BIP_Podstawowe_narzedzie_dostepu

Podstawowe narzędzie dostępudo informacji publicznej

Michał Bukowski

redaktor naczelny

strony głównej BIP

Agenda prezentacji

2

WPROWADZENIE – ZAGADNIENIA PODSTAWOWE

PRAWO DOSTĘPU DO INFORMACJI PUBLICZNEJ

PRAKTYCZNE ASPEKTY PROWADZENIA STRON PODMIOTOWYCH BIP

PERSPEKTYWY ROZWOJU BIULETYNU INFORMACJI PUBLICZNEJ – MOŻLIWE SCENARIUSZE

PODSUMOWANIE

Agenda prezentacji

3





PODSUMOWANIE

Zagadnienia podstawowe

Czym jest informacja?

Informacja (łac. informatio - wyobrażenie, pojęcie) -

pojęcie o wielu definicjach:

a) Ujęcie obiektywne - pewna własność fizyczna lub

strukturalna obiektów (niezależna od obserwatora).

b) Ujęcie subiektywne - wszystko, co umysł jest w

stanie przetworzyć i wykorzystać do własnych celów.

4


Informacja publiczna – każda

informacja o sprawach publicznych.

• Uwaga! Brak definicji legalnej “sprawy publicznej” w

systemie prawa – także w Ustawie o dostępie do

informacji publicznej (UDIP).

5

??


Naczelny Sąd Administracyjny (2002): za sprawę

publiczną należy uznać informacje wytworzone przez:

• władze publiczne,

• osoby pełniące funkcje publiczne,

• inne podmioty, które wykonują funkcje publiczne lub

gospodarują mieniem publicznym (komunalnym bądź

Skarbu Państwa),

• jak również informacje odnoszące się do wspomnia-

nych władz, osób i innych podmiotów, niezależnie od

tego, przez kogo zostały wytworzone.

6


Naczelny Sąd Administracyjny (2002):

Informacją publiczną jest informacja

dotycząca zamierzeń w kwestiach

ogólnych - w sferze prawodawczej

bądź polityki państwa, a nie w

sprawach indywidualnych.

7


Biuletyn Informacji Publicznej (BIP) -

wprowadzenie• Urzędowy publikator teleinformatyczny stworzony w

celu powszechnego udostępniania informacji

publicznej.

• Budowa publikatora – strona główna BIP a strony

podmiotowe BIP.

8


Biuletyn - ujednolicony system stron

WWW w sieci teleinformatycznej

• Jak rozumieć ujednolicenie? Możliwy a pożądany

stopień ujednolicenia: zawartość, organizacja treści,

wygląd, standardy techniczne - interoperacyjność.

9


„Strona WWW” < „witryna WWW”.

Przykładowe definicje:

• Strona internetowa - dokument utworzony w którejś

z odmian języka SGML (np. HTML), pobierany z

dysku lokalnego komputera bądź serwera

internetowego i interpretowany po stronie

użytkownika za pomocą przeglądarki.

• Witryna internetowa – zbiór stron internetowych,

obejmujący dokument początkowy, zwany „stroną

wejściową” i - zazwyczaj - powiązane z nim poprzez

linki (odsyłacze) dalsze dokumenty.10


Strony podmiotowe BIP - zawartość• Informacje publiczne w szczególności wyliczone w

ustawie (vide pojęcie informacji publicznej) =

otwarty katalog informacji.

• Informacje dotyczące sposobu dostępu do informacji

publicznych będących w ich posiadaniu podmiotu i

nieudostępnionych w BIP.

• Podstawa i zakres ewentualnych wyłączeń jawności

udostępnianej informacji publicznej.

• Oznaczanie informacji publicznych datami i danymi

autorów/udostępniających informacje.11

Agenda prezentacji

12





PODSUMOWANIE

Prawo dostępu do informacji publicznej

Prawo do informacji publicznej• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (ONZ) –

prawo do prawdy,

• Konstytucja RP – prawo do informacji dla obywatela,

• Ustawa o dostępie do informacji publicznej (UDIP) –

prawo do informacji dla każdego,

• Rozporządzenie w sprawie Biuletynu Informacji

Publicznej — zasady internetowego dostępu do

informacji publicznej.

13


Prawo do informacji publicznej

przysługuje każdemu!• Przysługuje osobom fizycznym oraz osobom

prawnym.

• Nie można żądać od obywatela lub podmiotu

wykazania interesu prawnego lub faktycznego.

14


Organy zobowiązane (1)podmioty wykonujące zadania publiczne,

w szczególności:

• organy władzy publicznej,

• organy samorządów gospodarczych i zawodowych,

• podmioty reprezentujące Skarb Państwa,

• podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne

albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz

podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki

organizacyjne albo jednostki organizacyjne

samorządu terytorialnego.15


Organy zobowiązane (2)podmioty wykonujące zadania publiczne,

w szczególności:

• podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki

organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub

dysponują majątkiem publicznym,

• organizacje związkowe i pracodawców

reprezentatywne.

16


Informacja i dokument• Informacja publiczna – każda informacja o sprawach

publicznych, która znajduje się w posiadaniu

podmiotu.

• Informacja publiczna przetworzona – udostępnianie

warunkowane szczególnie istotnym interesem

społecznym.

• Dokument urzędowy - treść oświadczenia woli lub

wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie

przez funkcjonariusza publicznego, w ramach jego

kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub

złożona do akt sprawy. 17


Każdy ma prawo do:• Uzyskania informacji publicznej.

• Wglądu do dokumentów urzędowych.

• Dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy

publicznej.

18


Tryby udostępnianie informacji

publicznej:• Biuletyn Informacji Publicznej (tryb podstawowy),

• Tryb wnioskowy i bezwnioskowy (forma ustna i

pisemna),

• Wyłożenie, wywieszenie albo instalacja urządzenia.

• Możliwość bezpośredniej obserwacji przebiegu

posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej

pochodzących z powszechnych wyborów. Obecnie

także rozwiązania audio-wideo w BIP.

19


Udostępnianie w BIP informacji m.in. o:• Zamierzeniach działań władzy ustawodawczej oraz

wykonawczej.

• Projektowaniu aktów normatywnych.

• Programach w zakresie realizacji zadań publicznych,

sposobach ich realizacji.

• Samym podmiocie, jego organach i osobach

sprawujących w nich funkcje i ich kompetencjach.

20


Udostępnianie w BIP informacji m.in. o:• Sposobach przyjmowania i załatwiania spraw.

• Stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich

załatwiania/rozstrzygania.

• Prowadzonych rejestrach, ewidencjach i archiwach

oraz sposobach dostępu do nich.

• Majątku publicznym.

• Treść dokumentacji przebiegu i efektów kontroli oraz

wystąpień, stanowisk, wniosków i opinii podmiotów

ją przeprowadzających.

21


Obowiązki informacyjne wynikającez różnorodnych aktów prawnych• Każda organizacja musi dokonać przeglądu aktów

prawnych, które nakładają na nią obowiązki

informacyjne.

• Według literatury fachowej we wrześniu 2006 r.

istniało 95 aktów prawnych nakładających obowiązki

publikowania informacji na stronach BIP.

• Zalecenie przeszkolenia pracowników nadzorujących

stronę BIP z zakresu dostępu do informacji

publicznej.22

Agenda prezentacji

23





PODSUMOWANIE

Aspekty praktyczne

Kwalifikowanie informacji jako informacji publicznej• W Ustawie o dostępie do informacji publicznej i

Rozporządzeniu w sprawie BIP brak procedury

kwalifikowania informacji jako publicznej.

• Rozwiązanie: udokumentowana procedura

wewnętrzna w ramach Systemu Zarządzania

Jakością.

• Stałe doskonalenie procesu udostępniania informacji

(Koło Deminga: Zaplanuj – Wykonaj – Sprawdź -

Zastosuj).24

Aspekty praktyczne

Założenia proponowanej procedury

25

Czy informacja dotyczy

„sprawy publicznej”?

Informacja jawna czy

niejawna?

Prywatność osoby fizycznej?

Tajemnica przedsiębiorcy?

(art. 5 ust. 2 UDIP)

Nie podlega udostępnieniu

w żadnym trybie

Informacje niejawne

Informacje jawne

Czy istnieje inny tryb udostępniania informacji? (art. 1 ust. 2 UDIP)

Podlega udostępnieniu w innym trybie

niż określony w UDIP

Przygotowanieinformacji

do udostępnienia(zob. art. 8 ust. 6

i art. 12 ust. 1 UDIP)

1.

2.

3.4.

Źródło: „Praktyczne problemy wdrażania ustawy o dostępie do informacji publicznej”, dr Michał Bernaczyk, dr Mariusz Jabłoński, „elektroniczna Administracja”, nr 2007/01. Wykorzystano za zgodą redakcji czasopisma.

Aspekty praktyczne

Procedura publikacji winna uwzględniać• Pojęcie sprawy publicznej (prawo, literatura,

orzecznictwo) – informacja o faktach, przewidywanie

zakresu informacji (inaczej niż w trybie

wnioskowym).

• Odrębne zasady dostępu do informacji publicznej -

inne, niż wskazane w UDIP: m.in. informacja o

stanie środowiska naturalnego, geograficzna,

zakwalifikowana do zasobów archiwalnych, o

postępowaniu administracyjnym, sądowym,

sądowoadministracyjnym.

26

Aspekty praktyczne

Procedura publikacji winna uwzględniać• Ograniczenia dostępu do informacji publicznej –

art. 5 UDIP: ochrona informacji niejawnych,

prywatność osoby fizycznej (z wył. pełnienia funkcji

publicznej), tajemnica przedsiębiorcy i inne.

• Przygotowanie informacji do udostępnienia – art. 8.

ust 6, art 12 ust. 1 UDIP: opatrzenie dodatkowymi

danymi - podmiot, osoba wytwarzająca, osoba

udostępniająca, czas wytworzenia i udostępnienia.

27

Aspekty praktyczne

Wymagania techniczne stron podmiotowych BIP• Kodowanie informacji: Unicode UTF-8 wersja 3.0.

• Dane tekstowe lub tekstowo-graficzne: txt, rtf, pdf

(wyłącznie do odczytu, wersja Acrobat Reader 5),

doc (wyłącznie do odczytu), Open Document wersja

1.0.

• Dokumenty stron WWW: HTML 4.01, XHTML 1.0,

HTML 3.2 (dopuszczalny dla urządzeń przenośnych),

CSS. Uwaga na poprawność syntaktyczną strona

(walidacja)!28

Aspekty praktyczne

Wymagania funkcjonalne stron podmiotowych BIP• Zapewnienia wysokiej jakości treści (niezależnie od

użytego medium) w celu zapewniania możliwości

faktycznego zapoznania się z treścią.

• Prezentacji treści, które nie zawierają mechanizmów

zabezpieczających przed kopiowaniem i

drukowaniem.

29

Aspekty praktyczne

Prowadzenie stron podmiotowych BIP• Nadanie explicite możliwości prowadzenia jedynie

strony podmiotowej BIP, która jest jednocześnie

stroną własną podmiotu.

• Dopuszczenie możliwości zamieszczania na stronie

BIP treści komercyjnych, o ile dotyczą one

działalności podmiotu.

• Przekazywanie danych na stronę główną: w

rozporządzeniu istnieje zapis jedynie o URL, reszta

jest określona w formularzu zgłoszeniowym.

30

Aspekty praktyczne

Elektroniczna Dostępność (eDostępność)

Konstytucja RP głosi, że:

• Wszyscy są równi wobec prawa.

• Każdy ma prawo pozyskiwania informacji.

• Osoby niepełnosprawne mają prawo do specjalnej

pomocy.

Ustawa o dostępie do informacji publicznej gwarantuje

dostęp do informacji publicznej każdemu.

31

Aspekty praktyczne

eDostępnośćPrzezwyciężanie technicznych barier i trudności

napotykanych przez osoby niepełnosprawne oraz

innych ludzi, którzy próbują w pełni uczestniczyć w

społeczeństwie informacyjnym.

Osoby niepełnosprawne - około 15% ludności

europejskiej.

Ludzie starsi - w roku 1990 osoby powyżej 60 roku

życia stanowiły 18% europejskiej ludności, liczba ta

ma wzrosnąć do 30% do roku 2030. 32

Aspekty praktyczne

eDostępnośćKomunikat Komisji „eEuropa 2002: dostępność publicznych stron internetowych i ich zawartości” - zalecenie przyjęcia wytycznych W3C w sprawie inicjatywy dostępności sieci (ang. Web Accessibility Inititiative — WAI)

http://europa.eu.int/eur-lex/en/com/cnc/2001/com2001_0529en01.pdf

• BIP - jako podstawowe medium dostępu

do informacji publicznej - powinien

respektować wymogi eDostępności.*

* Jednak wprost podstawy prawnej dla eDostępności jeszcze nie ma... 33

http://europa.eu.int/eur-lex/en/com/cnc/2001/com2001_0529en01.pdf

Aspekty praktyczne

IT Governance• Osoby kierujące podmiotem muszą być świadome

roli informatyki w osiąganiu celów instytucji.

• Osoby te muszą rozumieć, jakie wsparcie oferują

technologie informatyczne w realizacji polityki

informacyjnej organizacji (m.in. BIP).

Budowanie i wdrażanie strategii informacyjnej

instytucji nie jest zadaniem dla informatyków!*

* Informatyka ułatwia udostępnianie informacji, ale jest tylko

narzędziem. 34

Aspekty praktyczne

Strona BIP jako projekt informatyczny• Cel. Co organizacja chce osiągnąć dzięki BIP?

Obowiązek prawny a ułatwienie pracy jednostki.

• Produkt. Analiza i optymalizację procesów

(informacyjnych) organizacji: przygotowanie

specyfikacji wymagań – m.in. treść, funkcjonalność,

wydajność, bezpieczeństwo, wymogi prawne.

• Realizacja: pracownicy jednostki + ew. zewnętrzni eksperci, stosowanie metodyk projektowych.

• Czy produkt realizuje cel? Po wdrożeniu produktu monitorowanie osiągnięcia założonych celów.

35

Aspekty praktyczne

Strona BIP jako usługa informatyczna• Zarządzanie jakością usługi, czyli zadowoleniem

odbiorców usługi informacyjnej. Ale swoim

zadowoleniem także :-)

• Monitorowanie realizacji celów - przykłady:– częstotliwość odwiedzin BIP,– poziom zadowolenia odbiorców informacji,– jakość i zrozumiałość (dostępność)

przekazywanych treści (np. niezależny audyt),– zmniejszenie liczby zapytań innymi mediami

(poczta, telefon, osobiście).36

Aspekty praktyczne

Realizacja BIP jako projektu i usługiRozwiązania — własne, podmiot nadrzędny, firma.

• Przygotowywanie umowy od początku z prawnikiem.

• Umowy SLA — określenie:– warunków świadczenia usługi, – zasad wsparcia redakcji SPBIP,– konserwacji oprogramowania

• Nałożenie wymogu spełniania wszystkich zapisów ustawy i rozporządzenia (przeniesienie ryzyka biznesowego z organizacji na wykonawcę).

37

Aspekty praktyczne

Częste problemy z prowadzeniem BIPBrak spełnienia pięciu wymogów z art. 8 ust. 6 UDIP:

• oznaczanie informacji danymi określającymi podmiot

udostępniający informację,

• podanie w informacji danych określających

tożsamość osoby, która wytworzyła informację lub

odpowiada za treść informacji,

• dołączenia do informacji danych określających

tożsamość osoby, która wprowadziła informację,

• oznaczenia czasu wytworzenia informacji i czasu jej

udostępnienia.38

Aspekty praktyczne

Częste problemy z prowadzeniem BIP• Opatrywanie niezależnych informacji publicznych

jednym zbiorem metadanych. Zamieszczanie jednej

stopki zawierającej metadane z art. 8 ust. 6 UDIP na

dole strony, która zawiera dokumenty wytworzone i

opublikowane przez różne osoby w różnym czasie.

• Zastępowanie wybranych metainformacji z art. 8 ust.

6 polami: „modyfikacja”, „aktualizacja”, „ostatnio

zmodyfikowano”, „ostatnio dodano” itp. Działanie

takie nie zwalnia w realizacji wymogów ustawy.

Dopuszczalne jest oczywiście zamieszczanie większej

liczby metainformacji publicznych. 39

Aspekty praktyczne

Częste problemy z prowadzeniem BIP• Zamieszczanie informacji poza SPBIP – linki do

innych zasobów.

• Przypuszczalne niedopełnienie obowiązku publikacji

informacji wskazywanych przez UDIP i inne akty

prawne.

• Inne wymagania dotyczące SPBIP niż pozostałych

zasobów WWW. W przypadku zasobów obcych - brak

kontroli nad zawartością zasobu.

40

Aspekty praktyczne

Kontrola stron podmiotowych BIP• Minister właściwy ds. informatyzacji – brak

uprawnień kontrolnych w zakresie tworzenia stron

podmiotowych.

• Kontrola sądowa lub sądowoadministracyjna - skarga

na odmowę udzielenia informacji publicznej (art.

21-22 UDIP).

41

Aspekty praktyczne

Kontrola stron podmiotowych BIP• Kontrola NIK – kontrola pod względem prawnym

(zakres przedmiotowy UDIP), finansowym

(gospodarność, problematyka zamówień

publicznych), technicznym (m.in. minimalne

wymagania, automatyczny dziennik) i personalnym

(organizacyjnym).

• Kontrolerzy działania publicznych systemów

teleinformatycznych — zgodność z wymaganiami

Ustawy o informatyzacji działalności podmiotów

realizujących zadania publiczne i wydanych na jej

podstawie rozporządzeń. 42

Agenda prezentacji

43





PODSUMOWANIE

Przyszłość Biuletynu

Perspektywy rozwoju systemu BIP• System Identyfikacji Wizualnej BIP - konsekwencje

dla podmiotów.

• Wskazanie podmiotu odpowiedzialnego za nadzór

nad UDIP?

• Wybrane zadania na przyszłość: informacja,

edukacja, interpretacja, ujednolicanie zapisów

różnych aktów prawnych, badania nad dostępem do

informacji, współpraca międzynarodowa,

merytoryczna nowelizacja przepisów dostępu do

informacji publicznej.44

Przyszłość Biuletynu

Perspektywy rozwoju systemu BIP• Konkurs na koncepcję nowego systemu dostępu do

informacji publicznej?

• Integracja z systemami informatycznymi

administracji publicznej – wymiana danych i

udostępnianie usług. Jedno miejsce dostępu do usług

i informacji administracji - ePUAP2?

45

Agenda prezentacji

46





PODSUMOWANIE

Podsumowanie

Dewiza każdego redaktora BIPRemedium na bolączki udostępniania informacji

publicznej...

„Mam to w BIPie!” ;-)

47

Źródła

• Strona główna BIP: www.bip.gov.pl.

• Serwis prawo.VaGla.pl: http://prawo.vagla.pl/bip.

• Michał Bernaczyk, Mariusz Jabłoński, Krzysztof

Wygoda, "Biuletyn Informacji Publicznej.

Informatyzacja administracji", Wydawnictwo

Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2005 – na

stronie sklepu wydawnictwa.

48

http://www.bip.gov.pl/

http://prawo.vagla.pl/bip

http://www.wuwr.com.pl/szczeg.asp?num_id=1806

Źródła

• Raport „Wywiązywanie się urzędów centralnych oraz urzędów marszałkowskich i wojewódzkich z obowiązków prowadzenia stron podmiotowych Biuletynu Informacji Publicznej” na stronie BIP MSWiA.

• Raport NIK „Informacja o wynikach kontroli wywiązywania się wojewodów i jednostek samorządu terytorialnego z obowiązku udostępniania informacji publicznej” (LBI-410-13-2005) dostępny na stronie BIP NIK.

• „Krajowy raport z realizacji prawa dostępu do informacji publicznej” Transparency International Polska na stronie TI Polska.

49

http://bip.mswia.gov.pl/portal/bip/21/15585/

http://bip.nik.gov.pl/pl/bip/wyniki_kontroli_wstep/inform2007/2006154

http://www.transparency.pl/www/index.php?a=21&b=22&c=101&d=222&text=217

Dziękuję uprzejmie za uwagę!

Michał Bukowski

http://www.goldenline.pl/michal-bukowski250

http://www.goldenline.pl/michal-bukowski2

BIP_Podstawowe_narzedzie_dostepu

Documents