Page 1
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC HOA SEN
KHOA KINH TẾ - THƢƠNG MẠI
KKHHÓÓAA LLUUẬẬNN TTỐỐTT NNGGHHIIỆỆPP
TTêênn đđềề ttààii:: Nghiên cứu hành vi của nhân viên
văn phòng đối với các sản phẩm văn phòng
xanh và các giải pháp sản phẩm xanh dùng
trong văn phòng.
Giảng viên hƣớng dẫn : Hoàng Đức Bình
Sinh viên thực hiện : Phạm Hồng Liên
Lớp : MK071
12/2010
Page 2
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 2
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Page 3
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 3
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
Page 4
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 4
TÓM TẮT
Khóa luận đƣợc thực hiện với mục tiêu tìm hiểu các yếu tố ảnh hƣởng đến
hành vi của nhân viên văn phòng trong việc sử dụng các sản phẩm dùng trong
văn phòng xanh, từ đó đƣa ra các giải pháp cho sản phẩm dùng trong văn phòng
xanh. Tác giả cho rằng yếu tố ảnh hƣởng đến hành vi của nhân viên văn phòng là
do tâm lý của ngƣời nhân viên và còn chịu ảnh hƣởng bởi các tác nhân từ phía
doanh nghiệp hiện đang làm việc. Cuộc nghiên cứu đƣợc thực hiện với 255 nhân
viên văn phòng tại thành phố Hồ Chí Minh, thông qua phƣơng pháp phỏng vấn
trực tiếp và trực tuyến, họ đƣợc hỏi những vấn đề liên quan đến sản phẩm văn
phòng xanh và tƣơng tác giữa nhân viên và doanh nghiệp. Kết quả nghiên cứu
cho thấy hiện nay nhân viên cũng tham gia tích cực vào việc mua sản phẩm xanh
dùng trong văn phòng, với nhận thức bảo vệ môi trƣờng tốt và động cơ bảo vệ
sức khỏe họ chấp nhận mức giá chênh lệch giữa sản phẩm xanh và sản phẩm
thông thƣờng từ 5-10%, và mong muốn những tính năng hay nguyên liệu của sản
phẩm xanh cần đƣợc nêu rõ ràng ngay trên bao bì để tạo sự thuận tiện cho việc
chọn lựa. Kết quả này giúp đƣa ra các giải pháp cho doanh nghiệp kinh doanh
các sản phẩm dùng trong văn phòng, với xu hƣớng sản phẩm nên chú ý tới tác
động sức khỏe trong quá trình sử dụng, ngoài ra cần điểu chỉnh khoảng giá hợp
lý và thiết kế bao bì cho sản phẩm dễ đƣợc chú ý, tin tƣởng bởi khối văn phòng.
Page 5
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 5
MỤC LỤC
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN HƢỚNG DẪN ............................................................. 2
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN................................................................. 3
TÓM TẮT ........................................................................................................................... 4
MỤC LỤC ........................................................................................................................... 5
DANH MỤC BẢNG BIẾU................................................................................................. 7
LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................................... 8
CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU ................................................................................................. 9
1.1. Vấn đề nghiên cứu ............................................................................................. 9
1.2. Ý nghĩa đề tài ................................................................................................... 11
1.3. Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................................ 11
1.4. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................... 11
CHƢƠNG 2: CỞ SỞ LÝ LUẬN VÀ GIẢ THUYẾT ................................................... 12
2.1. Giới thiệu. ......................................................................................................... 12
2.2. Các khải niệm xanh. ........................................................................................ 13
2.2.1. Văn phòng xanh ....................................................................................... 13
2.2.2. Sản phẩm xanh ........................................................................................ 14
2.2.3. Nhãn xanh ................................................................................................ 15
2.3. Các yếu tố tác động đến hành vi mua hàng xanh của doanh nghiệp .......... 15
2.3.1. Môi trƣờng ............................................................................................... 15
2.3.2. Tổ chức ..................................................................................................... 18
2.3.3. Ngƣời mua ................................................................................................ 19
2.4. Các yếu tố ảnh hƣởng hành vi sử dụng sản phẩm văn phòng xanh của nhân viên
văn phòng ..................................................................................................................... 20
2.4.1. Động cơ ..................................................................................................... 21
2.4.2. Nhận thức ................................................................................................. 23
2.4.3. Kiến thức .................................................................................................. 25
2.4.4. Yếu tố doanh nghiệp ............................................................................... 26
2.5. Mô hình mối liên hệ giữa các biến (Conceptual framework) ...................... 28
2.6. Kết luận. ........................................................................................................... 29
CHƢƠNG 3: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............................................................. 30
3.1. Giới thiệu. ......................................................................................................... 30
3.2. Mô tả phƣơng pháp tổ chức thu thập thông tin ........................................... 30
3.2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin thứ cấp .............................................. 30
Page 6
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 6
3.2.2. Phƣơng pháp thu thập thông tin sơ cấp ................................................ 31
3.3. Thiết kế nghiên cứu và chọn mẫu. ................................................................. 33
3.4. Phƣơng pháp đánh giá kết quả ...................................................................... 36
3.5. Bảng câu hỏi ..................................................................................................... 36
3.6. Giới hạn của phƣơng pháp nghiên cứu và chọn mẫu. ................................. 37
CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ ........................... 38
4.1. Kết quả nghiên cứu. ........................................................................................ 38
4.1.1. Thống kê mẫu khảo sát. .......................................................................... 38
4.1.2. Mô tả kết quả khảo sát. ........................................................................... 39
4.2. Phân tích và Đánh giá kết quả nghiên cứu. .................................................. 46
CHƢƠNG 5: CÁC GIẢI PHÁP SẢN PHẨM XANH DÙNG TRONG VĂN PHÒNG .. 61
5.1. Các giải pháp sản phẩm xanh. ....................................................................... 61
5.1.1. Hƣớng phát triển các khái niệm chung về sản phẩm xanh dùng trong văn
phòng. 61
5.1.2. Hƣớng thực hiện giá và truyền thông. ................................................... 65
5.2. Kiến nghị. ......................................................................................................... 67
5.3. Giới hạn đề tài ................................................................................................. 68
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................................. 70
PHỤ LỤC ......................................................................................................................... 74
Page 7
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 7
DANH MỤC BẢNG BIẾU
Danh mục hình ảnh
- Hình 1: Mô hình các yếu tố ảnh hƣởng đến hành vi ngƣời tiêu dùng.
- Hình 2: Mô hình tháp nhu cầu của Maslow
- Hình 3: Mô hình nghiên cứu (conceptual framework)
- Hình 4: Sơ đồ ba cấp độ của sản phẩm văn phòng xanh.
Danh mục bảng biểu
- Bảng 1: Bảng so sánh phƣơng pháp thực hiện
- Bảng 2: Phân tầng mẫu theo quận
- Bảng 3: Thống kê số liệu mẫu khảo sát
- Bảng 4: Thống kê mô tả: Các yếu tố thuộc tâm lý tác động đến hành vi sử
dụng sản phẩm xanh của nhân viên văn phòng.
- Bảng 5: Thống kê mô tả: Mức độ tham gia của nhân viên văn phòng trong
quá trình mua sản phẩm văn phòng xanh.
- Bảng 6: Kiểm định One-Sample Test cho giả thuyết 3.
Danh mục biểu đồ
- Biểu đồ 1: Giá trị trung bình của các mức độ ủng hộ sử dụng sản phẩm
xanh
- Biểu đồ 2: Tỷ lệ % của mức độ mong muốn tham gia Văn phòng xanh
- Biểu đồ 3: Tỷ lệ quan tâm sức khỏe, CSVC và ủng hộ Văn phòng phẩm
xanh
- Biểu đồ 4: Tỷ lệ giữa đánh giá mức ảnh hƣởng của hóa chất làm văn
phòng phẩm tới sức khỏe và Mức độ ủng hộ văn phòng phẩm xanh
- Biểu đồ 5: Tỷ lệ quan tâm sức khỏe, CSVC và Ủng hộ sử dụng thiết bị
văn phòng xanh
- Biểu đồ 6: Tỷ lệ hiểu biết về khí thải của thiết bị văn phòng ảnh hƣởng
sức khỏe và Mức độ ủng hộ sử dụng thiết bị văn phòng xanh.
- Biểu đồ 7: Mức giá chênh lệch chấp nhận đƣợc cho sản phẩm dùng trong
văn phòng xanh.
- Biểu đồ 8: Tỷ lệ mức độ ƣu tiên với các sản phẩm đƣợc thể hiện rõ tính
chất "xanh" trên bao bì.
- Biểu đồ 9: Mức độ ảnh hƣởng của hoạt động CSR đến nhân viên văn
phòng (N=168)
Page 8
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 8
LỜI CẢM ƠN
Sau 15 tuần thực hiện khóa luận này, ngoài sự nỗ lực từ phía bản thân, tôi còn
nhận đƣợc sự hỗ trợ, giúp đỡ quý báu từ phía thầy cô, gia đình và các bạn.
Trƣớc tiên, tôi xin gởi lời cảm ơn chân thành đến thầy Hoàng Đức Bình, ngƣời
trực tiếp hƣớng dẫn tôi thực hiện khóa luận này. Trong suốt thời gian thực hiện
thầy đã luôn tạo điều kiện thuận lợi cho việc trao đổi thông tin và tận tình hƣớng
dẫn, định hƣớng, hỗ trợ để tôi hoàn thành khóa luận.
Tôi cũng xin đƣợc gởi lời cảm ơn đến các thầy cô Khoa Kinh tế - Thƣơng mại
trƣờng Đại học Hoa Sen đã giúp đỡ, trang bị kiến thức cho tôi trong suốt quãng
thời gian vừa qua để tôi thực hiện tốt khóa luận.
Xin đƣợc gởi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc đến gia đình, những ngƣời thân
và đặc biệt là Mẹ, là những ngƣời đã luôn hỗ trợ, giúp đỡ, động viên rất nhiều và
tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành khóa luận này.
Xin gởi lời cảm ơn đến các bạn lớp MK071 và những bạn bè thân thiết đã động
viên, giúp đỡ nhiệt tình và chia sẽ những tài liệu hữu ích hỗ trợ cho việc thực
hiện khóa luận.
Cuối cùng, xin gởi lời cảm ơn đến những anh/chị nhân viên văn phòng đã giúp
đỡ, dành thời gian quý báu của mình để giúp tôi thực hiện khảo sát cho nghiên
cứu này.
Mặc dù đã cố gắng và nỗ lực hết mình để hoàn thành luận văn trong phạm vi cho
phép, nhƣng cũng không thể tránh khỏi việc thiếu sót. Kính mong nhận đƣợc sự
thông cảm và chỉ bảo tận tình từ phía thầy cô và các bạn.
Page 9
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 9
CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU
1.1. Vấn đề nghiên cứu
Môi trƣờng đang là vấn đề nóng bỏng không chỉ ở Việt Nam mà trên cả
thế giới. Ngày 5-6-1972 tại Stockhom, Thuỵ Điển, các nhà khoa học và đại diện
chính phủ nhiều nƣớc đã họp Hội nghị môi trƣờng thế giới lần đầu tiên để nhắc
nhở “Con ngƣời hãy cứu lấy cái nôi của chúng ta” và coi ngày 5-6 hàng năm là
ngay môi trƣờng thế giới. Sau đó 6-1992 tại Braxin, Hội nghị thƣợng đỉnh về môi
trƣờng thế giới diễn ra với tham dự của hơn 100 quốc gia và tổ chức quốc tế, một
lần nữa khẳng định tình trạng suy thoái môi trƣờng nghiêm trọng, kêu gọi mọi
quốc gia hãy hợp tác hiệp lực có trách nhiệm và nghĩa vụ bảo vệ môi trƣờng.
Nghị định thƣ Kyoto về Chƣơng trình khung về biến đổi khí hậu với mục tiêu
cân bằng lại lƣợng khí thải ra môi trƣờng để giảm thải nguy hại đến đời sống con
ngƣời, sau khi có hiệu lực từ năm 2005 đến tháng 2/2009 đã có 181 nƣớc tham
gia và chuẩn bị đƣợc tái kí kết đổi thành Hiệp định Cancun vào tháng 12/2010. Ở
Việt Nam vấn đề môi trƣờng cũng đang trở thành tâm điểm của sự chú ý. Theo
Thứ trƣởng Bộ khoa học – Công nghệ môi trƣờng Phạm Khôi Nguyên việc bảo
vệ môi trƣờng là vấn đề sống còn của nhân loại, cần quan tâm đến vấn đề môi
trƣờng để mọi vấn đề phát triển có thể trở nên bền vững. Hiện nay, nhà nƣớc Việt
Nam đã có nhiều điều chỉnh và bổ sung để hoàn thiện luật Môi trƣờng và liên tục
cập nhật các nghị định liên quan đến vấn đề môi trƣờng, để đảm bảo công tác
tham gia bảo vệ môi trƣờng của cả doanh nghiệp, tổ chức và từng ngƣời dân
trong xã hội.
Hiện nay, suy thoái môi trƣờng làm ảnh hƣởng xấu đến đời sống của con
ngƣời và thiên nhiên. Các nguồn tài nguyên thiên nhiên đang bị khai thác cạn
kiệt dần, khí thải nhà kính làm hủy hoại tầng ozone, ô nhiễm không khí, nƣớc,
tiếng ồn làm nguy hại sức khỏe ngƣời dân, v.v..Theo báo Nhịp cầu đầu tƣ ngày
19/04/2010 thì một trong những nguyên nhân chính cho việc cạn kiệt năng lƣơng
là các công trình cao ốc, chiếm 40% năng lƣợng tiêu thụ toàn cầu. Các cao ốc
văn phòng không chỉ gây ra hiệu ứng nhà kính mà môi trƣờng làm việc bên trong
Page 10
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 10
cũng chƣa thật sự “xanh”, vẫn còn nhiều tác hại trực tiếp đến ngƣời lao động do
ô nhiễm không khí trong nhà, làm giảm năng suất lao động và nguy hại sức khỏe.
Đứng trƣớc mối đe dọa cho đời sống, ngƣời tiêu dùng càng ngày càng có
ý thức bảo vệ môi trƣờng, các sản phẩm “xanh” đang đƣợc quan tâm và trở nên
phổ biến trong những năm gần đây. Theo Báo SGGP ngày 20/9/2010 thì doanh
thu của sản phẩm xanh đã tăng 30% – 40% so với tuần bình thƣờng sau khi tuần
phát động chiến dịch Tiêu dùng xanh kết thúc. Các doanh nghiệp cũng ý thức
đƣợc trách nhiệm với xã hội trong xu hƣớng “xanh” hóa, chính vì thế mà mô
hình Văn phòng xanh đang đƣợc áp dụng rộng rãi và thành công trên hơn 100
quốc gia, trong đó riêng tại Phần Lan đã có 130 tổ chức đƣợc cấp quyền sử dụng
logo Văn phòng xanh (số liệu tháng 9/2010). Mô hình Văn phòng Xanh (Green
Office) không chỉ đơn thuần gói gọn trong việc tiết kiệm điện, nƣớc, hay tận
dụng ánh sáng tự nhiên, nó còn bao gồm cả việc chọn mua các sản phẩm văn
phòng phẩm, máy in, photocopy, v.v..có tính thân thiện với môi trƣờng, có khả
năng tái chế và tái sử dụng. Thực hiện văn phòng xanh sẽ giúp ích cho việc bảo
vệ sức khỏe nhân viên văn phòng, đồng thời nâng cao hình ảnh, uy tín của doanh
nghiệp trong mắt khách hàng.
Tuy nhiên, Văn phòng xanh vẫn chƣa đƣợc áp dụng nhiều ở Việt Nam.
Hiện chỉ có 8 doanh nghiệp nhận đƣợc chứng nhận Green Office của World Wild
Fund. Trong đó, yếu tố đƣợc áp dụng nhiều nhất là cách quản lý của doanh
nghiệp sao cho sử dụng tiết kiệm nguồn tài nguyên, năng lƣợng để bảo vệ môi
trƣờng, yếu tố sử dụng sản phẩm xanh cho văn phòng vẫn chƣa đƣợc đề cập
nhiều. Thêm vào đó, có khá nhiều nghiên cứu cho thấy sức khỏe của nhân viên
văn phòng bị ảnh hƣởng bởi tác động của các thiết bị văn phòng và các sản phẩm
nhƣ nhựa, hồ dán, chất tẩy rửa,v.v.. Theo những nghiên cứu gần đây đã đƣợc
công bố của Đại học Công nghệ Australia và của PGS. TS Nguyễn Ngọc Ngà,
Phó viện trƣởng viện Y học lao động và Vệ sinh môi trƣờng cho biết, tác hại của
máy in và màn hình máy tính có thể gây hại cho sức khỏe của nhân viên và gây ô
nhiễm nguồn không khí trong văn phòng. Điều này cho thấy sức khỏe của nhân
viên văn phòng đang đƣợc quan tâm nhiều, và các sản phẩm “xanh” không chỉ
thân thiện với môi trƣờng mà còn giúp bảo vệ sức khỏe là một nhu cầu đang hiện
hữu nhƣng vẫn chƣa đƣợc đáp ứng.
Thực tế, khách hàng trực tiếp của các công ty sản xuất văn phòng phẩm và
thiết bị văn phòng xanh chính là thị trƣờng doanh nghiệp. Tuy nhiên, không chỉ
Page 11
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 11
một ngƣời có quyền quyết định mua và sử dụng mà đó là một quá trình chịu sự
tác động của nhiều đối tƣợng khác, bao gồm ngƣời sử dụng, ngƣời ảnh hƣởng,
ngƣời mua, ngƣời ra quyết định và gatekeepers (Federick E.Webster, 1972).
Trong phạm vi của đề án này, vấn đề đƣợc xem xét từ hƣớng của khối văn phòng
bao gồm nhân viên, quản lý và giám đốc, đó là những ngƣời trực tiếp sử dụng và
tạo ra ảnh hƣởng đối với quyết định mua sản phẩm dùng trong văn phòng xanh
của doanh nghiệp. Thông qua đề tài này sẽ giúp cho cách doanh nghiệp kinh
doanh các sản phẩm đƣợc dùng trong văn phòng có cái nhìn tổng quan về hành vi
của khối văn phòng trong việc sử dụng sản phẩm xanh, từ đó đƣa ra đƣợc các
giải pháp chung về sản phẩm xanh dùng trong văn phòng. Hiện nay Việt Nam
cũng chƣa có kết quả nghiên cứu nào về hành vi của nhân viên văn phòng trong
việc sử dụng sản phẩm xanh, do đó kết quả của đề tài này cũng sẽ đƣợc dùng để
làm nền cho những cuộc nghiên cứu sau về hành vi tiêu dùng xanh
1.2. Ý nghĩa đề tài
Đề tài đƣợc thực hiện nhằm cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp kinh
doanh sản phẩm dùng trong văn phòng và cả các doanh nghiệp, tổ chức quan tâm
đến vấn đề môi trƣờng, hành vi sử dụng sản phẩm xanh của khối văn phòng. Từ
đó giúp đƣa ra các giải pháp chung cho sản phẩm dùng trong văn phòng xanh.
Ngoài ra, kết quả của cuộc nghiên cứu cũng sẽ đƣợc dùng để làm tiền đề phát
triển sâu hơn những nghiên cứu về hành vi tiêu dùng xanh của cả doanh nghiệp
và ngƣời tiêu dùng.
1.3. Mục tiêu nghiên cứu
Đề tài này đƣợc thực hiện nhằm tìm hiểu các vấn đề trong hành vi tiêu
dùng của nhân viên văn phòng đối với các sản phẩm cho mô hình văn phòng
xanh, từ đó đƣa ra các giải pháp cho sản phẩm xanh dùng trong văn phòng
1.4. Câu hỏi nghiên cứu
Yếu tố tâm lý nào tác động đến hành vi sử dụng văn phòng phẩm và
thiết bị văn phòng xanh của nhân viên văn phòng?
Yếu tố nào thuộc về doanh nghiệp tác động đến hành vi mua văn
phòng phẩm và thiết bị văn phòng xanh của nhân viên văn phòng?
Page 12
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 12
CHƢƠNG 2: CỞ SỞ LÝ LUẬN VÀ GIẢ THUYẾT
2.1. Giới thiệu.
Trong quá trình nghiên cứu hành vi của nhân viên văn phòng đối với việc
sử dụng sản phẩm xanh, có hai yếu tố chính ảnh hƣởng đến hành vi đƣợc nhắc
đến là các yếu tố từ nhân viên văn phòng và yếu tố doanh nghiệp. Nhân viên văn
phòng là ngƣời sử dụng sản phẩm xanh nhƣng không nắm quyền quyết định mua
hàng. Chính vì thế, trong quá trình nghiên cứu cần có sự liên kết đối với các yếu
tố tác động đến quyết định mua hàng xanh của doanh nghiệp để thấy đƣợc mức
độ quan trọng của việc mua hàng xanh trong tổ chức, ảnh hƣởng từ nhân viên
đến việc mua hàng xanh và ngƣợc lại, từ phía tổ chức đến hành vi sử dụng sản
phẩm xanh của nhân viên.
Chƣơng “Cơ sở lý luận và giả thuyết” gồm bốn ý chính. Thứ nhất là cung
cấp cái khái niệm cần biết để ngƣời đọc tiện theo dõi. Thứ hai, nêu lên các yếu tố
tác động đến hành vi mua hàng xanh của doanh nghiệp. Trong đó thể hiện những
yếu tố tác động buộc doanh nghiệp phải thực hiện hành động mua hàng xanh và
những yếu tố khác chi phối hành động đó. Từ đó, phần tiếp theo trong chƣơng
này sẽ nói đến các yếu tố ảnh hƣởng hành vi của nhân viên văn phòng trong việc
sử dụng sản phẩm xanh từ phía nhân viên và dƣới tác động của môi trƣờng doanh
nghiệp. Cuối cùng, mô hình nghiên cứu sẽ thể hiện một cách khái quát sự tƣơng
tác giữa các yếu tố đến hành vi của nhân viên văn phòng. Những điều này đã
đƣợc chọn lọc và đúc kết từ những nghiên cứu trƣớc về vấn đề hành vi tiêu dùng
xanh của ngƣời tiêu dùng và tổ chức để đƣa ra các yếu tố cần nghiên cứu và thiết
lập giả thuyết cho đề tài.
Page 13
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 13
2.2. Các khải niệm xanh.
2.2.1. Văn phòng xanh
Mô hình Văn phòng xanh (Green Office) đƣợc phát triển vào năm 1997 tại
Phần Lan bởi tổ chức Word Wild Fund (WWF), là một mô hình gọn nhẹ áp dụng
cho mọi loại hình văn phòng. Chƣa có định nghĩa rõ ràng về mô hình văn phòng
xanh, nhƣng nếu hiểu theo mục tiêu hoạt động thì mô hình này đƣợc xây dựng để
giúp các doanh nghiệp có thể tham gia nhƣ một phần giải pháp cho việc bảo vệ
môi trƣờng thông qua việc giảm tiêu thụ nguồn tài nguyên thiên nhiên, nâng cao
nhận thức môi trƣờng của nhân viên và giảm biến đối khí hậu bằng việc tiết kiệm
năng lƣợng và sử dụng năng lƣợng tái tạo. Các thành viên Văn phòng xanh sẽ có
khả năng tiết kiệm chi phí cho việc sử dụng vật liệu và năng lƣợng, giảm thiểu sự
lãng phí để tăng thêm lợi nhuận thông qua cách quản lý các hoạt động trong văn
phòng. Ngoài ra cũng giúp cắt giảm việc thải ra khí cacbon dioxide gây hiệu ứng
nhà kính. Ngoài việc chung tay bảo vệ môi trƣờng, tham gia vào mô hình Văn
phòng xanh cũng giúp doanh nghiệp nâng cao nhận thức của từng nhân viên
trong việc tiết kiệm nguồn tài nguyên tự nhiên, để không chỉ áp dụng ngay tại
văn phòng mà còn áp dụng trong cuộc sống hằng ngày của nhân viên.
Lợi ích đem lại từ việc tham gia vào mạng lƣới Văn phòng xanh không chỉ
nằm ở việc góp phần bảo vệ môi trƣờng và thể hiện trách nhiệm đối với xã hội,
mà còn có những lợi ích nhất định đƣợc WWF cung cấp cho các thành viên Văn
phòng xanh. Theo thông tin từ website chính thức của WWF, các thành viên sẽ
đạt đƣợc sự hỗ trợ trong quá trình thực hiện. Ngoài ra, có khá nhiều lợi ích về
phía doanh nghiệp, nhƣ sẽ tiết kiệm đƣợc chi phí từ việc sử dụng tiết kiệm năng
lƣợng và nguyên liệu; có một mạng lƣới hoạt động chung với tổ chức Văn phòng
xanh; hình ảnh của doanh nghiệp sẽ đƣợc nâng cao không chỉ trong mắt ngƣời
tiêu dùng mà còn trong chính nội bộ công ty; có cơ hội đƣợc hợp tác với một
trong những tổ chức nổi tiếng để thể hiện trách nhiệm với môi trƣờng; Chứng
nhận Văn phòng xanh sẽ đƣợc cấp chỉ với những yêu cầu đơn giản, doanh nghiệp
vẫn sử dụng hệ thống quản trị môi trƣờng (EMS) của mình và thỏa mãn những
kiểm định của WWF, sau đó thì thành viên của Văn phòng xanh có toàn quyền
sử dụng logo Green office cho bất kỳ hoạt động Marketing nào để chứng tỏ với
khách hàng về tinh thần “xanh” của công ty và tạo sự tin tƣởng, uy tín đối với
khách hàng mục tiêu.
Page 14
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 14
Sau 12 năm hoạt động, hiện nay chƣơng trình Văn phòng xanh đang đƣợc
áp dụng trên hơn 100 nƣớc. Ngay tại Phần Lan hiện đã có 185 tổ chức tham gia
và có 130 tổ chức đƣợc sử dụng logo Green Office (theo số liệu tháng 9 năm
2010, từ website World Wild Fund Finland). Đƣợc đƣa vào Việt Nam thực hiện
bởi WWF vào năm 2007, thành viên đầu tiên là Conforama IHTM, sau 3 năm
hoạt động hiện nay mạng lƣới Văn phòng xanh tại Việt Nam đã có 8 thành viên
chính thức. Theo bà Nguyễn Thanh Thúy, điều phối viên chƣơng trình Văn
phòng xanh tại Việt Nam, để trở thành thành viên của chƣơng trình, không có
điều kiện nhất định nào dành cho doanh nghiệp, chỉ cần điền thông tin vào phiếu
đăng kí và đóng phí theo quy mô nhân viên. Nhƣng để đƣợc cấp chứng chỉ hằng
năm thì các doanh nghiệp phải tuân thủ theo 8 tiêu chí đƣợc đề cập trên website
của WWF và WWF sẽ tổ chức kiểm tra thƣờng xuyên để đảm bảo việc thực hiện
của thành viên Green office.
Tóm lại, hoạt động của mô hình Văn phòng xanh dựa trên tiêu chí đem lại
lợi ích cho môi trƣờng bên ngoài và cả bên trong doanh nghiệp. Các thành viên
của mạng lƣới văn phòng xanh cần đƣa ra cách quản lý để giúp tiết kiệm năng
lƣợng, vật liệu dƣới nhiều hình thức khác nhau. Trong đó, việc lựa chọn mua và
sử dụng những sản phẩm xanh cũng là một tiêu chí đƣợc áp dụng trong thực hiện
Văn phòng xanh nhƣng vẫn chƣa đƣợc chú trọng nhiều tại Việt Nam
2.2.2. Sản phẩm xanh
Sản phẩm xanh đang trở nên nổi bật vì nhu cầu của khách hàng với thái độ
mới về các giá trị liên quan đến môi trƣờng (Simon 1992). Nếu tìm kiếm một
định nghĩa chính xác cho Sản phẩm xanh thì chƣa có một định nghĩa hoàn thiện,
đầy đủ và chính xác. Tách rời “sản phẩm” và “xanh” ta đƣợc sản phẩm là vật
đƣợc làm ra để bán, “xanh” đƣợc dùng để chỉ sự liên quan hay quan tâm đến môi
trƣờng và thế giới tự nhiên. Vậy sản phẩm xanh có thể hiểu nôm na là những sản
phẩm đƣợc tạo ra với sự quan tâm đến môi trƣờng. Cụ thể hơn, sản phẩm xanh
đƣợc hiểu là những sản phẩm không gây hại cho môi trƣờng và an toàn cho sức
khỏe của ngƣời tiêu dùng hơn những sản phẩm truyền thống khác trong suốt quá
trình sản xuất, sử dụng và vứt bỏ. Theo định nghĩa của tạp chí Marketing, thông
thƣờng, sản phẩm xanh đƣợc phát triển qua 3 bƣớc: thiết kế, sản xuất và đóng
gói; và phải đảm bảo thực hiện quy tắc 3R (reduce: giảm thiểu nguyên liệu đầu
vào, reuse: tái sử dụng, recycle: tái chế). Nhƣ vậy, xuyên suốt quá trình sản xuất
ra sản phẩm xanh phải ƣu tiên yếu tố kiệm nguyên liệu và nhiên liệu, không gây
Page 15
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 15
ô nhiễm, không gây độc hại cho sức khỏe và có khả năng tái chế, tái sử dụng.
Theo Thạc sĩ Đỗ Hoàng Oanh, sản phẩm xanh là sản phẩm đáp ứng đƣợc bốn
yếu tố: (1) sản phẩm đƣợc tạo ra từ vật liệu thân thiện với môi trƣờng; (2) Sản
phẩm đem đến những giải pháp an toàn cho môi trƣờng và sức khỏe thay cho các
sản phẩm truyền thống độc hại; (3) Sản phẩm giảm tác động đến môi trƣờng
trong quá trình sử dụng; (4) Sản phẩm tạo ra một môi trƣờng thân thiện và an
toàn với sức khỏe.
2.2.3. Nhãn xanh
Để ngƣời tiêu dùng dễ dàng nhận biết đối với sản phẩm xanh, có nhiều
nhãn sinh thái (eco-label) đã đƣợc phát triển và chịu quản lý bởi chính phủ và
những tổ chức phi lợi nhuận. Những nhãn sinh thái này dùng để gói gọn ý nghĩa
“thân thiện với môi trƣờng” trong 1 hình ảnh logo, nhƣng không có sự phân biệt
rõ ràng giữa các tính chất 3R. Nó đƣợc phát triển để khuyến khích sản xuất và
tiêu dùng các sản phẩm thân thiện với môi trƣờng. Các nhãn sinh thái này đã
đƣợc áp dụng tại nhiều vùng, quốc gia trên thế giới nhƣ Hoa Kỳ, Canada, Châu
Âu,Nhật Bản, Hà Lan, Tây Đức, Bắc Âu và Singapore. Để đạt đƣợc các nhãn
sinh thái này, sản phẩm phải đạt đƣợc các tiêu chuẩn về môi trƣờng tùy thuộc
từng vùng, từng ngành theo yêu cầu của các nhãn sinh thái. Do đó, nó tạo ra sự
tin cậy nhất định giữa ngƣời tiêu dùng và sản phẩm xanh đƣợc dán nhãn sinh thái
(Julie Stein and Ann Knotz, 2009). Tuy nhiên, cũng có hạn chế đối với các doanh
nghiệp nhỏ trong việc đăng ký và duy trì các nhãn sinh thái này vì khoản chi phí
cho việc quản lý và nhân lực là không nhỏ (Julie Stein and Ann Knotz, 2009).
2.3. Các yếu tố tác động đến hành vi mua hàng xanh của doanh nghiệp
2.3.1. Môi trƣờng
Các yêu tố về môi trƣờng có tác động rất lớn đối với ngƣời mua hàng của
tổ chức bởi sự thay đổi trong nhu cầu của khách hàng, nền kinh tế hay sự thay
đổi trong công nghệ (Philip Kotler, 2008). Yếu tố môi trƣờng tác động đến việc
mua hàng xanh của doanh nghiệp hiện nay bao gồm các chính sách của chính
phủ, xu hƣớng tiêu dùng xanh của ngƣời tiêu dùng và trách nhiệm xã hội của
doanh nghiệp trong kinh doanh.
Thứ nhất, yếu tố luật pháp là yếu tố bắt buộc, tác động đến việc mua hàng
xanh của các doanh nghiệp. Mỗi cá nhân , tổ chức hoạt động trong đất nƣớc Việt
Nam đều phải tuân thủ đúng theo những điều pháp luật quy định. Luật môi
Page 16
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 16
trƣờng (2005) đã quy định rõ về trách nhiệm của những cá thể, tổ chức kinh
doanh trong việc bảo vệ môi trƣờng và xây dựng những thói quen tiêu dùng thân
thiện với môi trƣờng. Đối với từng ngành nghề khác nhau có quy định về việc
bảo vệ môi trƣờng khác nhau. Trong khối kinh doanh dịch vụ, doanh nghiệp
đƣợc yêu cầu có trách nhiệm phòng ngừa, hạn chế và khắc phục những tác động
xấu trong hoạt động của mình, đồng thời tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức
môi trƣờng cho nhân viên. Bên cạnh luật pháp Việt Nam, theo Tuyên bố của Liên
Hiệp quốc về môi trƣờng và con ngƣời, tại Stockholm 1972 đã nêu rõ các quốc
gia cần hợp tác, trao đổi kiến thức, công nghệ trong việc bảo vệ môi trƣờng, tính
lành mạnh và toàn bộ của hệ sinh thái, xây dựng năng lực nội sinh cho việc phát
triển lâu bền. Do đó, Mô hình Văn phòng xanh phát triển tại Phần Lan đã đƣợc
World Wild Fund tuyên truyền áp dụng tại Việt Nam nhƣ một hình thức góp
phần bảo vệ môi trƣờng, vì thế cần đƣợc sự hợp tác từ phía Doanh nghiệp Việt
Nam để thực hiện đúng chủ trƣơng của Liên Hiệp Quốc đề ra.
Thứ hai, xu hƣớng tiêu dùng xanh đã trở nên rất phổ biến ở một số quốc
gia phát triển trên thế giới và đƣợc các nƣớc đang phát triển dành sự quan tâm
ngày càng nhiều hơn. Ngƣời tiêu dùng không chỉ chú trọng sử dụng sản phẩm
xanh, mà họ còn đánh giá doanh nghiệp cung cấp sản phẩm, dịch vụ dƣới tác
động đến môi trƣờng. Theo báo Tuổi trẻ onine ngày 25/7/2010, Tổ chức tƣ vấn
Boston (BCG), Mỹ đã tổ chức một cuộc khảo sát 9.000 ngƣời tiêu dùng tại chín
quốc gia trên thế giới và xác định 73% ngƣời đƣợc hỏi khẳng định họ đặc biệt
quan tâm đến thành tích bảo vệ môi trƣờng của các công ty. Thực tế tại Việt Nam
cũng cho thấy bột ngọt Vedan gây ảnh hƣởng xấu đến môi trƣờng, ngƣời tiêu
dùng lập tức tỏ thái độ bất bình và hạn chế sử dụng sản phẩm của Vedan khiến
cho các siêu thị cũng phải đồng loạt dừng bán sản phẩm. Theo báo Sài Gòn giải
phóng ngày 20/9/2010, những doanh nghiệp đứng đầu nhƣng có hành vi gây hại
môi trƣờng, thiếu trách nhiệm xã hội đều bị soán ngôi bởi những doanh nghiệp
tuy mới nhƣng biết thực hiện bảo vệ môi trƣờng và trách nhiệm xã hội. Điều này
càng chứng tỏ rõ nét xu hƣớng tiêu dùng xanh đang phát triển rất mạnh mẽ tại thị
trƣờng nội địa Việt Nam. Ngƣời tiêu dùng có kiến thức về sản phẩm xanh và có
cái nhìn rất đúng đắn trong việc tham gia bảo vệ môi trƣờng. Ngoài việc quy định
của pháp luật ngày càng thắt chặt về vấn đề môi trƣờng đối với những doanh
nghiệp sản xuất, xu hƣớng hiện nay cũng chỉ rõ định hƣớng môi trƣờng đang
đƣợc quan tâm hàng đầu. Thị trƣờng trong nƣớc đã quan tâm đến vấn đề “xanh”,
xu hƣớng về môi trƣờng trên thế giới tại các nƣớc phát triển còn tăng nhanh và
Page 17
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 17
mạnh hơn. Nếu mong muốn mở rộng thị trƣờng sang các nƣớc khác, doanh
nghiệp lại càng phải chú trọng nhiều hơn đến vấn đề “xanh hóa”. Chính vì thế
những doanh nghiệp nào không theo kịp xu hƣớng môi trƣờng sẽ bị tuột lại phía
sau hoặc bị triệt tiêu. Đối với doanh nghiệp có xƣởng sản xuất sản phẩm, cần
tuân thủ các quy định về môi trƣờng trong quá trình tạo ra sản phẩm. Đối với
khối văn phòng, không trực tiếp tạo ra sản phẩm nhƣng quá trình hoạt động cũng
góp phần tác động tới môi trƣờng. Thực tế, doanh nghiệp không trực tiếp tác
động vào việc các công trình xây dựng sử dụng năng lƣợng và vật liệu thân thiện
với môi trƣờng, nhƣng có thể cải thiện tình hình từ chính các sản phẩm dùng
trong văn phòng.
Cuối cùng, vấn đề đang phát triển cùng với xu hƣớng tiêu dùng xanh đó là
trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR – Coperate Social Responsibility). Có
khá nhiều định nghĩa cho thực hiện trách nhiệm xã hội từ nhiều tổ chức, doanh
nghiệp khác nhau. Nhƣng nhìn chung, đa số đều áp dụng theo mô hình của
Carroll (1999) với 4 trách nhiệm chính: kinh tế, pháp lý, đạo đức và tự nguyện.
Bốn yếu tố này không đƣợc phân định rạch ròi mà đƣợc kết hợp trong các hoạt
động của doanh nghiệp. Tùy theo từng quốc gia, từng hoàn cảnh mà có cách hiểu
và thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp khác nhau. Trong quy chế xét
thƣởng cho Giải thƣởng Trách nhiệm xã hội năm 2009 của Phòng thƣơng mại và
công nghiệp Việt Nam (VCCI) xét đến hai khía cạnh là lao động và môi trƣờng.
Trong yếu tố môi trƣờng bao gồm việc sử dụng năng lƣợng tiết kiệm, hiệu quả;
thực hiện bảo vệ môi trƣờng trong chiến lƣợc bền vững mang lại lợi ích cho
doanh nghiệp, và đào tạo nhân lực về tính bền vững. Trong yếu tố lao động xét
đến việc tạo điều kiện môi trƣờng làm việc tốt, thuận lợi cho nhân viên, nâng cao
sức khỏe và đời sống cho ngƣời lao động. Hiện nay ở Việt Nam chƣa có quy định
bắt buộc nào từ phía pháp luật về việc phải báo cáo hoạch toán xã hội, kiểm toán
xã hội hay báo cáo xã hội của Doanh nghiệp để ngƣời tiêu dùng biết và giám sát.
Tuy nhiên, trong báo cáo thƣờng niên về hoạt động của doanh nghiệp thƣờng
đƣợc kết hợp với báo cáo về trách nhiệm xã hội để công bố rộng rãi, rõ ràng
minh bạch đến cộng đồng và các bên liên quan, nhằm chứng minh và giúp đánh
giá hoạt động của mình. CSR đang dần trở thành một phần không thể thiếu trong
hoạt động của doanh nghiệp tại Việt Nam. Việc thực hiện CSR trong doanh
nghiệp đem lại nhiều lợi ích nhƣng cũng chịu tác động từ nhiều phía: nhà nƣớc,
tiêu dùng, cạnh tranh,v.v.. Magarita Tsoutsoura (2004) đã thực hiện cuộc khảo
sát trên 500 doanh nghiệp trong khoảng thời gian 5 năm về việc thực hiện CSR
Page 18
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 18
đã cho thấy một mối liên hệ tích cực giữa CSR và tình hình tài chính của doanh
nghiệp. Trong báo cáo của World Business Council for Sustainable Development
(2007) đã cho thấy tại những nƣớc đã và đang phát triển, ngƣời tiêu dùng có xu
hƣớng mua hàng của những công ty có danh tiếng trong việc bảo vệ môi trƣờng
và trách nhiệm xã hội. Báo cáo của TNS về Our Green World (2008) đƣợc tiến
hành trên 17 quốc gia khắp thế giới cũng cho kết quả 24% ngƣời tiêu dùng cho
rằng việc doanh nghiệp có thực hiện bảo vệ môi trƣờng và trách nhiệm xã hội sẽ
ảnh hƣởng đến quyết định mua hàng của họ, và con số này theo từng quốc gia là
nhiều hơn một cách đáng chú ý. Theo Lois A. Mohr (2001), tuy ngƣời tiêu dùng
không xem CSR nhƣ 1 tiêu chí để quyết định việc mua hàng của doanh nghiệp,
nhƣng đó là một yếu tố ảnh hƣởng tích cực tới việc mua hàng, và việc truyền
thông chi tiết những thông tin về việc thực hiện CSR tới ngƣời tiêu dùng giúp họ
hiểu hơn và có khả năng xem xét nhiều hơn trong việc quyết định mua hàng. Đã
có khá nhiều những tiêu chuẩn quốc tế giúp doanh nghiệp thuận lợi trong việc
đánh giá trách nhiệm xã hội nhƣ SA 8000, ISO1400 với yêu cầu đánh giá báo cáo
hằng năm. Ngoài ra, đối với khối văn phòng, mô hình Văn phòng xanh đang
đƣợc đƣa vào áp dụng tại Việt Nam cũng là một hình thức thực hiện trách nhiệm
xã hội với sự đánh giá công khai, minh bạch, hôi tụ các yêu cầu của VCCI trong
việc bảo vệ môi trƣờng thông qua tiết kiệm năng lƣợng, mua hàng xanh dùng
trong văn phòng và cả yếu tố đảm bảo môi trƣờng làm việc tốt cho ngƣời lao
động, đồng thời cũng đem lại lợi ích trƣớc mắt cho doanh nghiệp.
2.3.2. Tổ chức
Yếu tố về tổ chức cũng góp phần lớn vào việc quyết định mua hàng xanh,
nó sẽ tác động đến quyết định của ngƣời mua, khiến họ có thể có hành vi khác đi
so với khi họ hành động độc lập hoặc ở trong một doanh nghiệp khác. Hành vi
mua của tổ chức đƣợc thúc đẩy và định hƣớng bởi mục đích hoạt động của doanh
nghiệp, và bị kiềm hãm bởi tài chính, kỹ thuật cũng nhƣ nguồn nhân lực
(Federick E Webster, 1972). Một doanh nghiệp khi bƣớc vào hoạt động, mục tiêu
chính là lợi nhuận và phát triển. Trong xu hƣớng xanh hóa hiện nay, để phát triển
bền vững doanh nghiệp cũng cần phải làm “xanh” chính mình. Tuy nhiên, từng
doanh nghiệp khác nhau có những mục tiêu, chính sách hoạt động khác nhau,
chính vì thế mà chiến lƣợc mua hàng “xanh” của doanh nghiệp cũng đƣợc thực
hiện khác nhau. Minnette E.Drumwright (1994) đã phân ra hai loại hình doanh
nghiệp chính để nghiên cứu về việc mua hàng có trách nhiệm xã hội của tổ chức
(Social Responsible Organizational Buying): một là, doanh nghiệp xem việc mua
Page 19
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 19
hàng có trách nhiệm xã hội là một yếu tố quan trọng cần đƣợc tính toán, cân nhắc
cẩn thận trong chiến lƣợc hoạt động lâu dài; hai là, doanh nghiệp xem việc mua
hàng có trách nhiệm xã hội không phải là phần chính trong chiến lƣợc dài hạn
của mình. Kết quả cho thấy quyết định mua hàng khác nhau tùy theo loại hình
hoạt động với chính sách, tiêu chí, định nghĩa cho việc mua có trách nhiệm xã
hội của doanh nghiệp.
Bên cạnh chính sách, tình hình tài chính của doanh nghiệp cũng ảnh
hƣởng đến quyết định mua hàng xanh. Để quyết định mua hàng, doanh nghiệp
phải tính tới khoản ngân sách phải bỏ ra và xem xét trong tính lợi ích và lợi
nhuận mà sản phẩm đem lại. Min and Galle (1997) cho biết trở ngại lớn nhất
trong việc mua hàng xanh của các doanh nghiệp chính là lo ngại cho chi phí bỏ ra
quá đắt đỏ để thực hiện. So với những doanh nghiệp mạnh về tình hình tài chính,
doanh nghiệp nhỏ với tài chính eo hẹp khi quyết định mua sản phẩm văn phòng
để phục vụ cho quá trình hoạt động sẽ bị chi phối về giá nhiều hơn yếu tố ảnh
hƣởng môi trƣờng. Tuy nhiên, cũng có mâu thuẫn bởi thực tế nhiều ngƣời nghĩ
rằng sản phẩm xanh mua đắt hơn bình thƣờng, điều này có thể đúng, nhƣng họ đã
không chú ý đến trong suốt quá trình hoạt động các sản phẩm xanh sẽ giúp tiết
kiệm chi phí. Các sản phẩm xanh sẽ đáp ứng đƣợc tiêu chí tiết kiệm năng lƣợng,
có khả năng tái chế và tái sử dụng, làm giảm đáng kể lƣợng chi phí hoạt động khi
sử dụng những sản phẩm tƣơng ứng thông thƣờng. Theo hƣớng dẫn của việc thực
hiện Văn phòng xanh của bang Commonwealth, Úc (2001) đã chỉ rõ việc sử
dụng sản phẩm xanh có thể tiết kiệm chi phí trong suốt quá trình hoạt động của
sản phẩm, đem lại lợi ích cho doanh nghiệp. Ngoài ra, Dassapa và Maggioni
(1993) cũng cho rằng các sản phẩm tái chế thì mua sẽ rẻ hơn các sản phẩm làm
từ vật liệu nguyên và việc mua sản phẩm tái chế có thể làm giảm vốn, đem lại lợi
nhuận trong quá trình hoạt động cho doanh nghiệp. Lund (1982) đã chứng minh
rằng những doanh nghiệp bán những sản phẩm tạo ra từ nguyên vật liệu tái chế
hoặc tái sử dụng một phần đều đạt đƣợc lợi nhuận cao hơn mức trung bình.
2.3.3. Ngƣời mua
“Ngƣời mua (Buyers) là những ngƣời có trách nhiệm và quyền hạn trong
việc ký kết hợp đồng với những nhà cung cấp” (Federick E.Webster, 1972).
Trong môi trƣờng doanh nghiệp, ngƣời mua hàng không phải để phục vụ cho nhu
cầu của cá nhân mình mà để phục vụ cho nhu cầu của tổ chức. Trong trƣờng hợp
mua sản phẩm và thiết bị văn phòng xanh, mua hàng để thực hiện nghĩa vụ xã hội
Page 20
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 20
và pháp lý, đồng thời cũng để đáp ứng cho nhu cầu của nhân viên. Theo Webster
(1972), ngƣời mua trong tổ chức đƣa ra quyết định mua hàng dƣới sự giới hạn và
tác động của những quyết định bƣớc đầu trong tiến trình ra quyết định mua hàng,
tuy nhiên quyết định cuối cùng vẫn thuộc về ngƣời mua, do đó họ chính là mục
tiêu của sự cố gắng tác động từ những thành viên khác trong tổ chức. Nhân viên
có nhu cầu, mong muốn sử dụng sản phẩm xanh dùng trong văn phòng sẽ tìm
cách tác động lên ngƣời mua của doanh nghiệp thông qua nhiều yếu tố, cách
thức, có thể trở thành một trong những ngƣời quyết định 3 bƣớc đầu tiên của các
giai đoạn trong quá trình mua sắm công nghiệp đƣợc phát triển bởi Robinson and
Faris (1967). Để thực hiện nhiệm vụ của mình dƣới tác động của các yếu tố tổ
chức, ngƣời mua sẽ sử dụng những chiến thuật làm cho sức mạnh của họ có thể
tác động nhiều hơn đến các bƣớc đầu tiên trong quá trình mua hàng (Webster,
1972). Tùy theo vị trí của ngƣời mua trong cấu trúc doanh nghiệp, họ sẽ có
những chiến thuật khác nhau để nâng cao quyền lực mua hàng. Đối với những vị
trí cấp cao hơn, ngƣời mua có thể sử dụng các biện pháp thuyết phục dựa trên
những quy tắc của tổ chức. Đối với nhân viên cấp dƣới, ngƣời mua có thể thực
hiện các biện pháp đào tạo để nhân viên có suy nghĩ về trách nhiệm và tầm quan
trọng của việc mua hàng, từ đó đƣa ra đóng góp cho việc mua hàng. Cụ thể trong
vấn đề mua sản phẩm dùng cho văn phòng xanh, ngƣời mua có thể sử dụng mối
quan hệ hoặc các chƣơng trình đào tạo để thuyết phục nhân viên văn phòng sử
dụng các sản phẩm xanh. Tóm lại, việc sử dụng sản phẩm văn phòng xanh diễn
ra dƣới sự tƣơng tác của ngƣời mua và ngƣời sử dụng, tùy theo cấp bậc địa vị
trong doanh nghiệp mà sự tƣơng tác diễn ra đƣợc dễ dàng hay không.
2.4. Các yếu tố ảnh hƣởng hành vi sử dụng sản phẩm văn phòng xanh của
nhân viên văn phòng
Micheal Solomon (2006) đã định nghĩa việc nghiên cứu hành vi ngƣời tiêu dùng
là “nghiên cứu một quá trình mà từng cá nhân hay nhóm lựa chọn, mua, sử dụng
và vứt bỏ sản phẩm, dịch vụ, ý kiến hay kinh nghiệm để thỏa mãn nhu cầu và
mong muốn”. Philip Kotler (2008) đã phân loại bốn yếu tố ảnh hƣởng đến hành
vi ngƣời tiêu dùng theo mô hình sau:
Page 21
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 21
Hình 1: Mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi người tiêu dùng (Philip
Kotler, 2008)
Nghiên cứu hành vi ngƣời tiêu dùng đƣợc áp dụng vào việc phân khúc thị trƣờng.
Thông thƣờng cách phân khúc thị trƣờng thông dụng nhất đó là dựa vào nhân
khẩu học hoặc tâm lý. Đối với hành vi tiêu dùng xanh cũng áp dụng những yếu tố
nhƣ trên. Về nhân khẩu học, đã có nhiều nghiên cứu đƣợc tiến hành và theo tổng
hợp của Straughan và Roberts (1999), nhìn chung ngƣời tiêu dùng xanh đƣợc
nhận diện là những ngƣời trẻ, thu nhập trung bình cao, có trình độ học vấn và là
những ngƣời phụ nữ thành thị. Tuy nhiên, trong cuộc nghiên cứu về các yếu tố
giúp phân khúc thị trƣờng tiêu dùng xanh tiến hành với 235 sinh viên ở Mỹ,
Straughan và Roberts (1999) cũng chỉ ra rằng các biến về tâm lý sẽ cho thấy
đƣợc rõ nét hơn chân dung của ngƣời tiêu dùng xanh và đƣa ra kết luận sử dụng
mô hình chỉ có yếu tố tâm lý hoặc mô hình kết hợp cả yếu tố tâm lý và nhân khẩu
học để làm yếu tố phân khúc thị trƣờng sẽ tốt hơn so với chỉ sử dụng yếu tố nhân
khẩu học để làm yếu tố phân khúc đối với thị trƣờng tiêu dùng xanh. Do đó,
nghiên cứu về “Hành vi của nhân viên văn phòng đối với các sản phẩm văn
phòng phẩm xanh” sẽ tập trung vào việc nghiên cứu các yếu tố tâm lý ảnh hƣởng
đến hành vi sử dụng sản phẩm xanh của nhân viên văn phòng.
2.4.1. Động cơ
Theo định nghĩa của Micheal Solomon (2006), động cơ là quá trình dẫn
tới hành động của con ngƣời, diễn ra khi nhu cầu đƣợc khơi dậy và ngƣời tiêu
dùng mong muốn thỏa mãn nhu cầu đó. Khi nhu cầu đủ mạnh thì sẽ thôi thúc con
ngƣời hành động và trở thành động cơ của hành động đó. Nghiên cứu về động cơ
VĂN HÓA
- Nền văn
hóa
- Nhánh văn
hóa
- Tầng lớp
xã hội
XÃ HỘI:
- Nhóm
tham khảo
- Gia đình
- Vai trò và
địa vị
CÁ NHÂN:
- Tuổi và giai
đoạn của
chu kỳ sống
- Nghề
nghiệp
- Hoàn cảnh
kinh tế
- Lối sống
- Nhân cách
và tự ý thức.
TÂM
LÝ:
- Động
cơ
- Nhận
thức
- Hiểu
biết
- Niểm
tin và
thái độ
NGƢỜI
MUA
Page 22
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 22
của con ngƣời, tháp nhu cầu của Abraham Maslow nổi tiếng nhất và đƣợc sử
dụng rộng rãi trong việc phân tích động cơ. Theo Maslow nhu cầu của con ngƣời
đƣợc sắp xếp nhƣ hình tháp dƣới đây (Hình 1), những nhu cầu cấp thiết nhất ở
bậc thấp và ít cấp thiết nhất ở trên. Con ngƣời sẽ cố gắng thỏa mãn nhu cầu cơ
bản trƣớc rồi mới tiến dần đến những nhu cầu cao hơn, mang tính tâm lý hơn
(những nhu cầu thuộc về tình cảm, sự tôn trọng và khẳng định bản thân).
Hình 2: Tháp nhu cầu Maslow (Nguồn: http://www.biz-development.com , tiếp cận
ngày 25/9/2010)
Theo nghiên cứu của Andrew Gilg và đồng sự (2005) tại Devon với 1600 mẫu
khảo sát cho thấy yếu tố dẫn tới hành vi tiêu dùng xanh bao gồm cả việc quan
tâm đến sức khỏe (health concern) và sự an toàn (safety concern). Hai yếu tố này
nằm trong nhu cầu cơ bản của con ngƣời, thuộc bậc thứ hai của tháp nhu cầu
Maslow. Nhƣ vậy có thể nói động cơ của việc mua và sử dụng sản phẩm xanh
nằm ở nhu cầu bảo vệ sức khỏe và an toàn.
Tại Việt Nam, theo AC Neilson Grocery Report năm 2010, yếu tố sức
khỏe là yếu tố đƣợc ngƣời tiêu dùng Việt Nam quan tâm hàng đầu và vẫn sẽ tiếp
tục là mối quan tâm nhất trong vòng 6 tháng tới. Trong đó, 80% ngƣời tiêu dùng
cho biết họ quan tâm đến vấn đề không khí bị ô nhiễm. Mặt khác, theo nghiên
cứu của PGS.TS Nguyễn Ngọc Ngà trên 305 nhân viên làm việc tại các bƣu điện
•Đạo đức, Sự sáng tạo, sự chân thậtNhu cầu tự khẳng
định mình.
•Tự tôn trọng, được công nhận, có địa vị xã hội.
Nhu cầu được tôn
trọng
•Cảm giác thân mật, tình yêu, gia đình.
Nhu cầu xã hội
•Sự an toàn, nghề nghiệp, sức khỏe, tài sản.
Nhu cầu an toàn.
•Thở, ăn, ngủ,..Nhu cầu sinh lý
Page 23
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 23
và ngân hàng đƣợc đăng trên báo Khoa học và đời sống, cho thấy khi làm việc tại
văn phòng trên 70% đối tƣợng bị đau họng, nhức đầu, đau lƣng, 46% đau mắt và
35% bị chảy nƣớc mắt. Thạc sĩ Nguyễn Thị Hƣơng thuộc Viện nghiên cứu bảo
hộ lao động cho biết đó là những triệu chứng do ô nhiễm văn phòng gọi là hội
chứng bệnh nhà kính, sẽ mất đi sau khi rời khỏi văn phòng một thời gian nhƣng
nó sẽ ảnh hƣởng gây mất tập trung khi làm việc, làm giảm hiệu quả làm việc của
nhân viên. Nguyên nhân của ô nhiễm không khí trong văn phòng theo số liệu của
Cục bảo vệ môi trƣờng là do bụi, hơi khí độc và hơi hóa chất. Giáo sƣ Liadia
Morowska của Trƣờng Đại học khoa học công nghệ Queenland (Australia) cho
biết máy in trong khi làm việc sẽ thải ra một khối lƣợng lớn các hạt li ti gây hại
cho sức khỏe con ngƣời, các hạt này càng nhiều khi thay hộp mực mới, in màu
hoặc đồ họa. Theo giáo sƣ cho biết nếu tiếp xúc nhiều có thể để lại các biến
chứng về tim mạch và ung thƣ. Nhƣ vậy, yếu tố sức khỏe là yếu tố đang đƣợc
ngƣời Việt Nam quan tâm hàng đầu nhƣng trong môi trƣờng làm việc tại văn
phòng yếu tố này đang có khả năng bị đe dọa. Do đó:
Giả thuyết 1: Sức khỏe và môi trường làm việc là hai yếu tố quan trọng
nhất tác động đến nhu cầu sử dụng sản phẩm văn phòng xanh của nhân viên văn
phòng.
Khi động cơ đã đƣợc xác định sẽ dẫn tới hành động, tuy nhiên để hành
động ngƣời nhân viên văn phòng còn chịu ảnh hƣởng bởi các yếu tố nhận thức.
2.4.2. Nhận thức
Theo lý thuyết của Micheal Solomon (2006), nhận thức là “quá trình mà
những tác nhân kích thích giác quan bên ngoài đƣợc lựa chọn, tổ chức và giải
thích”. Chính vì thế những cá thể khác nhau có cách tiếp nhận thông tin thông
quan năm giác quan là giống nhau nhƣng sự tổ chức, giải thích những thông tin
đó khác nhau sẽ dẫn đến nhận thức trong cùng một vấn đề khác nhau và tạo ra
hành vi khác nhau của một ngƣời đối với một vấn đề.
Trong hành vi mua hàng xanh, đã có nhiều nghiên cứu về mối liên hệ giữa
nhận thức về môi trƣờng và hành vi mua sản phẩm thân thiện với môi trƣờng. Đa
số các kết quả đều tìm thấy một mối liên hệ khắng khít giữa hai yêu tố trên.
Những nghiên cứu của Antil (1984), Kinnear và đồng sự (1974), Roberts và
Bacon (1997), Vanliere và Dunlap (1981) đã chỉ ra mối liên hệ tích cực giữa
nhận thức về môi trƣờng và hành vi thân thiện với môi trƣờng. Tổng hợp các
Page 24
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 24
nghiên cứu về thái độ quan tâm với môi trƣờng, quy phạm và giá trị, Ann
P.Minton và Randall L.Rose (1997) đã tóm tắt rằng những ngƣời có nhận thức về
các vấn đề môi trƣờng khác nhau và hậu quả hành vi của mình, nghĩ rằng nỗ lực
của cá nhân cũng có thể giúp giải quyết vấn đề, và sẵn sàng phân phối lại nguồn
lực (tiền, thời gian) để làm cho hành vi của mình trở nên thân thiện với môi
trƣờng. Thông qua khảo sát bằng việc gửi thƣ đến 500 ngƣời đóng vai trò là
ngƣời mua sắm chính trong gia đình tại đại học Southern, Ann P.Minton và
Randall L.Rose (1997) đã đƣa ra kết luận ngƣời tiêu dùng càng có nhiều mối
quan tâm đến môi trƣờng thì ngƣời đó sẽ càng sẵn lòng hơn trong việc thực hiện
hành vi tiêu dùng xanh, đặc biệt nhận thức về môi trƣờng cao sẽ có mức độ ủng
hộ đối với sản phẩm có khả năng tái chế và làm từ nguyên liệu tái chế cao hơn và
có xu hƣớng tìm kiếm thông tin về những sản phẩm thân thiện với môi trƣờng.
Nhƣ vậy, theo các nghiên cứu đã đƣợc tiến hành tại các nƣớc cho thấy
nhận thức cao về môi trƣờng sẽ làm cho con ngƣời có xu hƣớng thực hiện hành
vi tham gia bảo vệ môi trƣờng, trong nghiên cứu của Ann P.Minton (1997) còn
chỉ rõ các hành vi bao gồm cả việc tham gia vào một nhóm có liên quan đến vấn
đề môi trƣờng. Nhƣ vậy, xét trong bối cảnh Việt Nam, giả thuyết thứ hai đƣợc
đƣa ra:
Giả thuyết 2: Nhân viên văn phòng có nhận thức bảo vệ môi trường cao
thì sẽ mong muốn tham gia Văn phòng xanh và ủng hộ sử dụng sản phẩm xanh
dùng trong văn phòng.
Từ nhận thức về việc muốn bảo vệ môi trƣờng có thể ngƣời tiêu dùng sẽ
chuyển thành hành vi mua hàng xanh. Tuy nhiên, cũng đã có nhiều nghiên cứu
nhƣ của Jay (1990), Ottman (1992), Schlossberg (1991) cho rằng dù tỏ ra quan
tâm đến vấn đề môi trƣờng nhƣng ngƣời tiêu dùng vẫn không bằng lòng mua hay
bỏ ra một số tiền cao hơn để mua những sản phẩm thân thiện môi trƣờng. Giá cả
và chất lƣợng luôn có một sự đồng hành trong việc ra quyết định mua hàng của
ngƣời tiêu dùng, và đối với sản phẩm xanh cũng không phải là ngoại lệ. Nhìn
chung, với một sản phẩm đƣợc cho là xanh, thân thiện môi trƣờng đều có mức
giá chênh lệch cao hơn so với sản phẩm bình thƣờng. Tuy nhiên, với sản phẩm
tái chế có sự mâu thuẫn giữa ý kiến của Dassapa và Maggioni (1993) rằng
nguyên vật liệu tái chế thì rẻ hơn, trong khi Moore (1992) lại cho rằng nguyên
vật liệu tái chế thƣờng mắc hơn bình thƣờng, điều này sẽ ảnh hƣởng đến nhận
thức của ngƣời tiêu dùng về giá thành của sản phẩm tái chế. Guagnano (2001)
Page 25
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 25
trong cuộc nghiên cứu về việc sẵn sàng chi trả cho những sản phẩm làm từ giấy
tái chế đã chỉ ra rằng 86% đáp viên đồng ý trả thêm cho sản phẩm gia dụng làm
từ vật liệu tái chế. Đối với những sản phẩm tái chế, ngƣời tiêu dùng không những
có đánh giá tốt mà còn sẵn sàng trả cao hơn để bảo vệ môi trƣờng (Mobley,
1995). Mặt khác, theo khảo sát của Leila Hamzaoui Essoussi và Jonothan
D.Linton (2010) việc chi trả cao hơn cũng còn đƣợc ngƣời tiêu dùng quyết định
thông qua chất lƣợng của sản phẩm, tùy từng danh mục (categories) sản phẩm mà
mức độ rủi ro về chức năng khác nhau, ảnh hƣởng tới mức giá mà ngƣời tiêu
dùng chấp nhận chi trả. Mức độ rủi ro càng thấp thì ngƣời tiêu dùng càng có khả
năng chấp nhận chi trả cao cho sản phẩm đó. Ví dụ đối với giấy ngƣời tiêu dùng
có xu hƣớng chấp nhận trả mức giá cao hơn so với tất cả những sản phẩm khác vì
độ rủi ro khi sử dụng không cao. Ngoài ra, cuộc khảo sát này còn chỉ ra việc
khách hàng sẽ chuyển đồi từ mua thành không mua dù mức giá thay đổi nhỏ đối
với những sản phẩm có độ rủi ro về chức năng cao. Tuy nhiên nhìn chung, nếu có
nhận thức trong việc bảo vệ môi trƣờng, đa số ngƣời tiêu dùng đều chấp nhận chi
trả giá cao hơn cho một sản phẩm thân thiện với môi trƣờng. Theo Coddington
(1990), 67% ngƣời Mỹ đƣợc khảo sát vào năm 1989 đã cho biết chấp nhận trả giá
cao hơn 5-10% cho sản phẩm có tính bảo vệ môi trƣờng. Đến năm 1991, Suchard
và Polonsky (1991) lại cho biết những cá nhân có nhận thức về môi trƣờng sẵn
sàng trả cao hơn từ 15-20% cho sản phẩm xanh. Gần đây nhất, theo báo cáo của
TNS (2008) tại 17 quốc gia đã và đang phát triển (không bao gồm Việt Nam),
cho rằng ngƣời ta chấp nhận mức giá chênh lệch cho sản phẩm xanh nhiều nhất
là 5%, kế đến là 10%, chỉ 3 nƣớc thuộc châu Mỹ Latinh là có khoảng 15% chấp
nhận mức chênh lệch giá từ 20% trở lên. Do đó, giả thuyết thứ 3 đƣợc đặt ra xét
trong hoàn cảnh tại Việt Nam:
Giả thuyết 3: Giá cả cao hơn sản phẩm thường trong phạm vi từ 5%-10%
có thể làm Doanh nghiệp đổi sang sử dụng các sản phẩm xanh dùng trong văn
phòng nhiều hơn.
2.4.3. Kiến thức
Lý thuyết về hành vi cho rằng giữa kiến thức và hành vi có một mối liên
hệ tích cực (Hoch and Deighton, 1989; Park, Mothersbaugh, & Feick, 1994).
Trong quá trình quyết định mua hàng của ngƣời tiêu dùng, kiến thức đóng vai trò
quan trọng ảnh hƣởng đến việc tìm kiếm thông tin và đánh giá sản phẩm (cả yếu
tố bên trong và bên ngoài). Đối với lĩnh vực tiêu dùng xanh, sự liên hệ tích cực
Page 26
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 26
giữa kiến thức về môi trƣờng và hành vi có trách nhiệm với môi trƣờng đã đƣợc
Dispoto (1977) và Kilkeary (1975) chỉ ra trong nghiên cứu của mình. Tuy nhiên,
bằng chứng thực nghiệm đã cho thấy ngƣời tiêu dùng phần lớn là không thật sự
có đƣợc kiến thức khách quan đúng nhƣ mức độ và chất lƣợng mà họ mong
muốn (Alba and Huntchinson 1987, Heimbach, Johasson and MacLachlan 1989,
Alba 2000) Những điều này thƣờng dẫn đến sự đánh giá sai lầm của ngƣời tiêu
dùng về sản phẩm do hiểu nhầm về thuộc tính sản phẩm thông qua kiến thức bị
giới hạn. Thật vậy, cuộc nghiên cứu của Green Seal (2009) về National Green
Buying tiến hành với 1000 ngƣời tại Mỹ đã cho thấy cần có thêm sự giáo dục về
các tuyên bố xanh cho ngƣời tiêu dùng, bởi trong ba ngƣời thì có một ngƣời nói
rằng họ không biết làm sao để đánh giá các tuyên bố xanh của doanh nghiệp là
đúng hay sai và một trong 10 ngƣời nói rằng họ tin vào các tuyên bố xanh đó một
cách mù quáng. Để giảm thiểu rủi ro cho ngƣời tiêu dùng, các tiêu chí chung về
đánh giá bảo vệ môi trƣờng cần đƣợc áp dụng và phổ biến rộng rãi. Cũng trong
cuộc nghiên cứu của Green Seal (2009), 24% cho biết họ nhận diện các tuyên bố
xanh thông qua việc đọc bao bì sản phẩm. Một cuộc khảo sát năm 2007 của Viện
Natural Marketing cũng chỉ ra rằng 75% ngƣời tiêu dùng xanh đồng ý rằng nhãn
hay chứng nhận sản phẩm xanh thân thiện với môi trƣờng có thể làm tăng khả
năng mua sản phẩm của họ. Nhƣ vậy có thể thấy cung cấp kiến thức về sản phẩm
xanh một cách đáng tin cậy thông qua bao bì là cách nhanh nhất có thể tác động
đến hành vi tiêu dùng xanh. Giống nhƣ nhận xét của ông Valeries Davis, chủ tịch
của EnviroMedia sau cuộc khảo sát cho biết con ngƣời muốn tham gia bảo vệ
môi trƣờng nhƣng điều đó cần dễ dàng và có thể thực hiện đƣợc, vì thế doanh
nghiệp cần nêu rõ lợi ích xanh của sản phẩm, dịch vụ và thể hiện điều đó trên
tivi, bao bì và website để ngƣời tiêu dùng dẽ dàng tiếp cận và nhận biết. Do đó,
giả thuyết thứ tƣ đƣợc đề ra nhƣ sau:
Giả thuyết 4: Nhân viên văn phòng sẽ ưu tiên lựa chọn sử dụng sản phẩm
có tính chất "xanh" đã được chứng nhận, thể hiện rõ trên bao bì.
2.4.4. Yếu tố doanh nghiệp
Đồng thời với những yếu tố tâm lý tác động đến hành vi ủng hộ sử dụng
sản phẩm trong văn phòng xanh, là một cá thể trong môi trƣờng doanh nghiệp,
nhân viên văn phòng còn chịu ảnh hƣởng bởi các yếu tố từ phía doanh nghiệp.
Trƣớc tiên, ngƣời mua trong doanh nghiệp có ảnh hƣởng trực tiếp đến
hành vi sử dụng của ngƣời nhân viên văn phòng vì trong một tổ chức, ngƣời mua
Page 27
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 27
có vai trò chính yếu trong việc quyết định mua hàng. Hiểu đơn giản, không có
ngƣời mua thì dù có hội tụ đủ các yếu tố đƣa đến hành vi sử dụng sản phẩm xanh
trong văn phòng cũng khó thực hiện đƣợc, ngƣời mua là điều kiện giúp chuyển
thể nhu cầu sử dụng sản phẩm xanh của nhân viên văn phòng thành hành vi. Tuy
nhiên, nhƣ đã phân tích ở yếu tố tác động đến hành vi mua hàng của doanh
nghiệp, giữa ngƣời mua và nhân viên văn phòng còn chịu sự chi phối bởi chức
vụ, tùy theo mức độ tƣơng tác giữa ngƣời nhân viên văn phòng và ngƣời mua mà
thái độ ủng hộ sử dụng sản phẩm xanh có đƣợc chuyển thể thành hành vi hay
không.
Thứ hai, các yếu tố về chính sách hoạt trách nhiệm xã hội mà Doanh
nghiệp hiện đang phải thực hiện sẽ ảnh hƣởng đến nhận thức của ngƣời nhân
viên làm việc trong doanh nghiệp đó. Nhận thức của con ngƣời là một quá trình
đi từ 5 giác quan đến việc tổng hợp, tổ chức và diễn giải thông tin. Nhƣ vậy khi
các hoạt động của doanh nghiệp mang tính trách nhiệm đối với môi trƣờng và xã
hội tác động đến 5 giác quan của nhân viên, thêm vào đó các chƣơng trình đào
tạo kết hợp với học vấn sẵn có của ngƣời nhân viên sẽ có xu hƣớng làm cho quá
trình giải thích thông tin ảnh hƣởng tích cực lên nhận thức, từ đó tác động đến
hành vi sử dụng sản phẩm xanh của nhân viên văn phòng.
Cuối cùng, ngân sách cũng có thể đƣợc xem là một yếu tố ảnh hƣởng tới
nhận thức của nhân viên văn phòng trong nhận thức khi đánh giá mức giá của sản
phẩm. Cũng giống nhƣ mối liên hệ giữa thu nhập cá nhân và quyết định mua
hàng, trong trƣờng hợp này ngân sách của doanh nghiệp đƣợc so sánh tƣơng
đƣơng nhƣ khả năng chi trả của ngƣời nhân viên. Khi có nhu cầu về sản phẩm,
ngƣời mua thƣờng quan tâm đến chất lƣợng và giá, tùy từng mức thu nhập khác
nhau mà khoảng giá chấp nhận đƣợc cũng khác nhau. Nhƣ vậy, trong bối cảnh
thuộc doanh nghiệp, tùy mối quan tâm tới mức ngân sách khác nhau mà ngƣời
nhân viên có sự nhận thức khác nhau về mức giá chênh lệch là cao hay thấp.
Ngân sách của doanh nghiệp đƣợc xem nhƣ đồng nghĩa với tiền lƣơng của nhân
viên, nếu ngân sách phải chi lớn so với tình hình tài chính của doanh nghiệp, có
khả năng tiền lƣơng của nhân viên bị thu hẹp, quyền lợi về thu nhập bị ảnh
hƣởng sẽ tác động đến hành vi của nhân viên trong việc ủng hộ sử dụng sản
phẩm xanh dùng trong văn phòng.
Page 28
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 28
2.5. Mô hình mối liên hệ giữa các biến (Conceptual framework)
Hình 3: Mô hình nghiên cứu (Conceptual Framework)
Động cơ:
Bảo vệ sức khỏe
Môi trường làm
việc
Nhận thức:
Bảo vệ môi
trường
Giá
Chất lượng sản
phẩm
Kiến thức:
Eco-labels
Văn phòng xanh
Sử dụng
Không sử
dụng
YẾU TỐ TÁC ĐỘNG HÀNH VI
CỦA NHÂN VIÊN VĂN
PHÒNG
Người mua
Tổ chức:
Chính sách trách
nhiệm xã hội
Ngân sách của DN
Chương trình đào
tạo của DN
Chức vụ
Page 29
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 29
2.6. Kết luận.
Những nghiên cứu đƣợc thực hiện trƣớc đây đã đƣa ra các yếu tố gắn liền
với hành vi tiêu dùng xanh và những số liệu liên quan. Trong chƣơng này, các
yếu tố tƣơng tự cũng đƣợc đề cập đến để phân tích. Hành vi tiêu dùng xanh chủ
yếu đƣợc các nghiên cứu chứng minh là do ảnh hƣởng của các yếu tố tâm lý, đặc
biệt là nhận thức. Nhận thức về các vấn đề môi trƣờng luôn là yếu tố đƣợc nhắc
đến trong các nghiên cứu về tiêu dùng xanh. Nhận thức về giá và chất lƣợng từ
trƣớc đến nay luôn là yếu tố ảnh hƣởng đến tiêu dùng, và đối với việc thực hiện
hành vi thân thiện với môi trƣờng thông qua mua hàng xanh thì hai vấn đề này
cũng không đƣợc cho là ngoại lệ. Ngoài ra, động cơ về sức khỏe và kiến thức về
nhãn xanh cũng là một yếu tố gây ảnh hƣởng. Đặc biệt. trong trƣờng hợp sản
phẩm dùng trong văn phòng xanh, yếu tố doanh nghiệp cũng đƣợc xem xét nhƣ
là một tác động trực tiếp và gây ra ảnh hƣởng đến nhận thức, hành vi của nhân
viên văn phòng. Các yếu tố về môi trƣờng ảnh hƣởng đến hành vi mua hàng xanh
cũng đƣợc đƣa ra xem xét để cho thấy tầm quan trọng của mua hàng xanh mà
doanh nghiệp cần thực hiện. Các yếu tố bên trong (tổ chức, ngƣời mua) tác động
đến hành vi mua xanh của doanh nghiệp cũng đồng thời ảnh hƣởng hành vi của
nhân viên văn phòng trong tiêu dùng sản phẩm xanh. Xem xét hành vi nhân viên
trong mối liên hệ với doanh nghiệp để đƣa ra một cách đầy đủ các yếu tố tác
động đến việc sử dụng sản phẩm xanh dùng trong văn phòng.
Page 30
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 30
CHƢƠNG 3: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
3.1. Giới thiệu.
Chƣơng “Phƣơng pháp nghiên cứu” mô tả lại cách thức thu thập và xử lý
thông tin để trình bày kết quả theo mục tiêu của cuộc nghiên cứu. Mục đích của
chƣơng này là đƣa ra các định hƣớng rõ ràng trong việc tìm kiếm và thu thập
thông tin thứ cấp và sơ cấp, giúp kiểm định lại các giả thuyết đã đề ra. Cơ sở lý
luận về các yếu tố ảnh hƣởng đến hành vi tiêu dùng sản phẩm văn phòng xanh
của khối văn phòng đã đƣợc đề cập đến ở chƣơng trên cho thấy hành vi tiêu dùng
xanh bị ảnh hƣởng bởi nhận thức về môi trƣờng và sản phẩm xanh, động cơ sức
khỏe và các kiến thức về sản phẩm xanh. Ngoài ra, đối với việc sử dụng sản
phẩm văn phòng xanh của khối nhân viên văn phòng còn bị ảnh hƣởng từ yếu tố
doanh nghiệp. Những giả thuyết đƣợc nêu ra dựa trên cơ sở lý thuyết và các
nghiên cứu đã thực hiện tại nƣớc ngoài. Để xác định lại tại thị trƣờng Việt Nam
và kiểm định giả thuyết, nghiên cứu đƣợc tiến hành với phƣơng pháp đƣợc mô tả
ở chƣơng này.
3.2. Mô tả phƣơng pháp tổ chức thu thập thông tin
3.2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin thứ cấp
Những thông tin thứ cấp đã đƣợc thu thập từ internet thông qua các
website tin tức để có cái nhìn tổng quát về:
- Các yếu tố tác động hành vi tiêu dùng xanh.
- Phản ứng của ngƣời tiêu dùng Việt Nam đối với các sản phẩm xanh hiện
có.
- Tình hình áp dụng văn phòng xanh trên Thế giới và tại Việt Nam.
- Ngoài ra còn thu thập thông tin thứ cấp về các số liệu thống kê để xác
định mẫu nghiên cứu.
Thông tin đã đƣợc thu thập từ các nguồn:
Page 31
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 31
- Trang web về tin tức tổng hợp: www.vnxepress.net , www.tuoitre.vn
- Trang web giới thiệu Văn phòng xanh: www.wwf.panda.org ;
www.wwf.fi/green_office/ .
- Trang web tìm kiếm www.Scholar.google.com đƣợc dùng để tìm kiếm
những ấn phẩm khoa học đã đƣợc phát hành về chủ đề nghiên cứu hành vi
tiêu dùng xanh đƣợc thực hiện tại các nƣớc trên thế giới.
- Trang web thống kế của: Tổng cục thống kế: www.gso.gov.vn , Cục thống
kê thành phố Hồ Chí Minh: www.pso.hochiminhcity.gov.vn ;
Nhận thấy nguồn thông tin tìm kiếm từ dữ liệu thứ cấp không đủ để đƣa ra
kết luận về các yếu tố tác động đến hành vi sử dụng sản phẩm văn phòng xanh
của khối nhân viên văn phòng ở tại Việt Nam, nguồn dữ liệu sơ cấp đã đƣợc tiến
hành thu thập để mô tả các yếu tố tác động đến hành vi tiêu dùng sản phẩm văn
phòng xanh.
3.2.2. Phƣơng pháp thu thập thông tin sơ cấp
Phƣơng pháp thu thập thông tin sơ cấp đƣợc tiến hành bằng nghiên cứu
định tính đề nhận diện những yếu tố tác động đến hành vi sử dụng sản phẩm văn
phòng xanh tại Việt Nam và phƣơng pháp định lƣợng để xác định sự ảnh hƣởng
của các yếu tố đó và mức độ của chúng đối với nhân viên văn phòng trong việc
sử dụng sản phẩm văn phòng xanh.
Nghiên cứu định tính:
Để tìm hiểu vấn đề, đƣa ra các câu hỏi cho nghiên cứu định lƣợng sau này,
phƣơng pháp nghiên cứu định tính đã đƣợc thực hiện với hình thức nhóm chuyên
đề “focus group”. Các câu hỏi mở về chủ đề tiêu dùng sản phẩm xanh đƣợc đƣa
ra thảo luận trong nhóm. Vì thời gian và chi phí có giới hạn nên chỉ thực hiện
một nhóm chuyên đề với năm thành viên. Các ý kiến đƣợc ghi nhận sẽ kết hợp
với các ý kiến mà nguồn thông tin thứ cấp thu thập đƣợc để thực hiện bản khảo
sát sơ bộ.
Sau khi thực hiện bản khảo sát sơ bộ, đã tiến hành khảo sát trên 10 ngƣời
để thử nghiệm mức độ hợp lý của các câu hỏi, tính logic và hiệu quả của việc
khảo sát để hiệu chỉnh kịp thời.
Page 32
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 32
Nghiên cứu định lƣợng:
Nghiên cứu định lƣợng đã đƣợc tiến hành để thu thập nguồn thông tin sơ
cấp thông qua bản khảo sát đƣợc thiết kế và gửi tới các đối tƣợng của cuộc
nghiên cứu, qua đó mô tả đặc điểm của nhân viên văn phòng hiện nay trong vấn
đề tiêu dùng sản phẩm văn phòng xanh. Sau khi thực hiện bản khảo sát hoàn
chỉnh, khảo sát chính thức đã đƣợc tiến hành theo hai phƣơng pháp phỏng vấn cá
nhân (personal interviews) và phỏng vấn qua câu hỏi trực tuyến (online survey)
Phƣơng pháp phỏng vấn cá nhân Phƣơng pháp sử dụng survey online
Mô tả phương pháp:
Gặp mặt trực tiếp các đáp viên thuộc
mẫu nghiên cứu tại các văn phòng,
cao ốc văn phòng, quán cà phê để tiến
hành khảo sát.
Mô tả phương pháp:
Sử dụng chƣơng trình tạo survey
online, tạo bản khảo sát và gửi đƣờng
dẫn đến những địa chỉ email của
ngƣời đƣợc chọn là đáp viên theo
mẫu. Đƣờng dẫn đƣợc gửi kèm theo
một thƣ ngỏ để ngƣời nhận dễ theo
dõi và quyết định tham gia thực hiện
khảo sát.
Ưu điểm của phương pháp này:
- Thời gian và địa điểm linh động
cho phỏng vấn viên. Có thể nghiên
cứu tập trung tại một nơi với mẫu
đa dạng để tiết kiệm chi phí.
- Sử dụng đƣợc phƣơng tiện minh
họa trong quá trình phỏng vấn.
- Có thể trực tiếp quan sát, kiểm tra
và nhận định quá trình trả lời của
đáp viên.
- Trong quá trình phỏng vấn, đối
thoại trực tiếp có thể gợi mở
những ý tƣởng mới cho vấn đề
nghiên cứu.
Ưu điểm của phương pháp này:
- Thời gian linh động cho đáp viên,
nếu bản câu hỏi dài đáp viên có
thể chọn thời gian thích hợp và
dành nhiều thời gian để hoàn
thành bản khảo sát.
- Tiết kiệm đƣợc chi phí cho việc
tiến hành khảo sát.
- Thông tin về khảo sát đƣợc loan
truyền nhanh chóng đến đối tƣợng
cần nghiên cứu.
- Không bị ảnh hƣởng bởi phỏng
vấn viên làm sai lệch kết quả
Page 33
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 33
Nhược điểm:
- Giới hạn về thời gian phỏng vấn
- Sự đánh giá về tính chính xác,
trung thực của đáp viên tùy thuộc
vào kinh nghiệm cá nhân của
phỏng vấn viên.
Nhược điểm:
- Khó xác định đƣợc đúng đối tƣợng
mong muốn trả lời nghiên cứu.
- Tỷ lệ trả lời của đáp viên đƣợc gửi
bản khảo sát rất thấp và mất thời
gian chờ đợi.
- Không kiểm soát đƣợc mức độ
trung thực trong trả lời của đáp
viên
Bảng 1: Bảng so sánh phương pháp thực hiện.
3.3. Thiết kế nghiên cứu và chọn mẫu.
Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của đề tài này là khu vực thành phố Hồ Chí Minh.
Thành phố Hồ Chí Minh đƣợc xem là đầu tàu kinh tế của cả nƣớc Việt Nam,
đóng góp gần một phần tƣ tổng GDP của cả nƣớc. Vị trí địa lý thuận lợi nên
thành phố Hồ Chí Minh đóng vai trò là cửa ngõ giao thƣơng lớn nhất nƣớc, tập
trung đội ngũ lao động kỹ thuật của cả vùng Nam Bộ và cả nƣớc. Trong giai
đoạn 2000-2008 nền kinh tế của thành phố tăng trƣởng khá cao. Nền kinh tế đa
dạng nhiều lĩnh vực và dịch vụ chiếm tỷ trọng cao nhất, 51,1%. Theo số liệu
trong Niên giám thống kê xuất bản năm 2009 của Tổng Cục Thống Kê, tính tới
31 tháng 12 năm 2008 thành phố Hồ Chí Minh có 58 394 doanh nghiệp, tƣơng
đƣơng 28% tổng số doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam, chiếm tỷ lệ cao
nhất nƣớc. Dân số của thành phố chủ yếu là dân số trẻ, trong độ tuổi lao động
chiếm tỷ trọng lớn. Thu nhập bình quân đầu ngƣời là 2500USD/ năm, cao hơn cả
Hà Nội. Do đó tính đại diện của thành phố Hồ Chí Minh đối với mẫu khảo sát
cao hơn những tỉnh thành khác. Ngoài ra, còn vì sự thuận tiện và chi phí của cá
nhân ngƣời thực hiện khảo sát nên khu vực tiến hành tập trung tại thành phố
HCM.
Đối tƣợng nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu chính là các nhân viên làm việc tại các văn phòng,
các cao ốc văn phòng. Theo Straughan and Roberts (1999), các phân khúc thị
trƣờng đơn giản nhất là dựa theo nhân khẩu học, và các yếu tố nhân khẩu học của
Page 34
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 34
1 khách hàng xanh đó là : trẻ, thu nhập trung bình khá trở lên, có đƣợc đào tạo và
thƣờng là phụ nữ thành thị. Thành phố HCM có hơn 7 triệu dân, trong đó 48% là
nam giới, 52% là nữ giới, trong đó số ngƣời từ 20-44 tuổi là 2 995 279 ngƣời.
Với tỷ lệ 51,1% là nền kinh tế dịch vụ, ƣớc lƣợng trong số gần 3 triệu ngƣời sẽ
có 45% là nhân viên văn phòng. Với mức thu nhập bình quân đầu ngƣời của
thành phố Hồ Chí Minh là 25000USD/năm và có xu hƣớng đạt 3000USD/năm,
ƣớc lƣợng trong số nhân viên văn phòng sẽ có 95% ngƣời có thu nhập từ 4 triệu
trở lên. Để có công việc và mức lƣơng nhƣ trên, giả định 100% đều có trình độ
học vấn 12/12.
Vậy tổng mẫu nghiên cứu sẽ là:
N= 2995279*45%*95% = 1,280,481.773 (ngƣời)
Làm tròn số thành 1,280,482 ngƣời.
Ƣớc lƣợng quy mô mẫu1
Các kết quả nghiên cứu và các số đo đƣợc tính theo tỷ lệ % vì vậy quy mô mẫu
đƣợc xác định bằng công thức:
n = p.q.Z2/E
2
o n: số lƣợng đối tƣợng cần nghiên cứu của mẫu
o p: tỷ lệ của hiện tƣợng cần nghiên cứu,
o q = 1 – p: tỷ lệ của hiện tƣợng trái ngƣợc
o Z: sai số chuẩn (standard error) tùy theo yêu cầu của mức độ tin cậy
(confidence level)
o E: sai số cho phép khi ƣớc tính với tỉ lệ tổng thể
Trong nghiên cứu Marketing, ngƣời ta thƣờng đặt mức độ tin cậy ở 95%, nghĩa
là khi α = 5%. Khi (1-α) = 95% thì Z = 1,96.
Kết quả nghiên cứu có sai số cho phép là E= 6%
Chƣa có cuộc nghiên cứu nào về lƣợng nhân viên văn phòng sử dụng sản phẩm
xanh dùng trong văn phòng tại tp HCM, nên để có sai số mẫu nhỏ nhất thì phải
1 Nguồn: Trần Xuân Kiêm và Nguyễn Văn Thi, Nghiên cứu tiếp thị, NXB Lao động – Xã hội,2007, trang
186-192
Page 35
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 35
làm cho quy mô mẫu phải trở nên lớn nhất. Vì p + q = 100% = 1, vậy p=q= 0.5=
50%.
Nhƣ vậy, n = p.q.Z2/E
2 = (0.5*0.5*1.96
2)/0.06
2= 266.77
Tuy nhiên, vì giới hạn về thời gian, nhân lực và chi phí nên chỉ tiến hành khảo sát
trên 255 mẫu (95% của mẫu đại diện).
Phƣơng pháp chọn mẫu
Cuộc nghiên cứu đã áp dụng phƣơng pháp chọn mẫu theo quota (thuộc
phƣơng pháp chọn mẫu phi xác xuất)
Phân tầng theo khu vực tập trung cao ốc văn phòng:
o Khu vực 1: Quận 1,3: Nơi tập trung các cao ốc văn phòng quy mô lớn
nên có số lƣợng nhân viên văn phòng cao. Ngoài ra, so với mặt bằng
chung về vật giá khá đắt đỏ, thƣờng thì những ngƣời ở đây là những
ngƣời có thu nhập khá trở lên.
o Khu vực 2: Quận 10, Tân Bình: Là những quận có cao ốc văn phòng
quy mô vừa phải nhƣng còn thƣa thớt nên số lƣợng nhân viên văn
phòng ở mức trung bình, không quá đông.
o Khu vực 3: Quận 12, quận 7: Là vùng ven thành phố tuy nhiên hiện
nay cũng bắt đầu hình thành nên những khu văn phòng. Số lƣợng nhân
viên văn phòng ở mức thấp.
o Khu vực 4: Các quận khác: số cao ốc văn phòng và văn phòng nằm rải
rác, không tập trung.
Tỷ lệ % Số bản khảo sát
Quận 1,3 40% 102
Quận 10, TB 30% 77
Quận 12, 7 10% 25
Quận khác 20% 51
Bảng 2: Phân tầng mẫu theo quận
Page 36
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 36
3.4. Phƣơng pháp đánh giá kết quả
Kết quả thu đƣợc từ dữ liệu sơ cấp đã đƣợc mã hóa, nhập liệu và xử lý
bằng chƣơng trình Spss 11.5 để nhập và xử lý số liệu. Kết quả thu thập đƣợc
đƣợc đánh giá và phân tích bằng:
Giá trị trung bình: Dùng để phân tích xu hƣớng trung tâm của các biến
số sử dụng thang đo khoảng cách và tỷ lệ. Số trung bình là tổng số các giá
trị (hay trị số) chia cho số trƣờng hợp.
Độ lệch chuẩn: Độ lệch chuẩn là căn bậc hai của phƣơng sai cho biết bình
quân giá trị của các lƣợng biến cách giá trị trung bình chung là bao nhiêu
đơn vị. Độ lệch chuẩn đƣợc dùng để xác định mức độ ổn định của các giá
trị xoay quanh giá trị trung bình.
One Sample t-test: Dùng để kiểm định giả thuyết thứ 3 về giá chênh lệch
mà ngƣời tiêu dùng chấp nhận trả cho một sản phẩm văn phòng xanh. Sử
dụng phƣơng pháp so sánh trị trung bình của tổng thể với giá trị cụ thể đã
đƣợc đƣa ra từ cơ sở lý luận để kiẻm định giả thuyết.
3.5. Bảng câu hỏi
Bản khảo sát đƣợc thiết kế gồm 15 câu, gồm ba phần chính. Phần thứ nhất
đánh giá mức độ ảnh hƣởng của các yếu tố đến việc sử dụng văn phòng xanh.
Phần thứ hai đánh giá mức độ tƣơng tác giữa nhân viên và doanh nghiệp, xác
định mức độ tham gia của nhân viên văn phòng trong quyết định mua văn phòng
phẩm xanh. Cuối cùng là phần thông tin cá nhân để thu thập dữ liệu của đáp viên.
(Xem phụ lục Bản khảo sát)
Bản khảo sát sử dụng ba thang đo chính đó là thang đo khoảng, thang định
danh và thang tỷ lệ. Các câu hỏi đánh giá mức độ đều sử dụng thang đo của
Likert bậc 7, với mức độ 1 là ít đồng tình nhất và tới mức 7 là đồng tình nhiều
nhất. Riêng về nhận thức đối với môi trƣờng, đáp viên sẽ trả lời 6 câu hỏi đƣợc
chọn lọc từ thang đo nhận thức về môi trƣờng của Antil và Bennett (1979), 6 câu
hỏi chọn lọc để đo lƣờng nhận thức về môi trƣờng, doanh nghiệp bảo vệ môi
trƣờng, và ý thức bảo vệ môi trƣờng của cá nhân.
Page 37
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 37
3.6. Giới hạn của phƣơng pháp nghiên cứu và chọn mẫu.
Với phƣơng pháp và cách thức tiến hành chọn mẫu đã nêu sẽ đem lại một
vài giới hạn cần xem xét trƣớc khi áp dụng kết quả nghiên cứu. Nghiên cứu đƣợc
tiến hành chỉ ở phạm vi thành phố Hồ Chí Minh, tập trung ở một số quận chủ
yếu, do vậy khi đƣợc xem xét để áp dụng trên diện rộng tính bao quát của đề tài
có thể không đƣợc cao, cần xem xét kĩ lƣỡng trƣớc khi thực hiện. Ngoài ra, khảo
sát chỉ tiến hành với lƣợng mẫu nhỏ, lấy ngẫu nhiên, thuận tiện để tiết kiệm chi
phí nhƣng sẽ có thể dẫn tới sai số khi chọn mẫu. Phƣơng pháp đánh giá chỉ dựa
trên giá trị trung bình và độ lệch chuẩn để xác định xu hƣớng chung tâm, giúp
nhìn ra các nhận định chung trong khối văn phòng
Page 38
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 38
CHƢƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ ĐÁNH GIÁ
KẾT QUẢ
4.1. Kết quả nghiên cứu.
4.1.1. Thống kê mẫu khảo sát.
Bản khảo sát đƣợc gởi đến 255 đối tƣợng là nhân viên văn phòng tại thành
phố Hồ Chí Minh trong độ tuổi từ 20-50. Những ngƣời đƣợc phỏng vấn trực tiếp
đều đƣợc cung cấp đủ thời gian để suy nghĩ và trả lời đầy đủ các câu hỏi, không
bị giới hạn về thời gian. Những ngƣời tham gia khảo sát trực tuyến đều có sự linh
động về thời gian để suy nghĩ và trả lời đầy đủ các câu hỏi. Tất cả các bản khảo
sát đều đƣợc hồi đáp và đáp ứng yêu cầu không có câu trả lời nào bị bỏ qua. Kết
quả đã đƣợc kiểm tra để chắc chắn rằng không có đối tƣợng nào trả lời khảo sát
hai lần. 46% đối tƣợng trả lời là nam và 54% là nữ. Trong đó độ tuổi từ 20-30
chiếm tới 75% và số lƣợng là nhân viên chiếm 84%. Dƣới đây là bản thống kê số
liệu về mẫu khảo sát:
Đơn vị tính: % đáp viên
Giới tính (n=255, 0 missing)
Nam: 46
Nữ: 54
Tổng: 100
Độ tuổi (n=255, 0 missing)
1989-1980: 75
1979-1970: 21.5
1969-1960: 3.5
Tổng: 100
Chức vụ (n=255, 0 missing)
Nhân viên: 84
Quản lý: 13
Giám đốc: 3
Tổng: 100
Khu vực khảo sát (n=255, 0 missing)
Khu vực 1: 40
Khu vực 2: 30
Khu vực 3: 10
Khu vực 4: 20
Tổng: 100
Bảng 3: Thống kê số liệu mẫu khảo sát
Page 39
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 39
4.1.2. Mô tả kết quả khảo sát.
Yếu tố tác động hành vi sử dụng sản phẩm xanh.
N
Mean Mode Std.
Deviation Minimum Maximum
Valid Missing
1.1 Quan tâm đến sức khỏe
255 0 6.29 7 1.044 2 7
1.2 Quan tâm đến cơ sở vật chất
255 0 5.93 7 1.097 1 7
2.1 Mức độ ảnh hưởng của thiết bị văn phòng
255 0 5.33 7 1.437 1 7
2.2 Mức độ ảnh hưởng của văn phòng phẩm
255 0 5.04 5 1.540 1 7
3.1 Tài nguyên, năng lượng có giới hạn, cần tiết kiệm
255 0 6.37 7 .995 1 7
3.2 Những sản phẩm gây hại MT cần bị đánh thuế cao
255 0 5.86 7 1.247 2 7
3.3 NTD nên trả cao hơn cho sp ô nhiễm MT
255 0 4.33 6 2.006 1 7
3.4 DN cần sử dụng sản phẩm thân thiện MT
255 0 6.07 7 1.153 1 7
3.5 Cảm thấy xấu hổ khi làm việc tại DN gây ô nhiễm MT
255 0 5.25 7 1.622 1 7
3.6 Bảo vệ môi trường là việc của nhà nước
255 0 4.66 7 2.425 1 7
4.2 Lo ngại nguyên liệu ảnh hưởng chất lượng
255 0 5.05 5 1.485 1 7
4.3 Cháp nhận giá sản phẩm tái chế cao hơn sp thường
255 0 3.80 4 1.820 1 7
Page 40
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 40
6.1 Quan tâm đến khả năng chi trả của DN
255 0 5.32 6 1.388 1 7
6.2 Quan tâm đến giá sản phẩm
255 0 5.52 5(a)2 1.245 1 7
6.3 Quan tâm đến chất lượng sp
255 0 6.02 7 1.124 1 7
8.1 Mức độ ưu tiên với sp dán nhãn MT
255 0 5.31 5 1.421 1 7
8.2 Mức độ ưu tiên với sp được DN ghi trên bao bì “Sp thân thiện MT”
255 0 5.25 6 1.398 1 7
8.3 Mức độ ưu tiên với sp được ghi rõ trên bao bì và tài liệu Marketing vì sao là thân thiện MT
255 0 5.74 7 1.266 1 7
8.4 Mức độ ưu tiên với sp của DN có ISO về môi trường
255 0 5.78 7 1.278 1 7
Bảng 4: Thống kê mô tả: Các yếu tố thuộc tâm lý tác động đến hành vi sử dụng sản phẩm xanh của nhân viên văn phòng.
Bảng thống kê ở trên thể hiện giá trị trung bình (mean), giá trị đƣợc chọn
lựa nhiều nhất (mode), độ lệch chuẩn ( Std. Deviation) và giá trị nhỏ nhất đƣợc
chọn (Min), giá trị lớn nhất đƣợc chọn (Max). Nhìn vào bảng trên có thể thấy
đƣợc xu hƣớng trung tâm của các yếu tố tác động đến hành vi mua hàng của nhân
viên văn phòng thông qua giá trị trung bình. Ngoài ra, thông qua độ lệch chuẩn
cũng biết đƣợc các giá trị dao động quanh giá trị trung bình là cao hay thấp.
Thang đo đƣợc quy định với mức 1 là sự đồng tình thấp nhất và mức 7 là cao
nhất. Riêng đối với câu “3.6 Bảo vệ môi trƣờng là việc của nhà nƣớc và doanh
nghiệp, không liên quan đến cá nhân tôi” đƣợc mã hóa ngƣợc lại, với sự đồng
tình cao nhất là 1 và đồng tình thấp nhất là 7. Mức 4 là mức trung bình, thể hiện
sự phân vân, không rõ hoặc không biết.
2(a) Có nhiều giá trị mode, ở đây hiển thị giá trị mode nhỏ nhất (Multiple Modes exist. The smallest value
is shown)
Page 41
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 41
Đối với các yếu tố thuộc về động cơ đã nêu ở giả thuyết thứ nhất, xét từ
câu 1.1 đến 2.2, giá trị trung bình đều đạt trên 5, nghĩa là có sự đồng tình trong
việc quan tâm đến sức khỏe và cơ sở vật chất khi làm việc, đồng thời mức độ ảnh
hƣởng của khí thải từ các thiết bị văn phòng và hóa chất làm văn phòng phẩm
cũng đƣợc ngƣời nhân viên văn phòng nhận thức khá cao. Câu trả lời đƣợc lựa
chọn nhiều nhất cho các câu hỏi hầu hết đều nằm ở mức đồng tình cao nhất (mức
7), ngoại trừ việc hóa chất làm ảnh hƣởng đến sức khỏe câu trả lời đƣợc chọn
nhiều nhất chỉ ở mức 5. Để chọn sự đồng tình cao nhất nghĩa là ngƣời đáp viên sẽ
trả lời ngay và không chút do dự. Điều đó cho thấy mối quan tâm về sức khỏe, cơ
sở vật chất của khối văn phòng khi làm việc, và nhận thức về khí thải của thiết bị
văn phòng gây ảnh hƣởng tiêu cực cho sức khỏe là rất cao. Theo kết quả khảo
sát, mức độ quan tâm đến sức khỏe ở mức 7 chiếm 60%. Quan tâm đến cơ sở vật
chất nơi làm việc ở mức đồng tình cao nhất chỉ chiếm 38% nhƣng vẫn đạt mức tỷ
lệ nhiều nhất so với các mức đánh giá còn lại. Đối với đánh giá về mức độ ảnh
hƣởng do khí thải của thiết bị văn phòng lên sức khỏe, 74% ngƣời đƣợc phỏng
vấn cho rằng có ảnh hƣởng, trong đó 26% đánh giá sự ảnh hƣởng này ở mức cao
nhất. Tỷ lệ cho rằng hóa chất làm nguyên vật liệu ảnh hƣởng đến sức khỏe chiếm
70%, nhƣng mức đánh giá nhiều nhất là mức 5, chiếm 29%
Đối với yếu tố nhận thức về môi trƣờng nêu lên trong giả thuyết thứ 2, xét
từ câu 3.1 đến 3.6, giá trị trung bình đều cao hơn 4, trong đó câu trả lời đƣợc
chọn nhiều nhất cũng nằm ở mức 7 là mức độ đồng tình cao nhất thể hiện sự
khẳng định trong câu trả lời của đáp viên. Nghĩa là, nhìn chung khối văn phòng
đều có nhận thức tích cực nhất định trong việc bảo vệ môi trƣờng. Các yếu tố
nhận thức đƣợc chọn lọc theo 6 câu trong đó bao gồm đánh giá về tình hình môi
trƣờng chung, nhận thức đối với sản phẩm, giá cả, doanh nghiệp thực hiện bảo vệ
môi trƣờng và nhận thức cá nhân trong bảo vệ môi trƣờng. Đối với nhận thức
chung về tình hình môi trƣờng, giá trị trung bình cao gần bằng mức 7 thể hiện xu
hƣớng chung của nhân viên văn phòng là có nhận thức cao trong việc bảo vệ môi
trƣờng. Kết quả khảo sát cho thấy đa số đáp viên đều chọn sự đồng tình cao nhất
ở mức 7 với tỷ lệ 63%. Đối với sản phẩm gây hại cho môi trƣờng cũng đƣợc sự
đồng thuận (42% cho mức độ đồng tình cao nhất) cho việc sản phẩm đó phải bị
đánh thuế cao, giá trị trung bình cao gần bằng mức 6 trong thang đánh giá sự
đồng tình. Ở cƣơng vị là một ngƣời nhân viên làm việc tại văn phòng của các
doanh nghiệp, mức độ đồng tình trong việc Doanh nghiệp nên sử dụng sản phẩm
xanh bất cứ khi nào có thể trong quá trình hoạt động đƣợc khối văn phòng đánh
Page 42
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 42
giá khá cao. Giá trị trung bình cho yếu tố này đạt trên mức 6, mức độ đánh giá
đƣợc chọn nhiều nhất là mức 7 với tỷ lệ 50% thể hiện sự chắc chắn của giới văn
phòng trong câu trả lời. Xu hƣớng chung thể hiện qua giá trị trung bình bằng 5.25
cũng cho thấy giới nhân viên văn phòng đồng tình với việc cảm thấy xấu hổ khi
phải làm việc tại một doanh nghiệp gây ô nhiễm. Riêng đối với yếu tố liên quan
đến cá nhân trong việc bảo vệ môi trƣờng, nhận thức của giới văn phòng có tích
cực, nhƣng vẫn chƣa thực sự là cao. Việc nên chi trả cao hơn cho sản phẩm ô
nhiễm môi trƣờng nhận đƣợc sự đồng tình từ phía nhân viên văn phòng chỉ với
mức giá trị trung bình là 4.33, câu trả lời đƣợc chọn lựa nhiều nhất chỉ ở mức 6
nghĩa là chƣa có đƣợc nhiều sự dứt khoát trong câu trả lời, những ngƣời hoàn
toàn đồng ý cho nhận định này chỉ chiếm 15% trên tổng mẫu. Ý thức về vai trò
cá nhân trong việc bảo vệ môi trƣờng cũng chƣa cao, giá trị trung bình đo đƣợc
của yếu tố này bằng 4.66 cho thấy xu hƣớng chung trong nhận thức của giới văn
phòng về việc này vẫn chƣa đƣợc phân định rõ ràng. Tuy nhiên, 41% chọn mức
độ không đồng tình cao nhất cho nhận định “Bảo vệ môi trƣờng là việc của nhà
nƣớc”, để đƣa ra quyết định đồng tình hay không với mức độ cao nhất sẽ không
có sự do dự trong câu trả lời, điều này thể hiện phần đông giới văn phòng có một
nhận định chắc chắn về vai trò của cá nhân trong công tác bảo vệ môi trƣờng.
Ngoài nhận thức bảo vệ môi trƣờng, nhận thức về giá và chất lƣợng sản
phẩm cũng đƣợc đo lƣờng để đánh giá mức độ ảnh hƣởng trong hành vi của nhân
viên văn phòng. Trong các yếu tố đƣợc quan tâm khi lựa chọn sử dụng sản phẩm
xanh, xu hƣớng chung cho thấy chất lƣợng là yếu tố đƣợc quan tâm hàng đầu, giá
trị trung bình 6.02 với số câu trả lời đƣợc chọn chiếm đa số ở mức 7 thể hiện
nhiều ngƣời đồng tình ở mức độ rất cao. Yếu tố thứ hai đƣợc khối văn phòng
quan tâm đến là giá của sản phẩm, với giá trị trung bình cho thấy xu hƣớng
chung quan tâm đến yếu tố này nằm ở mức 5.52 trong thang đánh giá. Trong việc
chọn sử dụng sản phẩm xanh, khối văn phòng nhìn chung là ít quan tâm đến khả
năng chi trả của doanh nghiệp so với yếu tố giá và chất lƣợng, tuy nhiên mức độ
quan tâm đối với yếu tố này cũng đạt mức đánh giá trung bình là trên 5 (Tỷ lệ cụ
thể đƣợc thể hiện trong Phụ lục Hình Mức độ quan tâm đến các yếu tố trong việc
lựa chọn và sử dụng sản phẩm xanh). Đối với sản phẩm tái chế, việc lo ngại về
nguyên liệu tái chế sẽ ảnh hƣởng đến chất lƣợng sản phẩm nhìn chung vẫn tồn tại
khá cao trong nhận thức của khối nhân viên văn phòng với giá trị trung bình là
5.05. Mặc dù 69% đồng ý lo ngại chất liệu tái chế ảnh hƣởng chất lƣợng sản
phẩm, nhƣng câu trả lời đƣợc chọn nhiều nhất cho điều này chỉ ở mức 5, cho
Page 43
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 43
thấy không có sự khẳng định rõ ràng trong nhận thức này, ngƣời tiêu dùng vẫn
không thực sự chắc chắn nguyên vật liệu tái chế có thể gây ảnh hƣởng cho chất
lƣợng hay không. Bên cạnh đó, giá trị trung bình bằng 3.8 cho thấy đối với giá
của sản phẩm tái chế khối văn phòng nhìn chung không chấp nhận giá cao hơn
giá sản phẩm bình thƣờng. Câu trả lời đƣợc chọn nhiều nhất nằm ở mức đánh giá
thứ 4, nghĩa là có sự trung lập trong ý kiến của khối văn phòng. Ngoài ra, độ lệch
chuẩn ở mức khá cao (1.82) cho thấy có sự dao động mạnh quanh giá trị trung
bình, nghĩa là đối với việc chấp nhận giá sản phẩm tái chế cao hơn sản phẩm
thƣờng còn bị phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác.
Đối với giả thuyết thứ tƣ, kết quả khảo sát đƣợc xét từ câu 8.1 đến 8.4.
Những yếu tố tạo sự tin tƣởng cho việc sử dụng sản phẩm xanh thông qua việc
thể hiện rõ trên bao bì đều nhận đƣợc xu hƣớng chung trong sự ƣu tiên lựa chọn
khá cao với các giá trị trung bình đều từ mức mức 5 đến gần 6. Trong đó yếu tố
về ISO và việc ghi rõ vì sao thân thiện với môi trƣờng đều đƣợc sự đồng thuận
cao nhất, mức độ ƣu tiên đƣợc chọn nhiều nhất cũng đạt ở mức 7, nghĩa là sự
chắc chắn trong ƣu tiên đƣợc thể hiện rõ ràng trong quyết định của khối văn
phòng đối với hai yếu tố này. Tỷ lệ chọn mức ƣu tiên cao nhất với hai yếu tố này
lần lƣợt là 38% và 34%. Đối với việc ƣu tiên chọn sản phẩm đƣợc doanh nghiệp
ghi trên bao bì là “thân thiện với môi trƣờng”, sự ƣu tiên trong quyết định sử
dụng với những sản phẩm này thấp nhất so với 3 yếu tố còn lại. Tuy nhiên, câu
trả lời đƣợc chọn lựa nhiều nhất nằm ở mức 6, vẫn cao hơn so với yếu tố sản
phẩm đƣợc dán nhãn xanh chỉ đạt mức 5. Tỷ lệ ngƣời cho rằng ƣu tiên chọn sản
phẩm dán nhãn xanh với mức độ ƣu tiên cao nhất chỉ chiếm 25% và với việc
doanh nghiệp ghi trên bao bì sản phẩm là “thân thiện môi trƣờng” chiếm 22%.
Page 44
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 44
Mức độ tham gia vào các hoạt động mua hàng
N Mean Mode Std.
Deviation Minimum Maximum
Valid Missing
Mức độ dễ dàng trong tương tác với người quyết định mua hàng
255 0 3.88 4 1.553 1 7
Mức độ tham gia vào “Nêu ý thức mua sản phẩm”
255 0 4.28 5 1.653 1 7
Mức độ tham gia “Mô tả nhu cầu đối với sản phẩm”
255 0 4.67 5 1.542 1 7
Mức độ tham gia vào “Xác định quy cách kỹ thuật của sản phẩm”
255 0 4.26 4(a)3 1.772 1 7
Mức độ tham gia “Tìm kiếm người bán”
255 0 3.69 4 1.864 1 7
Mức độ tham gia “Đánh giá sản phẩm đã mua”
255 0 4.48 5 1.779 1 7
Bảng 5: Thống kê mô tả: Mức độ tham gia của nhân viên văn phòng trong quá trình
mua sản phẩm văn phòng xanh.
Để xác định vai trò của nhân viên văn phòng trong quyết định mua hàng
xanh, từng nhân viên tự đánh giá mức độ tham gia của mình trong quá trình mua
sản phẩm văn phòng cũng đƣợc khảo sát. Xu hƣớng trung tâm cho thấy qua giá
trị trung bình của mức độ tham gia vào các giai đoạn mua hàng hầu hết đều trên
mức trung bình là 4, thể hiện sự có tham gia vào việc mua sản phẩm dùng trong
văn phòng. Trong đó mức độ tham gia nhiều nhất thể hiện ở giai đoạn “Mô tả
nhu cầu với sản phẩm”, chiếm tỷ lệ 57,6% của khối văn phòng. Chỉ riêng giai
đoạn tìm kiếm ngƣời bán thì khối văn phòng ít tham gia, chỉ 34,9% cho rằng có
tham gia vào giai đoạn này. Với từng giai đoạn khác nhau mức độ tham gia vào
nhiều ít khác nhau nhƣng nhìn chung tỷ lệ ngƣời cho rằng có tham gia vào các
3 (a) Có nhiều giá trị mode, ở đây hiển thị giá trị mode nhỏ nhất (Multiple Modes exist. The smallest
value is shown)
Page 45
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 45
hoạt động này chiếm tƣơng đƣơng 50% khối văn phòng (Xem Phụ lục Biểu đồ
10).
Mức độ ủng hộ sản phẩm xanh dùng trong văn phòng.
Biểu đồ 1: Giá trị trung bình của các mức độ ủng hộ sử dụng sản phẩm xanh
Đánh giá chung về mức độ ủng hộ sử dụng sản phẩm xanh dùng trong văn
phòng, không tính tới các yếu tố ảnh hƣởng khác, nhìn chung đƣợc sự ủng hộ rất
cao. Biểu đồ 1 cho thấy xu hƣớng trung tâm thông qua giá trị trung bình trên
dƣới mức 6, gần với mức ủng hộ cao nhất là mức 7, nghĩa là sự đồng thuận trong
giới văn phòng rất cao trong việc doanh nghiệp nên chuyển sang sử dụng sản
phẩm xanh dùng trong văn phòng. Mức ủng hộ cao nhất trong việc chuyển sang
sử dụng sản phẩm xanh nói chung chiếm trên 40% và sản phẩm tái chế nói riêng
chiếm 32%. Mức ủng hộ đƣợc chọn nhiều nhất cho cả 4 yếu tố trên đều thuộc
mức 7, là mức cao nhất trong thang đo sự ủng hộ. Để quyết định chọn mức 7
trong thang đo nghĩa là đáp viên có sự dứt khoát, quyết định nhanh chóng không
do dự, cho thấy sự ủng hộ tuyệt đối đối với việc chuyển sang sử dụng sản phẩm
xanh dùng trong văn phòng.
6.08 6.03 5.875.4
0
1
2
3
4
5
6
7
Mức độ ủng hộ chuyển sang sử dụng văn phòng
phẩm xanh
Mức độ ủng hộ chuyển sang sử dụng thiết bị văn
phòng xanh
Mức độ ủng hộ chuyển sang sử
dụng dụng cụ văn phòng xanh
Ủng hộ và sử dụng sản phẩm
tái chế
Page 46
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 46
Biểu đồ 2: Tỷ lệ % của mức độ mong muốn tham gia Văn phòng xanh.
Biểu đồ trên cho thấy mức độ mong muốn đƣợc trở thành thành viên của
văn phòng xanh. Giá trị trung bình của mức độ mong muốn trở thành thành viên
Văn phòng xanh ở mức 5.71 cho thấy đa số nhân viên khối văn phòng với hiểu
biết về mục tiêu hoạt động của mô hình Văn Phòng Xanh đều có mong muốn
đƣợc tham gia. Với hiểu biết về chức năng và tiêu chí hoạt động của mô hình
này, mức độ mong muốn đƣợc tham gia chiếm tỷ lệ 83.5%. Mong muốn đƣợc
tham gia vào văn phòng xanh có thể bị ảnh hƣởng bởi nhiều yếu tố khác nhau,
trong đó bao gồm cả việc quan tâm cao vể vấn đề môi trƣờng, muốn đóng góp để
bảo vệ môi trƣờng thông qua doanh nghiệp mà nhân viên văn phòng đang làm
việc. Chính vì vậy, mức độ mong muốn cao trong việc tham gia văn phòng xanh
cũng phần nào phản ánh mức độ ủng hộ cho việc sử dụng sản phẩm xanh trong
văn phòng
4.2. Phân tích và Đánh giá kết quả nghiên cứu.
Giả thuyết 1: Sức khỏe và môi trường làm việc là 2 yếu tố quan
trọng nhất tác động đến nhu cầu sử dụng sản phẩm văn phòng
xanh của nhân viên văn phòng.
Theo kết quả khảo sát đã nêu có thể thấy tỷ lệ ngƣời quan tâm đến sức
khỏe và môi trƣờng làm việc trong giới văn phòng là rất cao (93% với yếu tố sức
khỏe và 83.3% với yếu tố cơ sở vật chất). Với mối quan tâm về sức khỏe tại nơi
làm việc, nhân viên văn phòng cũng nhận thức đƣợc rằng khí thải từ thiết bị văn
0.782.75
12.94
23.53
28.63
31.37
Rất không mong muốn
Tương đối không mong muốn
Hơi không mong muốn
Phân vân
Hơi mong muốn
Tương đối mong muốn
Rất mong muốn
Page 47
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 47
phòng và hóa chất trong nguyên liệu làm văn phòng phẩm sẽ gây ảnh hƣởng tới
sức khỏe. Để xem xét mối tƣơng quan giữa việc quan tâm đến sức khỏe và cơ sở
vật chất nơi làm việc với sự ủng hộ chuyển sang sử dụng sản phẩm xanh dùng
trong văn phòng, kết quả đƣợc thể hiện trong 4 biểu đồ sau:
Biểu đồ 3: Tỷ lệ quan tâm sức khỏe, CSVC và ủng hộ Văn phòng phẩm xanh
Biểu đồ 4: Tỷ lệ giữa đánh giá mức ảnh hưởng của hóa chất làm văn phòng phẩm tới
sức khỏe và Mức độ ủng hộ văn phòng phẩm xanh.
1.18
2.35
5.10
10.59
0.00
0.78
0.78
5.88
7.06
5.10
1.57
1.18
4.31
6.27
14.51
0.00
0.39
2.75
5.49
9.41
9.80
1.57
5.10
6.27
32.55
0.39
0.78
3.14
6.67
14.51
20.00
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70%
Rất không quan tâm
Tương đối không quan tâm
Hơi không quan tâm
Bình thường
Hơi quan tâm
Tương đối quan tâm
Rất quan tâm
Rất không quan tâm
Tương đối không quan tâm
Hơi không quan tâm
Bình thường
Hơi quan tâm
Tương đối quan tâm
Rất quan tâm
Quan tâm
đến s
ức k
hỏe
Quan tâm
cơ
sở
vật chất
Rất không ủng hộ
Tương đối không ủng hộ
Hơi không ủng hộ
Không ý kiến
Hơi ủng hộ
Tương đối ủng hộ
Rất ủng hộ
0.39
1.96
1.18
1.96
6.67
4.71
2.75
0.39
1.57
3.53
3.53
7.84
6.67
4.31
0.39
3.92
3.92
5.10
12.55
8.63
10.98
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%
Rất không ảnh hưởng
Tương đối không ảnh hưởng
Không ảnh hưởng
Bình thường
Hơi ảnh hưởng
Tương đối ảnh hưởng
Rất ảnh hưởng
Mứ
c đ
ộ ả
nh h
ưở
ng c
ủa h
óa c
hất là
m V
ăn
phòng p
hẩm
Rất không ủng hộ
Tương đối không ủng hộ
Hơi không ủng hộ
Không ý kiến
Hơi ủng hộ
Tương đối ủng hộ
Rất ủng hộ
Page 48
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 48
Kết quả từ hình 3 cho thấy đối với văn phòng phẩm xanh, những ngƣời
quan tâm đến yếu tố sức khỏe và cơ sở vật chất càng nhiều thì mức độ ủng hộ
chuyển sang sử dụng sản phẩm xanh càng cao. Hình 4 thể hiện nếu nhân viên văn
phòng nhận thức đƣợc sự ảnh hƣởng của hóa chất làm văn phòng phẩm tới sức
khỏe thì sẽ có sự ủng hộ cao trong việc sử dụng sản phẩm xanh. Tuy nhiên, với
nhận thức sự ảnh hƣởng của hóa chất làm văn phòng phẩm tới sức khỏe là có
nhƣng không cao (mức độ đánh giá sự ảnh hƣởng chỉ ở mức thứ 5 trong thang đo
7, với mức 7 là mức cao nhất) lại tƣơng đƣơng với tỷ lệ ủng hộ mức độ sử dụng
văn phòng phẩm cao nhất (12.5%). Sự chênh lệch này cho thấy ngoài yếu tố sức
khỏe, kiến thức và nhận thức của nhân viên văn phòng cũng có tác động trong
việc ủng hộ sử dụng sản phẩm xanh. Các nghiên cứu gần đây cho biết sức khỏe
của nhân viên làm việc trong các văn phòng kín có thể bị ảnh hƣởng bởi khí thải
của thiết bị văn phòng và các hóa chất làm văn phòng phẩm. Tuy nhiên, những
hóa chất làm văn phòng phẩm có mức độ ảnh hƣởng không cao, không nguy hại
nhiều đến sức khỏe và không gây ra những triệu chứng nghiêm trọng lâu dài.
Đánh giá sự ảnh hƣởng ở mức 5 nhiều nhất cho thấy với mối quan tâm về sức
khỏe cao, khối văn phòng đã tự trang bị hiểu biết về các yếu tố ảnh hƣởng sức
khỏe rất rõ ràng. Vì vậy, hiểu rõ tính chất của sự ảnh hƣởng do hóa chất làm văn
phòng phẩm gây ra, kết hợp với nhận thức cần phải bảo vệ môi trƣờng nên tỷ lệ
ủng hộ chuyển sang sử dụng văn phòng phẩm ở xanh ở nhóm này đạt mức cao
nhất. Bên cạnh đó, với nhóm ngƣời cho rằng hóa chất làm văn phòng phẩm rất
ảnh hƣởng đến sức khỏe cũng chiếm tỷ lệ ủng hộ sử dụng cao thứ nhì (11%),
điều này thể hiện sức khỏe vẫn là một yếu tố động cơ chính ảnh hƣởng đến mức
độ ủng hộ sử dụng sản phẩm văn phòng phẩm xanh.
Page 49
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 49
Biểu đồ 5: Tỷ lệ quan tâm sức khỏe, CSVC và Ủng hộ sử dụng thiết bị văn phòng xanh.
Biểu đồ 6: Tỷ lệ hiểu biết về khí thải của thiết bị văn phòng ảnh hưởng sức khỏe và Mức
độ ủng hộ sử dụng thiết bị văn phòng xanh.
Theo biểu đồ thứ 5, đối với thiết bị văn phòng xanh, những ngƣời quan
tâm đến yếu tố sức khỏe và cơ sở vật chất càng nhiều thì sự ủng hộ cho việc
chuyển sang sử dụng thiết bị văn phòng xanh càng cao. Hình 6 thể hiện tỷ lệ ủng
hộ sử dụng thiết bị văn phòng phẩm xanh gia tăng theo sự nhận biết về việc khí
thải của thiết bị văn phòng có ảnh hƣởng sức khỏe. Với những ngƣời có nhận
thức về sự ảnh hƣởng này cao trên mức bình thƣờng, tỷ lệ ủng hộ với việc
0.39
0.39
1.18
3.53
3.53
7.84
0.00
0.39
2.75
4.71
4.31
4.71
0.00
0.78
0.78
4.71
8.24
14.51
0.00
1.18
1.18
7.45
10.20
9.02
0.00
0.39
1.96
3.92
6.67
32.16
0.39
0.78
3.14
5.49
14.90
20.39
0% 20% 40% 60% 80%
Rất không quan tâm
Tương đối không quan tâm
Hơi không quan tâm
Bình thường
Hơi quan tâm
Tương đối quan tâm
Rất quan tâm
Rất không quan tâm
Tương đối không quan tâm
Hơi không quan tâm
Bình thường
Hơi quan tâm
Tương đối quan tâm
Rất quan tâm
Quan t
âm
đến s
ức k
hỏe
Quan t
âm
cơ
sở
vật
chất
Rất không ủng hộ
Tương đối không ủng hộ
Hơi không ủng hộ
Không ý kiến
Hơi ủng hộ
Tương đối ủng hộ
Rất ủng hộ
0.39
1.18
0.39
1.57
6.27
3.92
3.14
0.00
0.39
2.75
6.67
7.45
6.67
5.10
0.78
1.18
2.75
5.10
7.45
11.76
16.08
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30%
Rất không ảnh hưởng
Tương đối không ảnh hưởng
Không ảnh hưởng
Bình thường
Hơi ảnh hưởng
Tương đối ảnh hưởng
Rất ảnh hưởng
Mứ
c đ
ộ ả
nh h
ưở
ng c
ủa thiế
t bị văn p
hòng
Rất không ủng hộ
Tương đối không ủng hộ
Hơi không ủng hộ
Không ý kiến
Hơi ủng hộ
Tương đối ủng hộ
Rất ủng hộ
Page 50
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 50
chuyển sang sử dụng thiết bị văn phòng xanh từ mức 6 trở lên chiếm tới 55%.
Nhƣ vậy, có thể thấy mối quan tâm về sức khỏe khi làm việc tại văn phòng là cao
nhất, trong đó mức độ đánh giá sự ảnh hƣởng của khí thải do thiết bị văn phòng
gây ra cao hơn sự ảnh hƣởng bởi hóa chất, nguyên vật liệu làm văn phòng phẩm
đối với sức khỏe.
Nhƣ vậy đã có thể kết luận mức độ ủng hộ sử dụng sản phẩm của khối văn
phòng bị chi phối bởi động cơ sức khỏe và cơ sở vật chất. Để bảo vệ sức khỏe
ngƣời ta mong muốn chuyển sang sử dụng sản phẩm dùng trong văn phòng xanh,
tuy nhiên, mức độ mong muốn đó là cao hay thấp vẫn còn phụ thuộc bởi những
yếu tố khác là kiến thức và nhận thức về bảo vệ môi trƣờng.
Giả thuyết 2: Nhân viên văn phòng có nhận thức bảo vệ môi trường
cao thì sẽ mong muốn tham gia Văn phòng xanh và ủng hộ sử dụng
sản phẩm xanh dùng trong văn phòng.
Giá trị trung bình đƣợc phân tích ở phần “Mô tả kết quả khảo sát” đã cho
thấy nhận thức về môi trƣờng của khối văn phòng rất cao. Tƣơng tự, với kết quả
cho việc ủng hộ sử dụng sản phẩm văn phòng xanh, mức độ ủng hộ trung bình
cũng từ mức đánh giá thứ 5 trở lên. Theo Ann P.Minton và Randall L.Rose
(1997) thì việc mua hàng xanh bị ảnh hƣởng mạnh bởi yếu tố quan tâm đến môi
trƣờng, mối quan tâm đến môi trƣờng càng lớn ngƣời ta càng có xu hƣớng thể
hiện bằng hành động. Dựa trên kết quả nghiên cứu có thể thấy hiện tại nhận thức
của khối văn phòng về môi trƣờng là khá cao và họ cũng có sự ủng hộ cao cho
việc chuyển sang sử dụng văn phòng phẩm xanh tại văn phòng. Nhận thức về vấn
đề tài nguyên môi trƣờng và việc mà những doanh nghiệp nên làm thì cao nhƣng
nhận thức về mỗi cá nhân nên làm trong vấn đề môi trƣờng lại kém hơn. Điều đó
cho thấy kiến thức chung về môi trƣờng bị ảnh hƣởng bởi các phƣơng tiện truyền
thông và các vấn đề liên quan đến môi trƣờng ở địa phƣơng. Khối nhân viên văn
phòng có học vấn đều có khả năng tiếp cận những thông tin truyền thông khá dễ
dàng, chính vì vậy nhận thức bảo vệ môi trƣờng bị ảnh hƣởng bởi yếu tố khách
quan. Mặt khác, với mục tiêu bảo vệ môi trƣờng nhƣng ảnh hƣởng trực tiếp tới
cá nhân, đặt biệt là ảnh hƣởng đến tài chính của cá nhân (cần trả tiền cao hơn cho
một sản phẩm gây ô nhiễm) thì sự đồng thuận có suy giảm, giá trị trung bình chỉ
còn 4.33. Vẫn còn tồn tại một số lƣợng lớn ngƣời cho rằng bảo vệ môi trƣờng là
việc của nhà nƣớc và doanh nghiệp. Tuy nhiên, xét trong trƣờng hợp sử dụng sản
phẩm xanh cho văn phòng, nhận thức nhƣ vậy cũng không hẳn mang lại tác động
Page 51
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 51
xấu. Bởi chiếm số lƣợng lớn trong khối văn phòng vẫn cho rằng bản thân nên có
trách nhiệm trong việc bảo vệ môi trƣờng, ý thức đƣợc trách nhiệm cá nhân, họ
sẽ có xu hƣớng hành động để thể hiện mối quan tâm môi trƣờng thông qua việc
ủng hộ sử dụng sản phẩm xanh nhƣ Minton và Rose (1997) đã khẳng định. Bên
cạnh đó, những ngƣời có xu hƣớng cho rằng đó là việc của doanh nghiệp, ủng hộ
việc doanh nghiệp nên tích cực hơn trong việc góp phần bảo vệ môi trƣờng hẳn
cũng sẽ không phản đối chính sách thực hiện một văn phòng xanh với việc
chuyển sang sử dụng sản phẩm xanh trong văn phòng.
Giả thuyết 3: Giá cả cao hơn sản phẩm thƣờng trong phạm vi từ
5%-10% có thể làm Doanh nghiệp đổi sang sử dụng các sản phẩm
xanh dùng trong văn phòng nhiều hơn.
o Kiểm định t-test với giả thuyết: Giá cả cao hơn sản phẩm
thƣờng trong khoảng 5-10% đƣợc cho là hợp lý và có thể
mua:
One-Sample Statistics
N Mean Std.
Deviation
Std.
Error
Mean
Chênh lệch giá
chấp nhận cho
thiết bị văn
phòng xanh
255 2.10 .872 .055
Chênh lệch giá
chấp nhận cho
văn phòng phẩm
xanh
255 2.07 .938 .059
Bảng 6a: Bảng thống kê One-Sample Test cho giả thuyết 3.
Page 52
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 52
One-Sample Test
Test Value = 2
t
df
Sig. (2-
tailed)
Mean
Difference
95% Confidence
Interval of the
Difference
Lower Upper
Chênh lệch giá
chấp nhận cho
thiết bị văn phòng
xanh
1.866 254 .063 .10 -.01 .21
Chênh lệch giá
chấp nhận cho
văn phòng phẩm
xanh
1.268 254 .206 .07 -.04 .19
Bảng 6b: Kiểm định One-Sample Test cho giả thuyết 3.
Với câu hỏi mức giá chênh lệch chấp nhận cho sản phẩm văn phòng xanh
đƣợc mã hóa từ 1 đến 4 theo thứ tự cho các giá trị “0-5%”, “5-10%”, “10-15%”
và “Trên 15%”. Thực hiện kiểm định One-Sample Test với giá trị kiểm định
Test-value là 2, đây là giá trị dùng so sánh với giá trị trung bình của tổng thể.
Theo mẫu khảo sát thì giá trị trung bình của mức giá chênh lệch chấp nhận đƣợc
bởi nhân viên văn phòng là 2.1 (tức dao động trên khoảng 5-10%). Giá trị của
kiểm định t với giá chênh lệch đƣợc cho là hợp lý cho thiết bị văn phòng là 1.866
và 1.268 cho văn phòng phẩm, tƣơng ứng mức ý nghĩa quan sát cho hai yếu tố
lần lƣợt là 0.063 và 0.206. Cả hai mức ý nghĩa này đều lớn hơn so với mức ý
nghĩa 0.05 (độ tin cậy 95%). Nhƣ vậy nếu bác bỏ giả thuyết giá trị trung bình
bằng 2 sẽ có nguy cơ phạm sai lầm cao. Nhƣ vậy giả thuyết Giá chênh lệch cao
hơn so với sản phẩm thƣờng từ 5-10% đƣợc chấp nhận. Nhân viên văn phòng sẽ
chấp nhận mức giá sản phẩm xanh cao hơn sản phẩm thƣờng từ 5-10% .
Kết quả khảo sát ở trên đã cho thấy nhân viên văn phòng có tham gia vào
quá trình quyết định mua sản phẩm xanh, trong đó tham gia nhiều nhất ở giai
đoạn Mô tả nhu cầu và đánh giá sản phẩm. Mặc dù việc quan tâm đến khả năng
chi trả của doanh nghiệp nhiều hay ít tùy thuộc vào quy mô, tính chất, khả năng
tài chính của doanh nghiệp nhƣng nhìn chung khối văn phòng vẫn quan tâm đến
yếu tố này trong xem xét sử dụng sản phẩm văn phòng xanh. Cũng tƣơng tự nhƣ
việc khi quyết định mua sản phẩm tiêu dùng cá nhân, ngƣời ta sẽ nghĩ đến mức
Page 53
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 53
giá hợp lý cần chi trả cho một sản phẩm so với chất lƣợng. Trong trƣờng hợp
này, với mối quan tâm về ngân sách của doanh nghiệp đƣợc xem nhƣ túi tiền của
bản thân, giá cả của sản phẩm xanh cũng sẽ đƣợc khối văn phòng xem xét để đƣa
ra những mức kiến nghị, đề xuất.
Biểu đồ 7: Mức giá chênh lệch chấp nhận được cho sản phẩm dùng trong văn phòng
xanh.
Kết quả khảo sát theo biểu đồ trên cho thấy mức giá chênh lệch chấp nhận
đƣợc đối với khối văn phòng cho sản phẩm dùng trong văn phòng chiếm tỷ lệ cao
nhất là 5-10%, tƣơng đƣơng với tỷ lệ chấp thuận là 38% cho văn phòng phẩm và
42% cho thiết bị văn phòng. Kế đến là mức chênh lệch 0-5% với tỷ lệ chấp thuận
cho văn phòng phẩm la 32% và thiết bị văn phòng là 27%. Điều này cho thấy,
đối với cả hai loại sản phẩm xanh dùng trong văn phòng, nếu mức độ chênh lệch
không quá 10% thì sẽ đƣợc sự đồng thuận cao từ khối văn phòng. Tuy nhiên, kết
quả này chỉ mang ý nghĩa ở việc xét riêng về giá cả của sản phẩm, nghĩa là với
một sản phẩm đƣợc định nghĩa là sản phẩm xanh thì khoảng chênh lệch giá chấp
nhận đƣợc đối với khối văn phòng là 5-10%, không tính tới các yếu tố khác. Ví
dụ giữa máy in bình thƣờng với mức giá 2 triệu và máy in xanh với mức giá từ
2,1 -2,2 triệu thì chiếc máy in xanh sẽ có xác suất đƣợc chọn mua và sƣ dụng.
Nhƣng khi xét thêm yếu tố chất lƣợng sản phẩm, năng suất sản phẩm, hay chịu
thêm sự tác động của các yếu tố marketing thì vẫn có khả năng mức chênh lệch
giá cao hơn đƣợc chấp thuận. Trong giai đoạn hiện nay vấn đề bảo vệ môi trƣờng
đã đƣợc sự chú ý nhƣng chƣa thực sự đi vào ý thức của mỗi ngƣời dân nên các
doanh nghiệp vẫn hoạt động theo mục tiêu đem lại lợi nhuận là chủ yếu, vì thế
27.06
41.96
24.71
6.27
31.76
37.65
21.96
8.63
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
0-5% 5-10% 10-15% trên 15%
Chênh lệch giá chấp nhận cho thiết bị văn phòng xanh
Chênh lệch giá chấp nhận cho văn phòng phẩm xanh
Page 54
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 54
mức giá chênh lệch cao chỉ với mục đích bảo vệ môi trƣờng nhƣng chất lƣợng
không tốt bằng thì sẽ không nhận đƣợc sự ủng hộ sử dụng ở đa số doanh nghiệp.
Ngoài ra, đối với những sản phẩm tái chế khối văn phòng chấp nhận mức
giá cao hơn chỉ chiếm tỷ lệ 36% dù nó thân thiện với môi trƣờng (Xem Phụ lục
Biểu đồ 12). Mặc dù sự ủng hộ sử dụng sản phẩm tái chế chiếm tỷ lệ 76% (Phụ
lục biểu đồ 11), nhƣng vì xu hƣớng quan tâm đến chất lƣợng và không hiểu rõ
việc nguyên liệu có gây ảnh hƣởng đến chất lƣợng của sản phẩm tái chế hay
không, chính vì thế việc chi trả cao hơn cho sản phẩm tái chế không đƣợc sự
chấp nhận từ phía những nhân viên văn phòng. Hơn nữa, nhận định chung hiện
nay cho rằng sản phẩm làm từ nguyên liệu tái chế có giá sản xuất rẻ hơn sản
phẩm làm từ nguyên liệu nguyên. Chính vì thế mà giá của sản phẩm tái chế đƣợc
cho rằng phải thấp hơn hoặc tƣơng đƣơng sản phẩm làm từ nguyên liệu nguyên
thủy. Mức độ đánh giá đƣợc chọn nhiều nhất chỉ nằm ở mức 4 với 21.6% cho
việc chấp nhận giá sản phẩm tái chế cao hơn sản phẩm thƣờng. Từ đó có thể thấy
với mục đích bảo vệ môi trƣờng ngƣời ta chấp nhận sử dụng sản phẩm tái chế
nhƣng với kiến thức và khả năng tiếp cận tìm kiếm thông tin nhanh chóng họ
cũng hiểu rõ những yếu tố liên quan đến sản phẩm nhƣ chất lƣợng có khả năng bị
ảnh hƣởng và giá cả thƣờng phải thấp hơn. Do đó, doanh nghiệp sản xuất sản
phẩm cũng cần thiết phải quan tâm đến vấn đề chất lƣợng, hạn chế tối đa sự ảnh
hƣởng từ nguyên liệu tái chế và điều chỉnh mức giá hợp lí với từng loại sản
phẩm.
Giả thuyết 4: Nhân viên văn phòng sẽ ưu tiên lựa chọn sử dụng sản
phẩm có tính chất "xanh" đã được chứng nhận, thể hiện rõ trên
bao bì.
Đối với những sản phẩm đƣợc chứng nhận xanh ghi hẳn trên bao bì thông
qua: nhãn xanh của Việt Nam hoặc quốc tế; sản phẩm đƣợc ghi rõ “thân thiện với
môi trƣờng”; những sản phẩm mà trên bao bì hoặc trong những tài liệu giới thiệu
có ghi rõ các chứ năng, thành phần, vật liệu thân thiện với môi trƣờng; hay sản
phẩm của những doanh nghiệp đạt đƣợc chứng nhận ISO về môi trƣờng đều đem
đến sự tin tƣởng, làm ngƣời tiêu dùng ƣu tiên lựa chọn trong việc sử dụng sản
phẩm xanh.
Page 55
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 55
Biểu đồ 8: Tỷ lệ mức độ ưu tiên với các sản phẩm được thể hiện rõ tính chất "xanh" trên
bao bì.
Trong đó ƣu tiên nhất vẫn là đối với sản phẩm của doanh nghiệp đƣợc
chứng nhận ISO, với mức đánh giá cao nhất của thang đánh giá ở mức 7 đạt
38.43% trong tổng điều tra 255 mẫu. Điều này cho thấy kiến thức về ISO trong
giới nhân viên văn phòng là khá phổ biến. Thực chất giá trị của chứng nhận ISO
là đánh giá đối với doanh nghiệp, không phải đối với sản phẩm. Một doanh
nghiệp đạt ISO về bảo vệ môi trƣờng nghĩa là doanh nghiệp đó tuân thủ đúng
những quy định của pháp luật về bảo vệ môi trƣờng trong quá trình làm ra sản
phẩm. Điều đó không có nghĩa sản phẩm đƣợc tạo ra là một sản phẩm không gây
hại cho môi trƣờng hay cho ngƣời tiêu dùng trong quá trình sử dụng. Nhƣ đã
trình bày ở phần nhận thức, khối văn phòng cho rằng doanh nghiệp cần tham gia
vào việc bảo vệ môi trƣờng và đó là trách nhiệm của doanh nghiệp, vì vậy các
chứng chỉ về ISO có ảnh hƣởng rất cao đến quyết định lựa chọn sản phẩm xanh.
Khi quyết định chọn lựa sử dụng sản phẩm xanh, điều này còn cho thấy xu
hƣớng ngoài việc quan tâm đến sản phẩm, giới văn phòng còn quan tâm đến
doanh nghiệp làm ra sản phẩm có thực sự “xanh” hay không. Điều này cũng phần
nào phản ánh nhận thức cao trong việc bảo vệ môi trƣờng đã chuyển thành hành
động của giới văn phòng trong việc lựa chọn sản phẩm xanh.
4.71 6.673.14 3.53
15.69 18.04
9.80 11.37
26.27 23.14
20.78 19.61
23.53 26.67
30.20 25.49
24.71 21.5733.73 38.43
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Sản phẩm dán nhãn
môi trường xanh quốc tế hay VN
Sản phẩm được ghi
trên bao bi "thân thiện môi trường"
Sản phẩm được ghi
trên tài liệu và bao bì các yếu tố thân thiện môi trường
Sản phẩm của doanh nghiệp đạt ISO về môi
trường.
Rất ưu tiên
Tương đối ưu tiên
Hơi ưu tiên
Phân vân
Hơi không ưu tiên
Tương đối không ưu tiên
Rất không ưu tiên
Page 56
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 56
Yếu tố thứ hai đƣợc giới văn phòng ƣu tiên trong chọn lựa sản phẩm xanh
chính là việc thể hiện đầy đủ thông tin về những thành phần, vật liệu, chức năng
của sản phẩm thân thiện với môi trƣờng trên các tài liệu giới thiệu sản phẩm hay
trên bao bì của sản phẩm. 34% cho rằng họ sẽ rất ƣu tiên lựa chọn sản phẩm có
thực hiện điều này. Qua đó cho thấy khối văn phòng đã có nhận thức về việc bảo
vệ môi trƣờng và mong muốn thực hiện, nhƣng để thực hiện cần có sự hỗ trợ về
thông tin. Và các thông tin đó cần phải đƣợc chuyển tới khách hàng nhanh
chóng, rõ ràng nhất. Với thời đại công nghệ thông tin phát triển nhanh chóng,
giới tri thức văn phòng có thể có tìm hiểu các kiến thức chung về một vấn đề
thông qua các kênh thông tin. Nhƣng để có cái nhìn cụ thể về sản phẩm cần mua
và sử dụng, ngoài các kênh thông tin chung, cần có những thông tin chi tiết đƣợc
đƣa đến khách hàng thông qua chính các tài liệu giới thiệu sản phẩm cụ thể, và
nhanh nhất là thông qua chính bao bì của sản phẩm.
Đối với phần nhãn môi trƣờng xanh, mức độ ƣu tiên dành cho nhãn môi
trƣờng xanh quốc tế hoặc Việt Nam nhìn chung tƣơng đối cao, nhƣng vẫn còn
thấp so với các yếu tố khác và mức đánh giá “rất ƣu tiên” chỉ có 24.7%, chỉ cao
hơn yếu tố sản phẩm đƣợc Doanh nghiệp ghi trên bao bì “thân thiện với môi
trƣờng” là 3,14%. Nhãn môi trƣờng xanh là chứng nhận của bên thứ ba về việc
sản phẩm thân thiện với môi trƣờng, xác nhận giá trị xanh của bản thân sản
phẩm. Tuy nhiên mức độ ƣu tiên không cao chứng tỏ kiến thức về nhãn xanh vẫn
chƣa đƣợc phổ biến rộng rãi, dẫn đến việc đánh giá sản phẩm xanh chỉ dựa trên
những yếu tố đƣợc Doanh nghiệp ghi rõ trên bao bì hoặc trong các tài liệu giới
thiệu sản phẩm là chủ yếu. Riêng đối với nhãn xanh Việt Nam vẫn chƣa hoàn
toàn gây sự tin tƣởng cho ngƣời tiêu dùng. Ngay trong nhóm ngƣời thể hiện sự
rất ƣu tiên cho việc chọn lựa sản phẩm đƣợc dán nhãn môi trƣờng xanh, cũng có
16% trong nhóm cho rằng không tin tƣởng lựa chọn nếu đó là nhãn môi trƣờng
xanh Việt Nam. Nhãn môi trƣờng xanh Việt Nam vừa đƣợc Bộ Tài Nguyên và
Môi trƣờng phê duyệt năm 2009 và đang trong giai đoạn phát triển, bắt đầu đƣợc
đƣa vào áp dụng phổ biến rộng rãi từ năm 2011, chính vì thế thông tin đến ngƣời
tiêu dùng chƣa có độ phủ rộng, mức độ tin tƣởng chƣa đƣợc nâng cao. Ngoài ra,
cũng phải xét đến xu hƣớng sính ngoại đang tồn tại trong xã hội, chứng nhận
quốc tế sẽ đƣợc xem là “có chất lƣợng” hơn, đầy đủ và uy tín hơn. Những tiêu
chuẩn đƣợc coi là chuẩn quốc tế thƣờng đƣợc xem là khó thực hiện, chính vì vậy
mà có xu hƣớng chuộng những nhãn môi trƣờng quốc tế nhiều hơn.
Page 57
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 57
Yếu tố doanh nghiệp tác động đến hành vi sử dụng sản phẩm
xanh dùng trong văn phòng của nhân viên văn phòng
Yếu tố thứ nhất tác động đến hành vi sử dụng sản phẩm xanh của nhân
viên văn phòng đã đƣợc nêu trong cơ sở lý luận chính là các hoạt động trách
nhiệm xã hội. Kiểm nghiệm thực tế từ 255 mẫu nghiên cứu, có 34,1% cho biết
Doanh nghiệp không hề thực hiện bất kỳ chƣơng trình về môi trƣờng hay trách
nhiệm xã hội nào. Tuy nhiên, từ thực tế khảo sát cũng cho thấy, tuy cùng trong 1
công ty nhƣng hiểu biết về các hoạt động thực hiện trách nhiệm xã hội của công
ty không phải ai cũng nhƣ nhau, tùy theo chức vụ, thời gian làm việc, đồng thời
cũng do việc truyền thông trong nội bộ doanh nghiệp đến nhân viên. Xét trong
65,9% những ngƣời trả lời rằng Doanh nghiệp họ đang làm việc hiện tại có thực
hiện chƣơng trình về môi trƣờng và trách nhiệm xã hội, hầu hết đều cho rằng các
chƣơng trình này ảnh hƣởng tích cực đến nhận thƣc bảo vệ môi trƣờng và hành
vi sử dụng sản phẩm xanh của nhân viên.
Biểu đồ 9: Mức độ ảnh hưởng của hoạt động CSR đến nhân viên văn phòng (N=168)
Biểu đồ trên cho thấy nhận thức về môi trƣờng của khối văn phòng đƣợc
đánh giá là chịu sự ảnh hƣởng tích cực từ các chƣơng trình CSR của doanh
nghiệp cao hơn hành vi sử dụng sản phẩm xanh (tỷ lệ 84% và 85%). Điều đó có
nghĩa thông qua các chƣơng trình giáo dục cho nhân viên, các hoạt động của
doanh nghiệp trong việc bảo vệ môi trƣờng, các yếu tố trực quan giúp ý thức của
0.60
3.57
11.90
22.62
31.5529.76
0.60
4.17
10.12
30.9529.17
25.00
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
Rất không ảnh
hưởng
Tương đối
không ảnh
hưởng
Hơi không ảnh
hưởng
Bình thường
Hơi ảnh
hưởng
Tương đối ảnh hưởng
Rất ảnh
hưởng
Ảnh hưởng tích cực của hoạt động lên nhận thức bảo vệ môi trường
Ảnh hưởng tích cực của hoạt động lên hành vi sử dụng sản phẩm xanh.
Page 58
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 58
ngƣời nhân viên văn phòng về môi trƣờng ngày càng đƣợc nâng cao. Tuy nhiên,
để chuyển sang vấn đề sử dụng sản phẩm xanh thì còn phụ thuộc vào nhiều yếu
tố khác, không chỉ riêng nhận thức cao về môi trƣờng. Để ngƣời nhân viên có thể
đem hành vi sử dụng sản phẩm xanh trở thành hành vi trong cuộc sống bình
thƣờng bên ngoài doanh nghiệp, họ sẽ chịu tác động bởi yếu tố tâm lý và cá
nhân, ngoài ra còn chịu ảnh hƣởng bởi các yếu tố Marketing về sản phẩm xanh
nhƣ giá, chất lƣợng. Trong doanh nghiệp, để nhân viên có hành vi sử dụng sản
phẩm xanh, ngoài các yếu tố từ nhận thức cá nhân phải bảo vệ môi trƣờng, còn
phải có sự đồng thuận, gƣơng mẫu từ các cấp quản lý. Những ngƣời giữ vai trò
điều hành cần có những chƣơng trình cụ thể đối với việc sử dụng sản phẩm xanh
tại doanh nghiệp, tạo điều kiện thì nhân viên mới có thể dễ dàng thực hiện hành
vi sử dụng sản phẩm xanh dùng trong văn phòng. Ngoài ra, để mức ảnh hƣởng
tích cực lên hành vi sử dụng sản phẩm cao hơn nữa, cần phải tạo sự tƣơng tác dễ
dàng hơn trong khối nhân viên văn phòng với ngƣời quyết định mua hàng, tạo
điều kiện cho nhân viên có thể tham gia sâu vào tiến trình mua sản phẩm xanh,
để từ đó đƣa ra ý kiến, đánh giá đối với việc mua sản phẩm phục vụ cho quá trình
làm việc của chính họ.
Yếu tố thứ hai tác động đến hành vi của nhân viên văn phòng đƣợc nêu là
do sự ảnh hƣởng của ngƣời mua hàng. Qua khảo sát cho thấy giá trị trung bình
của mức độ tƣơng tác giữa ngƣời quyết định mua hàng với nhân viên làm việc
trong văn phòng bằng 3.88, nhìn chung là ở mức bình thƣờng, không mấy dễ
dàng nhƣng cũng chƣa phải là rất khó khăn. Tuy nhiên độ lệch chuẩn bằng 1.553
cho thấy có sự dao động mạnh quanh giá trị trung bình, nhƣ vậy việc tƣơng tác
với ngƣời mua hàng còn phải chịu sự phụ thuộc vào yếu tố khác. Kết hợp ba yếu
tố “Chức vụ của ngƣời quyết định mua hàng”, “ Mức độ dễ dàng trong tƣơng tác
với ngƣời mua hàng” và “chức vụ của nhân viên văn phòng”, đƣợc kết quả là ở
cƣơng vị của ngƣời nhân viên, mức độ tƣơng tác với ngƣời mua hàng đánh giá ở
mức độ trên mức bình thƣờng là gần bằng 34,9%, đối với cấp quản lý tỷ lệ này là
43,7%, trong khi ở vai trò giám đốc thì mức độ dễ dàng trong tƣơng tác lên đến
50% đạt tỷ lệ cao nhất (Xem phụ lục Biểu đồ 16,17,18). Nhƣ vậy, qua đó có thể
thấy mức độ dễ dàng trong tƣơng tác phụ thuộc vào chức vị giữa ngƣời nhân viên
văn phòng và ngƣời chịu trách nhiệm mua hàng. Chức vụ càng cao thì mức độ
tƣơng tác với ngƣời mua hàng càng dễ dàng và ngƣợc lại. Tƣơng tác là sự tác
động hai chiều từ phía ngƣời mua hàng và ngƣời nhân viên trong khối văn
phòng. Nhƣ vậy, trong việc trao đổi về vấn đề mua hàng xanh, nhân viên sẽ gặp
Page 59
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 59
khó khăn hơn trong việc bày tỏ đóng góp, ý kiến so với ngƣời ở chức vụ ngang
hàng hoặc cao hơn ngƣời mua hàng. Mặc dù vậy, tỷ lệ tƣơng tác dễ dàng của
nhân viên vẫn chiếm gần 35%, đây cũng là một tỷ lệ không nhỏ. Mức độ dễ dàng
trong tƣơng tác của nhân viên đối với ngƣời quyết định mua hàng trong thực tế
còn bị tác động bởi chính quy cách tổ chức của doanh nghiệp, họ không trực tiếp
liên hệ ngƣời mua hàng khi có nhu cầu, vì thế có hiện tƣợng cùng trong một tổ
chức, một doanh nghiệp nhƣng những nhân viên khác nhau lại cho kết quả về
ngƣời quyết định mua hàng khác nhau và mức độ tƣơng tác với ngƣời họ nghĩ
rằng là ngƣời quyết định mua hàng đó đƣợc đánh giá khác nhau.
Mức độ tham gia của nhân viên văn phòng vào hoạt động mua
sản phẩm văn phòng xanh.
Mức độ tham gia của nhân viên văn phòng cũng phần nào tác động đến
việc chuyển sang sử dụng sản phẩm xanh của doanh nghiệp. Với bảng 3 cho thấy
mức độ tham gia trung bình của nhân viên văn phòng trong những bƣớc đầu và
bƣớc đánh giá sản phẩm đã mua là 4.28, tƣơng đƣơng với việc tham gia vào hoạt
động mua hàng ở mức bình thƣờng. Tuy nhiên, độ lệch chuẩn cao phản ánh sự
dao động quanh giá trị trung bình lớn, nghĩa là mức độ đánh giá về sự tham gia
của nhân viên trong các giai đoạn có độ chênh lệch cao, có ngƣời tham gia rất ít
và có ngƣời tham gia rất nhiều. Điều này phản ánh thực tế về việc tham gia vào
các bƣớc mua hàng còn tùy thuộc vào yếu tố chức vụ của ngƣời nhân viên văn
phòng.
Kết hợp yếu tố chức vụ của nhân viên văn phòng và mức độ tham gia vào
các giai đoạn mua hàng đƣợc kết quả (Xem phụ lục Biểu đồ 19): Ở cƣơng vị
giám đốc thông thƣờng ít quan tâm đến việc mua sản phẩm dùng trong văn
phòng, 37% cho biết có tham gia vào giai đoạn ý thức mua sản phẩm và 25% vào
giai đoạn mô tả nhu cầu. Trong khi đó, con số biểu hiện sự tham gia cho 2 giai
đoạn này của nhân viên là 49,3%, 59,5% và quản lý là 59,3% và 53%. Mức độ
đánh giá việc tham gia vào các giai đoạn mua sản phẩm dùng trong văn phòng
xanh của chức vụ giám đốc cũng chỉ từ mức 5 trở xuống. Điều này phản ánh thức
tế việc giám đốc ít quan tâm đến việc mua sản phẩm dùng trong văn phòng, họ
chỉ tham gia vào việc đƣa ra ý thức cần mua sản phẩm, các giai đoạn sau đƣợc
chuyển giao lại cho nhân viên các cấp. Trong trƣờng hợp mua sản phẩm xanh
dùng trong văn phòng, đó chỉ là một yếu tố nằm trong chính sách bảo vệ môi
trƣờng, trách nhiệm xã hội, ngƣời lãnh đạo chỉ tham gia ở mức đặt yêu cầu về
Page 60
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 60
việc thực hiện, còn nhân viên các cấp sẽ có vai trò trong thực hiện một cách chi
tiết và cụ thể hơn. Trong giai đoạn đánh giá sản phẩm đã mua, giám đốc doanh
nghiệp có tham gia rất ít, chỉ chiếm 12,5%. Trong khi đó, nhân viên và quản lý
có mức độ tham gia ở giai đoạn này đều trên 50%. Nhƣ vậy, từ kết quả cho thấy
trong các giai đoạn mua sản phẩm dùng trong văn phòng, ngƣời nhân viên và cấp
quản lý đều có tham gia, nghĩa là ý kiến của họ sẽ đƣợc đề xuất, xem xét và chấp
thuận, việc đánh giá về sản phẩm đã mua cũng đƣợc thực hiện. Trong quy trình 8
bƣớc mua hàng của tổ chức, là ngƣời sử dụng cuối cùng đối với sản phẩm xanh
nên khối văn phòng có khả năng tham gia và các bƣớc đầu và bƣớc đánh giá sản
phẩm cuối cùng của quy trình. Khảo sát 4 bƣớc đầu tiên và bƣớc cuối cùng với
nhân viên văn phòng cho thấy có sự tham gia vào 3 bƣớc đầu tiên và bƣớc cuối
cùng. Điều này đã khẳng định vai trò của khối nhân viên văn phòng trong việc
mua và sử dụng sản phẩm xanh dùng trong văn phòng, tuy nhiên sức ảnh hƣởng
vẫn chƣa cao lắm.
Page 61
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 61
CHƢƠNG 5: CÁC GIẢI PHÁP SẢN PHẨM XANH DÙNG
TRONG VĂN PHÒNG
5.1. Các giải pháp sản phẩm xanh.
Trong quá trình phát triển kinh doanh, doanh nghiệp phải không ngừng
đổi mới và phát triển sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Phát triển
sản phẩm mới sẽ giúp doanh nghiệp nắm bắt đƣợc cở hội kinh doanh, tạo sự khác
biệt với đối thủ, tăng lợi nhuận hoặc cắt giảm chi phí. Dựa trên kết quả nghiên
cứu đã thực hiện, các giải pháp cho sản phẩm dùng trong văn phòng xanh đƣợc
đƣa ra để giúp các doanh nghiệp kinh doanh văn phòng phẩm có hƣớng đi cho
việc phát triển các sản phẩm xanh dùng trong văn phòng. Các giải pháp sản phẩm
đƣợc phân tách thành hai phần chính. Phần thứ nhất đƣa ra giải pháp cho hƣớng
phát triển các khái niệm chung về sản phẩm. Phần thứ hai nêu lên hƣớng thực
hiện cho yếu tố giá và truyền thông trong chiến lƣợc marketing cho sản phẩm.
5.1.1. Hƣớng phát triển các khái niệm chung về sản phẩm xanh dùng
trong văn phòng.
Trong quá trình phát triển sản phẩm, những ngƣời lên kế hoạch thực hiện
sản phẩm mới cần phải xem xét cả ba khía cạnh của sản phẩm: sản phẩm cốt lõi,
sản phẩm thực tế và sản phẩm cộng thêm. Đối với sản phẩm xanh dùng trong văn
phòng cũng đƣợc xây dựng theo ba khía cạnh trên. Dựa trên kết quả nghiên cứu,
giải pháp cho ba cấp độ của sản phẩm văn phòng xanh đƣợc thể hiện theo sơ đồ
sau:
Page 62
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 62
Hình 4: Sơ đồ 3 cấp độ của sản phẩm văn phòng xanh.
Khi phát triển sản phẩm mới cần chú ý xây dựng giá trị cốt lõi của sản phẩm.
Kết quả của cuộc nghiên cứu đã cho thấy sức khỏe là vấn đề đƣợc ngƣời làm việc
trong văn phòng rất quan tâm. Đồng thời, kiến thức về việc bảo vệ sức khỏe
trong môi trƣờng làm việc cũng đang đƣợc phổ biến rộng rãi, đƣợc giới văn
phòng quan tâm tìm hiểu. Ngƣời ta đã có hiểu biết hơn về việc những khí thải từ
thiết bị hay hóa chất làm văn phòng phẩm có thể gây hại cho sức khỏe. Hơn nữa,
nhận thức cần phải bảo vệ môi trƣờng là rất cao, đa số cũng hiểu đƣợc vai trò của
doanh nghiệp và cả chính cá nhân trong công cuộc bảo vệ môi trƣờng chung.
Chính vì thế dẫn đến nhu cầu cho những sản phẩm có thể thỏa mãn đƣợc cả về
công dụng, đồng thời đem lại sự an toàn cho sức khỏe và cả khả năng bảo vệ môi
trƣờng. Khi đƣa ra một ý tƣởng cho sản phẩm mới, ngoài chức năng cơ bản,
doanh nghiệp cần chú ý đến việc ảnh hƣởng sức khỏe của ngƣời sử dụng sản
phẩm. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc phát triển thiết bị văn phòng, bởi
giới văn phòng đánh giá sự ảnh hƣởng của thiết bị văn phòng đối với sức khỏe là
rất cao. Nếu sản phẩm chỉ đơn thuần đƣa ra yếu tố chức năng và bảo vệ môi
trƣờng làm giá trị cốt lõi thì sẽ không gây đƣợc sự ảnh hƣởng, bởi nhƣ phân tích
ở chƣơng 2, con ngƣời cần đƣợc thỏa mãn nhu cầu an toàn về sức khỏe trƣớc, sau
đó mới đến nhu cầu đƣợc tôn trọng và tự khẳng định mình. Từ nhu cầu trong việc
bảo vệ sức khỏe ngay tại môi trƣờng làm việc và mong muốn chung tay bảo vệ
Sản phẩm gia tăng
Sản phẩm thực tế
Sản phẩm cốt
lõi
• chức năng
• không ảnh hưởng
sức khỏe
• bảo vệ môi trường
Chất
lượng
Bao
bì dán
nhãn
xanh
Chế độ bảo hành tốt (đặc biệt
với sản phẩm tái chế)
Page 63
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 63
môi trƣờng của khối văn phòng, các doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm dùng
trong văn phòng ngoài việc xác định hình thức sản phẩm phù hợp với nhu cầu,
còn cần phải chú ý đến kỹ thuật để tạo ra sản phẩm. Hiện nay, đánh giá của
ngƣời tiêu dùng đối với sản phẩm xanh vẫn phụ thuộc khá nhiều vào doanh
nghiệp, nếu công đoạn sản xuất ra sản phẩm không đƣợc “xanh hóa” sẽ gây ảnh
hƣởng tiêu cực đối với ngƣời tiêu dùng. Bằng chứng là tỷ lệ ngƣời ƣu tiên sử
dụng những sản phẩm của doanh nghiệp đƣợc nhận ISO về môi trƣờng cao hơn
hẳn những sản phẩm đƣợc gắn nhãn môi trƣờng xanh. Doanh nghiệp sản xuất sản
phẩm văn phòng nên đầu tƣ vào yếu tố kỹ thuật kỹ lƣỡng từ khâu nguyên liệu
đầu vào đến sản phẩm đầu ra. Không nên vi phạm các yếu tố về môi trƣờng và
trách nhiệm xã hội trong suốt quá trình tạo ra sản phẩm.
Sau khi đã xác định đƣợc những giá trị cốt lõi cho sản phẩm, cần phải đƣa
ra sản phẩm thực tế để chuyển tới tay ngƣời tiêu dùng. Lúc này, cần quan tâm
đến chất lƣợng của sản phẩm là chủ yếu. Đối với việc chuyển sang sử dụng sản
phẩm xanh, yếu tố mà khối văn phòng quan tâm đến chính là chất lƣợng của sản
phẩm. Kết quả nghiên cứu cho thấy chất lƣợng là yếu tố quan tâm hàng đầu trong
việc chọn lựa sản phẩm rồi mới đến giá cả. Một sản phẩm đƣợc cho là tốt cho
ngƣời sử dụng, không gây hại môi trƣờng, mức giá ngang bằng hoặc chênh lệch
ít so với sản phẩm thông thƣờng nhƣng chất lƣợng thua kém cũng không đƣợc sự
chấp nhận từ phía ngƣời tiêu dùng. Nên chú trọng vào yếu tố chất lƣợng để tạo
ấn tƣợng tốt với khách hàng. Hơn nữa, giới văn phòng là giới tri thức, có khả
năng tiếp cận và tìm kiếm thông tin rất nhanh. Chính vì thế đối với sản phẩm tái
chế ngƣời tiêu dùng thƣờng có cái nhìn tiêu cực về chất lƣợng sản phẩm. Tuy
nhiên, vì nhận thức đối với việc bảo vệ môi trƣờng cao nên sản phẩm tái chế lại
nhận đƣợc một sự ủng hộ từ những ngƣời làm việc tại văn phòng. Do đó sử dụng
nguyên vật liệu tái chế trong quá trình tạo ra sản phẩm cũng tạo nên một yếu tố
đặc trƣng của sản phẩm tác động tích cực đến hành vi sử dụng sản phẩm văn
phòng xanh. Các doanh nghiệp có thể tạo ra một dòng sản phẩm mới, sử dụng
nguyên liệu đầu vào từ các sản phẩm đã qua sử dụng thu mua đƣợc từ ngƣời tiêu
dùng và tái chế lại, trong quá trình tung sản phẩm ra thị trƣờng tất nhiên yếu tố
này cũng đƣợc đề cập đến trên các phƣơng tiện truyền thông, nhƣ vậy có thể
đánh vào nhận thức và mong muốn bảo vệ môi trƣờng của khách hàng, khuyến
khích tiêu thụ cả 2 loại sản phẩm của doanh nghiệp. Tuy nhiên để đầu tƣ vào dây
chuyền tái chế vật liệu và sản xuất sản phẩm mới cùng các yếu tố kỹ thuật khác
đòi hỏi một sự vững mạnh về tài chính của doanh nghiệp.
Page 64
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 64
Yếu tố thứ hai cần quan tâm trong việc đƣa sản phẩm thực tế đến tay
ngƣời tiêu dùng đó là bao bì, đóng gói. Cách đóng gói, làm bao bì sáng tạo có thể
tạo ra lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp. Đề xuất giải pháp cho các doanh
nghiệp kinh doanh sản phẩm văn phòng xanh trong việc thực hiện bao bì chính là
các tính chất thân thiện với môi trƣờng của sản phẩm nên đƣợc thể hiện rõ ràng.
Theo kết quả điều tra cho thấy hầu hết những sản phẩm xanh đƣợc ƣu tiên lựa
chọn với mức độ thể hiện thông tin “xanh” rõ ràng trên bao bì của sản phẩm. Tuy
nhiên, trƣớc khi nghĩ đến sản phẩm xanh, doanh nghiệp nên “xanh hóa” chính
mình để có đƣợc sự tin tƣởng và cái nhìn tích cực từ phía ngƣời tiêu dùng. Bộ
tiêu chuẩn ISO về môi trƣờng có đƣợc là một lợi thế, vì cho đến hiện nay đây vẫn
là tiêu chí đánh giá phổ biến của ngƣời tiêu dùng Việt Nam về doanh nghiệp.
Nhƣ đã phân tích ở chƣơng trƣớc, ngƣời tiêu dùng cần hiểu rõ mình đang mua gì,
dùng gì. Chính vì vậy các thông tin liên quan đến tính năng, nguyên liệu thân
thiện với môi trƣờng nên đƣợc thể hiện rõ trên bao bì, hay thậm chí ngay trên sản
phẩm. Các tài liệu giới thiệu đính kèm sản phẩm hay các quảng cáo về sản phẩm
cần phải nêu rõ những lợi ích đem lại từ sản phẩm xanh đó, ví dụ nhƣ an toàn và
tốt cho sức khỏe, tiết kiệm điện, giảm chi phí vận hành,v.v.. Những ngƣời làm
marketing cần phải cho khách hàng thấy đƣợc mức giá cho sản phẩm xanh sẽ
đƣợc chuyển đổi thành những giá trị, lợi ích lâu dài mà sản phẩm đem lại. Để có
thể gói gọn ý nghĩa xanh của sản phẩm trên bao bì, nhãn môi trƣờng xanh là một
giải pháp hợp lý và tích cực. Nhìn chung phản ứng đối với nhãn môi trƣờng xanh
rất khả quan. Doanh nghiệp nên cố gắng để đƣợc cấp nhãn môi trƣờng xanh của
Việt Nam và quốc tế. Mặc dù hiện nay nhãn môi trƣờng xanh Việt Nam chƣa
đƣợc phổ biến và vẫn còn sự không tin tƣởng đối với một số ngƣời, nhƣng với
chiến dịch “Ngƣời Việt Nam dùng hàng Việt Nam” đang khá phổ biến và thành
công, kết hợp với xu hƣớng bảo vệ môi trƣờng, trong năm 2011 khi Bộ Tài
Nguyên và Môi trƣờng bắt đầu chiến dịch phổ biến rộng rãi kiến thức về nhãn
môi trƣờng xanh Việt Nam ắt hẳn sẽ tạo đƣợc sự tin tƣởng ở phần lớn ngƣời dân.
Cuối cùng, tạo ra sản phẩm cộng thêm sẽ giúp cho khách hàng cảm thấy
hài lòng và tin tƣởng hơn đối với sản phẩm. Sản phẩm cộng thêm đối với từng
loại mặt hàng, từng doanh nghiệp sẽ có chiến lƣợc phát triển phù hợp nhƣ dịch
vụ hậu mãi, lắp đặt, bảo hành hay giao hàng tận nơi,v.v.. Tuy nhiên, xét riêng về
sản phẩm tái chế, nên có một chế độ bảo hành đƣợc thiết kế thật kĩ lƣỡng để qua
đó truyền đạt thông điệp đến khách hàng về một chất lƣợng sản phẩm tốt nhất có
thể. Tƣ tƣởng sản phẩm làm từ nguyên liệu tái chế bị ảnh hƣởng đến chất lƣợng
Page 65
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 65
còn rất nhiều, và chƣa có sự giải thích rõ ràng nào đối với việc nguyên liệu có
ảnh hƣởng đến chất lƣợng ra sao. Chính vì thế sẽ tạo sự hoang mang trong khách
hàng và dẫn đến tuy ủng hộ sử dụng nhƣng quyết định mua hàng lại không chắc
chắn. Để xây dựng lòng tin với khách hàng thì bên cạnh một thƣơng hiệu tốt, chế
độ bảo hành tốt là một giải pháp thích hợp.
5.1.2. Hƣớng thực hiện giá và truyền thông.
Sau khi sản phẩm đƣợc thiết kế phù hợp với nhu cầu của thị trƣờng, cần
phải thông qua định giá sản phẩm và thực hiện việc tung sản phẩm ra thị trƣờng.
Dựa vào kết quả nghiên cứu, một số giải pháp cho việc định giá và truyền thông
đƣợc đề ra nhƣ sau:
Với mỗi sản phẩm xanh đƣợc bán ra, nếu giống nhau về chất lƣợng thì
mức giá đƣa ra chỉ nên nằm trong khoảng chênh lệch 5-10% so với giá bán sản
phẩm bình thƣờng. Tuy nhiên với sản phẩm làm từ vật liệu tái chế lại có cái nhìn
khác biệt hơn về giá cả. Với sự thiếu hụt trong hiểu biết về ảnh hƣởng của
nguyên vật liệu đến chất lƣợng sản phẩm nhƣ thế nào khiến ngƣời tiêu dùng dễ
có cái nhìn tiêu cực với sản phẩm tái chế, dẫn đến mức lo ngại cao cho việc
nguyên vật liệu sẽ ảnh hƣởng chức năng và không chấp nhận bỏ ra một khoảng
chi phí cao hơn bình thƣờng cho sản phẩm tái chế. Để khắc phục vấn đề này, với
tùy từng loại sản phẩm làm từ nguyên liệu tái chế mà nên có sự đầu tƣ kĩ càng để
hiểu đƣợc khoảng cách giữa nhận thức của khách hàng và chất lƣợng thực sự của
sản phẩm. Nếu khách hàng có cái nhìn sai lệch về chất lƣợng của sản phẩm do
nguyên liệu gây ra, nên có chiến lƣợc truyền thông thích hợp để khách hàng hiểu
rõ hơn. Cần kết hợp với một chính sách bảo hành tốt để tạo sự tin tƣởng cho
ngƣời tiêu dùng để chứng minh chất lƣợng sản phẩm. Nếu thật sự nguyên liệu
làm ảnh hƣởng đến sản phẩm, tùy từng mức ảnh hƣởng mà có mức giá phù hợp,
không phải lúc nào cũng áp dụng một mức giá cao hơn đối với sản phẩm xanh.
Ngƣời tiêu dùng hiện nay đã rất khôn khéo trong tiêu dùng, đặc biệt với giới tri
thức họ không khó khăn gì mấy trong việc tìm kiếm thông tin mong muốn. Chính
vì vậy, sự trung thực đối với khách hàng là điều cần thiết. Hơn nữa, với kết quả
khảo sát cũng cho thấy, khối văn phòng chấp nhận sử dụng sản phẩm tái chế và
cũng chấp nhận chi tra một mức giá cao hơn cho sản phẩm tái chế. Có thể thấy vì
mục tiêu bảo vệ môi trƣờng và sức khỏe, một số ngƣời vẫn chấp nhận bỏ ra số
tiền cao hơn. Tùy theo mục tiêu của doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm văn
phòng mà khai thác đối tƣợng phù hợp. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng cần hạn
chế tối đa sự ảnh hƣởng từ nguyên liệu tái chế đến chất lƣợng sản phẩm và điều
Page 66
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 66
chỉnh mức giá hợp lý cho từng loại sản phẩm. Việc tìm kiếm công nghệ hoặc
sáng kiến tạo ra sản phẩm tái chế có chất lƣợng tốt và giá cả phù hợp là vấn đề
đƣợc đặt ra với các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay, muốn vậy phải có sự hỗ trợ
từ phía nhà nƣớc. Cụ thể là cần có có những chính sách khuyến khích đầu tƣ, hỗ
trợ vốn cho các doanh nghiệp để tái chế nguyên vật liệu.
Giải pháp về truyền thông đƣợc đề cập sau đây là để tạo nền tảng cho việc
“đào tạo”, tạo ra nhu cầu và sự thôi thúc hành động đối với khối văn phòng trong
việc sử dụng sản phẩm văn phòng xanh, không phải để quảng bá cho một sản
phẩm văn phòng cụ thể nào. Thông qua kết quả cuộc nghiên cứu cho thấy nhận
thức của giới văn phòng rất cao trong vấn đề bảo vệ môi trƣờng. Tuy nhiên, nhận
thức về vai trò cá nhân trong việc bảo vệ môi trƣờng vẫn chƣa thực sự tích cực
lắm. Cần có sự tác động để đẩy mạnh yếu tố nhận thức này cao hơn, kết hợp với
nhận thức về việc doanh nghiệp cần thực hiện bảo vệ môi trƣờng nhằm tạo ra
động lực thúc đẩy nhân viên khối văn phòng đƣa ra những ý kiến đóng góp tác
động đến quá trình mua sản phẩm dùng trong văn phòng của doanh nghiệp. Để
tác động đến nhận thức của khối văn phòng, doanh nghiệp bán sản phẩm dùng
trong văn phòng có thể sử dụng những công cụ truyền thông gắn với thông điệp
cho ngƣời tiêu dùng thấy rằng việc lựa chọn sử dụng sản phẩm của họ có liên
quan mật thiết đến giải quyết các vấn đề về môi trƣờng. Theo nghiên cứu của
Cimigo (2010) về tình hình sử dụng Internet tại Việt Nam cho thấy 40% ngƣời sử
dụng internet là giới trí thức, văn phòng và 70% ngƣời sử dụng cho biết họ cảm
thấy đây là nơi tin cậy để tìm kiếm thông tin. Trong đó 93% sử dụng internet để
đọc tin tức. Nhƣ vậy các bài báo đƣợc đăng trên các trang tin tức đƣợc nhiều
ngƣời đọc nhƣ Tuổi trẻ, Thanh niên và VNexpress sẽ gây đƣợc sự chú ý, tin
tƣởng, lâu dài sẽ tạo ra tác động đối với nhận thức của mỗi ngƣời dân trong việc
chọn lựa và sử dụng sản phẩm xanh. Tuy nhiên, các bài viết cần mang tính khách
quan để đạt đƣợc hiệu quả cao nhất, bởi nhìn chung ngƣời dân thành phố Hồ Chí
Minh vẫn còn những hoài nghi đối với thông tin đƣợc đăng trên internet. Ngoài
ra, kênh truyền thông thứ hai tác động tốt và tạo sự tin tƣởng cao đối với ngƣời
dân đó là tivi. Những đoạn phóng sự tài liệu nói về vấn đề môi trƣờng, những
đoạn quảng cáo mang tính xã hội nói lên vai trò của mỗi cá nhân trong việc chọn
lựa sử dụng sản phẩm xanh góp phần giải quyết vấn đề môi trƣờng cũng sẽ có tác
dụng tốt đối với nhận thức.
Thêm vào đó, kết quả nghiên cứu cho thấy mức độ ủng hộ của nhân viên
văn phòng trong việc chuyển sang sử dụng sản phẩm xanh dùng trong văn phòng
Page 67
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 67
là rất cao. Đồng thời, ngƣời tiêu dùng cũng ủng hộ sản phẩm của những công ty
có thực hiện trách nhiệm xã hội, biết tham gia bảo vệ môi trƣờng. Nghiên cứu
cũng cho thấy doanh nghiệp đạt chứng nhận ISO về môi trƣờng sẽ tạo đƣợc sự
tin tƣởng, ƣu tiên lựa chọn trong quyết định mua hàng. Nhƣ vậy, điều này sẽ tạo
thành một lợi thế trong việc truyền thông khi doanh nghiệp kinh doanh sản phẩm
văn phòng xanh đƣa sản phẩm của mình ra thị trƣờng. Nhấn mạnh vào yếu tố
xanh của sản phẩm và doanh nghiệp xanh sẽ gây đƣợc thiện cảm và tạo đƣợc
mức ủng hộ cao.
Những giải pháp đƣợc đề xuất ở trên chỉ mang tính khái quát chung cho
các sản phẩm dùng trong văn phòng xanh. Tùy từng sản phẩm cụ thể mà doanh
nghiệp nên xác định chiến lƣợc rõ ràng và phù hợp dựa trên những giải pháp
chung đã đƣợc đề cập trong nghiên cứu này.
5.2. Kiến nghị.
Sau quá trình nghiên cứu hành vi của nhân viên văn phòng trong việc sử
dụng sản phẩm xanh, có thể thấy kết quả là thái độ của giới văn phòng rất tích
cực với việc bảo vệ môi trƣờng, sử dụng sản phẩm xanh dùng trong văn phòng và
tham gia vào mô hình văn phòng xanh. Đây là dấu hiệu tốt để các nhà sản xuất
sản phẩm dùng trong văn phòng nên chuyển sang mảng sản phẩm xanh. Tuy
nhiên, để thực hiện đƣợc thì ngoài việc hiểu rõ hành vi của nhân viên khối văn
phòng, còn cần có sự tác động của nhà nƣớc.
Để hỗ trợ cho các giải pháp đối với các sản phẩm xanh nêu trên, từ phía
nhà nƣớc nên có sự ràng buộc về pháp luật trong việc thực hiện trách nhiệm xã
hội và mua sản phẩm xanh đối với các doanh nghiệp. Các chính sách trách nhiệm
xã hội cần phải làm rõ ngoài vấn đề bảo vệ môi trƣờng trong việc đối ngoại,
doanh nghiệp cũng cần phải thực hiện các biện pháp đối nội, tạo sự dễ dàng trong
tƣơng tác giữa các cấp. Có nhƣ vậy với nhận thức bảo vệ môi trƣờng, cùng với
mong muốn đƣợc đảm bảo sức khỏe nơi làm việc của khối văn phòng mới đƣợc
đề xuất để doanh nghiệp đáp ứng, tạo điều kiện cho phát triển thị trƣờng sản
phẩm dùng trong văn phòng xanh.
Mặt khác, vẫn còn rất đông đảo những ý kiến nghi ngờ các tuyên bố xanh
của các doanh nghiệp, các thông điệp xanh đang dần trở nên phổ biến đồng nghĩa
với sự nghi ngờ của ngƣời tiêu dùng với các thông điệp này cũng gia tăng. Chính
vì thế từ phía nhà nƣớc Việt Nam cũng nên có các chƣơng trình để đào tạo, phổ
Page 68
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 68
cập kiến thức cho ngƣời dân để có thể phân biệt đƣợc các tuyên bố về môi trƣờng
thật và giả từ phía doanh nghiệp. Nhà nƣớc cần nâng cao nhận thức cộng đồng về
các sản phẩm xanh, sản phẩm sinh thái, sản phẩm thân thiện với môi trƣờng,
thông qua giáo dục không chỉ cho những ngƣời tiêu dùng hiện tại, mà cho cả các
thế hệ trẻ mai sau. Truyền thông, và thông tin quảng cáo phải mang tính chuyên
nghiệp, cần làm đồng bộ tránh làm theo phong trào giúp ngƣời dân có đủ thông
tin và kiến thức khi mua hàng.
Hơn nữa, để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp thuận lợi trong việc sản
xuất và phát triển sản phẩm xanh, Nhà nƣớc nên có chính sách thuế ƣu đãi đối
với các ngành công nghiệp tham gia sản xuất sản phẩm xanh, giảm thuế đối với
các doanh nghiệp nhập khẩu sản phẩm thân thiện với môi trƣờng mà trong nƣớc
chƣa thể sản xuất đƣợc, hỗ trợ đầu tƣ đổi mới công nghệ và hỗ trợ thị trƣờng tiêu
thụ sản phẩm, hỗ trợ nhất định về lãi suất vay vốn.
Cuối cùng, xét riêng về mặt sản phẩm tái chế có thể thấy họat động tái chế
có ý nghĩa to lớn về kinh tế và môi trƣờng, nhƣng do chƣa đƣợc quản lý chặt chẽ,
hiện nay lại có tác dụng ngƣợc lại đến môi trƣờng và con ngƣời, làm giảm lòng
tin của ngƣời tiêu dùng đối với sản phẩm tái chế . Do đó việc tái sử dụng tái chế
phải trở thành luật, nhằm thúc đẩy phát triển nền kinh tế “ tái sử dụng” phát triển
sản xuất sạch, đồng thời gây dựng lại lòng tin của ngƣời tiêu dùng đối với sản
phẩm tái chế.
5.3. Giới hạn đề tài
Trong quá trình nghiên cứu còn gặp phải nhiều giới hạn. Thứ nhất, phạm
vi nghiên cứu của đề tài chỉ tập trung ở các đối tƣợng là nhân viên văn phòng tại
thành phố Hồ Chí Minh, vì vậy tính đai diện cho khối văn phòng trên tổng thể cả
nƣớc Việt Nam không cao, nếu đem vào áp dụng cho phạm vi cả nƣớc cần đƣợc
cân nhắc kĩ lƣỡng. Thứ hai, mẫu đƣợc lấy theo phƣơng pháp thuận tiện, ngẫu
nhiên bằng việc gửi mail và phỏng vấn trực tiếp tại các cáo ốc văn phòng nên có
nhiều ngƣời trong cùng 1 doanh nghiệp đƣợc phỏng vấn. Mẫu ngẫu nhiên nên
không có sự chính xác cao nhƣ chọn mẫu theo phân tầng. Không có sự khống chế
về mẫu trong độ tuổi, giới tính và chức vụ của ngƣời trả lời. Thứ ba, phƣơng
pháp đo lƣờng đƣợc sử dụng trong nghiên cứu này chủ yếu sử dụng số liệu thống
kê và giá trị trung bình để chỉ ra xu hƣớng trung tâm, còn những tác nhân khác
ảnh hƣởng đến hành vi. Bản câu hỏi đƣợc thực hiện khá dài nên có thể có sai sót
trong quá trình trả lời phỏng vấn, bởi đáp viên không đƣợc hài lòng với mức độ
Page 69
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 69
thời gian. Thứ tƣ, cuộc nghiên cứu xem xét trong đối tƣợng nhân viên văn phòng
nhƣng chỉ chủ yếu xét đến các yếu tố tâm lý ảnh hƣởng đến hành vi, các yếu tố
về nhân khẩu học không đƣợc đề cập đến, vì vậy khi áp dụng kết quả nghiên cứu
vào một sản phẩm cụ thể cần xét thêm yếu tố nhân khẩu học để so sánh với phân
khúc thị trƣờng của sản phẩm nếu cần thiết. Cuối cùng, kết quả nghiên cứu chỉ
đánh giá trên phƣơng diện khái quát chung về hành vi của nhân viên văn phòng
đối với sản phẩm văn phòng xanh, không nghiên cứu cụ thể trên một sản phẩm
nào.
Page 70
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 70
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tham khảo Việt Nam
- AC Neilson Grocery Report tháng 8/2010, website Neilson Việt Nam,
http://vn.nielsen.com/site/documents/NielsenVietnamGroceryReportAugust2
010.pdf , ngày tiếp cận 28/9/2010.
- Ái Vân, Tiêu dùng xanh: Bảo vệ sức khỏe chính mình, website Sài Gòn Giải
Phóng online, http://www.sggp.org.vn/moitruongdothi/2010/9/237710/ , tiếp
cận ngày 27/9/2010.
- Cimigo (2010), Tình hình sử dụng và tốc độ phát triển internet tại Việt Nam,
www.cimigo.vn , tiếp cận ngày 17/12/2010.
- Đỗ Hoàng Oanh, Sản phẩm xanh, Website Sở Tài Nguyên và Môi trƣờng,
http://www.donre.hochiminhcity.gov.vn/xemtin.jsp?id=00000000000000006
870&idParent=00000000000000003039&idCap=1 , tiếp cận ngày 27/9/2010.
- Nguyễn Hùng, Công trình xanh: Vì sao ít, website Nhịp cầu đầu tƣ,
http://www.nhipcaudautu.vn/Article.aspx?page=2&id=4274 , 27/9/2010.
- Nguyễn Triều, Không chọn sản phẩm không thân thiện môi trường, website
Báo mới, http://www.baomoi.com/Info/Khong-chon-san-pham-khong-than-
thien-moi-truong/45/4605093.epi , tiếp cận ngày 27/9/2010.
- Phillip Kotler, Marketing Management, Nhà xuất bản Lao động-xã hội, 2008,
trang 198 - 240.
- Trần Xuân Khiêm, Nghiên cứu tiếp thị, Nhà xuất bản Lao động- Xã hội, 2007
Tài liệu tham khảo nƣớc ngoài.
- Alba J.W., (2000), Dimensions of consumer expertise – or lack thereof.
Advances in Consumer Research, vol 27, trang 1-9.
- Alba, J. and J. W. Hutchinson, (1987) Dimensions of consumer expertise.
Journal of Consumer Research 13.
- Andrew Gilg, Stewart Barr, Nicholas Ford (2005), Green consumption or
sustainable lifestyle? Indentifying the sustainable consumer, Department of
Geography, University of Exeter, UK, http://www.sciencedirect.com , ngày
tiếp cận 13/10/2010.
- Ann P.Minton và Randall L.Rose (1997), The effects of environmental
concern on environmentally friendly consumer behavior: An exploratory
study, Journal of Business research, Vol 40, trang 37-48.
Page 71
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 71
- Antil và Benett (1979), Socially Responsible consumption behavior: SRCB,
Handbook of marketing scales: Muilti-item measure for marketing and
consumer behavior research, 1999, trang 139-141.
- Antil, J.H (1984), The construction and validation of an instrument to
measure socially responsible consumers, AMA Combined conference
Proceedings, Vol 36, Spring and Fall, trang 304-11.
- Bang Commonwealth của Australia (2001), Green office guide, website của
Australian Government/ Department of Climate change and Energy
Effiencency,
http://www.energyrating.gov.au/library/pubs/greenofficeguide.pdf , tiếp cận
ngày 20/9/2010.
- Caroll Archie (1999), “Cooperate social responsibility: Evolution of a
definitional construct” , Business & Society, Vol. 38, trang 268-295.
- Coddington (1990), It’s no fad; environmentalism is now a fact of corporate
life, Marketing news, trang 7.
- Dispoto, R.G. (1977), Interrelationships among measures of environmental
activity, emotionally and knowledge, Educational and Psychological
Measurement, vol 37, trang 451-459.
- Frederick E.Webster, Jr. and Yoram Wind (1972), A General Model for
Understanding Organizational Buying Behavior, Journal of Marketing, Vol
36, trang 12-19.
- Green Seal (2009), 82% of consumers buying green despite battered
economy, website Green Seal,
http://site.powerofgreenschools.com/uploads/pr_greenbuyingresearch.pdf ,
ngày tiếp cận 8/10/2010.
- Guagnano, G.A. (2001), Altruism and market-like behavior: an analysis of
willingness to pay for recycle paper products”, Population and environment,
Vol 22 No.4, trang 425-38.
- Heimbach, Johansson, và MacLachlan (1989). Product familiarity,
information processing and country-of-origin cues, Advances in Consumer
Research 16, trang 460 - 467.
- Hoch và Deighton (1989), Managing what consumers learn form experience,
Journal of Marketing, Vol 53, trang 1-20.
- Jay (1990), Green about the tills: markets discover the eco consumer,
Management Review, Vol 79, trang 24.
Page 72
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 72
- Julie Stein and Ann Koontz (2009), Green Marketing Trends,
http://www.enterpriseworks.org.
- Kilkeary (1975), The energy crisis and decision making in the family.
Washington, DC: U.S Department of Commerce.
- Kinnear, T.C , Taylor, J.R và Ahmed, S.A (1974), Ecologically concerned
consumers: who are they”, Journal of Marketing, Vol 38, trang 20-4.
- Micheal Solomon (2006), Consumer behavior: A Europian Perspective,
Peason Education Limited, England.
- Leila Hamzaouri Essoussi và Jonathan D.Linton (2010), New or recycled
products: How much are consumers willing to pay?, Journal of consumer
marketing, trang 458-468.
- Lois A.Mohr, Deborah J.Webb, and Katherine E.Harris (2001), Do
Consumers expect companies to be Socially responsible? The impact of
Corporate Social Responsibility on Buying Behavior, The Journal of
Consumer Affairs, Vol.35. trang 45-72.
- Lund, R.(1982), Remanufacturing; United States, Experience and
Implications for Developing Nations, The World Bank, Washington, DC.
- Magarita Tsoutsoura (2004), Cooperate social responsibility and Financial
performance, Applied Financial Project,
http://escholarship.org/uc/item/111799p2 , tiếp cận ngày 6/12/2010.
- Min,Hokey, and Galle, William, (1997), Green purchasing strategies:
Trends and implications, International Journal of Purchasing and Materials
Management, trang 1-17
- Minette E.Drumwright (1994), Socially Responsible Organizational Buying:
Environmental Concern as a noneconomic buying criterion, Journal of
Marketing, Vol.58, trang 1-19.
- Mobley, A.S., Painter, T.S., Untch, E.M. và Rao Unnava,H. (1995),
Consumer evaluation of recycle products, Psychology and Marketing, Vol 12
No.3, trang 165-76.
- Moore, P. (1992), Cost effective collection of recyclable, Biocycle, Vol 33
no.7, trang 36-7.
- Ottman (1992) Sometimes consumers will pay more to go green, Marketing
News, Vol 26, trang 16.
- Park, C.W., Mothersbaugh, D.L., và Feick, L. (1994), Consumer knowledge
assessment, Journal of consumer research, vol 21, trang 71-82.
Page 73
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 73
- Robert và Bacon (1997), Exploring the subtle relationships between
environmental concern and ecologically conscious consumer behavior,
Journal of Business Research, Vol 40, trang 79-89.
- Robinson, P.J and Faris, C.W (1967), Industrial Buying and Creative
Marketing, Boston, Allyn and Bacon, 1967.
- Schlossberg (1991), Americans passionate about the environment? Critic
says that, Marketing News, Vol 25, trang 8-10.
- Simon, F.L. (1992), Marketing green product in the triad, Columbia J World
Bus, 27, trang 268-285.
- Straughan, Robert D. and Roberts, James A. (1999), Environmental
segmentation alternatives: A look at green consumer behavior in the new
millennium, Journal of consumer marketing, Vol 16, pp 558-575.
- Suchard, H.T và Polonski, M.J (1991), A theory of environment buyer
behavior and its validity: the environmental action-behavior model, AMA
Summer Educators’ Conference Proceedings, American Marketing
Association, Chicago, Il, vol 2, trang 187-201.
- Tháp nhu cầu Maslow, http://www.biz-development.com , tiếp cận ngày
25/9/2010
- TNS (2008), Our green world, website TNS Global Market Research,
http://www.tnsglobal.com/_assets/files/TNS_Market_Research_Our_Green_
World.pdf , tiếp cận ngày 2/11/2010.
- V.Dassapa and C.Maggioni (1993), Reuse and Recycling-Reverse Logistic
Opportunities, Oak Brook,IL; Council of Logistics Management, 1993.
- Valiere và Dunlap (1981), The social bases of environmental concern: a
review of hypotheses, explanations, and empirical evidence”, Public Opinion
Quarterly, Vol 44, trang 181-97.
- Website Green Office của Phần Lan, http://www.wwf.fi/green_office/ , tiếp
cận ngày 25/10/2010.
- World Business Council for Sustainable Development (2007), Sustainable
Consumption facts and trend: From a business perspective, website World
Business Council for Sustainable Development,
http://www.wbcsd.org/DocRoot/I9Xwhv7X5V8cDIHbHC3G/WBCSD_Susta
inable_Consumption_web.pdf, tiếp cận ngày 30/9/2010.
Page 74
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 74
PHỤ LỤC
Biểu đồ:
Biểu đồ 10: Mức độ tham gia vào các giai đoạn mua hàng
8.63 5.10 9.0218.43
8.24
8.245.49
11.37
11.37
8.63
10.98
7.06
9.80
14.90
9.80
21.96
24.71
21.57
20.39
19.61
25.88
25.49
21.57
14.51
21.18
17.2521.57
15.6913.73
18.82
7.06 10.59 10.98 6.6713.73
0%
20%
40%
60%
80%
100%
120%
Nêu ý thức
mua sản phẩm
Mô tả nhu cầu với sản phẩm
Xác định quy
cách kỹ thuật
của sp
Tìm kiếm người bán
Đánh giá sản
phẩm đã mua
Tham gia rất nhiều
Có tham gia tương đối nhiều
Có tham gia nhưng hơi ít
Bình thường
Hơi không tham gia
Tương đối không tham gia
Rất không tham gia
Page 75
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 75
Biểu đồ 11: Tỷ lệ % mức độ ủng hộ sử dụng sản phẩm tái chế
Biểu đồ 12: Tỷ lệ % Mức độ chấp nhận giá sản phẩm tái chế cao hơn sản phẩm thường
3.14 2.75
4.71
13.73
24.31
18.82
32.55
Rất không đồng tình
Tương đối không đồng tình
Hơi không đồng tình
Phân vân
Hơi đồng tình
Tương đối đồng tình
Rất đồng tình
13.33
15.69
12.94
21.57
18.82
7.84
9.80
Rất không đồng tình
Tương đối không đồng tình
Hơi không đồng tình
Phân vân
Hơi đồng tình
Tương đối đồng tình
Rất đồng tình
Page 76
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 76
Biểu đồ 13: Mức độ lo ngại nguyên liệu tái chế ảnh hưởng chất lượng sản phẩm (%)
Biểu đồ 14: Mức độ quan tâm đến các yếu tố khi lựa chọn sử dụng sản phẩm xanh.
2.75
5.104.31
18.82
27.84
23.53
17.65
Rất không đồng tình
Tương đối không đồng tình
Hơi không đồng tình
Phân vân
Hơi đồng tình
Tương đối đồng tình
Rất đồng tình
1.96 2.35 3.53
18.0425.10 26.27 22.75
1.18 1.18 2.35
13.73
28.24 28.2425.10
0.39 0.78 0.78
8.63
17.6527.45 44.31
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Quan tâm đến chất lượng sản phẩm
Quan tâm đến giá sản phẩm
Quan tâm đến khả năng chi trả của doanh nghiệp
Page 77
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 77
Biểu đồ 15: Sự ưu tiên lựa chọn nhãn môi trường xanh VN so với Mức độ ưu tiên chọn
sản phẩm được dán nhãn môi trường xanh.
Hình 16: Mức độ tương tác giữa nhân viên và người mua hàng (N=215)
0.39 1.96 2.75
11.37
23.5320.00 20.78
0.781.96 1.96
4.31
2.75
3.53 3.92
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
Rất không ưu tiên
Tương đối
không ưu tiên
Hơi không ưu tiên
Phân vân
Hơi ưu tiên
Tương đối ưu
tiên
Rất ưu tiên
Mức độ ưu tiên chọn sản phẩm dán nhãn môi trường xanh.
Không
Có
4.651.40 2.33
0.47 0.47
6.98
2.333.26
0.47 0.00
6.05
2.792.33
0.00
10.70
6.51
11.16
1.400.00 0.93
9.30
4.65
7.91
0.47
3.26
1.40
3.26
0.93
0.47
0.93
0.93
1.40
0.000%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Rất dễ dàng
Tương đối dễ dàng
Hơi dễ dàng
Bình thường
Hơi không dễ dàng
Tương đối không dễ dàng
Rất không dễ dàng
Page 78
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 78
Biểu đồ 17: Mức độ dễ dàng trong tương tác giữa quản lý và người mua hàng (N=32)
Hình 18: Mức độ dễ dàng trong tương tác giữa giám đốc/director và người mua hàng
(N=8)
6.253.13
0.00
6.25
6.25
0.00
6.25
0.003.13
0.00 0.00
3.13
6.25
15.63
0.00 0.00
15.63
6.25
12.50
0.00 0.00 0.00
3.13
6.25
0.00 0.00 0.000%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Rất dễ dàng
Tương đối dễ dàng
Hơi dễ dàng
Bình thường
Hơi không dễ dàng
Tương đối không dễ dàng
Rất không dễ dàng
12.5
0 0 0 0
12.5
12.5
12.5
0 0 0 0
12.5 12.5
0 0 0 0
12.5 12.5
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
Rất dễ dàng
Tương đối dễ dàng
Hơi dễ dàng
Bình thường
Hơi không dễ dàng
Tương đối không dễ dàng
Rất không dễ dàng
Page 79
Trƣờng Đại học Hoa Sen
Khóa luận tốt nghiệp 79
Hình 19: Mức độ tham gia theo chức vụ trong quá trình mua sản phẩm dùng trong văn
phòng xanh.
Bản khảo sát:
10.23
7.91
10.23
22.33
25.12
17.21
6.98
5.58
5.12
5.58
24.19
25.58
23.72
10.23
9.30
10.70
9.77
20.93
22.79
14.88
11.63
18.60
10.23
14.88
20.93
14.42
13.49
7.44
8.84
7.44
8.84
19.53
20.93
19.07
15.35
6.25
18.75
15.63
28.13
21.88
9.38
3.13
6.25
15.63
21.88
25.00
12.50
15.63
9.38
15.63
9.38
15.63
15.63
25.00
9.38
18.75
15.63
15.63
12.50
15.63
18.75
3.13
6.25
12.50
15.63
12.50
25.00
21.88
6.25
25.00
37.50
37.50
12.50
12.50
50.00
25.00
12.50
12.50
62.50
12.50
12.50
25.00
12.50
37.50
12.50
25.00
12.50
50.00
12.50
0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%
Rất không tham gia
Tương đối không tham gia
Hơi không tham gia
Binh thuong
Có tham gia nhưng hơi ít
Có tham gia tương đối nhiều
Tham gia rất nhiều
Rất không tham gia
Tương đối không tham gia
Hơi không tham gia
Binh thuong
Có tham gia nhưng hơi ít
Có tham gia tương đối nhiều
Tham gia rất nhiều
Rất không tham gia
Tương đối không tham gia
Hơi không tham gia
Binh thuong
Có tham gia nhưng hơi ít
Có tham gia tương đối nhiều
Tham gia rất nhiều
Rất không tham gia
Tương đối không tham gia
Hơi không tham gia
Binh thuong
Có tham gia nhưng hơi ít
Có tham gia tương đối nhiều
Tham gia rất nhiều
Rất không tham gia
Tương đối không tham gia
Hơi không tham gia
Binh thuong
Có tham gia nhưng hơi ít
Có tham gia tương đối nhiều
Tham gia rất nhiều
Nêu ý
thứ
c m
ua s
ản p
hẩm
Mô t
ả n
hu c
ầu v
ới sản p
hẩm
Xác đ
ịnh q
uy
cách k
ỹ th
uật
của
sp
Tìm
kiế
m n
gư
ời bán
Đánh g
iá s
ản p
hẩm
đã m
ua
Nhân viên
Quản lý/Manager
Giám đốc/Director