This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1. BTK VE HAYVANLAR NASIL RER, BYR VE GELR? Eeysiz reme Eeyli
reme Memelilerde reme, Byme ve Gelime iekli bitkilerde reme Byme ve
Gelime BTK VE HAYVANLARDA BYME VE GELM Hayvanlarda reme, Byme ve
Gelime Kurbaalarda reme, Byme ve Gelime Balklarda reme, Byme ve
Gelime Srngenlerde reme, Byme ve Gelime Kularda reme, Byme ve
Gelime Bitki ve Hayvanlarda reme
2. BTK VE HAYVANLAR NASIL RER, BYR VE GELR? Bitki ve
Hayvanlarda reme Doada yaayan canllarn domasn, bymesini,
gelimesini, remesini ve lmesini kapsayan srece, hayat dngs denir.
Hayat dngs, reme ile balar. Canllarn nesillerini devam ettirmesi
iin kendilerine benzer yaplar oluturmasna reme denir.
3. reme, canllarn ortak zelliklerinden biridir. Canllarda reme
iki ekilde gerekleir.
4. 1. Eeyli reme Ayn tre ait iki farkl cinsiyetteki canl
bireyler arasnda gerekleen reme eklidir. Eeyli remenin gereklemesi
iin yumurtann ekirdei ile spermin ekirdei birlemelidir. reme
Hcreleri (Eey Hcreleri) Canllarn remesini salayan hcrelere eey
hcreleri(reme hcreleri) denir. Erkek reme hcresine sperm, dii reme
hcresine yumurta denir. Sperm ve yumurtann zellikleri birbirinden
farkldr.
5. Hcre zar, sitoplazma ve ekirdekten oluur. Hareketsizdir.
Spermden ok daha byktr. Bu nedenle fazla sitoplazmaya
sahiptir.
6. Ba, boyun ve kuyruk ksmlarndan oluur. Ba ksm, hcre zar,
sitoplazma ve ekirdekten oluur. Hareketlidir. Yumurtaya gre ok
kktr. Bu nedenle sitoplazmas azdr.
7. Sperm ve yumurta hcrelerinin birlemesine dllenme, dllenme
sonucu oluan hcreye ise zigot ad verilir. Zigot hcre blnmesi ile
byyp gelierek embriyoyu, embriyo da yavru bireyi meydana getirir.
Hayvanlarda dllenme iki trldr: dllenme ve d dllenme
8. Dllenme: Dllenme (sperm ve yumurtann birlemesi) anne vcudu
iinde gerekleir. nsan, kedi, at, ylan, ku gibi canllarda i dllenme
gerekleir. D Dllenme: Dllenme( sperm ve yumurtann birlemesi) anne
vcudu dnda gerekleir. Balklar ve kurbaalarda d dllenme grlr.
Hayvanlar eitli ynleriyle inceleyen bilim dalna zooloji, zooloji
ile uraan bilim insanlarna zoolog denir.
9. 2. Eeysiz reme Bir ana canlnn kendisiyle ayn zellikte
bireyler meydana getirmesine denir. Bu reme eklinde reme hcreleri
grev almaz. Bu yzden canllarn cinsiyeti nemli deildir.
10. Vejetatif reme: Bitkilerin kk, dal, yaprak gibi ksmlarndan
yeni bitkiler olumasna vejetatif reme denir. Scak ve nemli ortamda
bekleyen soann filizlenmesi, ilein srnc gvdesiyle yeni bitki
oluturmas, St, gl, kavak dalndan yeni bitki olumas, (elikleme ile
reme) Patates, yer elmas gibi bitkilerde gze denen kntlarn yeni
bitkiyi oluturmas, (yumru ile reme) Lale, nergis gibi bitkilerin
soanlarnn uygun ortama ekilerek yeni bitki oluturmas,(soan ile
reme) vejetatif remeye rnektir.
11. Tomurcuklanarak reme: Ana canl zerinde oluan kntnn, zamanla
byyp gelierek yeni canl oluturmasdr. Denizanas, hidra, bira mayas,
snger, mercan tomurcuklanma ile reyen canllardr. Blnerek reme:
Belli bir olgunlua ulaan tek hcreli canlnn blnerek kendine benzer
canl meydana getirmesidir. Amip, glena, paramesyum (terliksi
hayvan), su yosunu ve bakteriler blnerek rerler.
12. Yenilenme(Rejenerasyon) ile reme: Canlnn kopan parasndan
yeni canl olumasna denir. Denizyldznn kopan kolunu yenilemesi,
toprak solucannn kopan paralarndan yeni canl olumas yenilenme ile
remeye rnektir. Sporla reme: Sporlar zeri salam bir rt ile kapl
zellemi hcrelerdir. Olumsuz evre artlarna iyi dayanrlar. artlar
uygun hale gelince yeni canly olutururlar. Kara yosunu, erelti otu
ve mantarlar sporla rer. Kertenkelenin kopan kuyruunu yenilemesi,
krlan kemiklerin kendini onarmas, yaralarn iyilemesi, kemik iliinde
kan hcresi retilmesi bir eit yenilenmedir, ancak yenilenmeyle reme
deildir. nk yeni canl olumaz.
13. BTK VE HAYVANLARDA BYME VE GELME iekli bitkilerde reme Byme
ve Gelime
14. Bitkilerin reme organ iektir.
15. Ta yaprak: iein renkli ve kokulu ksmdr. Kokusu ve rengi ile
bcekleri kendine eker. anak yaprak: Yeil renkli ksmdr. iein
tomurcuk halini d etkilerden korur. iek tablas: Bitkinin anak ve ta
yapraklarn, erkek ve dii organlarn bir arada tutar. iek sap: iein
bitki gvdesiyle birletii ksmdr.
16. Bitkinin erkek reme hcresine polen denir. Bitkilerin
reyebilmesi iin polenlerin yumurtaya ulamas gerekir. Tozlama: Erkek
organn banda bulunan polenlerin, rzgr, su ve hayvanlar aracl ile
dii organn tepeciine tanmasna tozlama denir.
17. Dllenme: Dii organn tepecii nemli olduu iin buraya ulaan
polenlerin zar, su alarak ier ve atlar. Polenden yumurtala doru
polen tp ad verilen bir borucuk oluur. Polen iindeki reme hcreleri,
polen tpnden geerek yumurtala ular. Yumurtalktaki yumurtann ekirdei
ile sperm hcresinin ekirdei kaynar. Bu olaya dllenme denir.
18. Bu olay sonucunda zigot denilen dllenmi yumurta oluur. Ksa
srede zigot bitkinin kk tasla olan embriyoyu meydana getirir.
Embriyonun etraf sert bir kabukla evrilir. Bylece tohum ad verilen
yap oluur. Tohumun iinde bulunduu yumurtalk etlenip sulanarak
geliir ve meyveyi oluturur.
19. imlenme Dllenme olayndan sonra oluan tohumlar, su, yamur
sular, rzgar ve canllarn etkisiyle evreye dalr. Tohumlarn iindeki
embriyonun uygun ortamda gelierek yeni bitki oluturmasna imlenme
denir. imlenme esnasnda embriyonun ihtiyac olan besin, besi doku
(enek) tarafndan karlanr. nk yapraklar olmad iin bitki imlenme
esnasnda fotosentez yapamamaktadr.
20. Tohumun imlenmesi iin Ne Gereklidir? imlenme iin; Su (Nem)
Hava (Oksijen) Uygun scaklk gereklidir. NOT: imlenme iin k gerekli
deildir. Tohum imlenirken depo besini kullanr. imlenme
gerekletikten sonra oluan gen bitkinin yapraklar vardr ve bu sayede
fotosentez yaparak besin retir ve bymeye devam eder. Byme ve gelime
iin; Su Hava (Oksijen) Uygun Scaklk Ik gereklidir.
21. 1. Tozlama: Erkek organn banda bulunan polenler, rzgr, su
ve hayvanlar aracl ile dii organn tepeciine ular. 2. Dllenme:
Yumurtalktaki yumurtann ekirdei ile sperm hcresinin ekirdei
kaynaarak dllenme olay gerekleir. Dllenme sonucu zigot oluur. Zigot
ise embriyoyu oluturur. 3. Tohum ve Meyve Olumas: Embriyonun etraf
sert bir kabukla evrilir. Bylece tohum ad verilen yap oluur.
Tohumun iinde bulunduu yumurtalk etlenip sulanarak geliir ve
meyveyi oluturur. 4. imlenme: Tohumdaki embriyo uygun artlarda
gelierek ana bitkiye benzer yeni bitki oluturur. 5. Gen bitkinin
olumas: imlenme sonras byme ve gelimek zere gen bitki oluur. 6.
Olgun bitkinin olumas: Gen bitki byyp gelierek tomurcuklar,
tomurcuklar da iekleri oluturur.
22. Hayvanlarda reme, Byme ve Gelime Memelilerde reme, Byme ve
Gelime Dourarak oalrlar. dllenme, i gelime grlr. Yavru bakm vardr
ve yavrularn stle beslerler. nsan, at, kedi, kpek, geyik, fok,
yunus, balina, yarasa vb. dourarak oalr.
23. Kularda reme, Byme ve Gelime Yumurta ile oalrlar. dllenme,
d gelime grlr. Yavru bakm vardr. NOT: Yumurta ile oalan canllardan
sadece kularda yavru bakm vardr.
24. Srngenlerde reme, Byme ve Gelime Yumurta ile oalrlar.
dllenme, d gelime grlr. Yavru bakm yoktur. Ylan, kertenkele, su
kaplumbaas Balklarda reme, Byme ve Gelime Yumurta ile oalrlar. D
dllenme, d gelime grlr. Yavru bakm yoktur.
25. Kurbaalarda reme, Byme ve Gelime Yumurta ile oalrlar. D
dllenme, d gelime grlr. Yavru bakm yoktur. Geliimleri srasnda
bakalam geirirler. NOT: Balk ve kurbaalar yumurtalarn suya
braktklarndan, nesillerinin devam iin ok sayda yumurta olutururlar.
nk yumurtalar suda korunmasz haldedir.
26. Bakalam Kurbaa, kelebek gibi baz canllarda, yavru canl baz
yapsal deiimler geirdikten sonra ana canlya benzer hale gelir.
Canllarn geirdii bu yapsal deiimlere bakalam denir. Canllarn
bakalam geirmesinin nedeni, yumurtada yeterli besin olmad iin
canlnn geliimini tamamlamadan yumurta dna kmasdr. Uur bcei, sinek,
kelebek, kurbaa, ekirge vb. bakalam geirir.