Þarf að kenna foreldrum uppeldi?

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 1

Þarf að kenna foreldrum uppeldi?

Ráðstefna ASÍ um málefni barna Hvert viljum við

stefna?

Foreldrafærni

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 2

Foreldrar og uppeldi

Þarf að kenna foreldrum? Vilja foreldra láta kenna sér?Af hverju þarf að kenna foreldrum?Hvað á að kenna foreldrum?Hver á að kenna foreldrum?Hvernig á að kenna foreldrum?Hvar á að kenna foreldrum

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 3

Þarf að kenna uppeldi?

Já!

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 4

Af hverju ekki?

Uppeldi er mikilvægt starf●Krefst fjölþættrar færni●Er til langs tíma ●Fylgir mikil ábyrgð●Hefur víðtæk áhrif ●Ekki kennt í skólum●Eldri þekking úreldist●Sífellt breyttar aðstæður

−Ný vandamál og hættur−(viðfangsefni og áskoranir)

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 5

Þekkt áhrif uppeldis á börn

Atlæti og uppeldisaðferðir hafa veruleg áhrif á þroskaframvindu og horfur barna

Sumar gerðir uppeldis tengjast góðri útkomu meira en aðrar

Áhættuþættir fyrir þróun tilfinninga- og hegðunarerfiðleika hjá börnum ●Átök eða upplausn í fjölskyldum ●Streita eða geðrænir erfiðleikar foreldra●Ónóg jákvæð tengsl foreldra og barns●Óheppilegar uppeldisaðferðir

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 6

Rannsóknir hafa sýnt að

Fræðsla og þjálfun foreldra sem byggir á atferlis-, félagsnáms- og hugrænum kenningum skila árangri

Gagnreynd foreldraþjálfun er árangursrík leið til að minnka tíðni tilfinninga- og hegðunar-erfiðleika barna●Draga úr þróun erfiðrar hegðunar hjá börnum ●Taka á erfiðri hegðun barna og sporna gegn

þróun alvarlegra og langvinnra erfiðleika eða raskana

Markviss þjálfun leiðbeinenda nauðsynleg

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 7

Forvarnargildi

„Tilfinningalegur sparnaður“●Lægri tíðni tilfinninga- og

hegðunarvanda●Færri börn vanrækt eða beitt harðindum●Betri geðheilsa fjölskyldna

Fjárhagslegur sparnaður●Færri börn þurfa sérúrræði í skóla●Færri börn í geðheilbrigðisþjónustu●Færri unglingar á glapstigum

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 8

Hvað skal kenna foreldrum?

Hvaða uppeldishættir er vitað að tengist góðri útkomu

Hvaða aðferðir þurfi að varast, sem eru gagnslausar eða varasamar

Hverjir áhættuþættir í fjölskyldum eru●Sem hægt væri að leita aðstoðar við

Að tengsl eru milli þess sem gert er nú og framtíðar

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 9

Óheppilegt í uppeldi

Neikvæðar, óstöðugar eða hörkulegar aðferðir, t.d. við ögun

Skortur á samkvæmni ●T.d. um hvað má og hvað ekki

Óhófleg undanlátsemi eða afskiptaleysi Skortur á leiðsögn og eftirlitiSlæmar fyrirmyndirSkortur á jákvæðri svörun og samveru

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 10

Heppilegt í uppeldi

Jákvæð nálgun●Meiri áhersla á umbun fyrir æskilega

hegðun en refsingu fyrir óæskilega hegðun Samkvæmni

●Milli foreldra og frá degi til dags Raunhæfar væntingar og kröfur Skýr skilaboð um boð, bönn og

afleiðingar Hvatning, kennsla, leiðsögn og fyrirmynd Jákvæðar samverustundir

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 11

Vilja foreldrar fræðslu?

Árið 2002: Könnun meðal foreldra um þörf og framboð á uppeldisfræðslu●Skortur á uppeldisfræðslu í ung- og

smábarnavernd●Aga- og hegðunarvandamál að verða algengari●Þátt tóku 475 foreldar barna, 18 mán. og 5 ára●85% sögðu þörf á fræðslu mikla eða mjög mikla ●90% sögðu ekki næga fræðslu í boði

Ákveðið að sinna betur í Heilsugæslu ●Auka fræðsluefni og bjóða upp á

uppeldisnámskeið

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 12

Uppeldi sem virkar

Áhersluatriði●Skipulag, setja markmið, hafa framtíðarsýn●Taka eftir æskilegri hegðun og gefa jákvæða

svörun−athygli, hrós, samvera

●Gott fordæmi●Fastar venjur og reglur●Kenna færni sem nýtist til framtíðar

−róa sig, deila með öðrum, kurteisi●Efla „foreldrafærni“

−reiðistjórnun, takast á við neikvæðar hugsanir, hunsa væl og suð

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 13

Hvað er í boði?

Uppeldisnámskeið fyrir foreldra sem byggja á reynsluprófuðum aðferðum

Uppeldi sem virkar●Fyrir foreldra barna 3 mánaða til 6 ára●Leikskólastarfsfólk og verðandi dagforeldra

S.O.S (u.þ.b. 2-11 ára) PMT (u.þ.b. 4-12 ára) Námskeið fyrir sérstaka hópa t.d. foreldra

barna með ADHD (BUGL og MHB) Í skólum (PBS og SMT)

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 14

Þurfa allir foreldrar fræðslu?

Mismunandi magn og útfærsla ●Samræmt efni byggt á gagnreyndum aðferðum

Fræðsluefni, bæklingar, bækur, myndbönd Fyrirlestrar, hópnámskeið

●Upprifjun eða símenntun

Námskeið fyrir litla hópa Einstaklingsfræðsla / ráðgjöf

●Þjálfun og æfing

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 15

Fræðsla til foreldra?

Á vegum hverra og hvar?Heilsugæslan

●Heilsugæslustöðvar ●Miðlæg þjónusta (MHB)

Fjölskyldu- /skólaþjónusta sveitarfélaga ●t.d. Þjónustumiðstöðvar Rvk.

Stéttarfélög●Vinnustaðir

MH

B –

Mið

stöð h

eils

uvern

dar

barn

a

22. sept. 2008 Gyða Haraldsdóttir sálfræðingur 16

Niðurstaða – JÁ TAKK!

Tryggja öllum foreldrum haldgóða fræðslu um árangursríkar uppeldisaðferðir

Hjálpa foreldrum að átta sig á mikilvægi góðra uppeldishátta frá upphafi

Fyrirbyggja hegðunarerfiðleika og þróun andfélagslegrar hegðunar

Spara fyrir samfélagið