1 BỆNH HẠI TRÊN CÂY CHANH DÂY (CHANH LEO) VÀ BIỆN PHÁP QUẢN LÝ TỔNG HỢP Ts. Nguyễn Văn Hòa, Ts. Bùi Thị Ngọc Lan, Ths. Nguyễn Thành Hiếu Viện Cây ăn quả miền Nam I. BỆNH DO VIRUS GÂY RA Trên cây chanh dây có nhiều loại bệnh do virus gây ra (trên 16 loại), tuy nhiên hiện nay chủ yếu bị nhiễm 03 loại virus sau đây: 1. Bệnh cứng trái (hóa bần vỏ trái) Tác nhân: do virus Passion fruit woodiness (PWV) gây ra. Triệu chứng: Có sự biến động rất lớn về triệu chứng do PWV gây ra trên cây chanh dây và tùy thuộc vào mùa vụ cũng có sự khác nhau trong cách thể hiện triệu chứng Có 13 loại triệu chứng do PWV gây ra trên chanh dây bao gồm: trái bất bình thường, lốm đốm điển hình trên lá, lốm đốm vàng, chùn đọt, từng mảng trong suốt, đốm vòng trên lá, đốm vòng trên trái, chấm nhỏ trên trái, dạng lá dương sĩ, vàng chóp lá, lốm đốm trên cuống, phình to dây. Trong đó, 11 triệu chứng đầu dễ thấy ở điều kiện ngoài đồng, trong khi đó 2 triệu chứng cuối thường thấy ở Triệu chứng bệnh hóa bần do virus PWV trên quả và lá
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
BỆNH HẠI TRÊN CÂY CHANH DÂY (CHANH LEO) VÀ BIỆN
PHÁP QUẢN LÝ TỔNG HỢP
Ts. Nguyễn Văn Hòa, Ts. Bùi Thị Ngọc Lan,
Ths. Nguyễn Thành Hiếu
Viện Cây ăn quả miền Nam
I. BỆNH DO VIRUS GÂY RA
Trên cây chanh dây có nhiều loại bệnh do virus gây ra (trên 16 loại), tuy
nhiên hiện nay chủ yếu bị nhiễm 03 loại virus sau đây:
1. Bệnh cứng trái (hóa bần vỏ trái)
Tác nhân: do virus Passion fruit woodiness (PWV) gây ra.
Triệu chứng:
Có sự biến động rất lớn về triệu chứng do PWV gây ra trên cây chanh dây và
tùy thuộc vào mùa vụ cũng có sự khác nhau trong cách thể hiện triệu chứng
Có 13 loại triệu chứng do PWV gây ra trên chanh dây bao gồm: trái bất bình
thường, lốm đốm điển hình trên lá, lốm đốm vàng, chùn đọt, từng mảng trong
suốt, đốm vòng trên lá, đốm vòng trên trái, chấm nhỏ trên trái, dạng lá dương sĩ,
vàng chóp lá, lốm đốm trên cuống, phình to dây. Trong đó, 11 triệu chứng đầu
dễ thấy ở điều kiện ngoài đồng, trong khi đó 2 triệu chứng cuối thường thấy ở
Triệu chứng bệnh hóa bần do virus PWV trên quả và lá
2
điều kiện nhà lưới.
Truyền bệnh:
Bệnh này có thể lan truyền cơ giới qua chủng nhân tạo, truyền qua chiết
ghép, truyền qua dụng cụ làm vườn nhưng không lan truyền qua hạt.
Trung gian truyền bệnh:
Bệnh này có thể lan truyền qua rầy mềm (rệp muội) Myzus persicae, Aphis
gossypii và Aphis fabae dưới hình thức lan truyền không bền vững.
Biện pháp quản lý
- Sử dụng cây giống sạch bệnh từ đơn vị sản xuất có uy tín thông qua
ghép từ mắt ghéo, gốc ghép sạch bệnh được nhân trong nhà lưới
chống côn trùng.
- Chủng vaccine với dòng nhẹ (đang được chọn lọc)
- Hạn chế sự lan truyền qua dụng cụ làm vườn, trong quá trình cắt tỉa
từng cây cần có biện pháp xử lý tiệt trùng dụng cụ bằng xà phòng
hoặc Na2PO4 (3%) để tránh lây nhiễm từ cây cây bị bệnh sang cây
khỏe.
- Tránh, hạn chế lây lan qua rầy mềm bằng cách kiểm soát rầy mềm qua
các đợt đọt non
+ Sử dụng bẫy màu vàng để dự báo côn trùng chích hút, để phun xịt
kịp thời.
+ Sử dụng giấy bạc, tạo ánh sáng phản xạ xua đuổi côn trùng chích
hút.
+ Sử dụng thuốc trừ sâu lưu dẫn: Confidor, Admire,… thuộc nhóm
Imidichloride theo liều lượng khuyến cáo trên bao bì
+ Sử dụng thuốc trừ sâu khác như Applaud, Trebon, Bassa, v.v.
+ Giai đoạn cây con nên bảo vệ trong vải mùng trắng (trong) cho từng
cây hoặc lưới chuyên dụng chống côn trùng xâm nhập hoặc trồng
trong nhà lưới (Đài Loan).
+ Tránh trồng xen với cây trồng là ký chủ ưa thích của rầy mềm như
cà tím, ớt, khoai tây, thuốc lá và dưa chuột. Hạn chế trồng cây trên nền
đất đã được trồng những cây này ít nhất trong 03 tháng.
+ Nếu có điều kiện sử dụng ong ký sinh hoặc côn trùng ăn mồi.
3
- Vệ sinh vườn trồng, cắt tỉa chồi, lá bệnh, quả bệnh đem tiêu hủy, tưới đủ
nước, giữ nước trong mùa khô, bón phân cân đối và hợp lý, tránh bón quá nhiều
đạm nhất là trong mùa mưa.
2. Bệnh quăn lá
Tác nhân: do PLCV virus (Papaya leaf curl virus) gây hại.
Triệu chứng: Bệnh xuất hiện với triệu chứng điển hình là lá bị quăn
queo rất nặng, lá nhăn nheo và biến dạng, chiều dài lá, lóng thân bị ngắn
lại. Lá bị giảm kích thước nghiêm trọng, thể hiện triệu chứng gân trong.
Rìa lá bị uốn cong xuống, hướng vào bên trong. Lá trên cây bị bệnh có
màu xanh đậm, trở nên dầy hơn và giòn.
Trung gian truyền bệnh: Bệnh lan truyền qua rầy phấn trắng (white fly)
Bemisia tabacii.
Biện pháp quản lý
- Sử dụng cây giống sạch bệnh
- Nhổ bỏ triệt để cây bệnh trên vườn
- Treo bẫy dính màu vàng trong vườn để bắt rầy phấn trắng và dự báo.
- Sử dụng thuốc trừ sâu nhóm Monocrotophos như: Apadrin 50SL,