοβός, ΆχραΔεξιά..., ό.π. 11. Ας σημειωθεί εδώ ότι ο συγγραφέας στη διδακτορική εργασία του, που προηγήθηκε του

βιβλίου, μιλά για την ελληνική Άκρα Δεξιά: Ioannis Kolovos, «The ideological evolution of the Greek extreme right from 1974 to 2003», University of Sheffield, 2003. Αδημοσίευτη εργασία. Αναφέρεται στη βιβλιογραφία του Cas Mudde, Populist Radical Right Parties in Europe, Cambridge University Press, Νέα Υόρκη 2007, σ. 339.


υποδηλώσει την παράδοση της αντεπαναστατικής σχολής σκέψης από τον Ζο-ζέφ ντε Μαιστρ έως τον Τζούλιους Έβολα, η οποία ενέπνευσε σε οργανωμένες ομάδες πολιτικές που συμπεριλάμβαναν τη χρήση βίας, ακόμα και την ανοιχτή τρομοκρατική δράση12. Όπως και να 'χει, σύμφωνα με την κατάταξη που προ-τείνει ο Κολοβός, μόνο η ΕΠΕΝ και το ΕΝΕΚ κατηγοριοποιούνται ως κόμματα της Ακρας Δεξιάς, ενώ όλα τα άλλα μορφώματα της μεταπολίτευσης προβιβά-ζονται σε «ριζοσπαστική Δεξιά» - όχι μόνο το ΛΑΟΣ, αλλά και το λεπενικό Ελληνικό Μέτωπο, η εθνικοσοσιαλιστική Πρώτη Γραμμή και η χουντική Πα-τριωτική Συμμαχία".

Η προσπάθεια να πειστεί με το ζόρι η επιστημονική κοινότητα ότι δεν πρέ-πει να συμπεριλαμβάνει στα κόμματα της Ακροδεξιάς το ΛΑΟΣ πήρε ακραία μορφή την Πρωταπριλιά του 2008, όταν το κόμμα του Γιώργου Καρατζαφέρη διαμαρτυρήθηκε με εξώδικο κατά του Πανεπιστημίου Μακεδονίας για τη διορ-γάνωση διημερίδας με θέμα «Το νέο κομματικό τοπίο στην Ελλάδα». Η διαμαρ-τυρία αφορούσε την ενότητα «Το δεξιό άκρο του κομματικού συστήματος» και δύο ανακοινώσεις που αναφέρονταν στο ΛΑΟΣ, εντάσσοντάς το στην Ακροδε-ξιά. Το εξώδικο μιλά για «υποτιθέμενους πανεπιστημιακούς διδασκάλους», οι οποίοι «προδίδοντες την ακαδημαϊκή αποστολή τους και υπό το κάλυμμα της πανεπιστημιακής τους ασυλίας υπηρετούν αντεθνικά συμφέροντα»14.

Εκεί, όμως, που η επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά είναι όταν στη σχετική δια-μάχη μπαίνει ακόμα και ο αρχιπραξικοπηματίας Παττακός για να απορρίψει κι αυτός με τη σειρά του κάθε σχέση της δικτατορίας με την Ακροδεξιά: «Περί ποί-ας Ακροδεξιάς ομιλούν οι Σταλινοπρολεταριοδημοκράται; Είπεν ο γάιδαρος τον πετεινό κεφάλα! Το απεδείξαμεν ότι δεν είμεθα ακροδεξιοί, διά της χρησι-μοποιήσεως προσωπικοτήτων εξ όλων των ιδεολογικών χώρων, ακόμα και κομ-μουνιστών εις υπουργεία! Η Απριλιανή περίοδος ελληνοποίησε την Ελλάδα. Όλοι οι Έλληνες ηργάσθησαν ελληνικά, γόνιμα και παραγωγικά. Εις ποίον ση-μείον τους βλέπετε και τους βαπτίζετε ακροδεξιούς; Κοιταχθείτε εις τον καθρέ-πτην σας. Δεν βλέπετε τα χάλια σας, την ανικανότητά σας, τα σκοτάδια σας; Ακροδεξιούς ανύπαρκτους φαντάζεστε; Είσθε φαντάσματα»15. Δεν οφείλεται, πάντως, σε ελληνική ιδιομορφία η προσπάθεια να αποκρουστεί αυτός ο προσ-διορισμός. Κανένα από τα ακροδεξιά κόμματα σε όλο τον κόσμο δεν περιλαμβάνει τον όρο «ακροδεξιός» στο όνομά του και κανένα δεν αυτοπροσδιορίζεται ως τέτοιο. Μάλιστα δύο ακροδεξιά κόμματα στην Ολλανδία έχουν επιλέξει προ-κλητικά την ονομασία «κεντρώα» (Centnimdemokraten και Centrumpartij '86).

12. Paul Hainswonh, The Extreme Right..., ό.π., σ. 28. 13. Γιάννης Κολοβός, Axça Δεξιά..., ό.π.. σ. 127. 14. Δελτίο Τύπου, 1.4.2008, www.laos.gr (τελευταία πρόσβαση 3.11.2009). 15. Θεόδωρος Ν. Χατζηγώγος, «Τα πικάντικα», Ελεύθερη Ωρα, 18.5.2002.

http://www.laos.gr


Το σημαντικό δεν είναι βέβαια να βρεθεί ένας κοινός όρος για τον πολιτικό προσδιορισμό αυτών των κομμάτων και κινήσεων. Σε τελευταία ανάλυση είναι αδιάφορο αν το ίδιο μόρφωμα το ονομάσουμε ακροδεξιό, ριζοσπαστικά δεξιό, εξτρεμιστικό ή λαϊκιστικό. Το ζήτημα είναι να περιγραφεί ικανοποιητικά το περιεχόμενο και η στόχευση αυτών των πολιτικών οργανώσεων, που ξεφεύγουν από την κλασική κομματική τυποποίηση των σύγχρονων δημοκρατιών. Ένας άλλος τρόπος να ελεγχθεί το ιδιαίτερο περιεχόμενο κάθε ξεχωριστού κομματι-κού σχηματισμού που εντάσσεται σ' αυτή την κατηγορία είναι η διερεύνηση των σχέσεων που διατηρούν μεταξύ τους. Η πιο ολοκληρωμένη μελέτη αυτής της παραμέτρου οφείλεται στον Cas Mudde, ο οποίος επισημαίνει και την ιδιαί-τερη ελληνική πτυχή της ανολοκλήρωτης προσπάθειας να συγκροτηθεί μια ενι-αία ευρωπαϊκή Ακροδεξιά16. Η αρχική πρωτοβουλία ανήκε στον Ζιρινόφσκι, ο οποίος συγκάλεσε στα γραφεία του στη Δούμα το 1996 ένα «διεθνές συνέδριο πατριωτικών κομμάτων και κινημάτων», όπου συμμετείχαν εκπρόσωποι από την Αυστρία, τη Λευκορωσία, τη Γερμανία, την Ελλάδα, τη Σερβία και την Ου-κρανία. Η συνάντηση δεν κατέληξε σε κάτι χειροπιαστό.

Το 1997 ο Λεπέν ανακοίνωσε τη συγκρότηση του Euronat (ENU, European National Union), μιας ευρωπαϊκής εθνικιστικής Διεθνούς, με σύνθημά του την παράφραση του μαρξικού: «Εθνικιστές όλου του κόσμου ενωθείτε!» Το εγχεί-ρημα δεν απέδωσε καρπούς. Τον Ιανουάριο του 2006, ο επίσημος ιστότοπος του Front National δεν ανέφερε καν το Euronat. Είχε απλώς δεσμούς προς ιστο-τόπους πέντε «πολιτικών κινημάτων του εξωτερικού». Ανάμεσά τους ξεχώριζε ο δεσμός προς το Ελληνικό Μέτωπο. Όπως παρατηρεί ο Mudde, ο ιστότοπος του Ελληνικού Μετώπου την ίδια περίοδο είχε μια «ενδιαφέρουσα περιγραφή όσων θεωρούσε "ευρωπαϊκά εθνικιστικά κόμματα" και κατέγραφε τη σύνδεσή του με τις "τρεις μεγαλύτερες συμμαχίες εθνικιστικών κομμάτων στην Ευρώ-πη", δηλαδή το Euronat, την UEN και την IND/DEM»17. Τα δύο τελευταία σχή-ματα είναι πολιτικές ομάδες στο Ευρωκοινοβούλιο, με τα οποία ανέπτυξε σχέ-σεις το ΛΑΟΣ18. Μια δεύτερη δοκιμή να υπαχθούν τα αδελφά ευρωπαϊκά κόμ-ματα σε ένα ενιαίο σχήμα υπό την πρωτοκαθεδρία του Front National αποπει-ράθηκε ο Λεπέν μέσω της νεολαίας του κόμματός του. To Front National de la Jeunesse ίδρυσε το 1998 ένα Euronat Jeunesse, στο οποίο μετείχε και η νεολαία του Ελληνικού Μετώπου. Τα αποτελέσματα και αυτής της προσπάθειας υπήρ-ξαν, πάντως, πενιχρά. Μια άλλη μέθοδος που ακολούθησε ο Λεπέν ήταν οι επι-σκέψεις σε ευρωπαϊκές χώρες (μεταξύ των οποίων και στην Ελλάδα) για να προσεγγίσει τους ομοϊδεάτες του, ενώ ευκαιρία για την επιβεβαίωση των δε-

ι 6. Cas Mudde, Populist Radical Right Parties..., ό.π., σ. 172-181. 17. Στοίόιο,σ. 176. 18. Βλ. παραπάνω, Κεφ. V.


σμών μεταξύ ακροδεξιών κομμάτων αποτελεί και το ετήσιο φεστιβάλ του κόμ-ματός του. Το Συνέδριο του Front National στη Νίκαια το 2003 αποτέλεσε τόπο συνάντησης αντιπροσωπειών από 30 χώρες. Ανάμεσά τους και πάλι το Ελληνι-κό Μέτωπο με τον Μάκη Βορίδη. Πιστό στη γραμμή Λεπέν, το Ελληνικό Μέτω-πο από τη δική του πλευρά είχε κι αυτό οργανώσει στην Αθήνα στις 18-19.10.1997 «Συνδιάσκεψη των κομμάτων της Ευρωπαϊκής Δεξιάς», με το γαλ-λικό Front National, το βέλγικο Vlaams Block, την ιταλική Alleanza Nazionale και το ισπανικό Frente Nacional.

Η πλούσια διεθνής βιβλιογραφία για τα χαρακτηριστικά της νέας ευρωπαϊ-κής Ακροδεξιάς συγκλίνει σε ορισμένα κοινά συμπεράσματα σχετικά με την ιστορική εξέλιξη του φαινομένου στην Ελλάδα. Βασική διαπίστωση είναι ότι η εμπειρία της επτάχρονης δικτατορίας αποθάρρυνε τους ψηφοφόρους και πε-ριόρισε την εκλογική επίδραση όλων των πολιτικών σχημάτων που επιχείρη-σαν να εκφράσουν την Ακροδεξιά από το 1974 έως το 2004. Οι περισσότερες μελέτες εντοπίζουν στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία παρόμοια απέχθεια του εκλογικού σώματος για πολιτικούς σχηματισμούς οι οποίοι θύμι-ζαν στους πολίτες των τριών χωρών τις δικτατορίες που κατέρρευσαν τη δεκα-ετία του '70. «Από τη στιγμή που οι τρεις μεσογειακές χώρες έγιναν δημοκρα-τίες μόλις τη δεκαετία του 1970», γράφει ο Kitschelt, «ο πληθυσμός διατηρεί πολύ έντονη ανάμνηση της φύσης του παλιού καθεστώτος και τιυν πολλών μει-ονεκτημάτων του»19. Στην ερμηνεία αυτή προστίθενται για την Ελλάδα ορισμέ-να ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπαις η έλλειψη κάποιας χαρισματικής ηγετικής μορφής στο χώρο της Ακροδεξιάς, η παρουσία λαοπρόβλητων λαϊκιστών ηγε-τών στα μεγάλα κόμματα, οι εξαιρετικά συντηρητικές θέσεις της Νέας Δημο-κρατίας που κάλυψε και το χώρο αυτό και, τελικά, το όριο του 3% που θεσπί-στηκε για την είσοδο στη βουλή20.

Οι μελετητές δεν αποφεύγουν, βέβαια, και ορισμένες παρανοήσεις. Αντι-γράφοντας, για παράδειγμα, σχετική παρατήρηση του Δημητρά από το 199221, ο Hainsworth επισημαίνει ότι το σύνθημα «Η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες», που ταυτίζεται με το «Η Γαλλία στους Γάλλους» του Λεπέν, δεν προέρχεται από την ελληνική Ακροδεξιά, αλλά από το σοσιαλιστικό ΠΑΣΟΚ22. Πρόκειται για ανιστορική σύγκριση δύο εντελώς διαφορετικών συνθημάτων. Η φράση που έγινε ένα από τα βασικά συνθήματα του ΠΑΣΟΚ κατά την πορεία του

19. Herbert Kitschelt, The Radical Right..., ό.π., σ. 52-3. 20. Piero Ignazi, Extreme Right Parties in Western Europe, Oxford University Press, Νέα

Υόρκη 2003, σ. 194. 21. Panayote Elias Dimitras, «Greece: The virtual absence of an extreme right», στο Paul

Hainsworth (επιμ.). The Extreme Right in Europe and the USA, St. Martin's Press, Νέα Υόρκη 1992, σ. 251.

22. Paul Hainswonh, The Extreme Right..., ό.π., α. 65.

Ο ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΕΛΑΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ 221

προς την εξουσία προέρχεται από το αντιστασιακό ΠΑΚ και εκφράζει τον αγώνα για εθνική ανεξαρτησία21, ενώ κυριάρχησε στο ευρύτερο αντιιμπεριαλι-στικό κίνημα την περίοδο της μεταπολίτευσης24. Το πλήρες σύνθημα στις προε-κλογικές αφίσες του ΠΑΣΟΚ το 1981 ήταν: «Με το ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση, η Ελλάδα θα ανήκει στους Έλληνες και θα 'χει εξωτερική πολιτική περήφανη, ανεξάρτητη και σεβαστή»25. Αντίθετα, η ίδια φράση στα χείλη του Καρατζαφέ-ρη και των οπαδών του έχει την ίδια ακριβώς έννοια που έχει το παρόμοιο σύνθημα των άλλων ακροδεξιών κομμάτων: έξω οι ξένοι, δηλαδή έξω οι μετα-νάστες! Με άλλα λόγια, το σύνθημα έχει σαφώς ρατσιστικό περιεχόμενο. Υπήρξε άλλωστε και το κύριο σύνθημα της φασιστικής παραστρατιωτικής ορ-γάνωσης ΕΕΕ (Εθνική Ένωσις Ελλάς) στη Θεσσαλονίκη του μεσοπολέμου: «Η Ελλάς διά τους Έλληνας»26. Ας μην απορεί, λοιπόν, κανείς που και οι Θέσεις της Χρυσής Αυγής καταλήγουν με τη ρήση «Η Ελλάδα στους Έλληνες»27. Το ίδιο νόημα έχει και η πιο ήπια διατύπωση του ΛΑΟΣ, να δοθεί προτεραιότητα στους (φυλετικά) Έλληνες έναντι των μεταναστών και των ξένων: «Πρώτα οι Έλληνες!»

Σύμφωνα με την εξαιρετική ανάλυση του Balibar, οι ποικίλες αυτές διατυ-πώσεις δεν είναι τίποτε άλλο παρά αναβίωση εκδοχών εθνοκάθαρσης, με στοι-χεία κυριολεκτικής εξόντωσης. Γιατί το σύνθημα «η Ελλάδα στους Έλληνες» για την Ακροδεξιά σημαίνει «η Ελλάδα στους αληθινούς Έλληνες», όχι στους μετανάστες, όχι σ' όσους δεν έχουν «γνήσιο ελληνικό αίμα», όχι στους «γραι-κύλους», όχι σε όσους δεν συμφωνούν μαζί μας. «Η εθνική προτίμηση», γράφει ο Balibar, «δεν είναι παρά ο ευφημισμός της εθνοκάθαρσης». Ο στόχος δεν εί-ναι η κοινωνική ένταξη, αλλά «ο αποκλεισμός, η απέλαση, και άμα τύχει και η εκτόπιση»28.

Η ανοδική πορεία του ΛΑΟΣ υποχρέωσε τους μελετητές να εξετάσουν το νέο μόρφωμα με άλλο μάτι. Και πράγματι, στις νεότερες μελέτες για την ευρω-παϊκή Ακροδεξιά, έχει αρχίσει να γίνεται αισθητή η πορεία του κόμματος Κα-ρατζαφέρη. Ο Mudde περιλαμβάνει το ΛΑΟΣ στα οκτώ κόμματα της «Λαϊκιστι-κής Ριζοσπαστικής Δεξιάς» με παρουσία στο Ευρωκοινοβούλιο29. Οσον αφορά

23. Σωτήρης Κωστόπουλος. Για ένα πατριωτικό σοσιαλιστικό κίνημα, εκδ. Καρανάσης, Αθήνα 1984, σ. 22.

24. Μιχάλης Σπουρδαλάκης, ΠΑΣΟΚ. Δομή. εσωκομματικές κρίσεις και συγκέντρωση Εξουσίας, εκδ. Εξάντας, Αθήνα 1988, σ. 81.

25. Ραντεβού με την Ιστορία, tub. Κάκτος, Αθήνα 1981, σ. 277. 26. Μακεδονία. 12.12.1931. 27. http://xryshaygh.wordpress.com/theseis/(τελευταία πρόσβαση 3.11.2009). 28. Etienne Balibar, «De la "préférence nationale" à l'invention de la politique: Comment

lutter contre le néofascisme?», στο Jean Viard (επιμ.). Aux sources du populisme nationaliste, éd. L'Aube, Σεντ Ετιέν 1996.

29. Cas Mudde, Populist Radical Right Parties..., ό.π., σ. 179.

http://xryshaygh.wordpress.com/theseis/(%cf%84%ce%b5%ce%bb%ce%b5%cf%85%cf%84%ce%b1%ce%af%ce%b1

2 2 2 ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ

το περιεχόμενο της πολιτικής Καρατζαφέρη, επισημαίνει πρώτα απ' όλα τον αντισημιτικό του χαρακτήρα: «Για αντισημιτικά λαϊκιστικά κόμματα της Ριζο-σπαστικής Δεξιάς, όπως το ελληνικό ΛΑΟΣ, η οικονομική παγκοσμιοποίηση εί-ναι μέρος μιας ευρύτερης συνωμοσίας των Εβραίων», γράφει ο Mudde βασιζό-μενος στα επίσημα κείμενα του πρώτου συνεδρίου του κόμματος30, ενώ διακρί-νει και τη συνεχή αναφορά του κόμματος στην υποτιθέμενη σκοτεινή ισχύ του Ισραήλ και του εβραϊκού λόμπι, με τρόπο, μάλιστα, πιο ανοιχτό απ' ό,τι ο Λε-πέν31. Σε άλλα σημεία διακρίνει την ισχυρή «αμερικανοφοβία» του κόμματος, με την οποία έρχεται κοντά στο Front National του Λεπέν32, και την υποστήριξη μιλιταριστικών αξιών33. Όσο για το Ελληνικό Μέτωπο, ο Mudde το χαρακτηρί-ζει «μανιωδώς τουρκοφοβικό»34 και ακραία «ισλαμοφοβικό»35, σχολιάζει δε το γεγονός ότι «το μικροσκοπικό Ελληνικό Μέτωπο επιθυμεί να απελευθερώσει όλες τις σκλαβωμένες ελληνικές πατρίδες και να τις ενώσει με την Ελλάδα»34. Στη νεότερη μελέτη του, ο Hainsworth επαναλαμβάνει την παρατήρηση για την αδυναμία ανάπτυξης ισχυρού ακροδεξιού ρεύματος στην Ισπανία, την Πορτο-γαλία και την Ελλάδα, αλλά δεν παραλείπει να αναφερθεί στο ΛΑΟΣ, το Ελλη-νικό Μέτωπο και την Πατριωτική Συμμαχία. «Οι δυο τελευταίες οργανώσεις ανήκουν στο νεοφασιστικό φάσμα, ενώ το ΛΑΟΣ είναι ένα ακροδεξιό, λαϊκι-στικό κόμμα, το οποίο βασίζεται στην υποστήριξη των ορθοδόξων χριστιανών και αρθρώνει ένα λόγο ξενοφοβικό, αντιμεταναστευτικό, υπέρ του νόμου και της τάξης και ευρωσκεπτικιστικό»37. Ο συγγραφέας επισημαίνει την προσπά-θεια του Καρατζαφέρη «να εκσυγχρονίσει το ΛΑΟΣ και να αποφεύγει αναφο-ρές και συσχετισμούς με τη δικτατορία του 1967-1974 ή νεοναζιστικά και νεο-φασιστικά κινήματα».

Οι πολιτικές προϋποθέσεις για την εδραίωση του κόμματος Καρατζαφέρη συνδέονται, όπως είναι προφανές, με την ανοιχτή κρίση του κομματικού συ-στήματος στην Ελλάδα από τη δεκαετία του '90. Ειδικά η φθορά του «δικομμα-τικού» συστήματος και τα συνεχόμενα κρούσματα διαφθοράς στον κρατικό μη-χανισμό με ευθύνη κομματικών αξιωματούχων τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και της Νέας Δημοκρατίας έδωσαν το έναυσμα για μια εκ βάθρων κριτική των δημο-κρατικών θεσμών και άφησαν ελεύθερο το πεδίο για τη δημιουργία ενός κόμ-

30. Στο ίδιο. α. 189. 31. Στο ίδιο, σ. 80. 32. Στο ίδιο, α. 78. 33. Στο ίδιο. α. 150. 34. Στο ίδιο, α. 84. 35. Στο ίδιο, σ. 85. 36. Στο ίδιο, α. 140. 37. Paul Hainsworth, The Extreme Right in Western Europe, Routledge, Νέα Υόρκη 2008, σ.

405.


ματος-κινήματος διαμαρτυρίας. Η έννοια του «δικομματισμού», παρά το γεγο-νός ότι στην Ελλάδα την επεξεργάστηκαν θεωρητικοί της Αριστεράς, θέλοντας να υπογραμμίσουν κυρίως τη σύγκλιση συντηρητικών και σοσιαλδημοκρατών σε ένα παραπλήσιο κυβερνητικό πρόγραμμα με νεοφιλελεύθερες προδιαγρα-φές, ήρθε κουτί στους πιο καταρτισμένους θεωρητικούς συμβούλους του Κα-ρατζαφέρη. Γιατί η κεντρική επιχειρηματολογία της Ακροδεξιάς σε όλη την Ευ-ρώπη επιφυλάσσει την ίδια ενιαία αντιμετώπιση των μεγάλων κυβερνητικών κομμάτων. Όπως σημειώνει σχετικά η Γεωργιάδου, «η πλήρης εξομοίωση των κατεστημένων και ιδίως των κυβερνητικών κομμάτων εκ μέρους της Ακρας Δε-ξιάς -η ίδια τα θεωρεί συλλήβδην κάτι σαν ένα είδος "ενιαίου κόμματος" ή "κομμάτων ενωμένων μεταξύ τους", παρακάμπτοντας τις ιδεολογικές και προ-γραμματικές διαφορές που, παρά τη μεταξύ τους σύγκλιση ή το "καρτέλ", εξα-κολουθούν να υπάρχουν- είναι μια συνηθισμένη πρακτική της»Μ.

Η κατά κόρον προβολή των μελανών στοιχείων του «δικομματισμού» από το ΛΑΟΣ θυμίζει έντονα τον όρο «πολιτική τάξη» που χρησιμοποιεί ο Λεπέν για να διαχωρίσει το κόμμα του από την τάση των κυρίαρχων ελίτ στις κοινο-βουλευτικές δημοκρατίες να αδιαφορούν για τα προβλήματα του λαού. Αλλά ακόμα πιο κοντά σ' αυτή την προβληματική βρίσκεται η αναφορά του αυστρια-κού ηγέτη του FPÖ Γιεργκ Χάιντερ σ' ένα «ενιαίο κόμμα» (Einheitspartei), όταν περιγράφει τα σοσιαλδημοκρατικά και τα συντηρητικά κόμματα της χώρας του. Την ίδια μομφή επιρρίπτει στα δύο εγχώρια μεγάλα κόμματα ο Αδωνις Γε-ωργιάδης, όταν μιλά κάθε μεσημέρι από την εκπομπή του για την «ΠΑΣΟΚ-ΝΔ Α. Ε.». Η ολοκλήρωση αυτής της κριτικής πραγματοποιήθηκε με τη μετατροπή του ΛΑΟΣ από «κόμμα» σε «κίνημα», έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η ανοσία του από τυχόν συμμετοχή στο κομματικό παιχνίδι.

Βεβαίως ο Καρατζαφέρης διατηρεί για τον εαυτό του και τη δυνατότητα οπισθοχώρησης στη «θεωρία της πολυκατοικίας», δηλαδή στην επίκληση της ενιαίας μεγάλης παράταξης της ελληνικής Δεξιάς, από την οποία προέρχεται η Νέα Δημοκρατία και το ΛΑΟΣ. Η θεωρία αυτή κρύβει τη σκοπιμότητα να μένει ανοιχτό το ενδεχόμενο κυβερνητικής σύμπραξης στο μέλλον, εξασφαλίζοντας έτσι την ανοχή ή και την ψήφο των αμφιταλαντευόμενων ψηφοφόρων, ή εκεί-νων που ψηφίζουν «στρατηγικά», προσβλέποντας δηλαδή σε μια συμμαχική κυβέρνηση με τα χαρακτηριστικά που αυτοί επιθυμούν. Ο Καρατζαφέρης διεκ-δικεί με τον τρόπο αυτό και για τον εαυτό του τα αγαθά που εκείνος προσπόρι-σε στους συνεργάτες του με τη μέθοδο της «κολυμβήθρας»: υπενθυμίζοντας την προέλευσή του από τον ιστορικό κομματικό πυρήνα της Νέας Δημοκρατίας και επαναλαμβάνοντας την προσωπική του σχέση με ιστορικά στελέχη της, καθησυ-

38. Βασιλική Γεωργιάδου, Η Άκρα Δεξιά και οι συνέπειες της συναίνεσης, εκδ. Καστανιώ-τη, Αθήνα 2008, σ. 59-60.


χάζει όσους διστάζουν να του εμπιστευτούν την ψήφο τους και αποκρούει το χαρακτηρισμό του ακραίου.

Το σημαντικότερο είναι ότι με τη «θεωρία της πολυκατοικίας» ο Καρατζα-φέρης εμφανίζεται συνεχώς στα πρόθυρα της εξουσίας. Εκμεταλλευόμενος την προοπτική να μην υπάρξει αυτοδύναμη κυβέρνηση ύστερα από κάποια εκλογι-κή αναμέτρηση, αυτοπροτείνεται ως «λύση» στο αδιέξοδο, προβάλλοντας βέ-βαια τους δικούς του όρους. Μάλιστα, πριν από την κατοχύρωση της πολιτικής εκπροσώπησης του κόμματός του στο ελληνικό κοινοβούλιο, άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο σύμπραξης ακόμα και με το ΠΑΣΟΚ, αν εκείνο κέρδιζε τις εκλογές χωρίς αυτοδυναμία. Η σκοπιμότητα αυτών των δηλώσεων είναι προφανής: να εμφανιστεί το ΛΑΟΣ ως «κεντρώο» κόμμα ή, καλύτερα, να επιβεβαια)θεί ότι δεν υπάρχει πλέον Δεξιά και Αριστερά και ότι στην πολιτική υπάρχουν απλώς προβλήματα και προτάσεις για τη λύση τους. Η αλήθεια είναι ότι η πραγματική πολιτική σύγκλιση των μεγάλων κυβερνητικών κομμάτων διευκολύνει την επι-κράτηση μιας τέτοιας αντίληψης στο εκλογικό σώμα. Μόνο που αυτή η σύγκλι-ση δεν είναι ποτέ ουδέτερη. Δεν συντελείται δηλαδή στο (ούτως ή άλλως φαντα-στικό) κέντρο του άξονα Αριστεράς-Δεξιάς. Η σύγκλιση έχει πάντα μια δεξιό-στροφη ή αριστερόστροφη φορά. «Όσο η κομματική σύγκλιση λαμβάνει χώρα εγγύτερα προς την περιοχή του ιδεολογικοπολιτικού άξονα όπου είναι εγκατε-στημένη η αντισυστημική και λαϊκιστική Ακροδεξιά τόσο δικαιώνονται οι θέ-σεις της τελευταίας και ο χαρακτηρισμός της ως "ακραίας" φαντάζει σαν μια άστοχη ή υπερβολική ετικέτα»39. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι οι επιτυχίες του κόμματος Καρατζαφέρη και η προσωπική καταγραφή του ως «μη ακραίου» συ-νέπεσαν πράγματι με τη δεξιόστροφη σύγκλιση των δύο μεγάλων κομμάτων της μεταπολιτευτικής περιόδου, της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ.

Οι εκπρόσωποι του ΛΑΟΣ επικαλούνται κατά την τελευταία περίοδο το γε-γονός ότι μετά τις εκλογικές επιτυχίες του κόμματος εγκαταλείφθηκαν ορισμέ-νες «ακραίες διατυπώσεις» και απομακρύνθηκαν οι «αμετανόητοι» που δεν εί-χαν την ευελιξία να προσαρμοστούν στη στρατηγική του Δούρειου Ίππου. Μά-λιστα δεν είναι λίγοι οι τηλεπαρουσιαστές που πιστώνουν προσωπικά στον Γιώργο Καρατζαφέρη αυτή τη μεταστροφή. Όμως κι εδώ δεν υπάρχει καμιά πρωτοτυπία του ΛΑΟΣ σε σχέση με τα «αδελφά» ευρωπαϊκά κόμματα. Όπως παρατηρεί η Γεωργιάδου, στην ύστερη μεταπολεμική εποχή η Ακροδεξιά επι-βάλλεται στην κοινή γνώμη ως ένα μεταφασιστικό φαινόμενο, όχι τόσο για ό,τι πρεσβεύει, αλλά κυρίως για ό,τι εγκαταλείπει: «Η μεταφασιστική Ακροδεξιά συντηρεί μεν, στο επίπεδο του λόγου και της δημόσιας παρουσίας της, πολλά από τα επίμαχα θέματα στα οποία ευθέως αναφέρονται ή εμμέσως παραπέ-μπουν οι θέσεις και οι απόψεις που έχει εγκαταλείψει, κατασκευάζει όμως γι'

39. Στο ίόιο. σ. 40.


αυτά καινούργιες αφηγήσεις»'10. Μ' άλλα λόγια, η απόρριψη ορισμένων παρα-δοσιακών ακροδεξιών στερεοτύπων δεν σημαίνει ότι η σύγχρονη Ακροδεξιά διαρρηγνύει οριστικά τους δεσμούς της με τους ιδεολογικούς και πολιτικούς της προπάτορες. Όπως σημειώνει ο Milza, η νέα μορφή των ευρωπαϊκών ακρο-δεξιών σχημάτων δεν πρέπει να ερμηνευτεί ως παρθενογένεση. Αντιθέτως, τα περισσότερα αποτελούν μεταλλάξεις ή στηρίζονται σε στελέχη που προέρχο-νται από νεοφασιστικά και νεοεθνικιστικά κινήματα της περιόδου μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο: «Αφού πρόβαλλαν επί μακρόν τις εξτρεμιστικές ιδέες τους, συνειδητοποίησαν πόσο μικρή επιρροή είχαν αυτές σε ένα εκλογικό σώμα που ασπαζόταν εφεξής τις αρχές και τις πρακτικές της φιλελεύθερης δημοκρα-τίας. Εξού και η επιλογή που έκαναν, στο μεταίχμιο των δεκαετιών του '70 και του '80, να απαλύνουν τις πιο αιχμηρές πλευρές του δόγματός τους και να εμ-φανιστούν ως κόμματα κοινωνικής διαμαρτυρίας»41.

«Η αποκήρυξη της βίας», σημειώνει από την πλευρά του ο Ignazi, «η υπο-στήριξη της ελευθερίας (τουλάχιστον για τους γηγενείς) και η συμμετοχή στους δημοκρατικούς αντιπροσωπευτικούς θεσμούς εκφράζει τον τυπικό χαρακτήρα της Ακρας Δεξιάς, αλλά έρχεται σε αντίθεση με τον "εσωτερικό" της λόγο και την πραγματική της συμπεριφορά»42. Το επιβεβαιώνει και ο Betz: «Αν όχι από πεποίθηση, τότε από σκοπιμότητα, τα σύγχρονα κόμματα και κινήματα (της Ρι-ζοσπαστικής Δεξιάς) έχουν την τάση να εγκαταλείπουν πολλές από τις ιδεολο-γικές τους αποσκευές που θα ηχούσαν ιδιαίτερα εξτρεμιστικές»43. Ο πρώτος που ακολούθησε με επιτυχία αυτή τη γραμμή ήταν ο Ζαν-Μαρί Λεπέν του γαλ-λικού Front National. Η μεταφορά της νέας στρατηγικής στην Ελλάδα καθυστέ-ρησε εξαιτίας της διαφοράς φάσης που προκάλεσε στη χώρα μας η εγκαθίδρυση και η πτώση της δικτατορίας. Έπρεπε να περάσει τουλάχιστον μια γενιά από τη μεταπολίτευση, προτού μπορέσουν να βρουν και εδώ γόνιμο έδαφος οι σπό-ροι των μεταφασιστικών προβληματισμών.

Στον πυρήνα αυτών των νέων απόψεων της σύγχρονης ευρωπαϊκής Ακρο-δεξιάς βρίσκονται οι θεωρητικές επεξεργασίες της Νέας Δεξιάς, ενός ρεύματος της μεταπολεμικής ριζοσπαστικής Δεξιάς, που ξεκίνησε από τη Γαλλία και επη-ρέασε όλη την Ευρώπη σε επίπεδο αναλύσεων και επιχειρημάτων, χωρίς να αποκρυσταλλωθεί σε συγκροτημένα οργανωτικά σχήματα44. Η Νέα Δεξιά, η οποία δημιουργήθηκε από μια ομάδα Γάλλων ακροδεξιών διανοουμένων γύρω από τον Αλέν ντε Μπενουά, την GRECE (Groupement de Recherches et d'Études

40. Στο ίδιο, ο. 68. 41. Pierre Milza, Οι Μελανοχίτωνες..., ό.π., σ. 19. 42. Piero Ignazi, Extreme Right Parties..., ό.π., σ. 32. 43. Hans-Georg Betz και Stefan Immerfall (επιμ.). The New Politics of the Right..., ό.π., σ. 3. 44. Ιός, «Το θινκ τανκ του σύγχρονου ρατσισμού», Έψιλον, Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία,

5.3.2000.


pour la Civilisation Européenne, Ένωση Έρευνας και Μελέτης του Ευρωπαϊ-κού Πολιτισμού), εισάγει ως κεντρική έννοια τον «εθνοπλουραλισμό», δηλαδή δίνει έμφαση στη διαφορά των εθνών. Η Νέα Δεξιά ιδιοποιήθηκε ένα από τα βασικά συνθήματα των αριστερών κινημάτων μετά το '68, δηλαδή το «δικαίω-μα στη διαφορά», και αντέστρεψε το νόημά του. Ενώ η προοδευτική Αριστερά είχε προβάλει το αίτημα αυτό ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας μη ρατσιστικής, πολυπολιτισμικής κοινωνίας, η Νέα Δεξιά το μετέτρεψε σε επιχείρημα για να υποστηρίξει ότι ο πραγματικός ρατσισμός είναι η δημι-ουργία μιας κοινωνίας που στόχο έχει να εξαλείψει τις διαφορές. Για τη Νέα Δεξιά η πολυφυλετική κοινωνία είναι το λίπασμα του ρατσισμού και, κατά συ-νέπεια, για να φτάσουμε ώς το τέλος το δικαίωμα στη διαφορά οφείλουμε να αρνηθούμε την πολυφυλετική κοινωνία και, όσον αφορά τους μετανάστες, να φροντίσουμε την επιστροφή τους στην πατρίδα τους. Η επιχειρηματολογία αυ-τή οδηγεί στη νομιμοποίηση κάθε ακραίου μέτρου που προφυλάσσει τις εθνοτι-κές πολιτισμικές ταυτότητες. Το επόμενο βήμα είναι το ανοιχτό απαρτχάιντ. Πρόκειται γι' αυτό που πολύ προσφυώς ονόμασε «διαφοριστικό ρατσισμό» ο φιλόσοφος Pierre-André Taguieff, ο πιο οξυδερκής μελετητής των νεορατσιστι-κών φαινομένων στη σημερινή Ευρώπη45. Σύμφωνα με την ανάλυση του Taguieff, η επιταγή του σεβασμού της διαφοράς δεν ταυτίζεται με το δικαίωμα της ετερότητας. Στην πραγματικότητα, η συνεχής επίκληση αυτού του σεβα-σμού εξυπηρετεί μόνο όσους επιθυμούν πάση θυσία να δικαιολογήσουν την έλ-λειψη κάθε επαφής μεταξύ πληθυσμιακών ομάδων, όσους φοβούνται την ανά-μειξη ανθρώπων και πολιτισμών. Όμως εδώ βρίσκεται η πεμπτουσία του ρα-τσισμού. Η διατήρηση της πολιτισμικής απόστασης σημαίνει πριν απ' όλα την αποφυγή κάθε επιμειξίας. «Ο ρατσισμός εκφράζεται αδιακρίτως ως καταγγε-λία ή ως εξύμνηση της διαφοράς με όρους φυλών ή με όρους πολιτισμών, νοο-τροπιών, παραδόσεων, πεποιθήσεων. Όμως, κατά βάθος, ρατσισμός είναι πά-ντοτε ο φόβος της επιμειξίας»46.

Ήδη από το 1982 ο Λεπέν έδειχνε ότι είχε πάρει το μάθημά του: «Δεν έχου-με μόνο το δικαίωμα αλλά και το καθήκον να υπερασπιζόμαστε την εθνική μας προσωπικότητα και το δικό μας δικαίωμα στη διαφορά». Και λίγα χρόνια αρ-γότερα, το 1987, ισχυριζόταν: «Λατρεύω τους Μαγκρεμπίνους, αλλά η θέση τους είναι στο Μαγκρέμπ. Δεν είμαι ρατσιστής, είμαι υπέρ του έθνους. Για να είναι αρμονικό ένα κράτος πρέπει να διαθέτει μια σχετική εθνική και πνευματι-κή ομοιογένεια»47. Την επίδραση των θέσεων αυτών της Νέας Δεξιάς στην Ελλάδα μαρτυρά ο τρόπος που έγινε η εισαγωγή τους στη χώρα μας. Την «απο-

45. Pierre-André Taguieff, Sur la Nouvelle droite, Descartes & Cie, Παρίσι 1994. 46. Στο ίδιο, σ. 98. 47. Τις δηλώσεις αυτές καταγράφει ο Taguieff, ό.π., σ. 99.


κλειστικότητα» του ντε Μπενουά και όλων των εντύπων του GRECE στην Ελ-λάδα κατέχουν, ήδη από το 1980, οι εκδόσεις Ελεύθερη Σκέψις, ειδικευμένες στην έκδοση αντισημιτικών, εθνικοσοσιαλιστικών και φιλοδικτατορικών βι-βλίων. Το πρώτο βιβλίο του Αλέν ντε Μπενουά που εκδίδεται στη χώρα μας εί-ναι Η γενεαλογία της ηθικής τον Νίτσε (1981), σε μετάφραση του Ανδρέα Δεν-δρινού, στελέχους της οργάνωσης του Πλεύρη 4η Αυγούστου και γνωστού από πονήματα όπως Η 21η Απριλίου και πώς απέτυχεν. Το πολιτικό μήνυμα του ντε Μπενουά που προβάλλει το βιβλίο είναι ότι «οι καλύτεροι Ευρωπαίοι πρέ-πει να καταπιαστούν με τη μεγαλειώδη αποστολή τους: τη διεύθυνση και την επιτήρηση του παγκόσμιου πολιτισμού επί της γης». Μεταξύ διαφόρων άλλων έργων του ντε Μπενουά και της ομάδας του στις εκδόσεις Ελεύθερη Σκέψις ξε-χωρίζουμε το συλλογικό Φιλελευθερισμός: ο εχθρός των λαών, στο οποίο ανα-λύεται η πλατφόρμα μιας εκσυγχρονισμένης εθνικοσοσιαλιστικής και προφα-νώς ξενόφοβης πολιτικής πρότασης. Τη μετάφραση αυτού του κειμένου υπο-γράφει ο Μάκης Βορίδης.

Ο ίδιος ο Καρατζαφέρης δεν κουράζει βέβαια το μυαλό του με τις θεωρητι-κές αναζητήσεις του ντε Μπενουά, του Δενδρινού και του Βορίδη. Αρκείται στην εντολή που έχει δώσει στα στελέχη του να μην αφήνουν αναπάντητη καμιά αναφορά φίλων και αντιπάλων στον ακροδεξιό χαρακτήρα του κόμματός του. Ως εύστροφος διαφημιστής γνωρίζει ότι αρκεί και η αρνητική αναφορά («δεν είμαστε φασίστες», «δεν είμαστε ρατσιστές», «δεν είμαστε χουντικοί», «δεν εί-μαστε ακροδεξιοί») για να λάβουν όλοι το υπόγειο μήνυμα ότι δεν είμαστε μεν αυτό που μας κατηγορούν, αλλά για να μας κατηγορούν κάποιο λόγο θα έχουν. Ο Καρατζαφέρης χρησιμοποιεί πολλές φορές αυτό το λεκτικό σχήμα («εμείς οι φερόμενοι ακροδεξιοί, οι φασίστες» κ.λπ.) προτού καν τον προκαλέσει κά-ποιος συνομιλητής. Έτσι θυμίζει στον τηλεθεατή τη διακριτή θέση του στο πο-λιτικό φάσμα, αλλά εξασφαλίζει προκαταβολικά και τη νομιμοποίησή του ως πολιτικού αρχηγού εντός του συνταγματικού τόξου. Τη μέθοδο αυτή ακολουθεί ακόμα και στο κοινοβούλιο. «Και χαιρετίζω», θα πει σε αγόρευσή του στις 16.5.2002, «αυτό το οποίο είπε ο εκπρόσωπος του Κ Κ Ε. Και έρχομαι εγώ ο ακραίος, ο δεξιός, ο φασίστας και χαιρετίζω αυτό που λέει ο ακραίος της άλλης πλευράς. Αυτή είναι η αλήθεια». Η αντίδραση του προεδρεύοντος Παναγιώτη Σγουρίδη ήταν αναμενόμενη: «Τα άκρα συναντώνται!» Για να ακολουθήσει η έκρηξη του Καρατζαφέρη: «Περιγραφόμενος ως φασίστας, κύριε πρόεδρε. Για όνομα του Θεού! Είναι η εύκολη λύση αυτή».

Το λάθος που κάνουν πολλοί αναλυτές είναι να συγκρίνουν τις σημερινές μεταλλαγμένες μορφές της Ακροδεξιάς με τις αρχαϊκές εκφάνσεις της την πε-ρίοδο του μεσοπολέμου ή των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων. Πολύ συχνά θέ-τουν το ρητορικό ερώτημα αν κινδυνεύει η δημοκρατία από τα σύγχρονα ακρο-δεξιά κόμματα, για να δώσουν μόνοι τους ανακουφισμένοι την απάντηση: όχι,


βέβαια. Θα ήταν κανείς αφελής αν πίστευε ότι ο Λεπέν θα εγκαθιδρύσει νέο «καθεστώς Βισύ» στη Γαλλία, ή ότι ο Φίνι θα αυτοχριστεί νέος Ντούτσε στην Ιταλία. Ούτε βέβαια φοβάται κανείς ότι ο Γιώργος Καρατζαφέρης με τον Βελό-πουλο και τον Γεωργιάδη θα καταλύσουν την ελληνική δημοκρατία - έστω και με τη βοήθεια του χουντικού Πλεύρη πατρός. Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, παρά τη σχετική ρήση του Μαρξ που κατέληξε κοινοτοπία. Αν πρέπει κανείς σήμερα να δίνει σημασία και να ανησυχεί για την άνοδο της Ακροδεξιάς, αυτό δεν σημαίνει ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια αναβία)ση του κλασικού φασιστι-κού και ναζιστικού ολοκληρωτισμού. Όπως παρατηρεί ο Milza, «περισσότερο πρέπει να φοβόμαστε αυτούς οι οποίοι αποφάσισαν να προχωρήσουν με κα-λυμμένο πρόσωπο -όπως τους είχαν προτρέψει οι θεωρητικοί της "Νέας Δε-ξιάς"- για να καταλάβουν το πεδίο της "μεταπολιτικής" ώστε να πάρουν την εξουσία μέσα στα κεφάλια πριν την πάρουν μέσω της κάλπης»48. Ο κίνδυνος, δηλαδή, δεν βρίσκεται στα εικονικά τανκς της σύγχρονης Ακροδεξιάς, αλλά στο δηλητήριο που περιέχει η ρητορεία των φορέων της.

Με άλλα λόγια, δεν θα έπρεπε να θορυβείται κανείς με την αξιόλογη εκλογι-κή καταγραφή του ΛΑΟΣ (βουλευτικές εκλογές 2007, ευρωεκλογές 2009, βου-λευτικές 2009), αν η επιτυχία αυτή δεν συνοδευόταν από σημαντική απήχηση των ιδεών του κόμματος Καρατζαφέρη ακόμα και μεταξύ των ίδιων των τηλε-πρόβλητων «διαμορφωτών» της κοινής γνώμης. Όπως ήταν φυσικό, για την ανάδειξη ενός κατεξοχήν τηλεοπτικού κόμματος, σαν το ΛΑΟΣ, σε σημαντικό παράγοντα της πολιτικής σκηνής, χρειάστηκε η συμβολή της τηλεόρασης. Και μάλιστα, άθελά τους, συνέβαλαν σ' αυτό ορισμένοι τηλεοπτικοί αστέρες με με-γάλη απήχηση στο κοινό, οι οποίοι κάθε άλλο παρά ύποπτοι είναι για πολιτική συνοδοιπορία με τον Καρατζαφέρη και το κόμμα του. Η πιο επιτυχημένη σατι-ρική-πολιτική εκπομπή της τηλεόρασης τα τελευταία χρόνια, το σόου δηλαδή του Λάκη Λαζόπουλου, βασίζεται σε μια ισοπεδωτική κριτική όλων των πολιτι-κών, στη γελοιοποίηση των κομμάτων και στην ενίσχυση της θεωρίας ότι ο «απλός λαός», «οι από κάτω», είναι πάντα αγνοί και πάντα προδομένοι. Και βέβαια ο ίδιος ο Λαζόπουλος είναι από εκείνους που δεν χάνουν ευκαιρία να υποβάλουν σε σκληρή κριτική τον Καρατζαφέρη, σε σημείο που προκάλεσε και την υποβολή αγωγής από τον αρχηγό του ΛΑΟΣ, επειδή τον παρουσίασε με μουστακάκι αλά Χίτλερ. Το ίδιο θα μπορούσε να πει κανείς και για άλλες σατι-ρικές τηλεοπτικές εκπομπές (όπως π.χ. του Θέμου Αναστασιάδη), αλλά ισχύει και για τα πιο «σοβαρά» τηλεοπτικά προγράμματα, στα οποία επικρατεί ο νό-μος του δείκτη θεαματικότητας, από τα τοκ σόου μέχρι τις βραδινές εκπομπές «αποκαλυπτικής δημοσιογραφίας». Ούτε στο σημείο αυτό διαπιστώνουμε κά-ποια ελληνική ιδιομορφία. Όπως επισημαίνουν πολλοί αναλυτές, στη διαδικα-

48. Pierre Milza, Οι Μελανοχίτωνες..., ό.π., σ. 18.


σία παραγωγής του σύγχρονου ακροδεξιού λαϊκισμού παίζουν ξεχωριστό ρόλο οι επαγγελματίες της τηλεοπτικής ενημέρωσης. «Είναι απίστευτο», γράφει ο Milza, «σε ποιο βαθμό η εκπομπή "Οι καραγκιόζηδες της ενημέρωσης" συνέ-βαλε στην απαξίωση του γαλλικού πολιτικού προσωπικού και επηρέασε το αποτέλεσμα του Α' γύρου των προεδρικών εκλογών του 2002», όπου ως γνω-στόν ο Λεπέν κατατρόπωσε τον υποψήφιο των σοσιαλιστών και προκρίθηκε στον Β' γύρο49. Πρόκειται για το «Les Guignols de l'info», μια εκπομπή με μα-ριονέτες του γαλλικού καναλιού Canal+, η οποία, μάλιστα βρήκε μιμητές σε όλη σχεδόν την Ευρώπη. «Τι να πει κανείς», προσθέτει ο γνωστός ιστορικός του φασισμού, «για τον τρόπο με τον οποίο η μικρή οθόνη συμβάλλει στη μαζοποί-ηση των κοινωνιών μας, πότε πλησιάζοντας μέχρι γελοιογραφίας τους "από κάτω", πότε προσφέροντας στη ματαιοδοξία τους ή την αφέλειά τους την ελπί-δα μιας αστραπιαίας μετατροπής τους σε "αστέρες"; Ή πάλι, ξηλώνοντας τα είδωλα όπως ρίχνουμε, σκοπεύοντας, τα μεγάλα κεφάλια στο λούνα παρκ. Και όλα αυτά γίνονται από ανθρώπους που έχουν ήσυχη τη συνείδησή τους, έξυ-πνους, ικανούς και γενικώς, συμπαθείς. Γιατί λοιπόν μας προκαλεί έκπληξη όταν κάπου κάπου ένας ταχυδακτυλουργός τσεπώνει τη μίζα;»50

Και τώρα τι γίνεται; Τώρα που συγκλίναμε με την Ευρώπη ακόμα και σ' αυ-τό το σημείο, αποκτήσαμε δηλαδή κι εμείς την Ακροδεξιά μας, πώς θα αντιδρά-σουν τα άλλα κόμματα, το εκλογικό σώμα, η κοινωνία; Η σχετική υστέρηση της παρουσίας ενός συγκροτημένου και σταθερού ακροδεξιού κόμματος παρέχει στη δημοκρατική ελληνική πολιτική τάξη την ευχέρεια να διδαχτεί από την πεί-ρα των άλλων ευρωπαϊκών κρατών. Αρκεί, βέβαια, να σταθμίσει την κατάστα-ση με ψυχραιμία και να μην επαναλάβει τα λάθη του καλοκαιριού του 2009, όταν, κάτω από την πίεση της επιτυχίας του ΛΑΟΣ στις ευρωεκλογές, έσπευσαν τα δύο μεγάλα κόμματα να υιοθετήσουν μέρος ή και ολόκληρη την αντιμετανα-στευτική ατζέντα του και, κυρίως, την επιθετικά ρατσιστική ρητορική του περί «μηδενικής ανοχής στη λαθρομετανάστευση». Η γαλλική εμπειρία έδειξε ότι, όταν το 1991 αποφάσισε ο Ζακ Σιράκ -τότε δήμαρχος του Παρισιού- να δια-μαρτυρηθεί δημόσια για την «υπερβολική δόση» των μεταναστών, το «θόρυβο» και τη «μυρωδιά» τους, ή όταν ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Βαλερί Ζι-σκάρ ντ' Εστέν μίλησε για «εισβολή αλλοδαπών», το αποτέλεσμα ήταν να ση-μειωθεί ραγδαία άνοδος στην αποδοχή των θέσεων του Λεπέν. Όπως συμπε-ραίνει η Nonna Mayer, «ούτε οι απελάσεις των μη νόμιμων μεταναστών μέσω ναυλωμένων πτήσεων, που αποφάσισαν δεξιές και αριστερές κυβερνήσεις, ούτε η ψήφιση αυστηρότερων νόμων για την είσοδο αλλοδαπών στη Γαλλία ούτε η μεταρρύθμιση του κώδικα ιθαγένειας το 1993 σταμάτησαν την πρόοδο του

49. Στο ίδιο. σ. 710. 50. Στο ίδιο.


Front National. Αντιθέτως, αυτά τα μέτρα το μόνο που έκαναν ήταν ότι έδωσαν μεγαλύτερη δημοσιότητα και νομιμοποίηση στις ιδέες του. Όπως αρέσκεται να λέει ο Λεπέν, μακροπρόθεσμα θα του φέρουν περισσότερους υποστηρικτές που προτιμούν "το πρωτότυπο από το αντίγραφο"»51. Με την ίδια αμηχανία και αδεξιότητα αντιμετώπισαν οι παραδοσιακές πολιτικές δυνάμεις της Δεξιάς και της Αριστεράς τα ανερχόμενα λαϊκιστικά μορφώματα της εθνικιστικής Ακρο-δεξιάς σε όλη την Ευρώπη. Στην αρχή θεώρησαν ότι δεν πρέπει να δώσουν ιδι-αίτερη προσοχή στο φαινόμενο, έτσι ώστε να μην προκαλέσουν την προσοχή της κοινής γνώμης. Στη συνέχεια κατάλαβαν ότι η μέθοδος της «υγειονομικής ζώνης» γύρω απ' την Ακροδεξιά κάποια στιγμή διαρρηγνύεται. Και τότε κατέ-ληξαν στο άλλο άκρο: στην άκριτη κινδυνολογία. Ακόμα και σήμερα δεν συμ-φωνούν οι μελετητές για το ποιος είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμε-τώπισης της Ακροδεξιάς52.

Ο Γιώργος Καρατζαφέρης και ο Δούρειος Ίππος του δεν χρειάστηκε να πε-ράσουν από αυτό το στάδιο. Είχαν ήδη βρεθεί εντός των τειχών. Και το πιο ση-μαντικό: δεν χρειάστηκε να δηλητηριάσουν οι ίδιοι την κοινή γνώμη με τα κη-ρύγματα του ρατσισμού και της ξενοφοβίας. Το ρόλο αυτό τον έπαιξαν πρόθυ-μα πολλοί από τους τηλεδιαμορφωτές της κοινής γνώμης -εφόσον ο φόβος και το μίσος πάντα εξασφαλίζουν τηλεθέαση- συμβάλλοντας στη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος, ενώ τα πολιτικά κόμματα παρακολουθούσαν αδρανή τις εξελίξεις. Ήδη από το 1995, στις έρευνες του Ευρωβαρόμετρου οι Έλληνες δή-λωναν σε ποσοστό 68% ότι είναι περήφανοι για την εθνική τους ταυτότητα. Ξε-περνούσαν δηλαδή το διπλάσιο του ευρωπαϊκού μέσου όρου53. Το 2002, σε έρευνα του European Social Survey, οι Έλληνες αποδεικνύονταν πρωταθλητές στα αντιμεταναστευτικά αισθήματα μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών με 70%, ενώ ο μέσος όρος ήταν 54%54. Στο Ευρωβαρόμετρο του 2009, οι πολίτες της Ελλάδας, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους, εμφανίζονται να δια-

51. Nonna Mayer, «The French National Front», στο Hans-Georg Betz και Stefan Immerfall (επιμ.). The New Politics of the Right. St. Martin's Press, Νέα Υόρκη 1998, σ. 22.

52. Paul Hainsworth, «The Extreme Right in Post-War France: The Emergence and Success of the Front National», στο Paul Hainsworth (επιμ.). The Extreme Right in Europe and the USA, St. Martin's Press. Νέα Υόρκη 1992, σ. 54. Για μια συγκριτική μελέτη της επίδρασης που έχει ο τρό-πος αντιμετώπισης των κομμάτων της Ακροδεξιάς στην εκλογική επιτυχία τους, βλ. D. Art, «The European Radical Right in Comparative-Historical Perspective», εισήγηση στην ετήσια συ-νάντηση του American Political Science Association, 31.8.2006-3.9.2006, Φιλαδέλφεια, http://ase.tufts.edu/polsciAaculty/art/paper-rad-right-europe.pdf.

53. Thomas C. Davis, «The Iberian Peninsula and Greece: Retreat from the Radical Right?», στο Hans-Georg Betz και Stefan Immerfall (επιμ.), The New Politics of the Right, St. Martin's Press. Νέα Υόρκη 1998, σ. 168.

54. Pippa Norris, Radical Right. Voters and Parties in the Electoral Market, Cambridge University Press, Νέα Υόρκη 2005, σ. 180.

http://ase.tufts.edu/polsciAaculty/art/paper-rad-right-europe.pdf

Ο ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΕΛΑΣΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ 231

φωνούν με την αντίληψη ότι άνθρωποι από άλλες εθνοτικές ομάδες εμπλουτί-ζουν την πολιτιστική ζωή της χώρας (Ελλάδα 61%, μέσος ευρωπαϊκός όρος 30%). Οκτώ στους δέκα Έλληνες πιστεύουν ότι η παρουσία ανθρώπων από άλ-λες εθνοτικές ομάδες αποτελεί αιτία ανασφάλειας (78%), με τον ευρωπαϊκό μέ-σο όρο να περιορίζεται στο 45%. Επίσης, οκτώ στους δέκα Έλληνες πιστεύουν ότι η παρουσία ανθρώπων από άλλες εθνοτικές ομάδες αυξάνει την ανεργία στην Ελλάδα (81%, έναντι του 49%, που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος). Οι Έλληνες, σε αντίθεση με τους περισσότερους Ευρωπαίους, δεν πιστεύουν ότι η χώρα χρειάζεται τους μετανάστες για να δουλεύουν σε συγκεκριμένους τομείς της οικονομίας (53% έναντι 37%). Οι ερωτηθέντες της έρευνας δεν θεωρούν ότι η άφιξη μεταναστών στην Ευρώπη μπορεί να επιλύσει αποτελεσματικά το πρό-βλημα του γηράσκοντος πληθυσμού της Ευρώπης (67% έναντι 45% που είναι ο μέσος όρος στην Ευρώπη των 27). Καμία θετική συνέπεια δεν αποδίδουν στη μετανάστευση οι Έλληνες πολίτες, καθώς δεν πιστεύουν καν ότι οι μετανάστες μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη μεγαλύτερης κατανόησης και ανοχής ως προς τον υπόλοιπο κόσμο (Ελλάδα: 57% Ευρώπη των 27: 30%).

Αυτή η θεαματική απόκλιση της Ελλάδας από το «κοινοτικό κεκτημένο» δεν φαίνεται να ανησυχεί κανέναν. Αλλά όσο δεν υπάρχει και γι' αυτήν κάποιο «πρόγραμμα σύγκλισης», ο Γιώργος Καρατζαφέρης και τα στελέχη του μπο-ρούν να πορεύονται ήσυχοι.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

1

Α ν ο ι χ τ ή ε π ι σ τ ο λ ή σ τ ο ν Α ν δ ρ έ α Π α π α ν δ ρ έ ο υ

«Ανδρέα το ...ανάγνωσμα»'

ΦίλΕ Αντριους, επί το Ελληνικόν Ανδρέα ή Αντρέα. Είναι η δευτέρα φορά μέσα σε 20 ημέρες που οι στήλες φιλοξενούν μία επιστολή

προς ένα Αμερικανό πολίτη. Όπως αυτή έτσι και η πρώτη απευθύνετο σε ένα μέγα φι-λέλληνα τον πρόεδρο Φορντ. Προς τον Πρόεδρο Φορντ είχαμε μία μεγάλη υποχρέωσι. Στα εξωτερικά προβλήματα στάθηκε συμπαραστάτης. Όχ ι βέβαια δικός μας αλλά των Τούρκων. Με σένα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Στα εσωτερικά προβλήματα στέκεσαι συμπαραστάτης. Οχι βέβαια δικός μας και όχι βέβαια των Τούρκων...

Αντρέα, Αφησε τον κόσμο να λέη. Τι περιμένης από ανθρώπους που φοράνε γραβάτες; Δεν

γνωρίζουν. Τους διαφεύγουν πολλά. Δεν καταλαβαίνουν πως όταν υπηρετήσης σε οποιοδήποτε όπλο των Ηνωμένων Πολιτειών σαν Αξιωματικός και οπλίτης ακόμη, δί-δης όρκο πίστεως στο Αμερικανικό Σύνταγμα. Δεν μπορούν να εννοήσουν, Αντρέα, ότι ύστερα από τόσα χρόνια θητείας στο Αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό έχης κάθε δικαίω-μα να μην σε συνδέη τίποτε μ* αυτό το κράτος. Πιστεύουν, ανοήτως από ότι φαίνεται, ότι όπως το χακί είναι τιμή για κάθε Έλληνα, πλούσιο ή φτωχό, εργάτη ή αγρότη, επι-στήμονα ή ψαρά, έτσι και τα λευκά του Αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού είναι τιμή για ένα -κατά όνειρο- πρωθυπουργό της Ελλάδος, θ α μου πης Αντρέα, ότι εδώ κατηγό-ρησαν τον Γιώργο Παπαδόπουλο, Έλληνα αξιωματικό, αν μη τι άλλο, που επέρασε κά-ποιο στρατιωτικό σχολείο, ότι συνεδέθη στενώς μετά της Αμερικής και της ΣΙΑ, και θ ' αφήσουν εσένα με τόσα χρόνια θητείας στο Αμερικανικό Πολεμικό Ναυτικό; Αφησέ τους να λένε... Το θέμα είναι τι τους λες εσύ.

Αντρέα, Μίλησέ τους εναντίον της Αμερικής. Ορθά κοφτά. Τι δουλειά έχουν οι Αμερικανοί

στην Ελλάδα, στα σπίτια μας; Εξω οι Τζώννηδες, οι Τζίμηδες, οι Σουζάνες και οι Μάρ-γκαρετς από τα σπίτια μας. Βεβαίως για μερικά ονόματα, Αντρέα, ξέρω ότι θα διατηρή-

1. Διατηρούμε τη σύνταξη και την ορθογραφία του κειμένου, απλοποιώντας μόνο τον τονι-σμό σε μονοτονικό.


σης επιφυλάξεις, αλλά το καλό του Πανελληνίου ΣΟΚ, το υπαγορεύει. Όχ ι διακρίσεις, λαέ της Θεσσαλίας... Έτσι δεν είπαμε; Βεβαίως τώρα με τον προεκλογικό αγώνα, μπο-ρείς να ισχυρισθής και πολύ σωστά ότι δεν βρίσκεσαι καθόλου στο σπίτι. Γι' αυτή τη δουλειά, Αντρέα, καλά είναι και τα μπαλκόνια.

Αντρέα, Θα ήθελα να μου υπενθυμίσης εκείνη την παροιμία. Όχι την Αμερικανική, την Ελλη-

νική. Θα μου πης πολλά γυρεύω. Εσύ έζησες το μεγαλύτερο μέρος της ζωής σου στην Αμερική, πού να θυμάσαι τις Ελληνικές παροιμίες; Μιλάω γι ' αυτήν που είναι κάπως έτσι, Αντρέα.

- Εις δούλος, ουκ δύναται υπηρετείν δυσί Κυρίοις2. Στη γλώσσα μας δηλαδή Αντρέα, ένας σύντροφος δεν μπορεί ν ' ανήκει σε δύο αφε-

ντικά. Είναι καιρός νομίζω να ξεκαθαρίσουμε την θέσι μας. Ποιο αφεντικό να προτιμή-σουμε; Το ένα έχει τα δολλάρια και τ ' άλλο την δόξα - έστω και η εφήμερη. Επειδή το θέμα χρειάζεται συζήτησι και απόψεις σοβαρές, που δεν μπορείς να πάρης εσύ Αντρέα μόνος σου, προτείνω να ζητήσουμε μέσω του εδώ στρατιωτικού γραφείου του Αμερικα-νικού Πενταγώνου μια 48ωρη άδεια, ενός σπουδαστού της Στρατιωτικής Ακαδημίας της Αμερικής. Ένας νέος, Αντρέα, που ζει από το Αμερικανικό Πεντάγωνο, σπουδάζη για το Αμερικανικό Πεντάγωνο, σκέπτεται πάντα διαφορετικά από τους νέους που μαζεύονται κάτω από τα μπαλκόνια και ακούνε λόγια. Η στρατιωτική Ακαδημία της Αμερικής ετοι-μάζη τα νέα στελέχη που θα στηρίξουν αύριο τις νέες ανά τον κόσμο «χούντες». Εσύ βε-βαίως με τόσα χρόνια στην Αμερική ξέρεις καλλίτερα πρόσωπα και πράγματα. Γνωρί-ζεις ότι τα μυστικά από πρώτο χέρι μέσα στην Οικογένεια είναι απαραίτητα.

Σας κρύβουν την αλήθεια. Λαέ της Θεσσαλίας, έτσι δεν είπαμε; Και το είπαμε γιατί το πιστεύαμε. Έτσι δεν είναι Αντρέα; Αν ο δικός σου γιος σπούδαζε εκεί στην Στρατιωτική Ακαδημία είναι σίγουρο ότι θα το αποκάλυπτες στον Λαό, τουλάχιστον της Θεσσαλίας.

Είναι ψεύδος - ή τουλάχιστον θα μπορούσε να ήταν Αντρέα- ότι είσαι Αμερικανός πολίτης, σύζυγος Αμερικανίδος και πατέρας Αμερικανοπαίδων. Είναι σαν να λέγαμε ότι ο Λοσάντα δεν είναι Έλληνας3. Ιεροσυλία.

Έξω οι Αμερικάνοι, έξω τα όπλα τους, έξω τ ' αυτοκίνητά τους, έξω όλα τους εκτός από το Ουίσκυ τους, δεν συμφωνείς Αντρέα; Φαντάζεσαι τι θα γινόταν αν το έπαιρναν και αυτό και έφευγαν; Απλώς θ ' άκουγε και καμμιά σοβαρή κουβέντα ο Λαός της Θεσ-σαλίας και ολοκλήρου της Ελλάδος.

Ένας φίλος της... γραββάτας Για το πιστό: Γιώργος Καρατζαφέρης

Π ΗΓΗ: Το Ελληνικόν Στέμμα της Δημοκρατίας, φ. 4, 16-22 Νοεμβρίου 1974, σ. 4.

2. Δεν πρόκειται βέβαια για παροιμία. Το σχετικό χωρίο του Ευαγγελίου είναι «ουδείς δύ-ναται δυσί κυρίοις δουλεύειν» (Κατά Ματθαίον, 6.24) ή «ουδείς οικέτης δύναται δυσί κυρίοις δουλεύειν» (Κατά Λουκάν, 16.13).

3. Ποδοσφαιριστής από την Ουρουγουάη που αγωνίστηκε στον Ολυμπιακό από το 1972 ώς το 1980.

2

Επιστολή σ τ ο ν π ρ ω θ υ π ο υ ρ γ ό Ανδρέα Π α π α ν δ ρ έ ο υ

Προς: Αξιότιμο κ. Πρόεδρο της Κυβερνήσεως Ενταύθα

Αθήνα 14 Ιουνίου 1994.

Κύριε Πρόεδρε, Είναι αυτονόητο ότι γνωρίζετε καλύτερα παντός άλλου τα προβλήματα που περι-

βάλλουν τη χώρα στο μέγεθός τους. Εκτός από τα υπαρκτά και βασανιστικά για τον τόπο προβλήματα της οικονομίας

καθώς και εκείνων που αντιμετωπίζει η Εξωτερική πολιτική της χώρας προστίθετε βαθ-μιαίως και η κρίση αξιοπιστίας και σεβασμού προς τους θεσμούς και τους θεματοφύλα-κες τους.

Και η μέχρι προσφάτως έρπυσα αυτή διάθεση των πολιτών ορθώθηκε, κύριε Πρόε-δρε, μέσα από τις κάλπες της 12ης Ιουνίου 1994.

Είναι απαγορευτικό, νομίζω, στους επαΐοντες, όπου σαφώς ανήκετε, να επιτρέπουν αυταπάτες και ψευδαισθήσεις σχετικά με το αποτέλεσμα και την δυναμική τους από τις πρόσφατες εκλογές.

Ό π ω ς είναι αδιανόητο να πιστέψει ο υπεύθυνος παρατηρητής ότι τα με γεωμετρική πρόοδο διογκούμενα Εθνικά προβλήματα μπορούν να αντιμετωπισθούν με όση δυναμι-κή προσφέρει το 37,6% του εκλογικού σώματος.

Το μήνυμα των εκλογών, κύριε Πρόεδρε, είναι ξεκάθαρο. Συνήπαρξη, Συνυπευθυνότητα, Συμμετοχή. Με καταληκτική Συνταγματική ημερομηνία αυτής της Βουλής του έτους ΜΑΑ-

ΣΤΡΙΧΤ είναι περιττή και ενδεχομένως επικύνδινη οποιαδήποτε διάθεση δογματισμού και μονολιθικότητος.

Αφαιρώντας τις κομματικές παρωπίδες είμαστε υποχρεωμένοι ΟΛΟΙ ΜΑΣ να ανα-λάβουμε μέρος του βάρους και των ευθυνών από εφαρμογή απαραιτήτων άλλων αντιδη-μοτικών μέτρων ή πρακτικών.

Η πρόταση μου, κύριε Πρόεδρε, εν όψη της εντός ολίγων μηνών διάστημα, που κάτω από κάποιες συνθήκες θα μπορούσε να επισπευθεί προεδρικές εκλογές έχει ως εξής:

α. Συμφωνία όλων των Κομμάτων για την στήριξη της υποψηφιότητός σας για το ύπατο αξίωμα της Πολιτείας.


β. Σύσταση οικουμενικής κυβερνήσεως με συμμετοχή όλων των κομμάτων (μ' ενδε-χόμενη την αποστασιοποίηση των Κομμουνιστών λόγω της εντελώς αντιθέτου προσέγ-γισης στα Εθνικά θέματα, την οικονομία και την θέση Ε.Ο.Κ.).

γ. Ανάληψη της Πρωθυπουργίας από μη ενεργό πολιτική προσωπικότητα. Και αν οι υπάρχουσες στο εσωτερικό της χώρας δεν είναι ελκυστικές τα σύνορα της Ελλάδος φθά-νουν εκεί που ομιλήται αυτή η γλώσσα. Θυμηθήτε τη ρεαλιστική απόφαση του στρατιω-τικού συνδέσμου το 1911.

Κύριε Πρόεδρε, σήμερα η ανάληψη της πρωτοβουλίας θα οδηγήσει την υστεροφημία σας στο ΠΑΝΘΕΟΝ των Μεγάλων και την Ελλάδα στην κατάκτηση των πεπρωμένων της.

Τολμείστε, κύριε Πρόεδρε, για να τολμήσουμε. Η Ελλάδα δεν μπορεί να περιμένει και να υπομένει.

Με Ειλικρινή Αισθήματα

Γιώργος Καρατζαφέρης Δημοσιογράφος-Βουλευτής Β' Αθηνών4

ΠΗΓΗ: Ελευθεροτυπία. 28.9.1994 και Το Βήμα. 2.10.1994.

4. Τα συντακτικά και ορθογραφικά λάθη στην επιστολή προκάλεσαν τη θυμηδία μεγάλου μέρους του Τύπου, όταν δημοσιεύτηκε. Απολογούμενος για το περιεχόμενό της, τέσσερις μήνες αργότερα, ο Καρατζαφέρης ισχυρίστηκε ότι την υπαγόρευσε στη γραμματέα του, την κ. Νανά, «που δεν ξέρει καλά ελληνικά, εκείνη την έγραψε στο κομπιούτερ, παρεκάλεσα τον Γιάννη τον Βούλτεψη να την ελέγξει, αλλά, όταν άνοιξα εγώ το κομπιούτερ πριν από τις ειδήσεις, είδα την επιστολή, δεν ήξερα ότι ήταν η αδιόρθωτη βερσιόν, πάτησα ένα κουμπί και είπα να σταλεί» (εκ-πομπή Ενώπιος Ενωπίω, Ν. Χατζηνικολάου, Mega, 4.10.1994).

3

Το δ ι α ζ ύ γ ι ο με τ ο ν Π λ ε ύ ρ η

«Ο Πλεύρης είναι επίορκος και ανέντιμος»

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Σήμερα του Κώστα του Πλεύρη, με πάρα πολλή θλίψη καρδιάς, του έστειλα ένα φαξ. Έστειλε κι εκείνος με τη σειρά του μία πρόσκληση με τον ίδιο τρόπο, με ένα φαξ, που προσκαλούσε το Telecity να πάει αύριο στην παρουσίαση του πολιτικού του κόμματος, που θα γίνει στην Ένωση Ανταποκριτών Ξένου Τύπου. Του έγραψα λοι-πόν πάνω σ' αυτή την πρόσκληση τα εξής 4 πράματα: «Και επίορκος και ανέντιμος και αναιδής και εκμεταλλευτής. Κάποιος που διαθέτει Ιστορικές Μνήμες. Γιώργος Καρα-τζαφέρης». Ο Κώστας ο Πλεύρης πριν από 8-9 χρόνια - ο ίδιος το έχει ομολογήσει- για να πάει σπίτι του κρυβότανε. Φοβόταν κάποιες από τις πολιτικές πράξεις του παρελθό-ντος και είχε κάποια αγωνία. Οταν ήλθε και με βρήκε, μου είπε, «βάλε χέρι». Του λέω ναι, έλα να μιλήσεις για ιστορία και θα σε βάλω εγώ σ' αυτή τη μεγάλη κολυμβήθρα του Σιλωάμ που λέγεται προσπάθεια Telecity, να φύγεις απ ' αυτή τη ρετσινιά του φασίστα. Πράγματι, ο Κώστας ο Πλεύρης διατηρούσε μεγάλη ευγνωμοσύνη γ ι ' αυτή την πράξη και όπου κι αν ήταν το έλεγε. Κάποια στιγμή, όταν ο Κώστας Πλεύρης άρχισε να μας κάνει εδώ μέσα κάποιες στραβοτιμονιές, τον εκάλεσα στο γραφείο και του είπα, «Κώ-στα, κοίταξε, είπαμε να λες ιστορία. Μη βρίζεις τον κόσμο, γιατί δημιουργούνται προ-βλήματα που δεν θέλει το Telecity». Πράγματι, ο ένας και μόνος λόγος που 10 χρόνια πήγαμε στο ΕΣΡ είναι ότι ο Κώστας Πλεύρης έβρισε ένα στρατηγό, λέγοντάς τον ψεύτη και κάτι άλλα πράγματα. Μας επιδίκασε ο στρατηγός και 70 εκατ. δρχ. Ο κ. Πλεύρης εί-πε ότι «δεν έχω να δώσω μία» κι ως εκ τούτου πρέπει το Telecity να καταβάλει 70 εκατ. δρχ. στον κ. Μπέλμπα, γιατί ο κ. Πλεύρης τον έβρισε, μέσα απ ' το κανάλι, στη ζωντανή εκπομπή, όπου δεν μπορείς να φρενάρεις5.

Επειδή, λοιπόν, ο κ. Πλεύρης έκανε τέτοια πράγματα και δεν ασχολείτο με την ιστο-ρία και έκανε κάποιες άλλες παρασπονδίες, του ζήτησα την εκπομπή να τη γράφει. Πάλι έκανε αυτές τις αλχημείες. Για μακρύ χρονικό διάστημα τον είχα όπως θυμάστε και πέ-ρυσι και πρόπερσι εκτός καναλιού. Ήρθε και με βρήκε και με διαβεβαίωσε ότι θα είναι απολύτως έντιμος. Μου έδωσε το λόγο της αντρικής του τιμής - γ ι ' αυτό τον είπα ανέ-

5. Βλ. Κεφ. 4, σημ. 81.


ντιμο- και μου ορκίστηκε, όταν του έκανα το σχόλιο ότι «Κώστα, πας να μπεις στην πο-λιτική και θα δημιουργήσεις τεράστια προβλήματα, θα μου φορτώσετε πράγματα που δεν πρέπει», μου έδωσε τον όρκο του, όρκο για την οικογένειά του, για το παιδί του, ότι δεν πρόκειται να ασχοληθεί με την πολιτική, είναι το τελευταίο που τον ενδιαφέρει.

Μετά από τον όρκο του, τον οποίον εδέχθην, συνέχισε να κάνει τις εκπομπές. Στις τελευταίες εκπομπές έκανε πράγματι προπαγάνδα, τον κάλεσα και του είπα, «Κώστα, δεν πάει άλλο», και μου είπε, «Γιώργο, δεν θα κάνω τελικά το κόμμα, παρόλο που το έχω ονομάσει Πρώτη Γραμμή, γιατί το να μου λες ότι είμαι ανέντιμος εμένα μου κοστί-ζει πάρα πολύ». Του λέω, «οι πράξεις σου το δείχνουν αυτό, να κάνεις ό,τι σε ευλογήσει ο Θεός». Σήμερα, λοιπόν, μου 'στείλε την πρόσκληση. Έτσι, λοιπόν, ο Κώστας Πλεύρης (ο οποίος ιδιαίτερα βοηθήθηκε από αυτό το κανάλι, με τον τρόπο που όλοι εσείς γνωρί-ζετε, ήρθε εδώ για να μιλάει για Ελλάδα, μίλησε πράγματι πολλά χρόνια και είπε πολλά ωραία ιστορικά πράγματα, τα καλύτερα που έχουν ακουστεί ποτέ και γι ' αυτό τα φιλο-ξενήσαμε) δεν έχει καμιά θέση ανάμεσά μας, στην πολιτική οικογένεια. Θέλει να παίξει το προσωπικό του παιχνίδι, εκμεταλλευόμενος την αγάπη που του δείξατε εσείς, μέσα από το Telecity.

Πρέπει να ξέρει, λοιπόν, ο Κώστας Πλεύρης, ο οποίος δεν παρέμεινε έντιμος απένα-ντι και στο κανάλι, αλλά και σε μένα που τον έβγαλα από εκείνη την τεράστια ταλαιπω-ρία της ρετσινιάς που είχε στο πρόσωπό του, ότι η πολιτική θέλει ένα στοιχείο. Το πρώ-το στοιχείο που θέλει. Και δυστυχώς απέδειξε μέσα από την πράξη ότι δεν το διαθέτει, παρότι πίστευα ότι το διαθέτει: λεβεντιά.

ΠΗΓΗ: Telecity, 10.5.1999.

4

Ο Β ο ρ ί δ η ς κα ι ο Λ ε π έ ν

« Υποστήριξη στον Ζαν-Μαρί Λεπέν» (Ομιλία του Μάκη Βορίδη στη συγκέντρωση του Γαλλικού Εθνικού Μετώπου)

Το Σάββατο 16 Φεβροναρίον 2002, ο πρόεδρος του Ελληνικού Μετώπου, Μάκης Βορί-δης μίλησε στην συγκέντρωση του Γαλλικού Εθνικού Μετώπου (Front National) που πραγματοποιήθηκε για την επίσημη ανακήρυξη της υποψηφιότητας τον προέδρου τον, κ. Ζαν-Μαρί Λεπέν για την Προεδρία της Γαλλικής Δημοκρατίας. Η υποδοχή που επι-φύλαξαν οι Γάλλοι συναγωνιστές στον Πρόεδρο του Ελληνικού Μετώπου ήταν θερμή, ενώ ο ίδιος ο Λεπέν, χαιρέτησε την ομιλία τον Μάκη Βορίδη με συγκινητικό τρόπο. Αυ-τή η εκδήλωση σηματοδότησε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ενότητα των Ευρωπαί-ων εθνικιστών αλλά και την επιτάχυνση των εξελίξεων πον θα φέρουν τις πατριωτικές ιδέες και τονς φορείς πον τις εκπροσωπούν στον προσκήνιο της Ιστορίας. Η ομιλία τον Μάκη Βορίδη έχει ως εξής:

Αγαπητοί φίλοι και φίλες, αγαπητοί συμμαχητές και συμμαχήτριες. Με περισσή χαρά βρίσκομαι και πάλι ανάμεσά σας, ανάμεσα στο Front National που

πρώτο έδειξε τον δρόμο της αντίστασης στην Ευρώπη. Κυρίως είναι μεγάλη μου χαρά να βρίσκομαι εδώ για να μεταφέρω την συμπαράσταση των αγωνιστών του Ελληνικού Μετώπου αλλά και όλων των Ελλήνων πατριωτών στον πρόεδρο Ζαν-Μαρί Λεπέν.

Στην Ελλάδα καταλαβαίνουμε την σημασία της επικείμενης εκλογικής αναμέτρησης στην Γαλλία. Σήμερα σε ολόκληρη την Ευρώπη πνέει ένας άνεμος πατριωτισμού και ελευθερίας. Οι λαοί αφυπνίζονται και αντιστέκονται. Αντιστέκονται στην παγκοσμιο-ποίηση, αντιστέκονται στην εφιάλτη της ομοσπονδιακής Ευρώπης, αντιστέκονται στην μετανάστευση, στην ανασφάλεια, στην εγκληματικότητα, στην πολιτιστική εκρίζωση. Έκφραση αυτής της αντίστασης είναι και η παρουσία αυτών των πατριωτικών κομμά-των από όλη την Ευρώπη σήμερα εδώ. Και η αντίστασή τους αυτή είναι μία πράξη βαθιά ηθική διότι υπερασπίζονται τις αξίες της Ευρώπης, δηλαδή τις αξίες της Κλασσικής Ελλάδος και του Χριστιανισμού.

Όλο και περισσότεροι καταλαβαίνουν τον κίνδυνο που προέρχεται από το επιθετι-κό Ισλάμ και από την ανεξέλεγκτη μετανάστευση από τις Ασιατικές Χώρες. Όλοι κατα-


λαβαίνουν ότι οι χώρες μας ανήκουν στους λαούς μας, ανήκουν στους Ευρωπαϊκούς λαούς. Όλοι καταλαβαίνουν ότι πλέον οι μετανάστες είναι πολλοί, πάρα πολλοί και τώ-ρα πια, πρέπει να φύγουν, πρέπει να τους κάνουμε να φύγουν. Και ταυτόχρονα πρέπει να κρατήσουμε την Ευρώπη Ευρωπαϊκή αποκλείοντας την είσοδο σε αυτήν χωρών ασιατικών, όπως η Τουρκία.

Ιδιαίτερα για εμάς τους Έλληνες, η προοπτική εισόδου της Τουρκίας στην Ευρωπαϊ-κή Ένωση σημαίνει την εισβολή 80.000.000 Τούρκων στην Ελλάδα με πληθυσμό που δεν υπερβαίνει τα 10.000.000. Για αυτό και εμείς, οι Έλληνες πατριώτες λέμε απερίφραστα: «η Τουρκία δεν πρέπει να μπει ποτέ, μα ποτέ στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά και αν και ποτέ γίνει δεκτή, τότε η Ελλάδα θα πρέπει να εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ένωση».

Όλα αυτά τα χρόνια, και έχουν περάσει ήδη 20 χρόνια, οι Έλληνες πατριώτες είχαμε την χαρά και την τιμή να σταθούμε πάντοτε στο πλευρό του Λεπέν και του Front National. Από το 1984 που η ΕΠΕΝ, το M.S.I. του αείμνηστου Giorgio Almirante και ο Λεπέν έφτιαξαν την ομάδα της Ευρωπαϊκής Δεξιάς. Έτσι και τώρα, στηρίζουμε τον Λε-πέν στην υποψηφιότητά του για την Προεδρία της Γαλλίας. Και είμαστε βέβαιοι ότι μία Νίκη του Λεπέν δεν θα είναι μόνο μία Νίκη για την Γαλλία μα μία Νίκη για ολόκληρη την Ευρώπη. Ευχόμαστε λοιπόν κάθε επιτυχία στον πρόεδρο Λεπέν και στο Front National για μία Ευρώπη χωρίς μετανάστευση, χωρίς τρομοκρατία, κοντά στον πολιτι-σμό και στις παραδόσεις της, για την Ευρώπη των Λαών και των Εθνών».

ΠΗΓΗ: Ελληνικές Γοαμμές, επίσημο όργανο του Ελληνικού Μετώπου http://www.metopo.gr/ article.php?id=l 176 (τελευταία ανάκτηση 12.8.2009). Οι τίτλοι και το εισαγωγικό είναι της εφημερί-δας.

http://www.metopo.gr/

5

Η επιστροφή του Πλεύρη

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Έχουμε στο στούντιο τον Κώστα τον Πλεύρη. Τον καλωσορίζουμε μετά από πάρα πολύ καιρό, στα γνώριμα λημέρια. Κύριε Πλεύρη, Κώστα, η οικειότητα τόσων ετών απ ' τη μια μεριά, σε σύγκρουση με την ανάγκη του τηλεοπτικού διαλόγου. Κώστα Πλεύρη, πιστεύω να συμφωνείς ότι έχει ανοίξει μια καινούρια σελίδα στην πα-γκόσμια ιστορία μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Τι βλέπεις; Πού πηγαίνει το πράγμα;

ΠΛΕΥΡΗΣ: Είμαι πολύ συγκινημένος που ομιλώ στο Telecity, όπου επί δέκα χρόνια μιλούσα.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Που τώρα πλέον έγινε Τηλεάστυ, για να 'ρθουμε στα ελληνικά μας.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Βεβαίως. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Υπάρχουν συγγραφείς, Κώστα μου, που αναφέρονται στο ότι το

φίδι του σιωνισμού έκανε την πρώτη του εξαγωγή στην Ελλάδα την εποχή του Πελοπον-νησιακού Πολέμου, στο 427 περίπου.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Ναι. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Και κράτησε 27 χρόνια ο πόλεμος, ενώ διαλύσαμε την Περσία μέ-

σα σε μερικούς μήνες και στο Μαραθώνα και στις Πλαταιές και στη Σαλαμίνα. ΠΛΕΥΡΗΣ: Πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ένα πράγμα από την αρχή. Και από τις εκπο-

μπές του κ. Καρατζαφέρη που έχω παρακολουθήσει, στο Τηλεάστυ δεν υπάρχει αντιση-μιτισμός, δεν στρέφεται εναντίον των Εβραίων σαν ένα λαό, όπως δεν στρέφεται ενα-ντίον των Βέλγων. Εκείνο το οποίο κάνει ο κ. Καρατζαφέρης και στο οποίο βρίσκει σύμ-φωνο, όχι μόνο εμένα αλλά όλους τους Έλληνες, είναι ότι καταγράφει μία αλήθεια, μία πραγματικότητα. Από την αρχή, εδώ και πολλά χρόνια, το Τηλεάστυ, το πάλαι ποτέ Telecity, εβασίζετο σε δύο αρχές. Πρώτον στην αλήθεια και δεύτερον στην ελευθερία. Εί-ναι ο μόνος τηλεοπτικός σταθμός ο οποίος δέχεται να έλθει ο οποιοσδήποτε και να συ-ζητάμε ελεύθερα. Αυτό το θέλουμε όλοι να το κάνει και ένας εκπρόσωπος του Κεντρι-κού Ισραηλινού Συμβουλίου6. Να έλθει εδώ στο Telecity και να καθίσει και να συζητή-

6. Αντί του ορθού «Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου». Την «παραδρομή» αυτή κάνει συνέχεια ο Πλεύρης στις εκπομπές του και θα την επαναλάβει αργότερα στη δίκη του, συγχέο-ντας σκοπίμως τις δύο έννοιες: «Ισραηλίτης», ο Εβραίος το θρήσκευμα, και «Ισραηλινός», ο πολίτης του κράτους Ισραήλ.


σει, διότι αν τους αδικούμε πρέπει να ζητήσουμε συγγνώμη. Εάν όμως δεν τους αδικού-με, τότε ο λαός θα βγάλει τα συμπεράσματά του. Εμείς οι Έλληνες ουδέποτε έχουμε ασχοληθεί με τους Εβραίους. Όλοι οι αρχαίοι ιστορικοί μας τους αγνοούν και ουδείς τους αναφέρει.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Κώστα Πλεύρη, υπάρχει μία γιορτή, όμως, που γίνεται και στο Ισραήλ και στις ΗΠ Α και στον Καναδά -είχα τύχει μια φορά στον Καναδά- δεν θυμάμαι πώς ακριβώς τη λένε, από χι αρχίζει, χαάνα, κάπως είναι, που γιορτάζανε στο δρόμο την απελευθέρωση των Ισραηλινών από τους Έλληνες7. Και τους είπα, πότε ρε παιδιά εμείς σας είχαμε σκλαβώσει -γ ια να το ξέρουμε κι αυτό το θέμα- και δεν απάντησαν, πα-ρά μετά βδελυγμίας, ξέρω 'γω, απέφυγαν την απάντηση στην ερώτηση. Έχουν γιορτή εναντίον μας, έτσι; Πέρα απ ' αυτά που γράφονται στα Ταλμούδ, τα ιστορικά τους βι-βλία, και πηγαίνοντας παραπέρα και σε κάποιους εκ των προφητών τους.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Πράγματι έχουν μία γιορτή. Είχε πάει στο Ισραήλ ο τότε υπουργός Εθνικής Αμύνης κ. Αρσένης, ο οποίος παρέστη σε μια εκδήλωση της νίκης των Εβραίων εναντίον των Ελλήνων. Αυτό ουδέποτε στην ιστορία εσυνέβη. Ου-δέ-πο-τε. Ποιος να νι-κήσει ποιον; Εμείς κάναμε κοσμοκρατορίες και αυτοκρατορίες εις εποχήν κατά την οποίαν 150.000 Εβραίοι ήσαν νομάδες μέσα στην έρημο, όπου περιεφέροντο επί 40 χρό-νια, διότι δεν ξέρανε τον προσανατολισμό.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Καλά, για πολικό αστέρα δεν τους είχε μιλήσει κανείς; ΠΛΕΥΡΗΣ: Κανείς. Εν πάση περιπτώσει. Δεν θέλουμε να λέμε ψέματα. Να λέμε αλή-

θεια. Η ιστορία των Εβραίων είναι: δούλοι στους Ασσυρίους, δούλοι στους Βαβυλώνι-ους, δούλοι στους Αιγυπτίους, δούλοι στους Πέρσες, δούλοι στους Έλληνες, δούλοι στους Ρωμαίους, δούλοι πάλι στους βυζαντινούς Έλληνες, δούλοι στους Αραβες, δού-λοι στους Τούρκους. Σε όλη των την ιστορία, από το 1.200 π.Χ. περίπου μέχρι το 1948 ήσαν μονίμως δούλοι. Τι δουλειά μπορεί να έχω εγώ ο Έλλην, ο οποίος έκανα περίπου 25 αυτοκρατορίες με πολιτισμούς (μυκηναϊκή αυτοκρατορία, μυκηναϊκός πολιτισμός, μινωική, μινωικός πολιτισμός, αλεξανδρινή, βυζαντινή) με τον Εβραίο; Δεν υπάρχει -προσέχτε με- ένα άγαλμα εβραϊκό. Δεν υπάρχει ένα, ένα έστω για δείγμα.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Μα υπάρχουν όμως, Κώστα Πλεύρη, για να λέμε τα πράγματα απ ' όλες τις πλευρές, ορισμένες ηρωικές στιγμές, οι οποίες έχουν αποτυπωθεί σε αμερι-κανικές υπερπαραγωγές της Metro Goldwin Mayer, η Έξοδος αίφνης. Όλοι ξέρουμε την Έξοδο. Την είσοδο δεν ξέρουμε. Πώς βρέθηκαν στην Αίγυπτο δηλαδή.

ΠΛΕΥΡΗΣ [γελώντας]: Αυτό είναι πράγματι μια καταπληκτική ερώτηση. Μιλάνε όλοι για την Έξοδο των Εβραίων και δεν λέει κανείς για την είσοδο. Χάριν της ιστορίας θα αναφέρω το εξής, ότι οι Εβραίοι βρήκαν ένα λαό της εποχής, τους Υκσώς, πολεμικό λαό, τους είπαν ελάτε εδώ, επετέθηκαν εναντίον των Αιγυπτίων, κατέλαβαν τους Αιγυ-πτίους και μπήκαν μέσα οι Εβραίοι ως πολιτικοί εισπράκτορες και πολιτικοί σύμβου-λοι. Παίρνανε τα λεφτά των Αιγυπτίων. Αυτά τα αναφέρει -προσέχτε με- ο Εβραίος ιστορικός Βαν ντερ Λουν8 στην Ιστορία της Ανθρωπότητας. Με επαναστάσεις επί επα-ναστάσεων διώξανε οι Αιγύπτιοι τους Εβραίους. Και έφυγαν οι Εβραίοι. Και μιλάμε

7. Εννοεί τη γιορτή Χανουκά. 8. Εννοεί τον Hendrik Willem van Loon.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 2 4 5

για την Έξοδο. Σαν να μιλάμε για την έξοδο των Ιταλών απ ' την Ελλάδα ή την έξοδο των Γερμανών. Και μια και λέμε των Ιταλών, δεν μπορεί παρά να σας π ω ότι είναι ντρο-πή μας που έχουμε κάνει στην Κεφαλονιά ένα τεράστιο μνημείο της ιταλικής μεραρχίας Ακουι, ενώ σπάσανε, γκρεμίσανε, πετάξαν στα σκουπίδια, τον ανδριάντα του Μεταξά που είπε το Όχι®. Οι Ιταλοί ήσαν κατακτηταί και τα διάφορα μαντολίνα του λοχαγού Κορέλι - πώς τον λένε...

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Πρέπει να τα κουρδίσουμε καλά τα μαντολίνα, Κώστα, ηχούν πε-ρίεργα λίγο στ' αυτιά μας.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Τέλος πάντων. Ας μείνουμε στο θέμα μας. θ α ήταν κύριε Καρατζαφέρη ευχής έργον το Κεντρικό Ισραηλινό Συμβούλιο, που εκπροσωπεί τον Εβραϊσμό στην Ελλάδα και το οποίον είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου (ΝΠΔΔ)...

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Πώς γίνεται, Κώστα Πλεύρη, να είναι ΝΠΔΔ -και συ είσαι νομι-κός- όταν υπερασπίζεται τα συμφέροντα μιας άλλης χώρας; Πώς γίνεται να είναι μέσα στη δική μας χώρα;

ΠΛΕΥΡΗΣ: Έγινε ΝΠΔΔ επί χούντας. Επί 21ης Απριλίου. Όταν η 21η Απριλίου μάς ωφελεί τη δεχόμεθα. Όταν δεν μας ωφελεί την αρνούμεθα. Τότε έγινε ΝΠΔΔ. Και δυστυ-χώς, άλλες θρησκείες που υπάρχουν, οι οποίες δεν μας έχουν ενοχλήσει, δεν έχουν ΝΠΔΔ. Αυτοί είναι ΝΠΔΔ και επιχορηγούνται. Έχουν δε μία επιρροή, η οποία πραγμα-τικά σε εκνευρίζει. Γίνεται η Έκθεσις του Βιβλίου στη Φρανκφούρτη τώρα που μιλάμε. Έχει αποκλειστεί η Αρχαία Ελληνική Γραμματεία. Και το μεγαλύτερο μέρος της εκθέσε-ως είναι η προσφορά των Εβραίων στην Ελλάδα. Είναι μερικά πράγματα που ειλικρινά σε ενοχλούν. Εγώ δεν έχω τίποτα εναντίον των Εβραίων. Να έρθουν οι Εβραίοι, να δουν τι είπε ο Παλαμάς, τι είπε ο Σουρής, τι είπε ο Κολοκοτρώνης, τι είπε ο Μακρυγιάννης, να πάρουμε απ ' την αρχαιότητα, πώς σκοτώσανε τον Ίππαρχο, τι κάναν στο Βυζάντιο, τι τους έκανε ο Ηράκλειος...

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ:...για τον Πατροκοσμά... ΠΛΕΥΡΗΣ: Εκείνο το οποίο εγώ θέλω είναι να διαβάσουμε το ιερό τους βιβλίο. Τι λέ-

ει το ιερό τους βιβλίο το Ταλμούδ. Μακόθ, παρ. 7β: «Αθώος δολοφονίας εφόσον σκοπός είναι η δολοφονία Χριστιανού». Δεν είναι φανατισμός αυτός; Μπεμόθ, παρ. 61α: «Οι Εβραίοι ονομάζονται άνθρωποι, αλλά οι Χριστιανοί δεν ονομάζονται άνθρωποι». Δεν εί-ναι φανατισμός να λέει «εάν Εβραίος φονεύσει Χριστιανό δεν διαπράττει έγκλημα»10.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Αυτά λέει και η Άλφα Ένα αύριο. Αύριο η Άλφα Ένα έχει μια φράση, Κώστα Πλεύρη, αβάντα του αρχηγού του τρίτου κόμματος, του ραβίνου, η οποία λέει «η εκδίκηση επί τας κεφαλάς των Αράβων». [Ψάχνει τα χαρτιά του και δεν τα βρί-σκει.] Να καθαρίσουμε όλους με πυραύλους κ.λπ. Δίνει γραμμή πλεύσεως.

ΠΛΕΥΡΗΣ [τον βοηθά]: Αυτός ο ραβίνος στη δήλωση αυτή λέει το εξής καταπληκτι-κό. Δεν πρέπει να λυπούμαστε τους Αραβες, αλλά πρέπει να τους ρίχνουμε πυραύλους και να το απολαμβάνουμε. Αυτά είναι φοβερά πράγματα.

9. Για τη σφαγή της μεραρχίας Ακουι, βλ. Βαγγέλης Σακκάτος, Μεραρχία Άκουι, Η σφαγή των Ιταλών στην Κεφαλονιά: Η αντίσταση, εκδ. Εστία, Αθήνα 2002.

10. Για τη χρήση του Ταλμούδ στην αντισημιτική ρητορεία και την ελληνική περίπτωση, βλ. Ιός, «Η δεύτερη δίκη του Ταλμούδ», Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 9.12.2007.


ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Η Άλφα Ένα τα ανασύρει γιατί μερικοί άλλοι τα πνίγουν. [Το βρήκε και διαβάζει.] Ας ρίξει ο Θεός την εκδίκηση του στα κεφάλια των Αράβων κι ας τους εξολοθρεύσει. Απαγορεύεται να τους λυπούμαστε. Πρώτοι να τους ρίχνουμε πυ-ραύλους και να το απολαμβάνουμε. Υπάρχει θρησκεία που μπορεί αυτό να το λέει, Κώ-στα Πλεύρη; Λέει τέτοιο πράγμα η Καινή Διαθήκη; Λέει τέτοιο πράγμα ο βουδισμός; Ού-τε το Κοράνι γράφει τέτοια πράγματα.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Θέλουμε λοιπόν να συζητήσουμε με έναν Εβραίο. Είμεθα εις την χώραν του διαλόγου. Τις βούλεται αγορεύειν; Όποιος θέλει να 'ρθει να μιλήσει. Το Τηλεάστυ έχει αυτό το μεγάλο πλεονέκτημα. Καλεί τον οποιονδήποτε. Νομίζω ότι συμφωνεί και ο κ. Καρατζαφέρης. Μακάρι να 'ρθει κάποιος εκπρόσωπος του Κεντρικού Ισραηλινού Συμβουλίου και να καθίσουμε να τα βρούμε. Διότι μπορεί να 'χουμε άδικο. Και εγώ σας δηλώνω ότι αν πούμε ένα ψέμα, μια ανακρίβεια, εγώ φεύγω για το Ισραήλ να εργαστώ ένα χρόνο στα κιμπούτζ για να εξιλεωθώ. Διότι υπάρχουν γεγονότα...

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Θα πας. Δεν ξέρω πώς θα γυρίσεις. ΠΛΕΥΡΗΣ [γελώντας]: Πολύ ωραίο αυτό. Πολεμούν την Ελλάδα. Ανέκαθεν μας πο-

λεμούν. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Εγώ θα 'θελα, Κώστα, να 'ρθουμε λίγο στο σήμερα. Εγώ έκανα

μία ανάλυση από την Άλφα Ένα και από δω, με γνώμονα τη δική τους σκέψη, τη δική τους φράση, τον δικό τους τρόπο ενεργείας. Αυτοί μας παρέπεμψαν πάντα να αναζη-τούμε ποιος ωφελείται από μία πράξη. Σήμερα ποιος ωφελείται;

ΠΛΕΥΡΗΣ: Έχει παρουσιαστεί μία διεθνής προπαγάνδα ξαφνικά, η οποία κατηγο-ρεί τους μουσουλμάνους συλλήβδην. Δηλαδή, ότι τα δισεκατομμύρια των μουσουλμά-νων έκαναν την επίθεση εναντίον της Αμερικής και πρέπει όλοι οι Χριστιανοί να στρα-φούν εναντίον όλων των μουσουλμάνων. Αυτά βέβαια είναι παραλογισμοί. Προχτές η Εβραία Μαντλίν Ολμπράιτ μίλησε στην τηλεόραση και όλοι πιέζουν τους Αμερικανούς να επιτεθούν. Πού; Εναντίον των πάντων.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Εκεί τι συμβαίνει, Κώστα μου; Θέλω να σε ρωτήσω και μου δίνεις ευκαιρίες και εναύσματα. Γιατί βλέπουμε ξαφνικά: Σάιρους Βανς, Εβραίος, Κίσινγκερ, Εβραίος, Ολμπράιτ, Εβραία. Τι συμβαίνει;

ΠΛΕΥΡΗΣ: Δεν υπάρχει αμφιβολία. Τα είπε πολύ ωραία και ο καθηγητής Νεοκλής Σαρρής, να μη θεωρηθεί ότι του κλέβουμε τη σκέψη, γι ' αυτό λέω το όνομά του, ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει πάρα πολλούς Εβραίους. Και όχι μόνο έχει πάρα πολλούς Εβραίους, αλλά οι Εβραίοι έχουν πετύχει και στα διάφορα άλλα κράτη να τοποθετού-νται άτομα εβραϊκής καταγωγής. Όταν πήγε ο τέως υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας, ο Ρίφκιντ, στη Γερμανία, του είπαν ότι είσαι Εβραίος και θύμωσε". Ενθυμούμαι το σά-λο, ο οποίος ηγέρθη, όταν ο κ. Καρατζαφέρης είπε ότι ο κ. Ροζάκης είναι Εβραίος και λέγεται Ροζενστάιν. Είπε μια αλήθεια και του επετέθησαν. Μα είναι ψέμα; Όχι. Αλήθεια ήταν. Γιατί του επιτίθεσθε;

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Το φώναζα, αλλά απάντηση δεν πήρα ακόμα. Να π ω βέβαια τι έγι-

11. Το Φεβρουάριο του 1997 δημιουργήθηκε σκάνδαλο στη Γερμανία, όταν ένα άρθρο της συντηρητικής Frankfurter Allgemeine αναφέρθηκε στον υπουργό Εξωτερικών της Μεγάλης Βρε-τανίας μιλώντας για τον «Εβραίο Ρίφκιντ».


νε με τον υπουργό Εξωτερικών της Αγγλίας όταν ήρθε εδώ και ήταν υπουργός ο Πάγκα-λος. Ο Πάγκαλος δεν ήξερε, είναι και λίγο αμπλαούμπλας -αυτό δεν τον μειώνει τον άν-θρωπο- τον επήγε για τραπέζι στην Πλάκα και βεβαίως είχε πάνω στο τραπέζι χοιρινό. Και καταλαβαίνεις τι έγινε.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Πάντως θέλω να σας π ω ότι μερικοί δημοσιογράφοι έχουν μία λεπτότη-τα. Δηλαδή ο κ. Παναγιωτόπουλος προχτές στην τηλεόραση, όταν κάτι πήγαν να του πουν για τους Εβραίους, πετάχτηκε πάνω, «όχι, μη, μη μιλάτε εναντίον των Εβραίων, όλα να τα φορτώνουν στους Εβραίους, να σταματήσει αυτό το παραμύθι, οι Εβραίοι έχουν προσφέρει πολλά στην Ελλάδα». Κάποτε πρέπει να τα ξεκαθαρίσουμε. Η πρό-σκλησίς μου -δεν είναι πρόκληση- θα έχει πολύ ενδιαφέρον τηλεθεάσεως, να έρθει κά-ποιος Εβραίος να συζητήσουμε. Τι ζητάμε; Για όνομα του Θεού. Ζητάμε να συζητήσου-με. Δηλαδή, όταν ο Σουρής γράφει ένα ποίημα και λέει εις τον Διάδοχο, τον τότε, τον στρατηλάτη τον Κωνσταντίνο και του λέει «και τους προμάχους γύρω σου να έχεις της πατρίδος και όχι Εβραίους βρωμερούς στο γένος και στο είδος», γιατί το λέει αυτό; Πού το στηρίζει;

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Μπορεί να ήταν αντισημίτης Κώστα μου. Και ο Παλαμάς. ΠΛΕΥΡΗΣ: Μα δεν είμεθα αντισημίται. Είχαν τ ίποτα όλοι αυτοί εναντίον των

Εβραίων; Λένε ότι το Βυζάντιο ήταν αντισημιτικό. Το Βυζάντιο είχε μια αυτοκρατορία από τον Βισκαϊκό κόλπο, την Πορτογαλία, μέχρι τις Ινδίες, και κάπου υπάρχει μια κου-τσουλιά που 'ναι μερικές χιλιάδες νομάδες Εβραίοι σε σκηνές, και λένε ότι το Βυζάντιο ήταν αντισημιτικό. Ούτε ξέρανε οι Βυζαντινοί ότι υπάρχουν οι Εβραίοι. Μια φορά μό-νο, όταν εξεστράτευσε εναντίον του Χοσρόη ο Ηράκλειος και ξαφνικά ενώθηκαν Σαρα-κηνοί, Σλάβοι, Αβαροι, Πετσενέγοι, όλες οι φυλές των βαρβάρων και επετέθησαν κατά της Κωνσταντινουπόλεως, την οποία έσωσε πραγματικά η Παναγία -τότε έχουμε τον Ακάθιστο Ύμνο, τη στρατηγώ υπερμάχα)- το 630 μ.Χ. Όταν επέστρεψε ο Ηράκλειος διε-ρωτήθη, «ρε παιδιά για σταθείτε, οι Σαρακηνοί πού βρήκανε τους Σλάβους, οι Σλάβοι πού βρήκανε τους Αβαρες, πώς ενώθηκαν όλοι και ήρθαν εναντίον μας;» Και διεπιστώ-θη ότι τους είχαν μαζέψει οι Εβραίοι. Και τότε πηγαίνει στο Ισραήλ, διώχνει όλους τους Εβραίους από τα Ιεροσόλυμα και έκανε έναν κύκλο πέντε χιλιομέτρων, εντός του οποί-ου δεν μπορούσαν να εισέλθουν οι Εβραίοι.

Ο Λέων ο Σοφός τους έκαψε μέσα στις Συναγωγές. Γιατί; Ο Μέγας Κωνσταντίνος, κοσμοκράτωρ. Δεν έχασε καμία μάχη. Με τη μητέρα του, την Αγία Ελένη. Γιατί εστρά-φηκαν εναντίον των Εβραίων; Στα καλά καθούμενα; Ο Κωνσταντίνος ο Μονομάχος, ο Ιωάννης ο Τσιμισκής, ο Νικηφόρος... Εντάξει, τα σβήνουμε, αυτά είναι στο παρελθόν.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Πρέπει όμως να μας απαντήσουν και αυτοί του Ισραηλινού Συμ-βουλίου.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Μα είναι θαυμάσιοι κύριοι. Εγώ ήξερα τον πρόεδρο τον Λόβιγγερ. Ξέρω τώρα τον πρόεδρο τον κ. Κωνσταντίνη. Εμείς δεν έχουμε τίποτα εναντίον των Εβραίων. Ας έλθουν να συζητήσουμε.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Στο κάτω κάτω, Κώστα μου, κι αυτοί Έλληνες είναι. ΠΛΕΥΡΗΣ: Οχι. Κι αυτό να το συζητήσουμε. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Να το συζητήσουμε. Κάτσε. Έχουμε Έλληνες μουσουλμάνους στη

Θράκη. Έλληνες δεν είναι; Έχουμε Έλληνες σαν τον κ. Κωνσταντίνη. Έλληνας δεν είναι;


ΠΛΕΥΡΗΣ: Κοιτάχτε. Όταν μιλάμε για Εβραίο, μιλάμε ταυτόχρονα για ένα θρή-σκευμα και μια φυλή. Μπορεί να είσαι Εβραίος και να μην είσαι Εβραίος στη φυλή. Να είσαι Εβραίος στο θρήσκευμα. Αυτά εξετάζονται περιστασιακώς.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Είναι δηλαδή πρώτα Εβραίος και μετά Έλληνας. Είναι όπως ήταν κάποτε οι κομμουνισταί που ήταν πρώτα κομμουνισταί και μετά Έλληνες.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Μα και ο κομμουνισμός που λέτε, δεν ήταν δημιούργημα των Εβραίων; Εδώ δεν ήταν ο Αβραάμ Μπεναρόγιας που έκανε τον κομμουνισμό; Οι πρώτοι κομμου-νισταί βουλευταί δεν ήταν Εβραίοι; Η πρώτη κομμουνιστική εφημερίδα δεν ήταν το Αβάντι; Αυτά γιατί δεν τα λένε; Οταν τα πούμε εμείς είμεθα αντισημίται; Είναι δυνατόν να κατηγορείσαι επειδή λες την αλήθεια; Ξεκαθαρίζουμε λοιπόν, άπαξ διά παντός. Θέ-λουμε αλήθεια, θέλουμε διάλογο.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Εγώ, Κώστα μου, θα ήθελα να παρακαλέσω σ ' ένα διάλογο, ο οποίος θα μπορούσε να γίνει στο φιλόξενο δικό μας κανάλι, αυτά τα υπέροχα παιδιά, τα ταλέντα της δημοσιογραφίας, που κρύβονται πίσω από το ψευδώνυμο του Ιού της Ελευθεροτυπίας.

ΠΛΕΥΡΗΣ [γελώντας]: Καλά, χα, χα. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Γιατί τον τελευταίο καιρό είχαμε δύο δημοσιεύματα. Και θα ήθε-

λα τη σκέψη του Κώστα του Πλεύρη. ΠΛΕΥΡΗΣ: Κύριε Καρατζαφέρη, θα μου επιτρέψετε να σας διακόψω κι εγώ μια φο-

ρά. Εγώ προσωπικά - έχω κι άλλες ευθύνες απέναντι σας προσωπικά- σας εκτιμώ βαθύ-τατα, διότι στο θέμα του ελληνισμού και σε ό,τι θίγει τον ελληνισμό δεν έχετε αποστεί ούτε ένα εκατοστόμετρο από τις θέσεις σας. Παραμένετε βράχος ακλόνητος. Ξέρετε, κύ-ριε Καρατζαφέρη, αν σήμερα κλείσει η φωνή του Telecity και κλείσει η φωνή τριών, τεσ-σάρων, πέντε ανθρώπων στην Ελλάδα, εξηφανίσθη ο πατριωτισμός. Έχει επικρατήσει ένα χάος, έχει επικρατήσει επάνω στην Ελλάδα μία σύγχυσις.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Ο παγκοσμιοποιημένος εκφυλισμός. ΠΛΕΥΡΗΣ: Είναι φοβερό. Η παρακμή, ο εκφυλισμός. Φαντάζεστε στην πατρίδα μας

να καίγεται η ελληνική σημαία και να τα συζητάμε από την τηλεόραση; Ξέρετε, κύριε Καρατζαφέρη, ο κ. υπουργός Εθνικής - τ ά χ α - Παιδείας με το σύστημα το οποίο έκανε τι επέτυχε; Με βαθμολογία άριστα το 20, η βάση στο 10, παίρνεις 6,5 και μπαίνεις σε ανώ-τατες σχολές. Ο Σουρής έλεγε «εξετάσθην των θυρών κεκλεισμένων και απερρίφθην παμψηφεί και μετά πολλών επαίνων». Το «απερρίφθην μετά πολλών επαίνων» λέγεται σήμερα. Συγχαρητήρια, μπήκατε στην τάδε σχολή. Τι βαθμό πήρατε;

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ [γελώντας]: Τέσσερα... ΠΛΕΥΡΗΣ: Τέσσερα, αλλά μπήκατε στην τάδε σχολή. Είδατε ποτέ αποτυγχάνοντες

να επιτυγχάνουν; ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Βεβαίως το είδαμε. Είδαμε τον πρωθυπουργό να αποτυγχάνει ως

υπουργός και να γίνεται πρωθυπουργός. Είδαμε τον κ. Ευθυμίου να αποτυγχάνει ως δημοσιογράφος και να γίνεται υπουργός.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Ο κ. Ευθυμίου έχει κάνει στη Γαλλία πλήρη εκπαίδευση... ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: ...βομβιστής. ΠΛΕΥΡΗΣ: ...στα εκρηκτικά και στα όπλα.. . ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: ...και μας ενεκάλεσε μάλιστα γιατί τον είπαμε βομβιστή.


ΠΛΕΥΡΗΣ: Όχι , δεν είναι βομβιστής. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Μου έκανε επιστολή στη βουλή και μου είπε τι πράγματα λέω.

Και του είπα, μόνος σου ομολόγησες ότι ήσουν βομβιστής, μόνος σου ομολόγησες ότι εκπαιδεύτηκες στο Παρίσι. Ποιος σε εκπαίδευσε και με ποια λεφτά σε εκπαίδευσε; Δηλα-δή ποια η διαφορά του Μπιν Λάντεν από τον Κώστα Σημίτη που έβαζε βόμβες, ποια η διαφορά με τον Ευθυμίου που έβαζε βόμβες; Εκτός αν εξαγνίζεται η τρομοκρατική ενέρ-γεια από το σκοπό. Οπότε αρχίζει ο Μπιν Λάντεν και έχει στοιχεία ηθικότητας. Για όνο-μα του Θεού. Δεν εξαγνίζεται από το σκοπό η τρομοκρατική πράξη.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Μα δεν σκοτώσανε κανένα χουντικό. Εσείς από όλη την αντίσταση ακούσατε ποτέ να σκοτωθεί ένας χουντικός;

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Μόνο ο Σαββούρας πήγε και έβαλε τις μπόμπες στο υπουργείο Παιδείας. Και δεν τον αναφέρει κανένας επειδή είναι από τη δεξιά πλευρά.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Τέλος πάντων. Για να κλείσουμε το θέμα με τους Εβραίους, σας παρα-καλώ πολύ. Δεν έχουμε τίποτα εναντίον τους. Μη μας μπλέκουν με τον Χίτλερ και με τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, τα οποία μπορούμε και να τα συζητήσουμε. Διότι τα στρα-τόπεδα συγκεντρώσεως, οι φούρνοι και όλα αυτά...

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Βρήκα ένα πολύ καλό βιβλίο ενός Καναδού εμπειρογνώμονος μη-χανικού...

ΠΛΕΥΡΗΣ: ...μα δεν υπάρχει... ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: ...ο οποίος πήγε και έκανε έρευνα για λογαριασμό των δικαστη-

ρίων του Καναδά, τα οποία είχαν δικάσει έναν δημοσιογράφο, ο οποίος είχε γράψει εναντίον των Εβραίων και τον καταδίκασαν οι Εβραίοι. Πήγε και έκανε πραγματογνω-μοσύνη. Μιλάμε για θαλάμους αερίων που ήταν σε μονότουβλο. Δεν είναι δυνατόν, λέει, γιατί θα είχε βγει έξω το αέριο και θα τους είχε πνίξει όλους12.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Οι φούρνοι και αυτά χτίστηκαν το 1948. Το λένε οι ίδιοι. Υπάρχει από-φαση του δημοτικού συμβουλίου του χωρίου Αουσβιτς, να φτιάξουν ένα στρατόπεδο με φούρνους κ.λπ., για λόγους τουριστικούς. Οι Γερμανοί τραβούν τα μαλλιά τους. Η σύ-νοδος των Γερμανών εισαγγελέων λέει ότι ποτέ δεν κάναμε σαπούνι τους Εβραίους. Αυ-τά όλα έχουν αποδειχθεί. Και γι ' αυτό το λόγο ψήφισαν ένα νόμο, ότι όποιος αμφισβη-τήσει το Ολοκαύτωμα, ένα ιστορικό γεγονός, πηγαίνει φυλακή ένα χρόνο και πληρώνει πρόστιμο. Δηλαδή, αν πω εγώ ότι δεν έγινε η Γαλλική Επανάσταση θα με βάλουν φυλα-κή; Δεν μας ενδιαφέρουν όμως αυτά τα θέματα. Εμάς μας ενδιαφέρει ο Εβραϊσμός και η Ελλάς. Σήμερα οι Εβραίοι...

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Το θέμα είναι πώς μπορούν και περνούν τους νόμους σ' όλα τα κράτη, έξω από το δικό τους.

12. Πρόκειται για την «Έκθεση» του Fred Leuchter, ενός αυτοδίδακτου Αμερικανού μηχανι-κού, ο οποίος είχε ειδικευθεί σε τεχνικές θανατικών εκτελέσεων. Ο Leuchter προσλήφθηκε ως «ειδικός» από τον Γερμανο-Καναδό αρνητιστή Emst ZUndel, προκειμένου να καταθέσει στη δί-κη του το 1988 και να αποδείξει ότι δεν υπήρξαν θάλαμοι αερίων στα ναζιστικά στρατόπεδα. Στη δίκη καταρρίφθηκε η επιστημονική εγκυρότητα της «Έκθεσης», αλλά ο Leuchter μετατρά-πηκε σε ίνδαλμα των αρνητιστών και των νεοναζί σ' όλο τον κόσμο. Βλ. σχετικά Deborah Lipstadt, Denying the Holocaust. Plume, Νέα Υόρκη 1994, σ.171-173, 177-181.


ΠΛΕΥΡΗΣ: Μα έχει αποδειχτεί ότι, όταν στους 100, όχι οι πολλοί, οι 5 είναι οργα-νωμένοι, είναι πιο ισχυροί από τους 95 μεμονωμένους. Οι 5 λοιπόν είναι μαζεμένοι, εί-ναι ενωμένοι και αυτοί μπορούν και κυριαρχούν.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Και γι ' αυτό έχουμε χαρτονομίσματα με Συναγωγές επάνω. ΠΛΕΥΡΗΣ: Κύριε Καρατζαφέρη, πήραν χρήματα, 50 εκατομμύρια πεσέτες, από τον

βασιλιά Χουάν Κάρλος, πήραν από την Ισπανία χρήματα, γιατί; Γιατί προ 500 ετών τους διώξαν οι Ισπανοί. Και πήραν χρήματα. Κι εμείς δεν μπορούμε ούτε για το Δίστο-μο και για τα Καλάβρυτα. Και πήραν τα χρήματα αυτά χωρίς κανείς να ρωτήσει γιατί η Ισαβέλλα και ο Φερδινάνδος τους έδιωξαν από την Ισπανία. Κι όταν τους διώξανε, ήρ-θαν κι εγκαταστάθηκαν στη Θεσσαλονίκη.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Αυτό ακριβώς ήθελα να πω. Γιατί εμείς δεν ζητήσαμε αποζημίωση για το κακό που μας έκανε η Ισπανία που τους έστειλε εδώ; Έτσι δεν είναι;

ΠΛΕΥΡΗΣ [ξεκαρδισμένος]: Πολύ ωραίο. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Κώστα Πλεύρη, σ' ευχαριστώ πάρα πολύ. ΠΛΕΥΡΗΣ: Εγώ ευχαριστώ. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Η πρόσκληση για τα παιδιά της Ελευθεροτυπίας ισχύει. Το προη-

γούμενο Σαββατοκύριακο, το μεν Σάββατο είχαν πλήρη καταγραφή στην εφημερίδα τους -θέματα τα οποία επαναλαμβάνουμε αύριο στην Άλφα Ένα- το τι έχω πει εγώ όλα αυτά τα χρόνια, το τι έχω πει κατά λέξη, το τι έχουν πει καθηγηταί Πανεπιστημίου, τι έχει πει καθηγητής βουλευτής του ΚΚΕ, τι έχουν πει όλοι εναντίον των Εβραίων. Καταγραφή που δεν θα μπορούσε να κάνει ούτε το υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ. Την άλλη μέ-ρα έχουν τη Μαύρη Διεθνή των φιλοϊσλαμιστών. Καταγραφή πλήρη13. Με άλλα λόγια, μια δουλειά που δεν θα έκανε ούτε το όργανο των Εβραίων, ούτε δηλαδή ένα όργανο της κυβέρνησης του Ισραήλ. Όλα αυτά στην Ελευθεροτυπία.

Είπε ο Κώστας ο Πλεύρης ότι είμαστε λίγοι. Είμαστε λίγοι και αποφασισμένοι. Είπε ο Κώστας ο Πλεύρης ότι 5 ενωμένοι κάνουν μεγαλύτερη δουλειά από 95 μη ενωμένους. Γι' αυτό ενώνουμε εμείς τις δυνάμεις μας για να μπορέσουμε να πούμε την αλήθεια, τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη. Κώστα Πλεύρη, να πω αυτό που είπες πριν λίγο. Οι με-γάλοι άνθρωποι είναι που μπορούν και προσπερνούν τα μικρά προβλήματα.

ΠΛΕΥΡΗΣ: Εγώ, πάντως, σας ευχαριστώ που με καλέσατε και θα είναι μεγάλη μας χαρά να ήρχετο κάποιος από το Κεντρικό Ισραηλινό Συμβούλιο να γινόταν μία συζήτη-σις.

ΠΗΓΗ: «Ένα βήμα εμπρός», Τηλεάστυ, 5.10.2001.

13. Αναφέρεται σε δύο δημοσιεύματα του Ιού. Το πρώτο δεν μιλά για «μαύρη διεθνή φιλοϊ-σλαμιστών», αλλά τερατολόγων («Η μαύρη διεθνής των τερατολόγων». Ελευθεροτυπία, 29.10.2001) και αναφέρεται στις αντισημιτικές συνωμοσιολογικές θεωρίες για την επίθεση της 11.9.2001. Το δεύτερο αναφέρεται στην υποστήριξη του ισλαμιστικού φονταμενταλισμού από τη νεοφιλελεύθερη Δύση («Οι μουτζαχεντίν του φιλευθερισμού». Κυριακάτικη Ελει^εροτυπία, 30.9.2001).

6

Λ ε π έ ν και Καρατζαφέρης

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Έχουν σπάσει τα τηλέφωνά μου. Το κινητό μου χτυπάει με ταχύτητα πυ-ροβολικού. «Και στα δικά σας, και στα δικά σας». Έκανε πολύ εντύπωση η νίκη του Λε-πέν. Ξέρετε τι θα πει αυτό το φερόμενο φασιστικό, φασιστικό, φασιστικό κόμμα να σβή-νει με μια μονοκονδυλιά το σοσιαλιστικό κόμμα, να στέλνει τον πρωθυπουργό τον κ. Ζοσπέν σπίτι του; Αυτό που δεν κατόρθωσε ο Σιράκ, ο Ζισκάρ ντ' Εστέν, καμιά μεγάλη πο-λιτική δύναμις, ήρθε ο Λεπέν και του είπε, «άντε ρε φύγε από δω». Έτσι και στην Ελλά-δα. Δεν θα πει ο Καραμανλής του Σημίτη, άντε σπίτι σου. Εμείς θα το πούμε.

Και βεβαίως τι είπε ο Λεπέν; Είπε μη με ετεροπροσδιορίζετε. Αφήστε με να αυτο-προσδιοριστώ. Και είπε: είμαι δεξιός οικονομικά, είμαι κοινωνικά ο πιο αριστερός απ ' όλους σας, είμαι εθνικά Γάλλος. Τι να κάνουμε; Τι το άσχημο από αυτά; Κι εμείς τα ίδια πράγματα δεν σας λέμε από δω; Ότι οικονομικά είμαστε δεξιοί, κοινωνικά αριστεροί και εθνικά είμαστε Έλληνες.

Ο Λεπέν τι είναι; Είναι ένας άνθρωπος που πιστεύει στη Γαλλία, στον εθνικισμό, ενάντια στην παγκοσμιοποίηση. Σε προσωπικό επίπεδο έχω κι άλλο λόγο να είμαι ευτυ-χής. Είναι ο μόνος ηγέτης της Ευρώπης ο οποίος έχει Ελληνίδα γυναίκα. Βεβαίως δεν πιστεύω ότι θα τον αφήσουν οι μεγάλες δυνάμεις εκτός Γαλλίας και εντός Γαλλίας να γίνει πρόεδρος. Τι ενοχλεί ο Λεπέν; Θα γίνει ο Λεπέν νέος Χίτλερ; Οχι. Τους ενοχλεί αυ-τή η ασπίδα που μπαίνει στην παγκοσμιοποίηση. Κι εμείς είμαστε η ίδια ασπίδα, από τα ίδια υλικά. Ο Λεπέν είναι το φιλότιμο των Γάλλων και θέλω να ελπίζω ότι το φιλότιμο των Ελλήνων δεν θα είναι υποδεέστερο από το φιλότιμο των Γάλλων. Ο Λεπέν δεν είναι φαι-νόμενο. Σ' αρκετές χώρες, στο Βέλγιο, στην Ολλανδία, στη Νορβηγία, στην Αυστρία, αυ-τό που λέγεται Ακροδεξιά είναι το δεύτερο κόμμα. Στη Σουηδία είναι τρίτο κόμμα, στη Δα-νία επίσης, στην Ιταλία συγκυβερνάει με τον Μπερλουσκόνι, στην Πορτογαλία, μάλιστα, με ζωή μόλις δύο ετών, όσο κι εμείς και μάλιστα κι εκεί δημοσιογράφος πήρε με την πρώ-τη κάθοδο 10%. Είναι σ' όλη την Ευρώπη. Γυρίζει το πράγμα σ' ένα νέο κύμα. Κι αυτό εί-ναι ο εθνικισμός. Θέλουμε την Ευρώπη των Εθνών.

Γραφίδες Εβραίων βρίζουν τον Λεπέν. Οι ίδιοι που μας βρίζουν κι εμάς και μας κα-τηγορούν.

Θα είμαι εκεί το Σαββατοκύριακο. Απεδέχθην μία πρόσκληση και θα είμαι εκεί για να βοηθήσω.

ΠΗΓΗ: «Ένα βήμα εμπρός», Telecity, 22.4.2002.

7

Ε π έ τ ε ι ο ς της 2 1 η ς Α π ρ ι λ ί ο υ

Συνέντευξη με τον Παττακό

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Θα έχουμε σε λίγο τον πρωτεργάτη της 21ης Απριλίου, τον Στέλιο Παττακό. Δεν διεκδικώ την πρωτοπορία. Δεν είμαι ο πρώτος βουλευτής που τον καλεί. Είχε προλάβει ο κ. Πάνος Παναγιωτόπουλος, που στη συνέχεια έγινε βουλευτής, όπως βέβαια και ο πρύτανης του αριστερισμού στον δημοσιογραφικό κόσμο, ο κ. Οικονομέας.

[...] Στα 35α γενέθλια της 21ης Απριλίου έχουμε στο στούντιο έναν από τους αρχη-γούς αυτής της κινήσεως. Αλλοι το λένε πραξικόπημα, άλλοι επανάσταση, εν πάση περι-πτώσει είναι γεγονός ότι κυβέρνησαν την Ελλάδα για εξήμισι χρόνια και τον υπόλοιπο χρόνο ο Ιωαννίδης, με τη δική του κίνηση. Βγήκε μια σφυγμομέτρηση χτες στο Βήμα, που το 21 % δικαιώνει, ότι καλώς κάνανε, ότι υπήρξε έργο. Και το 20% λένε ότι ούτε κα-κό ούτε καλό έκανε. Κάποτε, αν κάποιος έκανε σφυγμομέτρηση, άντε να έβγαζε 3%. Κύ-ριε Παττακέ, σας καλωσορίζω στην εκπομπή. Νομίζω ότι δημοκρατία είναι να έχουμε όλες τις απόψεις και κάτω απ ' αυτή την έννοια θέλω να ακούσουμε και τη δική σας θέ-ση. Πώς θέλετε να σας προσφωνώ; Πρόεδρε, στρατηγέ;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Στυλιανό Παττακό. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Κάποιος μου είπε «στρατιώτη». ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ό,τι θέλει να λέγει καθένας. Σίγουρα έγινα υποστράτηγος. Κι αυτό δεν

μπορεί κανείς να το καταργήσει. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Και υποστράτηγος στις μονάδες. Γιατί άλλοι γίνανε από λοχαγοί

στρατηγοί στο σπίτι τους. ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Εγώ έγινα υποστράτηγος και οι υφιστάμενοι μου και οι στρατιώται

μου δεν με λέει κανείς στρατιώτη. Θα σας π ω ένα πραγματικό γεγονός που συνέβη σ' ένα επιπλοποιείο, όπου πήγα να πάρω ένα σκαμνάκι. Μπήκα μέσα και κάποιος μου λέει «δεκανέας» -μου 'πε το όνομά του- και χαιρέτησε. Του είπα «στρατιώτης Παττακός». «Τα σέβη μου, κύριε διοικητά», μου λέει, «εγώ ήμουν στρατιώτης σας». Και του λέω, «εγώ είμαι τώρα στρατιώτης», και γέλασαν οι άνθρωποι.

Θέλετε στρατηγό να με λέτε; Πέστε με στρατηγό. Σίγουρα έγινα στρατηγός. Δεν ξεγί-νεται ποτέ τίποτε. Ούτε ο Θεός δεν μπορεί να ξεκάνει κάτι από αυτά τα οποία έχει κά-νει. Ο Παντοδύναμος. Σεις είσθε παντοδύναμοι; Να μου καταργήσετε κάτι το οποίο εί-χα; Αποκλείεται.


ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Πώς αισθάνεσθε αλήθεια γι ' αυτή την απόφαση, ότι σας παίρνου-με τη σύνταξη, σας παίρνουμε την εξασφάλιση; Σας είχαμε και φυλακή τόσα χρόνια. Εν πάση περιπτώσει, μπορεί η φυλακή να ήταν μέσα στα αναμενόμενα στοιχεία, όταν ρι-σκάρατε. Αλλά ότι θα σας παίρνανε τους βαθμούς σας...

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Αυτό είναι το λιγότερο. Αλλοι υφίστανται περισσότερα ακόμα. Όταν βομβαρδίζονται σήμερα οι Λαοί fjτε&ή χάνοπν rr> xafhptov τονς ίνπντι τοιι λποι'ι των. από ισχυράς δυνάμεις, π.χ. οι Εβραίοι σήμερον κατασκοτώνουν τους Παλαιστινίους.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Ουδείς ομιλεί βέβαια, γιατί είναι οι Εβραίοι. ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Η Ερζεγοβίνη προ ημερών. Οι άλλοι. Οι Κύπριοι, οι δικοί μας αδελφοί.

Σκοτώνονται από τους Τούρκους και δεν μιλάνε οι Αμερικανοί. Υφίστανται λοιπόν τα-λαιπωρίας άδικα. Υφίσταμαι κι εγώ άδικα. Τον Χριστό τον έπτυσαν επτά ημέρας. Εμάς μας φτύνουν 35 χρόνια τώρα.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Ναι, αλλά εγώ, κύριε Παττακέ - π α ί ρ ν ω την προσφώνηση που εσείς μου ζητήσατε- έχω πληροφορηθεί ότι παίρνετε το τρένο και δεν σας ενοχλεί κα-νείς, δεν σας μουτζώνει κανείς, σας μιλάνε, σας προσφέρουν τη θέση τους κ.λπ. Αρα η σφυγμομέτρηση, που βγήκε, από το Βήμα μάλιστα, δείχνει ότι ο κόσμος δεν έχει αποδο-κιμασία στο πρόσωπό σας. Εσείς αισθάνεσθε καμία αποδοκιμασία, τουλάχιστον στο βαθμό που θέλουν να δείξουνε;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Στα έντεκα χρόνια που βρίσκομαι έξω από τη φυλακή και περνώ κάθε 5 μήνες από το εφετείο κακουργημάτων Πειραιώς για να εγκριθεί η παράτασις της διακο-πής της ποινής, έχω συναντήσει περί τα 3 με 4 περιστατικά αποστροφής. Αλλά λόγια και πράξις καμία. Ενώ αντιθέτως ακόμα και από κομμουνιστάς ακούω πάρα πολλά καλά λόγια.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Εχθές είχα πάει, κύριε Παττακέ, στην παρουσίαση ενός βιβλίου. Το έβγαλε ένας άνθρωπος, ο οποίος δεν συνυπήρξε ποτέ με την 21η Απριλίου, ο Μάνος ο Χάρης. Δημοσιογράφος της Αυριανής*4. Έβγαλε λοιπόν αυτό το βιβλίο. Χούντα αγά-πη μου, το οποίο προλογίζει ο κ. Ελευθέριος Βερυβάκης, ο οποίος έχει κάνει αντίσταση κατά του δικού σας καθεστώτος, έχει φυλακιστεί κ.λπ. Και μέσα σ' αυτό το βιβλίο που έχει 500 σελίδες, δείχνει ορισμένα πράγματα τα οποία με εντυπωσίασαν. Δείχνει μέσα ανθρώπους, οι οποίοι πλαισίωναν το καθεστώς το δικό σας και όταν έπεσε άρχισαν να σας βρίζουν. Έχετε τέτοια δείγματα εσείς;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Εγώ έχω δείγματα ότι ο κόσμος λέει κρυφά -καίτοι δημοκρατία, φοβεί-ται τρομερά- «πού είναι αυτή η χρυσή εποχή». Και μου λέει ταξιτζής ότι οι 8 στους 10 που μπαίνουν στο ταξί του την ημέρα, λένε «πού είσαι Παπαδόπουλε». Και με πιάνει κόσμος και μου λέει «πού είναι αυτή η χρυσή εποχή που τρώγαμε με χρυσά κουτάλια». Και αστειευόμενος τους λέω «τι τα κάνατε τα χρυσά κουτάλια» κι αυτοί μου λένε «τα πουλήσαμε για να φάμε». Έλεγε προχτές η εφημερίδα - η δική σας, όλες- ότι ο κ. Ρέπ-πας, υπουργός Εργασίας, είπε ότι το 17% του ελληνικού λαού βρίσκεται κάτω του ορίου της φτώχειας.

14. Για τον Μάνο Χάρη και τη σχέση στελεχών της Αυριανής με τη χούντα, βλ. Αρης Παπάν-θιμος, Αυριανισμός. το σημερινό πρόσωπο του φασισμού, εκδ. θεμέλιο, Αθήνα 1989, σ. 57-9.


ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Εκείνη την εποχή -ε ίναι στοιχεία που τα έχω βρει μέσα σ' αυτό το βιβλίο- ήταν μηδέν η ανεργία. Πώς είχε κατορθώσει τότε το καθεστώς της 21ης Απριλί-ου να έχει μηδέν ανεργία;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ανοίξαμε την ιδιωτική πρωτοβουλία ελευθέρα, χαρίσαμε δάνεια, δώκα-με δάνεια, άνοιξαν δουλειές.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Στις περιοδείες που κάνω λέω το εξής. Αν η δικτατορία μπόρεσε και χάρισε τα αγροτικά χρέη, τότε μπορεί και η δημοκρατία, η οποία υποτίθεται ότι υπερτερεί της δικτατορίας. Πώς μπορέσατε και πήρατε αυτή την απόφαση και χαρίσατε τα αγροτικά χρέη;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Εμελετήθη το θέμα και ενθυμούμαι ότι ελέχθη από εμένα ότι πριν γίνω κυβέρνησις επήγαινα, ως αξιωματικός του Ιππικού, στα παζάρια για να αγοράσουμε άλογα για το στρατό. Και μου έλεγε ο πωλητής, «δεν σ' το πουλάω αν μου ζητήσεις από-δειξη, διότι χρωστάω στην Αγροτική». Είπα λοιπόν στην κυβέρνηση ότι μ' αυτό τον τρό-πο το κράτος χάνει λεφτά. Εάν το χαρίσουμε αυτό το χρέος - ν α μελετηθεί το θέμα από οικονομολόγους- το κράτος θα έχει κέρδος.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Είμαστε στον Απρίλη του 1967. Ακουγόταν ότι ήθελαν να κινη-θούν οι στρατηγοί. Εσείς προλάβατε τους στρατηγούς τότε;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ξέρω το εξής, κύριε πρόεδρε του ΛΑΟΣ. Ότι ελέγετο γενικώς. Το είπε δε εν συνεχεία και ο Γεώργιος Παπανδρέου, μετά την σύλληψιν, όταν επεσκέφθην τους συλληφθέντες πολιτικούς την ίδια μέρα, πριν ορκισθώ υπουργός Εσωτερικών. Μάλιστα πήρα δύο απ ' αυτούς στο γραφείο και τους κέρασα τσάι.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Ενθυμείσθε ποιους; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Τον κ. Ράλλη και τον μακαρίτη τον Παπαληγούρα. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Οι οποίοι ήταν στην κυβέρνηση. Ο ένας ήταν Δημοσίας Τάξεως

και ο άλλος Εθνικής Αμύνης, μέχρι το πρωί εκείνης της ημέρας. ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Μάλιστα. Ο Γεώργιος Παπανδρέου, λοιπόν, εδήλωσε ότι ανεμένετο και

εγένετο. Αυτό σημαίνει ότι την ήθελαν. Την περιμέναν να γίνει. Ο δε Ανδρέας Παπανδρέ-ου, όταν συνελήφθη το πρωί της 21ης Απριλίου και οδηγείτο στο ΓΕΣ, έλεγε στο λοχία συνέχεια, του χτυπούσε το πόδι και του 'λεγε, «μπράβο στο στρατό, έπρεπε να γίνει, ήταν αναπόφευκτο». Το 'πε δε και σε μένα, στη συζήτηση που είχαμε...

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Μισό λεπτό, κύριε Παττακέ, γιατί αυτό είναι συγκλονιστικό. Το απόγευμα εκείνης της ημέρας ξεκινούσε η καμπάνια της Ενώσεως Κέντρου ενόψει των εκλογών που θα γίνονταν σε 30 ημέρες, 28 Μαΐου. Τα γραφεία ήταν στη Σόλωνος. Χτες είχα τη μαρτυρία του κ. Βερυβάκη - ο οποίος ήταν στη νεολαία τότε- ότι είπε ο Ανδρέας Παπανδρέου, αν τους βαστάει να το κάνουν το κίνημα. Τελικά, μάλλον έπεσε έξω.

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Έλεγαν όλοι, και του ΑΣΠΙΔΑ του Ανδρέα Παπανδρέου και του ΚΚ, της ΕΔΑ, έγραφαν στα βουνά «Απόρθητα φρούρια. Δεν περνάει ο φασισμός». Και φυσι-κά δεν πέρασε ο φασισμός, διότι δεν τον αφήκαμε εμείς να περάσει.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Αισθάνεσθε φασίστας; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Τι είπατε; ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Αισθάνεσθε φασίστας; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Εγώ αισθάνομαι δημοκρατικότερος των δημοκρατικών. Και υμών και

ολονών. Και το αποδεικνύω αυτό και στο στρατό και παντού. Στο στρατό δεν έκανα πο-


τέ τίποτα διά τους στρατιώτας αν δεν ρώταγα τους στρατιώτας. Να σας βάλω το τάδε φαγητό; Ακόμα κι εκεί έφτανα.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Είμαστε λοιπόν στο 1964. Κερδίζει η Ένωση Κέντρου με 53%. Κάνει κυβέρνηση για 15 μήνες. Υπάρχουν οι εσωτερικές διαφωνίες, υπάρχει η κόντρα με τον Κωνσταντίνο, έρχεται ένα κομμάτι της Ενώσεως Κέντρου και κάνει κυβέρνηση, αλ-λάζουμε αρκετούς πρωθυπουργούς. Νόβα, Τσιριμώκο, Στεφανόπουλο. [...] Γιατί το κά-νατε; Ψάχνατε την ευκαιρία;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Μπορεί έκαστος να λέει ό,τι θέλει και ό,τι φαντάζεται. Η πραγματικό-της είναι η εξής. Το Συμβούλιον του Στέμματος γράφει καθαρά - ν α το διαβάσετε εσείς οι δημοσιογράφοι και οι πολιτικοί- έλεγαν οι αρχηγοί των κομμάτων ότι δεν μπορούμε να πάμε σε εκλογάς, διότι 60.000 κυνηγετικά όπλα ευρίσκονται εις χείρας των κομμου-νιστών, οι οποίοι ετοιμάζονται να επιτεθούν εναντίον οιασδήποτε κυβερνήσεως η οποία θα βγει μετά τας εκλογάς, εάν δεν είναι αριστερά. Και έλεγε ο Ανδρέας Παπανδρέου ότι εάν μεν κερδίσει η Ένωσις Κέντρου του πατέρα του, τότε σημαίνει ότι ο λαός δεν θέλει βασιλιά και θα ορκίσω εγώ, ο Ανδρέας Παπανδρέου κυβέρνηση στην πλατεία Συντάγμα-τος άνευ του ανωτάτου άρχοντος που προβλέπει το Σύνταγμα. Επρόκειτο λοιπόν ο Ανδρέας Παπανδρέου να κάνει επανάσταση. Εδικαιούτο; Ερωτώ. Και απαντώ: όχι αυ-τός. Μου είπαν αργότερα, με τον βασιλέα που έκανε το δικό του πραξικόπημα, «μα θα καταστραφεί η Ελλάς».

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Του βασιλιά ήταν πραξικόπημα και το δικό σας δεν ήταν; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Πέστε το όπως θέλετε. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Θα μου πείτε βέβαια ότι εσείς πετύχατε, και επανάσταση που επι-

τυγχάνει δημιουργεί δίκαιο. ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Σίγουρα οι νομικοί όλου του κόσμου λέγουν ότι κυβέρνησις υπό οιον-

δήποτε τρόπον κι αν γίνει και ψηφίσει νόμους δημιουργεί δίκαιον. Το ανεγνώρισαν και τα ανώτατα δικαστήρια της χώρας μας. Δεν έπρεπε λοιπόν να χορηγηθεί αμνηστία στην κυβέρνησή μας. Παρά ταύτα εχορηγήθη, από την κυβέρνηση εθνικής ενότητος τη μεταπο-λίτευση.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Την οποία πήρε πίσω μετά. [...] ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Και κάνατε νόμους εσείς οι πολιτικοί και εξαιρούν εμάς. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Προφανώς εννοείτε την ένσταση μου στα νομοσχέδια Βενιζέλου,

που είπα ότι δεν μπορείς να βγάζεις έξω εγκληματίες τύπου Ρωχάμη και να κρατάς μέσα τους αξιωματικούς.

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ψηφίσατε και νόμους με τους οποίους αποκλείατε εμάς. Τι είμαστε εμείς; Τα χαρίσατε στους σφαγείς της πατρίδος, στους ναζήδες, στους φασίστες, στους κομμουνιστάς. Εμείς είμαστε χειρότεροι από όλους αυτούς; Σκοτώσαμε τη δημοκρατία; Ποια σκοτώσαμε; Το είχε πει ο Καραμανλής...

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Εδώ στο βιβλίο σας γράφετε ότι ο Καραμανλής επεδίωκε πραξι-κόπημα τον Απρίλιο του 1967 με τη βοήθεια των Αμερικανών.

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Τα γράφει ο βιογράφος του Καραμανλή. Ο Καραμανλής είπε στον στρατιωτικό διοικητή του NATO να πει στην κυβέρνησή του να τον κάνει ξανά πρωθυ-πουργό, με δικαίωμα δικτατορίας ενός εξαμήνου τουλάχιστον και βλέπουμε. Ό,τι γρά-φω δεν έχει διαψευστεί από ουδένα.


ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Πότε αποφασίσατε την Επανάσταση; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Την απεφασίσαμε τότε που μαθαίναμε ότι δεν την κάνουν οι στρατηγοί. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Δηλαδή πότε; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: 19 Απριλίου το βράδυ είχαμε συγκεντρωθεί στο σπίτι ενός εξ ημών. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Δεν μπορεί να έγινε σε δυο μέρες. Είχατε μία επαφή μεταξύ σας. ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Κάναμε το σχέδιο ενεργείας, το οποίο προεβλέπετο από την προηγου-

μένην κατάστασιν. Σχέδιον εν περιπτώσει κινδύνου της πατρίδος. Πήγα στο σπίτι του Σπαντιδάκη την Κυριακή και του είπα, «κύριε Στρατηγέ, μαθαίνουμε ότι θα κάνετε επα-νάστασιν. Κάντε την γρήγορα, διότι κάτι κατώτεροι αξιωματικοί ετοιμάζονται. Και θα την κάνουν και θα φάμε χαστούκια απ ' αυτούς τους μικρούς». «Παττακέ, θα σε στήσω στον τοίχο. Ελέγχω μέχρι διμοιρίας». «Στρατηγέ, δεν ελέγχετε τίποτα». [...] Όπου λα-λούν πολλά κοκόρια αργεί να ξημερώσει. Ένας πρέπει να κυβερνάει.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Αρκεί, όμως, να είναι και ευφυής και αγαθός και να μην εξαρτά-ται. Γιατί και τώρα ένας κυβερνάει, αλλά... Γιατί αυτοκτόνησε ο Αγγελής;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ηυτοκτόνησε διότι ηθέλησε να συγκινήσει τη βουλή και το κράτος, να ελευθερωθούν οι συνάδελφοι του. Έκανε μίαν θυσίαν διά την σωτηρίαν των συναδέλ-φων του.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Λειτούργησε αυτό; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ασφαλώς όχι. Ματαίως. Του το 'λεγα. «Μας κάνετε εμάς δειλούς. Αν

πρέπει να αυτοκτονήσει κάποιος, να αυτοκτονήσω εγώ». ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Έχουν περάσει 35 χρόνια. Εσείς έχετε μετανιώσει για εκείνη την

κίνηση; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Δεν είναι ερώτησις αυτή. Ευρισκόμενος στην εποχή εκείνη δεν μετα-

νοώ. Κι αν μετανοήσω τι θα βγει; Ήτο κακή η πράξις μου; ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Η κατάλυσις της δημοκρατίας είναι κακή πράξη. Από κει και πέ-

ρα πρέπει να μετρήσουμε το μέγεθος. Αρθρογραφώ εγώ σήμερα στην Άλφα Ένα και λέω να συγκρίνουμε τις πέντε επταετίες από τότε. Την επταετία της χούντας, της επανάστα-σης, του πραξικοπήματος - ό π ω ς θέλετε πέστε τ ο - την επταετία της μεταπολίτευσης, τα πρώτα χρόνια του Ανδρέα Παπανδρέου, το ρευστό μεσοδιάστημα που ήταν μεν στην κυ-βέρνηση η Νέα Δημοκρατία, αλλά δεν ήταν στην εξουσία, και εν συνεχεία τα επτά χρόνια του Σημίτη. Και πράγματι, αν τα δει κανείς ρεαλιστικά, βλέπει ότι υπάρχουν στοιχεία σαφέστατα υπέρ της πρώτης επταετίας, δηλαδή η δραχμή 30 με το δολάριο, η λίρα 300. Και το μεν δολάριο έγινε 400 δρχ. σήμερα, η δε λίρα 30.000. Ανεργία μηδέν τότε, χρέος μηδέν. Αυτά δεν αμφισβητούνται. Όμως μερικοί λένε ότι δεν είναι στιγμιαίο το αδίκημα, όπως απεφάνθη η δικαιοσύνη της χώρας. [...]

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Εμείς δεν κλέβαμε και άπαντες δουλεύαμε. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Επειδή έγινε μια μεγάλη κουβέντα, εσείς μένετε σε μια βίλα στην

Κηφισιά; ΠΑΤΤΑΚΟΣ [γελώντας]: Εγώ μένω σ' ένα σπίτι, το οποίο έχει δώσει ο πεθερός μου

στη γυναίκα μου. Η γυναίκα μου το έδωκε στις δυο κόρες μου. Εμείς δεν έχουμε σπίτι, καθόμαστε εκεί. Ούτε καλύβι ούτε μνήμα έχω.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Εσείς σ' αυτή την κατάσταση. Η Δέσποινα Παπαδοπούλου στην ανέχεια. Η κυρία Δήμητρα Λιάνη σε μια βίλα 1.500 τετραγωνικών. Ο υπουργός Ανά-


πτύξης έχει μια βίλα 2.000 τετςαγωνικών στα βόρεια προάστια. Εσείς ήσασταν τα κο-ρόιδα;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Να τη χαίρονται την περιουσία όσοι έχουν. Εγώ οπωσδήποτε δεν ζη-λεύω. Μια χαρά περνάω.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Εφτά χρόνια δεν μπήκατε στον πειρασμό να βάλετε το χέρι στο μέλι; Εσείς είχατε τα δημόσια έργα. Ήσασταν ο Λαλιώτης της εποχής. Ή ο Λαλιώτης εί-ναι ο Παττακός της εποχής.

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Μου είπε ο πρωθυπουργός Παπαδόπουλος να αναλάβω υπεύθυνος για το Τάμα του Έθνους15. Και του είπα, «με συμπαθάς, δεν ανακατεύομαι με δουλειές που ανακατεύονται με λεφτά».

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Δεν έγινε το Τάμα τελικά. ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Είχε αρχίσει να γίνεται. Ανά δύο χρόνια γινόταν μια αναβολή από τον

Παπαδόπουλο, λόγω του ότι η επιτροπή που είχε συγκροτηθεί την πρώτη φορά εκρίθη όχι γόνιμος. Δεν άρεσε στον Αρχιεπίσκοπο το Τάμα. Δευτέρα φορά έφερε κάποιες αλλα-γές. Την τρίτη φορά απεφασίσθη, εθεμελιώσαμε στα Τουρκοβούνια το Τάμα, αλλά φύγα-με. Οικεία βουλήσει, δεν μας διώξανε.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Καταρχήν εσείς φύγατε με τη συμφωνία να έρθει ο Μαρκεζίνης. Αντίσταση όμως υπήρξε από έναν συγκεκριμένο αριθμό προσώπων. Ονόματα σαν του Μουστακλή, σαν του Παναγούλη, τα οποία ακούγονται. Δηλαδή εσείς δεν αισθανθήκατε την πίεση μιας αντίστασης;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Είχα απαντήσει σ' εσάς τους δημοσιογράφους «κώνωψ επί κέρατος βο-ός». Είχα πει, «οτιδήποτε να κάνετε, κι αν σκοτώσετε τον Παπαδόπουλο, θα μπει κάποι-ος άλλος, θα γίνει το πρόγραμμα της επαναστάσεως».

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Τα ξέρατε αυτά που γίνονταν; Ήταν η απαραίτητη συνταγή; Με τον Μουστακλή; Τα ήξερε η ηγεσία της επαναστάσεως ότι συνέβαιναν;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Τα ήξερε. Και έλεγε ότι δεν χρειάζεται. Έβαζε στη φυλακή, εξετόπιζε, έκανε ό,τι έκανε για να εξασφαλιστεί. Μα δεν είναι δυνατόν να χτυπάτε εσείς και εγώ να μη σας χτυπάω. Τώρα δε γίνεται; Τολμάει σήμερα υπάλληλος να μιλήσει;

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Δηλαδή λέτε ότι υπήρχε τότε ένας πειθαναγκασμός των υπηρε-σιών άλλου είδους και άλλος τώρα.

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ένας φόβος υπήρχε τότε. Κακώς. Και έχω πει σε κάποιον πλωτάρχη που μας πήγαινε για εκτόπιση και μου είπε ότι έφαγε κλοτσιά από έναν λοχαγό. «Και τι έκανες;» του είπα. «Τι να 'κανα;» «Να του δώσεις μια τακουνιά στα μούτρα. Ταγματάρ-χης εσύ και λοχαγός αυτός και σου 'ρίχνε κλοτσιά και καθόσουνα; Ντροπή σου». [... ]

Ο κ. Σαββούρας είναι κτηνίατρος. Είμαι του Ιππικού και σέβομαι τον άνθρωπο. Αλλά λέει ψέματα, όταν λέει ότι τον έβαζαν να σταθεί οκτώ ώρες με το ένα πόδι στον τοίχο. Στέκεσθε εσείς; Μπορείτε; Γιατί δεν του 'κανε μήνυση αυτού που το έκανε; Ο Αλέκος ο Παναγούλης είπε ότι εβασανίσθη από κάποιον. Και πήγε στο δικαστήριο. Και του είπε ο δήθεν βασανιστής, «δεν ντρέπεσαι, ρε Αλέκο, να λες αυτά τα ψέματα;» «Μα τι θες να σου πω αφού είμαι υποψήφιος βουλευτής; Πώς θα με ψηφίσει ο κόσμος αν δεν

15. Για το Τάμα, βλ. παραπάνω. Κεφ. V, και Σταύρος Ζορμπαλάς, Ο νεοφασισμός στην Ελλάδα (1967-1974), εκδ. Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1978, σ. 245.


π ω ότι βασανίστηκα;» Δεν ήτο αντίσταση αυτό που έκανε ο Παναγούλης. Τον εβρήκα να παίζει με το λοχία. Να παίζουνε...

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: ...βόλεϊ. ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Βόλεϊ. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Μ' αυτόν που έφυγε στη συνέχεια μαζί; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Μ' αυτόν. Και συνελήφθη. Καλά σας είπε ο Φλωράκης στη βουλή ότι

«είσαστε τόσα χρόνια και δεν μπορείτε να πιάσετε έναν τρομοκράτη, ενώ η χούντα, δεν μπορούσαμε να σκεφτούμε κάτι και μας έπιανε». Ήτο οργανωμένο κράτος. Το εφοβείτο. Και όπως επί Μεταξά...

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Κάτι θέσατε τώρα, πολύ σημαντικό. Εννοείτε ότι επί δικτατορίας τα πράγματα είναι άγρια και ο λαός αντιστέκεται. Λέμε. Δεν είχαμε όμως τρομοκρατία επί εποχής δικής σας. Η τρομοκρατία ήρθε όταν ήρθε η δημοκρατία. Τι σημαίνει αυτό; Ότι μέχρι τότε οι τρομοκράτες συμφωνούσαν μαζί σας; Ή φοβόντουσαν να τα βάλουν μαζί σας;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Η εξήγησις είναι η εξής. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, που εμείς δεν παραδεχόμεθα ότι είχαμε δικτατορία, δεχόμεθα ό,τι είπαμε από την αρχή, ότι είναι μία παρένθεσις, η οποία θα ανοίξει...

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Το επιχειρήσατε το 1973 και σας φρενάρανε κάποιοι. [...] Τι σας είπε ο Ανδρέας όταν ήρθε στο γραφείο σας να του δώσετε διαβατήριο για να φύγει;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Μου είπε πολλά πράγματα υπέρ του καθεστώτος. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Υπέρ της επαναστάσεως δηλαδή της 21ης Απριλίου; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Υπέρ του καθεστώτος. Ήτο αναγκαία και απαραίτητος και ανέφι-

κτος16. Τα γράφω. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Τα διέψευσε ποτέ; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ποτέ. Και μάλιστα είπε σε κάποιον ότι οφείλω ευγνωμοσύνη στον Πατ-

τακό διότι μου έσωσε και την οικογένεια και μένα. [...] ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Τι συνέβη με τον Ιωαννίδη; Η χώρα προχωρούσε προς έναν εκδη-

μοκρατισμό, έχουμε μια κυβέρνηση που δεν υπάρχει κανείς με στολή, έχουμε τον Μαρ-κεζίνη, πρόσωπο πολιτικό, έχουν οριστεί εκλογές για τον Φεβρουάριο, τις έχει δεχτεί η Αριστερά. Και στο δρόμο βγαίνει ο Ιωαννίδης με τους δικούς του. Δεν είχατε πάρει χα-μπάρι;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Εγώ ναι. Και ειδοποίησα τον Παπαδόπουλο, μέχρι τις 23 Νοεμβρίου. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Από κείνη την εποχή θυμάμαι το εξής περιστατικό. Επρόκειτο να

κάνει επιθεώρηση στο ΓΕΣ ο τότε πρωθυπουργός, ο δοτός πρωθυπουργός της χώρας, ο Μαρκεζίνης, όπως δοτός ήταν το πρώτο τετράμηνο και ο Καραμανλής. Εκείνη την ημέ-ρα βγαίνουν στην Deutsche Welle ο Παναγιώτης ο Κανελλόπουλος και ο Γεώργιος Μαύ-ρος και λένε «αν σου βαστάει φάε τον Ιωαννίδη». Αυτό τι λέει; Λέει στον Ιωαννίδη «φάε τον Μαρκεζίνη». Πράγματι το έκανε ο Ιωαννίδης. Αυτό το θεωρείτε ότι ήταν κάτι σαν προβοκάτσια;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Μπορούμε να το πούμε, αλλά δεν έχω αποδείξεις. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Το 1968 είχαμε το δημοψήφισμα;

16. Ίσως εννοεί «αναίμακτος».


ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ναι, 28 Σεπτεμβρίου. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Το 1968, στο Γραφείο Πληροφοριών της Αεροπορίας στην Πανε-

πιστημίου υπηρετούσαν όλοι όλοι έξι άντρες. Δυο υπαξιωματικοί, ο Κατσαβός ο σμη-νίας και εγώ, και 5 σμηνίτες17. Και ήταν εκλογικό τμήμα. Ψηφίσαμε. Με τη δύση του ηλί-ου ανοίξαμε τις κάλπες. Βρήκαμε 5 «ναι» και 1 «όχι». Μέσα δε στο γραφείο υπηρετούσε ο Μίμης ο Μακαρέζος του Νικολάου Μακαρέζου ο ανιψιός. Το ήξερε ότι εγώ ψήφισα «όχι». Δεν με διώξανε από το Γραφείο Πληροφοριών. Αυτό ήθελα να πω. Δεν υπήρχε ένας διωγμός του οποιουδήποτε διαφωνούσε. Υπήρχε ένας διωγμός εναντίον αυτού που ήθελε να αντισταθεί μ' έναν τρόπο πολεμικό. Αυτό το καταθέτω γιατί έχω μια υποχρέω-ση να το κάνω.

Επίσης, 23 Νοεμβρίου που είπατε, ήρθε και με συνέλαβε ο ταγματάρχης Κουλουμβά-κης. Αυτός που πήγε και συνέλαβε τον Παπαδόπουλο ύστερα από 2 ημέρες στο Λαγονή-σι. Ήρθε και με συνέλαβε στο σπίτι μου στο Παλαιό Φάληρο. Και πήγα στο ΕΑΤ/ΕΣΑ. Εκεί πράγματι η όλη αντιμετώπιση ήταν εκφοβιστική, δεν χωρά καμιά αμφιβολία. Και μόνο που ξέρεις ότι πας στο ΕΑΤ/ΕΣΑ που φαντάζει σαν μπαμπούλας, ήταν ακριβώς του Μανιαδάκη τα κόλπα με τον πάγο. Που δεν υπήρξε ποτέ πάγος, αλλά στο φόβο μό-νο τρέχανε και μιλάγανε. Εκεί πράγματι ήταν μια εκφοβιστική κατάσταση. Όμως εγώ δεν δέχτηκα βασανιστήρια. Εκτός, ξέρω 'γω, μια στιγμή ανάκρισης, που μου 'κανε, αν θυμάμαι καλά, ένας Τσάλας, ο οποίος, αφήνοντάς μου το χέρι πάνω στο γραφείο, έβγα-λε μετά το πίσω μέρος του όπλου του και μου χτυπούσε το χέρι, επειδή το 'χα βάλει πά-νω στο γραφείο. Εν πάση περιπτώσει, εγώ δεν αισθάνθηκα ούτε βασανιστήρια, ούτε ξύ-λο, όσο καιρό έμεινα μέσα. Ήξερα όμως ότι όλη η ατμόσφαιρα ήταν εκφοβιστική.

Μου είπαν, όμως, ότι «κοίταξε, μίλα, γιατί θα πάθεις ό,τι και ο Τσάτσος που κελάη-δησε από την πρώτη μέρα». Εννοώντας ότι ο Τσάτσος φοβήθηκε και μίλησε από την πρώτη στιγμή. Ο σημερινός ευρωβουλευτής. Εγώ, όμως, βασανιστήρια αυτού του εί-δους, τα οποία περιγράφονται από άλλους, δεν είδα. Όμως, θα μπορούσα να πω, θα μπορούσα να κάνω κι εγώ χρήση. Και να τα μεγιστοποιώ. Ποιος θα με διέψευδε; Οτι βα-σανίστηκα, ότι μου κάναν έτσι, ότι έκατσα 18 ώρες με το 'να πόδι, ότι ήπια κι εγώ τα ού-ρα μου. Όμως δεν μου συνέβη. Όμως συνελήφθην εκείνο το βράδυ, το λέω. Ό π ω ς και να το κάνουμε. Και δεν ήταν δημοκρατικό να έρθουν να με πιάσουν στο σπίτι μου. Και μά-λιστα το καρφί το οποίο είχε πάει επάνω, από έναν τότε συνεργάτη της Κ ΥΠ, ήταν ότι στο γραφείο μου είχα φωτογραφίες με τον Κωνσταντίνο.

Κι έρχομαι και λέω -μ ια και ήρθε η κουβέντα στον Κωνσταντίνο- εσείς λοιπόν τότε βιαστήκατε και είπατε ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου ετοιμάζεται να κάνει επανάσταση και να διώξει τον βασιλιά. Τελικά, όμως, τον διώξατε εσείς τον βασιλιά.

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Όχι. Έφυγε μόνος του. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Ναι, αλλά τον Ιούνιο του 1973; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ναι, διότι τότε έβγαλε το στόλο. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Δηλαδή, κύριε Παττακέ, καταθέτετε εσείς ότι ο Κωνσταντίνος

έκανε δύο φορές κίνηση εναντίον της... ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ο Κωνσταντίνος έπεσε θύμα.

17. Μάλλον εννοεί 4.


ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Έκανε πάντως δύο φορές κίνηση... ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Όχι δύο. Πολλές φορές. Έκανε και στις 26 Οκτωβρίου 1967. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Στην παρέλαση επάνω; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Βεβαιότατα. Είχε οργανώσει ανθρώπους να σκοτώσει τους τρεις [δεί-

χνει προς τον εαυτό του] κατά τη στιγμή της παρελάσεως. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Ό,τι έγινε με τον Σαντάτ στην Αίγυπτο δηλαδή. ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ακριβώς. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Έρχομαι και ρωτώ. Γιατί τότε λένε «οι βασιλοχουντικοί» αυτοί

οι αριστεροί, εφόσον βασιλικός και χουντικός ήταν σε σύγκρουση; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Πήγα τότε μόλις το μάθαμε και βρήκα το μακαρίτη τον Περίδη και τον

συμμαθητή μου τον Βιδάλη τον μακαρίτη και τους είπα «ξέρουμε τι ετοιμάζετε. Κατόπιν αυτού, τακτοποιήστε τα πράγματα, διότι θα βρείτε τον μπελά σας».

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Ποιος τον παρέσυρε; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Κυρίως ο Αρναούτης ο μακαρίτης, ο οποίος επέδρα πολύ, πάρα πολύ,

στον μεγαλειότατο. Νέος ήτο. Ηκολούθη τα βήματα των πολιτικών από το 1821 μέχρι τούδε. Να μην κρυβόμαστε. Και σήμερον κυβερνώμεθα από τους ξένους.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Αυτό δεν το αμφισβητεί κανείς. Τότε, όμως, το κίνημα, η επανά-στασις, το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου - ό π ω ς θέλει το λέει καθένας- δεν έγινε σε συνεννόηση με τους Αμερικανούς;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Όχι. Από μας όχι. Το λένε μόνοι τους οι Αμερικανοί. Το είπε ο Τάλ-μποτ στην τηλεόραση, ότι «δεν τους θέλαμε, δεν τους ξέραμε». Την επομένη μετετέθη ολόκληρος η CIA από δω.. .

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: ...διότι δεν πήρε χαμπάρι. ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Διότι δεν πήρε χαμπάρι. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Αρα, μπορεί κανείς να πει, ότι ήσασταν τόσο συνωμότες που δεν

σας πήρε χαμπάρι κι η CIA. Ούτε η Μοσάντ; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ούτε η Μοσάντ. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Η Μοσάντ ήταν όμως πίσω από το δεύτερο κίνημα. ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Στο δεύτερο κίνημα δεν ανακατεύομαι. Εγώ λέω τα πράγματα που ξέ-

ρω. Το βράδυ εκείνο όλοι νόμιζαν ότι έγινε κίνημα κομμουνιστικό. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Υπηρετούσα τη θητεία μου ως εθελοντής και το θυμάμαι. Όμως

εσείς, ενώ πράγματι κάνατε την επανάσταση αυτή εναντίον του κομμουνιστικού κινδύ-νου, χρησιμοποιήσατε κομμουνιστές στην κυβέρνηση σας.

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Μετά την επανάσταση η κυβέρνησις έκανε ό,τι μπορούσε να αποδείξει τη διακήρυξη της ότι του λοιπού δεν υπάρχουν για μας ούτε δεξιοί ούτε αριστεροί ούτε κεντρώοι, υπάρχουν μόνον Έλληνες. Όμως Έλληνες που να υπακούουν εις τον νόμον της πατρίδος. Όποιος δεν υπακούει εις τους νόμους θα πατάσσεται αμειλίκτως. Και το 'παμε και το κάναμε.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Πώς λειτούργησε σε σας το σκεπτικό να βάλετε υπουργό Παιδείας τον Θεοφύλακτο;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ήτο άριστος. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Δεν έπαυε όμως να είναι κομμουνιστής. Και ο υπουργός Γεωργίας

που είχατε βάλει, ο Ματθαίου, ήταν αριστερός ή ακόμα και ο Γεωργαλάς εν συνεχεία...


ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ήταν μάλιστα διδάσκαλος του κομμουνισμού. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Και μάλιστα τον είχατε βάλει εις την ιδιαιτέραν σας πατρίδα. ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Γενικό γραμματέα περιφερείας... ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: . . .που είχε συνεργάτη και σύμβουλο -διαβάζω εδώ στο βιβλίο του

Μάνου Χάρη- και μέλος της Συμβουλευτικής Επιτροπής, της άτυπης εκείνης επιτροπής που είχατε βάλει να αντικαταστήσει το κοινοβούλιο...

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: . . .Συμβουλευτική Επιτροπή που είχε κάνει και η Γαλλική Επανά-στασις.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Ωραία, σύμφωνοι, δεν λέμε όχι. Ήταν κι ο πατέρας της κυρίας Δασκαλάκη, ο Φρίξος.

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ήταν πολύ φίλος μου. [...] ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Ήρθαν πολιτικοί και σας ζήτησαν να τους βάλετε στην κυβέρ-

νηση; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Επ' αυτού ερωτώμαι συχνά. Και απαντώ ότι δεν εκθέτω ανθρώπους. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Γνωστός μου είπε ότι πήγε τον Μιλτιάδη Έβερτ στον Παπα-

δόπουλο κι αυτός μόλις είδε τον Παπαδόπουλο έσκυψε και του φίλησε το χέρι. Και τον απέκρουσε στη συνέχεια ο Παπαδόπουλος και του είπε, «τέτοιους μου φέρνεις εδώ μέ-σα;»

ΠΑΤΤΑΚΟΣ [γελώντας]: Δεν το ξέρω. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ [γελώντας]: Γελάτε, όμως, γελάτε. ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Ένα έχω πει, όμως το έχω μετανιώσει. Είπα για τον Αχιλλέα Κα-

ραμανλή, στον αδελφό του Κωνσταντίνου, ότι ήρχετο κάθε μήνα και επέμενε να στεί-λουμε τον Κωστάκη το χιλιάρικο των δολαρίων που στέλναμε κάθε μήνα. Και μετανοώ που το είπα.

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Εντάξει, ανθρώπινο είναι αυτό. Αλλά υπήρχαν χρήματα. Ο Δια-μαντής ήταν πάμπλουτος με το εμπόριο του μπακαλιάρου, το χιλιάρικο είχαν ανάγκη;

ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Στέλναμε χίλια δολάρια στον Κώστα. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Χίλια δολάρια στον Καραμανλή, κατά τη διάρκεια... ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Στο Παρίσι. Τα 'χω πει και τα γράφω. Δεν διαμαρτύρεται ο Αχιλλεύς. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ: Χίλια δολάρια. Κι εσείς αυτή τη στιγμή δεν έχετε σύνταξη. [...]

Πώς είδατε τη χτεσινή επέλαση του Λεπέν στη Γαλλία; ΠΑΤΤΑΚΟΣ: Την επικροτώ και συγχαίρω και αυτούς που τον εψήφισαν και αυτόν

που εψηφίστηκε. Και πρέπει να βάλουν μυαλό απ ' αυτό το πράγμα κι εκείνοι οι οποίοι παριστάνουν τους προοδευτικούς, τους σπουδαίους, τους αλαζόνας. [...]

ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ [δείχνει ένα βιβλίο του Παττακού]: Να διαβάσω εδώ. Στρατηγέ, μία αφιέρωση που μου κάνατε σαν και σήμερα πριν 5 χρόνια, στα 30 χρόνια: «Τιμής ένε-κεν εις τον αξιότιμον κ. Γεώργιον Καρατζαφέρην, δυναμικόν βουλευτήν, αγωνιζόμενον με ενθουσιασμόν, ειλικρίνεια, συνέπεια, αξιοπρέπεια, σοβαρότητα, και αρετήν, διά δι-καιοσύνην, αλήθειαν και πραγματικήν έντιμον κοινοβουλευτικήν δημοκρατίαν, διακο-νών μάλλον παρά διακονούμενος, πιστεύων και εκτελών τον χριστιανισμόν. Μακάριον εστί μάλλον το διδόναι του λαμβάνειν. Με όλην μου την εκτίμησην, αγάπην και εγκάρδι-ους ευχάς επί τη αυριανή ονομαστική του εορτή και τας εορτάς του Πάσχα. Σ. Παττα-κός, 21.4.1997».


Και βεβαίως αυτό το βιβλίο το έχω πάντοτε και το ανασύρω κάθε φορά που μου λέ-νε ορισμένα πράγματα, γιατί για να 'σαι δημοκράτης και να παίζεις στη δημοκρατία πρέπει να 'χεις τη δύναμη να ακούς όλες τις πλευρές. Βγήκαν το Σαββατοκύριακο και μίλησαν πολλοί ειδικοί και μη ειδικοί. Νομίζω ότι ο πλέον ειδικός είσαστε εσείς που την κάνατε. Εσείς, ο Γεώργιος Παπαδόπουλος και ο Νικόλαος Μακαρέζος. [...]

Κυρίες και κύριοι, αυτός είναι ο Στυλιανός Παττακός. Είδατε πόσο παλικαρίσια στέκεται απέναντι στην κάμερα, στον ελληνικό λαό, υποστηρίζει τα πράγματα, αναγνω-ρίζει τα λάθη του. Ένας άνθρωπος πολύ βαθιά θρησκευόμενος, πολύ βαθιά φιλοσοφημέ-νος. Έχουν ακουστεί χίλια μύρια όσα. Όμως ο άνθρωπος αυτός στα 90 του χρόνια, έχο-ντας γράψει ένα μεγάλο κομμάτι της ιστορίας μας, μπορεί να κυκλοφορεί στο δρόμο ανενόχλητος, έχοντας τη συμπάθεια του κόσμου. Πριν από μερικές μέρες, ίσως μήνες μάλλον, τον Στυλιανό Παττακό τον είχα καλέσει σ' ένα τραπέζι δημόσια, σε μια ταβέρ-να, και μάλιστα μου είχε πει, «μήπως θιγείς απ ' αυτό το πράγμα». Και του εξήγησα, ότι «Στρατηγέ, εγώ δεν θίγομαι». Εγώ είδα με τα μάτια μου πώς ερχόταν ο κόσμος και χαι-ρετούσε τον Παττακό μέσα σ' αυτή την ταβέρνα.

ΠΗΓΗ: «Ένα βήμα εμπρός». Telecity. 22.4.2002.

8

O l « Θ ε ο κ τ ό ν ο ι Ε β ρ α ί ο ι »

Είναι «Ευρ(αί)ως» γνωστό...

Ζήλεψαν την δόξα εκείνων πόυ μισούν. Ο πιο μισητός γίνεται, εξαιτίας τους, πιο προσι-τός. Ό,τι χειρότερο του 20ού αιώνα. ΧΙΤΛΕΡ. Γ' ΡΑΪΧ. ΝΑΖΙΣΜΟΣ.

Όλοι οι λαοί. Όλη η υφήλιος. Πολιτισμένοι και λιγότερο πολιτισμένοι. Μορφωμένοι και λιγότερο μορφωμένοι. Όλοι πιστεύαμε ότι αυτές οι μελανές σελίδες της Ιστορίας δεν θα μπορούσαν να επαναληφθούν ξανά.

Και όμως. Σε λιγότερο από 70 χρόνια, τα πρώτα θύματα της Χιτλερικής κτηνωδίας, οι ΕΒΡΑΙΟΙ, μετατρέπονται σε εξίσου στυγερούς δολοφόνους με τον δικό τους θύτη.

Δολοφονούν ακατάπαυστα από την αποφράδα ημέρα ανακηρύξεως της Ανεξαρτη-σίας του Κράτους του Ισραήλ. Αποφράδα, όχι βέβαια και κατηγορηματικά, που δικαιώ-θηκε ένα Ιστορικό (σχεδόν 2000 ετών) αίτημα των Εβραίων για δημιουργία Κράτους, αλλά για την οικτρά πλάνη των κρατούντων της Μεσοπολεμικής Περιόδου να μην ανα-γνωρίσουν ταυτοχρόνως το Κράτος της Παλαιστίνης.

Η μονόπλευρη αναγνώριση ήταν απολύτως προβλέψιμο ότι θα έσταζε αίμα. Αίμα αθώων όπως σήμερα. Ακριβώς όμοια με εχθές και αύριο.

Το ΙΣΡΑΗΛ εν ονόματι . . .ακόμα του Ολοκαυτώματος αισθάνεται ότι μπορεί να ασχημονεί, να ασελγεί, να εκβιάζει, να εξευτελίζει θεσμούς και ανθρώπους.

Μια διαρκής κλιμακούμενη πρόκληση προς ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο που βασίζει την ωμή προκλητικότητα στην εισπήδηση στη δημόσια ζωή των Ισχυρών κρατών, όλο και περισσότερων Εβραίων που λειτουργούν κάτω από τις αδίστακτες πρακτικές του Σιωνισμού. Ουδείς αντιστέκεται επαρκώς. Μερικώς κάποιες χώρες. Αποτελεσματι-κώς ουδεμία. ΚΡΙΜΑ.

Θα μπορούσαμε με λίγη προσπάθεια να τους εντάξουμε σε μία Κοινωνία Δικαίου, αλληλεγγύης και συνεννόησης.

Λίγο δύσκολο με μία φυλή που ΣΤΑΥΡΩΣΕ τον Θεό, την μία και μοναδική φορά που κατέβηκε στη γη.

Όμως πρέπει να προσπαθήσουμε. Δεν γνωρίζουν το κακό ΠΟΥ ΚΑΝΟΥΝ. Το διαμη-νύει στους αιώνες το ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟ ΘΥΜΑ τους, ΕΚΕΙΝΟΣ.

- ΟΥΚ ΓΑΡ ΟΙΔΑΣΙ ΤΙ ΠΟΙΟΥΣΙ. Οι δολοφόνοι του ΘΕΟΥ θα ενδιαφέροντο για μερικές εκατοντάδες δολοφονημένα


αθώα παιδιά; Το αγνό αίμα τους ήδη ποτίζει την σάρκα όχι των Ισραηλιτών, αυτών το δέρμα έχει αποκτήσει κρούστα αναισθησίας μετά από 70 χρόνια συνεχών δολοφονιών, αλλά του ΜΠΟΥΣ, του πολύ ΟΜΠΑΜΑ, των ηγετών της Ευρώπης και κάποιων εγχώ-ριων υποστηρικτών τους.

ΔΥΣΤΥΧΩΣ, είναι πλέον ΕΥΡΕΩΣ γνωστό σε όλο τον κόσμο ότι ο ΕΒΡΑΙΟΣ μυρίζει ΑΙΜΑ. Και από ό,τι φαίνεται από την ανοχή κάποιων θα συνεχίζει να μυρίζει για πολλά χρόνια ακόμα.

Παιδιά της Παλαιστίνης, Συγγνώμη...

Γ. ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗΣ

ΠΗΓΗ: Άλφα Ένα, 3.1.2009.

ΚΚΛΟΓΕέ "Η ιιροι vorn κ \

ΚΟΙΝΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΛΝΛΙ NiiCÏWA

I ΕίίΡΠΟΕ Α. ΕΚΑΙΣ1>Ό

«Προτιμώμεν Βα-σιλευομένην Δημοκρα-τίαν. καθ" οσον αϋτη άντιτιροαωττί. un κάτι τά σταθερόν,..», ΕΘΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙ Σ ΥΠΕΡΑΝΩ ΚΟΜΜΑΤβΝ â, ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΝ

Ε Λ . Β Ε Ν Ι Ζ Ε Λ Ο Σ ΦΥΛΛΟΝ t o v ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΚΑΘΕ ΣΛΒΒΛΤΟΝ ΤI ΜΗ : 6 ΔΡΑΧΜΕΣ

28 ΟΜΩΒΓΚΛ 1940

ΕΝΑ ΛΦΙΚΡΩΜ Λ STHN ΗΜΕΡΑ TOY<OXJ)

ΣΕΛ II S'

Ml· ΙΑ SI ΙΟΊ M F Λ VT H ΕΙΝΑΙ h ran ςας

£K/VI3fX 7.K.1J0 26 OKTOBPIOV

1912 II ΧΠΕΛΕΥΘΕΡίίΕβ:

Μ ΚΕΜΒΡΙΟΥ VÎT I ΜΕΓΛΛΥΙ ΕΡΛ ΜΚΡΛ THE

Γ'ΑΝ'ΠΠΛΣΕίΚ a-Mi-1

ΕΠΙΒΕΒΑΙΟΥΝΤΑΙ ΟΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΟΥ «ΣΤΕΜΜΑΤΟΣ»

0 ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΥΠΕΡ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ Ό 'Ανδρέας Παπανδρέου παραδέχεται το μυαλό του τέως αόρατου δικτάτορα

Ά ν α κ ο ί ν ω α ι ς 1

110 - TV - PHOTO - PRESS L U

• ΡΑΝΤΕΒΟΥ ΣΤΟ y ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΟΥ ΣΚΟΡ I ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΑΠΟΓΕΥΜΑΤΙΝΟ !

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ » Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ I

j J L

•er

Το Ελληνικόν Στέμμα της Δημοκρατίας εκδόθηκε από τον Γιώργο Καρατζαφέρη για να υποστηρίξει τον Γκλίξμπουργκ στο δημοψήφισμα του 1974. Στο έντυπο διαφημίζονταν οι άλλες δραστηριότητές του (ραδιοτηλεόραση, μόντελινγκ).

ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ, πρός τον άξιόπμον (;) πρόεδρον ιών ΗΠΑ

»{; τήν »4 S!SfM*T$Wp« μ» 'Λ, Vu'. ·γ. ·!Λ·. rev; v.; -fsy.·»· r.prAi Î ·* φ »if·; w,; -Vnij» tf,; V OiW,. Et»« 43s»· vil-.'., rju; lait; in·. !ϊλΐγ;ι;,-,; (VJT'^W ·4 5*ÀtYJU-•λ; in-fyif i-?·) I»*« -.or.-M-t,·ιίνι>; t.'/aXm,·, r.ty.sy· ι rri BÉTO [iîv.v '/ri? rf(; Tvjpxt»; **· r,p**ï'i.*u **1 î'.sfsps·:·.·/* rrf. Xai fe»; ι *al tii i.i'/i; tV. xfcrjwi.

tlpir.i A ·1«1} 4 Άρρ*»«χΙ« its «ί»*;. ä--.-»,-·.; ί, * «»ί n r<n(s>/ > !«» ·ήν ι»»**» Tv>?/.e*, ·* a*:îi '·'*>' hi

5» r/ί χ**3·'Λ. '-'Λ ir.'.vt **! *»"_ 4**«* »'.»ν ,»».'•1-:»»>·. Ό tov-Wftyrfni ' \ujp-.*lv./.:>; Γ-,ίι5p«. n?<*«s Λ |»»M», *»l μ τψ»}%·Λ μ» uri tattiptxi ί*·· «-/Tf-sfii ly.l *; λμΑ^Μ, -Λ,; ,;<·, **! ί:·.<·»!"*'-*Α'' *r>' rfsw»)i>'.»; '«··.; '.·»! r..-if->tji ps* Π?:. », «ftoi s: Τ* γ.·»·,.ζν* w» ΗφΜ- »**· is', i/λΐί r.'.énr.

2 6 5

ΑΝΑΡΕΑ... ΤΟ ΑΝΑΓΝΟΣΜΑ ΑΝΟΙΚΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Φ«λ» 'AVifmt lut ri ΊΰΛψτά, Α·Λμ« f, Αρί». »*« ή Wife μοα ol 20 tpitu ot ojfr ••-ς f&tfyi&i «fè< Im -Αμ*f,s**vh wlfrtT,. ^ he·, ή nptfïnj inwWvtio ol fca ÖXJT'» ^Mpc biyn. H ri* IlföcSf« Φ4?ντ tl-Hu ·,''« 'V/>xf.<.j7i. J>ti t^Mtf iA xpAijtfMw. -.iihfrj "Οχ. itï » βιχΐς μα« tir/ fetfMMV. Με ν^Λί,ί a ι •& 4«!*ro. &à f.i*A ιψΑΜματ. <rt-A*c*i Φ κα ισΐάτι . "Οχι Ας ρας -,βΙ (IM«,β t*v Τοόρ*··«··. 'Avtfi«, ~Ktfrpt xi,, ,/χ^ν. Λ Atrj. Ti 4y%>»· ·* WAVC YPMATI*; ALY ΓΝ»!"'/>7. Τ«4Σ ΊΙΒΚ-5-•vî Λί / itftv 'mrfiixifrrfi Ά VMMfwt» 'MM) tôv ΈνΜμΙν"»* IbXi-itt&y oiv Άξιι,ι-«1*4; '*al Λχίμ»), nicrc«<e< ffri "Λμ«ρι-.vwri -rW-fi«. Aiv μ*«*<Λν v* l-nrtpwi. Ά-npi*, ftxt

Smout Α μήν of «)»>, Î<TOW μ' !'ri ri HwwSow, Αν/.υ,; 6n fam-wt. Ih. >MH ri χ<«1 «ivai ιιμή γ«Α «Mu 'FÀXrfm, lù.'Aau, i, (-»•XÈ, IFYAR., Ί FJ ΨΑΑ, INJI T<«( NI •«WÄ VA ΙΙΟ>ΗιιμΛ ΝκηοκΟ «hw τιμή ft* »M βν.ΐίΛ-- nfmD-m^fib xtfi 'Κλ/« · «A ("0 *1Χ 'Ayftu, h, lift wm, .,™, -i» Γ»βψρ Πα*»· ttuoA» 'KH>.y(Mi i, μή il ÄJXß, noO teipswt <*f*w«tv*4 δτι ou/Λβη <π«νΛ< xfn Awwt *.t ïlK ΛΑ, »»I »· «rfcNW Mm tU tio«

Tl JwîI Ιχου "Eîh

5 n»vt> X> μοτ», 'Ar

μ* ïiv apoi o-j emrd, êî·. Sfy î

ΙΉ IEUFETTÀ, •AYTPLE, Av l«.

«Λ ήβ!/« và jm -Ά y>fti<». Esri ίζ», oou <ηή·/ Άμ«ρν*ή, π ΜΓ,.ά«.» yc wk*

μκοριΐ ν' ïi teitafiw u Mg«»«, Τ4 Iv« I) «Mil Αι*5φ«ΐί -»«9 tpia μΐνο; <jw, otseiiwtv«« YPS.

«ψ. Η» , • YTÎOV xtfi Ά5 U ^μt&vtAWÀ T.ii, 'Opft *Î' β· Τζίμ ; ο· κίτι« μβ{. Bsi! r;; ΙπΙγ,,Α.1· ΣΟΚ, ri ' i-r.^opvU:. "κ?« ; fi: »4 ίβχ ; «Λ* «ι»« τ i i 'i, rijy "Bii.jv,·/ ή- βί >ι*0 „ M iUfrtt χ1

Κ ke„ Αντ 4ΒΓ(!>!· :siv ha' Ku

iv«î oiy-tpc Ï άφΐνΐ>-Λά. Ε?,! »-. νβ» Ü !«;•;. 11« 4 ^ «»tt*4 vi s loXUi τ : m<, Φ ξ îi t l fMt' T. set» îàv Vi ;« iivw vi ζ. ήκ Φ» Ι»'·»ω <· 'Aiwaiii«,.* 4-3 lUvTavm

MU XVVKTE ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΦΥΛΛΟ.

Σ: Ο ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΕΧΕΙ ΜΥΑΛΟ! · . . ΛΛΗΜΚΟΝ

ΤΒΜΜΛ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΒΒίΓΙΑΙ

Ο Ι Α Πθίλε την 'Ελλάδα οτήν Ευρώπη

_ Ε Ι ι Ι Α Ν Τ Ι Ο Ν Β Α Σ Ι Λ Ε Ο » »

·.'.··. Ό Ιωαννίδης u«OKöÄitms:>

ΑΥΤΟΙ ΗΣΑΝ ΜΑΖΙ ΜΟΥ!

ΜΊΝΓΛ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ

:ΡΙΣ YI1KPANU KOMMATUN * ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΝ

ΔΙΠΛΗ ΕΓΓΥΗΙΙΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ: Σύμβολον ένότ ι ι τοςτου 'Έδνουο

Κ Α Ρ Α Μ Α Ν Λ Η Σ

Το Ελληνικό Στέμμα είχε μονίμως στο στόχαστρο τον Ανδρέα Παπανδρέου,

ενώ επιχειρούσε να υποστηρίξει ταυτόχρονα τον Γκλίξμπουργκ και

τον Καραμανλή.

266

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟΝ

ΣΤΕΜΜΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ J

ΕΘΝΙΚΗ ΕΦΗΜΕΡΙΕ ΥΠΕΡΑΝΩ ΚΟΜΜΑΤΩΝ & ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΝ

2β —4 ΔΕΚΕΜΒΡ ΙΟΥ 1974 — ΚΚΛΟΦΟΡΕΙ ΚΑΘΕ ΣΑΒΒΑΤΟ - ΑΡ ΙΘ ΦΥΛΛΟΥ β - ΔΡΑΧ β

«Προτιμώμεν τΛν Βασιλευομένην Δημοκρατίαν. καθ' δσον αΰτη άντιηροαωηέυει κάτι τό αταθερόν...». ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

0 ΒΑΣΙΑΕΥΣ ΗΛΘΕ!!! "Αρθρον τού Γεωργίου Καρατζαφέρη

Η χώρα δρχιοε ν* όπυκιό την «oopponio tqc. Ms ià όηό μία κοβίρνηαι loxûoc και μία άνανεωμί» νη βουλή ή ΕΓΙΑΝΟΔΟΣ ΤΟΥ Β Α Σ Ι Λ Ε Ω Σ και ή ούντοΕκ· too νέου ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ Συντάγματα«

Τώρβϊ £λόχιοτκς ήμέρε< προ τού βήμοψφρί-

Eeiuv άνίΕλήφβηαυν rà me ηλ&αψηφίαϊ Δκ;ι·· αιωααν ότι τό 208« του κ. Μαύρου και τό Sj '« ιοο κ Καραμανλή είχε ûpeoo cîôptfjoi μ ί fit βίοι;·« πού πήραν npiv ônô tit; ÉKAoyéc <>ί όρχηγοί των δυο μεγάλων κομμάτων Biliiiux. >ά ποο»»'»τα r.i-να» ρευατό. Και οϋτή ή ρβυστότηρ toge — όοό κα) ftpôc κάβε κυrcuOuvoi — clvoi π δόνυμι: »t| Δο pOKparmc Κυμμιά φορο κοί ή όδυναμία£ I:ινοι βέρο ήγέιου Nù ιψααφύμη ο'όν λαό έηιχ·. ρέματα owrmi κοί ατόν κατόλληΑυ χρόνο Ο Aaöc. χικ,'Λ-Jetai έηιχειρήμαια πριν ψ»ί<ρίοκι Και cyyu ί'« ό'ρού ψηφίοβ<

Και οι ύγγύήσακ rrje 8ΛΣΙΛΕΥΟΜ£ί <ΗΣ ΔΗ ΜΟΚΡΑΓΙΑΣ npciiui νά «Ivo» μι-νόλβα, àm>Wc κοί γιό όισθητό μεγάλο χρονικά διάστημα Ο Θα oiJtewc pt ιό StàyyéApâ-rou ànéSaCceft crt Θεσμοί ÈEeAlooovroi H βουλι) τη<. 1?η<; Νοεμβρίου πρκ nut vo τό όποδείΕη. Οχι Σύνταγμα άοοψειών γι. μότο CinoyeiOuG δαιδαλώδεις δ.βδρόμοκς άνάμευβ a rit; παραγράφου«; του Οί υπόγειοι διάδρομοι δι.·/ οδηγούν πουθενά Εχομεν κακή πείρα του παρελ-θόντος Η Θύοια poc eivai ααφής Έήαναλαμβ'ινο- · μεν αήμερα μία παράγραφο όηό προήγουμενο up Ορο μας, πού δδΐ(μοο.ευ0η οτό -ΣΤΕΜΜΑ- ύπό τόν Ητλον ΔΙΑΦΟΝΕΙΤΕ πμό ÈVÔC, μήνόα βκρOu«·, ô BoatAcvi"

όρθρο όοον à φορά τήν <i(:ow όλΑό κοί TO·« ftnrt τόν όνάτατα ÙnepKOWMOVM

poo Èfcouotoc στο -ΠΓ.ριΗύΛΑι «οότοδημιοοργ εϊτοι- ÉKI;I πού μπ γιό ιήν ÔvànruËi του, Τό

HC fctouoiai: Εργον n

vi|(. fttouoioc ol ÉKpcraAAt γήν Ni ο. άνθρωποι ut τό

D ΙΕΚΜΟΓΟΖ ΙΗΣ ΒΑΣΙΛΕΤΟΗΕΜΗΤ ΔΗΜΟΚΡΑΙίΑί

le* 4-5 .......................................

· Ν Α Ι · ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΚΡΑΤΗ ΒΑΣΙΛΗΑ

Το Ελληνικόν Στέμμα έκλεισε μετά την αποτυχία του Γκλίξμπουργκ στο δημοψήφισμα. Στο τελευταίο φύλλο ο εκδότης έκανε μια ύστατη προσπάθεια, προκαταλαμβάνοντας το αποτέλεσμα.

2 6 7

- Λ

Η επιστροφή του Καρατζαφέρη στην πολιτική γίνεται το 1983,

μέσα από τη «βιντεοεφημερίδα» TV-Press.

Από τότε προβάλλει ταυτόχρονα την εικόνα του δημοσιογράφου-

ερευνητή σκανδάλων και του στελέχους της «παρατάξεως».

2 6 8

Αγαπημένα θέματα του Καρατζαφέρη την εποχή της TV-Press, ο «μύθος» του Πολυτεχνείου και οι γυμνές φωτογραφίες της Δήμητρας Λιάνη (Νοέμβριος 1967). Αργότερα θα υποστηρίξει ότι ο ίδιος διοχέτευσε τις φωτογραφίες αυτές στο εξωτερικό.

ΤρΤ* # Β η ·

2 6 9

Προεκλογικό εξασέλιδο του Γιώργου Καρατζαφέρη για την πρώτη του εκλογική κάθοδο (10.10.1993). Προβάλλει την ιδιαίτερη σχέση του, κατά σειρά, με τη Μαρίκα Μητσοτάκη, τον Ευάγγελο Αβέρωφ, τον Πατριάρχη Δημήτριο, τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη, τον πρέσβη των ΗΠΑ Μάικλ Σωτηρχο...

270

.. .τον Αθανάσιο Τσαλδάρη και τον Αθανάσιο Κανελλόπουλο.

Ακόμα και θυρεό

είχε φτιάξει ο Γιώργος

Καρατζαφέρης για τη Νέα

Ελπίδα, την ομάδα των

ακροδεξιών δηλαδή που επιδίωκε να ενταχθούν

στη Νέα Δημοκρατία

υπό την αρχηγία του.

271

Γ i ! ' J Î L l t - i i i û i i i 1 * ^ 1 ! -

ΤΛ lü / i i r

Ο Κώστας Πλεύρης έπαιξε σημαντικό ρόλο

στην ιδεολογική συγκρότηση του Καρατζαφέρη.

Είχε δική του εκπομπή, αλλά τον φιλοξενούσε συχνά και

ο ιδιοκτήτης του Telecity, ενώ δεν παρέλειψε

να κάνει και μαθήματα στον τότε δήμαρχο Αθήνας

Δημήτρη Αβραμόπουλο (1.3.1995).

2 7 2

faaito ÎMtin

Δύο από τους ελάσσονες αστέρες του ΛΑΟΣ, ο Θωμάς Βρακάς και ο Χρήστος Βίρλας, επιδεικνύουν τα ιδεολογικά τους πιστεύω.

Ο Κυριάκος Βελόπουλος υποχρεώθηκε να αποσύρει το βιβλίο του Ιησούς και Δίας προκειμένου να διασκεδάσει τις κατηγορίες παραγόντων της Εκκλησίας. Αρκείται στα συνωμοσιολογικά σενάρια του Αθέατου Κόσμου.

IHC0YC- tu* Ο Ρ Θ Ο ά Ο Ζ Ι Λ και δλδ<+λ«<ο

ΕΚΑΣ 01 ΒΕΒΗΛΟΙ

2 7 3

Την προσωπική φιλία του και την ιδεολογική του συγγένεια με τον Χριστόδουλο εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο ο Γιώργος Καρατζαφέρης.

Από την κομματική εφημερίδα προβάλλονται συχνά αντισημιτικά συνθήματα.

Ο αρχηγός του ΛΑΟΣ ήταν από τους πρώτους που έσπευσε να προσκυνήσει τον καημένο τον Βησσαρίωνα, πριν αρχίσει να λιώνει.

274

ΛΑ.Ο.Σ. ΛΑΪΚΟΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΣΥΝΑΓΕΡΜΟΣ

xpucn αυχη

α γ χ ι β α σ ί η ν

Το έμβλημα του ΛΑΟΣ. με τα τέσσερα βέλη που σχηματίζουν σταυρό, δεν χρησιμοποιείται για πρώτη φορά από πολιτικό κόμμα. «Σταυρωτά Βέλη» (Nyilaskereszt) ονομαζόταν το μεσοπολεμικό ουγγρικό κόμμα που συνεργάστηκε με τους ναζί (αριστερή στήλη, πόνω), ενώ το σήμα αυτό θεωρείται σήμερα από την Anti-Defamation League σύμβολο ρατσιστικού μίσους, όπως η σβάστικα και ο κέλτικος σταυρός (Crosstar και Arrow-Cross, αριστερή στήλη, κάτω).

Στην Ελλάδα σταυρωτά βέλη χρησιμοποίησε η Χρυσή Αυγή, μαζί με την κυκλική σβάστικα,

κατά την πρώτη της εμφάνιση, ενώ είναι και το σύμβολο

της χρυσαυγίτικης ομάδας των γηπέδων

Γαλάζια Στρατιά.

ΓΑΛΑΖΙΑ ΣΤΡΑΤΙΑ Σύνδεσμος Φιλάθλων Εθνικών Ομάδων 1

2 7 5

Οι διαφημιστικές εμπνεύσεις του κ. Καρατζαφέρη δεν είναι πάντοτε ευτυχείς.

Χ Η .

Μετά τις εκλογές του 2000, βουλευτής ακόμα

της Νέας Δημοκρατίας, επιδεικνύει το περιοδικό Γυναίκα

με φωτογραφίες του 'Αρη Σπηλιωτόπουλου.

Για να πείσει ότι οι προθέσεις του είναι αγαθές, ο κ. Καρατζαφέρης επικαλείται ένα μουσικό CD που έφτιαξε ειδικά για το ζεύγος Καραμανλή.

XÏÏÏ6?

2 7 6

Ο Άδωνις Γεωργιάδης προβάλλει το φιλοχιτλερικό βιβλίο του Κωνσταντίνου

Πλεύρη για τους Εβραίους. Ο συγγραφέας το πουλά και από τη δική του εκπομπή.

Σκηνή από τη συνάντηση όλων των τάσεων

της Ακροδεξιάς στην Αθήνα

προτού πειστούν να προσχωρήσουν

στο ΛΑΟΣ (18.6.2003).

Η στιγμή της επανένωσης: Καρατζαφέρης και Πλεύρης κατά Εβραίων μετά την επιστροφή του δεύτερου στο κανάλι του πρώτου (5.10.2001).

Δύο σκηνές που θέλει να ξεχάσει ο Μάκης Βορίδης. Αριστερά, οπλισμένος με αυτοσχέδιο τσεκούρι σε επιδρομή ΕΠΕΝιτών (Μάιος 1985, φωτ. Τάσος Κωστόπουλος). Δεξιά, πίσω από τον τότε μέντορά του Ζαν-Μαρί Λεπέν, στο συνέδριο του Front National (Νίκαια, Απρίλιος 2003, ιστότοπος Ελληνικού Μετώπου, http://www/metopo.gr).

Ο Καρατζαφέρης έχει αλώσει και τα μεσημεριανάδικα, τα οποία έλκονται από το παρελθόν του ως μπόντι μπίλντερ.

2 7 8

http://www/metopo.gr

Ο Νίκος Ευαγγελάτος και ο Γιώργος Αυτιάς

παίρνουν μαθήματα ιστορίας και εθνικοφροσύνης από τον πρόεδρο του ΛΑΟΣ.

Ο Άδωνις Γεωργιάδης με το μπλουζάκι κατά της Μαρίας Ρεπούση που του χάρισε ο Θέμος Αναστασιάδης.

ΤΥΠΩΣΑΝ ΝΟΜΙΣΜΑ ΜΕ ΤΟΝ ΛΕΥΚΟ ΠΥΡΓΟ !

3 I ΙΪΪΟ,ίιΜΙΙΪΙ Ü / . ' J / J M J u J -• MÊÊÊÊÊÊKÊm!**, ** " β

ΙΣΤΟΡΙΑΣ

I mniuHfrunK ' 210.38.15.000 9CQfgfitfetboekt.com

' Yasiou tifiôXm!

Το περιβάλλον του προέδρου προβάλλεται

με όρους σύγχρονου τηλεοπτικού μάρκετινγκ.

ιατζαφέρη

2 7 9

Δύο κορυφαίοι πολιτικοί τηλεπαρουσιαστές ξεκαρδίζονται από τον πολιτικό λόγο του Γιώργου Καρατζαφέρη.

2 8 0

Π Η Γ Ε Σ

1. Έντυπα του Γιώργου Καρατζαφέρη Το Ελληνικόν Στέμμα της Δημοχοατίας ( 1974) Άλφα Ένα (2000-2009)

2. Βιβλία του Γιώργου Καρατζαφέρη Καρατζαφέρης, Γιώργος, Η γυναίκα σήμερα, εκδ. Κανάλι, Αθήνα 1982. Καρατζαφέρης, Γιώργος, Η Λιάνη στηρίζει την αλλαγή, εκδ. Ισοκράτης, Αθήνα 1989. Καρατζαφέρης, Γεώργιος, Οι Άγιοι της πίστεως μας, εκδ. Ελέπολις, Αθήνα 2002. Αλεξίου Δημοσθένης, Γιώργος Καρατζαφέρης: Η αδάμαστη θέληση, εκδ. Γεωρ-γιάδης/Ελέπολις, Αθήνα 2004. Καρατζαφέρης, Γεώργιος, Ελευθερία - Liberty - Liberté, χ.χ., χ.τ.έ.

3. Εκπομπές του Γιώργου Καρατζαφέρη στη βιντεοκασέτα TV-Press «TV-Press»: Νοέμβριος 1985, Νοέμβριος 1987.

4. Τηλεοπτικές εκπομπές του Γιώργου Καρατζαφέρη στο Telecity/Γηλεάστυ 1991-2009 «Πολιτικά θέματα» «Νέα Ελπίδα» «Χέρι-χέρι» «Ένα βήμα εμπρός» «Ο λαός έχει το λόγο» «Ελλάδα γεια σου» «Ορθά, κοφτά, σωστά»

5. Τηλεοπτικές εκπομπές συνεργατών «Ιστορικές Μνήμες» (Κώστας Πλεύρης) «Πρόσωπο με πρόσωπο» (Γιώργος Κοντονής) «Λαός και εξουσία» (Χρίστος Βίρλας) «Ραντεβού το μεσημέρι» (Βαγγέλης Παπαδόπουλος) «Με τ' όνομά τους» (Νίκος Νικολαρέας) «Δυνατά και Ελληνικά» (Δημοσθένης Λιακόπουλος) «Ελληνόραμα» (Κυριάκος Βελόπουλος) «Ιδέες και πολιτεία» (Σπύρος Σταθόπουλος) «Μαχόμενος Ελληνισμός» (Γιάννης Σχοινάς)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Αλεξάκης, Εμμανουήλ, Η Ελληνική Δεξιά. Δομή και ιδεολογία της Νέας Δημοκρατίας (1974-1993), εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα-Κομοτηνή 2001.

Βασιλάκης, Μανώλης, Η μάστιγα του θεού, εκδ. Γνώσεις, Αθήνα 2006. Βούλτεψης, Γιάννης θ . . Δέκα σκληρά χρόνια στη Νέα Δημοκρατία (1984-1993), εκδ. Προ-

σκήνιο, Αθήνα 2005. Γούδης, Χρίσιος, Η κουλτούρα της Δεξιάς, εκδ. Αγνωστο, Αθήνα 2005. Γούδης, Χρίστος, Ανατομία της Δεξιάς, εκδ. Κάκτος, Αθήνα 2007. Γεωργιάδου, Βασιλική, «Πρόλογος», στο Hainsworth, Ρ. (επιμ.), 2004, σ. 9-37. Γεωργιάδου, Βασιλική, «Η εκλογική κοινωνιολογία της ακροδεξιάς ψήφου», Επιστήμη και

Κοινωνία, τχ. 12, άνοιξη 2004, σ. 173-212. Γεωργιάδου, Βασιλική, Η Άκρα Δεξιά και οι συνέπειες της συναίνεσης, εκδ. Καστανιώτη,

Αθήνα 2008. Γεωργιάδου, Βασιλική, «Ψηφίζοντας την άκρα Δεξιά. Η εκλογική επιλογή του ΛΑΟΣ», Επι-

στήμη και Κοινωνία, τχ. 19, άνοιξη 2008, σ. 243-256. Γεωργιάδου, Βασιλική, «Ο ιδιόμορφος αντικοινοβουλευτισμός του ΛΑΟΣ», Ελευθεροτυπία,

14.9.2009. Δεμερτζής, Νίκος, «Λαϊκισμός και μνησικακία. Μια συμβολή της (πολιτικής) κοινωνιολο-

γίας των συγκινήσεων», Επιστήμη και Κοινωνία, τχ. 12, άνοιξη 2004, σ. 75-114. Δεμερτζής, Νίκος και Θάνος Λίποβατς, Φθόνος και μνησικακία, Τα Πάθη της ψυχής και η

κλειστή κοινωνία, εκδ. Πόλις, Αθήνα 2006. Ζορμπαλάς, Σταύρος, Ο νεοφασισμός στην Ελλάδα (1967-1974), εκδ. Σύγχρονη Εποχή,

Αθήνα 1978. Κάτρης Γιάννης, Η γέννηση του νεοφασισμού στην Ελλάδα, 1960-1970, εκδ. Παπαζήση,

Αθήνα 1974. Κίνηση Πολιτών κατά του Ρατσισμού (επιμ.), Η Ευρώπη αντιμέτωπη με το φαινόμενο του

ρατσισμού, εκδ. Παρασκήνιο, Αθήνα 1995. Κλειτσίκας, Νίκος, Το ελληνικό φοιτητικό κίνημα και ο αντιδικτατορικός αγώνας στην Ιτα-

λία, εκδ. Προσκήνιο, Αθήνα 2001. Κλειτσίκας, Νίκος και Andrea Speranzoni, Φαινόμενα Τρομοκρατίας. Ο ελληνικός νεοφασι-

σμός μέσα από τα απόρρητα έγγραφα των Μυστικών Υπηρεσιών, εκδ. Προσκήνιο, Αθή-να 2003.

Κολοβός, Γιάννης, Άκρα Δεξιά και Ριζοσπαστική Δεξιά στην Ελλάδα και στην Δυτική Ευ-ρώπη (1974-2004), εκδ. Πελασγός, Αθήνα 2005.

Κωστόπουλος, Τάσος, Η απαγορευμένη γλώσσα, εκδ. Μαύρη Λίστα, Αθήνα 2000. Λεντάκης, Ανδρέας, Το παρακράτος και η 21η Απριλίου, εκδ. Προσκήνιο, Αθήνα 2000.


Λούλης, Γιάννης, Το τέλος μιας κυριαρχίας, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 2004. Μπαλιμπάρ, Ετιέν και Ιμμανουέλ Βαλλερστάιν, Φυλή Έθνος Τάξη, μτφρ. Αγγελος Ελεφά-

ντης, Ελένη Καλαφάτη, εκδ. Ο Πολίτης, Αθήνα 1991. Μπρατάκος, Αγγελος, Η ιστορία της Νέας Δημοκρατίας, εκδ. Λιβάνη, Αθήνα 2002. Παπάγος, Λεωνίδας Αλ., Σημειώσεις 1967-1977, εκδ. Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν, Αθήνα 1999. Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος, Δημοσθένης, «Vive la GRECE. Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συνα-

γερμός ως "κόμβος" της ελληνικής Ακροδεξιάς», Θέσεις, τχ. 108, Ιούλιος-Σεπτέμβριος 2009, σ. 101-132.

Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος, Δημοσθένης, «Η ακροδεξιά του "μεσαίου χώρου" απέναντι στον εσωτερικό εχθρό. Ο ΛΑΟΣ στα "Δεκεμβριανά" του 2008», Νέα Εστία, τχ. 1827, Νο-έμβριος 2009, σ. 792-816.

Παπαδόπουλος, Γιάννης, «Ο συντηρητικός εθνολαϊκισμός στη Δυτική Ευρώπη, Ένα αντι-φατικό φαινόμενο». Επιστήμη και Κοινωνία, τχ. 12, άνοιξη 2004, σ. 1-38.

Παπαδόπουλος, Ευάγγελος, Το πορτραίτο ενός προέδρου ή πέντε χρόνια επανάστασης, Αθήνα 1972.

Πατρινός, Μιχάλης, «Μυθολογία και πραγματικότητα. Οι νοσταλγοί της μοναρχίας», Αντί, τχ. 17, 19.4.1975,0.24-27.

Στέργιου, Ανδρέας, «Ο λαϊκισμός στα εθνικά θέματα», Επιστήμη και Κοινωνία, τχ. 12, άνοι-ξη 2004, σ. 115-148.

Ταγκυέφ, Πιερ-Αντρέ, «Ο λαϊκισμός και η πολιτική επιστήμη», μτφρ. Γιάννης Μπαλαμπανί-δης. Νέα Εστία, τχ. 1816, Νοέμβριος 2008, σ. 795-848.

Ταγκυέφ, Πιερ-Αντρέ, «Ο λαϊκισμός στην Ευρώπη», μτφρ. Ανδρέας Πανταζόπουλος, Νέα Εστία, τχ. 1816, Νοέμβριος 2008, σ. 849-879.

Τσιράς, Στάθης, «Το Τηλεάστυ και ο Καρατζαφέρης: Ο τηλεοπτικός λόγος του ΛΑΟΣ», αδη-μοσίευτη εργασία, Ιανουάριος-Φεβρουάριος 2008.

Τσιράς, Στάθης, «Η εκλογική συμπεριφορά του ΛΑΟΣ», αδημοσίευτη εργασία, Απρίλιος 2008.

Τσιράς, Στάθης, «Ο Λαϊκισμός και ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός», αδημοσίευτη εργα-σία, Νοέμβριος 2008.

Τσιράς, Στάθης, «Ο Λαϊκός Ορθόδοξος Συναγερμός και η δεκαετία του 1940», στο Ρίκη Βαν Μπουσχότεν κ.ά. (επιμ.). Μνήμες και Λήθη του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου, εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2008, σ. 311-328.

Χάριτος, Χρήστος, Ριζοσπαστική Δεξιά. Η απάντηση στη νεοταξική Αριστερά, πρόλογος Μάκης Βορίδης, Χρίστος Γούδης, εκδ. Πελασγός, Αθήνα 2008.

Anastasakis, Othon, «Extreme Right in Europe: a comparative study of recent trends», Discussion Paper No. 3, The Hellenic Observatory, London School of Economics & Political Science, November 2000.

Art, David, «The European Radical Right in Comparative-Historical Perspective», εισήγηση στην ετήσια συνάντηση του American Political Science Association, 31.8.2006-3.9.2006, Φιλαδέλφεια, http://ase.tufts.edu/polsci/facultv/an/Daper-rad-rieht-europe.pdf·

Balibar, Etienne, «De la "préférence nationale" à l'invention de la politique: Comment lutter contre le néofascisme?», στο Jean Viard (επιμ.), Aux sources du populisme nationaliste, éd. L'Aube, Σεντ Ετιέν 1996.

Balibar, Etienne, «La construction du racisme». Actuel Marx, No. 38,2005, σ. 11-28.

http://ase.tufts.edu/polsci/facultv/an/Daper-rad-rieht-europe.pdf%c2%b7

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 2 8 5

Bastow, Steve, «A neo-fascist third way: the discourse of ethno-differentiaJist revolutionary nationalism», Journal of Political Ideologies, 7(3), 2002, σ. 351-368.

Betz, Hans-Georg, «The Two Faces of Radical Right-wing Populism in Western Europe», The Review of Politics, Vol. 55, No. 4 (φθινόπωρο 1993), o. 663-685.

Betz, Hans-Georg, Radical Right-wing Populism, St. Martin's Press, Νέα Υόρκη 1994. Betz, Hans-Georg και Stefan Immerfall (επιμ.), The New Politics of the Right, St. Martin's

Press, Νέα Υόρκη 1998. Betz, Hans-Georg, «Contre la mondialisation: xénophobie, politiques identitaires et populisme

d'exclusion en Europe occidentale». Politique et Sociétés, Vol. 21, No. 2,2002, σ. 9-28. Betz, Hans-Georg και Carol Johnson, «Against the current - stemming the tide: the nostalgic

ideology of the contemporary radical populist right», Journal of Political Ideologies, 9(3), Οκτώβριος 2004, σ. 311-327.

Boomgaarden, Hajo G. και Rens Vliegenthart, «Explaining the rise of anti-immigrant parties: The role of news media content». Electoral Studies, Vol. 26,2007, σ. 404-417.

Camus, Jean-Yves, «The European Extreme Right and Religious Extremism», Central European Political Studies Review, Vol. IX, Part 4, σ. 263-279.

Carter, Elisabeth, The Extreme Right in Western Europe. Success or Failure?, Manchester University Press, Μάντσεστερ 2005.

Davis, Thomas C. «The Iberian Peninsula and Greece: Retreat from the Radical Right?», στο Hans-Georg Betz και Stefan Immerfall (επιμ.). The New Politics of the Right, σ. 157-172.

De Master, Sara και Michael K. Le Roy, «Xenophobia and the European Union», Comparative Politics, Vol. 32, No. 4 (Ιούλιος 2000), σ. 419^36.

Dépret, Isabelle, «L'Église orthodoxe de Grèce et le "combat" des cartes d'identité (2000-2001)», Archives de sciences sociales des religions, 131-132, Ιούλιος-Δεκέμβριος 2005, σ. 27-46.

Dimitras, Panayote Elias, «Greece: The virtual absence of an extreme right», στο Paul Hainsworth (επιμ.), 1992, σ. 246-268.

Dimitras, Panayote Elias, «Grèce», στο Jean-Yves Camus (επιμ.), Extrémismes en Europe, éd. L'Aube, Σεντ Ετιέν 1997, σ. 190-5.

Dimitras, Panayote Elias, «Grèce», στο Jean-Yves Camus (επιμ.). Les extrémismes en Europe, éd. L'Aube, Σεντ Ετιέν 1998, σ. 196-200.

Eatwell, Roger, «Towards a new model of generic fascism», Journal of Theoretical Politics, 4(2) 1992,0. 161-194.

Ellinas, Antonis Α., «Chaotic but Popular? Extreme-Right Organisation and Performance in the Age of Media Communication», Journal of Contemporary European Studies, 17:2,2009, σ. 209-221.

Golder, Matt, «Explaining variation in the success of extreme right parties in Western Europe», Comparative Political Studies, Vol. 36, No. 4, Μάιος 2003, σ. 432-466.

Griffin, Roger, «Interregnum or Endgame? Radical Right Thought in the "Postfascist" Era», The Journal of Political Ideologies, Vol. 5, No. 2, Ιούλιος 2000, σ. 163-178.

Hainsworth, Paul (επιμ.). The Extreme Right in Europe and the USA, St. Martin's Press, Νέα Υόρκη 1992.

Hainsworth, Paul, «The Extreme Right in Post-War France: The Emergence and Success of the Front National», στο Paul Hainsworth (επιμ.). The Extreme Right in Europe and the USA, σ. 29-60.


Hainsworth, Paul (επιμ.), Η Ακροδεξιά. Ιδεολογία-Πολιτιχή-Κόμματα, πρόλογος, επιμ. ελλη-νικής έκδοσης Β. Γεωργιάδου, μτφρ. θ . Αθανασίου, εκδ. Παπαζήση, Αθήνα 2004 (τίτλος πρωτοτύπου: The Politics of the Extreme Right. From the Margins to the Mainstream, Λονδίνο και Νέα Υόρκη: Pinter 2000).

Hainsworth, Paul, «Εισαγωγή: η ακροδεξιά», στο Hainsworth (επιμ.), 2004, σ. 43-70. Hainsworth, Paul, «Το Εθνικό Μέτωπο: από την άνοδο στον κατακερματισμό της γαλλικής

Ακροδεξιάς», στο Hainsworth (επιμ.), 2004, σ. 71-95. Hainsworth, Paul, The Extreme Right in Western Europe, Routledge, Νέα Υόρκη 2008. Ignazi, Piero, Extreme Right Parties in Western Europe, Oxford University Press, Νέα Υόρκη 2003. Jackman, Robert W. και Karin Volpert, «Conditions Favouring Parties of the Extreme Right in

Western Europe», British Journal of Political Science, Vol. 26, No. 4, Οκτώβριος 1996, σ. 501-521.

Kapetanyannis, Vassiiis, «Neo-Fascism in modern Greece», στο Luciano Cheles, Ronnie Ferguson, Michalina Vaughan (επιμ.). The Far Right in Western and Eastern Europe, Longman, Λονδίνο και Νέα Υόρκη 1992, σ. 129-144.

Kazamias, G. και D. Papadimitriou, «Notes on Recent Elections: The elections in Greece, April 2000», Electoral Studies, Vol. 21,2002, σ. 649-680.

Kitschelt, Herbert, The Radical Right in Western Europe, The University of Michigan Press, Μίσιγκαν 1995.

Mayer, Nonna, «The French National Front», στο Hans-Georg Betz και Stefan Immerfall (επιμ.), 1998, σ. 11-25.

Meynaud, Jean, Οι πολιτικές δυνάμεις στην Ελλάδα, β' τόμος, μτφρ. Π. Μερλόπουλος, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 2002.

Milza, Pierre, Οι Μελανοχίτωνες της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Ακροδεξιά από το 1945 μέχρι σήμερα, επιμ. Ν. Βουλέλης, μτφρ. Γ. Καυκιάς, εκδ. Scripta, Αθήνα 2004 (τίτλος πρωτοτύ-που: L'Europe en chemise noire. Les extrêmes droites européennes de 1945 à aujourd'hui, Librairie Anthème Fayard, Παρίσι 2002).

Monzat, René, «Extrême droite, la maladie européenne». Mouvements, No. 23, Σεπτέμβριος-Οκτώβριος 2002, σ. 49-52.

Mudde, Cas, The Ideology of the Extreme Right, Manchester University Press, Μάντσεστερ 2000.

Mudde, Cas, Populist Radical Right Parties in Europe, Cambridge University Press, Νέα Υόρκη 2007.

Norris, Pippa, Radical Right. Voters and Parties in the Electoral Market, Cambridge University Press, Νέα Υόρκη 2005.

Patrikios, Stratos και Georgios Karyotis, «The Greek parliamentary election of 2007», Electoral Studies, Vol. 27,2008, σ. 356-390.

Perrineau, Pascal, Les Croisés de la société fermée. L'Europe des extrêmes droites. L'aube, Ζε-μενός 2001.

Perrineau, Pascal, «La montée des droites extrêmes en Europe», Études, tome 397, 2002, σ. 605-613.

Roux Guillaume, «Xénophobie, "cultures politiques" et théories de la menace. Une com-paraison européenne». Revue française de science politique. Vol. 58,2008, σ. 69-95.

Scharsach, Hans-Henning, Rückwärts nach rechts. Europas Populisten, Uberreuter, Βιέννη 2002.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 2 8 7

Schain, Martin, Aristide Zolberg και Patrick Hossay (επιμ.), Shadows over Europe: The development and impact of the extreme right in Western Europe, Palgrave Macmillan, Νέα Υόρκη 2002.

Taggart, Paul, «New Populist Parties in Western Europe», Western European Politics, Vol. 18, No 1, Ιανουάριος 1995, σ. 34-51.

Taguieff, Pierre-André, La force du préjugé, La Découverte, Παρίσι 1987. Taguieff, Pierre-André, «Les métamorphoses idéologiques du racisme et la crise de

l'antiracisme», στο Pierre-André Taguieff (επιμ.). Face au racisme, La Découverte, Παρίσι 1991.

Taguieff, Pierre-André, Sur la Nouvelle droite. Descartes & Cie, Παρίσι 1994. Van der Brug, Wouter και Meindert Fennema, «The support base of radical right parties in the

enlarged European Union», EES Spring Meeting 2006 on The European Parliament election of 2004, Λισαβόνα, 11-14 Μαΐου, 2006.

Voulgaris Yannis και Véronique Briand, «Les élections grecques de 2007: Secousse passagère ou début d'un séisme?». Pôle Sud, No. 29,2008, σ. 25-42.

Ε Υ Ρ Ε Τ Η Ρ Ι Ο

Αβέρωφ, Ευάγγελος 25, 32,44,45,46 Αβέρωφ, Ιωάννης 211 Αβραμίδης, Στάθης 127 Αβραμόπουλος, Δημήτρης 71-73,109 Αγγελής, Οδυσσεύς 37 Αθενς, Αντριου 106 Αϊβαλιώτης, Κωνσταντίνος 203,211 Αϊζενχάουερ, Ντουάιτ 37,127 Ακριτίδης, Θεόδωρος 127 Αλαβάνος, Αλέκος 178 Αλαμάνος, Κώστας 52,53 Αλαφούζος, Αριστείδης 61,117 Αλευράς, Νάσος 65 Αλιβιζάτος, Νίκος 75 Αλμιράντε, Τζόρτζιο 242 Αναστασιάδης, Θέμος 15, 99,228 Αναστασόπουλος, Μάνος 177 Ανατολάκης, Γιώργος 170 Ανδρεάδης, Στρατής 81 Ανδρεουλάκος, Απόστολος 62, 74, 76, 78,

87, 145 Ανδρουτσόπουλος, Αντώνιος 83 Ανθιμος, Μητροπολίτης, βλ. Ρούσσας, Διο-

νύσιος Αντωνοπούλου, Γιώτα 97 Αποστολάτος, Βαΐτσης 159,212 Αρσένης, Γεράσιμος 244 Ασλανίδης, Κωνσταντίνος 37 Βάνης, Δημήτρης 127 Βανς, Σάιρους 246 Βαρβιτσιώτης, Ιωάννης 58,74,83, 98 Βαρδινογιάννης, Βαρδής 117 Βερυβάκης, Ελευθέριος 253 Βερύκιος, Δήμος 202

Βεζδρεβάνης, Ηλίας 78 Βελόπουλος, Κυριάκος 14, 115, 123, 159,

205-208 Βίρλας, Χρήστος 14, 118-123,212 Βλάχος, Αγγελος 91 Βορίδης, Μαυρουδής (Μάκης) 14, 81, 103,

104, 130-132, 134, 135, 144, 145, 155, 159, 180, 192-194, 199, 217, 220, 227, 241-242

Βουλγαράκης, Γεώργιος 60,62 Βούλτεψης, Γιάννης 62, 238 Βρακάς, Θωμάς 93, 115, 119-121 Βυζαντινός, Νίκος, βλ. Μολυβδάς, Νικό-

λαος Βυζοβίτης, Χρήστος 74,77 Γαρουφαλιάς, Πέτρος 25,32 Γεννηματά, Φώφη 129 Γεωργαλάς, Γεώργιος 16, 187,204,207,260 Γεωργιάδης, Λεωνίδας 204 Γεωργιάδης, Σπυρίδων-Αδωνις 14, 15, 18,

115, 133, 134, 147-150, 153, 154, 159, 182, 199,203-205,217

Γεωργίου, Γεώργιος 14, 135, 142, 159, 178, 190, 194-195

Γεωργόπουλος, Τάσος 115 Γιακουμάτος, Γεράσιμος 62,78 Γιαννάκενας, Ιωάννης 155 Γιαννάκου-Κουτσίκου, Μαριέττα 92, 133,

178 Γιαννόπουλος, Ευάγγελος 85 Γκεβάρα, ΕρνέστοΤσε 130 Γκελεστάθης, Νικόλαος 73 Γκέμπελς, Γιόζεφ 148, 149 Γκλιγκόροφ, Κίρο 143

2 9 0

Γκλίξμπουργκ, Κωνσταντίνος 24-27, 33, 35-39, 41, 61, 74, 78, 79, 81, 94, 95, 120, 121, 139,259

Γκλίξμπουργκ, Νικόλαος 74, 94 Γκλίξμπουργκ, Παύλος 94 Γκρίφιν, Νικ 13 Γουάιζ,Τομ 165 Γούδης, Χρίστος 178,209-210 Γρίβας, Γεώργιος 40 Δαβάκης, Αθανάσιος 74 Δάκογλου, Πολύδωρος 144 Δαλακούρας, Γεώργιος 32 Δαμανάκη, Μαρία 76 Δαμιανίδης, Αλέξανδρος 77 Δασκαλάκης, Γεώργιος 154 Δασκαλάκης, Φρίξος 261 Δεληβογιατζής, Σωκράτης 165 Δενδρινός, Ανδρέας 207,227 Δήμας, Σταύρος 87, 97 Δημητριάδης, Γεώργιος 40 Δημητριάδης, Χρύσανθος 135 Δημόπουλος, Δημήτριος 217 Δημοσχάκης, Θεοφάνης 74 Έβερτ, Μιλτιάδης 32,60-62, 73, 77,78, 105-

107, 130 Έβολα, Τζούλιους 180,218 Εγγλέζος, Κώστας 127 Εγκολφόπουλος, Κωνσταντίνος 36 Ειρηναίος, Πατριάρχης Ιεροσολύμων 212 Ευαγγελάτος, Νίκος 121, 140 Ευθυμίου, Ηλίας 81 Ευθυμίου, Πέτρος 248 Ευμοιρίόης, Κώστας 78 Ευστρατίου, Π.Ν. 34 Ζαγορίτης, Λευτέρης 151 Ζαφειρόπουλος, Δημήτρης 170 Ζαφειρόπουλος, Επαμεινώνδας 80 Ζιρινόφσκι, Βλαντιμίρ219 Ζολώτας, Ξενοφών 212 Ζοσπέν, Λιονέλ 113,251 Ζούβελος, Μιχάλης 67 Ζούλας, Στάμος 140 Ζουρνατζής, Σπυρίδων 103 Θάνος, Κωνσταντίνος 211-212

ΤΟ ΚΡΥΦΟ ΧΕΡΙ TOY ΚΑΡΑΤΖΑΦΕΡΗ

θεοδωρακίδης, Παναγιώτης 117, 159, 190, 202-203

Θωμόπουλος, Σπύρος 84 Ιντζές, Τάσος 77 Ιωαννίδης, Δημήτριος 31, 38, 40, 42, 200,

258 Καζαντζίδης, Κώστας 127 Κακαουνάκης, Νίκος 99 Κακλαμάνης, Απόστολος 65 Κακλαμάνης, Νικήτας 80, 147, 151-153,

198,211 Καλαμπόκας, Γιάννης 80 Καλέντζης, Αριστοτέλης 188 Καλλιβρετάκης, Λεωνίδας 49 Καλτεζάς, Μιχάλης 48 Καμάρας, Ιωάννης 52 Καμμένος, Πάνος 59,62,74, 78 Κανέλλη, Λιάνα 93,146,211 Κανελλόπουλος, Αθανάσιος 44,62 Κανελλόπουλος, Παναγιώτης 258 Καντάφι, Μουαμάρ 130, 139 Καραμανλής, Αχιλλέας 98,261 Καραμανλής, Γραμμένος 87 Καραμανλής, Κωνσταντίνος 25, 33, 37, 38,

44, 70, 81, 86-87, 89, 109, 120, 156, 255, 261

Καραμανλής, Κώστας 77,78,85,86,97-101, 103-109, 116, 118, 120, 128, 139, 147, 152,251

Καραμπατσόλης, Γιάννης 93 Καραμπελιάς, Γιώργος 93 Καρατζαφέρη, Παρασκευή 42 Καραχάλιος, Σπυρίδων 213-214 Καργάκος, Σαράντος 166,204 Κάρης, Κώστας 206 Κάρλος, Χουάν 250 Κάρλσον, Μπερντ 14 Καρυδάκης, Γεώργιος 35 Καρύδας, Γεώργιος 159 Κασσίμης, Θεόδωρος 24 Κάστρο, Φιντέλ 130, 139 Κατριβάνος, Θεόδωρος 67 Κατσίγερας, Γερ. 40 Κατσιφάρας, Γιώργος 157


Καψάλας, Δημήτριος 209 Καψάλης, Γεώργιος 66,88,207 Καψής, Γιάννης 77 Καψιώτης, Δημήτρης 14 Κεφαλογιάννης, Ιωάννης 98 Κεφαλογιάννης. Μανώλης 89 Κηπουρός, Χρήστος 77, 82 Κίσινγκερ, Χένρι 246 Κλειτσίκας, Νίκος 188-189 Κόκκαλης, Πέτρος 72 Κόκκαλης, Σωκράτης 99, 168 Κολιός, Βασίλης 115, 124 Κόλλιας, Κωνσταντίνος 36 Κολοβός, Γιάννης 21, 153-154,217-218 Κομνηνός, Διομήδης 48 Κοντονής, Γιώργος 14,66,67-70 Κοραντής, Ιωάννης 19 Κοσκωτάς, Γεώργιος 52 Κοσσιώρης, Χρήστος 70 Κούβελας, Σωτήρης 82 Κούλης, Ιωάννης 114 Κουλούρης, Κίμων 59 Κουν, Κάρολος 72 Κουναλάκης, Πέτρος 84,133 Κουντουράς, Αλέξανδρος 35, 36, 81, 94,

115, 139 Κουρής, Γιώργος 95 Κουρούκλης, Γεώργιος 29-31, 36, 37 Κουριαννίδης, Γιάννης 208 Κουσουρής, Δημήτρης 93 Κουτσόγιωργας, Αγαμέμνων 47 Κρεμαστινός, Δημήτρης 47 Κρεμμύδας, Μιλτιάδης 121 Κύρκος, Λεωνίδας 53 Κύρτσος, Γιώργος 65, 101, 130 Κωνσταντάρας, Δημήτρης 190, 195 Κωνσταντίνης, Μωυσής 162,247 Κωνσταντινίδης, Λευτέρης 165 Κωνσταντίνος, τέως βασιλεύς, βλ. Γκλίξ-

μπουργκ, Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος, Νίκος 82 Λαδάς, Ιωάννης 42.87, 104, 172,188-189 Λαζόπουλος, Λάκης 15,228 Λαλιώτης, Κώστας 114,256

Λαμπράκης, Χρήστος 82, 89, 90, 91, 117, 168

Λαμπράκος, Λάμπρος 105 Λαμπρίας, Παναγιώτης 44 Λανγκ, Καρλ 194 Λάντεν, Μπιν 249 Λαφαζάνης, Παναγιώτης 94 Λεβέντης, Βασίλης 58 Λεπέν, Ζαν-Μαρί 13, 15, 20, 84, 112-114,

125, 128-130, 139, 145, 146, 153, 154, 161, 162, 187, 192, 194,215,219,220, 225,226,228,229,241 -242,251,261

Λιακόπουλος, Δημοσθένης 14, 115, 131, 134, 141, 197, 205,208-209

Λιάνη, Δήμητρα 49,50,52,81,155, 157,256 Λιάνης, Γιώργος 46,66 Λιάπης, Μιχάλης 89,97 Λόβιγγερ, Ιωσήφ 247 Λούλης, Γιάννης 97 Λυκουρέζος, Αλέξανδρος 118 Λυριτζής, Βασίλης 138, 146 Μαγγίνας, Βασίλειος 32,62 Μαΐς, Νασίμ 75 Μακαρέζος, Νικόλαος 103, 104, 114, 156,

159,259,262 Μακρής, Φώτιος 150 Μανίκας, Χρήστος 115 Μάνος, Στέφανος 75,83,84,98, 105 Μανούσος, Μανώλης 127 Μαντέλα, Νέλσον 122-123 Μανωλάκος, Μάνος 115, 132 Μανωλόπουλος, Παύλος 196 Μαργαρίτης, Θεόδωρος 146 Μαρίνος, Γιάννης 211 Μαρκεζίνης, Σπυρίδων 31, 172,257,258 Μαστοράκης, Νίκος 24 Ματθαίου, Αλέξανδρος 159,260 Μαύρος, Γεώργιος 32,33,258 Μαύρος, Δημήτρης 146 Μαχειμάρης, Γιώργος 154 Μεΐμαράκης, Ευάγγελος 74 Μελίστας, Αθανάσιος 48 Μεταλληνός, Γεώργιος 122 Μεταξάς, Αναστάσιος-Ιωάννης Δ. 164

292

Μεταξάς, Ιωάννης 139, 143,203 Μήτσης, Κώστας 140 Μητσικώστας, Γιώργος 15 Μητσοτάκη, Μαρίκα 57,91 Μητσοτάκης, Κωνσταντίνος 40, 46, 51, 57,

58,59,60, 62, 64, 73, 82, 88, 96, 99 Μιλόσεβιτς, Σλόμπονταν 130 Μιτεράν, Φρανσουά 13 Μιχαλολιάκος, Βασίλης 82 Μιχαλολιάκος, Νίκος 192 Μιχαλόπουλος, Βασίλης 121-123 Μιχαλόπουλος, Γρηγόρης 13, 103, 104 Μίχας, Τάκης 132 Μολυβδάς, Νικόλαος 39 Μουσολίνι, Αλεξάνδρα 142 Μουσολίνι, Μπενίτο 149,228 Μουστακλής, Σπύρος 257 Μπακογιάννη, Ντόρα 57,60, 75,82,89 Μπακογιάννης, Παύλος 45 Μπαντουβάς, Κώστας 82 Μπαρόζο, Ζοζέ Μανουέλ 141 Μπέλμπας, Νικόλαος 133,188,239 Μπενάκη-Ψαρούδα, Αννα 102, 178 Μπεναρόγια, Αβραάμ 248 Μπερλουσκόνι, Σίλβιο 13, 14,53,251 Μπεσμπέα, Ελένη 92 Μπίκος, Γιάννης 127 Μπόμπολας, Γεώργιος 89, 117 Μπόσι, Ουμπέρτο 130 Μπους, Τζορτζ 96 Μποϋτος, Ιωάννης 51 Μπρατάκος, Αγγελος 62,98 Μυλωνόπουλος, Θανάσης 14, 127, 151-153,

198-199 Νιάρχος, Κωνσταντίνος 164 Νικολαϊδης, Ν. 29 Νικολαρέας, Νίκος 80 Νικολόπουλος, Κίμων 94 Ντασέν, Ζυλ 106 ντε Μαιστρ, Ζοζέφ 180,218 ντε Μπενουά, Αλέν 225-228 Ντερτιλής, Νικόλαος 103, 104, 111, 120 ντ' Εστέν, Βαλερί Ζισκάρ 229,251 Ντισραέλι, Βενιαμίν 106


Ξαρχάκος, Σταύρος 211 Οικονομέας, Γιώργος 252 Οικονόμου, Αλέξης 166 Οικονόμου, Δημήτρης 138, 146 Ολμπράιτ, Μαντλίν 246 Πάγκαλος, Θεόδωρος 76,77,247 Παλαιολόγος, Χαρ. 27 Παλαμάς, Κωστής 247 Πάλμε, Ολαφ 72 Παναγιωταρέα, Αννα 91-92,202 Παναγιώταρος, Ηλίας 124 Παναγιωτόπουλος, Γεώργιος 98 Παναγιωτόπουλος, Πάνος 95,252 Παναγόπουλος, Χρήστος 146 Παναγούλης, Αλέκος 41,257-258 Πανόπουλος, Λάκης 47 Παπαγαρυφάλλου, Παναγιώτης 164 Παπαγεωργόπουλος, Βασίλης 127, 128 Παπαγιάννης, Δημήτριος 163 Παπάγος, Λεωνίδας 37 Παπαδημητρίου, Μιχαήλ 124 Παπαδήμος, Λουκάς 63 Παπαδόγγονας, Αλέξανδρος 74,78 Παπαδόπουλος, Βαγγέλης 14,147,159,160,

190,199-202 Παπαδόπουλος, Γεώργιος 29,30,37,41,87,

156, 158, 172, 200-202,262 Παπαδόπουλος, Σπύρος 155 Παπαδόπουλος, Χαράλαμπος 158 Παπαδοπούλου, Δέσποινα 103, 104, 155,

157-158,256 Παπάζογλου, Γεώργιος 165 Παπαθανασίου, Γιάννης 188 Παπαθεμελής, Στυλιανός 77,82, 182, 198 Παπακωνσταντίνου, Μιχάλης 44,64 Παπακωνσταντίνου, θεοφύλακτος 260 Παπαληγούρας, Αναστάσης 89 Παπαληγούρας, Παναγής 254 Παπαναγιωτου, Δημήτρης 199-200 Παπανδρέου, Ανδρέας 31, 33,46-47,51,58,

63,64,81-83,87,94,95,235-238,254,256 Παπανδρέου, Γεώργιος 254 Παπανδρέου, Γιώργος 105, 106, 110, 117,

134, 163


Παπανδρέου, Μαργαρίτα 50,95 Παπαντωνίου, Γιάννος 114 Παπαρήγα, Αλέκα 82 Παρασκευαΐδης, Χριστόδουλος 88, 90, 92,

93, 104, 107, 108, 112, 125-127, 129, 178, 179

Πασκουά, Σαρλ 136, 139, 141 Παττακός, Στυλιανός 37, 41, 66, 67, 103,

104, 113, 114, 155, 156, 158, 159,252-262

Πεπονής, Αναστάσιος 77 Περρής, Βαγγέλης 99 Περρωτής, Θεόδωρος 193 Πεσμαζόγλου, Γιάγκος 32 Πετκάνης, Τραϊανός 66 Πετραλιά-Πάλλη, Φάνη 74 Πετραλιάς, Επαμεινώνδας 37 Πέτρουλας, Σωτήρης 114 Πίμπας, Δημήτρης 49 Πλεύρης, Κωνσταντίνος 14, 16, 18, 19, 40,

41, 54-56, 67-73, 75, 87, 103-105, 107-110, 115, 132-135, 138-139, 143, 146-150, 153-155, 163, 169, 182, 187-192, 196, 198, 199,203-204,211,239-240, 243-250

Πλεύρης, Θάνος 159, 190-192 Πολίτης, Γιάννης 164 Πολύδωρας, Βύρων 57, 62, 78 Πούτιν, Βλαντιμίρ 119,209 Πρετεντέρης, Γιάννης 128 Πύρπασος, Χρ. 27 Ράλλης, Γεώργιος 32,45,51,53, 74,87,254 Ρασσιά, Χριστίνα 95 Ρεγκούζας, Αδάμ 78 Ρέιγκαν, Ρόναλντ 46 Ρεϊτάν, Αβραάμ 162 Ρέππας, Δημήτρης 80 Ρηγοπούλου, Πέπη 66 Ρίζος, Βασίλης 47 Ρίζος, Δημήτρης 46, 64, 65 Ρίφκιντ, Μάλκολμ 246 Ροζάκης, Χρήστος 75-77, 85-86, 105, 106,

163,246 Ρόκος, Γεώργιος 77

Ροκφέλερ, Νέλσον 106 Ρουσόπουλος, Θεόδωρος 63,147 Ρούσσας, Διονύσιος 125 Ρουφογάλης, Μιχαήλ 37 Ρωμαίος, Γιώργος 94 Σαββούρας, Ιπποκράτης 32, 115,257 Σακκέτος, Αγγελος 125,132 Σαμαράς, Αντώνης 109, 132, 171 Σαμπάνης, Γεώργιος 48 Σαραντάκος, Νίκος 182 Σαρόν, Αριέλ 136 Σγουρίδης, Παναγιώτης 77,227 Σενχούμπερ, Φραντς 13 Σημίτης, Κώστας 74,77,80,86,89,105,106,

107, 113, 116, 123, 163, 168,249,256 Σιδεράτος, Αγγελος 188 Σιούφας, Δημήτριος 62,86,162, 164 Σιράκ, Ζακ 113,229 Σκανδαλάκης, Κωνσταντίνος 200 Σκάντζος, Νικόλαος 124 Σκυλίτσης, Αριστείδης 45 Σουβαλτζή, Λιάνα 135 Σουρής, Γεώργιος 247 Σούρλας, Γεώργιος 77 Σουφλιάς, Γεώργιος 78 Σοφιανόπουλος, Σωτήρης 103, 115 Σπαντιδάκης, Γρηγόριος 256 Σπεντζάρη-Τσιαμάνη, Φρόσω 45,92 Σπηλιωτόπουλος, Αρης 97,99, 100, 101 Σπυρόπουλος, Κώστας 100 Στάγκος, Αγγελος 100 Στάη, Έλλη 140 Σταθόπουλος, Ιωάννης 74 Σταθόπουλος, Σπυρίδων 135,137,141,196-

198

Στάλιν, Ιωσήφ 106 Στεφανόπουλος, Κωστής 51,96, 199-200 Στεφανόπουλος, Στέφανος 40 Στράτος, Χριστόφορος 32 Σχοινάς, Ιωάννης 14, 115, 133, 160, 190,

193 Σχοινάς, Νικόλαος 127,210-211 Τάλμποτ, Φίλιπς 260 Τατούλης, Πέτρος 75, 130

2 9 4

Τεγόπουλος, Χρήστος 89,117,121 Τεμπονέρας, Νίκος 80 Τέντες, Ιωάννης 150 Τζαβέλλα, Νίκη 168, 198 Τζανετής, Σοφοκλής 35, 36 Τζαννετάκης, Τζαννής 57 Τζαννετάκος, Γιάννης 124-126, 129, 131 Τζεμ, Ισμαήλ 106, 117 Τζιτζικώστας, Γεώργιος 74 Τίτο, Γιόζιπ Μπροζ 143 Τράγκας, Γιώργος 95,188 Τρέμη, Όλγα 91 Τριανταφυλλόπουλος, Μάκης 46, 167 Τρίκκας, Βασίλειος 125 Τσαλδάρης, Αθανάσιος 32 Τσαμπιέρη, Βασιλική 151, 153, 198 Τσάτσος, Δημήτρης 259 Τσεβάς, Δημήτριος 49 Τσίπρας, Αλέξης 152 Τσίτουρας, Κώστας 103 Τσοβόλας, Δημήτρης 82,92 Τσόρτσιλ, Ουίνστον 127 Τσούγκας, Μάνθος 127 Τσουρός, Κυριακός 208 Τσώνης, Αναστάσιος 43 Φαράκος, Γρηγόρης 80 Φαρμάκης, Νικόλαος 40 Φέρβουρντ, Χέντρικ 122 Φίνι, Τζιανφράνκο 12, 14, 136, 138, 139,

187, 197,228 Φιώτης, Τάκης 27 Φλωράκης, Χαρίλαος 258 Φορντ, Τζέραλντ 28,235 Φουντουκίδου, Παρθένα 74 Φυντανίδης, Σεραφείμ 121


Φώλιας, Χρήστος 211 Φωτιάδης, Ηλίας 93 Χάιντερ, Γιεργκ 187,223 Χάιντριχ, Ράινχαρντ 148 Χαϊτίδης, Ευγένιος 77 Χαλαζιάς, Χρήστος 164 Χαραλαμπόπουλος, Ιωάννης 207 Χαρδαβέλλας, Κώστας 167 Χάρης, Γιάννης 167 Χάρης, Μάνος 253,261 Χαρίτος, Χρήστος 159,180,212 Χασαπόπουλος, Νίκος 90,91 Χατζηγιάννης, Χαρίλαος 37 Χατζηγώγος, Θεόδωρος Ν. 103 Χατζηδάκης, Κωστής 211 Χατζηνικολάου, Νίκος 63, 116 Χατζηπαρασκευάς, Σάββας 103, 132 Χατζησωκράτης, Δημήτρης 30 Χατζιδάκις, Μάνος 58 Χίμλερ, Χάινριχ 148 Χίτλερ, Αδόλφος 55, 73, 111, 143, 148, 149,

208,213-214,228,249,251 Χολέβας, Ιωάννης 159,207 Χόλμπρουκ, ΡΙτσαρντ 106,143 Χουσεΐν, Σαντάμ 130 Χριστοδουλάκης, Νίκος 114 Χριστοδουλίδης, Χριστόδουλος 18,125 Χρισιόδουλος, Αρχιεπίσκοπος, βλ. Παρα-

σκευαΐδης, Χριστόδουλος Χυτήρης, Τηλέμαχος 65 Ψινάκης, Ηλίας 170 Ψυχάρης, Σταύρος 82,91 Ψωμιάδης, Παναγιώτης 123, 127, 128, 147,

165 Ωνάσης, Αριστοτέλης 158

[Δημήτρης_Ψαρράς]_Το_κρυφό_χ(BookZZ.org)

Documents