basari_oyku

7/27/2019 basari_oyku

1/96

Derleyen

Adem ZBAY

Krizleri Frsata eviren

BAARIYKLER


2/96

Tm yayn haklar Gen Geliim dergisine aittir. Kaynak gsterilerek tantm ve

iktibas yaplabilir. oaltlamaz, baslamaz, senaryolatrlamaz ve farkl

biimlerde hazrlanp sata sunulamaz. Elektronik ortamlarda yaynlanamaz.

Krizleri Frsata evirenBAARI YKLERAdem zbay

Yayn Ynetmeni : Bilal zbay

Editr : Zeynep zkanKapak Tasarm : Gkhan Ko

Tasarm : Yeliz Yldz

Bask-Cilt : Aykut Basm Yayn0212 428 54 26

Genel Yapm : Endljans erik Hizmetleri

1. Bask : Ocak 2009 stanbulISSN : 1305 - 4139

GEN GELMKiisel Geliim ve Yaama Sanat Dergisi

Merkez Mah. Karaolanolu Cad.Konut Sok. No:9 Mahmutbey - stanbul

Tel: 0212 445 00 45 pbx Fax: 0212 445 00 90www.gencgelisim.com - [email protected]

Gen Geliim dergisinin cretsiz ekidir.


3/96

DAHA HIZLI KOMAK ................. 5

SERENN AZM............................ 5

KOMUM SFTAH ETMED ......... 5

DEVEM GER ALAYIM................. 6

HERKES AYAKTA ALKILADI .... 6

SEN GELME NAMIN GELSN....... 7

MUTLU YAAMAK........................ 7

KERTENKELEY DOYURANDOSTLUK........................................ 8

BLBL LE BACI ....................... 9

GT....................................... 11

HEMEN KARAR VERMEYN....... 12

SORUMLULUK BENM,KARAR VERME HERKESN ........ 14

ALIKANLIKLAR.......................... 14

SEVNCN KENDS...................... 15

AYAKKABININ TEK.................... 16

BLGELN LK ADIMI............... 16

OLAYLARI TAM GRMEK ......... 17

ZGY UZATMAK ...................... 19

TAMR OLMAYAN DELKLER.... 20

OLTAYA YEM TAKMADIM......... 20

SEVGY ANLAYABLENZAMAN .......................................... 21

DNYANIN EN KISAANAYASASI................................... 23

EN TEHLKEL ZEHR .................. 24

VAKTNDEN NCE BYMEK. 25

EEN GLGES KME KALIR? .. 25

GEREK BASTTR....................... 26

RESSAM.......................................... 27

SUYU TAIRMAYAN GLYAPRAI........................................ 29

HADEME........................................ 29

KARAR VERMEK .......................... 30

GEREKTEN HSSETMEK........... 31

MEVSMNDE GRMEK.............. 32

GEREK MUTLULUUNGZEM............................................ 33

BALTAYI BLEMEK ....................... 36

E DOSTA BALAYINIZ.......... 37

YMSERLN GC .................. 37

KABAK GB M KAVAK

GB M? .......................................... 38KELEBEN UUU..................... 39

KPR............................................ 40

ZARAR GZKEN BAZENFAYDADIR ..................................... 42

BAKASININ KURABYES ......... 43

HER ZAMAN KABA KUVVETEGEREK YOKTUR!.......................... 44

HAYATI KEFETTRENMUZLAR......................................... 45

DMANA KARI OKULYAPMAK......................................... 46

RETMENE ZEL TRAFK

CEZASI............................................ 47HAYATIN TATLARINI ALMAK... 47

PENCERE VE AYNA FARKI......... 49

SORUNU ZMENN FARKLIYNTEM....................................... 50

KEDE BEKLEYEN ASKER ....... 51

NDEKLER


4/96

LAH YARDIMIN SIRRI .............. 53

CESUR OL ZELLKLE HATAYAPARKEN! ................................... 54

NEYLESN MAHMUT? ................. 55

EN NEML NEDR? ................ 56

BAKASINI RENCDEETMEMEK ...................................... 61

KM BLYOR K?........................... 61

GNN BRNDE ......................... 64

GEREK DEER KEFETMEK... 65

MKANSIZI GEREKLETRMEK... 65

SHRL HARDAL TOHUMU...... 67

DERS VEREN AA .................... 69

GELECEN BLYORDUM ........ 69

DERTLERE DERMAN OLANSEVG.............................................. 70

YAAMAYA HTYADUYMAK........................................ 71

BABAM DELD.......................... 72

HAVUZA TLMEK ....................... 73

BR GN DEL BR HAYATI.. 74

UMUDUNUZ YOLDAINIZ

OLSUN! .......................................... 74SRAF BLMEYEN KIZ .................. 75

DENZ YILDIZI............................... 76

DLSZ ORAPI .......................... 76

ELNDEKYLE YETNMEK........... 77

NAN VE AZM........................... 79

EN GZEL BRNCLK ................ 79

BAKALARININ RAHATI N... 81

KK BR TEBESSM .............. 82

HAYATIN SIKINTILARI............... 82

SOL KOL......................................... 84

TOKMAKSIZ KAPI........................ 85

BAARIYI GRMEK..................... 86

KK CIVATA ........................... 86

HEDEFE GDERKEN YRMEK... 87ASLAN GB OLMAK................... 87

ASLANA YEM OLMAMAK......... 88

HAYATIN GZEM......................... 89

DOSTU HMAL ETMEK............... 90

SEVGNN BRL.................... 90

NAN VE ALIMAK ................ 91

HALKIN AZINI KAPATMAK.... 91

BAHENN SIRRI ......................... 92

PF NOKTASINI RENMEK ... 92

BERNARD KM? ............................ 93

LERMZ YANKIMIZDIR ........... 94


5/96

5

DAHA HIZLI KOMAKAfrika'da her sabah bir aslan uyanr, en yava ceylandan daha

hzl komas gerektiini, yoksa yok olacan bilir.

Afrika'da her sabah bir ceylan uyanr, en hzl aslandan dahahzl komas gerektiini yoksa yok olacan bilir.

Aslan ya da ceylan olmanzn nemi yok. Yeter ki her sabahkalktnzda daha hzl komanz gerektiini bilin.

SERENN AZMOlduka serin bir sonbahar gn, bir ifti, tarlasnda yerde

srtst yatmakta olan bir sere grm. Tarlasn srmeyi brakm,eilip tyl, narin yarata bakm ve sormu:

- Neden byle srtst yatyorsun?" Sere iftiye:- Bugn gkyznn yere deceini iittim, demi.

Yal ifti glm:

- Sanrm minik bacaklarnla gkyzn tutmaya alyorsunyle deil mi?

- Herkes sadece elinden geleni yapar, demi.

KOMUM SFTAH ETMEDFatih, fetih ncesinde sk sk yapt zere bir sabah yine k-

lk deitirip esnaf teftie kar. Dkkan yeni am, temizliiy-le uraan satcya selam verip birka sipari verir. Dkkan sahi-bi istediklerinin yarsn fazlasyla tarttktan sonra kalanlarn

yandaki komusundan almasn ister. Fatih ayn mallarn onda daolduunu, neden komu dkkandan almas gerektiini soruncasatc 'komu dkkann henz siftah yapmadn' syler.

b

b


6/96

6

DEVEM GER ALAYIMlmek zere olan yal bir baba, yatann bana olunuararak onlara vasiyette bulunur: Oullarm, ben lnce bir-birinize dmemeniz iin, size sahibi olduum; 17 deveyi payla-trmak istiyorum. Miras olarak develerin yarsn byk oluma,te birini ortancaya, dokuzda birini ise kk oluma brakyorum."

Babalarnn lmnden sonra, miras babalarnn vasiyetiuyarnca paylamak zere kardeler bir araya gelirler. Fakat birtrl iin iinden kamazlar. Miras babalarnn istedii gibi payedemezler. nk 17 says ne 2'ye, ne 3'e, ne de 9'a blnebilir.

"Bu iin stesinden ancak bizim bilgi gelebilir." diye dnpona gidip danrlar.

Bilge; "Benim bir devem var, onu da alp, yeniden hesap ya-pn" der. Bu cmertlie ok aran oullar, 18 deveyi pay etme-

ye giriirler. nce 2'ye blerler, byk oul 9 develik payn alr.Sonra 3'e blerler, kan 6 deveyi de ortanca oul alr. Daha sonra9'a bldklerinde 2 deveyi de kk oul alr. Ama btn deve-leri paylatktan sonra ortada fazladan bir deve kalr yine...

Oullar bu duruma da bir zm getirmesi iin yenidenbilgeye bavururlar. Bilge gler ve:

"yi yleyse" der. "Sorununuz zmlendiine gre ben dedevemi geri alabilirim artk."

HERKES AYAKTA ALKILADIMozart, bulunduu yerden uzakta bir konser verecekti. Tm

hazrlklar tamamlanmt ve konser balamak zereydi. Mozartkonser salonuna girdiinde salonda sadece on kii vard.

b

b


7/96

7

Salondakiler konserin iptal edilip edilmeyeceini birbirlerinesoruyorlard. Mozart piyanosunun bana geti ve tulara dokun-maya balad. Mozart salonda ka kii olduunu deil, yalnzca

verecei konseri dnyordu. Dncesi yalnzca piyano almazerinde younlamt. Bu yzden i durumu ve vcut etkinliimkemmeldi. Tm vcudu mziin ahengi ile yorulmutu. Osanatn stn gcne inanyordu. Kendini ve onu dinlemeye ge-len insanlar adeta tedavi ediyordu. O srada Mozart'a salondaka kii olduunu sorsalar, her halde syleyemezdi.

Konserini bitirdiinde salondaki on kiinin alk btn salo-nu dolduruyordu. Mozart ve onu dinleyenler mstesna bir gn

yaamlard. Mozart, akam eine yazd mektupta yle diyordu:"Burada harika bir konser verdim ve herkes ayakta alklad."

SEN GELME NAMIN GELSNDalarn naml ekyas Krolu gnn birinde, bir da ban-

da koyunlarn otlatan bir obana rast gelir. Gnlerdir a olduu-nu ve bir kuzuyu kendisine getirmesini ister. oban kar kncaaralarnda tartma balar, daha sonra da bu tartma kavgaya d-nr. oban Krolu'nu tuttuu gibi yere serince Krolu: "Sen

benim kim olduumu biliyor musun? Ben Krolu'yum. Ne yap-yorsun?" der. oban biraz mahcup edayla Krolu'nu hrmetleyerden kaldrrken: "Canm Krolu, sen git namn gelsin" der.

MUTLU YAAMAKBir sahil kasabasna yolu den Amerikal i adam, kaynniinde birka ton bal bulunan balkya 'balklar ne kadarsrede yakaladn' sorar: "Fazla srmedi, senyr." Amerikalhayretle sorar: yleyse neden daha ok balk tutmadn?""Bu bugnlk bana ve aileme kafi, senyr."

b

b


8/96

8

adam bu durumu son derece verimsiz bulur. "Ben Harvardmezunuyum, sana yardmm dokunabilir." der. "Her eyden ncedaha fazla balk tutmalsn." Balk hayretle sorar: "Niin sen-

yr?" "Artan balklar satar, daha ok kazanrsn. Sonra daha b-yk bir tekne alrsn, daha ok balk tutarsn. Sonra baka tek-neler alr, filo kurarsn. Sonra balklar ilemek iin kendi konser-ve tesisleri kurarsn. Bu arada Los Angeles veya New York gibibyk bir kente tanm olursun." "Sonra senyr." "Byyncehalka alr, hisse senetlerini satarsn. Zengin olursun milyonlar-

ca dolarn olur." "Milyonlar m dediniz, senyr? Peki, sonra." "Bukadar paran olduktan sonra almana gerek kalmaz. Emekliyeayrlr, bir sahil kasabasnda kafan dinlersin. Sabahlar ge saatle-re kadar uyursun. Biraz balk tutar, ocuklarla oynar, len einleekerleme yapar, akam bir eyler iip amigolarnla gitar alarsn.Hayatn mutlu bir ekilde srdrrsn!" Balk kendini tutamaz,gler: "Senyr zaten ben de burada byle yapyorum."

KERTENKELEY DOYURAN DOSTLUKSalonu geniletmek iin, iftlik evindeki bir duvar ykmak is-

teyen yal ifti ekile ie balar. Birka tula parasn yerin-den kopardktan sonra gzleri, hareket eden bir nesneye taklr.Etrafn temizledikten sonra bunun bir kertenkele olduunu anlar.Fakat kertenkele kaamaz. nk ayandan bir iviyle tulayaaklmtr.

Dikkatlice baknca tablo asmak iin aklm bir ivinin ker-tenkeleyi duvara hapsettiini grr. in inanlmaz taraf bu ivien az 3-4 yl nce oraya aklmtr. Nasl olur da bir kertenkeleo kadar sre tulann iinde hareket etmeden beslenebilir ve

yaayabilir? Cevab, bir sre bekledikten sonra grr yal adam.

Bir baka kertenkele rkek tavrlarla, tulann iinden azndakrntlarla kagelir.

b


9/96

9

BLBL LE BACIGl bahesi... Krmz, pembe, sar gller... evreyi gl ko-kusuna boan, rengarenk gllerin yetitiricisi ihtiyar bir ba-cyd. Geimini salamak bir yana, bir gln amasyla sankibayram ederdi. Bahede deil de sanki kalbinde bytyordutomurcuklar.

Gl mevsiminde bac kendisini kaybederdi adeta.Bu yl yeni bir gln asn yapmt. Almasn sabrszlkla

bekliyordu. Onu veren bahvan, "Bu gl, gllerin sultandr.Rengi, kokusu ok farkldr. Dier gllere benzemez." demiti.

Bac, gl zenle bytyordu. Daldaki tomurcuklar gzgibi koruyordu.

Sonunda tomurcuklar goncaya dnt. Gonca patlad vebaheyi gzellie boan bir gl kverdi ortaya. Bacnn ii iinesmyordu sevinten.

O gn akama dek bada geirdi.

Gece uzad da uzad. Bacnn gzne bir trl uyku girmedi.

Sabah zor etti. afaktan sonra, gnn ilk klaryla birliktebaa gitti. Bakt ki ne grsn!

Bir blbl, gle konmu, hoyrata yapraklarn yoluyor.

Bac dehet iinde olup biteni seyretti bir sre. Blblyakalamak iin ok urat. Fakat kard.

Ertesi gn, blbl yine ayn gle konmu, kalan yapraklarn

yolmutu. Bac bu kez de blbl kard.Artk kararn vermiti. Bir tuzak kuracakt blble.

Ustaca hazrlad tuza.

Blbl geldi yine aaca konmak iin, bir gzel tuzaa dt,bac alp eve gtrd, kafese hapsetti.

b


10/96


11/96

11

GTAdamn birisi hile ile tuzana bir ku drd. Ku ona dedi ki:

- Ey ulu hoca! Sen imdiye kadar birok deve kurban ettin,birok kz, koyun yedin! Dnyada onlarla doymadn da, be-nimle mi doyacaksn? Eer brakrsan beni, sana yle t ve-ririm ki, akln aar! Birincisini elinde iken, ikincisini samanlakark balktan yaplma u damn zerinde, ncsn deaacn dalna konduumda veririm. Bu tle bahtn iyileir,

rahat edersin. Ne dersin? Bak ilkini sylyorum: "Olmayacak sze;kim sylerse sylesin, inanma!

Adamn akl yatt kuun bilgeliine, gevetiverdi parmaklarn,prrr diye utu, azat oldu, duvarn zerine konup dedi ki:

- Gemi, gitmi eye gam yeme... Frsat kardn diye d-

vnme! Bak beni braktn ama u kck bedenimde on dir-hem arlnda, deerine paha biilemeyecek bir inci var idi. Sa-na da, oullarna da yeterdi de artard bile! O inci senin hakkn-d! Fakat ksmetin deilmi kardn... Dnyada bir ei bulunma-

yacak kadar kymetli ve emsalsiz idi...

Adam, gebe kadn doururken nasl feryat eder, barrsa yle

barmaya, dvnmeye balad.Ku dedi ki:

- Sana gemi, gitmi eye zlme, gam yeme diye nasihat et-medim mi? Madem ki, geip gitti... Neden zlrsn? Sen; yabenim dm anlamadn yahut da sarsn! Aslanm, ben

kendim dirhem gelmem zaten, iimde on dirhemlik inci naslbulunabilir?

Adam bu sz zerine kendine geldi:

- Haydi, o nc gzel d de ver bakalm!

Ku dedi ki:


12/96

12

- Allah iin, o ikisini iyi tuttun, ncsn sana bedavasyleyeceim!

Uykuya dalm, bilgisiz kiiye t vermek, orak yere tohum

samaktr.Aptallk ve bilgisizlik yrt yama kabul etmez!

HEMEN KARAR VERMEYNKyde yal bir adam varm. ok fakir. Ama kral bile onu

kskanrm... yle dillere destan bir beyaz at varm ki; kral atiin ihtiyara nerdeyse hazinesinin tamamn teklif etmi amaadam satmaya yanamam..

"Bu at, bir at deil benim iin, bir dost... nsan dostunu satar m"

dermi hep..Bir sabah kalkmlar ki, at yok. Kyl ihtiyarn bana toplan-

m. "Seni ihtiyar bunak, bu at sana brakmayacaklar, alacak-lar belliydi. Krala satsaydn, mrnn sonuna kadar beyler gibi

yaardn. imdi ne paran var, ne de atn" demiler.

htiyar "Karar vermek iin acele etmeyin" demi. Sadece 'At

kayp' deyin. nk gerek bu. Ondan tesi sizin yorumunuz veverdiiniz karar. Atmn kaybolmas, bir talihsizlik mi, yoksa birans m, bunu henz bilmiyoruz. nk bu olay henz bir ba-lang. Arkasnn nasl geleceini kimse bilemez." Kyller ihti-

yar bunaa kahkahalarla glmler. Ama aradan 15 gn geme-den, at bir gece anszn dnm. Meer alnmam, dalara git-mi kendi kendine. Dnerken de, vadideki 12 vahi at peinetakp getirmi. Kyller, ihtiyar adamn etrafna toplanp zrdilemiler. "Babalk" demiler. "Sen hakl ktn. Atnn kaybol-mas bir talihsizlik deil adeta bir devlet kuu oldu senin iin.imdi bir at srn var.."

b


13/96

13

"Karar vermek iin gene acele ediyorsunuz" demi ihtiyar. Sa-dece atn geri dndn syleyin. Bilinen gerek sadece bu.Ondan tesinin ne getireceini henz bilmiyoruz. Bu daha ba-

lang. Birinci cmlenin birinci kelimesini okur okumaz kitaphakknda nasl fikir yrtebilirsiniz?.."

Kyller bu defa ihtiyarla dalga gememiler aktan ama, i-lerinden "Bu herif sahiden gerzek" diye geirmiler. Bir hafta ge-meden, vahi atlar terbiye etmeye alan ihtiyarn tek olu at-tan dm ve ayan krm. Evin geimini temin eden oul

imdi uzun zaman yatakta kalacakm. Kyller gene gelmilerihtiyara: "Bir kez daha hakl ktn" demiler. "Bu atlar yzndentek olun bacan uzun sre kullanamayacak. Oysa sana baka-cak bakas da yok. imdi eskisinden daha fakir, daha zavall ola-caksn" demiler. htiyar: "Siz erken karar verme hastalna tu-tulmusunuz" diye cevap vermi. "O kadar acele etmeyin. Olumbacan krd. Gerek bu. tesi sizin verdiiniz karar. Ama aca-ba ne kadar doru. Hayat byle kk paralar halinde gelir veondan sonra neler olaca size asla bildirilmez."

Birka hafta sonra, dmanlar kat kat byk bir ordu ile saldr-m. Kral son bir mitle eli silah tutan btn genleri askere ar-m. Kye gelen grevliler, ihtiyarn krk bacakl olu dnda b-tn genleri askere almlar. Ky matem sarm. nk savankazanlmasna imkan yokmu, giden genlerin ya leceini ya esirdp kle diye satlacan herkes biliyormu. Kyller, gene ihti-

yara gelmiler. "Gene hakl olduun kantland" demiler. "Olununbaca krk, ama hi deilse yannda. Oysa bizimkiler belki asla k-

ye dnemeyecekler. Olunun bacann krlmas, talihsizlik deil,ansm meer." "Siz erken karar vermeye devam edin" demi, ihti-

yar. Oysa ne olacan kimseler bilemez. Bilinen bir tek gerek var.Benim olum yanmda, sizinkiler askerde. Ama bunlarn hangisinintalih, hangisinin ansszlk olduunu sadece Allah biliyor."

b


14/96

14

SORUMLULUK BENM,KARAR VERME HERKESNVietnam Savann en iddetli gnlerinde bir gazeteci, asker-

lerle rportaj yapmak iin ormann derinliklerine girdi. Sava ko-ullarnn etinlii karsnda dehete kaplan gazeteci, Amerikalgen piyade yzbasna sordu:

"Bu kargaalk iinde komutay nasl salyorsunuz?"

Gen yzba yle cevap verdi:

"Bu askerler ormana daldklarnda ne yapacaklarn bilmiyor-larsa onlara bunu sylemeyecek kadar uzakta olurum. Benim g-revim bunu onlara nceden retmektir. Ondan sonra ne yapa-caklar, karlatklar duruma gre verecekleri kendi kararlarnabaldr. Sorumluluk daima bendedir ama karar yetkisi cephedekiherkesindir."

ALIKANLIKLARThomas Cook bir aratrma gezisi srasnda Atlas Okyanu-

su'nun ssz bir yerinde milyonlarca kuun havada lklarla, da-ireler izerek utuunu grr. Kulaklar sar edecek kadar yk-sek sesle lklar atan kulardan yorulanlar, okyanusun devdalgalar arasnda kendilerini atarak intihar etmektedir.

Bu olay yllar boyunca birok balk grr, birok bilim ada-m aratrr. Ku bilimcileri yaptklar aratrmalarda gmen ku-

larn farkl ynlerden gelerek okyanusta bir noktada birletik-lerini kefederler; ancak intihar etmelerinin nedenini bir trlzemezler.

Yllar sren aratrmalar sonucunda, bu trajik olayn yaand- yerde bir ada olduunu; kularn g yolu zerinde bulunan buadann bir deprem sonucunda okyanusa gmldn bulurlar.

b


15/96

15

nsanlarn yokluunu bile fark etmedikleri ada, kular iing yollarnn vazgeilmez bir duradr ve kim bilir belki debinlerce yldr alkanlkla bilmektedirler adann yerini. Binler-

ce kilometrelik yolculuktan sonra lk la aradklar adaybulamaynca, yorgunluktan bitkin bedenlerini okyanusun sula-rna brakmaktadrlar.

SEVNCN KENDSBir zamanlar, bilgeliiyle mehur olan ve bildiklerini renci-lerine de aktaran bir retmen vard. Bu alim, ayn zamanda birtacirdi ve adamlar vastasyla uzak diyarlara ticaret yapard.

Bir gn talebelerine ders verirken, bir adam yanna gelip ktbir haber verdi:

"Haber aldk ki, senin mallarn tayan gemi batm! Hibirmal kurtulamam."

Bilge bir an dersi kesti. Etrafndaki talebeler onun dudaklarn-da kk bir glmsemenin belirdiini fark ettiler. Sonra, hibirey olmam gibi dersine kald yerden devam etti.

Bir hafta kadar sonra, bilge yine talebeleriyle birlikte dersteyken,

ayn adam bu defa "mjde" dedi:"Gzn aydn! O gemi senin mallarn tayan gemi deilmi.

Senin mallarn sapasalam limana ulat."

Bilge yine bir-iki saniye durdu, talebeleri onun yznde yinekck bir glmsemenin parladn fark ettiler. nceki gibi,

yine hibir ey sylemeden dersine devam etti.

rencileri birbirine zt iki durumda da ayn tepkiyi verenhocalarna dayanamayp u soruyu sordular:

"Geminizin batt haberinde de, batmayp limana ulathaberinde de glmsediniz, neden?"

Bilgenin cevab yle oldu:

b


16/96

16

"Geminin batt, mallarmn denize dkld haberini ald-mda, kalbimi yokladm. Gelip geici olan ve mezarn tesindebana arkadalk etmeyecek dnya maln kaybetmekten dolay

iten ie zlyor muyum diye kendime baktm. Kalbimde k-ck de olsa bir znt grmeyince sevindim ve krettim.

Geminin aslnda batmad ve sa salim geri dnd haberikarsnda, bu defa, dnya maln kazanmaktan dolay seviniyormuyum diye kalbime baktm. O mal geri kazanmaktan dolay se-vin ve mutluluk grmediim iin yine sevindim ve krettim."

AYAKKABININ TEKBir bilge bir gn tam trene biniyordu ki, ayakkablardan biri-

si ayandan kt ve yere dt. Aa inip onu almas imkansz-d, nk tren oktan harekete gemiti. Yanndaki arkadalarne yapacan merakla bekliyorlard. O gayet sakin bir biimde,dier ayandaki ayakkaby da kard ve az nce drdayakkabya yakn bir yere frlatt.

Talebelerinden birisi dayanamayp sordu:

"Neden byle yaptnz?"

Glmseyen bilgenin cevab gayet basit ama hakikat yklyd.:

"Demiryolunun zerindeki ayakkab tekini fakir birisi bulursa,dier tekini de bulup giyebilsin diye."

BLGELN LK ADIMIBir zamanlar, bir delikanl bir bilgeye talebe olmak istedi.

"Bana talebe olmak zordur, korkarm sen bunu baaramazsn"dedi bilge.

Ama gen kararlyd. Kendisinden ne isterse yapmaya hazr ol-duunu syledi. Bilge de ona manevi yoldaki ilk vazifesini verdi:

b

b


17/96

17

"Bir yl boyunca kim seni kzdrmaya alsa ona bir lira vere-ceksin."

Gen denileni yapt ve tam bir yl boyunca kendisini fkelen-

dirmeye alan insanlara para verdi. Bir yln sonunda gen, bil-geye geldi ve bundan sonraki vazifesine hazr olduunu bildirdi:

"nce ehre git ve bana biraz yiyecek al" dedi bilge.

Gen yanndan ayrlr ayrlmaz, bilge dilenci kyafetine br-np sadece kendisinin bildii ksa bir yoldan genten nce eh-re ulat. Gencin geecei yola oturdu ve onu bekledi. Tam gen

yanndan geecekken dilenci ona hakaret etmeye balad. Ba-kalarnn duyaca sesle onun ne kadar aptal grndn sy-ledi ama gente hibir fke iareti yoktu. Tam aksine:

"Ne kadar harika!" diye karlk verdi gen sakin bir ekilde."Tam bir yl bana hakaret eden herkese para demek zorundakaldm, imdi tek kuru demek zorunda deilim."

Bunun zerine zerindeki dilenci kyafetini karan ve yzngsteren bilge gence yle dedi:

"Bakalarnn ne dediine aldr etmemeyi baaran bir kiibilgelik yoluna adm atm demektir. Eminim ki sen bundan by-le hakaretlere aldr etmeyeceksin ve doru bildiin yoldan aslaamayacaksn.

OLAYLARI TAM GRMEK"Vaktin birinde padiahn biri bir rya grm. Ryada deni-

zin dibinde geziniyormu. Uzakta dev bir karalt fark etmi. Ka-ralt ona seslenmi; "Yakla ve beni gr. Benim mahiyetimi kav-rarsan saadetin en byne ulaacaksn." Padiah tam yakla-maya karar vermi ki o anda uyanm.

Uyannca meraka kaplm. Acaba gerekten denizin dibin-de byle bir ey var myd? Bu nasl bir ryayd ve niin ona

b


18/96

18

yaklaamamt? Sonunda dalglar toplamaya ve bu iin mahi-yetini renmeye karar vermi. "kim bana deniz dibinde grd-m eyin resmini izebilirse ona yeryznn en byk dln

sunacam" diye ferman karm ve bunu tellallar araclylatm memlekete duyurmu. Dnyann drt bir yanndan dalg-lar gelmi. Her gelen dalg, verilecei bildirilen dllere bir annce kavumak arzusuyla suya dalarak deniz dibindeki karaltnnneye benzediini anlamaya alm. Saysz dalg denize dalpkm.

Kimisi, o bir hortumdur demi; kimisi, o bir stundur demi;kimisi, o bir kamya benziyor demi; kimisi, yayvan bir et para-sdr demi; kimisi de, yan yana iki hanerdir demi. Her dalg,kendi grdnn doru olduuna yemin ediyormu. Padiah isesylenenlerden bir trl tatmin olamyormu. nk onun gr-d karalt dalglarn syledii btn ekillerinden ok farkly-m. Sabrla, onun tamamn kavrayacak ve onu olduu gibi tarifedecek bir dalgcn kmasn bekliyormu. Saysz dalg denizindibine dalm, km. Hibirinin syledii tam olarak dieri ilertmemi. Sonunda danmanlarndan biri bu paralar birle-tirmeyi akl etmi. Btn paralar yerli yerine oturtulunca gv-desi, ba, kuyruu, hortumu, stun gibi ayaklar ile ortaya bir filkm. Danman izilen resmi padiahn nne koyunca, pa-

diah byk bir heyecanla "Evet ite benim grdm buydu!'demi.

ocuklar:

"Peki, padiah kime dl vermi?" diye sorunca Yal bilge,onlarn gzlerinin iine bakarak, u cevab verir:

Bakn ocuklar, siz de o acemi dalglar gibi tek unsurda ka-lyorsunuz. Bunu an. Eyay nce bir harf olarak alglayn, son-ra btne ulan. Eer 'A' ya 'A' derseniz, o kendisinden bakabir ey ifade etmez. Ama onu bir harf olarak grrseniz o hemalfabeyi, hem katibi, hem kendisini gstermi olur.

ocuklar bu yant zerine:


19/96

19

"Yani herkese dl m verilmi?" diye sorunca Yal bilge;

"Bundan size ne?" diyerek szlerine devam etmi: "Siz eerdllere taklp kalrsanz bu hikaye size hibir ey anlatmaz.

imdi ben size soraym: 'Fili stuna benzeten' yalan m sylemioldu? Yahut 'Fil bir hortumdur' diyen padiah aldatt m? Ya onuhanere benzeten? Hayr, herkes kendi alglama kapasitesinceonu kavrayabildi ve yle anlatt. Kimse yanl bir ey sylemedi.Ama hepsi eksik syledi. ou dorular da byledir. O yzden si-ze gre olan, tekine gre deiir. Eer dorular st ste koyabi-

lir ve onlardan btn meydana getirebilirseniz geree ulamolursunuz. Ama gerei asla tam olarak bilemezsiniz. Mutlak vesonsuzu ne kadar kavrayabilirsiniz ki?

Tabi byle olunca sizin dorularnz size, tekilerin dorusuonlar ait kalr ve herkes kendi dorusunu daha sevimli bulur.Herkes kendi dorusunda srar edince de atma balar. in z

budur." der.

ZGY UZATMAKretmen snftaki zeki ayn zamanda kskan renciye sordu:

"Niin arkadalarn ekemiyor, onlarn yaptklarn bozupkavga ediyorsun?"

renci: "nk onlarn beni gemelerini istemiyorum, eniyi ben olmalym." dedi.

retmen, masasndan kalkp eline bir para tebeir ald ve25 cm. uzunluunda bir izgi ekti, rencinin yzne bakp:

"Bu izgiyi nasl ksaltrsn?" diye sordu.

renci bir sre bu izgiyi inceleyip, iinde izgiyi birokparaya blmekte olan birka cevap verdi.

retmen cevaplar kabul etmedi ve yere ilkinden daha uzunbir izgi ekti.

b


20/96


21/96

21

gittikleri vakit, drt be baln takldn grdler. ocuk:"Ben, balklarn oltaya taklacaklarn biliyordum," dedi.

Babas sordu: "Nereden biliyordun?"

"Dua ettim de onun iin," dedi, ocuk.Oltay yeniden hazrladlar ve yemek iin otele gittiler.

Yemekten sonra gle gittikleri vakit, yine birka baln yakalan-dn grdler. ocuk: Byle olacan biliyordum," dedi.


ocuk: "Dua ettim de onun iin," dedi.Baba oul, oltay tekrar gle att ve otele geri dndler. Yat-madan nce, gle gidip oltaya baktklar vakit, bu defa bir tekbaln bile oltaya taklmadn grdler. ocuk: "Ben oltaya balkgelmeyeceini biliyordum," dedi.


ocuk: "Dua etmedim de onun iin," dedi.Babasnn, niye dua etmediini sormas zerine de ocuk, u

cevab verdi: "Oltaya yem takmadn hatrladm da onun iin."

SEVGY ANLAYABLEN ZAMANBir zamanlar, btn duygular bir adada yaarm. Mutluluk,

znt, Sabr, fke, Korku, Kibir, Bilgelik, Sevgi... Her trlduygu bu adada olduu iin de, adaya "Duygu Adas" deniliyormu.

Ada sakini duygular, gnn birinde, tespit edemedikleri biryerden, adann birka gn iinde bataca ynnde srarlanonslar duymular. lk anda bunun bir aka olduunu dn-m bazlar, ama anonslar devam ettike, durumun ciddi oldu-unu dnerek, birer ikier adadan ayrlmaya balamlar.

Hemen her duygunun kendine ait bir kay yahut gemisi ve-yahut yat olduundan, adadan ayrlmak nispeten kolay olmu

b


22/96

22

onlar iin. Ama Sevginin kck bir sal bile yokmu. O yzden,kendisini alacak biri buluncaya kadar, mecburen adada kalm.

Duygularn byk ksmnn adadan ayrld gnlerden birinde,

ada, anonsta sylendii ekilde, yava yava batmaya balam.Bunun zerine, Sevgi, ykseke bir kayaya kp yardm istemeyebalam adadan henz ayrlan dier duygulardan.

lk nce, Zenginlii grm byk ve gzel bir yatn iinde.El edip, yksek sesle barm.

"Zenginlik, beni de alr msn?"

Yatn her tarafna yd eyalar gsteren Zenginlik:

"Hayr, alamam." demi. "Gryorsun altn, gm, zmrtderken yat doldu. Senin iin yer kalmad."

Zenginlikten vefa grmeyen Sevgi, biraz daha geride, by-cek bir yelkenli grm. Dikkatlice baktnda anlam ki, bu yel-

kenli Kibir'in:"Kibir, Kibir!.. Benim sandalm bile yok, ada da batyor, yar-

dm et ltfen!"

"Sana yardm edemem" demi Kibir. "Biraz dank gzk-yorsun; yelkenlimin fiyakasn bozacaksn."

Bu cevap karsnda ok zlen Sevgi, bir kaya binip krek

eker vaziyette, znty fark etmi o srada. znt, kayayaok yakn bir yerdeymi. Sevgi bu kez ondan yardm istemeyekarar vermi:

"znt, seninle gelebilir miyim?"

"Ah sevgili Sevgiciim!" demi znt. "Yalnz gitmeye kararverdiim iin o kadar zgnm ki!"

Bu cevap zerine znts daha da artan Sevgi, yzn ada-nn br tarafna doru evirdiinde, bir mavnann stnde ne-eyle zplayp duran birini grm. Mutlulukmu bu. Sevgi onada seslenmi; ama Mutluluk o kadar mutluymu ki, Sevgininona seslendiinin bile farkna varmam.


23/96

23

aresiz biimde Mutlulua seslenmeye devam eden Sevgi,anszn bir ses duymu yaknda:

"Buraya gel Sevgi! Seni ben gtreyim."

Sevgi ok sevinmi ve koar adm sahile koup iinden yal-ca bir adamn kendisine seslendii kaya atlam. Kaykla fazlacabir yerden gitmeden de, adann bsbtn sulara gmldngrmler.

Sevgi, bu kadar duygu ard halde onu almazken kendisi-ni kayna aran bu sa ba arm duyguya teekkr etmi

defalarca. Ama, Duygu Adasnda o gne kadar hi grmediiyaly adn bile sormay unuttuunu, ancak karaya varp davedalamalarndan sonra fark etmi.

Sonra da, gnlerden bir gn geldikleri bu yeni kara parasn-da Bilgelie rast gelince, ismini bile sormad bu kadirinas ya-ly tarif edip ismini sormu kendisine.

"O, Zamandan bakas olamaz." diye cevap vermi Bilgelik.

"Zaman m? Peki niye yalnz o bana yardm etti?"

"nk" demi Bilgelik, "Sevginin gerek deerini ancakZaman kavrayabilir."

DNYANIN EN KISA ANAYASASIBir zamanlar bilge bir araya gelip dnyann en ksa anayasas-

n yazmaya koyuldular. nsann hareketlerine ve davranlarna hk-meden kanunu gsterebilen kii, dnyann en bilge kiisi seilecekti.

"Allah sulular cezalandrr" diye teklif etti bilgelerden birisi.Tek cmleydi; ksa ve zd.

Fakat dierleri bunun bir kanun deil bir tehdit olduunu sy-leyerek itiraz ettiler. Birinci bilgenin bu teklifi kabul edilmedi.

"Allah sevgidir" dedi ikinci bilge.

b


24/96

24

Ama bu teklif de kabul grmedi, nk insann grevlerinitam anlamyla aklamyordu.

Sonra nc bilge tane tane u teklifte bulundu:

"Kendinize yaplmasn istemediiniz eyi, bakalarna yapmayn."Ve ilave etti:

"Kanun budur; gerisi sadece yoruma kalmtr."

Dier bilgelerde bu teklifi kabul ettiler. Ve o bilge zamann enbilge kiisi seildi.

EN TEHLKEL ZEHRBir zamanlar, yal bir kabile efi kendisinden sonra kabilenin

bana geecek ef adaynn ne kadar bilge olduunu anlamak is-tedi. Bu sebeple yal ef, gen ef adayna yemee gitti. Birinci

yemek, dnyann en gzel, en lezzetli, ikinci yemek ise en ktve tatsz yemei olmalyd.

Belirlenen gnde, gen ef aday yal efin nne ok iyi pi-irilmi, harika derecede lezzetli bir inek dili koydu. eitli seb-zelerle sslenmi bu yemek gerekten ok lezzetliydi. Ertesi gn,gen adam yal efin nne en kt ve lezzetsiz yemeini geti-

recekti. Ama gen, yal efin nne bir nceki gnle tpatpayn yemei koydu; bu yemek de dilden yaplmt!

Bunun nedenini soran yal ef, alaca cevapla yerine geecekadamn kendisinden daha bilge olduunu anlad:

"Dnyann en lezzetli eyi dildir, nk hakikati dile getiripinsanlarn iyilii bulmasna yardm eder. Doru szler baka in-

sanlar doru yola yneltir ve onlar cesaretlendirir. Diller sevgive ahenk kelimeleriyle btn kymz bir arada tutar.

Dil, dnyann en tatl eyi olduu gibi en kt eyi de olabilir.fke ve yalan syleyen diller insanlar krar, onlar yanla ynel-tir. Dilin syledii yalanlarla bir toplum para para olur. Btn si-lahlardan daha korkun ekilde kymz felakete srkleyebilir."

b


25/96

25

VAKTNDEN NCE BYMEKBir zamanlar bir bilge rencileriyle birlikte yolculuk yapyor-du. Yakndaki bir kyde ok zeki bir ocuun yaadn renin-ce o kye gittiler. Bilge, ocukla konumak iin yanna yaklatve akayla sordu:

"Eitsizliklerden kurtulmak iin bana yardm eder misin?"

"Eitsizliklerden neden kurtulaym ki?" diye cevap verdi o-cuk. "Dalar dzletirecek olursak, kular snacak yer bula-maz. Nehirlerin ve denizlerin btn ukurlarn ortadan kaldrr-sak balklar lr. Kyn delisi, reisiyle ayn yetkilere sahip olur-sa kimse ne yapacan bilmez. Dnya yeterince byk brakalmfarkllklaryla devam etsin."

Bilgenin rencileri bu cevap karsnda hayran kalmlard.Kyden ayrlp yollarna devam ederken birisi yle dedi:

"Keke btn ocuklar o ocuk gibi akll olsa!"

"Hayatm boyunca, yatlar gibi oyun oynamak ve sradaneyler yapmak yerine dnya zerine kafa yoran ocuklarla kar-latm." diye cevap verdi bilge. "Vaktinden nce byyen bu o-cuklarn hibirisi daha sonraki hayatlarnda nemli eyler yap-madlar. nk ocukluun masumiyetini ve salk iareti olanheyecann yaayamadlar."

EEN GLGES KME KALIR?Eski Yunanistan'n byk hatibi Demosten lkeyi ilgilendiren

nemli bir mesele hakknda Atinallar'a hitap etmeye alyor,fakat halk pek ilgilenmiyordu. Byk hatip, bunun zerinekonusunu deitirdi.

b

b


26/96

26

"Bir adam, evindeki eyasn bir dier kye gtrmesi iineek kiralad. Sahibi de, eei ile birlikte gideceini syledi; ee-in ii bitince, hayvan geri getirecekti. le zeri, yemek iin

mola verildi. Gne, yakarcasna kzdryordu. Eei kiralayan,hayvann glgesine uzanarak dinlenmek istedi, "sen, sadece eeikiraladn, glgesini deil. Eein glgesinde ben dinleneceim."

"Eei kiralayan adam ise hayvan, her eyi ile kiraladnsyleyerek, hayvann glgesinde dinlenme hakknn da kendisininolduunu iddia etti."

Demosten, konumasnn bu noktasnda durdu ve krsdenayrlmak iin davrand. Fakat dinleyiciler, hep bir azdan, kr-sden ayrlmamasn, eein glgesinin kimin zerinde kaldnsylemesini istediler.

an bu byk hatibi, o zaman bararak dedi ki: "Siz ne ap-tal insanlarsnz. Sizi ok yakndan ilgilendiren hayati bir mesele

zerindeki konumay dinlemek istemiyor, ama eein glgesiyleilgileniyorsunuz...

GEREK BASTTRBir gn bilge hrkasn kard ve onunla bir yumurtay sarpsarmalad. Sonra da kasabann ana meydanna gelip insanlarn

kendi etrafna toplanmalarn istedi. Onlarca, yzlerce kii bilgeninevresini sard.

"Bugn hepinizin katlabilecei byk bir yarma dzenliyo-rum." diye seslendi bilge. "Kim bu hrkann iinde ne olduunubilirse, onun iindeki yumurtay ona vereceim."

nsanlar birbirleriyle baktlar, meraklandlar. Ama kimse birtahminde bulunmak istemedi. Sonunda kalabalktan birisi bilgeyeyle dedi:

"Bunu nereden bilebiliriz, bize vahiy gelmiyor ki."

Bilge srarla ayn soruyu sordu:

b


27/96


28/96

28

durumlarn. O zamana kadar yaptklarn bir bir sayar dkerlerve bununla dierine stnlk kurmaya yol ararlar.

Padiah:

- Sizi imtihan edeceim, bakalm hanginiz davasnda dahahakl?

inliler:

- Padiahm; bizlere iki ayr oda verin, marifetlerimizi bir bi-rimizden habersiz ve gizli olarak icra edelim... Ta ki nihayetindehakemimiz olarak verecein karar ile stn olan belirlensin...

Rumlar:

- Padiahm: Tek oda verin, ama birbirimizi grmeyecek veseslerimizi duymayacak ekilde rtlerle ayrn ortasndan ki, de-erlendirme vaktinde ikisini bir arada grp karar vermek kolayolsun...

Herkes tarafndan kabul gren bu fikir uyguland. Bir oda,inlilerle Rumlarn birbirlerinden habersiz alabilecekleriekilde ortadan ikiye ayrld.

inliler her sabah trl trl boyalar istediler, padiah hazi-nelerini atrarak her isteneni verdi.

Rum ressamlar ise:

- Pas gidermekten baka ne resim ie yarar, ne de boya... de-diler kendi kendilerine.

Kaplarn kapatp baladlar duvarlarn cilalamaya. Gk gibitertemiz, saf ve berrak hale getirdiler duvarlar. "ki yz rengeboyamaktansa renksizlik daha iyi, renk bulut gibidir, renksizlikise ay... Bulutta parlaklk ve k grrsen bil ki yldzdan, aydan

yahut gnetendir..."

inli ressamlar ilerini bitirdiler haber verdiler, padiah gelerekyaplanlar seyre dald. Hepsi akldan, idrakten dar, fevkaladegzel eylerdi. Perdenin kaldrlmasn emretti. Grlenler kar-snda gzler adeta yuvalarndan frlad... Hayret nidalar salonu


29/96

29

doldurdu... inli ressamlarn yaptklar tm resim ve naklarodann cilalanm duvarna vurmu, orada bulunanlarn tamamdier duvarda daha iyi grnyor, resimlerin akisleri gz alyordu.

SUYU TAIRMAYAN GL YAPRAIUzakdou'da bir budist tapna, bilgeliin gizlerini aramak

iin gelenleri kabul ediyordu. Burada geerli olan incelik; anlat-

mak istediklerini konumadan aklayabilmekti. Bir gn tapna-n kapsna bir yabanc geldi. Yabanc kapda ylece durdu vebekledi.

Burada sezgisel bulumaya inanlyordu, o yzden kapda her-hangi bir tokmak, an veya zil yoktu. Bir sre sonra kap ald,ierdeki budist, kapda duran yabancya bakt. Bir selamlama-

dan sonra sz'sz konumalar balad. Gelen yabanc, tapnaagirmek ve burada kalmak istiyordu.

Budist bir sre kayboldu, sonra elinde azna kadar suyla do-lu bir kapla dnd ve bu kab yabancya uzatt. Bu, yeni bir ara-

ycy kabul edemeyecek kadar doluyuz demekti. Yabanc tap-nan bahesine dnd, ald bir gl yapran kabn iindeki

suyun stne brakt.Gl yapra suyun snde yzyordu ve su tamamt. eri-

deki budist saygyla eildi ve kapy aarak yabancy ieriye ald.Suyu tarmayan bir gl yaprana her zaman yer vard.

HADEMElkenin en iyi iletme fakltelerinden birisinde okuyordu.

Okuldaki ikinci senesiydi ve okulun en baarl rencilerindenbirisiydi. Sene sonu snavlarndan birine daha girmiti. Soru

b

b


30/96

30

kadn alp sorular hzlca incelediinde, onuncu soru karsn-da arp kald. Soru kadn basan grevlinin igzarl myd

yoksa? Veyahut bir dalgnlk eseri mi sorular listesine girmiti?

Ayn aknl dier renciler de yayorlard. lerinden biri,cesaretini toplayp:

"Hocam," diye seslendi. "Onuncu soruyu soracaktm."

"Evet arkadalar" dedi profesr, "o soruyu oraya ben koydum.Ve bundan da puan alacaksnz."

Soru yleydi:"Her gn okulu temizleyen hademe kadnn ad nedir?"

Btn renciler bu kadn her gn, zellikle de sabah ve ak-am saatleri koridoru temizlerken grrlerdi. Elli yalarnda,uzun boylu, siyah sal bir kadnd. Ama, rencilerin onunla neii olabilirdi ki? Adn nereden bileceklerdi? Ne o cevap verebildi

onuncu soruya, ne de dier renciler.Sonuta, o sene dersten tam not alan olmad. Ama, katlar

verip snavdan karken profesrn syledii sz hibiri hayat-larnn sonuna kadar unutamayacakt:

"Hayatnz boyunca insanlarla karlaacaksnz. Hepsi birbi-rinden farkl insanlar. Ama sizin ilginizi ve dikkatinizi hak eden

insanlar bunlar. Onlar gz ard etmeden yaamay renmenizgerek."

Delikanl bu dersi hayat boyunca unutmad. Hademeninadn da. Ad Dorothy idi.

KARAR VERMEK"Yal bilge!" demi ocuk. "Ellerimde tuttuum kuun canl

m, l m olduunu syleyebilir misin?" Yal bilge gzn dikipocua sessizce bakm ve "Evlat," demi. "Ellerinde esir kalm

b


31/96


32/96

32

ldrmek iin eve girip de yata klla yolladklarnda neler his-settiniz?" diye sormu. Bu soru zerine kral hiddetlenmi... "Na-sl olur da bir kyl kendisine byle bir soru sorabilir" diye k-

prm... Ve hemen askerlerine emir verip kylnn bu soru-su sebebiyle aslmasn istemi. Kraln istei zerine hemen birdaraac kurulmu ve ip kylnn boynuna geirilmi. Tam ky-lnn ayann altndaki sandalye ekilecekken kral celladna"Dur" emri verip kylnn yanna yaklam ve demi ki: im-di anlyor musun neler hissettiimi?" Evet ayn eyi hissedebil-

mek-ayn duyguyu birebir anlamak iin aynsn tecrbe etmek lazm.Yoksa anlayamazsnz ne kadar anlamaya alsanz da...

MEVSMNDE GRMEKDrt olunun herhangi bir kimse veya ey hakknda acele

hkm vermekten kanmasn isteyen bir baba vard. Baba, birgn en byk oluna, kn, lke dna bir yolculuk yaparakmango aacn grmesini syledi. Bahar gelince, ikinci byk o-lunu mango aacn grmesi iin gnderdi. Yazla birlikte onunbir k yola kt. En kk olu da sonbaharda kt yol-

culuktan dnnce, bu akll adam, drt olunu da yanna ararak,"Grdnz mango aacn bana anlatnz," dedi.

En byk olu ki aac kn grmt. Aacn, yanm, kav-rulmu bir ktkten farksz olduunu syledi.

Onun bir k, "Dantel gibi yapraklar var," dedi.

nc olu, aacn ieklerinin gl kadar gzel olduunu

syledi.ocuklarnn en k ise, "Aacn, armudun tadn andran

nefis meyveleri var," dedi.

Akll baba, o zaman, "Evlatlarm, hepiniz haklsnz," dedi."nk her biriniz aac ayr mevsimlerde grdnz."

b


33/96

33

u halde, dierlerinin dnce ve davranlar hakknda h-km vereceimiz zaman, aac her mevsimde grp grmedii-mize emin olmalyz.

GEREK MUTLULUUN GZEMlkesi yerkrenin en nemli blgesinde bir denizden bir de-

nize dek uzanyordu. Halk onu ok seviyordu. Rzgarla yaran

svarileri, koca dalgalara kafa tutan kalyonlar vard. Zengindi.Yemek yedii tabaktan su itii emelere dek her eyi altndan-d. Sarayn odalar tka basa dnyada ei menendi bulunmayandeerli talarla, altn paralarla doluydu. Saraynn eitli odala-rnda yaayan kadnlarna takt kolyeler, gerdanlklar, tek taprlantalar, ayaklarndaki halhallar ylesine arlk yapyordu ki

kadnlar neredeyse yryemiyordu. Tm dier lkelerin hkm-darlar onun gc ve zekas karsnda akn ve suskundu.

Dnyann en gl, en zengin ve zeki hkmdar bir sabahuyandnda yatandan kalkamad. Kollarn, bacaklarn ha-reket ettiremiyordu. Yardmclarna seslendi. Gelenler de h-kmdarlarn ayaa kaldramadlar. O gl efendileri birden

hastalanmt.Yatana tekrar yatrlan hkmdarn bedeni beyninin dene-timi dna kmt ama bellei yerindeydi. Her eyi dnebili-

yor, sesleri duyabiliyor, konuabiliyor ama kmldayamyordu.Hkmdar, kendine yakan biimde panie kaplmad. Nasl ol-sa dnyann en gl hkmdaryd ve dnyada bir sr hekim,

mistik glerle donanm insan vard. Onlar mutlaka derdine birare bulabilirlerdi.

Hkmdarn adamlar dnyann drt bir yanna haber saldve nl hekimler art arda hkmdarn sarayna gelmeye balad-lar. Hepsi teker teker hkmdar batan ayaa zenle inceledi.Sihirli gleri olduunu iddia edenler hkmdarn yatann

b


34/96


35/96

35

meydannda toplayp dertlerini anlattlar. Kyn en yal kii-si "ansl kiilersiniz" dedi. "Dnyann en mutlu insan ky-mzde yayor."

Hkmdarn adamlar heyecanla "Nerede, nerede?" diye sor-dular. Yal adam eliyle dan doruuna yakn bir yerdeki kulbeyiiaret etti ve "ite orada" dedi.

Hkmdarn adamlar kyllere teekkr etmeyi bile unuta-rak dan doruuna doru trmanmaya baladlar ve bir sre son-ra soluk solua kulbenin kapsna vardlar. ok heyecanlydlar.

Sonunda hkmdarlarn kurtaracaklard. Kapy usulca vurdular.eriden bir ses "Girin" dedi.

Hkmdarn adamlar telala ieri girdiler. Kulbenin bir k-esinde yal bir adam oturuyordu. Yal adam "Buyurun beyler"dedi. "Size nasl yardmc olabilirim?"

Hkmdarn adamlarndan biri heyecann gizlemeye alaraktane tane anlatmaya balad:

"Hkmdarmz dnyann en gl hkmdardr" dedi."ok zengindir ve ok zekidir. Halk onu ok sever fakat bugnhkmdarmz hastadr. Hekimler onun mutlu hir insann gm-leini giydii zaman iyileeceini sylediler. ok yer gezdik. Bu

kye gelene dek hibir yrede mutlu hir insana rastlayamadk.Kyller bu kyn en mutlu insan olduunuzu sylediler.Syleyin ltfen. Gerekten mutlu musunuz?

Kedeki adam akn bir biimde hkmdarn adamlarnabakt ve "evet mutluyum, hem de ok mutluyum" dedi.

"Gerekten mutlu musunuz? Hibir sorununuz, hibir derdiniz,hibir acnz yok mu?"

"Elbette mutluyum. Yaamm boyunca hibir eyi dert edin-medim. Yaam ve tm gzelliklerini bir soluk gibi iime ektim.Duya duya, doya doya yaadm ve u anda anlayamayacanzkadar mutluyum."


36/96

36

Hkmdarn adamlar sevinle birbirlerinin yzne baktlar.

Yal adama "Aradmz adam sensin" dediler. "Yce hkm-darmz senin sayende salna kavuacak. Seni altnlara,

gmlere, ipeklere boarz. Tm bunlara karlk senden bir tekey istiyoruz. Bize gmleini ver."

Yal adam hkmdarn adamlarna anlalmaz bir aknlk-la bakt. Onlarn dediklerini, altnlar, gmleri, ipekleri anla-

yamamt. Bunlar ne ie yarar bilmiyordu. Usulca onlara ylededi:

"Mutluyum ama benim gmleim yok ki!"

BALTAYI BLEMEKBir zamanlar gr aalarla dolu bir ormanda iki oduncu aakesiyorlard. Birisi sabahlar dierinden ok daha erken kalkyor,

aalar kesmeye balyor, bir aac devirir devirmez hemen te-kini kesmeye balyordu. Dinlenmedii gibi, le yemei iin bi-le kendine zaman ayrmyordu. Akamlar ise arkada eve dn-dkten sonra bile almalarn srdryordu.

kincisi ise, aa keserken zaman zaman dinleniyor, leyingzelce karnn doyuruyor, akamzeri de evine dnyordu.

Bir sre sonra, ikisi de kestikleri odunlar ayr ayr dizmeyebaladlar. Sonu artcyd. kinci oduncu, ok alan arkada-ndan neredeyse iki kat daha fazla odun kesmiti.

ok alan adam, hayretler iinde: "Nasl olur, anlamyo-rum?" dedi. "Ben senden daha ok altm halbuki..." tekioduncu, glmseyerek aklad: "Ortada anlalmayacak bir ey

yok. Doru, sen durmadan altn, ben ise arada oturup dinlen-dim. Dinlenirken, bir yandan da baltam biledim. Baltas keskinolunca, insan daha az abayla daha ok odun kesebiliyor."

b


37/96

37

E DOSTA BALAYINIZRzgar, Gne'e der ki:- Ben senden daha kudretliyim. Bak u ihtiyarn ceketini sr-

tndan frlatvereceim...

Rzgar esmeye balar, frtnaya dnr ama ihtiyar ceketinedaha ok sarlr.

Gne "Beceremedin." der:- Ben daha kudretliyim. htiyara ceketini imdi karttracam.

Sakland bulutun arkasndan kan Gne bir glmsemeyleortal stverir. htiyar ceketini karr nee iinde yrr.

Gne rzgara dner:

- Nezaket ve dostluk, sertlikten kuvvetlidir.

YMSERLN GCBir okul mdr, yeni balayan bir eitim-retim ylnn ilk

kurul toplantsnda retmenlerine yle seslenir:"Arkadalar bu yl son snflarda ok zel bir snf oluturdum.

Not ortalamalar yksek, zeki rencileri 8-A snfna topladm.O snfta dersi olan arkadalar bu konuya dikkat etsinler."

Ders yl biter sene sonu retmenler kurulunda snflarn ba-ar durumlar deerlendirilirken, 8-A snf rencilerinin baa-

rl yksek not aldklar grlr. Mdr, retmenlere bu baar-nn sebebini sorar. retmenlerden biri, okul mdrne senebandaki szlerini hatrlatr ve snfn zeki rencilerden olutu-unu syler. Mdr glmser ve herkesi artan u cmleyi sy-ler: "8-A snfn kura ile oluturdum. Sanld gibi notu yksekve zeki rencilerden meydana getirilmedi."

b

b


38/96

38

Bu defa retmenler, o snfa dersi olan retmenlere bakar.retmenlerden biri: "O snfa brannda daha baarl olanretmenler gnderildi."

"Hayr" der mdr , "O snfa derse giden retmenleri de kuraile belirledim."

Herkes arr. Bu durum karsnda retmenlerden biri, okulmdrne, bu baary kendisinin neye baladn sorar. Okulmdrnn cevab artcdr: "yimserlik ve olumlu dnme.Siz 8-A' daki rencileri alkan ve zeki kabul ettiniz. yle

davrandnz. Dersleri daha zenli anlattnz. Not verirken iyimseroldunuz ve baar ortaya kt."

KABAK GB M KAVAK GB M?Bir kavak aacnn yannda bir kabak filizi boy gstermiti.Bahar ilerledike bitki, kavak aacna sarlarak ykselmeye ba-

lad. Yamurlarn ve gnein etkisi ile bymesini hzla srdrenkabak bitkisi, ksa srede kavak aac ile neredeyse ayn boyageldi.

Bu hzl bymesinden gururlanan bitki, bir gn dayanamayp

kavaa sordu:'Sen ka ayda bu duruma geldin, aa?'

'On ylda' dedi kavak.

Kabak, ieklerini sallayarak gld:

'On ylda m?' dedi. 'Ben neredeyse iki ayda seninle ayn boyageldim bak.'

Kavak ise, kaban bu szlerine gld:

'Doru' dedi. 'ok doru'.

Gnler gnleri kovalad ve sonbaharn ilk rzgarlar balad-nda kabak nce meye balad, sonra yapraklarn drmeye,souklar arttka da aaya doru inmeye balad.

b


39/96

39

Bu kez biraz da kukuyla sordu kavaa:

'Neler oluyor bana aa?' dedi.

Kavak, sakin bir ekilde yantlad kaba:

'Telalanmaya gerek yok' dedi. 'lyorsun.'

Kabak hibir ey anlamad:

'Niin?' diye sordu.

Kavak, yine sakin sakin yantlad:

'nk benim on ylda geldiim yere sen iki ayda gelmeye

altn iin.'

KELEBEN UUUBir gn, krlarda gezintiye kan bir adam, kenarna oturduuotlardan birinin dalnda, kk bir kozann varln fark etti.

Koza ha ald ha alacak gibiydi. Adam, bunun bir kelebek ko-

zas olduunu tahmin ediyordu. Byle bir frsat kolay ele gemez

diye dnd; ve bir kelebein dnya yz grd ilk dakikalara

ahit olmak istedi.

Dakikalar dakikalar kovalad, saatler gemeye balad, amahenz kelebein kk bedeni o delikten kmad.

Sanki, kelebek dar kmak iin aba harcamaktan vazge-

mi gibi geldi adama. Kelebein elinden gelen her eyi yaptn

ama kozadan dar kmay baaramadn dnd. Bu yzden,

kelebee yardmc olmaya karar verdi. Cebindeki kk akykarp, kozadaki delii bir cerrah titizliiyle bytmeye balad.

Bylece, bir-iki dakika iinde kelebek kolayca dar k-

verdi.

Fakat bedeni kuru ve kck, kanatlar buru burutu.

b


40/96

40

Adam kozadan km kelebei izlemeye devam etti. nkkelebein kanatlarnn az sonra alp genileyeceini, bylecenarin bedenini havada tayabileceini umuyordu.

Ama bunlardan hibiri olmad. Kelebek, hayatnn geri kala-nn kurumu bir beden ve burumu kanatlarla yerde srnerekgeirdi. Ne kadar abalarsa abalasn, asla alamad.

Adamn btn iyi niyetine ve yardmseverliine ramen an-layamad ey uydu: Kozann kstlayaca ve buna karlk ke-lebein darack bir delikten dar kmak iin gstermesi gereken

aba, kelebein uuu iin lazm olan eylerdi.

KPRBir zamanlar, birbirine bitiik iki iftlikte yaayan iki erkek

karde vard. Gnlerden bir gn bu iki karde arasndanda biranlamazlk ba gsterdi. ki karde arasnda o zamana dein ilkkez grlen bu anlamazlk, giderek byd ve kardeler arasn-da ayrla neden oldu. ki karde, birbirlerine yalnzca ksmek-le kalmadlar, yllardr ortaklaa kullandklar tarm makinelerinedein sahip olduklar tm ara gerelerini ve mal varlklarn da

ayrdlar. Kk bir yaln anlama sonucu balayan anlamazlizleyen ayrlk, giderek byyen bir uuruma dnt ve en so-nunda yerini, karlkl kullanlan ho olmayan szlere brakt.Bunun arkasndan beklenenler oldu ve kardeler nce iddetlibir kavga, sonra da rktc bir sessizlik yaanmaya balad.

Bir sabah, bu iki kardeten bynn kapsna bir usta geldi. Elinde

byk bir marangoz antas vard. Ev sahibinden geii bir i istedi:"Yaplacak ufak tefek bir iiniz varsa, size yardmc olmak

isterim" dedi.

"Elimden hemen hemen her i gelir. Birka gn alrm, iibitiririm." Byk kardein aklna o an bir "i" geldi.

b


41/96

41

"Evet, sana gre bir iim var" dedi ve kk kardeinin iftli-ini iaret etti:

"u derenin karsndaki iftlik, komumundur. Daha doru-

su, benim kk kardeime aittir o iftlik. Geen haftaya dek be-nim iftliimle onun iftlii arasnda bir otlak vard. Sonra o,buldozeriyle oraya rmak bendi yapt ve imdi aramzda, otlak

yerine, iftliklerimizi birbirinden ayran bir dere var."

isteyen adam, byk kardein sylediklerini dikkatle dinle-dikten sonra sordu:

"Benden ne yapmam istiyorsunuz?" dedi.Byk karde nce kukusunu, sonra da kararn aklad:

"Kardeim bunu, bana ac vermek iin yapm olabilir." dedi."Fakat imdi ben, onun yaptndan daha byk bir ey yapa-cam."

Bunlar syledikten sonra adam ald, ahrlarn olduu yeregtrd ve duvarn dibinde yl duran ktkleri gsterdi:

"Senden, bu ktkleri kullanarak, iki iftlik arasnda met-re ykseklikte bir it yapman istiyorum" dedi. "Ka gn alrsanal, nasl yaparsan yap ama bana yle bir it yap ki, gzlerimkardeimin iftliini artk grmek zorunda kalmasn."

arayan usta, ban sallad:"Sanrm durumu anladm, efendim" dedi. "imdi bana ivilerin,

kazma ve krein yerini gsterin ki hemen balayaym."

Byk karde ustaya kazma, krek ve ivilerin olduu yerigsterdikten sonra, alveri yapmak iin kasabaya gitti.

Usta ise, tm gn boyunca lerek, keserek, ivileyerek skbir biimde almaya koyuldu.

Akam gne batarken o iini bitirmi, iftlik sahibi bykkarde ise alveriini tamamlam, kasabadan dnyordu. iftli-e gelir gelmez ustann yaptklarna bakt ve aknlktan gzleri,

yuvalarndan frlayacakm gibi ald. Karsnda, yaplmasn


42/96

42

istedii it yoktu ama, derenin bir yakasndan teki yakasnauzanan grkemli bir kpr vard.

Biri kendi iftliinin toprana, teki kk kardeinin iftlii-

nini toprana oturtulmu salam iki ayak zerinde, yanlarndakikorkuluklarna varncaya dek tm ayrntlaryla yaplm ve tamanlamyla "usta ii" denilecek kusursuzlukta bir kpr uzanyordu.

Byk karde, hala gemeyen aknl ile bu kpry seyre-derken, kardan birinin geldiini grd. Dikkatle baktnda gelenkiinin, komusu, yani kk kardei olduunu anlad.

Kardei, kollarn iki yana am olarak kprnn kar ucundankendisine doru yryordu.

"Benim sana kar yaptm bunca hakszla ve sylediimbunca kt szlere karn sen, bu kpry yaptrarak ne denli iyive ne denli byk bir insan olduunu gsterdin" dedi aabeyine."imdi bir byklk daha yap sen de kollarn aarak bana gel..."

Kprnn iki ucundan ortaya doru yryen kardeler, kp-rnn ortasnda bir araya geldiler ve zlemle kucaklatlar.

Byk karde bir ara arkasna baktnda, antasn toplayp,oradan ayrlmakta olan ustay grd.

"Gitme, dur, bekle" diye seslendi ona. "Sana yaptracam birkai daha var, iftliimde..."

Usta glmsedi:

"Ben buradaki iimi tamamladm, gitmem gerek" dedi ve ekledi:

"Yapmam gereken daha birka kpr var."

ZARAR GZKENBAZEN FAYDADIRBir gn okyanusta yol alan bir gemi kaza geirerek batt. Ge-

miden tek bir kii sa kurtuldu. Dalgalar bu adam kk, ssz

b


43/96

43

bir adaya kadar srkledi. Adam ilk gnler kendisini kurtarma-s iin Allah'a yakard ve yardm bulurum umuduyla ufka bakt.Ama ne gelen oldu, ne giden.

Daha sonra rzgardan, yamurdan ve zararl hayvanlardankorunmak iin aa dallarndan ve yapraklardan bir kulbe yapt.Sahilde bulduu, gemiden arta kalan konserve, pusula vs. gibieyalar bu kulbeye koydu. Gnler hep ayn ekilde geiyordu.Balk avlyor, piirip yiyor ve ufku gzlyor, kendisini kurtarmasiin Allah'a dua ediyordu.

Bir gn tatl su getirmek iin yrye kmt, geri dnd-nde kulbesinin alevler iinde yandn grd. Duman dansede ede ge ykseliyordu. Bana gelebilecek en kt eydi bu.Keder ve fke iinde donakald. imdi bu ssz adada, ban so-kabilecei bir kulbe bile kalmamt.

"Allah'm, bunu bana nasl yapabildin?" diye feryat etti. O ge-

ceyi keder ve znt iinde geirdi. O kadar dua ettii haldeAllah'a, bu olay bana getirmesinden dolay sitemler etti.

Ertesi sabah erken saatlerde, adaya yaklamakta olan birgeminin ddk sesiyle uyand!

"Benim burada olduumu nasl anladnz?" diye sordu bitkinadam kendisini kurtaranlara.

Cevap onu hem artt, hem de utandrd:

"Dumanla verdiiniz iareti grdk!"

BAKASININ KURABYESHavaalannda uann rtar yaptn renen hanmefendi-nin biri, frsattan yararlanarak her zaman yedii ve ok sevdiikurabiyelerden almak zere bfeye doru gitti. Ald taze kura-biyeleri bir kesekadna koyup antasna yerletirdi. Geri dnerekbo bulduu bir banka oturdu.

b


44/96

44

Bir sre sonra antasndan kard kitab okumaya balad. Ya-nna bir beyefendi oturdu. Hanmefendi bir taraftan kitabn oku-

yor, bir taraftan da yannda bulunan kesekadndaki kurabiyeleri

alp yiyordu. Elini her kesekadna atp kurabiye aldktan sonrayan taraftaki beyefendinin de ayn eyi yaptn fark etti. Aynolay birka kez tekrar edince, hanmefendi kendi kendine sinir-lenip "Ne saygsz ve agzl bir adam" diye sylenmeye balad.Adamn her kurabiye alndan sonraki tebessm onu ldrt-maya balad.

Kesekadnda tek kurabiye kalnca hanmefendi "imdi neyapacaksn?" diye iinden geirirken, beyefendi kurabiyeyi alpikiye bld. Yarsn hanmefendiye glmseyerek verdi. Dier

yarsn da kendisi yedi.

Ruh dnyas ve sinirleri tamamen altst olan hanmefendibyk bir sinirle, uana doru yol ald. Uakta, otururken ha-

la saygsz, izinsiz ve alay ederek glmseyen adamn surat g-znn nnden gitmiyordu. Uakta koltuunda otururken birara antasn yanna alarak kitabn iine koymak istedi. O s-rada byk bir aknlk yaad. Bfeden ald kurabiyeler ol-duu gibi antasnda idi. Demek ki o saate kadar yedii kura-biyeler yannda oturan beyefendiye aitti. Bir anda sinir, nefret

ve gerginlik yerini mahcubiyet, utangalk ve glmsemeyeterk etmi oldu.

HER ZAMAN KABA KUVVETEGEREK YOKTUR!

Bir psikoloji profesr emekli olur ve sakin bir kasabaya yer-leir. Emekliliinin keyfini yaamak ister. Ancak eve yerlemesi-nin ertesi gn, uykusunun en tatl yerinde sabahn erken saat-lerinde byk bir grlt ile uyanr. kan grltye bir anlam

b


45/96

45

veremez. Sinirle darya ktnda kasabann oban ile birliktehayvan srsnn ngrak sesleri ile getiini grr.

Bu ekilmez grlt gnlerce srer. Kurnaz profesr bir nlem

almaya karar verir.Ertesi gn oban, srs ile ayn grltyle geerken, profe-

sr kapnn nne kar, oban durdurarak yle der:

"ok tatl bir obansn. ok da gzel kaval alyorsun. Her sa-bah bu kuzu ve koyunlarn sesleri, bu doal armoni bana bykbir zevk veriyor. Eer her gn ayn bu saatte buradan geersen ka-

pnn nne sana zel olarak para brakacam onu alabilirsin."oban bu teklifi duyunca arr, houna gider ve kabul eder.

Nasl olsa her gn buradan geiyorum. Bu benim iin gzel birfrsat der...

Aradan birka gn geer, profesr bir sabah obann nnekarak:

"Yaadmz ekonomik kriz beni de etkilemeye balad. Bunedenle bundan sonra sana vereceim parann ancak yarsnverebilirim" demi.

oban, bu tekliften pek holanmam. Ama yine de her sabahayn yerden gemeye devem etmi.

Birka gn sonra, profesr bu paray da belirtilen yere koyma-ynca, oban daha da sinirlenmi. Bir daha bu yoldan gemeye-ceim diye kendi kendine sylenmi. Srsyle birlikte gzerga-hn deitirerek aklnca intikam alm.

HAYATI KEFETTREN MUZLARBir gezgin uzak lkelerin birisinde yolculuk ederken, bir aa-

cn altnda oturmakta olan bir bilgeye rastlad. Bilge kucandabir torba, anlaml bir ekilde glmsyordu.

"Niye glmsyorsunuz?" diye sordu gezgin.

b


46/96

46

"Muzlar sayesinde hayatn anlamn kefettim de ondan." diyecevap verdi bilge.

Bunu sylerken yanndaki torbasn at; rm bir muz

karp elinde tuttu ve yle dedi:"Bu, vaktini tamamlam bir hayat simgeliyor. Zamannda

kullanlmam ve onun iin artk ok ge."

Daha sonra, torbasndan yemyeil bir muz karp gezginegsterdi ve yle dedi:

"Bu da henz vakti gelmemi bir hayat ve doru zamanbekliyor."

Son olarak da olgun bir muz kard, soydu ve gezginlepaylat:

"Bu da iinde bulunduumuz zaman simgeliyor. nsan onuyaamasn, onun iin kretmesini iyi bilmeli.

DMANA KARI OKUL YAPMAKDman ok gl bir ordu ile saldrmak iin yola kmt.

Kendi halinde masum bir hayat yaayan bu kk lkede her-kes panie kapld. "Dman gelip bizi dmdz edecek; buna na-sl engel olalm?" diye fikirler ortaya atlrken bilge biri ortayakm:

"Okul yapn" demi...

"Yahu zaman m var? Dman bugn yarn gelir.

Bilge glmsemi:"Belki bu geliinde onlara direnemeyiz, ama gelecek sefere

hazr oluruz.

b

b


47/96

47

RETMENE ZEL TRAFK CEZASIGen kadn arabasyla krmz kta getii iin hakim karsna

karlmt. Gen kadn mahkemenin uzamasn istemiyordu."Ben retmenim hakim bey" dedi. "Ltfen davay hemensonulandrn ki, dersime yetiebileyim."

Kadnn sabrszl karsnda nce yz aslan hakim, sonraglmsedi ve emin olmak istercesine sordu:

"Demek siz retmensiniz, yle mi?"

Gen kadn sonunda hakimin kendisini anladn dnerekumutla cevap verdi:

"Evet" dedi. "retmenim."

Hakim yznde mutlu bir glmseme ile bildirdi kararn:

"Yllardr bu mahkemeye bir retmenin dava iin gelmesinibekledim" dedi. "imdi ltfen kardaki sraya oturun ve 500 kez'Ben krmz kta getim' diye yazn."

HAYATIN TATLARINI ALMAKBir zamanlar, her eyden srekli ikayet eden; her gn hayatnnne kadar berbat olduundan yaknan bir kz vard. Hayat ona gre,

ok ktyd ve srekli savamaktan, mcadele etmekten yorul-mutu! Bir problemi zer zmez, bir yenisi kyordu karsna.

Gen kzn bu yaknmalar karsnda, meslei alk olan ba-bas ona bir hayat dersi vermeye niyetlendi. Bir gn onu mutfa-

a gtrd. ayr cezveyi suyla doldurdu ve atein zerine koy-du. Cezvelerdeki su kaynamaya balaynca, bir cezveye patates,dierine yumurta, sonuncusuna da kahve ekirdekleri koydu.

Daha sonra kzna tek kelime etmeden, beklemeye balad.Kz da hibir ey anlamad bu faaliyeti seyrediyor ve sonundakarlaaca eyi grmeyi bekliyordu. Ama o kadar sabrszland ki,

b


48/96

48

szlanmaya ve daha ne kadar bekleyeceini sormaya balad.Babas onun bu srarl sorularna cevap vermedi.

Yirmi dakika sonra adam, cezvelerin altndaki atei kapatt.

Birinci cezveden patatesi kard ve bir tabaa koydu. kincisin-den yumurtay kard, onu da bir tabaa koydu. Daha sonra soncezvedeki kahveyi bir fincana boaltt.

Kzna dnerek sordu:

"Ne gryorsun?"

"Patates, yumurta, kahve" diye alayl bir cevap verdi kz.

"Daha yakndan bak bir de" dedi baba, "Patatese dokun."

Kz dediini yapt ve patatesin yumuam olduunu syledi.

"Ayn ekilde yumurtay da incele."

Kz kabuunu soyduu yumurtann katlatn grd.

En sonunda, kahveden bir yudum almasn syledi. Syleni-

leni yapan kzn yzne, kahvenin nefis tadyla bir glmsemeyayld. Ama yine de btn bunlardan bir ey anlamamt:

"Btn bunlar ne anlam geliyor baba?"

Babas, patatesin de, yumurtann da, kahve ekirdeklerininde ayn sknty yaadklarn, yani kaynar suyun iinde kaldklar-n anlatt. Ama her biri bu sknt karsnda farkl farkl tepkiler

vermilerdi.Patates daha nce sert, gl ve tavizsiz grnrken, kaynar

suyun iine girince yumuam ve gten dmt.

Yumurta ise krlgand; dndaki ince kabuu iindeki svykoruyordu. Ama kaynar suda kalnca, yumurtann ii sertlemi,katlamt.

Ancak, kahve ekirdekleri bambakayd. Kaynar suyuniinde kalnca, kendileri deitii gibi suyu da deitirmilerdive ortaya tamamen yeni bir ey kmt.

"Sen hangisisin?" diye sordu kzna. "Bir sknt kapn al-dnda nasl tepki vereceksin? Patates gibi tamamen yumuayp


49/96

49

ezilecek misin? Yumurta gibi kalbini mi katlatracaksn?Yoksa, kahve ekirdekleri gibi, bana gelen her olayn duygu-larn olgunlatrmasna ve hayatna ayr tat katmasna izin mi

vereceksin?

PENCERE VE AYNA FARKIok zengin ama cimri bir adam, bir bilgenin yanna gidip

nasihat almak istedi. Bilge onu pencereye gtrp sordu:

"Pencereye baktnda ne gryorsun?"

"Yoldan gelip geen insanlar gryorum. Bir de yolun kenarnaoturmu, dilenen fakir bir adam var."

Bilge, baka bir odaya gidip elinde byk bir aynayla dnd ve sordu:

"Peki bu aynaya baktnda ne gryorsun?""Kendimi."

"Yani artk bakalarn grmyorsun! Farknda msn, pencerecam da ayna da ayn maddeden, yani camdan yaplmlar. Amaaynann camnn stne incecik bir gm tabakas kapland

iin ona baktnda kendisinden bakasn gremiyorsun.""te insan kalbi de cam gibi aslnda effaftr, bakalarn gr-

memize engel deil vesile olur. Onlara merhamet besleriz o za-man. Ama ne zaman ki altn, gm gibi dnya ssleriyle kalbi-mizi kaplarsak o zaman sadece kendimizi grrz. Kalbimizdende merhamet ekilip alnr.

Yapman gereken; kalbini temizlemek. Altnlar ve gmlericebinde tamak, kalbinde deil. O zaman bencillikten kurtulupbakalarna merhamet beslemeye balarsn."

b

b


50/96

50

SORUNU ZMENN FARKLIYNTEM

Adamcaz kan anana dnm gzlerle psikoloun odasnagirer.

Uyuyamyorum doktor bey der. 1 haftadr uyuyamyorum.Yataa uzanyorum, tam uykuya dalacakken birden karyolannaltnda birisi var gibi geliyor.

Doktor Bey: u ilalar kullan ve bir hafta sonra kontrole gel.Adam gider ve geldiinde gzler ncekine nazaran dahafazla itir.

Doktor: Ne oldu?

Adam: Sorma doktorum. lalar aldm almasna ama karyola-nn altnda hala birileri saklanyor olsa gerek. Tam ben kontrol et-

mek iin karyolann altna baktmda oradan yok olduklarn farkediyorum.

Doktor: Bu hafta deiik bir usl uygulayalm. Yatan altndabirilerinin olduunu anladn anda yatan altna gir ve uyu.

Adam bir hafta sonra yine kan ana gzlerle gelir.

Doktor bey, karyolann stnde yatarken, karyolann altnda bi-rileri var zannettiimde, sylediiniz gibi karyolann altnda yatyo-rum. Bir mddet sonra da bu sefer karyolann stnde birileri vargibi geliyor. Bir alta bir ste tanmaktan gzme uyku girmiyor.

Doktor: Sana Hint usul bir terapi uygulayacam ve bununcreti de 500 dolar.

Adam: Kusura bakmayn, o kadar param yok.

Adam muayenehaneden kar gider. Ertesi hafta doktor has-tasyla yolda karlar. Hastann kan ana gzleri bile dzelmi-tir. "Ne oldu?" der doktor hayretle. "Hiii!..." der adam, umursa-maz bir tavrla. "Sorunu marangozumla 10 dolara hallettik.""Nasl yani?" der doktor.


51/96


52/96

52

nereden bilirim, nereye gittiimi nasl anlarm? Galiba sana argelmeye baladm, beni bandan atmaya alyorsun..." Duy-duklar Mark'n kalbini fena halde krd. Ama ne yapacan

biliyordu."Her sabah ve her akam otobs, arabalar takip edeceim.

Sen bu yolculuu tek bana yapmaya hazr olana dek srecekbu." Tam iki hafta Mark, Susan'n otobsnn arkasndan gitti.ki hafta boyunca karsna grme dndaki duyularn nasl kul-lanacan anlatt. zellikle duymann pek ok sorunu zecece-

ini izah etti. Kulaklar ona nerede olduunu syleyebilirdi. Yeniyaam tarzna almasna yardmc olabilirdi. Otobs ofr ileahbap olursa, her ey kolaylar, ofr her gn nde bir yer ayrr-d. Nihayet Susan yolculua tek bana yapmaya hazr olduunuhissetti. Pazartesi sabah geldi. Ayrlrken otobsn geici es-kortu kocasna, hayattaki byk dostuna sarld. Gzleri yala

doluydu Susan'n.Kocasna yle teekkrle doluydu ki; onun sabr, sadakati,destei ve sevgisiyle umutsuzlk uurumundan nasl km, na-sl yeniden hayata dnmt... "Allahasmarladk" dedi kocasnave uzun zamandan beri ilk defa ters ynlerde yola ktlar. Pazar-tesi, Sal, aramba... Her gn mkemmel geti Susan iin. Ken-

dini hi bu kadar iyi hissetmemiti, yapyordu, baaryordu, tekbana baaryordu. Kendi kendine gidip gelebiliyordu ite. Cumasabah, Susan her gnk gibi otobse bindi, ofisinin karsndakidurakta inerken bilet parasn uzatt ofre.

"Sizi kskanyorum bayan" dedi ofr. "Neyimi kskanyorsu-nuz benim" diye sordu ofre. "Sizin kadar sevilmek, bu kadar

efkat ve sevgiyle korunmak ok ho bir duygu olmal bayan" de-di ofr. "Nasl yani?" dedi Susan. "Bir haftadr, her sabah yak-kl bir subay kede duruyor ve siz otobsten inene kadar izli-

yor. Yolu kazasz gemenize bakyor, ofisinize girene kadar oradanayrlmyor. Sonra size bir pck yolluyor, elini sallyor ve y-ryp gidiyor. Siz ok talihli bir kadnsnz bayan..." Mutluluk


53/96

53

gzyalar Susan'n yanaklarndan akmaya balad. Ve birdenhatrlad Mark' hi grmyordu ama bir haftadr yannda oldu-unu hem de yle kuvvetli hissediyordu ki. Talihli gerekten ok

talihli idi. yle bir armaan vermiti ki ona hayat, grmektendaha deerliydi. Bu armaann varlna inanmas iin grmesigerekmiyordu.

LAH YARDIMIN SIRRIBilge, sarp tepelerin birisinde kayann zerinde oturmu, da-lar ve gkyzn seyrediyor, tefekkr ediyordu. O srada, dahaaadaki patikadan geen bir yolcunun yorgunluktan olsa gerekdurduunu grd. Yolcu, dadan aa uzanan bir uurumunkenarnda, kayalklarn arasnda kvrlp uyuyakald.

Bilge yolcunun bu halini seyrederken, birden kayalarn ara-sndan zehirli bir ylann tslayarak uykudaki yolcuya doru iler-lediini grd. Her ey ok ksa bir zaman iinde olup bitiyordu.Bilge tam kalkp adam uyandrmak iin barmaya hazrlanyor-du ki, kocaman bir kertenkele iki kayann arasndan frlad ve

ylan ldrd.

Tam bu srada, yolcu uykusundan uyand ve yoluna devametmek zere ayaa kalkt. nnde uzanm yatan cansz ylangrdnde ok ard. Eyalarn abucak toplad ve yoluna ko-

yuldu. Ve tam bu srada az nce uzand kayalar grltyle ktve uuruma yuvarland.

Grd bu olaylar zinciri bilgeyi meraklandrmt, adamn

arkasndan kotu ve ona yetiti. Sonra da, kendisi uykudaykenolan-biteni yolcuya anlatp sordu:

"Btn bu harika olaylarn sence srr nedir?"

Yolcu nce cevap vermek istemedi, ama sonra bilgenin sami-miyetini hissedince srrn ortaya at:

b


54/96

54

"Btn hayatm boyunca kimseye ktlk yapmamaya al-tm ve kimsenin de bana ktlk yapmamasna gayret ettim.Dostlarmla iyi geindim ve aramzda bir problem ktnda bu-

nu tatl dille zmeye; iimde dmanla ve krgnla yer brak-mamaya altm. Sanrm ilahi yardmn srr bu."

CESUR OL ZELLKLEHATA YAPARKEN!

Bir bilim adamnn tp konusunda yeni ve ok nemli bulu-lar olmutu. Kendisiyle rportaj yapan gazeteci sordu: "Ortala-ma bir insandan nasl daha yaratc bir insan olduunuzu anlatrmsnz bize?"

Bilim adam "ki yandayken annemin yaad bir deneyimnedeniyle" diye yantlad gazeteciyi. Sonra aklad:

"Buzdolabndan st iesini almaya alrken, ie elimdenkayp yere dm ve ortalk st glne dnmt. Annem mut-faa geldiinde, bana barmak, sylenmek ya da cezalandrmak

yerine, 'Robert, ne kadar gzel bir hata yaptn! Daha nce bu ka-

dar byk bir st gl grmemitim. Evet, olan olmu. imdi bir-likte buray temizlemeden nce biraz yerdeki stle oynamak is-ter misin?' dedi. Ben de eilip, oynadm yere dklen stle. Bir-ka dakika sonra annem, 'Robert, byle bir ey yaptnda, bunusenin temizlemen ve her eyi eski haline getirmen gerektiini bili-

yor musun? Bunu nasl yapmak istersin? Bir snger mi kullanalm,bir havlu ya da bez mi? Hangisini istersin?" dedi. Ben sngerisetim ve birlikte yere dklen st temizledik.

Daha sonra annem: 'Biliyor musun burada yaadmz olay,senin iki minik elinle bir st iesini tayamadn kt bir de-neyimdi. imdi arka baheye kalm ve ieyi suyla doldurup,senin dolu bir ieyi drmeden taman salayalm' dedi.

b


55/96

55

Bylece ieyi boazndan iki elimle tutarsam, drmeden ta-yabileceimi rendim. Ne kadar gzel bir ders deil mi?

Daha sonra, o anda bir hata yaptm zaman bundan korkma-

mam gerektiini rendim.Yaplan hatalarn yeni bir eyler renmek iin ok gzel ola-

naklar olduunu anladm. te bilimsel aratrmalardaki deneylerde bu temele dayanr zaten. Bir deney baarsz olsa bile, o de-neyden ok deerli bilgiler elde edilir.

NEYLESN MAHMUT?Sultan Mahmud devrinde adamn biri su tesisatsym. Sul-

tan kendi adna bir eme yaptryormu. Bu eme yapmndaalan tesisat bir musluktan az miktarda su aktn grr ve

israf olmasn diyerek oray bir tahta parasyla tkar. Bunu tka-dktan sonra da:

- Musluu da tkadk, ilerimiz de tkal, diyerek sknt ile doluhayatndan dert yanm...

Adamn bu szleri merhametli Sultann kulana gelir. Emirbuyurur ve o adama bir paket baklava hazrlattrr. Her dilimin

altna da birer altn koydurtur ve adama gnderir...Baklava adama ulanca:

- imdiye kadar sknt ile yaadk, ka kere baklava yedik ki?diyerek paketi tamamyla satar.

Sultan Mahmud adamn bu hareketi zerine ona bir hindihazrlattrr iini de tamamyla altn ile doldurtur. Hindi adamaulatnda:

- imdiye kadar sknt ile yaadk, ka kere hindi yedik ki? di-yerek hindiyi de satar.

Sultan Mahmud bunun zerine celallenir ve adam yannaarmalar iin emir verir. Adam yanna geldiinde der ki:

b


56/96


57/96

57

"Ancak bylece her ey tam zamannda yaplabilir" dediler.Dierleri ise her hareketin doru vaktine nceden karar verile-meyeceini, kiinin kendisini bo elencelere kaptrmayp, hep

daha nce olmu olaylar izleyerek lzumlusunu yapabileceiniiddia ettiler.

Baka bilginler de, kral neler olup bittiine ne kadar dikkatederse etsin, tek bir kiinin her hareket iin en uygun vakte ka-rar vermesinin imkansz olduunu; kraln, her eyin en uygunvaktini tespitte ona yardm edecek bir bilge kiiler konseyi kurmas

gerektiini sylediler.Fakat bu defa da baka bilginler; "Bir konseyin nnde bek-

lemesi imkansz baz eyler vardr, bu ilerin yaplp yaplmayaca-na ancak tek bir kii annda karar verebilir" dediler.

"Buna karar vermek iinse neler olacan nceden bilmekgerekir. Neler olacan nceden bilenler de yalnzca sihirbazlardr.

Dolaysyla her hareketin doru vaktini bilmek isteyen, sihirbaz-lara danmaldr."

kinci soruya da ayn ekilde trl trl cevaplar geldi. Kra-ln en "fazla ihtiya duyduu, en gerekli kiiler" bazlarna gredanmanlar; bazlarna gre papazlar; bir ksmna gre hekimler;daha baka bir ksmna gre ise savalard.

nc soruya, yani "en nemli iin ne olduu" konusuna ge-lince; bazlar dnyadaki en nemli eyin bilim olduunu syle-di. Bir ksm savata ustalamak; daha bakalar da dini ibadetdediler.

Btn cevaplar birbirinden farkl knca, kral bunlarn hi-

birisini kabul etmeyip hi kimseye de dl vermedi. Ama haladoru cevaplar arad iin, bilgeliiyle nl bir mnzeviye da-nmaya karar verdi. Mnzevi, hi ayrlmad bir aa kovu-unda yaar, yannaysa sade halktan bakasn kabul etmezdi.Bu yzden kral stne sradan elbiseler giyerek kendisini halktanbiri gibi gstermeye alarak yola dt.


58/96

58

Mnzevinin kovuuna yaklatklarnda atndan indi ve mu-hafzn da geride brakp yola devam etti.

Kral yaklarken mnzevi, kovuunun nne iek tarhlar

kazyordu. Geleni grd, selamlayp kazmaya devam etti. Mn-zevi mecalsiz ve zayf birisiydi; kreini topraa her sokuundabir parack toprak karyor, soluk solua kalyordu. Kral yannagelip yle dedi.

"Ey bilge mnzevi, size sorunun cevabn almak iin geldim:Doru eyi doru zamanda yapmay nasl renebilirim?

En fazla muhta olduum, dolaysyla dierlerinden fazla ilgigstermem gereken insanlar kimdir?

En nemli ve her eyden nce kendimi vereceim iler ne-lerdir?"

Mnzevi, kral dinledi, ama cevap vermedi. Avularna tkrpkazmaya devam etti.

"Yoruldunuz" dedi kral. "Krei bana verin de biraz dinle-nin." Mnzevi; "Saolun" diyerek krei krala verdi, yereoturdu. Kral iki tarh kazdktan sonra durup sorularn tekrar-lad. Mnzevi yine cevap vermeden ayaa kalkt, elini kreeuzatt ve:

"Biraz dinlenin; bir para da ben alaym." dedi. Fakat kralkrei ona vermeyip kazmaya devam etti. Bir saat geti, bir saatdaha... Gne, aalarn ardndan batmaya balad. Sonundakral krei topraa saplayarak konutu:

"Ey bilge kii... Senin yanna sorularma bir cevap bulmak iingeldim. Eer cevap vermeyeceksen, syle de evime gideyim".Mnzevi:

"Buraya koarak birisi geliyor, dedi. Bakalm kimmi?" Kral daarkasn dndnde bir adamn koarak kendilerine doru gel-diini ve karnna bastrd ellerinin altndan kan szdn grd.Yaral adam onlarn yanna ulanca, kendinden geercesineinledi, sonra da baylp yere dt.


59/96

59

Kral ve mnzevi, hemen adamn stndeki elbiseleri kard-lar. Karnnda byk bir yara vard. Kral yaray elinden geldiin-ce ykad, mendiliyle ve mnzevinin havlusuyla sard. En sonun-

da kan durdu, adam kendisine gelince iecek bir ey istedi. Kraldereden taze su getirip ona verdi. Bu arada akam olmu havasoumutu. Kral, mnzevinin de yardmyla yaral adam kovuatayarak yataa yatrd. Yataa uzanan adam gzlerini kapatpderin bir uykuya dald. Kral kouturmaktan ve yapm olduuilerden ylesine yorulmutu ki eie kt ve uyuyakald; ksa

yaz gecesi boyunca deliksiz bir uyku ekti. Sabah uyannca nere-de olduunu, yatakta uzanm, akn gzlerle ve dikkatle kendi-sine bakan yabancnn kim olduunu uzun sre hatrlayamad.

Kraln uyandn ve kendisine baktn gren adam:

"Beni affedin" dedi, zayf bir sesle. Kral:

"Sizi tanmyorum, stelik affedilecek bir ey yapmadnz ki"

dedi."Siz beni tanmyorsunuz, ama ben sizi tanyorum dedi

yataktaki adam...

Ben, kardeini astrdnz ve mallarn elinden aldnz iinsizden almaya yemin etmi bir dmannzm. Tek banzamnzeviyi grmeye gittiinizi rendim ve dnerken yolda sizi

ldrmeye karar verdim. Ama akam olduu halde dnmediniz.Ben de sizi arayp bulmak iin pusuya yattm yerden kncamuhafzlarnza rastladm, beni tanyp yaraladlar. Onlardankatm, fakat yaramdan ok kan akyordu. Yaram sarmasaydnzkan kaybndan lrdm. Ben sizi ldrmek istedim, siz ise haya-tm kurtardnz. Eer yaarsam imdiden sonra en sadk kleniz

olup size hizmet edeceim ve oullarma da ayn eyi emredeceim.Affedin beni."

Kral, dmanyla bu denli kolay bart ve onun dostluunukazand iin ok mutlu oldu; onu affetmekle kalmayp uakla-rn ve kendi doktorunu gnderip onun tedavisini yaptracansyledi.


60/96

60

Ayrca mallarn iade edeceine de sz verdi.

Yaral adamla vedalaan kral, kapnn nne kp mnzeviyiarad. Gitmeden nce, sormu olduu sorulara cevap vermesini

bir kez daha rica etmek istiyordu. Mnzevi darda, bir gn ncekazm olduklar tarhlara iek tohumlar ekmekteydi.

Kral ona yaklat ve yle dedi:

"Sorularma cevap vermeniz iin size son defa yalvaryorum!.."

Yorgun dizlerinin stnde melmi olan mnzevi, gzlerini

kaldrp krala bakt ve:"Cevabnz aldnz ya" dedi.

"Nasl aldm? Ne demek istiyorsunuz?" diye sordu kral.

"Anlayamyorsunuz" diye cevaplad mnzevi.

"Dn eer benim dermanszlma acmayp u tarhlar kaz-masaydnz, gidecek ve u adamn saldrsna urayacaktnz. Ve

yanmda kalmadnza piman olacaktnz. Yani en nemli vakit,tarhlar kazdnz vakitti. En nemli kii bendim ve en nemliiiniz bana iyilik yapmakt. Daha sonra bu adam yanmza koa-rak geldiinde, en nemli vakit onunla ilgilendiiniz vakitti,nk eer onun yaralarn sarmasaydnz, sizinle barmadan

lecekti. Dolaysyla en nemli kii oydu, en nemli i de onuniin yaptklarnzd.

Bundan sonra u gerei unutmayn: Tek nemli vakit vardr.

inde bulunduunuz an. O an en nemli vakittir, nk sa-dece o zaman elimizden bir ey gelebilir... En nemli kii; kiminleberaberseniz odur.

Zira hi kimse bir bakasyla bir daha grp grmeyece-ini bilemez... Ve en nemli i; iyilik yapmaktr. nk insannbu dnyaya gnderilmesinin en nemli sebebi budur."

b


61/96

61

BAKASINI RENCDE ETMEMEKYeni mezun olmu bir retmen olan Mary, Navajo Kzlderi-

lilere ait bir yerleim blgesinde retmenlik yapmaya balam-t. Her gn be renciyi tahtaya aryor ve dev olarak onla-ra vermi olduu basit bir matematik problemini zmelerini is-tiyordu. Onlar ise, tahtann nnde sessiz ve isteksiz bir ekildeduruyorlard. Mary bir trl anlayamyordu. Ne eitim derslerinde,ne de Phoenix'de staj yaparken rendikleri bir ie yaryordu.

"Neyi yanl yapyorum? Neden hep problemi zemeyecek

rencilerimi tahtaya kaldryorum acaba?" diye kendi kendinesorup duruyordu. En sonunda, rencilere sormaya karar verdive gen Kzlderili rencilerinden benlik imgesi ve z deer ko-nusunda artc bir ey rendi.

renciler birbirlerine birey olarak sayg duyuyorlard ve her-kesin problemleri zmeyi beceremeyeceini biliyorlard. Bu

gen yalarnda bile snf ierisinde kazanan-kaybeden yaklam-nn sergilenmesinin bir ie yaramayacan dnebiliyorlard.Tahtann nnde bir renci mahcup olursa bunun kimseye birey kazandramayacana inanyorlard. Onun iin, herkesinnnde birbirleriyle rekabete girmeyi reddediyorlard.

Bunu rendikten sonra, Mary sistemi deitirdi. Artk -

rencilerinin devlerini teker teker kontrol ediyordu. Hibirini dedierlerinin nnde mahcup duruma drmyordu. Genlerinhepsi renmeye hevesliydi. Ama bunu yaparken baka birisinikt duruma drmeyi istemiyorlard.

KM BLYOR K?Bilge kii ile uzak yol gezgini, kendisi gibi ulu ve yal bir -

narn glgesine snm, uyuklamakta olan ak sal bilgenin ya-nna sokuldu. Yal bilge aslnda uyuklamyor, derin ve youn d-ncelere dalm bulunuyordu. Uzak yol gezgini ok yorgundu.

b


62/96

62

Uzun mesafeler kat etmi, demir ark, elik asa amad da,gemedii dere, srnmedii l kalmamt. Allah'n iyilii s-tne olsun,' dedi gezgin, yavaa ulu narn altna serili, stn-

de yal bilgenin oturduu hasrn bir kysna iliirken. Yal bil-ge, yznde o bilgelere zg susku dolu glmseyile gezginebakt. Gzleri karanlk ve dipsiz kuyular gibi kara, okyanuslar gibiderin ve uultulu ormanlar kadar ferahlk vericiydi. Gezgin iininnce rpermeyle ve hemen sonra da tatl bir gven duygusuyla dol-makta olduunu hissetti. Yal bilge, bir dte fsldar gibi konutu:

'Senin de bahtsz yolcu.'Sonra elini ak sakallarna atarak gzleri yine dalgn, stnde

oturduu hasrn glerini seyretmeye koyuldu. 'Ne yaptnzsorma cesaretini gsterdiim iin beni balayn ulu efendim,'dedi gn grm geirmi gezgin, 'Ama bu ssz yol kavanda,herkesten uzak... Yoksa uzlette misiniz?'

Yal bilge bu kez gezgine bakmadan konutu:'u stnde oturduum eski hasr, bundan on yl mukad-

dem, ince ve maharetli parmaklaryla rm olan ingene ha-tunuyla konuuyordum,' dedi. 'Bana ac dolu yaam yksnanlatyordu...'

Uzak yol gezgini dnd. Baz bilgelerin hayvanlar, talar veaalarla konutuunu duymutu. Hatta Hz. Sleyman'n ku-larla hasb- hal eyledii rivayet olunurdu. Gezgin bu konu stn-de fazla durmad. Onu megul eden, btn mrn bu ie ayrp,

yllar yl yollara dren, o medrese senin bu tekke benim dola-tran o byk meseleydi. litii hasrn stnde azck tedir-gindi. Toparlanarak namaz klar gibi dizlerinin stne kt.

Sonunda dili zld ve bir dizi sorusunun ilkine balad:'Ey ulu bilge', dedi, 'uzun yollar aarak bilgeliinden yararlan-

maya geldim. Bir iki sual sorabilir miyim?'

Yal bilge olumlu anlamda ban sallad. Gezgin ise daha n-ce yzlerce medrese, katedral, manastr, kilise, havra, tekke ve


63/96

63

Asya'nn ulu camilerinde yine yzlerce rahip, kei, hoca, imam,katedratik ve ermie sorduu sorular dizisine balad.

'Bu dnya gerek mi?'

Yal bilge dudaklarnda yine o sessiz tebessmle karlkverdi:

'Acnn gerek olduu kadar...'

'lmden sonra ne var?'

'Onu kim biliyor ki?'

'Tanr var m?''Var olduunu dnyorsan, evet.'

'Nerden gelip, nereye gidiyoruz?'

Yal bilge eliyle gezginin izledii yolun bat ufkundaki balangnoktasyla, dou ufkundaki sonu noktasn gstererek:

'Ben de senin kadar grebiliyorum,' dedi.

Gezgin bu karla baylmt. Heveslenerek sormay sr-drd:

'Evrenin srr nedir?'

'Grebildiin ve anlayabildiindir.'

Bu kadarn gezgin de biliyordu. Asl can alc soruya sra

gelmiti.'Byk sr nedir?'

Bilge yine ayn karl verdi:

'Grebildiin ve anlayabildiindir.'

'Ama' dedi yolcu, siz de baka bir ey syleyemiyorsunuz.'

Yal bilge bu kez azck hznle karlk verdi.

'Bakalarnn grebildii ve syleyebildii kadar.'

Bilgenin altnda uyuklad aacn dallar arasnda bulunanbir ispinoz yuvasnda yumurtalar atlyor, baka bir dalda ise ar-d kular terek, evrenin trksn sylyorlard. Yolcudnd. nne bakt. Beklediklerini bulamam ama imdiye


64/96

64

kadar duyduklarndan farkl eyler duymutu. Yine de yal bilge-ye saygda kusur etmi olmamak iin teekkr edip, ellerini pe-rek hayr dualarn ald ve yola koyuldu.

Ulu nardan bir kuru yaprak, dalndan koparak hafif akamrzgarnda usulca, dans eder gibi dne dne gelip bilgenin n-ne dt. Gezgin, giderken, yuvasna bir srgan tohumu taneci-ini tamaya alan karncay ezdiinin farkna bile varmamt.Yal bilge ise dalgn gzlerle karncay topraa gmen gezgininark izine bakyordu. Dua okur gibi:

'Kim biliyor ki?' diye mrldand.

GNN BRNDETarihteki en byk baar yklerinin bazlarnn arkasnda,

yreklendirmek iin edilmi bir sz ya da seven bir insann veyabir dostun gven veren bir davran vardr. Ei Sophia olmasay-d, belki de Nathaniel Hawthorne'un ad edebiyatn nl isimle-ri arasnda olmazd. Bir gn Nathaniel eve morali ok bozuk ge-lip, eine gmrkteki iinden atldn syleyince, ei neeylelk atm.

"Artk" demi, "Kitabn yazabilirsin!" "Evet," demi Nathaniel,"Ama neyle geineceiz kitabm yazarken?"

Bunun zerine ei ekmeceyi am ve bir avu para karm."Nereden buldun onca paray?" diye sormu Nathaniel eine.

Ei: "Senin hep bir deha olduuna inandm. Gnn birindebir aheser yazacan biliyordum. Bu yzden evi geindirmemiin bana verdiin haftalktan bir ksmn kenara ayrdm ve itebize bir yl yetecek kadar paramz var."

Einin Nathaniel'e olan gveni, Amerikan edebiyatnn enbyk romanlarndan biri olan Scarlet Letter'in douuna itebyle neden olmu.

b


65/96

65

GEREK DEER KEFETMEKGen adam yresindeki bilge ve yal kiilerle ilgili olumsuz sz-ler sylyordu. Bir gn Dhu Nun ona kk bir ders vermek istedi.

Gen adam yanna ard ve parmandaki yz elineverdi.

"imdi" dedi. "Pazara git ve bu yz bir altna sat."

Gen adam bilgenin verdii yz satmak iin pazara gitti.Ama hi kimse yze on gmten fazla vermiyordu. Sonundaumutsuzca Dhu Nun'un yanna dnd ve olanlar anlatt.

Yal bilge, gen adamn uzatt yz almad. Ona bu kezyeni bir grev verdi:

"imdi kuyumcuya git ve bu yzn deerinin ne kadar

olduunu sor."Gen adam bu kez elindeki yzkle kuyumcuya gitti. Kuyum-

cu gen adamn gsterdii yz inceledikten sonra "Size buyzk iin bin altn verebilirim" dedi.

Gen adam kuyumcunun verdii rakam duyunca ard. Hemenyal bilgenin yanna giderek ona bu kez kuyumcuda olanlar anlatt.

Dhu Nun gen adam dinledikten sonra ona hi unutamaya-ca bir yaam dersi verdi:

"Dnyadaki her varln gerek deerini anlaman iin okalp okuman, o iin uzman olman gerekir."

MKANSIZI GEREKLETRMEKKonfys, bir gn elinde bir cam kavanoz, br elinde irice,

krmz bir elmayla snfa girdi. Girer girmez sa elini havaya kal-drarak sordu: "Bu elimde grdnz ey nedir?"

b

b


66/96


67/96

67

Bu sonucu gren herkes ok armt. Bu kadar basit biryntem neden kendi akllarna gelmemiti?

Konfys ise herkesin aksine son derece ciddi grnyordu.

"ocuklar" dedi. "Aslnda bu grnd kadar basit bir eydeil."

"Ama ok basit" diye cevap verdi ocuklardan biri, "Kavanozuters evirince elma avucuna dyor."

"Grnene aldanma evlat" derken konuan ocua dndKonfys.

Elma tutan elini havaya kaldrd, herkese gsterdi:

"Gerektii zaman bir eyi brakabilmek, gerekten basit bir ideil."

Brakmanz gereken ey bazen bir elma olabilir.

Brakmanz gereken ey bazen bir makam olabilir.

Brakmanz gereken ey bazen bir maa olabilir.Brakmanz gereken ey bazen bir nvan olabilir.

Brakmanz gereken ey bazen bir rtbe olabilir.

Brakmanz gereken ey bazen iktidar olabilir.

"Unutmayn: Brakmanz gerekeni brakmadan zgr ola-mazsnz."

SHRL HARDAL TOHUMUin'de, tek olunu yitiren bir anne, yreindeki byk zn-

tsyle bir din adamna gitti ve derdine bir are bulmasn iste-di: "Olumu bana hangi dualarn, hangi sihirlerin geri getirebile-ceini renmek istiyorum" dedi. "Syleyin, o dualar edeyim, osihirleri yapaym."

inli din adam, zntl anneye acsn yattaracak szlersylemek yerine, ona bir grev verdi:

b


68/96

68

"Bana, yaamlar boyunca bireylerinden teki bile hibir actatmam bir evden, bir havu hardal tohumu getir" dedi. "Onu,senin yaamndan acy yok etmek iin kullanacaz."

zntl anne, bu sihirli tohumu isteyebilmek iin, acnnbilinmedii bir ev aramaya balad.

Sonunda, ok gzel ve ok byk bir konak grd ve gitti,umutla kapsn ald.

"inde, acnn asla yaanmam olduu bir ev aryorum" de-di. "Bu gzel ve byk kona grnce, burada acnn yaanma-

dna inandm ve aradm yerin buras olduuna karar verdim."Konan sahipleri, acl anneyi ieri aldlar, ona ikramda bu-

undular ve acsn dinledikten sonra ona, "arad evin buras ol-madn" sylediler.

"Siz yaln yerdesiniz" diye sze baladlar ve sonra da, bala-rndan geen tm acl olaylar anlatmaya baladlar.

Acl anne, ev sahiplerini dinlerken onlara acmaya balad:

"Bunlar benden daha acl" dedi kendi kendine. "Bunlarabirilerinin kesinlikle yardmc olmas gerekir."

evrede onlara yardm edecek kiilerin bulunmadn g-rnce bir sre orada kald ve elinden geldiince bu acl aileye

yardmc oldu.Acl anne daha sonra kentte yine sokak sokak dolaarak,iinde acnn yaanmad baka evler aramasn srdrd. Fakathangi evin kapsn aldysa, tmnde acl ykler dinledi. in-de acnn yaanmam olduu bir ev bulamam, fakat kapsnald bu evlerdeki acl tm kiilerin aclarn paylaarak onlara

yardmc olabilmiti.Acl anne, gittii evlerde tant acl kiilerin aclarn azal-tabilmek iin onlara yardmc olmaya kendini o denli kaptrd ki

basari_oyku

Documents