Bemefa 20021 Monstername in praktijk Bemefa-Apfaca.

Bemefa 2002 1

Monstername in praktijkMonstername in praktijk

Bemefa-Apfaca

Bemefa 2002 2

InhoudInhoud

Inleiding Verantwoordelijkheid Bemonsteringsschema’s Bemonsteringsmateriaal Monsterreductie Monsternameplan Monsterverzegeling, labeling, registratie en

bewaring

Bemefa 2002 3

1.1. InleidingInleiding

Diverse redenen voor monstername– Selectie van een ingrediënt– Selectie van een leverancier– Aanvaarding of weigering van een levering– Bijsturen van het proces– Waarborgen van de specificaties van een product– Borgen van de voederveiligheid– Hygiënecontrole

Bemefa 2002 4

2.2. VerantwoordelijkheidVerantwoordelijkheid

Management is verantwoordelijk voor monsternameplan– Handhaven van het kwaliteitssysteem– Implementatie van HACCP– Autocontrole

Management ziet toe op:– Het tot stand komen en volgen van procedures– De aanwezigheid en uitvoering van instructies

Bemefa 2002 5

3.3. Bemonsteringsschema’sBemonsteringsschema’s

Eenvoudige random sampling

Gelaagde (gestratifieerde) sampling

Systematische monstername

Bemefa 2002 6

3.1. Eenvoudige random– N willekeurige monsters – At random voor elke monstername op de totale

hoeveelheid

3.2. Gelaagde sampling– Totale hoeveelheid verdelen in x aantal

onafhankelijke straten (lagen) en per laag random sampling

– Bvb. Verschillende compartimenten met een zelfde grondstof bemonsteren door elk compartiment als laag te beschouwen

Bemefa 2002 7

3.3. Systematische sampling– Eerste monstername at random– Gevolgd door een repetitieve monstername op

gelijke intervallen– Vb. lossen van een bulkwagen

3.4. Bemonstering van niet uniforme ladingen

Bemefa 2002 8

drie bemonsteringen -    bepaal de grenzen van de beschadigde fractie

door repetitieve monstername en beoordeling

-   eens men de grenzen heeft bepaald worden van goede, beschadigde en totale fractie een staal verzameld

-   schat de hoeveelheid materiaal dat een staal vertegenwoordigt en duidt de plaats aan van beschadigde delen in het lot

Bemefa 2002 9

Algemene regelAlgemene regel

een partij van een grondstof of eindproduct wordt bemonsterd door het nemen van discrete monsters of ondermonsters, verdeeld over de ganse hoeveelheid

Het aantal wordt bepaald door de grootte van de partij

De ondermonsters worden verzameld in 1 verzamelmonster

Bemefa 2002 10

StatistiekStatistiek

Totale variantie (St²)=

– Variantie op monstername S²s

– + variantie op monsterbereiding = S²sp

– + variantie van de analyse S²a

S²s daalt bij toename aantal stalen

S²sp daalt bij toenemende voorbereiding

S²a daalt met toenemende aantal stalen

Bemefa 2002 11

Onverpakte voeders MinimumMax 2.5 ton 7

Groter dan 2.5 ton (20 n) ½ tot maximum 40

Verzamelmonsters Minimum 4 kg

Verpakkingen met inhoud groter dan 1 kg

Aantal 1 tot 4 Alle

Aantal 4 tot 16 4

Aantal meer dan 16 N ½ tot maximum 20

Verzamelmonster 4 kg

Bemefa 2002 12

4. Bemonsteringsmateriaal 4. Bemonsteringsmateriaal voor manuele bemonsteringvoor manuele bemonstering

4.1. Manueel versus automatisch

4.2. Eisen gesteld aan bemonsteringsmateriaal

4.3. Droge grondstoffen/eindproducten– In bulk– Zakgoed– In transportstroom

4.4.Vloeibare producten

Bemefa 2002 13

4.1. Manueel versus automatischAutomatische bemonstering is duurReinheid en betrouwbaarheid van

apparatuur is belangrijkMeeste monsternames zijn manueelMateriaal moet aan een aantal eisen

voldoenMankracht vs. InvesteringAutomatisch: representatief ?

Bemefa 2002 14

4.2. Eisen aan bemonsteringsmateriaal– juiste dimensie en vorm– Minimale contaminatie mogelijkheid– Geen discriminatie van deeltjesgroottes of-

vorm– Aanraking met de hand moet voorkomen

worden (hygiëneanalyse)

Bemefa 2002 15

4.3. Droge grondstoffen/ eindproducten- in bulk- in de transportstroom- in zak

Bemefa 2002 16

Monstername in transportstroom, systematische bemonstering van de grondstof bij storten in de transportput

Bemefa 2002 17

Pneumatisch lossen van een schip, monstername in de transportstroom

Bemefa 2002 18

Staalname grijpt plaats op daartoe voorziene (gemaakte) controlepunten, waar men met weinig problemen noch risico de transportstroom kan onderbreken

Bemefa 2002 19

4.4. Vloeistoffen

Bom of zone samplers worden gebruikt voor het bemonsteren van vloeibare ingrediënten uit bulkwagens.

Afmetingen: ongeveer 30-40 cm lang en 5-7,5 cm diameter, inhoud variërend van ongeveer 0,5 tot 2 liter.

Een klep kan op welbepaalde hoogte manueel dmv een touw geopend worden.

Bemefa 2002 20

Meest voorkomende vloeistofleveringen:– Melasse– Vet

bemonsteren in de losleiding via kraantje

bemonsteren in het mangat bij storting in de tank

Bemefa 2002 21

4.5. Bemonstering van vochtrijke voedermiddelen

• Cfr. Protocol voor bemonstering van vloeibare voeders en steekvaste producten ikv MINAS• Duidelijke beschrijving van plaats van

bemonstering nl bij het laden van vrachtwagen• Geen restlading aanwezig• Eventueel roeren om homogeniteit te

bevorderen

Bemefa 2002 22

vervolgvervolg

• Ondermonsters – verzamelmonsters - eindmonsters

• Tijdens laden verdeeld over de laadtijd• Via de aftapkraan (oppassen voor discriminatie)• Van steekvaste producten op verschillende plaatsen

verspreid over de partij

• Duidelijke richtlijnen mbt het coderen en administreren van de monsters (cfr. P.11)

Bemefa 2002 23

5. Monsterverdeling5. Monsterverdeling

Riffler

Boerner

Bemefa 2002 24

“vierendelen” of “quartering”

Bemefa 2002 25

6. Intern monsternameplan6. Intern monsternameplan

Diverse redenen (nutritioneel, traceerbaarheid,..)

– Bepalen de methode– Bepalen de frekwentie

Bemefa 2002 26

Controle op productspecifcaties-nutritioneel– Belang van goede monstername– Belang van uniformiteit– Kennis van mogelijke toleranties op de labo-

analysen t.o.v. de berekende gehaltes– Afwijkingen kunnen een gevolg zijn van onjuiste

technische afstellingen– Nood aan representatieve monsters die

verzamelmonsters zijn

Bemefa 2002 27

Kritische grondstoffen– Ifv de aard van de grondstof een

bemonsteringsfrekwentie

PCB’s en dioxine– Basismonsters op verschillende plaatsen met

een minimaal gewicht van 100 gram– Verzamelmonsters met minimum gewicht van

1kg– Eindmonster of labomonster moet in duplo-

analyse kunnen uitgevoerd worden

Bemefa 2002 28

Bemonstering voor de bepaling van aflatoxine– Monsternameprocedure houdt rekening met:

Type product Grootte van het lot Aangeven grootte ondermonsters Aangeven minimum aantal ondermonsters

– Drie mogelijke monsternamemethoden

Bemefa 2002 29

Bemonstering met het oog op aflatoxine bepaling– Uniforme monstername over ganse partij– Selectieve monstername op contaminatie– At random monstername

Bemefa 2002 30

Productiestalen– Vb na de menger mengefficiëntie-homogeniteit

Door het nemen van bvb 10 monsters op 5 ton tijdens het ledigen van de menger

– Na de pers: korrelkwaliteit

Bemefa 2002 31

Bemonstering ifv hygiëneplan– Bijzondere aandacht– Hygiënisch nemen– Ander bewaarprotocol (zie bijlage)

Traceerbaarheid– Opslag gedurende bepaalde periode,

afhankelijk van grondstof/eindprod./gemedicineerd

Bemefa 2002 32

7. Verzegeling en bewaring7. Verzegeling en bewaring

Loden kan, andere varianten

Labeling duidelijk en ondubbelzinnig

Registratie met oog op opsturen of opvragen

Correcte bewaring

Bemefa 2002 33

ReferentiesReferenties

Zie tekstInteressante webpagina:

– Ibelgique.ifrance.com/analysemycotoxinfabolje/chap3