) (1). Blge 1514 tarihinde Osmanl Imparatorluu
idaresinekatlmasyla K sancak olark 1515 ylnda Diyarbekir
Beylerbeyliine, 1535te iseErzurum Beylerbeyliine, gnmzde ise Bingl
Iline (**) bal bir iledir.
I.ci Dnya Sava ncesinde,Ermenilerin ounlukta olduklar IV. Yzylda
Aragunilertarafndan kurulmu kazann hemen hemen tamamnda, 51 kye
dalm 19.859Ermeni (3.028 hane) yayordu. Akgney Kynde (***) trke
kaynakta 117 aile,658 Ermeni (2) gsterilirken, ermenice kaynakta
225 ev (2250 Ermeni) ve 35 ev (210Krt) olduu belirtilmekte (5).
K Ilesinin 15 km gney-dousunda bulunan Sergevil Ky ermenicede
ayvaanlamna gelir. Ky H. S. Eprigyann (6) kitabnda Sergevilik
(ayvack) olarakkarmza kar. Cumhuriyetin ilnndan sonra, kyn ismi de
trkeletirme akmnaayak uydurarak Sevgelik olur. Gnmzde ise Akgney Ky
olarakadlandrlmakta.
Kitabenin tercmesi : Ad Amenasurp Prgi olan bu kilise, Erzurumlu
Hac Garabed aa Muradyan vehayrsever ei Huisa Hanm tarafndan, Ermeni
milleti ve aziz slaleleri ansna temelden ina edildi. 1Haziran
1867.
Surp Prgi Ermeni Kilisesi (3)
Amenasurp Prgi (yani, sa Mesihe atfen Aziz Kurtarc) Ermeni
Kilisesi 1139 ylndaSergevil Kynde ina edilir. 1867 (1870) ylnda
Erzurumlu Hac Garabed AaMuradyan ( ) ve hayrsever ei Huisa Hanm ()
tarafndan restore ettirilir. 1915e kadar, her Ermeni kilisesinde
olduu gibi,
bu kilisenin de bitiiinde bit karma okul vard.
1923 tarihli kaytta (4) kilisenin 801 ylnda ina edildii yazldr.
Stepan Melik-Payan, kitabnda ise bu tarihte ina edilen kiliseyi
Surp Asdvadzadin () olarak adlandrrken ikinci kilisenin adn Surp
Prgi olarak verir. SurpSarkis ise nc kilisedir ( ).
Kevork Halayan, Dersim Ermenileri Tarihi (5) adl kitabnda Surp
Kevork Kilisesi vekyn batsnda ormanlk blgede Surp Asdvadzadin
Manastr ve kompleksi ile kyndousunda Surp Stepanos Naavgann ( ) ta
yapltapnandan (temple=) bahsetmektedir. (A. S. /H.)
(*) - Kei, Gei, Koo Berd, Ki Keghi, Keri, Khery, Kurry, Khegie,
Curry, Kheghi,Kaighi, Keghy, Khigi, Kaire, Keighi, Gheri, Kare,
Kery, Kire, Keghe, Kerry, Kerie,Keurri, Kighi, , , , (**) Bingl,
Hazargl, olig, ewlik, abakur, Chabakhchour. Eskiden Gtaric
olarakadlandrlmaktayd. , , , (***) - Ak Gney, , Serkevil,
Sivigilik, Sivari, Sivgelik , Svgelik veyaSergvilik, Sergevlik
Kaynak ve dip notlar :
(1) - Kk Ermeni Ansiklopedisi, II. Cilt, Yerevan, 1995.(2) -
XVI. Yzyln lk Yarsnda Ki Sancanda skan ve Toplumsal Yap(3) - -, , ,
,2009 410 (Stepan Melik-Payan, Ermeni dini yerler, Yerevan 2009, s.
410)Payan, kitabnda Halayandan alnt yaparken 2 kiliseden, Surp
Kevork, ve Surp Stepanos Nakhavgakiliselerinden bahsederken, Dersim
Tarihinde Ermeniler adl kitabnda birinci kilisenin adn
SurpAsdvadzadzin olarak verir.(4) - ANNOTATED EXCERPTS FROM: The
Inventory of Armenian Church Properties conducted for andby the
Ottoman Government in 1912-1913, as translated into Armenian and
published in EtchmiadzinMonthly (1965) Nos. 1, 2, 3, 4, 10 and
(1966) Nos. 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10, by A. Kh. Safrastyan. (2)Teodik's
Armenian Golgotha (Constantinople, 1923). ` - () 1912-1913. ..
1965.- , , , , 1966.- , , , , , - (2) (, 1923.):(5) , ,, , , 1973,
67 (Kevork Halayan, Dersim Ermenileri Tarihi, Yerevan 1973, s.
67)(6) , , . 1903(H.S. Eprigyan, Corafta Szl, Venedik 1903)
cf.http://www.nisanyanmap.com