The Journal of Academic Social Science Studies International Journal of Social Science Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3692 Number: 51 , p. 217-228, Autumn III 2016 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date 19.09.2016 30.11.2016 BİR BİLİM DALI OLARAK İLETİŞİM BİLİMLERİ ALANININ TÜRKİYE'DEKİ KONUSAL KAPSAM ANALİZİ SUBJECT SCOPE ANALYSIS OF COMMUNICATION SCIENCES AREA AS A DISCIPLINE IN TURKEY Yrd. Doç. Dr. Esmeray KARATAŞ ATEŞ Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İletişim Fakültesi Öz Türkiye'de İletişim Bilimleri kuram ve kavram olarak sıklıkla ele alınan bir ko- nu olarak karşımıza çıkmamaktadır. İletişim bilimleri ana bilim dalı ve iletişim bilimleri bilim dalı altında farklı alt konular işlenmektedir ancak iletişim bilimlerinin kuramsal ve kavramsal çerçevesini belirleyip, bu bilim alanının konu kapsamını anlamamıza yardımcı olacak çalışmalar bulunmamaktadır. Elbette ki bu durum biraz da iletişim bilimlerinin disiplinlerarası niteliğinden kaynaklanmaktadır. Ancak doktora düzeyinde eğitimi verilen bir bilim dalının kavramsal bir zemine ihtiyaç duyduğunu da göz ardı etmemek gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı Türkiye'de bir bilim dalı olarak İletişim Bilimleri alanını ve iletişim bilimleri kapsamında yer alan konu başlıklarını incelemektir. Bu amaçla, Yüksek Öğretim Kurulu'nun çevrimiçi tez kataloğundan belirli ölçütlere göre seçilen 154 doktora tezi incelenmiştir. Tezler hakkına toplanan bilgiler istatistiksel sonuçlar elde etmek ve özet tablolar oluşturmak amacıyla Microsoft Excel programında çeşitli parametrelere göre analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda iletişim bilimleri alanında tamamlanan ilk doktora tezinin 1998 yılında olduğu, iletişim bilimleri alanında en fazla doktora tezinin Marmara Üniversitesi'nde yapıldığı ve iletişim bilimleri kapsamında doktora düzeyinde en çok araştırılan konunun sinema olduğu ortaya çıkarılmıştır. Çalışmanın sonunda, bu alanda araştırma yapmak isteyen araştırmacılara öneri mahiyetinde, iletişim bilimleri alanında daha önce değinilmemiş veya az değinilmiş konuların tespitinde bulunulmaya çalışılmıştır. Ayrıca Türkiye'de iletişim bilimleri alanının konusal ve kavramsal çerçevesini belirlemeye yönelik daha fazla akademik yayına ihtiyaç olduğu değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: İletişim Bilimleri, Üniversiteler, Bölümler, Konu Başlıkları, Doktora Tezleri Abstract In Turkey communication sciences is not a much disccussed subject both in the-
12
Embed
BİR BİLİM DALI OLARAK İLETİŞİM BİLİMLERİ ALANININ …. Doç. Dr. Esmeray... · yılında tamamlanan ilk doktora tezi Ünsal Oskay tarafından hazırlanan Gelişim Açısından
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
The Journal of Academic Social Science Studies
International Journal of Social Science
Doi number:http://dx.doi.org/10.9761/JASSS3692
Number: 51 , p. 217-228, Autumn III 2016
Yayın Süreci
Yayın Geliş Tarihi / Article Arrival Date - Yayınlanma Tarihi / The Published Date
19.09.2016 30.11.2016
BİR BİLİM DALI OLARAK İLETİŞİM BİLİMLERİ ALANININ
TÜRKİYE'DEKİ KONUSAL KAPSAM ANALİZİ SUBJECT SCOPE ANALYSIS OF COMMUNICATION SCIENCES AREA AS
A DISCIPLINE IN TURKEY Yrd. Doç. Dr. Esmeray KARATAŞ ATEŞ
Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İletişim Fakültesi
Öz
Türkiye'de İletişim Bilimleri kuram ve kavram olarak sıklıkla ele alınan bir ko-
nu olarak karşımıza çıkmamaktadır. İletişim bilimleri ana bilim dalı ve iletişim bilimleri
bilim dalı altında farklı alt konular işlenmektedir ancak iletişim bilimlerinin kuramsal ve
kavramsal çerçevesini belirleyip, bu bilim alanının konu kapsamını anlamamıza
yardımcı olacak çalışmalar bulunmamaktadır. Elbette ki bu durum biraz da iletişim
bilimlerinin disiplinlerarası niteliğinden kaynaklanmaktadır. Ancak doktora düzeyinde
eğitimi verilen bir bilim dalının kavramsal bir zemine ihtiyaç duyduğunu da göz ardı
etmemek gerekmektedir.
Bu çalışmanın amacı Türkiye'de bir bilim dalı olarak İletişim Bilimleri alanını ve
iletişim bilimleri kapsamında yer alan konu başlıklarını incelemektir. Bu amaçla, Yüksek
Öğretim Kurulu'nun çevrimiçi tez kataloğundan belirli ölçütlere göre seçilen 154 doktora
tezi incelenmiştir. Tezler hakkına toplanan bilgiler istatistiksel sonuçlar elde etmek ve
özet tablolar oluşturmak amacıyla Microsoft Excel programında çeşitli parametrelere
göre analiz edilmiştir. Yapılan analizler sonucunda iletişim bilimleri alanında
tamamlanan ilk doktora tezinin 1998 yılında olduğu, iletişim bilimleri alanında en fazla
doktora tezinin Marmara Üniversitesi'nde yapıldığı ve iletişim bilimleri kapsamında
doktora düzeyinde en çok araştırılan konunun sinema olduğu ortaya çıkarılmıştır.
Çalışmanın sonunda, bu alanda araştırma yapmak isteyen araştırmacılara öneri
mahiyetinde, iletişim bilimleri alanında daha önce değinilmemiş veya az değinilmiş
konuların tespitinde bulunulmaya çalışılmıştır. Ayrıca Türkiye'de iletişim bilimleri
alanının konusal ve kavramsal çerçevesini belirlemeye yönelik daha fazla akademik
yayına ihtiyaç olduğu değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: İletişim Bilimleri, Üniversiteler, Bölümler, Konu Başlıkları,
Doktora Tezleri
Abstract
In Turkey communication sciences is not a much disccussed subject both in the-
218
Esmeray KARATAŞ ATEŞ
ory and as a concept. While different subjects are studied under the main discipline and
subdisciplines of communication science, there are no studies in this field that identifies
the theoretical and conceptual framework of communication science and help us to un-
derstand the scope of this subject. Indeed, this situation is partly caused by the interdis-
ciplinary nature of communication sciences. Nevertheless, it should not be neglected that
a scientific field which is studied on a doctoral level needs a theoretical basis.
The purpose of this study is to investigate Communication Sciences as a scien-
tific field, as well as subject headings in the scope of communication sciences. To this
end, 154 doctoral theses selected based on certain criteria from the online thesis cata-
logue of the Council of Higher Education (YÖK) were analyzed. The data collected on
the theses were analyzed on Microsoft Excel using various parameters with the aim of
obtaining statistical results and forming pivot tables. As a result of the analyses, it was
found that the first thesis work completed in the field of communication sciences was in
1998, the largest number of doctoral thesis works were completed in Marmara Universi-
ty, and cinema was the most frequently studied subject in scope of communication sci-
ences. At the end of the study, it was aimed to determine subjects that were previously
not visited or rarely mentioned in this field, as a form of recommendation for researchers
who want to work in communication sciences. It was also discussed that further academ-
ic studies are needed to determine the thematic and conceptual framework of the field of
communication sciences in Turkey.
Keywords: Communication Sciences, Universities, Departments, Subject Head-
ings, PhD Theses
Bir Bilim Dalı Olarak İletişim
Bilimleri
İletişim bilimleri disiplinlerarası
niteliğinden dolayı bir çok disiplinin
kavşağında yer almaktadır. Toplum
bilimlerinin alt konusu olan bu alanın,
bilimsel meşruluk sorunuyla sürekli
ilgilenmek durumunda olduğu
görülmektedir. Bu durum, iletişim alanını
pozitif bilimlerden esinlenerek genellikle
şemaları benimsemeye ve bilimsel modeller
aramaya yöneltmiştir. Bununla birlikte
iletişim bilimlerinin üçlü bir gereksinimden
(epistemolojik, tarihsel-toplumsal-politik ve
teknik) doğduğu ileri sürülmektedir (Bourse
& Yücel, 2012: 27).
Epistemolojik Gereksinim
Piaget'ye göre bilimsel disiplinler
arasında üç karşılaşma vardır. Birincisi ortak
bir izlek çevresinde farklı disiplinlerden,
kendi kavram ve yöntemlerini kullanan
araştırmacıların bir araya geldiği çok
disiplinliliktir. İkincisi iki ya da bir çok
disiplin arasında bilgi, inceleme ve
yöntemlerin aktarımı ve alışverişini varsayan
disiplinler arasılıktır. Üçüncüsü ise sınırlara
aldırmadan farklı bilimleri kapsayan bilginin
söz konusu olduğu disiplinlerötesiliktir.
İletişim bilimlerinde bu üç karşılaşma türü de
bulunmaktadır. Pozitif bilimler ve teknikler
sürekli bir araya gelen bir çok düzey yoluyla
iletişim bilimlerinin özgün bakış açısını
oluşturmaktadır. Kurum iletişimi, reklam,
halkla ilişkiler ve kurum kültürü de iletişime
ilişkin değerlendirilmektedir. Ayrıca kitle
medyası ve gazetecilik alanı, politikada
iletişim, kamuoyu araştırmaları ve işlevleri
iletişim alanının kapsamında ele
alınabilmektedir. Ayrıca iletişim, matematiği,
psikolojiyi, mantığı, dilbilimi, antropolojiyi,
sosyolojiyi, ekonomiyi, tarihi, göstergebilimi
kapsayan bir çok disiplinden bilimsel katkı
sağlamaktadır. Anketler ve istatistikler, vaka
incelemeleri, katılımcı gözlem gibi araştırma
yöntemleri iletişim alanında da
kullanılmaktadır.
Tarihsel, Toplumsal ve Politik bir
Gereksinim
İletişim, XX. yüzyıl boyunca ortaya
çıkan evrensel çatışmalara ve toplumsal
dışlama üzerine temellenen diktatörlüklerin
belirmesine bağlı olarak beliren bir
Bir Bilim Dalı Olarak İletişim Bilimleri Alanının Türkiye'deki Konusal Kapsam Analizi 219