Biopsychiczne Podstawy Pedagogiki Przedszkolnej (1)

7/25/2019 Biopsychiczne Podstawy Pedagogiki Przedszkolnej (1)

http://slidepdf.com/reader/full/biopsychiczne-podstawy-pedagogiki-przedszkolnej-1 1/18

dr Lidia Marszałek



Rozwój dziecka w wieku

przedszkolnymWiek przedszkolny obejmuje okres życia dziecka

od 3. do 7. roku życia.

Dzieci w tym wieku rozwijają si w r!żnymtempie" r!żnią si od swoic# r!wie$nik!wcec#ami %zycznymi i psyc#icznymi" wzrastają wodmiennyc# warunkac# $rodowiskowyc#. &ednak

u wszystkic# dzieci pomidzy 3. a 7. rokiem życiazac#odzą zmiany w psyc#ice" c#arakterystycznedla okresu przedszkolne'o" kt!re pozwalają tenokres wyodrbni( spo$r!d innyc# okres!wrozwojowyc#.



Wiek ten stanowi wz'ldnie jednolity okres zewz'ldu na dominującą w nim )orm działalno$ci"

jaką jest zabawa" na spos!b poznawania

rzeczywisto$ci" czyli swobodne zdobywaniedo$wiadcze* i okoliczno$ciowe uczenie si oraz zewz'ldu na specy%k $rodowiska wyc#owawcze'o"

jakim jest 'ł!wnie rodzina oraz przedszkole"dopełniające jej role.

+oza tymi wsp!lnymi dla wieku przedszkolne'owła$ciwo$ciami można wyodrbni( w tym okresietrzy kolejne )azy. ,ie mają one c#arakteru

zasadnicze'o" jednak są odzwierciedleniemistotnyc# przemian w $wiadomo$ci i osobowo$cidziecka oraz dynamiki proces!w poznawczyc#"przekształce* w emocjonalnej i społecznej s)erzerozwoju psyc#iczne'o dzieci.



Okresy rozwojoweFaza pierwsza ( wczesna ) - od 3 do 4 lat

Mała samodzielność" konieczno$( pomocydorosłyc# w najprostszyc# nawet czynno$ciac#samoobsłu'owyc#. -as!b do$wiadcze* jest niewielki"trudno$ci z porozumieniem. Dzieci lepiej rozumieją

polecenia kierowane do nic# indywidualnie niżzbiorowe nakazy i zakazy.Stadium myślenia sensoryczno-motorycznego"

zadania rozwiązywane w płaszczynie manipulacyjneji ruc#owo/spostrzeżeniowej" 'dy zac#odzi

bezpo$redni kontakt z przedmiotem w działaniu.-abawy są proste i kr!tkie" 'dyż dzieci nie potra%ąkoncentrowa( uwa'i przez dłuższy czas.Cwiejność uczuciowa i duża wrażliwo$( na

zmiany w otoczeniu społecznym.



Faza druga ( średnia ) - od 4 do 5 ,5 lat Dzieci są bardziej samodzielne" zaradne" łatwiej

przystosowują si do 'rupy przedszkolnej i nawiązują

życzliwe kontakty z r!wie$nikami. 0ywają jednakimpulsywne i niezr!wnoważone" e'ocentryczne ia'resywne" stąd nie brak midzy nimi kon1ikt!w.

&ednak lubią towarzystwo innyc# dzieci i c#tniepodejmują z nimi zabawy.

W tej )azie dzieci wkraczają w 2wiek pyta*" stają siodkrywcami $wiata rzeczy" zjawisk i poj(. 4ozkwitwyobrani" szybkie postpy w dziedzinie mowy imy$lenia. 5ktywno$( intelektualna dzieckawsp!łistnieje z realnym działaniem na przedmiotac#.

Do$wiadczenia ruc#owe" sensoryczne i umysłowedzieci w tym wieku są coraz szersze" ale poznanierzeczywisto$ci wciąż jest powierzc#owne" bo dzieckonie ujmuje jeszcze istoty )akt!w i zdarze*" a takżezwiązk!w lo'icznyc#" kt!re je łączą.



Faza trzecia ( późna ) - od 5,5 do 7 lat 6ywe zainteresowanie $wiatem przyrody oraz

niekt!rymi zjawiskami życia społeczne'o. Dziecko

c#łonie in)ormacje o otoczeniu. -mienia si spos!bzdobywania wiedzy i do$wiadczenia. Dziecko jest jużlepiej przystosowane do pracy w zespole" zdolne dodłuższe'o wysiłku i skupienia uwa'i.-asadniczą )ormą spdzania czasu jest nadal zabawa"

jednak zabawy sze$ciolatk!w są bardzo urozmaicone"or'anizowane z podziałem r!l i )unkcji. 4ozwijają si'ry i zabawy dydaktyczne umysłowe i ruc#owe" zpilnie przestrze'anymi przez dzieci re'ułami.8amodzielno$( i wyższy stopie* uspołecznienia dzieci

pozwalają na powierzanie im przez dorosłyc#odpowiedzialnyc# zada*. Dziecko w tym wieku stajesi bardziej opanowane i mniej impulsywne odmłodszyc# dzieci a w sprzyjającym $rodowisku możerozwija( uczucia wyższe społeczne i estetyczne.



Cecy i właściwości

rozwoju



Rozwój z!czn! 4ozrost or'anizmu dziecka pole'ający na zwikszaniu si

wymiar!w i masy ciała.Wyrane dysproporcje w budowie ciała9 kr!tkie ko*czyny w

stosunku do dużej 'łowy i wydłużone'o tułowia.:o$ciec dziecka jest wrażliwy i 'itki a krzywiznykr'osłupa jeszcze nie ustalone. 0ardzo słaba muskulatura"wskutek cze'o dziecko jest niewytrzymałe na wysiłek%zyczny" mczy je jednostajna pozycja i monotonny" dłużejtrwający ruc#. 4uc#y mi$ni dziecka ;/7/letnie'o są już

całkiem swobodne" lecz proces r!żnicowania w obrbieukładu kostne'o i mi$niowe'o nie jest jeszcze zako*czony.Wrażliwy układ pokarmowy.Doskonali si budowa i )unkcje układu nerwowe'o. -mienia

si wielko$( powierzc#ni poszcze'!lnyc# p!l korym!z'owej" komplikuje si budowa kom!rek nerwowyc#. -a

rozwojem strukturalnym układu nerwowe'o idzie je'orozw!j )unkcjonalny. Wzrasta wpływ kory m!z'owej naniższe cz$ci układu nerwowe'o" dziki czemu czynno$cidziecka stają si lepiej skoordynowane. Wzrasta o'!lnazdolno$( do pracy kom!rek nerwowyc#" dziki czemudziecko może dłużej odbiera( bodce zewntrzne.



Rozwój "otor!czn!

4ozw!j ruc#owy dziecka w wieku przedszkolnymcec#uje wz'ldna #armonijno$(" stopniowo doskonaliono ruc#y postawno/lokomocyjne i ruc#ymanipulacyjne. W tym okresie nastpuje też rozw!j idoskonalenie si ruc#!w narzdziowyc# <praksji=" co

wpływa na wzrost samodzielno$ci i zaradno$cidziecka.

Dzieci 3/>/letnie wyma'ają jeszcze przy ubieraniu sipewnej pomocy dorosłyc#" wikszo$( dzieci ?/letnic#

potra% samodzielnie ubra( si" ma jednak trudno$cina przykład z zawiązaniem sznurowadeł" natomiast udzieci ;/letnic# ruc#y te stają si w pełnizautomatyzowane i sprawne" o ile doro$li umożliwiająic# (wiczenie.



Rozwój dzia#alności dziec$a

+odstawową" c#o( nie jedyną )ormą działalno$ci dziecka w

wieku przedszkolnym jest zabawa. Wraz z wiekiemwiksze'o znaczenia nabierają zajcia" kt!re przy'otowują je do podejmowania nowyc# obowiązk!w.W trzeciej )azie te'o wieku niekt!re )ormy nauki i pracy

zostają wyodrbnione w postaci czynno$ci specy%cznyc#"np. pełnienie dyżuru w 'rupie" poma'anie w zajciac# w

'ospodarstwie domowym. @m dziecko starsze" tym bardziejzmienia si je'o postawa wobec własnyc# czynno$ci"dziecko wkłada coraz wikszy wysiłek w ic# %nalizacj.

;/7/latek jest już zdolny do podejmowania czynno$ciintencjonalnyc#" czyli takic#" w kt!ryc# toku zmierza dookre$lone'o celu i wyniku" usiłując przezwyciży(ewentualne przeszkody. -abawy dzieci przybierają bo'ate ir!żnorakie )ormy" stają si czynno$cią samodzielną itw!rczą. Dzieci coraz c#tniej bawią si w 'rupie" ucząc sipodporządkowywa( swoje c#ci projektom i postpowaniuinnyc# dzieci oraz przyjtym re'ułom wsp!lnej zabawy.



Rozwój procesów poznawcz!c%Awa'a dzieci nie jest zbyt trwała" przerzutna ani

podzielna. &est przede wszystkim mimowolna"

skoncentrowana na bodcac# atrakcyjnyc#.Wraz z wiekiem kształtują si początki uwa'i

dowolnej" dzieci coraz trwalej skupiają uwa' natym" co robią.+ami( ma c#arakter mimowolny" dziecko nie

stawia sobie zadania zapamitania materiału wcelu je'o p!niejsze'o odtworzenia.-apamitywanie i przypominanie włączają si wr!żne )ormy aktywno$ci dziecicej. Dopiero podkoniec te'o wieku obserwuje si początki pamicidowolnej.W procesac# pamici dużą rol od'rywają emocje.

Bzynno$ci i zdarzenia zabarwione emocjonalniezostają lepiej zapamitane przez dzieci.



Rozwój "ow!

+od koniec trzecie'o roku życia dzieci mają jużopanowane podstawy jzyka ojczyste'o" zar!wno podwz'ldem leksykalnym " jak i 'ramatycznym. Cd strony)unkcjonalnej mowa dzieci w tym wieku ma c#araktersytuacyjny i synpraktyczny! tzn. dziecko w swyc#wypowiedziac# nie przekracza kr'u wykonywanyc#czynno$ci " przedmiot!w i os!b" z kt!rymi pozostaje wdanej c#wili w bezpo$rednim kontakcie.W wieku ;/7 lat dziecko posłu'uje si już swobodnie

mową potoczną i porozumiewa si bez trudu z innymiludmi. +otra% przekaza( im swoje my$li i pra'nienia"emocje i uczucia. Mowa staje si mową kontekstow"

<wiązaną=" 'dyż jest zrozumiała we wzajemnyc#związkac# midzy słowami" tworzącymi wypowied"niezależnie od sytuacji. &ednocze$nie rozwija sisymboliczna )unkcja jzyka i je'o $cisły związek zmy$leniem.



Rozwój "!ślenia

My$lenie dzieci w wieku przedszkolnym opiera si natrzec# szczeblac# te'o procesu 9my$leniu sensoryczno/motorycznym <zmysłowo/

ruc#owym="my$leniu konkretno/wyobrażeniowymmy$leniu pojciowym" abstrakcyjnym" zwanym też

słowno/lo'icznym lub symbolicznym.

Dla dzieci w tym wieku najbardziej c#arakterystyczne jest my$lenie konkretno/wyobrażeniowe" jednakspotyka si r!wnież my$lenie dominujące w poprzednimstadium" jak i zalążki wyższyc# )orm czynno$ciumysłowyc#. My$lenie jest podporządkowane zadaniompraktycznym" przejawia si w rozwiązywaniuproblem!w podczas codziennyc# zaj(" jest związane zkonkretnym celem" jakiemu służy w działaniu.



Rozwój uczuciow! Dziecko nie umie maskowa( swyc# przeży(" dlate'o

uwidaczniają si one natyc#miast w je'o zac#owaniu.

We wczesnej i $redniej )azie wieku przedszkolne'ouczucia dzieci cec#uje a)ektywno$( i impulsywno$("emocje są kr!tkotrwałe" ale silne i 'wałtowne. Dziecko jest zmienne w swoic# uczuciac# i nastrojac#" je'oemocje szybko si wytwarzają i 'asną lub

przekształcają si w inne " czasem kra*cowoodmienne uczucia <la#ilność uczuciowa.=W powiązaniu z pobudliwo$cią emocji i łatwo$cią

ekspresji stan!w uczuciowyc# sprawia to" że dzieci wwieku przedszkolnym są emocjonalnie niedojrzałe i

niezr!wnoważone. Dojrzewanie uczu( pole'a naopanowywaniu przez dziecko emocji i rozwoju uczu(wła$ciwyc#" wyższyc# <intelektualizacja uczu( uczuciowe ustosunkowanie si do )akt!wrzeczywistyc#" ale i wyobrażonyc#=.



Rozwój spo#eczn!

+rzystosowanie )orm zac#owania dziecka dowyma'a* $rodowiska społeczne'o stanowi ważneosią'nicie rozwojowe wieku przedszkolne'o"dziecko w tyc# latac# staje si istotą społeczniedostosowaną do otoczenia" zdolne jest do

uczestnictwa w zabawac# i zajciac# orazprzy'otowane do włączenia si w szersząspołeczno$(. 4zeczywisty układ stosunk!wmidzyludzkic# jest odtwarzany w zabawie" co

wpływa na przyswojenie sobie przez dzieci norm inawyk!w postpowania społeczne'o" kt!renastpnie zostają przeniesione przez dzieci winne sytuacje społeczne.



&otrze'! i "ot!w! dzia#ania

+otrzeba ruc#u i aktywno$ci+otrzeba życzliwej akceptacji <atmos)ery=+otrzeba bezpiecze*stwa

+otrzeba poznawcza



&ostaw! i ocen! "oralno-spo#eczne

Moralno$( dzieci jest moralno$cią#eteronomiczną" normy moralne wynikają nie z

dobrowolne'o wyboru jednostki" ale są dzieckunarzucone z zewnątrz przez dorosłyc#. Doro$listanowią dla dziecka bezwz'ldny autorytet iwz!r zac#owania. +od koniec okresu

przedszkolne'o dziecko potra% podporządkowa(si wyma'aniom innyc# także dlate'o" że c#cepostpowa( z'odnie z zasadami" kt!re wyznająosoby" kt!re darzy szacunkiem. ,awyki i sposoby

postpowania dzieci w wieku przedszkolnym niesą jeszcze trwałe" dlate'o postpowanie dzieciniekiedy rozmija si z przyjtą przez nie" jednaknie zawsze do ko*ca rozumianą zasadą



Czynniki rozwoju dziecka

Biopsychiczne Podstawy Pedagogiki Przedszkolnej (1)

Documents