-
BI GiNG
XC TC TRONG
CNG NGH LC DU
TS. Nguyn Th Linh
B mn lc- ha du
1
Cc khi nim c bn v cht xc tc d th, cht xc tc s dng trong cng ngh
lc du
Cc cht xc tc kim loi, cht xc tc axit- baz c s dng trong cng ngh
lc du
Nm c bn cht ca cc qu trnh xc tc trongcng ngh lc du (xc tc cho qu
trnh cracking, reforming, isome ha, alkyl ha, hydrotreating
Nm c cc phng php ch to, nguyn tc la chn cht xc tc v ng dng trong
cng nghip
MC CH MN HC
2Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
NI DUNG MN HC
CHNG 1. MT S KHI NIM V CHT XC TC
TRONG CNG NGH LC DU
CHNG 2. XC TC CHO QU TRNH CRACKING
CHNG 3. XC TC CHO QU TRNH REFORMING
CHNG 4. XC TC CHO QU TRNH ISOME HA
CHNG 5 CHT XC TC CHO QU TRNH ALKYL HA
3Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
NI DUNG MN HC
CHNG 6. CHT XC TC CHO CC QU TRNH
HYDRO HA V DEHYDRO HA
CHNG 7. CHT XC TC CHO QU TRNH
HYDROPROCESSING
CHNG 8. CC PHNG PHP CH TO, LA
CHN CHT XC TC V TRIN KHAI CNG NGHIP
4Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
-
CHNG 1
CHNG 1
MT S KHI NIM V CHT XC TC
TRONG CNG NGH LC DU
5Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 1
6
1.1. Cc khi nim v xc tc trong cng ngh lc du
Tnh c th Tnh a nng Tnh a dng Tnh khng thay i trng thi nhit
ng
Qu trnh xc tc l qu trnh lm thay i tc ca cc phn ng ho hc do nh
hng ca cht xc tc; nhng
cht ny tham gia nhiu ln vo tng tc ho hc trung gian
vi cc tc nhn phn ng v sau mi chu trnh tng tc
trung gian li phc hi thnh phn ho hc ban u.
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 1
7
Tnh c th: Mt cht xc tc c hot tnh i vi mts phn ng nht nh.
Tnh a nng: Cht xc tc c hot tnh i vi mt s cc phn ng ha hc khc
nhau.
Xc tc axit rn cho cc phn ng cracking, isomeha, alkyl ha, thy
phn, hydrat ha Xc tc kim loi cho cc phn ng hydro hadehydro ha
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 1
8
Tnh a dng: Thnh phn ha hc ca cc cht xc tca dng, c th l nguyn t,
hp cht hay phc cht.
Tnh khng thay i trng thi nhit ng: Cht xctc khng b tiu hao trong
qu trnh phn ng, cht xc tckhng lm thay i v tr cn bng ca phn ng ho
hc.
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
-
CHNG 1
9
Cc giai on trong phn ng xc tc d
th
Tng tc trung
gian
Hp ph
Phn ng
Nh hp ph
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 1
10
Tng tc trung gian: S tng tc gia tc nhn tham giaphn ng v b mt cht
xc tc.
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Tng tc trung gian gia tc nhn tham gia phn ngv b mt dn n s gia
tng nng mt s cht trnb mt xc tc. Trong tng tc trung gian, lin kt ca
cc nguyn tb mt v cc nguyn t di lp b mt ca xc tckhng b t hon ton, m
hnh thnh hp cht trunggian, phc cht hot ng.
CHNG 1
11
Hp ph: S tng tc v gia tng nng tc nhnphn ng trn b mt cht xc
tc.
Hp ph ha hc: xy ra s tng tc ha hc gia tcnhn phn ng v b mt cht xc
tc Hp ph vt l l trng thi trung gian trc khi xy ra hpph ha hc. Xc nh
c c im ca hp ph vt lc th kt lun c mt s c trng b mt, kch thc,hnh
dngmao qun ca cht xc tc.
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 1
12
Phn ng: l qu trnh tng tc ca cc tc nhn thamgia phn ng c hp ph trn
b mt cht xc tc vhnh thnh sn phm.
Phn ng xy ra gia tc nhn v phc cht hotng hnh thnh trn b mt xc tc.
Phn ng trn b mt cht xc tc c nng lngthp hn so vi phn ng cng loi khng
c xctc.
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
-
CHNG 1
13
Nh hp ph:
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
S gii phng sn phm v tc nhn tham gia phn ng ra
mi trng.
CHNG 1
14
Mt s i lng c trng cho kh nng ca cht xc tc
Hot cht xc tc (activity): l i lng nh gicht rn c phi l cht xc tc
hay khng, c ctrng bng chuyn ha v hng s tc phn ng.
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 1
15
chn lc ca cht xc tc (Selectivity): L kh nngthc y phn ng theo mt
chiu hng nht nh, dn ns to thnh nhiu sn phm mong mun, t cc sn
phmph.
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
- chn lc thng c biu din bng t s gia tc to thnh sn phm chnh v tng
tc ca cc phn ng xy ra.
Hoc xc nh bi t s ca hiu sut sn phm mong mun q v tng cc sn phm c
to thnh qi.
(1.1)
(1.2)
CHNG 1
16
Tui th ca cht xc tc: biu th kh nng lm vic ca cht xc tc trong iu
kin vn hnh qu trnh phn ng.
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
-Tui th ca cht xc tc ph thuc v mi trng phn ng v iu kin vn
hnh.
- Tui th ca cht xc tc th hin bn c hc v ha hc.
-
CHNG 1
17
Cc loi cht xc tc trong cng ngh lc du
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
- Cht xc tc ng th: l cht xc tc cng pha vi tc nhn phn ng (thng l
dng lng).
Cht xc tc ng th lm vic di iu kin mm hn so vi xc tc d th.
Cht xc tc ng th kh thu hi (kh tch ra khi hn hp sau phn ng).
CHNG 1
18Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
- Cht xc tc d th: Xc tc ng th c th c xc nh cu trc bng cc phng
php ha l, thun li cho nghin cu ng hc ca
phn ng.
Xc tc ng th c ng dng nhiu trong cng nghip do cng ngh n gin, thc
hin lin tc, d thu hi v ti
sinh. D bin tnh, c chn lc cao, hot tnh cao, n nh nhit v thy
nhit.
Gi thnh cao, iu kin phn ng kh khn.
CHNG 1
19Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
- Cht xc tc ng th d th ha: Hot tnh cao Tm hot tnh l ng th D thu
hi v ti sinh C tnh n nh nhit
CHNG 1
20
Hp cht phi tr trong xc tc
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Hp cht phi tr trong xc tc to h cht xc tc phc vi s lin kt ca cc
phi t (ligan) vi nguyn t kim loi.
Cu trc ca hexol
-
CHNG 1
21Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
S phi tr trong cht xc tc hnh thnh theo cc nguyn l sau:- Nguyn l
lin kt cng ha tr:+ Lin kt gia kim loi v ligan l do phn ng ca baz
Lewis (ligan)
v mt axit Lewis (kim loi).
+ S hnh thnh lin kt kim loi-ligan do s nhng cp in t c thn ca
ligan cho orbital trng ca kim loi.
+ Nguyn t kim loi thng c cc orbital lai ha, s lai ha nng cao
kh nng nh hng ca orbital v lm cho lin kt gia KL-Ligan trt t v n
nh hn.
+ Cu trc ca cc phi tr l 8 mt (lai ha d2sp3) i vi phc phi tr 6, l
3 (sp3) hoc 4 mt (dsp3) i vi phc phi tr 4.
CHNG 1
22Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
- Nguyn l tnh in n gin:M t s hnh thnh lin kt gia kim loi (hoc
ion KL) vi cc
ligan bng tng tc tnh in ca cc in tch dng tm
nguyn t kim loi v in tch m ca cc nguyn t ligan.- Nguyn l trng
tinh th: Biu din s tng tc tnh in gia ca nguyn t kim loi v
in t ca ligan gn.- Nguyn l orbital phn t:S lin kt gia cc orbital
nguyn t ca nguyn t kim loi cha cp in t c thn trn tm nhng in t ca
ligan vi cc
in t trng c mc nng lng thp trn ligan.
CHNG 1
23Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
1.2. Xc tc Axit Baz
Cht xc tc axit l nhng cht xc tc c kh nng nhng
proton (axit Bonsted) hoc nhn in t (axit Lewis). V vy,
chng c kh nng xc tc cho cc tc nhn mang tnh baz.
Cc tm axit tham gia vo s hnh thnh cc hp cht trung gian trong qu
trnh chuyn ha ha hc trn b mt cht xc tc l
nhng axit rn.
Phn ng c s tham gia ca cht xc tc axit hnh thnh cacbocation theo
4 c ch sau:
CHNG 1
24Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
(1) Cng cation vo phn t cha no
Qu trnh ny ph thuc vo lc axit v cc yu t khc nh cu t lm bn
cacbocation, tr ha hc v hng s in mi ca mi
trng. Hydrocacbon c tnh baz yu th cn tm axit mnh.
-
CHNG 1
25Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
(2) Cng proton vo phn t no
L, R1+: tm axit Lewis, ion cacbeni mnh
C7 H16 + H+
(3) Loi b mt in t trung ha
(4) D li phn t
CHNG 1
26Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cc phn ng ca cacbocation
Chuyn v in tch:
Ion 2,4- dimetyl pentyl Chuyn v 1-3
CHNG 1
27Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Chuyn v 1-3
ng phn ha cu trc
Xy ra do s chuyn v nhm metyl dn n s hnh thnh ion cacbeni c
cu trc nhnh nhiu hn.
CHNG 1
28Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Chuyn v hydrua
Xy ra gia ion cacbeni v phn t ankan
Chuyn v nhm alkyl
Hnh thnh v ct t lin kt C-C
-
CHNG 1
29Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
V d v phn ng alkyl ha
CHNG 1
30Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Tt mch:
CHNG 1
31Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
V d v phn ng ct mch C C:
CHNG 1
32Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
V d v phn ng ct mch C C:
V d v phn ng bt cn i toluen
-
CHNG 1
33Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cc loi tm axit Tm axit Lewis v Bronsted- V d v cht xc tc dng
aluminosilicatCng thc ha hc ca aluminosilicat: Na2O.Al2O3.nSiO2
trong n biu th t l SiO2/Al2O3
CHNG 1
34Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
S bin tnh, chuyn pha gia tm axit Lewis v Bronsted trong
aluminosilicat
CHNG 1
35Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
1.3. Mt s thnh phn v tnh cht ca du m Thnh phn cc nguyn t trong
du m: Du m cha thnh phn cc nguyn t bao gm ch yu l C
(83-87%) v H (11-14%), ngoi ra cn c S, O, N v cc kim loi nng nh
V, Ni, Fe, Cu, Ca, Na, As
Thnh phn ha hc ca du m:-Cc hp cht hydrocacbon l nhng hp cht
trong thnh phn ch cha nguyn t C v H.
- Cc hp cht d nguyn t l nhng hp cht ngoi thnh phn gm nguyn t C v
H cn cha cc d nguyn t nh S, O, N.
CHNG 1
36Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cc hp cht hydrocacbon trong du m
Cc hp cht parafin
Cc hp cht vng no (Naphten)
Cc hp cht thm (Aromatic)
Cc hydrocacbon
- S cacbon ca cc hp cht hydrocacbon trong du m t C5-C60(t C1-C4
nm trong kh).
-
CHNG 1
37Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 1
38Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 1
39Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cc hp cht parafin trong du m
CHNG 1
40Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
-
CHNG 1
41Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cc hp cht naphten trong du m
Cc hp cht aromatic trong du m
CHNG 1
42Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cc hydrocacbon lai hp
Cc hp cht d nguyn t
- Cc hp cht cha lu hunh:
CHNG 1
43Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 1
44Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
- Cc hp cht cha nit:
-
CHNG 1
45Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
- Cc hp cht cha oxi: gm cc axit (-COOH), cc xeton (-C=O), cc
phenol v lacton.
Cc kim loi trong du m:
- Thng tn ti di dng phc ca kim loi v hp cht hu c (c-kim).
CHNG 1
46Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cc cht nha v asphalten trong du m:
- Cc cht nha v asphalten trong du m c thnh phn HC v ng thi cha
cc d nguyn t O, N, S, c KLPT ln c 500-600, c mt trong phn on si cao
v phn cn ca du m.
Phn loi du m theo t trng-Du nh: c t trng < 0,828- Du trung
bnh: c t trng 0,828 < d < 0,884- Du nng: c t trng >
0,884
1.3. Cc qu trnh trong nh my lc du
Qu trnh vt l Qu trnh ha hc
S dng nhit C s dng CXT
Chng ct Chit Loi sp bng propan
Loi sp bng dung mi
Trn
Gim nht Loi cc
Cracking xc tc Reforming xc tc Hydrotreating Hydrocracking Loi
sp Alkyl ha Polyme ha Isome ha 47
CHNG 1
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Phn onc im cc phn on
im si (oC) S nguyn t C
Kh Xng Naphta Kerosin (nhin liu phn lc) Diesel, Fuel oil Gasoil
kh quyn Fuel oil nng Cn chng ct kh quyn Cn chng ct chn khng
< 3030 210100 - 200150 - 250
160 - 400220 - 345315 - 540
540> 615
1 - 45 - 128 - 1211 - 13
13 17
20 - 4530
> 60
48
CHNG 1
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
-
Sn phm sch (khng cha N, S, O, cc kim loi Thu nhiu xng hn (ON
cao) Thu nhiu diesel hn (CN cao) Cc sn phm c gi tr (cc hp cht thm,
anken) t cn
Yu cu v cc sn phm lc du
Bin php p ng ?
S dng phng php chng ct tinh vi hn S dng cc phng php vt l S dng
cc phng php ha hc
49
CHNG 1
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
n- pentan 2-metyl pentan cyclopentan n-hexan 2,2-dimetyl butan
benzen cyclohexan n-octan 2,2,3-trimetyl pentan metyl-tert- butyl
ete Xng mch thng Xng nh FCC Xng alkylat Xng reformat (CCR)
Tr s Octan v im si ca mt s hp cht
62 90 85 26 93 > 100 77 0 100 118 68 67 (MON) 93 82 95 92 99
88
309 301 322 342 323 353 354 399 372 328
50
CHNG 1
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Hp cht ON Nhit si
n- ankan n-hexadecan (cetan) iso ankan anken cycloankan
alkylbenzen naphtalen -metyl naphtalen Xng mch thng cycle oil FCC
Xng nhit phn Gas oil hydrocracking
Tr s Cetan ca mt s hp cht 100 - 110 100 30 70 40 60 40 70 20 60
0 20 0 40 50 0 25 30 50 55 60
51
CHNG 1
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Th trng cht xc tc
52
CHNG 1
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
-
CHNG 2
CHNG 2
CHT XC TC CHO
QU TRNH CRACKING
53Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
2.1. Qu trnh cracking xc tc tng si (Fluid Catalytic Cracking-
FCC)
54
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Mc ch ca qu trnh cracking
- Sn xut xng c tr s octan cao, cc olefin nh, phn on nh (LPG, FO)
Nguyn liu cho qu trnh cracking
- Phn on Gas-Oil, cc phn on nng ca qu trnh chng ct du th.
S nh my lc du hin i
55
Phn xng FCC hin i:thit b phn ng ng nng
56
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
-
FCC: Thit b phn ng tng si v thit b ti sinh cht xc tc
57
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Phn ng ct lin kt C-C Phn ng isome ha Phn ng proton ha/loi proton
Phn ng alkyl ha Phn ng polyme ha Phn ng vng ha, ngng t to cc
Phn ng cracking xc tc
58
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cc phn ng xy ra trong qu trnh cracking
Cracking anken to ion cacbeniC ch phn ng cracking xc tc
Cracking ankan to ion cacboni
Hoc nu c mt ca ion cacbeni
59
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Phn ng cracking xc tc n-octan
Ion cacbeni u tin
60
CHNG 2
Xem xt c ch trn sai u?
-
Ion cacbeni u tin
61
CHNG 2
Phn ng isome ha (ng phn ha)
62
CHNG 2
Phn ng to cc
Ion cacbeni u tin
63
CHNG 2
64
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
-
Phn b sn phm cracking nhit v cracking xc tc
65
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Theo c ch phn ng cracking xc tc:- Cht xc tc phi c kh nng nhng H+
hoc nhn H-
2.2. Cht xc tc cho qu trnh FCC
Cht xc tc cha tm axit Cht xc tc th h u tin: Dung dch AlCl3- Gy n
mn thit b- C trong nc thi
Cht xc tc th h sau: Khong st ( x l axit) Aluminosilicat v nh
hnh- Tnh n nh v tnh chn lc cao hn- Chu mi mn c hc tt hn Zeolit-Hot
tnh v tnh n nh cu trc cao- t to cc, n nh nhit cao hn
66
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Xc tc cho qu trnh FCC
Tm axit yu
Tm axit mnh67
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Thnh phn ca cht xc tc FCC
68
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Zeolit Cht mang Ph gia
RE- USY Vt liu mao qunSb, Sn, CaTiO2
MgO, Pt/Al2O3, CeO2ZSM-5
-
Zeolit
69
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cu trc ca zeolit:- n v cu trc c s ca zeolit lnhng t din Si v Al-
Cc zeolit cha cc mng li cutrc mao qun vi kch thc rtnh (zeolit cho
xc tc FCC c kchthc mao qun khong 8 ).
70
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
71
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Mt s loi zeolit tng hp ng dng cho sn xutcht xc tc FCC:
- Zeolit X- Zeolit Y- Zeolit ZSM-5
72
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cht mang
- Cc vt liu mao qun vi kch thc trung bnh (2-50nm) n ln
(>50nm)- Dn cc phn t ln i n tm hot tnh- Khuch tn tc nhn phn ng
vo v ra khi b mtcht xc tc- Chng li s u c cht xc tc
-
73
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Ph gia
- Cht xc tin nhm Pt- Nhm oxit kim loi (MgO, CeO2)- ZSM-5- Ph gia
th ng ha kim loi (Antimon)
Quy trnh tng hp cht xc tc FCC
74
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Silic v nh hnh Natrialuminat NaOH
Mm tinh th zeolit NaY
Gel natrialuminosilicat
Hn hp Zeolit NaY
Zeolit NaY
Zeolit H-NaY
Gi ha (kt tinh)
Lc, ra
Trao i ion
NH4OH
Sn xut cht xc tc FCC
75
CHNG 2Phn b sn phm ca qu trnh cracking Gas oil
76
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
-
Tnh chn lc hnh dng
77
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Tnh chn lc hnh dng
78
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Pht trin cht xc tc mi cho qu trnh FCC
0.51 0,55nmCht xc tc FCC cha ZSM-5:- Sn xut olefin nh (C3=, C4=)
lmnguyn liu cho ha du v sn xutMTBE, ETBE
79
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
2.3. S mt hot tnh v ti sinh cht xc tc FCC
80
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Nguyn nhn gy mt hot tnh cht xc tc
Mt hot tnh do thay i cu trc ca cht xc tc
Mt hot tnh do s hnh thnh cc
Mt hot tnh do kim loi nng
-
81
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
C ch ca s mt hot tnh cht xc tc FCC
C ch hnh thnh cc
82
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
C ch hnh thnh cc
83
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
C ch tch t kim loi nng
84
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
C ch tch t kim loi nng
-
85
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
nh gi tnh cht cht xc tc FCC mi
86
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
nh gi tnh cht cht xc tc FCC cn bng
MAT wt % G.F.
H2 YLD
SCFBC.F. SA m/g
Z-SA m/g
M-SA m/g Z/M SA/K
Ni ppm
V ppm Ni/V
Na wt %
Sb ppm Sb/Ni
UCS
RE2O3 wt %
Al2O3 wt %
CaO wt %
Fe wt %
74 3.4 171 1.2 155 89 66 1.3 53 3508 822 4.27 0.24 42 0.01 1.76
49.8 0.241 0.58
K2O wt %
MgO ppm
P2O5 wt %
Pb ppm
TiO2 wt %
C wt %
ABD g/cc
PV cc/g
0-20 %
0-40 %
0-80 %
40-80 %
APS Umb/Umf
0.08 3462 0.151 26 0.75 0.04 0 6 62 56 71
2.4. Ti sinh cht xc tc FCC
87
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
C ch loi b cc
88
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
C ch loi b kim loi nng
-
Mt s pht thi kh trong qu trnh ti sinh cht xc tc
v bin php thu hi
89
CHNG 2
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
- c dch ti liu- Trao i Tho lun
CHNG 3
CHNG 3
CHT XC TC
CHO QU TRNH
REFORMING
90Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
3.1. Reforming xc tc
91
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Mc ch ca qu trnh reforming xc tc Sn xut xng c tr s octan cao Sn
xut ha cht c bn (Benzen, Toluen, Xylen-BTX)
Reforming xc tc l qu trnh sp xp li cu trc cacc hp phn
hydrocacbon c tr s octan thp trongphn on thnh cc hydrocacbon c tr s
octan cao mkhng lm thnh i vng nhit si ca phn on
92
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Nguyn liu cho qu trnh reforming xc tc Phn on Naphta ca qu trnh
chng ct du th,qu trnh cracking xc tc.- Phn on Naphta (C5-C12) c vng
nhit si t30oC 200oC (naphta nng t 90 200oC).
Thnh phn ca phn on Naphta:
Parafin: n- v iso-parafin Olefin: mch thng hoc nhnh cha 1 hoc
nhiu ni i Naphten: Cycloankan Aromatic: cc hp cht cha vng thm
-
93
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Hp cht cha lu hunh trong phn on Naphta:
94
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Hp cht cha nit trong phn on Naphta:
95
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Mt s phn ng xy ra trong qu trnh reforming xc tc phn on
Naphta:
96
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
3.2. Cht xc tc cho qu trnh reforming
Cht xc tc th h u tin: Cr2O3, MoO3/Al2O3 Cht xc tc th h th hai:
Pt/Al2O3 Cht xc tc th h th ba: Pt-Re(Ir, Rh, Ge)/Al2O3
- Hp phn kim loi xc tc cho qu trnh hydro v dehydro ha- Cht mang
Al2O3 (c tnh axit) xc tc cho cc qu trnh thm ha, vng ha, isome
ha.
-
97
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Thnh phn ca mt s cht xc tc reforming in hnh
98
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Vai tr ca cht xc tc lng chc
C ch qu trnh isome ha metylcycolpentan
99
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
C ch lng chc trong phn ng isome ha o-xylen thnh etylbenzen
100
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
nh hng ca nhit v p sut n qu trnh thm ha cyclohexan
-
101
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
nh hng ca t l H2/HC nguyn liu n qu trnh thm
ha cyclohexan
102
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cc loi thit b phn ng reforming
103
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cng ngh reforming xc tc bn ti sinh (SRR)
104
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cng ngh reforming xc tc ti sinh lin tc (CRR)
-
105
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
3.3. S mt hot tnh ca cht xc tc
Mt hot tnh do s tch t cc Mt hot tnh do s u c bi hp cht cha lu
hunh Do thnh phn nguyn liu
Hnh thnh nhit thp
Khi nhit > 400oC hnh thnh lp graphit Pt-C bao ph b mt xc
tc
106
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
3.4. Ti sinh cht xc tc
t cc c s dng dng kh tr loi b hydrocacbon, hydro. Kim sot nhit t
cc > 450oC Oxi ha v oxiclo ha n phn tn kim loi trn cht mang v
hot ha tm axit.
Lm kh Kh b mt kim loi nhit 700oC
Sulfit ha b mt kim loi (0,05-0,06%wt S)
107
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
3.5. Cng ngh ti sinh cht xc tc
Cng ngh bn ti sinh xc tc Cng ngh ti sinh tun hon Cng ngh ti sinh
lin tc (CCR)
108
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
3.6. Thu hi kim loi t xc tc reforming s dng
- X l vi axit v kim
Re nm trong dung dch, Pt, Ir trong phn cn rn
-
109
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Thu hi Pt:
Hoc dng qu trnh in ha:
- Ha tan Pt:
- Kt ta mui Pt:
- Nung mui Pt:
110
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Thu hi Re
Ha phn dung dch ca qu trnh x l axit v kim vi ion amoni
- Trao i ion:
- X l vi amoni:
CHNG 4
CHNG 4
XC TC CHO QU TRNH
ISOME HA
111Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
112
4.1. Qu trnh isome ha
Mc ch: Tng ON cho xng Gim nhit ng c ca cc phn on nng (DO, FO)
Thu cc sn phm ha cht c bn
Qu trnh isome ha l qu trnh ha hc lm thay i cu trc
ca hp cht hu c.
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 4
Nguyn liu: Phn on Naphta C5/C6, n-butan (phn on kh), phn on C8
thm t reformate, phn on nng (DO, FO).
-
113Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 4
4.2. Phn ng isome ha cc nguyn liu in hnh
114Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 4
Sn xut MTBE, ETBE t isobuten
115Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 4
Vit c ch Isome ha n-buten trn cht xc tc cha tm axit
116Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 4
C ch phn ng isome ha xy ra trn tm axit
-
117Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 4
C ch phn ng isome ha n-pentan xy ra trn tm axit
118Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 4
Qu trnh isome ha thu p-xylen t phn on C8 ca reforming
119Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 4
4.3. Cht xc tc cho qu trnh isome ha
Cht xc tc axit: Nhm clorua khan, c tnh axit rt mnh, c hot tnh
cao cho qu trnh.
-Gy n mn mnh, kh thu hi Cht xc tc HF-BF3: - Thc hin iu kin mm-
Gy n mn
120Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 4
Cht xc tc lng chc: Pt/Al2O3:-Cn lm sch nguyn liu- Phi clo ha xc
tc- Gy n mn Pt/zeolit:-Khng cn clo ha- Khng nhy cm vi cc hp cht d
nguyn t- C cu trc mao qun (5,2-5,8 )- Tnh chn lc hnh dng cao
-
121Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 4
Tnh chn lc hnh dng ca cht xc tc
122Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 4
4.4. S mt hot tnh v ti sinh cht xc tc
Sinh vin t nghin cu thuyt trnh Trao i Tho lun
CHNG 5
CHNG 5
XC TC CHO QU TRNH
ALKYL HA
123Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
124
5.1. Qu trnh alkyl ha
Mc ch: tng ON cho xng nh qu trnh alkyl ha cc n-parafin vi cc
olefin.
Qu trnh alkyl ha l qu trnh nhm chuyn ha anken,
ankan thnh isoankan
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
Nguyn liu: - Isobutan (t FCC, hydrocracking, chng ct)- Propen,
buten (t FCC)
-
125
Cc phn ng trong qu trnh alkyl ha
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
126
Cc phn ng trong qu trnh alkyl ha
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
127Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
128Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
-
129Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
130
C ch phn ng trong qu trnh alkyl ha: c ch ion cacbeni
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
131
C ch trn cht xc tc HF- Khi mo:
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
132
C ch trn cht xc tc HF- Pht trin mch:
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
-
133Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5 Cc phn ng xy ra trong qu trnh alkyl ha- Isome ha alkyl
ha:
2,2,4- trimetylpentan
134Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
135Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
Tng qut:
136
5.3. Cht xc tc cho qu trnh alkyl ha
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
Cht xc tc cho qu trnh alkyl ha thng thng s dng:- Cht xc tc th h
u:
H2SO410oC
100 (kg axit/tn sn phm)
HF30oC
0,5 (kg axit/tn sn phm)
-Th h xc tc ngy nay: H2SO4/HF/AlCl3-HCl- iu kin lm vic: 25oC,
8bar
-
137Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
So snh cht xc tc H2SO4 v HF
Qu trnh s dng H2SO4 Qu trnh s dng HF
Nhit (K) 277-283 298-313p sut (bar) 2-6 8-20Thi giam lu (pht)
20-30 5-20
T l nguyn liu isobutan/buten 8-12 10-20Nng axit (%KL) 88-95
80-95Lng axit trong nh tng (%V) 40-60 25-80Lng cht xc tc s dng
70-100 0.4-1axit/sn phm (kg/t)
138Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
Mt s hn ch ca cht xc tc alkyl ha:
-Cht xc tc H2SO4 c hot tnh cao nhng to nhiu sn phm ph
- Cht xc tc HF hot tnh thp hn nhng gy nhim v c hi
- Cc cht xc tc kh thu hi, mt mt trong sn xut- Gy n mn mnh
139Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5S qu trnh alkyl ha vi cht xc tc H2SO4
140Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 5
-
CHNG 6
CHNG 6
CHT XC TC HYDRO V
DEHYDRO HA
141Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Sinh vin t nghin cu
142
CHNG 6
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 7
CHNG 7
CHT XC TC
HYDROPROCESSING
143Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
7.1. Qu trnh Hydroprocessing
144
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Mc ch ca qu trnh hydroprocessing
Hydroprocessing l qu trnh x l v ch bin du th vcc phn on nng bng
qu trnh c s dng H2, trong bao gm cc qu trnh Hydrocracking, Hydro
loi asphalten(HDAs), hydro loi kim loi nng (HDM), hydro loi luhunh
(HDS), hydro loi nit (HDN), hydro loi oxi (HDO).
-
145
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Mc ch ca qu trnh hydroprocessing- X l cc nguyn liu, phn on cha
nhiu hp phn gy ng c v mt hot tnh cht xc tc trong qu trnh ch bin
nh asphalten, kim loi nng (V, Ni), hp cht d nguyn t
ca lu hunh, oxi, nit
Nguyn liu cho qu trnh hydroprocessing
- Du chua, du nng, cc phn on nng ca qu trnh chng ct du th.
146Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
S nh my lc du hin i
147
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Cc phn ng xy ra trong cc qu trnh hydroprocessing Phn ng tch loi
lu hunh
148
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Phn ng tch loi nit
-
149
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Phn ng tch loi oxi
150
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Tch kim loi nng: Cc hp cht c kim cha As, Pb, V, Ni c by vo cc l
trng trn b mt cht xc tc.
151
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
7.2. Cht xc tc cho qu trnh hydroprocessing
Thnh phn ca cht xc tc: Cht mang: -Al2O3 Pha hot ng: l sulfua ca
cc kim loi Mo, W c xctin bi Co, Ni, c s dng di dng hn hp caCoMo,
NiMo, NiW.
-Thnh phn CoMo dng cho qu trnh HDS- Thnh phn NiMo dng cho qu
trnh HDN, HDO- Thnh phn NiW dng cho qu trnh HDM, HDO
152
CHNG 3
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Hnh dng ht xc tc cng nghip
-
153
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Phng php chun b cht xc tc hydroprocessing-Dng mui ca cc kim loi
trong pha hot ng tm lncht mang.- Hot ha pha hot ng nh qu trnh
sulfat ha:
154
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
- a thm cht xc tin nh Co, Ni nhm lm thay ilin kt gia kim loi v
S, to l trng trong mng tnhth, tng cng s hp ph cc phn t hp cht hu
c.- C th a thm photpho nhm tng kh nng phn tnca pha hot ng trn cht
mang.- Cht mang c din tch b mt 120-150m2/g, c tnh axith tr phn ng
HDT, gim ng cn trn b mt cht xctc.
155
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
7.3. S mt hot tnh ca cht xc tc
- Mt hot tnh do thay i cu trc: Di iu kin nhit cao (400o C,
6Mpa), tinh th MoS2 v WS2 chuyn pha.- Mt hot tnh do s hnh thnh cc:
Tc hnh thnh cctng nhanh khi iu kin lm vic 450oC, 3Mpa.- Asphalten v
kim loi nng: hm lng kim loi khngvt qu 50ppb
156
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
7.4. Cc yu t nh hng n hot tnh cht xc tc-Nguyn liu u: cha nhiu
asphalten, nha d gy mthot tnh cht xc tc.- Kim loi nng: gy ng c cht
xc tc- Nhit v p sut H2 : p sut H2 tng t 2-15MPa slm gim s hnh thnh
cc t 10-40%, cht xc tc n nh 400oC.- Tc dng c hc:
-
157
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
-Chu k lm vic ca cht xc tc ph thuc vo nguyn liuu vo
158
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
7.5. Ti sinh cht xc tc
-Ti sinh bng qu trnh oxi ha: dng cc cht oxi ha mnh nhO3, N2O,
H2O2., dng oxi t cc.
- Ti sinh bng qu trnh kh: Dng dng H2 iu kin nhit 730oC, cc c
hydro kh ha to CH4. Thu c din tch bmt ln hn nhng c th lm chuyn pha
ca cht mang.- Ti sinh bng CO2 : CO2 + C = 2CO
159
CHNG 7
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Tiu lun mn hc
CHNG 8
CHNG 8CC PHNG PHP CH TO,
LA CHN CHT XC TC CNG NGHIP
160Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
-
CHNG 8
161
Qu trnh tng hp cht xc tc bao gm cc giai on:- iu ch cc tin cht
rn- Chuyn ha cc cht u thnh thnh phn ca cht xc tc bng cc qu trnh
thch hp (phn hy nhit, kim
ha)- Thay i thnh phn cht xc tc (bin tnh xc tc)
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
8.1. K thut tng hp cht xc tc
CHNG 8
162Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Mt s n v o c trng cho tnh cht cht xc tc:- Hot tnh ca cht xc tc
(activity), a:
- Tc th tch dng kh (gas hourly space velocity- GHSV):
CHNG 8
163Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
- Tc th tch dng lng (Liquid hourly space velocity- LHSV):
- chuyn ha % (Conversion- C):
- Hiu sut % (A):
CHNG 8
164Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
- chn lc (Selectivity- S):
- Hiu sut khng gian (Space time yield- STY)
- Thi gian sng ca cht xc tc (Catalyst lifetime- Z):
- Thi lu (residence time- t):
-
CHNG 8
165
Cc phng php ch to cht xc tc Phng php kt ta:
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 8
166
Phng php kt ta:
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 8
167
Phng php tm trn cht mang
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
ui kh ra khi l
xp cht mang X l cht mang
bng dung dch
Loi dung mi d
Sy kh v nung
CHNG 8
168
Cc phng php tm:- Phng php nhng- Phng php phun-Tm km theo bay hi
dung dch- Tm mui nng chy Phng php trn c hc
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
-
CHNG 8
169
Cc nguyn tc c bn trong ch to xc tc Ch to xc tc kim loi trn cht
mangXc tc Pt/cht mang:
Ch to cht xc tc oxit kim loi/cht mang-Phng php ch to: ng kt ta,
tm, hp thu- Tin cht ban u: mui natri, cacbonat, axetat ca cc kim
loi Ch to xc tc HDS, HDN:-Tin cht ban u: mui ca cc kim loi Mo, Co,
W, Ni, Al2O3 - Phng php: tm
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 8
170
Ch to xc tc zeolit
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
CHNG 8
171
Tng hp cht xc tc zeolit
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Qu trnh chun b gel v kt tinh zeolit t hn hp phn ng
Na2O- Al2O3- SiO2- H2O xy ra nh sau:
CHNG 8
172
8.2. La chn cht xc tc cng nghip
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Yu cu i vi xc tc cng nghip:
-Hot cao- chn lc cao- Nhit khi ng- bn nhit- dn nhit tt- chc rn,
bn c hc- bn chng bo mn: 1-3%/thng (tng si), 10% thng (lp c nh)
- bn vi cht u c- Gi thnh thp
-
CHNG 8
173
8.3. Cc phng php thc nghim trong TH xc tc
Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Phng php xc nh tnh cht vt l ca cht xc tc
CHNG 8
174Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Phng php xc nh tnh cht ha hc
CHNG 8
175Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Phng php xc nh tnh cht b mt cht xc tc
CHNG 8
176Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
TEM, SEM Xc inh cu trc b mt
-
CHNG 8
177Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014
Phng php xc nh hot tnh xc tc:- Th hot tnh ca cht xc tc bng h
thit b phn ng vi dng
178Nguyn Th Linh, DKLD 4060326, 2013-2014