“Bank” Frans Sammut - WordPress.com

“Bank”Frans Sammut

paġni 59-61

Donna Borg

Sarah Ellul

Amanda Tanti

Jacqueline Tonna

Għalliema fl-iskola tal-Kunvent tal-Qalb ta’ Ġesú, San Ġiljan

It-Titlu tan-Novella

• X’inhi l-ewwel ħaġa li wieħed tiġih f’rasu meta jara l-kelma bank?

• “Bank” - omonimu

bench

bank

• Għaliex bank u mhux il-bank?

• Jista’ jkun hemm xi ħaġa li għal xi ħadd mhix ta’ importanza u għal ħaddieħor tkun?

• Tista’ tagħti xi eżempju mill-esperjenza tiegħek?

L-istorja fil-qosor

• Deskrizzjoni tal-bankijiet il-qodma

• Jirrakkonta kif irnexxielhom jakkwistaw il-bankijiet ġodda

• Il-wasla ta’ Krazju Ebejer lura Malta mill-Amerka

• Krazju jżur l-iskola (bi ħsieb?) u hemmhekk jara l-bank bit-tinqix tal-ismijiet u jiftakar fl-ewwel imħabba tiegħu, Nina, li kienet mietet

• Krazju juri x-xewqa li jieħu miegħu l-bank u n-narratur jaċċetta bil-kundizzjoni li jġib bank ieħor/bankijiet oħra floku

• In-novella tagħlaq biċ-ċerimonja tal-bankijiet u bi Krazju Ebejer ferħan

L-istorja fil-qosor

Ħsieb

• Dak li għal xi ħadd jista’ jitqies antik jew bla

valur, jista’ jkollu valur sentimentali kbir għal

ħaddieħor

Il-Karattri

• In-numru tal-karattri huwa żgħir ħafna u l-

awtur ma jidħolx f’dettall kbir dwarhom

Il-karattri:

• Krazju Ebejer

• Nina

• In-narratur (l-għalliem)

• Il-bankijiet (għalkemm mhux umani, jiġu

ppersonifikati kontinwament)

Krazju Ebejer

• Il-karattru prinċipali

• ġie lura mill-Amerka b’ħafna flus

• Imdejjaq għax mititlu martu

• Negozjant

• żar diversi postijiet

• Persuna kuraġġuża u determinata

• Kien iħobb u baqa’ jħobb ħafna lil martu li kien sar jafha l-iskola

• Sensittiv – jemozzjona ruħu meta jara l-bank

In-narratur

• In-narratur ma tantx jingħata importanza bħala karattru

• Nibqgħu sal-aħħar ma nafux x’jismu

• Għalliem fl-istess skola li kien jitgħallem fiha

• Joħloq kuntrast ma’ Krazju

fl-istil ta’ ħajja

Nina

• Nina hija l-mara tal-karattru prinċipali

• Mietet bit-tuberkolożi

• Niskopru x’jisimha lejn l-aħħar

L-Istil

• Plott sempliċi imma hemm ħafna xi tgħid dwar

l-istil

• In-novella nistgħu ngħidu tinqasam f’żewġ

partijiet:

1. Deskrizzjoni tal-bankijiet il-qodma.

2. Narrazzjoni ta’ kif akkwistaw

il-bankijiet il-ġodda.

Id-deskrizzjoni

• Kif jinnota Aloisio D. (“Ħoloq” pġ. 76) din tifforma parti ewlenija min-narrazzjoni

• Mimlija lingwaġġ sensorju – xi ħaġa tipika għal silta deskrittiva:

- sens tal-ħars:dehrithom, xofftejn lewn il-qroll

-sens tal-ħass:sejf tqil, messu bil-ħlewwa

-sens tat-tegħim:il-votka li sqieni

-sens tas-smigħjirrakkontali

• Għaliex l-użu ta’ dan it-tip ta’ lingwaġġ?- Jagħmel il-kitba iktar interessanti; u- Il-qarrej ikun jista’ jġarrab aktar mill-qrib dak li jirrakkonta n-

narratur u jidħol aktar fir-rakkont.

Figuri tat-taħdit• Similitudnijiet: għandna kitba mimlija tixbihat

l-iskola kienet teħtieġ bankijiet ġodda daqs il-ħobż...bankijiet qodma daqs l-għoljiet...

Anke meta ma jużax il-kliem tipiku li juri li hemm similitudni, jiġifieri daqs jew qisu, xorta hemm modi oħra ta’ kifiqabbel:

l-injamiet fejn jiktbu t-tfal ċkejknin kienu mħażżin tant li jfakkruk fil-kitbiet ġeroglifiċi tal-Eġittu tal-qedem.

• Personifikazzjonijiet

...jistħu minn min jarahom, Kienu tgħallmu l-materji kollha tal-iskola u saru esperti fihom

In-nisel u l-għażla tal-kliem

- Preferenza għal kliem ta’ nisel Semitiku u idjomi msawrin minn kliem ta’ nisel Semitiku

- Użu ta’ kliem arkajku: għarib, mħiba, lieżma

Għaliex din l-għażla?

- Rari jirrepeti l-istess kelma għall-istess ħaġa:

ħeġġa/ħerqa

It-Ton

• Ironikujistennew minn waqt għall-ieħor li xi ħadd iħenn għalihom u jaħraqhom

• Umoristikuiżda x’aktarx li kienu midħla l-aktar tal-varjetà kbira tal-warrani tat-tfal...

• Nostalġiku (Aloisio D. “Ħoloq”, pġ. 76)

konna tfal u niftakarhom lilha u ’l Krazju namrati friski

L-ambjent

• Żmien-Mhijiex ambjentata fil-preżent:

-L-ismijiet tal-personaġġi – Krazju, Nina

-L-Amerka –l-irkejjen imbiegħda tad-dinja

• PostRaħal ċkejken fejn

l-affarijiet idumu biex

jinbidlu

Diffikultajiet li jista’ jkollhom l-istudenti

Kliem mhux komuni u xi idjomi:•l-1 par, it-3 linja – Jintasbu

•it-2 par. L-1 linja – materji

•it-2 par. il-5 linja - ħallewhom għal riħhom

•it-3 par. It-2 linja – kitbiet ġeroglifiċi

•it-3 par. It-2 linja – imqarrqa

•it-3 par. Ir-4 linja – jaqla’ minn żniedu

•ir-4 par. L-1/2 linja – konna għoddna qtajna

jiesna

•ir-4 par. It-3 linja – qajla

•ir-4 par. is-6 linja – boqxiex

•il-5 par. L-1 linja – għarib

•il-5 par. It-2 linja – terraq

•is-6 par. L-1 linja – jħott

•it-6 par. It-2 linja – xarbitelli

•is-6 par. It-3 linja – prudenza

- ntietef

- waqgħu taħt għajnejja

• ir-4 linja – ħerqa

• - Ma kellix il-qalb

• Il-5 linja – siġar tal-papajja

• Is-6 linja – jrawwimhom

• Is-7 linja – parang

• - Għant

• It-8 linja – klog

• Id-9 linja – xprun

• l-10 linja – mħiba

• is-7 par. l-1 linja – ħin bla waqt

• it-2 linja – waħdanija

• ir-4 linja – ssokta

• it-8 par. It-2 linja - sqieni

• ir-4 linja –tuberkolożi

• id-9 par. l-1 linja – lieżma

• It-2 linja – faħar, qima, iroddilhom

• It-3 linja – ħaddejn, kisra, rżina, iżiġġu

• Ir-4 linja – qroll, sebħ, seħer

• l-10 par. 2 – bikrin

• il-11 il-par ir-4 linja – qatigħ

• is-6 linja – jhennuh, jgħibu

• is-7 – jinsatru, star, kiebi, gerrbu, imxennaq

• it-12-il par – it-2 linja – qagħadtu, ringieli, jgħarrex

• it-3 linja – jiflihom xiber b’xiber

• ir-4 – roqgħa

• il-5 –lemaħ

• is-6 – snug, minquxa, għuda, sielma

• it-13-il par l-1– għal waqtejn

• it-2 – xkubetti... tal-Khybet

• it03 – tomaħok, ix-xbihat ta’ Venere u t-Taġ Maħal

• ir-4 – oħla

• l-14-il par l-1- tabilħaqq

• il-15-il par it-2- bi ħġaru

• it-3 – miġemgħa

• i4-4 – imleffef, qatgħa

• Amerka Tropikali

• Malaja

• Għarabija

• l-Iżvizzera

• Boston, Massachusetts

Postijiet li jissemmew

Iktar diffikultajiet

• Konoxxenza ta’ kulturi differenti

• Forsi diffiċli japprezzawha mill-ewwel

TMIEM

Grazzi ħafna tal-

attenzjoni tagħkom